Website usability en Latent Semantic Analysis: Ontwikkeling van LSA Tools t.b.v. website usability

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Website usability en Latent Semantic Analysis: Ontwikkeling van LSA Tools t.b.v. website usability"

Transcriptie

1 Website usability en Latent Semantic Analysis: Ontwikkeling van LSA Tools t.b.v. website usability Master-thesis door Jelmer J. Toering Augustus 2006 Begeleider: Dr. L. M. Bosveld-de Smet Tweede lezer: Dr. E. H. Klein

2 Inhoud Samenvatting 4 1. Inleiding 5 2. Website usability 2.1. Inleiding Guidelines voor website usability Usability evaluaties voor websites Cognitive walkthrough for the web Latent Semantic Analysis 3.1. Inleiding Toepassingsgebieden van LSA Latent Semantic Indexing LSA en het vinden van synoniemen LSA en subject matter knowledge Hoe LSA werkt Prepareren van de data Singular value decomposition Een uitgewerkt voorbeeld Conclusie LSA Tools Inleiding Doelstelling Opzet van de applicatie Genereren van een frequentiematrix 21 2

3 Omzetten van matrix naar sparse formaat SVD toepassen op sparse-matrix` Resulterende matrices vermenigvuldigen Opslaan van de UtxS matrix Bevragen van de resulterende data Problemen Verkennende test Conclusies en verder onderzoek 34 Bibliografie 36 Bijlagen 38 3

4 Samenvatting Sinds het ontstaan van het world wide web heeft de gebruikersvriendelijkheid van dit medium steeds meer aandacht gekregen. Vooral de navigatie op websites die door de bezoekers wordt gebruikt om naar de informatie die bij hun doel past te surfen speelt hierbij een belangrijke rol. Een methode die veel wordt gebruikt om usability tests uit te voeren voor de interfaces van software is de Cognitive Walkthrough. Deze test wordt uitgevoerd door een expert en is ontworpen om te achterhalen welke problemen een gebruiker ondervindt als hij een bepaald doel middels een interface wil bereiken. Een afgeleide van deze methode is ontwikkeld om usability problemen op websites te identificeren en op te lossen. Deze methode is gericht op de talige kant van website navigatie. Een probleem dat bijvoorbeeld met deze methode wordt geïdentificeerd is of bepaalde woorden waarop moet worden geklikt (link-labels) wel qua betekenis genoeg overeenkomen met de tekst waarnaar wordt verwezen. Om een zinnige uitspraak te doen over deze semantische overeenkomst wordt gebruikt gemaakt van LSA. LSA is een acroniem voor Latent Semantic Analysis en is een methode die wordt gebruikt om de semantische afstanden tussen teksteenheden (woorden, zinnen, paragrafen) vast te stellen. Deze afstanden worden berekend op basis van de co-occurrences van woorden in een corpus (een verzameling teksten). Omdat er weinig software beschikbaar is om met LSA te werken en de beschikbare software belangrijke beperkingen kent, worden in deze scriptie de LSAtools gepresenteerd. De LSA-tools is een verzameling scripts dat kan worden gebruikt om semantische afstanden tussen teksteenheden te berekenen. Belangrijke voordelen van de LSA-scripts zijn dat men zelf een corpus samen kan stellen bestaande uit teksten in een willekeurige taal. Verder kunnen zowel het corpus als de semantische afstanden worden opgeslagen in een MySql database, zodat deze informatie op een later moment nog steeds beschikbaar is. Verder zijn de scripts geschreven in de taal PHP, een scripttaal die zeer gangbaar is onder webprogrammeurs. 4

5 Inleiding Met de groei van het gebruik van het world wide web (vanaf nu: www) is het steeds belangrijker geworden dat de bezoekers van het web hun doel door middel van websites kunnen bereiken. Het vinden van informatie is in de meeste gevallen het doel van een bezoek aan een website. De usability ofwel de gebruikersvriendelijkheid van een website speelt hierbij een cruciale rol. Oorspronkelijk is usability een term die werd gebruikt voor software applicaties. Gebruikersvriendelijkheid lijkt een gegeven waar vooral de bezoeker van een website, de gebruiker van de website, belang bij heeft. Maar ook aanbieders van websites hebben belangen bij bezoekers die op een goede manier hun website kunnen bezoeken. Vooral voor commerciële ondernemingen kan een goede website het verschil maken tussen succes of ondergang. Talrijke methodes zijn in de loop der jaren ontwikkeld om de gebruikersvriendelijkheid van applicaties en van websites te toetsen. Eén van de methodes die veel wordt gebruikt voor de analyse van de usability van software applicaties is de cognitive walkthrough. Deze methode is ten behoeve van het testen van websites aangepast: De cognitive walkthrough for the web (Blackmon et. al. 2002, 2003, 2005). Deze CWW is vooral gericht op het navigatie gedeelte van een website. De navigatie van een website is het geheel van elementen en hyperlinks die de gebruiker tot zijn beschikking heeft om naar de juiste pagina te navigeren. De CWW is een methode waarbij een expert op het gebied van usability, gegeven een bepaald doel, alle stappen uitvoert die een gebruiker ook zou moeten doen om dit doel te bereiken. De expert kijkt welke problemen (onduidelijkheden) er kunnen ontstaan bij iedere stap in de richting van het doel. Een belangrijke techniek die wordt gebruikt bij het uitvoeren van CWW, zoals voorgesteld door Blackmon et. al, is Latent Semantic Analysis (vanaf nu: LSA). LSA is een statistische techniek die wordt gebruikt om de semantische overeenkomsten en verschillen tussen teksteenheden te bepalen, ( )LSA allows us to closely approximate human judgements of meaning similarity between words ( ) (Landauer et. al, 1998). Omdat de woordkeus voor de verschillende items in de navigatie mede bepalend is voor de effectiviteit van de navigatie en daarmee bijdraagt aan de gebruikersvriendelijkheid van een website, kan LSA een nuttige bijdrage leveren aan het testen van de usability van een website. Aan de hand van de gegeven beschrijving lijkt CWW een veelbelovende methode. Als men echter aan het werk wil gaan met de CWW, maar vooral met LSA is er een aantal beperkingen waar rekening mee gehouden dient te worden. Om te beginnen zijn er geen applicaties voorhanden waarmee men met LSA kan gaan experimenteren. De enige bij mij bekende manier om direct aan het werk te kunnen met LSA, is door gebruik te maken van de webinterface die wordt aangeboden op Deze aanpak kent echter een aantal beperkingen. Ten eerste wordt bij deze applicatie gebruik gemaakt van een aantal tekstcorpora, deze zijn gesplitst naar taal, onderwerp en taalniveau. Voorbeelden van deze topic-spaces zijn bijvoorbeeld General reading up to third grade, francais psychology en literature. Dit betekent dat je bij het gebruik beperkt bent tot 2 talen (Engels en Frans) en tot de onderwerpen en de taalniveau s die worden aangeboden. Een ander nadeel is dat de resultaten als tabellen in een 5

6 html bestand worden aangeboden. Dit betekent dat deze resultaten moeilijk op een gestructureerde manier te bewaren zijn en dat het niet eenvoudig is om te zoeken in de resultaten of er verder mee te rekenen. Verder is de applicatie alleen via het web te benaderen en kan men niet een versie downloaden waarin eventueel veranderingen aangebracht kunnen worden. In een poging om een aantal van deze problemen op te lossen zijn binnen dit onderzoek de LSA Tools ontwikkeld, met het doel een zelf geselecteerde verzameling teksten te kunnen onderwerpen aan LSA. De LSA tools zijn geschikt om een eigen verzameling teksten aan te leggen en deze te bewaren in een database. Men kan dus zelf een corpus aanleggen en meerdere malen LSA toepassen op teksten naar keuze. De resultaten na het uitvoeren van LSA, de semantische afstanden, kunnen ook worden opgeslagen in de database. Verder zijn de scripts die tezamen de LSA Tools vormen, met uitzondering van een klein onderdeel, geschreven in de scripttaal php. Men kan de scripts downloaden en verder naar eigen inzicht ontwikkelen. De LSA scripts zijn zo ver ontwikkeld dat ze te gebruiken zijn om de usability van de navigatie van een website te beoordelen. In hoofdstuk 2 wordt een overzicht gegeven van een aantal methodes om usability te testen. In sectie 4 van hoofdstuk 2 wordt dieper ingegaan op de Cognitive Walkthrough for the Web. In deze sectie wordt ook toegelicht welke rol LSA binnen deze methode speelt. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 dieper ingegaan op LSA. In dit hoofdstuk wordt besproken hoe LSA kan worden toegepast en hoe deze techniek werkt. In hoofdstuk 4 wordt beschreven hoe de LSA tools zijn ontwikkeld. In hoofdstuk 5 wordt gekeken in hoeverre het onderzoek succesvol is geweest en wordt mogelijk verder onderzoek behandeld. 6

