Restauratie van de basiliek O.-L.-Vrouw van Troost

Transcriptie

1 Restauratieoverzicht Restauratie van de basiliek O.-L.-Vrouw van Troost Dit document bevat een overzicht-samenvatting van de restauratiewerken aan de basiliek. Aanvang van de restauratie van de toren Voorbereidende fase van Fase I Fase I Fase IIa Fase IIb 1978: Aanvang van de restauratie van de toren Ontwerper Architectenbureau Bressers, Hoogstraat 47, 9000 Gent Architecten Michel Hoste en P. Speeckaert Aannemer Maurice Verbeke & c, Georges Rodenbachlaan 22-24, 1030 Brussel Kostprijs BEF Incl. BTW Maart 1992: Voorbereidende fase van Fase I Door verzakking van de sluitsteen in de laatste rib van het gewelf van het zusterkoor, kwam men tot de ontdekking dat de balkkoppen boven in het zusterkoor in slechte staat verkeerden. Wegens het niet denkbeeldige gevaar van instorting drong herstelling zich zonder uitstel op. Op aanvraag van de zusters en de bvba. Architectenbureau Bressers, werd een spoedprocedure ingediend bij de Vlaamse Gemeenschap, afd. Monumenten en Landschappen. Een stabiliteitsstudie werd opgemaakt door Ingenieursbureau Thomas. De verankeringswerkzaamheden, waarbij gebruik werd gemaakt van metalen trekankers, werden uitgevoerd door De Neef Engineering, Industriepark 8, 2220 Heist-op-den-Berg. De werkzaamheden werden beëindigd in juni 1992 ( BEF incl. BTW). Ondertussen werden er plannen gemaakt en contacten gelegd met de bevoegde instanties voor de volledige restauratie van de kerk. Om financiële redenen werd het dossier opgesplitst in twee fasen. restauratie.fm blz 1

2 Restauratie - Fase I Ontwerper Architectenbureau Bressers bvba, Hoogstraat 47, 9000 Gent Architecten M. Hoste en P. Speeckaert Aannemer Firma Bruxelman, Reigerstraat 8, 9000 Gent Begindatum 1 september 1995 met uitvoeringstermijn van 210 dagen Einddatum 1997 Kostprijs , 80 incl. BTW Dit werk omvat: Restauratie van de dakspantenconstructie van het zusterkoor. Betreft de herstelling van de moerbalken, van de balken en ringbalken en, naar gelang de omstandigheden, ook vervanging van de aangetaste delen (polymeerchemische balkkoprestauratie). moerbalken (links); balken en ringbalken Buitenzijde: herstellen of vervangen van de natuursteen en het metselwerk, houtbehandeling, vernieuwen van de dakbedekking in natuurleien, vernieuwen van de glas-in-loodramen. De ruitjes worden vervangen door nieuwe glaspanelen in Chute de Versailles met een mengeling van groene tinten en gekleurde afboording. Een gedeelte van de slotmuur aan de buitenzijde van de Trooststraat. restauratie.fm blz 2

3 Fase IIa Ontwerper Architectenbureau Bressers bvba, Hoogstraat 47, 9000 Gent Architecten Ph. Depotter en P. De Smet Aannemer Corvers-Vrancx N.V. Vorstsebaan 89, 2431 Veerle-Laakdal Begindatum 16 april 2001 met uitvoeringstermijn van 190 dagen Einddatum augustus 2002 Kostprijs ,30 incl. BTW Omvang Verdere restauratie van de kerk aan de buitenzijde, rekening houdend met de vaststelling en de ervaring van de reeds uitgevoerde Fase I, voornamelijk wat betreft de restauratie van de natuursteen. Eventueel aanvullen met restauratiemortel. Het timmerwerk was in bijzonder slechte toestand. dakkappel vóór en naar restauratie.fm blz 3

