Sectoranalyse Horeca Ondernemingen Arbeidsmarkt en tewerkstelling Diversiteit

Transcriptie

1 Sectoranalyse Horeca 2013 Ondernemingen Arbeidsmarkt en tewerkstelling Diversiteit

2 2013 Guidea - Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw Deze informatie werd met de grootste zorg samengesteld. Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw stelt zich echter niet aansprakelijk voor de juistheid van de aangeboden informatie. In geen geval is Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van of in verband met de aangeboden informatie uit deze publicatie.

3 1 Inleiding Economische indicatoren BBP (Bruto Binnenlands Product) Werkloosheidsgraad in Vlaanderen Consumptieprijzen Tijdelijke werkloosheid in de horecasector Aantal ondernemingen Aantal faillissementen Aantal oprichtingen en schrappingen Omzet en investeringen Werkzaamheid Aantal werknemers in de horecasector Aantal zelfstandigen in de horecasector Tewerkstelling van studenten Arbeidsvoorwaarden Werkzoekenden Niet werkende werkzoekenden In- en uitstroom van werkzoekenden Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken Vacatures VDAB Opleidingen VDAB Stelsel van Leren en Werken... 31

4 2

5 3 Inleiding In dit rapport wordt een analyse gemaakt van de horecasector in Vlaanderen (en België). Het vormt een kort, maar handig naslagwerk dat de rapporten Arbeidsmarkt en tewerkstelling, Ondernemingen en Diversiteit bundelt. In deze bundel zijn dan ook de belangrijkste cijfers opgenomen. Voor een uitgebreide analyse verwijzen we graag naar de (uitgebreide) rapporten. Hoofdstuk één kijkt naar de algemene economische situatie via de economische indicatoren. In hoofdstuk twee tot vijf behandelen we de ondernemingen. Zo behandelen we de actieve ondernemingen, faillissementen, oprichtingen & schrappingen en omzet & investeringen. In de laatste drie hoofdstukken, hoofdstuk zes tot acht, kijken we naar de arbeidsmarkt. Hier bekijken we achtereenvolgens de werkzaamheid in de sector, de werkzoekenden en tenslotte de vacatures, opleidingen en het stelsel van Leren & Werken binnen de horecasector.

6 4 1. Economische indicatoren 1.1. BBP (Bruto Binnenlands Product) Het bruto binnenlands product of BBP van een land of van een regio is de marktwaarde van alle goederen en diensten die op één jaar tijd worden geproduceerd. Het is een veel gebruikte maatstaf voor de welvaartscreatie van een land of regio. De tabel hiernaast toont de jaargroeicijfers voor België over de verschillende kwartalen van We zien dat 2012 opnieuw een moeilijk jaar is. Hoewel er nog een groei is in het eerste kwartaal, noteren de daaropvolgende kwartalen negatieve groeicijfers. Het aandeel van de horeca in het BBP tenslotte Tabel: Economische jaargroei België 2012 Kwartaal 1 0,4 Kwartaal 2-0,3 Kwartaal 3-0,4 Kwartaal 4-0,4 Bron: Nationale Bank van België (Bewerking Departement WSE) bedraagt bij benadering 1,60% in 2011 (BBP in kettingeuro's, referentiejaar 2010) (Bron: Nationale Bank van België). Dit is een lichte daling ten opzichte van Werkloosheidsgraad in Vlaanderen Grafiek: Werkloosheidsgraad in Vlaanderen per maand -2008/2012-8,5% 8,0% 7,5% 7,0% 6,5% 6,0% 5,5% ,0% Bron: VDAB Een tweede economische indicator is de werkloosheidsgraad, dit is de verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekenden (nwwz) tussen 18 en 65 jaar en de beroepsbevolking tussen 18 en 65 jaar (Bron: VDAB). We zien dat de werkloosheidsgraad in 2012 terug omhoog gaat. De dalende trend van 2011 kon dus jammer genoeg niet verder gezet worden. Waar de gemiddelde werkloosheidsgraad in Vlaanderen in 2011 op 6,66% ligt, is deze in 2012 gestegen tot 6,92%. Na de