7 1. Web usability 2.1 Inleiding Met de groei van het gebruik van het internet is het steeds belangrijker geworden dat de bezoekers van websites hun doel met deze websites kunnen bereiken. De usability van een website speelt hierin een cruciale rol. Usability is een term die oorspronkelijk werd gebruikt bij de ontwikkeling van software applicaties. Web usability is met de groei van het internet een onderzoeksgebied geworden waar veel over is geschreven. Usability is door de International Standards Organization als volgt omschreven: De mate waarin een specifieke groep gebruikers een specifiek doel in een bepaalde omgeving op een effectieve, efficiënte en bevredigende manier kan uitvoeren (ISO, 1999). Binnen de context van het www betekent dit dat de gebruiker van een website zijn of haar doelen middels deze website moet kunnen verwezenlijken. Usability is niet een op zich zelf staand fenomeen, het zou een onderdeel moeten zijn van het webdesign proces. In de praktijk is dit echter nog lang niet altijd het geval. Dix (2005) merkt op: For some people usability is something added on in the end making pretty screens; however, people do not just interact with the screen, they interact with the system as a whole. Een expert op het gebied van usability die veel heeft gepubliceerd is Jakob Nielsen. Behalve een aantal boeken over website usability, is zijn website een veel geraadpleegde bron van informatie. Actuele zaken die te maken hebben met website usability kunnen worden gevonden in Nielsens alertbox ( van 1995 tot het heden verschenen met regelmaat artikelen waarin vooral misstanden op het web met betrekking tot usability worden besproken. Volgens Zhu, Vu en Proctor (2005) kan de beoordeling van de mate van usability van applicaties of websites worden opgedeeld in twee onderdelen: usability guidelines en usability testing. Usability guidelines zijn algemene regels die in principe op elke applicatie of website toepasbaar zijn. Het zijn als het ware vuistregels die kunnen worden meegenomen in het designproces of waar een website of applicatie mee vergeleken kan worden. Usability tests zijn ontwikkeld om van een applicatie of website te achterhalen in hoeverre deze gebruikersvriendelijk is. 2.2 Guidelines voor website usability Usability guidelines zijn vuistregels die gebruikt kunnen worden om te bepalen of gebruiksinterfaces gebruikersvriendelijk zijn. Er is veel kennis over usability beschikbaar in de vorm van guidelines. Behalve boeken en artikelen waarin guidelines worden behandeld, is er op het web ook een grote hoeveelheid informatie te vinden. Voorbeelden van guidelines zijn ondermeer te vinden op de website van Jakob Nielsen. Een vrij recent gepubliceerde alertbox (een column over usability die regelmatig verschijnt) vermeldt bijvoorbeeld de volgende guidelines: The first two paragraphs must state the most important information. There's some hope that 7

8 users will actually read this material, though they'll probably read more of the first paragraph than the second. Start subheads, paragraphs, and bullet points with information-carrying words that users will notice when scanning down the left side of your content in the final stem of their F-behavior. They'll read the third word on a line much less often than the first two words. (Nielsen, 2006). Het toepassen van guidelines om de gebruikersvriendelijkheid te beoordelen kent volgens Mariage, Vanderdonckt en Pribeanu (2005) enige nadelen: - Het toepassen van guidelines is noodzakelijk, maar niet voldoende. Dit wil zeggen dat een website die voldoet aan een set guidelines, niet per definitie door alle bezoekers als gebruikersvriendelijk ervaren zal worden, - het is niet eenvoudig om te bepalen welke guidelines voor een bepaalde website, het beste toegepast kunnen worden, - sommige guidelines zijn niet erg bruikbaar. Ze kunnen bijvoorbeeld voor meerdere interpretaties vatbaar zijn. Samengevat kan worden gesteld dat websites op zijn minst aan een aantal, zo zorgvuldig mogelijk geselecteerde, guidelines moeten voldoen, maar dat men er vanuit moet gaan dat dit nog niet voldoende is om tot een gebruikersvriendelijke website te komen. Om er zeker van te zijn dat een bepaalde website gebruikersvriendelijk is, kan het nodig zijn om met usability tests de website grondig te onderzoeken op gebruikersvriendelijkheid. Het testen op gebruikersvriendelijkheid gebeurt middels zogenaamde usability evaluaties. Met usability evaluaties kan men problemen opsporen in de gebruikersvriendelijkheid, die alleen door het toetsen van een website aan de hand van guidelines niet naar voren waren gekomen. 2.3 Usability evaluaties voor websites Om te achterhalen of een website usable is, is er een aantal methodes die wordt gebruikt. In Zhu, Vu en Proctor (2005) worden deze methodes onderverdeeld in 6 klassen, te weten: - Usability inspections, - usability testing, - prototyping, - field methods / observation, - interviews, focus groups en questionnaires, - web based methods. Al deze klassen worden in deze sectie besproken. - Usability inspections Usability inspections zijn methoden die door de experts (usability experts maar ook software ontwikkelaars) worden toegepast om de usability van een systeem te testen. In dit proces wordt dus geen gebruik gemaakt van eindgebruikers. Een voordeel van deze methodes is dat ze betrekkelijk goedkoop en snel uit te voeren zijn. Twee veelgebruikte methodes zijn de heuristic evaluation en de cognitive walkthrough. De heuristic evaluation is een test die uitgevoerd wordt door een usability expert. Deze expert evalueert een systeem aan de hand van vooraf vastgestelde guidelines. Deze guidelines kunnen bijvoorbeeld bestaan uit regels 8

9 over de consistentie, het taalgebruik, het gebruikt van feedback etc. Het systeem dat wordt getest hoeft nog niet een werkend eindproduct te zijn, de heuristic evaluation kan ook gedaan worden met een prototype. Een andere usability inspection is de Cognitive walkthrough. Dit is een methode waarbij de usability expert een systeem test door taken uit te voeren die normaal gesproken door gebruikers worden uitgevoerd. De tester gaat op basis van een gegeven doel alle benodigde stappen (correcte acties) doorlopen en beantwoordt bij elke stap 4 vragen. In de literatuur bestaat er een aantal verschillende interpretaties van de cognitive walkthrough onder andere in Zhu et. al. (2005) en Blackmon et. al (2002). In Faulkner (2000) wordt de cognitive walkthrough gevormd door de volgende vragen: - Is het doel duidelijk in deze fase? - Ligt de volgende stap voldoende voor de hand? - Is het duidelijk dat de actie tot het doel leidt? - Welke problemen zijn er bij het uitvoeren van de actie? Voordat de test wordt gedaan moet er een duidelijk beeld zijn van de doelen die een gebruiker zich stelt bij het gebruik van een website of applicatie. Verder moeten de correcte stappen die moeten worden ondernomen om die doelen te bereiken bekend zijn. - Usability testing De volgende klasse methoden is usability testing. Een usability test wordt doorgaans ondernomen in een laboratorium situatie, waarbij een aantal testpersonen een aantal van tevoren vastgestelde taken uit moet voeren. Het doel van de test is om observaties en analyses te maken van fouten die worden gemaakt, misverstanden die leven bij de testpersonen, de tijdsduur waarin men de taken kan doen etc. De effectiviteit van usability tests kan worden geoptimaliseerd door niet één test te doen, maar iteratief te testen. Dit betekent dat na elke test verbeteringen worden aangebracht, waarna er opnieuw wordt getest om te kijken of er geen nieuwe fouten zijn geïntroduceerd. - Protoyping Protoyping is een methode die vooral geschikt is in de beginfase van de ontwikkeling van een website. Er zijn 2 soorten prototypes: high-fidelity en lowfidelity. High-fidelity betekent dat er een interface is geprogrammeerd om de zogenaamde look-and-feel te creëren. Low-fidelity prototypes zijn vaak papieren versies. In het geval van websites kan men in plaats van het programmeren van een interface net zo snel een prototype van de website ontwikkelen in html. Gegeven is dat prototyping noodzakelijk is, Dix (2004) merkt op: Because interaction design involves people an people are complex, the only thing that you can be certain of in your initial designs that it will not be right. Prototyping is overigens een iteratief proces, elk prototype kan worden beoordeeld om steeds tot een betere versie te komen. Deze iteraties kunnen afwisselingen zijn van highfidelity en low-fidelity prototypes. 9

10 - Field methods/observation Veel methoden die worden gebruikt om applicaties of websites te testen op usability vinden plaats in een laboratory setting. Dit betekent dat de situatie waarin wordt getest opgezet is door de usability expert. Men kan dus allerlei situaties creëren waarbij er al dan niet met behulp van proefpersonen tests worden ondernomen. In het geval van de zogenaamde Field methods wordt er vanuit gegaan dat het loont om gebruikers te observeren in hun eigen omgeving. Behalve dat deze manier van testen inzichten over de gebruiker kan opleveren die in een laboratoriumsetting niet worden gevonden, kan het in sommige gevallen ook goedkoper of eenvoudiger zijn om de tests op de plaats uit te voeren waar de applicatie daadwerkelijk wordt gebruikt. - Interviews, focus groups en questionnaires Interviews afnemen is een betrekkelijk goedkope en eenvoudige methode om inzicht te krijgen in de gebruikers en de taken die zij vervullen. Interviews worden vaak gebruikt als aanvulling op andere methoden. Het gebruik van een focus group is een methode die oorspronkelijk uit marketing onderzoek komt. Er wordt gebruik gemaakt van een groep van 6 tot 10 mensen die onder leiding van een onderzoeker discussiëren over een bepaald ontwerp. Het voordeel van focus groups is dat er problemen uitgesproken worden die zonder de interactie die een groep oplevert, niet naar voren gekomen waren. Een ander voordeel is dat in betrekkelijk weinig tijd, veel gegevens verzameld kunnen worden, het is dus een zeer efficiënte methode. Een questionnaire is een verzameling stellingen of vragen die bedoeld zijn om de voorkeuren of meningen van gebruikers te achterhalen. Het voordeel van het gebruik van questionnaires is dat er een grote hoeveelheid kwantitatieve data over verschillende groepen gebruikers verzameld kan worden. - Web-based methods Bij het evalueren van web usability kan het web zelf ook een waardevol instrument zijn. Men kan bijvoorbeeld statistieken verzamelen over het aantal bezoekers en welke pagina s zij bezocht hebben. Verder kan men ook achterhalen via welk pad gebruikers bepaalde pagina s vinden. Verder kan het web natuurlijk worden gebruikt om bezoekers van websites vragenlijsten in te laten vullen waarin zij feedback over de website kunnen geven. Beide methodes zijn goedkoop en kunnen veel data opleveren. 2.4 Cognitive Walkthrough for the Web In de vorige secties is een aantal methoden besproken die worden gebruikt om de de usability van websites te testen. Van alle onderdelen die een rol spelen bij de usability van een website, is de navigatie die de gebruiker hulp biedt bij het vinden van informatie, een van de belangrijkste. Dit wordt onder andere bevestigd door Tullis (2004): Most web designers would agree that the presentation of navigation options is of crucial importance to the usability of the site. In deze sectie zal dieper worden ingegaan op de navigatie van websites. 10