4 De resterende vensters werden ook zoals in Fase I voorzien van glas-in-loodpanelen in Chute de Versailles. Opmerkelijk was de restauratie van de sierontvanger voor de waterafvoer uit sierontvanger Deze 2e fase omvat ook de herstelling van de koepel wat betreft nieuwe leien en ladderhaken volgens aangepaste normen alsook de herstelling van de bekroning van de koepel. Op het torentje werd de oude bliksemafleider niet meer functioneel weggenomen. torentje Nadat een proefvak werd goedgekeurd door de architect, werd de slotmuur aan de binnen- en de buitenzijde gereinigd en geschuurd; de voegen werden uitgekapt en waar nodig werd de natuursteen vervangen of bijgewerkt. restauratie.fm blz 4

5 De dekstenen werden gerestaureerd met restauratiemortel. Daarna volgde een conserverende en waterwerende behandeling. dekstenen Boven de ingangspoort werd het Mariabeeld uit de nis verwijderd. De dienst Monumenten en Landschappen liet een onderzoek instellen naar de cultuurhistorische waarde van het beeld. Bij een eerst onderzoek waren reeds tekenen van polychroom te merken. Vermoedelijk gaat het om een polychroom beeld uit de late XIVe eeuw. Steen uit Avesnes (Frankrijk). Mariabeeld: vóór en na onderzoek restauratie.fm blz 5

6 Verlichting Dankzij het stadsbestuur Vilvoorde werd eind december 2002 een proefverlichting aangebracht. Maart 2003: definitieve verlichting. Ontwerp R. De Coninck uitvoering Electrabel, onder toezicht van Architect Ph. Depotter en met toestemming van Monumenten en Landschappen. De Troostkerk is nu ook bij avond en nacht een lichtbaken in de stad. verlichting restauratie.fm blz 6

7 Herstellingswerkzaamheden aan de toren, met "onderhoudsdossier" Hierbij gaan de subsidies maar om 40% bij een beperkte prijs. Ontwerper??? Architectenbureau Architectenbureau Bressers bvba, Hoogstraat 47, 9000 Gent Aannemer Corvers-Vrancx N.V. Vorstsebaan 89, 2431 Veerle-Laakdal Begindatum 13 april 2004 Opnieuw staat de toren in de steigers. Na de restauratie in 1982 was het hoognodig de mosvorming op de natuursteen te verwijderen, waar nodig de stenen bij te werken of te schuren. Zo ook voor het hout waarvan de verweerde delen bijgewerkt of vernieuwd werden en opnieuw geschilderd. Teneinde de torenspits beter toegankelijk te maken, werden de afneembare luiken van de dakkapellen aan de binnenzijde voorzien van grendels, een handvat en kettingen. Het kruis werd opnieuw geschilderd en de bekroningen verguld. Het torenuurwerk werd door bevoegde vakmensen van de Firma Clock-O-Matic herschilderd, de cijfers en de wijzerplaat werden belegd met bladgoud. Waar nodig plaatste men duivenwering. Als laatste werk volgde opnieuw een conserverende en waterwerende behandeling. kruis en torenuurwerk restauratie.fm blz 7

8 Wegeniswerkzaamheden en heraanleggen van de Trooststraat Deze werkzaamheden werden uitgevoerd in opdracht van het stadsbestuur. Ontwerper Studiebureau quadrant uit Kortenberg Aannemer Van Hoorebeeck Aanvang van de werkzaamheden 10 augustus 2004 Einde van de werkzaamheden april 2006 Kostprijs van de werkzaamheden ,12 Op de vraag van de zusters om de Trooststraat tot de ingang van het klooster te herstellen, gaf het stadsbestuur van Vilvoorde een positief antwoord. De Trooststraat werd derhalve tot aan de Rooseveltlaan totaal vernieuwd en heraangelegd. Het straatbeeld kreeg bovendien een mooi uitzicht door aanplanting van bomen. De slotmuur die er nu erg bij afstak door vervuiling, kreeg een verfrissende opknapbeurt door het reinigen en opnieuw schilderen. Hiervoor werd een beroep gedaan op de sociale werkplaats VZW, Opbouw Haviland-W uit Asse- Zellik. werken aan Trooststraat en slotmuur restauratie.fm blz 8