7 5 crisisjaren 2009 en 2010 was de werkloosheidsgraad in 2011 immers terug gedaald. Het percentage van 2008 blijft bijgevolg ver weg Consumptieprijzen Grafiek: Index consumptieprijzen horecasector / Restaurants Frituren, fastfood en snackbars Hotels Horeca algemeen Cafés Kantines Andere accomodaties Bron: FOD Economie ADSEI Het indexcijfer van de consumptieprijzen is een economische indicator die tot hoofdtaak heeft op objectieve wijze de prijsevolutie in de tijd weer te geven van een korf van goederen en diensten. Op de grafiek zien we een duidelijk verschil tussen de ho- en de reca. De hotels en andere accommodaties kennen een serieuze prijsstijging in de zomermaanden. Verder zien we eveneens lokale pieken bij andere accommodaties tijdens april en december (schoolvakanties). Bij de eet- en drinkgelegenheden zien we een zeer geleidelijke stijging doorheen het jaar. Als we januari 2013 vergelijken met januari 2012, zien we een prijsstijging van 2,5% voor de horecasector in het algemeen Tijdelijke werkloosheid in de horecasector Een laatste conjunctuurindicator en bijgevolg voorspeller van de toekomstige evolutie van de werkgelegenheid is de tijdelijke werkloosheid (bron: RVA). In 2012 daalt de economische werkloosheid in de horecasector in Vlaanderen voor het derde jaar op rij. Dit is in tegenstelling tot wat men zou mogen verwachten, aangezien er in 2012 toch eerder een negatieve conjunctuur is. De negatieve conjunctuur zet bedrijven blijkbaar niet aan tot tijdelijke werkloosheid. Wel zien we een daling van het aantal werknemers in de horecasector (cfr. 6. Werkzaamheid).

8 6 Tabel: Het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector per kwartaal in Vlaanderen t.e.m Andere vormen Jaargroei Economische van tijdelijke Totaal economische werkloosheid werkloosheid werkloosheid Totaal ,8% Totaal ,2% Totaal ,7% Totaal ,9% Kwartaal ,6% Kwartaal ,4% Kwartaal ,8% Kwartaal ,2% Totaal ,2% Bron: RVA

9 7 2. Aantal ondernemingen Tabel: Overzicht ondernemingen in de horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen ,7% Wallonië ,8% Brussel ,7% Buitenland / NG ,7% Vlaamse provincies West-Vlaanderen ,9% -- Oost-Vlaanderen ,0% -- Antwerpen ,8% -- Vlaams-Brabant ,1% -- Limburg ,1% -- Subsector Hotels ,2% 3,4% Vakantieverblijven ,4% 2,4% Kampeerterreinen ,6% 0,8% Overige accommodatie ,4% 0,4% Restaurants ,7% 53,5% Catering ,0% 9,2% Drinkgelegenheden ,6% 30,5% Juridische vorm Eenpersoonszaak ,6% 43,5% NV ,0% 4,6% BVBA ,7% 40,3% CV ,4% 2,2% VZW ,8% 4,4% Andere ,6% 5,4% Werkgevers % 100% Minder dan 5 wn s ,4% 70,7% 5 tot 9 wn s ,0% 17,2% 10 tot 19 wn s ,6% 7,9% 20 tot 49 wn s ,3% 3,3% 50 en meer wn s ,8% 0,9% Gemiddelde levensduur Vlaanderen België onderneming 8 jaar en 6 maanden 8 jaar en 2 maanden Bron: Ondernemingen: FOD Economie, Adsei Bron: Werkgevers: RSZ, PC302 Bron: Levensduur: interne gegevens 1 Horecaondernemingen actief in België die hun hoofdzetel ofwel in het buitenland hebben ofwel op een niet nader gespecifieerde plaats. 400 ondernemingen hebben hun hoofdzetel in het buitenland, 19 zijn gevestigd op een onbekende plaats.