11 De cognitive walktrough for the web is een afgeleide van de cognitive walkthrough, een evaluatiemethode die wordt gebruikt om fouten in de usability van een applicatie te vinden. Deze test wordt uitgevoerd door een expert. De methode verschilt van andere evaluaties die door een expert worden uitgevoerd: the cognitive walkthrough requires the expert to go through a task or tasks, with the view of imitating user performance ( ) (Faulkner, 2000: 183). De Cww is een methode die uitgebreid wordt besproken in drie artikelen, Blackmon et. al. (2002), Blackmon et. al. (2003) en Blackmon et. al. (2005). De Cww is ontwikkeld om te onderzoeken hoe goed een website de gebruiker helpt bij het navigeren en het vinden van informatie. De Cww wordt uitgevoerd aan de hand van mogelijke doelstellingen van gebruikers. Aan de hand van een doelstelling wordt het correcte pad vastgesteld naar de informatie op de website waarmee de doelstelling vervuld kan worden. Net als het geval is bij de gewone cognitive walkthrough, moeten er bij elke stap die wordt gezet een aantal vragen worden beantwoord. In het geval van de cognitive walkthrough zijn dit drie vragen. De ontwikkelaars van de Cww beschrijven in Blackmon et. al. (2003) echter 5 vragen: 1. Will the users try to achieve the right effect? 2. Will the correct action be made sufficiently evident to the user? 3. a) Will the user connect the correct subregion of the page with the goal using heading information and her understanding of the site? b) Will the user connect the goal with the correct widget in the attended-to subregion of the page using link labels and other kinds of descriptive information? 4. Will the user intrerpret the system s response to the chosen action correctly? De Cww is gebaseerd op CoLiDes. CoLiDes is een model dat een theoretische verklaring geeft voor de problemen die internetgebruikers tegenkomen bij het navigeren over websites. Het model is ontwikkeld om de cognitieve processen van de gebruikers die over het web navigeren, te begrijpen. CoLiDes is een acroniem dat staat voor Comprehension Based Linked model of Deliberate Search. Het model is een onderdeel van een onderzoeksprogramma dat als doel heeft om de success rates van internetbezoekers bij het zoeken naar informatie, te verhogen. Behalve de ontwikkeling van het theoretische model, richt men zich ook op de ontwikkeling van testen (voor het model en usability tests voor websites) en de ontwikkeling van applicaties en handleidingen voor websiteontwikkelaars. Het model bestaat uit vier processen: parsing, focussing on, comprehension en selection. De eerste fase is parsing, het ontleden van een pagina. Doorgaans bestaat een webpagina uit een groot aantal objecten zoals afbeeldingen, navigatie-items, hyperlinks, tekstdelen etc. Om dit complexe geheel te begrijpen scannen gebruikers de pagina en delen deze in, in 5 tot 10 schematische objecten. Deze indeling wordt gemaakt op basis van visuele aanwijzingen op de webpagina en op basis van kennis van webgebruikers over geldende conventies met betrekking tot de opbouw van een pagina. Nadat de pagina is opgedeeld in een mentale schematische representatie, wordt de aandacht gericht op de sectie die het meeste aansluit bij de doelstelling van de gebruiker. De gebruiker richt de aandacht nu op werkelijke objecten (hyperlinks, afbeeldingen, icoontjes, teksten) binnen de gekozen sectie. Dit 11

12 zijn objecten die door de gebruiker kunnen worden gebruikt om dichter bij het doel te komen. De volgende stap die wordt ondernomen is het begrijpen van de betekenis van de verschillende objecten in de subsectie (comprehension). De laatste stap is het kiezen van een van de objecten (selection) en de actie die kan worden uitgevoerd met dit object, uitvoeren. In de praktijk betekent dit dat er wordt geklikt op een van de elementen op een website. De keuze voor het object dat wordt gebruikt, is afhankelijk van de overeenkomst in betekenis tussen de objecten in de sectie, en de doelstelling van de gebruiker. Twee begrippen die een prominente plaats hebben in de vragen waaruit de CWW bestaat, zijn headings en linklabels. De headings op een website zijn de zogenaamde kopjes die de gebruiker helpen om een globale indeling van de website te maken. Daarna helpen de headings de gebruiker om te beslissen welk deel van de site waarschijnlijk het meeste aansluit bij de doelstelling van de gebruiker. Als de gebruiker een deel van de website heeft geselecteerd gaan de linklabels die hij hier aantreft een rol spelen. Linklabels zijn de woorden waarop de gebruiker kan klikken om dichter bij het doel (de informatie) te komen, de hyperlinks. Bij de keuzes die de gebruiker maakt speelt de semantische overeenkomst tussen de headings en de linklabels en tussen de linklabels en de doelstelling van de gebruiker, een belangrijke rol. De mate van semantische overeenkomst wordt ook wel de information scent genoemd. Deze metafoor roept het beeld op van een bezoeker van een website die aan het speuren is naar de tekst die de informatiebehoefte bevredigt. Op elke pagina wordt het object (de hyperlink) gekozen die het sterkste de geur (semantische overeenkomst) heeft van de tekst die wordt gezocht. Om information scent te bepalen wordt LSA gebruikt, het object met de hoogste information scent is het object dat de hoogste semantische overeenkomst vertoont. 12

13 3 Latent semantic analysis 3.1 Inleiding In sectie 2.3 is een overzicht gegeven van een aantal methoden om de usability van websites te evalueren. In de laatste sectie van hoofdstuk 2 zijn CWW en CoLiDeS behandeld, methoden die worden gebruikt om vooral de effectiviteit van de navigatie op websites te testen, waarbij de nadruk ligt op information scent. Met dit begrip geeft men aan hoe duidelijk het pad naar de benodigde informatie wordt aangegeven. Om een concrete uitspraak te doen over de information scent, wordt in deze methodes gebruik gemaakt van Latent Semantic Analysis (vanaf nu: LSA). In dit hoofdstuk zal worden uitgelegd hoe LSA werkt en hoe het kan worden toegepast. LSA is een methode om de overeenkomst in betekenis van teksteenheden (documenten, paragrafen, woorden) vast te stellen op basis van het voorkomen van woorden in een context. De betekenis van een woord wordt bepaald door middel van een statistische berekening die wordt toegepast op een tekstcorpus. Het idee is dat het geheel van contexten waarin bepaalde woorden voorkomen en niet voorkomen gebruikt kan worden om van woorden of van groepen woorden vast te stellen in welke mate ze overeenkomen in betekenis. LSA representeert de betekenis van een woord als de gemiddelde betekenis van alle passages waarin het woord voorkomt. De betekenis van een passage is het gemiddelde van de betekenis van alle woorden die in een passage voorkomen. Eigenlijk kun je LSA op twee manieren beschouwen; als een methode waarmee je de eigenlijke betekenisovereenkomsten tussen teksteenheden kunt bepalen of als een statistische techniek waarbij matrices met frequenties van termen in documenten worden omgezet in matrices waarin de waarden zijn gecorrigeerd en de belangrijkste relaties in de data naar voren komen. In de volgende sectie wordt een aantal toepassingsgebieden van LSA besproken. In deze sectie wordt LSA nog niet gezien als statistische techniek, maar als een methode om betekenisrelaties te vinden. In sectie 3.3 wordt de statistische kant van LSA belicht, er wordt gekeken hoe LSA als techniek werkt. 3.2 Toepassingsgebieden van LSA In de voorgaande sectie is globaal beschreven hoe LSA wordt gebruikt om de diepere of eigenlijke semantische overeenkomsten tussen teksteenheden vast te stellen. In deze scriptie wordt beschreven hoe de diepere betekenisrelaties kunnen worden gebruikt om uitspraken te doen over de usability van websites zoals dit ook met de Cww gebeurt. LSA werd genoemd als een techniek die functioneert binnen de Cww. LSA wordt echter ook in andere contexten toegepast en komen derhalve ook met andere benamingen voor. In de komende secties zullen deze gebieden worden behandeld. 13