9 Tijdens de kunsttentoonstelling in de Troost werd een levensgroot fotolinkbronzen beeld van twee zusters door het stadsbestuur aangekocht. Dit beeld van de hand van kunstenares Madeleine van der Knoop kreeg een plaats op de hoek van de Trooststraat en de Ridderstraat, vlak voor de ingang van het klooster. Trooststraat met bomen een beeld van twee zusters De site van het kloostercomplex met de toren op achtergrond is nu een van de mooiste straten van onze stad. Het wekt bewondering van toeristen en wandelaars. We zijn het stadsbestuur zeer erkentelijk voor deze bijdrage aan de verheffing van dit kunstpatrimonium dat nu tot zijn volle recht komt. Het vormt tevens een vernieuwd aanknopingspunt vanuit de rand tot het centrum van de stad. Op 7 april 2006 was er de plechtige inwijding van het beeld en de straat in aanwezigheid van de toenmalige burgemeester, Jean-Luc Dehaene, en verschillende schepenen. plechtige inwijding van het beeld en de straat restauratie.fm blz 9

10 Fase IIb Bouwen van een nieuwe hellingsbaan en herstelling van de aanpalende binnenkoer. Ontwerper Architectenbureau Bressers bvba, Hoogstraat 47, 9000 Gent Architecten Ph. Depotter en P. De Smet Stabiliteit N.V. Ingenieursbureau Herman Fraeye (Sint-Amandsberg, Gent) Aannemer N.V. Monument Vandekerckhove (Oostrozebekestraat, Ingelmunster) Aanvang van de werkzaamheden 21 november 2005 uitvoeringstermijn 120 dagen Kostprijs De totale kostprijs van deze fase bedraagt ,44, waarvan 20% voor de zusters + BTW + Ereloon. Het project omvat: Het vervangen van drie ramen (gewoon glas) van het portaal in panelen Chute de Versailles. Het vernieuwen van de dorpels en de vloer van het koertje aan de ingang. Het vernieuwen van de buitenpoort in de oorspronkelijke staat; het herstellen en schilderen van de andere poorten. poorten Om de toegankelijkheid tot de kerk te verbeteren werd een hellingsbaan aangelegd; daarbij werd erop gelet dit nieuwe element op serene en kunstvolle wijze te integreren in de bestaande context. restauratie.fm blz 10

11 De nieuwe invulling houdt rekening met de reeds bestaande nabije straatelementen zoals het Madonna en kind beeld en sokkels in blauwe hardsteen. treden Daarom werd in hoofdzaak gekozen voor blauwe hardsteen, in combinatie met witte natuursteen voor de fotolinktreden. Bovenaan de treden werd de nieuwe dorpel het "pronkstuk" door het ingraveren van vier fotolinkwapenschilden, nl. Schild van Kardinaal Danneels Schild van stad Vilvoorde Karmelschild Kenteken van de Basiliek wapenschilden Jong en oud, rolstoelgebruikers, oudere personen en jonge moeders met een baby in de kinderwagen, bereiken nu zonder moeite de ingang van de Basiliek. Tot slot als bekroning op het werk van de buitenrestauratie volgde de aankoop en plaatsing van een fotolinknieuw Madonnabeeld voor de buitennis. Gezien de grote kunstwaarde en de moeilijke beveiliging van de stenen Madonna uit de buitennis werd immers in overleg met de bevoegde overheid besloten dit beeld een andere locatie te geven binnen het kerkgebouw. restauratie.fm blz 11