10 8 In 2012 telt België actieve horecaondernemingen. Dat is 7,06% van alle actieve ondernemingen in alle sectoren (in 2003 bedroeg dit percentage nog 7,99%). Grafiek: Evolutie actieve ondernemingen in de horecasector in België -2002/ Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Zes op tien horecaondernemingen bevindt zich in Vlaanderen (59%), drie op tien in Wallonië (29%) en één op tien in Brussel (12%). Kijken we naar de jaargroei dan zien we een duidelijk verschil per gewest. Zo kent Vlaanderen een daling van het aantal horecaondernemingen, terwijl Wallonië en Brussel een stijging kennen. Als we opsplitsen naar Vlaamse provincie, zien we dat Antwerpen de meeste horecaondernemingen kent, gevolgd door West- en Oost-Vlaanderen. Over een periode van tien jaar (zie grafiek hieronder) kent Brussel de opvallendste stijging in het aantal horecaondernemingen met 15,5%. Wallonië en Vlaanderen kennen een stijging van respectievelijk 4,7% en 1,4%. Grafiek: Evolutie actieve ondernemingen in de horecasector in de gewesten -2002/ Vlaanderen Wallonië Brussel Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

11 9 In 2012 zijn de subsectoren restaurants en drinkgelegenheden in Vlaanderen samen goed voor 83% van alle horecaondernemingen. Het is zo dat elk gewest zijn eigen kenmerken heeft en bepaalde subsectoren waar het aandeel groter is dan in de andere gewesten. Zo zie je dat Vlaanderen procentueel meer cateringbedrijven (10,0% 9,1% (W) / 5,5% (B)) en drinkgelegenheden (31,6% 29,7% (W) / 26,2% (B)) heeft. In Wallonië zijn er daarentegen meer logiesbedrijven (7,8% 6,7% (V) / 5,5% (B)), terwijl Brussel een groter aandeel restaurants (62,8% 51,7% (V) / 53,4% (W)) kent. Net zoals de vorige jaren blijft in Vlaanderen het aandeel van de restaurants (licht) stijgen, terwijl dat van de drinkgelegenheden daalt. Naast deze zijn er nog twee subsectoren waar het aantal ondernemingen in Vlaanderen de laatste jaren gevoelig is toegenomen. Zo is het aantal cateringbedrijven in de periode gestegen met 11%. Nog spectaculairder is de groei van het aantal vakantieverblijven. Op vier jaar tijd is het aantal vakantieverblijven gestegen met maar liefst 49%. In 2012 zijn in België de meeste ondernemingen ofwel een onderneming uitgebaat door één natuurlijke persoon of door echtgenoten, ofwel een BVBA. In Vlaanderen is dit niet anders met een gezamenlijk aandeel van 83%. Er is wel een evolutie merkbaar. Waar het aandeel van de BVBA s nog procentueel toeneemt, is er een daling van het aandeel eenpersoonszaken in de sector. De VZW s, volgen als derde grootste categorie op ruime afstand van de twee grootste categorieën. Als we ons focussen op de werkgevers in de horecasector, zien we dat er in Vlaanderen en België respectievelijk en horecawerkgevers zijn in In Vlaanderen stelt iets meer dan 69% minder dan 5 werknemers tewerk, en zelfs 87% minder dan 10 werknemers. Voor België is dit respectievelijk 71% en 88%. Tenslotte kijken we ook nog even naar de gemiddelde bestaansduur van een horecaonderneming (excl. stopgezette ondernemingen). Deze bedraagt in België 8 jaar en 2 maanden in In Vlaanderen bedraagt dit 8 jaar en 6 maanden. In de laatste jaren is zowel in België als Vlaanderen de bestaansduur toegenomen.

12 10 3. Aantal faillissementen In 2012 gingen in België horecaondernemingen failliet. Dat is 19,5% van alle faillissementen in alle sectoren. Meer dan de helft van de faillissementen in de horecasector vindt plaats in Vlaanderen. Vlaanderen is niettemin ondervertegenwoordigd in vergelijking met de actieve ondernemingen, Brussel is daarentegen oververtegenwoordigd. Als men kijkt naar de jaargroei dan stijgt het aantal faillissementen in België en Vlaanderen met respectievelijk 3,8% en 2,3%. In Wallonië en Brussel stijgen de faillissementen met respectievelijk 3,6% naar 600 en 8,2% naar 396 faillissementen. Opgesplitst naar de Vlaamse provincies, zien we dat meer dan één derde van de faillissementen in Vlaanderen in de provincie Antwerpen plaatsvindt. Als we de evolutie over tien jaar bekijken, stijgt het aantal faillissementen in de horecasector in Vlaanderen en België met respectievelijk 69% en 86%. Grafiek: Evolutie faillissementen in de horecasector in België en de gewesten -2002/ België Vlaanderen Wallonië Brussel Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Grafiek: Evolutie faillissementen in de horecasector in Vlaanderen per subsector -2008/ Logies Restaurants Catering Drinkgelegenheden Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