14 3.2.1 Latent Semantic Indexing Information retrieval is de studie die zich bezighoudt met de opslag en het vinden van informatie. LSA wordt in dit vakgebied toegepast om op basis van zoektermen betere resultaten (relevante documenten) te vinden. Het is in deze een alternatief voor gewone keyword search. De zwakte van keyword search is dat de zoektermen die worden gebruikt om relevante documenten te vinden, niet altijd zijn gebruikt om de totale hoeveelheid informatie, de documentset, te indexeren. Dit probleem hangt hoofdzakelijk samen met een tweetal begrippen: synonymie en polysemie. Synonymie is de relatie tussen twee predikaten (termen) die dezelfde betekenis hebben (Hurford en Heasley, 1983:102). Het kan dus voorkomen dat een query bestaat uit zoektermen die niet in relevante documenten voorkomen. Het document wordt dus niet gevonden terwijl het wel relevant is. Polysemie betekent dat een meerdere betekenissen heeft (Hurford en Heasley, 1983: 123). De bedoelde betekenis is in dit geval afhankelijk van de context waarin het woord wordt gebruikt. De gevolgen van synonymie en polysemie komen tot uiting in lager recall en precision. Recall en precision zijn termen die worden gebruikt om aan te geven in welke mate een bepaalde zoekopdracht relevante documenten heeft opgeleverd (Baeza-Yeates, Ribeiro-Neto, 1999:75): Recall is het percentage van de set relevante documenten dat is gevonden, precision is het percentage van de gevonden documenten dat gevonden dat daadwerkelijk relevant is. Synonymie leidt tot een slechtere recall, polysemie leidt tot een slechtere precision. Om de problematiek van lage recall en precision als gevolg van synonymie en polysemie op te lossen kan LSA worden toegepast. Dit betekent dat op basis van een aantal zoektermen ook documenten worden gevonden waar de zoektermen niet noodzakelijk in voorkomen. Het vinden van een document is dus niet gebaseerd op het voorkomen van de zoektermen, maar op de betekenis van de zoektermen. Het toepassen van LSA in het retrieval proces leidt vooral tot een verbetering van recall LSA en het vinden van synoniemen Landauer, Foltz en Laham (1998:20) vermelden dat LSA gemiddeld genomen, woorden die een vergelijkbare betekenis hebben ook op een vergelijkbare manier representeert. Als voorbeeld wordt een analyse van een encyclopedie genoemd, waarbij de woorden physician, patient en bedside door LSA als woorden met vergelijkbare betekenis worden gerepresenteerd. Om te testen hoe goed, vergeleken met mensen, Lsa synoniemen kan vinden, is een zogenaamde vocabulary test ondernomen. De test bestond uit 80 vragen, elke vraag bestond uit een woord waarbij het synoniem moet worden gekozen uit 4 andere woorden. Van alle 4 de antwoorden is door Lsa de semantische overeenkomst met de vraag berekend. Het woord met de hoogste semantische overeenkomst werd als antwoord gegeven. Op deze manier werd door LSA 65% van de vragen correct beantwoord. 14

15 3.2.3 LSA en subject matter knowledge Een andere eigenschap van LSA is dat er kennis over een bepaald onderwerp mee kan worden gesimuleerd. Landauer, Foltz en Laham (1998:26) hebben een onderzoek gedaan waarbij LSA is getraind met de tekst van boeken over psychologie. Na het trainen is getest hoe goed LSA presteert bij het maken van multiple choice vragen over de inhoud van deze boeken. LSA presteerde bij deze test beter dan de scores die je op basis van kansrekening zou verwachten. 3.3 Hoe LSA werkt In de vorige secties is LSA behandeld. LSA is een statistische techniek die kan worden gebruikt om de semantische afstanden tussen teksteenheden vast te stellen. In sectie 3.2 is een aantal nuttige toepassingen van LSA benoemd. In deze sectie wordt dieper op de werking van LSA ingegaan Prepareren van de data LSA is een techniek die niet direct op een corpus toe te passen is. Het is een statistische methode die de semantische afstanden tussen teksteenheden bepaalt op basis van een matrix. Deze matrix bestaat uit de frequenties van alle woorden (termen) die voorkomen in een aantal teksten (documenten) Singular value decomposition De statistische techniek die wordt gebruikt om LSA uit te voeren, heet SVD. SVD is een acroniem voor Singular Value Decompostion. SVD is een statistische techniek die op matrices kan worden toegepast: ( ) The SVD is a powerful computational tool for analysing matrices ( ) which has applications in many fields (Forsythe, Malcolm en Moler, 1977: 201). Singular Value Decomposition of SVD is een mathematische berekening die wordt gebruikt om een matrix in de eerste instantie om te zetten in drie matrices. Het product van deze matrices is gelijk aan de aanvankelijke matrix. X = T x S x D X is de bronmatrix waarin de waarden voor elke term in elk document staan. T en D zijn matrices waarin zich linker- en rechter singular vectors bevinden. Dit zijn de termvectoren en de documentvectoren. S is een diagonale matrix met singular values. In de matrix T staan alle vectoren van de termen, in de matrix D staan de vectoren van de documenten. In de matrix S staan de zogenaamde eigenvalues. Het aantal eigenvalues is gelijk aan het aantal dimensies die wordt gebruikt. 15

16 3.3.3 Een uitgewerkt voorbeeld In de verschillende artikelen, hoofdstukken en presentatieslides waarin LSA en SVD worden besproken, wordt vaak eenzelfde voorbeeld aangehaald. Ik zal het voorbeeld in deze sectie bespreken zoals het ook is gepresenteerd in Landauer et. al (1998). Er wordt gebruik gemaakt van de titels van 9 documenten die verdeeld zijn in twee groepen. De eerste groep, de documenten c1 t/m c5, zijn artikelen die gaan over human computer interaction. De tweede groep, de documenten m1 t/m m4 zijn artikelen die gaan over wiskundige graph theory. Er zijn 12 unieke termen geselecteerd, die voorkomen in minstens twee van de genoemde documenten. De frequenties van de termen in de documenten zijn opgenomen in de volgende matrix: Afbeelding 1: Matrix X, de waarden zijn de frequenties van de termen in een document Op deze matrix wordt SVD toegepast. Dit betekent dat de oorspronkelijke matrix wordt omgezet in drie matrices, die vermenigvuldigd de oorspronkelijke matrix vormen. De oorspronkelijke matrix wordt omgezet in twee matrices met eigenvectoren en een matrix met eigenwaarden. De eerste matrix is een matrix met de eigenvectoren van de termen, de tweede is een matrix met de eigenvectoren van de documenten. De matrix met eigenwaarden is een diagonale matrix. De eigenwaarden zijn gesorteerd, de grootste waarde staat in de eerste kolom, op de eerste rij. Het aantal eigenwaarden correspondeert met het aantal dimensies van de nieuwe vectorruimte die is berekend. De volgende matrices zijn het resultaat van het toepassen van SVD. 16

17 Afbeelding 2: respectievelijk de matrices T die bestaat uit de termvectoren, de matrix S die bestaat uit eigenwaarden en de matrix D die bestaat uit documentvectoren Zoals gezegd kan het aantal dimensies waaruit de nieuwe vectorruimte bestaat, worden gekozen. Door het aantal dimensies zeer sterk terug te brengen, wordt de berekening efficiënter, er gaat echter ook betrekkelijk veel informatie verloren. Men kan echter bij een zeer groot, of een zeer klein corpus, kiezen voor respectievelijk meer of minder dimensies. In het voorbeeld is gekozen voor een tweedimensionale ruimte. Dit betekent dat de matrices T en D vermenigvuldigd moeten worden met de grijs gemarkeerde eigenwaarden uit de matrix S zoals weergegeven in afbeelding 20. Alle andere waarden dan de twee hoogste waarden uit de matrix S worden op 0 gezet. Het aantal eigenwaarden waarmee wordt vermenigvuldigd is gelijk aan het aantal dimensies waar de vectorruimte uit bestaat. Op basis van de matrices uit afbeelding 2 wordt nu een reconstructie gemaakt van de matrix uit afbeelding 1, waarbij het aantal dimensies wordt teruggebracht naar 2. 17

18 Afbeelding 3: reconstructie van de matrix X gebruik makend van 2 dimensies. Zowel in afbeelding 1 als afbeelding 3 zijn 2 termen en de bijbehorende waarden grijs gemarkeerd en twee termen met de bijbehorenden waarden voorzien van een zwarte rand. Tussen twee termen kan op basis van de waarden uit de matrices de correlatie r worden berekend. Bijvoorbeeld de correlatie tussen human en user heeft een waarde van -.38 gebaseerd op de waarden uit de oorspronkelijke matrix. Doet men dezelfde berekening op basis van de reconstructie van de matrix na toepassing van SVD (de waarden uit de matrix weergegeven in afbeelding 3) dan is de correlatie.94. Aanvankelijk was er sprake van de matig negatieve correlatie maar na het toepassen van LSA is er een sterke positieve correlatie tussen twee termen. De termen komen intuïtief semantisch vrij sterk overeen. LSA heeft er dus voor gezorgd dat de diepere eigenlijke semantische overeenkomst tussen deze twee termen, op basis van hun voorkomens in de documenten is uitgekomen. Een andere verandering is te zien bij de vergelijking tussen de term human en minors. De correlatie verandert van -.29 op basis van de waarden uit de oorspronkelijke matrix in In dit geval is er sprake van twee woorden die intuïtief nauwelijks overeenkomen maar die zonder het toepassen van LSA geen sterke negatieve correlatie vertonen op basis van hun voorkomens in de documenten. Deze sterke negatieve correlatie komt wél naar voren na het uitvoeren van LSA. Behalve de overeenkomst in betekenis tussen twee termen kan ook de gecorrigeerde kans dat een bepaald woord voorkomt in een document worden afgelezen uit de gereconstrueerde matrix. In de matrices in afbeelding 1 en afbeelding 3 zijn de waarden voor de termen survey en trees in het document m4 grijs gemarkeerd. De term trees komt niet voor in het document m4. Omdat de termen graph en minors wél voorkomen in dit document is de waarde 0 uit de oorspronkelijke matrix vervangen door de waarde 0.66 in de gereconstrueerde matrix. Deze nieuwe waarde kan worden gezien als een benadering van het aantal 18