12 In samenwerking met de Vriendenkring en het Architectenbureau Bressers gaven de zusters aan kunstenaar Rik Poot (Vilvoordenaar), de opdracht een nieuw bronzen madonnabeeld te vervaardigen. Dit beeld zou een mooi geheel vormen met het reeds bestaande beeld Moeder en kind, bij de Basiliek, geschonken door de handelaars van de Leuvensestraat van de hand van dezelfde kunstenaar (september 1999). beelden en beeldenaar Daar het een nieuw element was, d.w.z. geen restauratieve ingreep, kwam het beeld niet in aanmerking voor subsidies en werd het volledig door giften van weldoeners gesponsord. De kunstenaar legde heel zijn hart en talent in het beeld en getuigde in een interview dat hij de eigen stijl van dit oude gebouw en de traditie van de kloosterregel wilde respecteren en daarom klassiek bleef zonder zijn eigen bekende stijl op te geven. Het is een waardevol en hedendaags kunstwerk in brons dat de eeuwen kan trotseren. restauratie.fm blz 12

13 Op woensdag 5 april 2006 werd het beeld gezegend en in de buitennis geplaatst. Dit gebeurde in aanwezigheid van de kunstenaar en vele sympathisanten. Wij noemen het beeld O.-L.-Vrouw van Troost in Nood. "De Troost" staat als symbool voor al wie Maria eren. zegening en plaatsing van nieuwe beeld O.-L.-Vrouw van Troost in Nood restauratie.fm blz 13

14 Restauratie van de basiliek O.-L.-Vrouw van Troost binnenwerken Dit pagina bevat een voorstelling van de restauratiewerken aan de binnenkant van de basiliek. Voor informatie in verband met de werken aan de buitenkant, zie Fase I en II buitenkant. Voor een algemene inleiding, zie Restauratie Multiprofessionele Architectenvennootschap Spectrum bvba (Hefveldstraat 13, 3500 Hasselt) Opstarten restauratiedossier voor de "binnenwerken" van de kerk - eind 2001 Na een overlegvergadering met de bevoegde instanties werd beslist tot: Een historisch onderzoek (T. Waegeman en I. Desmedt) Een stratigrafisch onderzoek (Firma Starcos) stratigrafisch onderzoek Een vooronderzoek van de beelden en schilderijen (Hanne Noé) Aan de hand van deze onderzoeken kon men overgaan tot het samenstellen van een volledig uitgewerkt dossier voor de ruwbouw + afwerking. Eerste ontwerp: juni 2002 September 2007: het aangepast dossier is ingediend voor goedkeuring en vaststelling van de premie, voor de totale som van: ,38 euro waarvan 20% voor de zusters + BTW + erelonen. De binnenfase "ruwbouw" omvat: aanpassing van de verwarmingsinstallatie voor een betere spreiding van warmtetoevoer verlichting en geluidsinstallatie afbreken van het bestaande orgel en orgelkast maken van een klein doksaal met de oorspronkelijke stukken voor de orgelkast en het terugplaatsen van de frontpijpen restauratie.fm blz 14

15 orgelkast Het restaureren van het klavier volgt later in een speciaal dossier omwille van de historische waarde Orgelbouwer: Jean-Barnabé Goynaut (barokorgel). creëren van een devotionele ruimte in het portaal, met afzuigsysteem om roetaanslag te vermijden priesterkoor en zusterkoor worden respectievelijk voorzien van nieuwe vloertegels of plankenvloer beveiliging: bliksemafleider volgens nieuwe normen, beveiliging voor brand en diefstal Op het gewelf ter hoogte van de zolderruimte wordt, omwille van de brandbeveiliging, een betere toegankelijkheid voorzien d.m.v. stalen loopbruggen. Schilderwerken Het dossier daarvan is gemaakt op basis van het vooronderzoek; wat wijst op de meest oorspronkelijke witte kalklaag, met in het centraal gedeelte bladgoud op de dieperliggende delen van de gewelfribben en gordelbogen van het gewelf. Ook bepaalde zones van engelen worden met bladgoud belegd. In het midden van de koepel zal het schilderij met goudguirlandes opnieuw gerestaureerd worden en de bekroning vormen. restauratie.fm blz 15