13 11 Ruim 94% van de faillissementen in de horecasector in Vlaanderen betreft een restaurant of een drinkgelegenheid. Vooral de drinkgelegenheden zijn oververtegenwoordigd ten aanzien van het aandeel bij de actieve ondernemingen. De algemene stijging in 2012 is volledig te wijten aan beide subsectoren. Daarnaast is meer dan de helft van de faillissementen een onderneming zonder werknemers. Slechts 0,5% van alle failliete ondernemingen in de horecasector heeft meer dan 20 werknemers. Tenslotte is bijna zes op de tien failliete horecaondernemingen in Vlaanderen een BVBA. Tabel: Overzicht faillissementen in de horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen ,7% Wallonië ,1% Brussel ,2% Vlaamse provincies West-Vlaanderen ,6% -- Oost-Vlaanderen ,4% -- Antwerpen ,1% -- Vlaams-Brabant ,4% -- Limburg ,5% -- Subsector Hotels ,8% 1,8% Vakantieverblijven 6 9 0,6% 0,4% Kampeerterreinen 1 2 0,1% 0,1% Overige accommodatie 0 0 0,0% 0,0% Restaurants ,0% 55,3% Catering ,2% 3,3% Drinkgelegenheden ,4% 39,0% dimensiegrootte Geen werknemers ,8% 50,7% 1 tot 4 werknemers ,6% 42,0% 5 tot 9 werknemers ,1% 5,1% 10 tot 19 werknemers ,1% 1,6% 20 of meer werknemers ,5% 0,5% Juridische vorm Natuurlijke personen ,1% 24,5% NV ,4% 9,8% BVBA ,3% 61,5% CV ,3% 3,6% Andere ,8% 0,6% Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

14 12 4. Aantal oprichtingen en schrappingen Jaarlijks worden heel wat ondernemingen opgericht of geschrapt. Onderstaande tabel en grafiek tonen de oprichtingen in de horecasector. Tabel: Overzicht oprichtingen in de horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen ,9% Wallonië ,0% Brussel ,6% Buitenland 82 1,4% Vlaamse provincies West-Vlaanderen ,7% -- Oost-Vlaanderen ,5% -- Antwerpen ,0% -- Vlaams-Brabant ,5% -- Limburg ,3% -- Subsector Hotels ,9% 1,7% Vakantieverblijven ,0% 2,6% Kampeerterreinen ,2% 0,2% Overige accommodatie 2 4 0,1% 0,1% Restaurants ,6% 53,5% Catering ,6% 9,7% Drinkgelegenheden ,6% 32,2% Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Grafiek: Aantal oprichtingen in de gewesten in de horecasector 2008/ Vlaanderen Wallonië Brussel Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie 53% van de oprichtingen in de horecasector is in Vlaanderen. De Vlaamse provincie met het meest aantal oprichtingen is Antwerpen, gevolgd door Westen Oost-Vlaanderen. De opsplitsing naar subsector volgt ongeveer dezelfde verdeling als bij het aantal actieve ondernemingen. Als we kijken naar de evolutie in de periode , zien we een daling in Vlaanderen. In Wallonië en Brussel daarentegen zien we een stijging.

15 13 Onderstaande tabel en grafiek tonen de schrappingen in de horecasector Tabel: Overzicht schrappingen in de horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen ,3% Wallonië ,5% Brussel ,5% Buitenland 91 1,6% Vlaamse provincies West-Vlaanderen ,9% -- Oost-Vlaanderen ,2% -- Antwerpen ,2% -- Vlaams-Brabant ,2% -- Limburg ,5% -- Subsector Hotels ,9% 1,7% Vakantieverblijven ,4% 1,1% Kampeerterreinen ,2% 0,3% Overige accommodatie 6 8 0,2% 0,1% Restaurants ,6% 50,9% Catering ,1% 6,4% Drinkgelegenheden ,6% 39,5% Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Grafiek: Aantal schrappingen in de gewesten in de horecasector 2008/ Vlaanderen Wallonië Brussel Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Het procentueel aandeel schrappingen in Vlaanderen in de horecasector, met name 56%, ligt ongeveer in lijn met het aantal actieve horecaondernemingen. Als we kijken naar de verdeling per subsector, zien we dat de drinkgelegenheden oververtegenwoordigd zijn. Zowat vier op de tien schrappingen in de horecasector is een drinkgelegenheid. De evolutie tenslotte toont dat sinds 2008 het aantal schrappingen gestegen is.