19 keer dat het woord trees voorkomt in elk van een oneindige set documenten waar de termen graph en minors in voorkomen. De andere waarde die grijs is gemarkeerd is die voor de term survey. Deze term komt voor in document m4, maar deze waarde 1 is bijgesteld naar 0.42 om aan te geven dat het onwaarschijnlijk is dat deze term belangrijk is voor het karakter van dit document. 3.4 Conclusie LSA is bewezen een zeer geschikte techniek te zijn om de overeenkomst in betekenis tussen teksteenheden te beschrijven, op basis van corpusdata. Deze inschatting van overeenkomst in betekenis komt dicht bij de beoordeling van betekenis door mensen. In de voorgaande secties is gebleken dat LSA een waardevolle methode is om de dieperliggende semantische relaties tussen teksteenheden te vinden. In dit hoofdstuk is globaal uitgelegd wat de toepassingsgebieden van LSA zijn en hoe LSA werkt. In het volgende hoofdstuk wordt beschreven hoe LSA is geïmplementeerd middels een verzameling scripts geschreven in de programmeertaal php, gebruik makend van een MySql database. 19

20 4 LSA Tools 4.1 Inleiding In de vorige hoofdstukken is gebleken dat de labels die worden gebruikt in de navigatie van een website, van grote invloed zijn op de mate waarin gebruikers van een website in staat zijn om de informatie waarnaar zij op zoek zijn te vinden. Zoals is besproken is de information scent van de labels op een website cruciaal voor de gebruiker om het juiste pad te vinden. De kracht van deze information scent wordt onder andere bewerkstelligd door de headings en de linklabels op een website. Headings kunnnen worden omschreven als woorden die een deel van de website samenvatten. De headings zijn belangrijk voor de gebruiker bij het opdelen van een website in subregions. Een heading zal in veel gevallen een duidelijke omschrijving moeten geven van een deel van de navigatie. Dit deel van de navigatie is vervolgens opgebouwd uit een verzameling linklabels. De betekenis van de woorden die worden gebruikt moet zo exact mogelijk de informatie op een website weerspiegelen. Hoe exacter dit gebeurt, hoe beter de bezoeker wordt begeleidt naar de pagina s die aansluiten bij de doelstelling In hoofdstuk 3 is LSA behandeld. LSA is een acroniem voor Latent Semantic Analysis. LSA is een techniek die zijn oorsprong vindt in Information Retrieval, het vakgebied dat zich bezighoudt met technieken die worden toegepast bij het vinden van informatie. LSA is een techniek die wordt gebruikt om de afstand tussen betekenissen van teksteenheden te vinden. Een teksteenheid kan bijvoorbeeld een woord, een paragraaf of een document zijn. De semantische afstand wordt weergegeven als de afstand tussen twee vectoren. Deze semantische afstanden worden in een matrix weergegeven. Deze matrix wordt berekend op basis van een matrix waar het aantal voorkomens van een woord in een bepaalde teksteenheid staat weergegeven. 4.2 Doelstelling De applicatie is bedoeld om te fungeren als hulpmiddel voor een webdesigner of een usability expert, bij het vinden van mogelijke fouten in de woordkeuze van de navigatie van een bepaalde website. Twee problemen kunnen door middel van de applicatie worden geïdentificeerd: - Confusability, het probleem dat zich voordoet als een aantal elementen in de navigatie semantisch zeer dicht bij elkaar liggen. Dit levert een situatie op waarin het erg moeilijk voor de gebruiker is om een stap te maken richting de juiste webpagina. - Weak information scent, treedt op wanneer de elementen in de navigatie geen sterke semantische relatie hebben met de webpagina s waarnaar zij verwijzen. De gebruiker zal moeite hebben om een keuze te maken omdat de linklabels niet duidelijk maken dat ze naar de juiste pagina verwijzen. Door linklabels onderling en linklabels en de inhoud van webpagina s semantisch met elkaar te vergelijken, kunnen beide problemen worden opgespoord. 20

Proeftentamenvragen UE&UX Utrecht, 20 juni Disclaimer

Proeftentamenvragen UE&UX Utrecht, 20 juni Disclaimer Proeftentamenvragen UE&UX 2017-2018 Utrecht, 20 juni 2018 Disclaimer Het tentamen en hertentamen zullen bestaan uit multiple choice vragen, enkele open vragen en een casus. Als richtlijn voor het gewicht

Nadere informatie

Multimedia Information Retrieval

Multimedia Information Retrieval Doel Multimedia Information Retrieval Opdracht 2: Text analysis versie 0.6, 25 november 2008 Onderzoeken van de kwantitatieve eigenschappen van een aantal teksten; het uitvoeren van een kwantitatieve tekstanalyse;

Nadere informatie

Handleiding CMS. Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant

Handleiding CMS. Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant Handleiding CMS Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant Inhoudsopgave 1.0 Inleiding 3 2.0 Introductie CMS en websites 4 3.0 Inloggen in beheer 5 4.0 Dashboard 6 4.1 Bezoekers totalen 6 4.2 Bezoekers 7 4.3

Nadere informatie

Stappenplan. De ontwikkeling van een interface doorloopt bij Studio Wolf vier stappen. Deze stappen verduidelijken de weg naar het eindresultaat.

Stappenplan. De ontwikkeling van een interface doorloopt bij Studio Wolf vier stappen. Deze stappen verduidelijken de weg naar het eindresultaat. Stappenplan Een interface is in principe alles wat de communicatie tussen de gebruiker en de computer bepaalt of vorm geeft. Het is het deel van de website of webapplicatie dat de interactie met de gebruiker

Nadere informatie

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7 Media en creativiteit Winter jaar vier Werkcollege 7 Kwartaaloverzicht winter Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Les 8 Opbouw scriptie Keuze onderwerp Onderzoeksvraag en deelvragen Bespreken onderzoeksvragen

Nadere informatie

Specificaties Front End voor de ONBETWIST Database

Specificaties Front End voor de ONBETWIST Database Specificaties Front End voor de ONBETWIST Database Deliverable 2.2 Hans Cuypers en Jan Willem Knopper Inleiding Binnen ONBETWIST zal een organisatie opgezet worden die zorg draagt voor de standaardisatie

Nadere informatie

Zoekmachine Optimalisatie (SEO)

Zoekmachine Optimalisatie (SEO) Zoekmachine Optimalisatie (SEO) Dit ebook wordt u geheel gratis aangeboden door Usense - Dé Online Marketing Specialist. Zoekmachine Optimalisatie Zoekmachine optimalisatie, oftewel SEO, gaat over het

Nadere informatie

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous 2006-2007 Inhoudsopgave 1 2 1.1 Programmeertaal PHP5..................... 2 1.2 MySQL database......................... 3 1.3 Adobe Flash...........................

Nadere informatie

ALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator

ALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator ALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator Author: Bas Dijk Date: 23-04-2013 Version: v1.2 Reference: 2013, All-CRM 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 2 Inleiding 3 3 Gebruikershandleiding Windows Forms

Nadere informatie

Sparse columns in SQL server 2008

Sparse columns in SQL server 2008 Sparse columns in SQL server 2008 Object persistentie eenvoudig gemaakt Bert Dingemans, e-mail : info@dla-os.nl www : http:// 1 Content SPARSE COLUMNS IN SQL SERVER 2008... 1 OBJECT PERSISTENTIE EENVOUDIG

Nadere informatie

Cursus Analyse voor Web Applicaties 1. Webdesign / Web Programmeren Analyse voor web applicaties SDM methode + Basis UML

Cursus Analyse voor Web Applicaties 1. Webdesign / Web Programmeren Analyse voor web applicaties SDM methode + Basis UML Cursus Analyse voor Web Applicaties 1 Organisatie Opleiding Module Onderwerp Syntra AB Webdesign / Web Programmeren Analyse voor web applicaties SDM methode + Basis UML Analyse op basis van SDM en UML

Nadere informatie

Website Inhoud Beheerder

Website Inhoud Beheerder Beknopte handleiding: Website Inhoud Beheerder Hieronder treft u de handleiding aan van de Website Inhoud Beheerder gebaseerd op Plone. Pagina 1 van 21 Inhoudsopgave Basis Pagina 3 Nieuwe pagina Pagina

Nadere informatie

ALL-CRM Gebruikers Handleiding AC-DataClean 7.0

ALL-CRM Gebruikers Handleiding AC-DataClean 7.0 ALL-CRM Gebruikers Handleiding AC-DataClean 7.0 Auteur: Jeroen van der Werff Datum: 28-02-2014 Versie: v1.3 Reference: 2014, All-CRM 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 2 Document geschiedenis 3 3 Disclaimer

Nadere informatie

Grafisch ontwerp. Referenties. https://developers.google.com/webmasters/mobile-sites/ http://www.bluetrainmobile.com/mobile-showcase

Grafisch ontwerp. Referenties. https://developers.google.com/webmasters/mobile-sites/ http://www.bluetrainmobile.com/mobile-showcase Mobiel Datanose Op dit moment is mobiel datanose niet goed gedaan; je krijgt gewoon de site te zien zoals je het te zien krijgt op pc's of laptops. Maar vaak heb je het probleem dat je op je mobiel moet

Nadere informatie

PILNAR web applicatie. Handleiding

PILNAR web applicatie. Handleiding PILNAR web applicatie Handleiding Table of Contents De PILNAR editor...3 Toegang tot de omgeving...3 De PILNAR omgeving...3 Hoofdmenu...4 Navigatie...5 Zoeken...6 Detailoverzichten...6 Collectie... 7 Inzending...

Nadere informatie

MA!N Rapportages en Analyses

MA!N Rapportages en Analyses MA!N Rapportages en Analyses Auteur Versie CE-iT 1.2 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Microsoft Excel Pivot analyses... 4 2.1 Verbinding met database... 4 2.2 Data analyseren... 5 2.3 Analyses verversen... 6

Nadere informatie

Webonderdelen (Web Parts)

Webonderdelen (Web Parts) Webonderdelen (Web Parts) Een SharePoint pagina is opgedeeld in een aantal zones op het scherm. In elke zone kunnen Webonderdelen, veelal Web Parts genoemd, geplaatst worden. Deze Web Parts zijn kleine

Nadere informatie

5. Documenten Wat kan ik met Documenten? 1. Over LEVIY. 5.1 Documenten terugvinden Uitleg over vinden van documenten.

5. Documenten Wat kan ik met Documenten? 1. Over LEVIY. 5.1 Documenten terugvinden Uitleg over vinden van documenten. Versie 1.0 23.03.2015 02 1. Over LEVIY Wat doet LEVIY? 08 5. Documenten Wat kan ik met Documenten? 2. Algemene definities Behandelen van terugkerende definities. 09 5.1 Documenten terugvinden Uitleg over

Nadere informatie

WebHare Professional en Enterprise

WebHare Professional en Enterprise WebHare Professional en Enterprise Publicatie module Site inrichting handleiding Datum 19 november 2002 Aantal pagina s: 31 Versie: 2.01 Doelgroep Sysops Gebruikers met site aanmaak rechten Gebruikers

Nadere informatie

COAVA. Gebruikershandleiding. Gebruikershandleiding bij de COAVA web applicatie CLARIN-NL

COAVA. Gebruikershandleiding. Gebruikershandleiding bij de COAVA web applicatie CLARIN-NL CLARIN-NL COAVA Gebruikershandleiding Gebruikershandleiding bij de COAVA web applicatie M e e r t e n s I n s t i t u u t, J o a n M u y s k e n s w e g 2 5, 1 0 9 6 C J A m s t e r d a m Gebruikershandleiding

Nadere informatie

ALL-CRM Handleiding AC-DataMover

ALL-CRM Handleiding AC-DataMover ALL-CRM Handleiding AC-DataMover Author: Ger van Boxtel Date: 22-10-2012 Version: v1.0 Reference: 2012, All-CRM 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 2 Inleiding. 3 3 Gebruikers handleiding 4 3.1 Stap 1, Database

Nadere informatie

VERENIGINGSWIJZER.NL PROJECTPLAN

VERENIGINGSWIJZER.NL PROJECTPLAN Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Exacte Wetenschappen Project Multimedia Peter van Ulden Studentnr. 1494759 VERENIGINGSWIJZER.NL PROJECTPLAN INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding...3 2 Project omschrijving...4

Nadere informatie

Globale kennismaking

Globale kennismaking Globale kennismaking Kennismaking Tesla CMS 1. Dashboard 2. pagina beheer - pagina aanmaken - pagina aanpassen - pagina verwijderen - pagina seo opties - zichtbaarheid pagina 3. subpagina beheer - subpagina

Nadere informatie

Handleiding voor het maken van een online enquête formulier. Google Drive toepassing

Handleiding voor het maken van een online enquête formulier. Google Drive toepassing Handleiding voor het maken van een online enquête formulier. Google Drive toepassing HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN Februari 2016 Opgesteld door: Jan-Willem Handleiding voor het maken van een online

Nadere informatie

Informatie & Databases

Informatie & Databases Informatie Wat is informatie en waaruit het bestaat? Stel op een kaart staat het getal 37 geschreven. Wat kun je dan zeggen van het cijfer 37? Niets bijzonders, toch? Alleen dat het een getal is. Gaat

Nadere informatie

Toetsen in Blackboard

Toetsen in Blackboard Toetsen in Blackboard Met de tool Test kun je toetsvragen maken en afnemen. In dit document wordt uitgelegd 1. Hoe een toets gemaakt kan worden. 2. Hoe een toets bewerkt kan worden. 3. Hoe een toets beschikbaar

Nadere informatie

Les 10 : Aanmaken van een database (deel2).

Les 10 : Aanmaken van een database (deel2). Les 10 : Aanmaken van een database (deel2). Wat is een database? Een centrale opslagruimte voor gegevens. Alle informatie wordt centraal opgeslagen en kan door iedereen geraadpleegd worden. Voordelen van

Nadere informatie

Hoofdstuk 18: Een presentatie maken

Hoofdstuk 18: Een presentatie maken Hoofdstuk 18: Een presentatie maken 18.0 Inleiding De focus van een PowerPoint presentatie valt meestal op één dia. Dit betekend dat een PowerPoint presentatie een goed middel is om concepten via punten

Nadere informatie

ContentSearch. Deep dive

ContentSearch. Deep dive ContentSearch Deep dive 2 Waarvoor in te zetten? Alternatief voor database queries Waar performance een issue kan zijn Daadwerkelijk frontend Site Search Mogelijk niet de beste optie maar wel goedkoop

Nadere informatie

De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit.

De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit. Running head: Desistance van Criminaliteit. 1 De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van Criminaliteit. The Influence of Personal Goals and Financial Prospects

Nadere informatie

Statistiek met Excel. Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten. Dit materiaal is gemaakt binnen de Leergang Wiskunde schooljaar 2013/14

Statistiek met Excel. Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten. Dit materiaal is gemaakt binnen de Leergang Wiskunde schooljaar 2013/14 Statistiek met Excel Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Schoolexamen Wiskunde VWO: Statistiek met grote datasets... 5 Uibreidingsopdrachten vwo 5... 6 Schoolexamen

Nadere informatie

Case 4 Consultancy. 28 April 2015. F.J.H. Bastiaansen. D.A.J. van Boeckholtz. Minor Online Marketing

Case 4 Consultancy. 28 April 2015. F.J.H. Bastiaansen. D.A.J. van Boeckholtz. Minor Online Marketing Case 4 Consultancy 28 April 2015 Auteurs L.A. van Aart F.J.H. Bastiaansen D.A.J. van Boeckholtz Opleiding Minor Online Marketing Beoordelend docent Arlon Biemans Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Remarketing...

Nadere informatie

Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie. I feel nothing though in essence everything:

Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie. I feel nothing though in essence everything: Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie I feel nothing though in essence everything: Associations between Alexithymia, Somatisation and Depression

Nadere informatie

VERZENDLIJSTEN HANDLEIDING. OTYS Recruiting Technology

VERZENDLIJSTEN HANDLEIDING. OTYS Recruiting Technology VERZENDLIJSTEN HANDLEIDING OTYS Recruiting Technology OTYS RECRUITING TECHNOLOGY WWW.OTYS.NL 29-8-2017 Versie 1.0 2 INHOUD 1 Introductie... 4 1.1 Over verzendlijsten... 4 1.2 Doel van deze instructie...

Nadere informatie

Project plan. Erwin Hannaart Sander Tegelaar 61849 62407

Project plan. Erwin Hannaart Sander Tegelaar 61849 62407 Project plan Erwin Hannaart Sander Tegelaar 61849 62407 I4C2 I4C1 1 Inhoudsopgave Doel en doelgroep van het project... 3 Beschrijving van het project... 4 Benodigde materialen... 5 Te verwachten resultaten,

Nadere informatie

Instructies annotatie experiment

Instructies annotatie experiment Instructies annotatie experiment Achtergrond Het Rijksmuseum maakt bij het beschrijven van de collectie gebruik van zelf ontwikkelde thesauri en gecontroleerde woordenlijsten. Aan de ene kant kost het

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Plan van Aanpak. November 2003. Student Naam: David Fremeijer Studentnr: 0249432 E-mail: david@fremeijer.net

Plan van Aanpak. Plan van Aanpak. November 2003. Student Naam: David Fremeijer Studentnr: 0249432 E-mail: david@fremeijer.net Plan van Aanpak Plan van Aanpak November 2003 Student Naam: David Fremeijer Studentnr: 0249432 E-mail: david@fremeijer.net Universiteit Nijmegen Begeleider: Theo van der Weide Referent: Gert Veldhuijzen

Nadere informatie

Vergeleken met Storyline 2 is de indeling van het menu Insert flink aangepast. Screenrecording en nieuwe slides vallen tegenwoordig onder het menu

Vergeleken met Storyline 2 is de indeling van het menu Insert flink aangepast. Screenrecording en nieuwe slides vallen tegenwoordig onder het menu Vergeleken met Storyline 2 is de indeling van het menu Insert flink aangepast. Screenrecording en nieuwe slides vallen tegenwoordig onder het menu Slides en zijn niet meer te benaderen via het menu Insert.

Nadere informatie

Publishing & Printing Company B.V.

Publishing & Printing Company B.V. STAPPENPLAN WEBSITE Versie 1.3 Publishing & Printing Company B.V. Weth. Sangersstraat 38 (0)46-437 73 11 KVK 140.41959 6191 NA Beek web@pp-company.nl BTW NL 0085.52.861.B01 Algemene voorwaarden www.pp-company.nl

Nadere informatie

Subrapporten. 5.1 Inleiding

Subrapporten. 5.1 Inleiding 5 Subrapporten 5.1 Inleiding Een subrapport is een rapport in een rapport. Een subrapport maak je dan ook net zoals je een gewoon rapport maakt. Een subrapport heeft bijna alle eigenschappen die een normaal

Nadere informatie

ANOUK ROUMANS TO CODE OR NOT TO CODE.

ANOUK ROUMANS TO CODE OR NOT TO CODE. ANOUK ROUMANS ANOUK ROUMANS TO CODE OR NOT TO CODE. 00 HOOFDVRAAG 00 HOOFDVRAAG Is het relevant voor een UX-designer om development kennis te hebben op gebied van apps? 00 INHOUDSOPGAVE 00 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Y.S. Lubbers en W. Witvoet

Y.S. Lubbers en W. Witvoet WEBDESIGN Eigen Site Evaluatie door: Y.S. Lubbers en W. Witvoet 1 Summary Summary Prefix 1. Content en structuur gescheiden houden 2. Grammaticaal correcte en beschrijvende markup 3. Kopregels 4. Client-

Nadere informatie

WEBSITE USABILITY. white-paper

WEBSITE USABILITY. white-paper WEBSITE USABILITY white-paper Alle rechten voorbehouden Het is niet toegestaan deze white-paper aan derden te verstrekken of te verkopen. Het is niet toegestaan de inhoud van deze white-paper elders te

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren November 2014 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 1 Inhoudstafel 1 Introductie 3 1.1

Nadere informatie

Selenium IDE Webdriver. Introductie

Selenium IDE Webdriver. Introductie Selenium IDE Webdriver Het Wielsem 10, 5231 BW s- Hertogenbosch, telefoon 073-6409311 e- mail info@testwork.nl internet http://www.testwork.nl 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave... 2 2 Selenium IDE... 3 3

Nadere informatie

is front-end kennis relevant voor een UX designer

is front-end kennis relevant voor een UX designer In hoeverre is front-end kennis relevant voor een UX designer tijdens een designproces? Door: Wessel Grift Onderzoeksvraag In hoeverre is het hebben van front-end development kennis relevant voor een

Nadere informatie

20 maart Prof. Dr. Katrien Verleye

20 maart Prof. Dr. Katrien Verleye 20 maart 2018 Prof. Dr. Katrien Verleye Voorbereiding Nvivo sessie Start Nvivo op (Athena Academic Nvivo) BELANGRIJK: klik geregeld op save tijdens deze sessie Data-analyse met Nvivo NVivo does not prescribe

Nadere informatie

U ziet de progressie van de download aan de groene blokjes in het balkje helemaal onder aan de pagina.

U ziet de progressie van de download aan de groene blokjes in het balkje helemaal onder aan de pagina. Gegevens exporteren en bewerken vanuit GRIEL Stap 1. Selecteer de juiste gegevens en download deze 1. Stel het datumfilter in op de gewenste periode. Druk op ververs. 2. Maak met behulp van het filter

Nadere informatie

Cerium CMS versie 4.0. Wat is nieuw in versie 4.0. www.cerium.nl

Cerium CMS versie 4.0. Wat is nieuw in versie 4.0. www.cerium.nl Cerium CMS versie 4.0 Wat is nieuw in versie 4.0 www.cerium.nl Bijgewerkt februari 2014 Cerium BV 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Nieuwe onderhouds URL 4 3. Drag and drop upload 5 4. Spring naar item

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29764 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Takes, Frank Willem Title: Algorithms for analyzing and mining real-world graphs

Nadere informatie

Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP

Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP Versie 1.0 Wouter van Kuipers 7 7 2008 1 Inhoud 1 Inhoud... 2 2 Inleiding... 2 3 Probleemgebied... 3 3.1 Doelstelling...

Nadere informatie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie Samenwerkend leren van leerkrachten : leeropbrengsten gerelateerd aan activiteiten en foci van samenwerking Doppenberg, J.J.; den Brok, P.J.; Bakx, A.W.E.A. Published in: Onderwijs Research Dagen 2013

Nadere informatie

ETIM UP Handleiding Ketenstandaard Bouw en Installatie Versie:

ETIM UP Handleiding Ketenstandaard Bouw en Installatie Versie: ETIM UP Handleiding Ketenstandaard Bouw en Installatie Versie: 25-07-17 Handleiding ETIM UP 1 Inhoudsopgave Over ETIM UP...3 1 Algemeen...4 1.1 Website...4 1.2 Toegang...4 1.3 Bestandsformaten...4 2 Dashboard...5

Nadere informatie

1. Over LEVIY. 5. Meldingen Wat zijn meldingen? 5.1 Technische melding toevoegen Hoe voeg ik een melding toe?

1. Over LEVIY. 5. Meldingen Wat zijn meldingen? 5.1 Technische melding toevoegen Hoe voeg ik een melding toe? Versie 1 02 1. Over LEVIY Wat doet LEVIY? 06 5. Meldingen Wat zijn meldingen? 2. Algemene definities Behandelen van terugkerende definities. 07 5.1 Technische melding toevoegen Hoe voeg ik een melding

Nadere informatie

Handleiding. CROW Kennisbank. Contentmangement

Handleiding. CROW Kennisbank. Contentmangement Handleiding CROW Kennisbank Contentmangement 4-7-2013 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Hoofdstuk 1 - Navigeren door de inhoudsopgaven... 3 1.1 Indeling inhoudsopgave wijzigen... 3 1.2 Selecteren van titels

Nadere informatie

Interaction Design for the Semantic Web

Interaction Design for the Semantic Web Interaction Design for the Semantic Web Lynda Hardman http://www.cwi.nl/~lynda/courses/usi08/ CWI, Semantic Media Interfaces Presentation of Google results: text 2 1 Presentation of Google results: image

Nadere informatie

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I WOSI Ruud Jungbacker en Michael de Vries - Technisch ontwerp Website Document historie Versie(s) Versie Datum Status Omschrijving / wijzigingen 0.1 20 nov 2008 Concept

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

Howto Subversion. 1. Subversion structuur en uitleg

Howto Subversion. 1. Subversion structuur en uitleg 1. Subversion structuur en uitleg Op de Adwise VDS server staan de repositories die gebruikt kunnen worden. Een subversion repository bevat alle projecten gerelateerd aan de betreffende repository. Adwise

Nadere informatie

CBS StatLine voor Open Data. Handleiding

CBS StatLine voor Open Data. Handleiding CBS StatLine voor Open Data Handleiding CBS StatLine voor Open Data 2 Inhoud Inleiding 4 Wat is CBS StatLine 5 Ingangen van CBS StatLine naar tabellen 6 Etalage 6 Zoeken op thema 7 Zoeken op trefwoord

Nadere informatie

Mobile Ads AANLEVERSPECIFICATIES. Naast de traditionele wegen om bij Bright te adverteren introduceren wij nu in-app advertising.

Mobile Ads AANLEVERSPECIFICATIES. Naast de traditionele wegen om bij Bright te adverteren introduceren wij nu in-app advertising. Mobile Ads iphone Mobile Ads Naast de traditionele wegen om bij Bright te adverteren introduceren wij nu in-app advertising. In-app. advertising staat voor adverteren in de iphone app. van Bright. AANLEVERSPECIFICATIES

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 De functie van de cursus 7 2 De inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen van de cursus 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 3 Leermiddelen en wijze van studeren

Nadere informatie

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Onderzoek met het Virtuele Lab Social Cognition in Psychologically Healthy Adults Research with the Virtual Laboratory Anja I. Rebber Studentnummer: 838902147

Nadere informatie

Bottleball Onderzoeksverslag MovingMonsters. Uitgevoerd door Arno Classens a.classens@student.fontys.nl

Bottleball Onderzoeksverslag MovingMonsters. Uitgevoerd door Arno Classens a.classens@student.fontys.nl Bottleball Onderzoeksverslag MovingMonsters Uitgevoerd door Arno Classens a.classens@student.fontys.nl 1 1. Inhoudsopgave Wat? Bladzijde 1. Introductie 3 2. Methodologie 4 3. Resultaten 3.1 Oriëntatie

Nadere informatie

Central Station. CS website

Central Station. CS website Central Station CS website Versie 1.0 18-05-2007 Inhoud Inleiding...3 1 De website...4 2 Het content management systeem...5 2.1 Inloggen in het CMS... 5 2.2 Boomstructuur... 5 2.3 Maptypen... 6 2.4 Aanmaken

Nadere informatie

Usability. Les 3 jaar 2. Ontwerp doelstellingen en randvoorwaarden

Usability. Les 3 jaar 2. Ontwerp doelstellingen en randvoorwaarden Usability Les 3 jaar 2 Ontwerp doelstellingen en randvoorwaarden Wat gaan we doen? Herhaling vorige week ISO Definition of Usability (9241-11) Usability is the effectiveness, efficiency and satisfaction

Nadere informatie

Usability Learnability: Accuracy: Satisfaction: Usefulness:

Usability Learnability: Accuracy: Satisfaction: Usefulness: Masterproef: evaluatie 3 Evaluatie van het papieren prototype, kiezen welk fragment je wanneer kijkt. Niels Delestinne (nielsdelestinne.wordpress.com) 1. DOEL Nieuwe functionaliteiten, die het mogelijk

Nadere informatie

Handleiding Japanse puzzels

Handleiding Japanse puzzels Handleiding Japanse puzzels versie : 1.0 wijziging : 26-4-2010 Inhoud 1.Japanse puzzel...4 1.1.Speler...4 1.2.Kleur...4 1.3.Groep...4 1.4.Favoriet...4 1.5.Puzzel...4 1.6.Prima...5 1.7.Spel...5 1.8.Stap

Nadere informatie

Belangrijkste zoekmachine optimalisatiefactoren

Belangrijkste zoekmachine optimalisatiefactoren Belangrijkste zoekmachine optimalisatiefactoren Er zijn verschillende technieken die je kunt of moet inzetten om een betere positie voor zoektermen te krijgen in Google en andere zoekmachines. On Page

Nadere informatie

4 Testen en optimaliseren

4 Testen en optimaliseren Alle wegwijzers in de fase: 4 Testen en optimaliseren 4.1 Je ontwerp testen bij de doelgroep (74) 4.2 Je ontwerp voorleggen aan een expert (75) 4.3 Je ontwerp voorleggen aan de opdrachtgever (76) 4.4 Je

Nadere informatie

ICT en grote datasets havo wiskunde A en vwo wiskunde A/C

ICT en grote datasets havo wiskunde A en vwo wiskunde A/C ICT en grote datasets havo wiskunde A en vwo wiskunde A/C Workshop Noordhoff wiskundecongres 19 november 2015 Matthijs van Maarseveen, Stijn Voets en Mark Haneveld Opbouw workshop 1. Demonstratie Exceltabellen

Nadere informatie

PHP-OPDRACHT SITE BOUWEN

PHP-OPDRACHT SITE BOUWEN PHP-OPDRACHT SITE BOUWEN PERIODE 4 LEERJAAR 1 Opleiding: Duur: Applicatieontwikkelaar 1 onderwijsperiode (4-8 weken) Voorkennis: Basiscursus PHP 5.4 Victor Peters (978 90 125 8499 9) Basiscursus XHTML,

Nadere informatie

ICARUS Illumina E653BK on Windows 8 (upgraded) how to install USB drivers

ICARUS Illumina E653BK on Windows 8 (upgraded) how to install USB drivers ICARUS Illumina E653BK on Windows 8 (upgraded) how to install USB drivers English Instructions Windows 8 out-of-the-box supports the ICARUS Illumina (E653) e-reader. However, when users upgrade their Windows

Nadere informatie

Wat is Interaction Design?

Wat is Interaction Design? Wat is Interaction Design? Wat is interaction design? Designing interactive products to support the way people communicate and interact in their everyday and working lives. Preece, Sharp and Rogers (2015)

Nadere informatie

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen?

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? De firewall van de Speedtouch 789 (wl) kan niet volledig uitgeschakeld worden via de Web interface: De firewall blijft namelijk op stateful staan

Nadere informatie

Aan het begin verliet Tony Campmans ons team, we hebben dus het hele project met één persoon minder gewerkt.

Aan het begin verliet Tony Campmans ons team, we hebben dus het hele project met één persoon minder gewerkt. INFOB1PICA 2013-2014 EINDVERSLAG Team 5: Solvify 1. Individuele teamleden en algemene informatie Studentnr Naam Uren 4153553 Joost Besseling 143 4145607 Coen Boot 161 4146603 Joost Houben 171 4088646 Michiel

Nadere informatie

De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria

De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria De Invloed van Religieuze Coping op Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria Ria de Bruin van der Knaap Open Universiteit Naam student:

Nadere informatie

Les 15 : updaten van gegevens in de database (deel2).

Les 15 : updaten van gegevens in de database (deel2). Les 15 : updaten van gegevens in de database (deel2). In de volgende reeks lessen zal alle vorige leerstof uitgebreid aan het bod komen. Zie ook de vorige lessen en documenten om informatie op te zoeken

Nadere informatie

Hoofdstuk 16: Zoek- en verwijzingsfuncties

Hoofdstuk 16: Zoek- en verwijzingsfuncties Hoofdstuk 16: Zoek- en verwijzingsfuncties 16.0 Inleiding Eén van de belangrijkste functies binnen Excel is de mogelijkheid om te zoeken naar een specifieke waarde binnen een groot aantal cellen met gegevens.

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Testplan. Bram Adriaensen Martijn Wiendels Jonique Raemakers Mathieu Maas M62

Testplan. Bram Adriaensen Martijn Wiendels Jonique Raemakers Mathieu Maas M62 Testplan Bram Adriaensen Martijn Wiendels Jonique Raemakers Mathieu Maas M62 1. Wat willen we bereiken? Wat willen we bereiken met het testen van ons concept? Door middel van usability testing zal er worden

Nadere informatie

ITware. Itware gebruikershandleiding

ITware. Itware gebruikershandleiding Itware gebruikershandleiding Werking ITware kort samengevat: ITware is een hulpprogramma voor uw webwinkel. Producten kunnen op éénvoudige wijze, al dan niet automatisch, worden geplaatst en onderhouden.

Nadere informatie

Studenthandleiding Portfolio in Blackboard Learn

Studenthandleiding Portfolio in Blackboard Learn Studenthandleiding Stafbureau onderwijs & onderzoek Functioneel beheer Blackboard Learn. T.b.v. October 2014 release. Versie: 02-12-2014. Handleiding portfolio studenten In deze handleiding wordt het aanmaken

Nadere informatie

Schrijven geoptimaliseerde teksten

Schrijven geoptimaliseerde teksten Schrijven geoptimaliseerde teksten Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Title Tag... 4 2. Metatag Description... 4 3. Paginatekst... 5 Woordenlijst... 7 Deze handleiding wordt u aangeboden door, specialist

Nadere informatie

Chris de Kok 223548 TDI 3. Vak: Software Architectuur Datum: 21-01-2008 Docent: Fons van Kesteren

Chris de Kok 223548 TDI 3. Vak: Software Architectuur Datum: 21-01-2008 Docent: Fons van Kesteren Chris de Kok 223548 TDI 3 Vak: Software Architectuur Datum: 21-01-2008 Docent: Fons van Kesteren Inhoud Inleiding... 3 Black box / White box... 3 XP... 3 SimpleTest... 3 Eclipse plugin... 4 GroupTest...

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Overberg, Regina Ingrid Title: Breast cancer stories on the internet : improving

Nadere informatie

Quick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model)

Quick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model) WHAT IS LITTLE GEM? Quick scan method to evaluate your applied (educational) game (light validation) 1. Standardized questionnaires Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Game Usability. Les 3 jaar 2. Ontwerp doelstellingen en randvoorwaarden

Game Usability. Les 3 jaar 2. Ontwerp doelstellingen en randvoorwaarden Game Usability Les 3 jaar 2 Ontwerp doelstellingen en randvoorwaarden Wat gaan we doen? Herhaling vorige week Ontwerpdoelen en ontwerpdoelstellingen ISO Definition of Usability (9241-11) Usability is the

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET DE QDAC AUDITFILE VIEWER

AAN DE SLAG MET DE QDAC AUDITFILE VIEWER AAN DE SLAG MET DE QDAC AUDITFILE VIEWER INHOUD Inleiding... 2 Het uiterlijk van QDAC light... 2 Bestandsformaten... 2 Standaardanalyses... 3 Filters en knoppen... 3 De rode draad... 4 Openen van een Auditfile...

Nadere informatie

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents

Nadere informatie

Bijlage. Bachelor opdracht Trends in Tech. Jessica Sennema S Universiteit Twente

Bijlage. Bachelor opdracht Trends in Tech. Jessica Sennema S Universiteit Twente Bijlage Bachelor opdracht Trends in Tech Jessica Sennema S1487000 Universiteit Twente 2 Inleiding In de bijlage staat alle informatie die tijdens de opdracht is verzameld en waarvan het nuttig is om te

Nadere informatie

Handleiding. CROW Kennisbank. Contentmanagement

Handleiding. CROW Kennisbank. Contentmanagement Handleiding CROW Kennisbank Contentmanagement Inhoudsopgave Inleiding... 2 Hoofdstuk 1 - Navigeren door de inhoudsopgaven... 3 1.1 Indeling inhoudsopgave wijzigen... 3 1.2 Selecteren van titels in de navigatie...

Nadere informatie

DrICTVoip.dll v 2.1 Informatie en handleiding

DrICTVoip.dll v 2.1 Informatie en handleiding DrICTVoip.dll v 2.1 Informatie en handleiding Nieuw in deze versie : Koppeling voor web gebaseerde toepassingen (DrICTVoIPwebClient.exe) (zie hoofdstuk 8) 1. Inleiding Met de DrICTVoIP.DLL maakt u uw software

Nadere informatie

www.customercentricindex.com Het bezoekersonderzoek dat u helpt te achterhalen wat de echte ervaring van bezoekers op uw website, app of intranet is. Bezoekers vertellen u op welke gebieden u excelleert

Nadere informatie

i ll take off to the cloud

i ll take off to the cloud i ll take off to the cloud Webbased applicaties gebouwd door ILE programmeurs Gepresenteerd door: Drs. Martijn van Breden Lead software architect Pantheon Automatisering 26-4-2017 1 Historie Pantheon Ontstaan

Nadere informatie

En hoe gaan ze dit allemaal terugvinden?

En hoe gaan ze dit allemaal terugvinden? En hoe gaan ze dit allemaal terugvinden? Taak 1.2.10 Thomas Muller Paul van der Linden MT1A Tutor: van Griensven Docent: van den Biggelaar Gemaakt door Thomas Muller en Paul van der Linden Pagina 1 van

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Aan de slag met Google Analytics. Deel 1.

Aan de slag met Google Analytics. Deel 1. Aan de slag met Google Analytics. Deel 1. 1. Google Analytics account aanmaken Stap 1 Via de link http://www.google.com/analytics kan er ingelogd worden bij Google Analytics. Klik op de knop account aanmaken

Nadere informatie

Summary in Dutch 179

Summary in Dutch 179 Samenvatting Een belangrijke reden voor het uitvoeren van marktonderzoek is het proberen te achterhalen wat de wensen en ideeën van consumenten zijn met betrekking tot een produkt. De conjuncte analyse

Nadere informatie