16 14 5. Omzet en investeringen Tabel: Omzet en investeringen in in de horecasector in Vlaanderen en België (x ) /2012- Omzet Investeringen Vlaanderen België Vlaanderen België Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie In 2012 bedroeg de omzet in de Belgische en Vlaamse horecasector respectievelijk 12,1 en 6,8 miljard euro. Ten opzichte van het jaar voordien is er in Vlaanderen een stijging van 161 miljoen euro of 2,4%. In vergelijking met 2008 is er zelfs een toename van 16,3%. In 2012 stijgen de investeringen in België terwijl deze in Vlaanderen dalen. Voor België is er een stijging van 0,6%, Vlaanderen kampt daarentegen met een daling van 2,5%. De evolutie toont voor zowel België als Vlaanderen een dieptepunt in het jaar was wel een bijzonder jaar voor België (Brussel). Toen werd er immers een overname gedaan in de subsector van de overige accommodatie voor ongeveer 100 miljoen euro. Deze werd als investering ingeboekt. Meer dan de helft van de omzet in de horecasector in Vlaanderen wordt gerealiseerd in de subsector van de restaurants. De drinkgelegenheden, hotels en cateringbedrijven volgen op ruime achterstand. De andere logiesvormen maken slechts 3% uit van de totale omzet in de horecasector.

17 15 Grafiek: Omzet in de horecasector in Vlaanderen naar subsector (in procenten) Drinkgelegenheden 15,3% Catering 12,8% Vakantieverblijven 1,8% Restaurants 55,6% Logies 16,3% Hotels 12,9% Kampeerterreinen 1,4% Overige accommodatie 0,1% Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Als we kijken naar de investeringen, zien we een (licht) andere verdeling. De hotels en andere logiesvormen zijn goed voor 27% van alle investeringen in de horecasector in Vlaanderen. Bij de omzet was dit slechts 16%. De restaurants zijn ook bij de investeringen de grootste subsector met een aandeel van 51%. Grafiek: Investeringen in de horecasector in Vlaanderen naar subsector (in procenten) 2012 Catering 10,2% Drinkgelegenheden 11,9% Vakantieverblijven 4,9% Logies 27,1% Hotels 20,1% Restaurants 50,8% Overige accommodatie 0,4% Kampeerterreinen 1,6% Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

18 16 6. Werkzaamheid 6.1. Aantal werknemers in de horecasector In 2012 werken in België werknemers in de horecasector of 3,48% van alle werknemers over alle sectoren heen. Vlaanderen telt horecawerknemers in Dit is een gevoelige daling ten opzichte van het jaar voordien met 3,5% en het laagste peil sinds In Wallonië en Brussel daalt het aantal horecawerknemers minder, dit met respectievelijk 0,2% en 2,1%. Op die manier liggen de aantallen van beiden steeds dichter bij elkaar. Hoewel Wallonië heel wat meer ondernemingen telt, zijn er toch meer werknemers in Brussel aan de slag. Met 55% van alle horecawerknemers blijft Vlaanderen het grootste gewest. Grafiek: Evolutie aantal werknemers in de horecasector in Vlaanderen en België -2001/ Vlaanderen België Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 In 2012 daalt het aantal horecawerknemers in Vlaanderen in nagenoeg elke subsector, behalve bij de kampeerterreinen en de overige accommodatie. De restaurants blijven de grootste werkgever in de horecasector. In Vlaanderen werken bijna zes op tien horecawerknemers in een restaurant. Hoewel in 2012 het absoluut aantal restaurantwerknemers daalt, stijgt het aandeel. De hotels, catering en drinkgelegenheden volgen op ruime afstand met elk iets meer dan 10%. De overige logies zijn goed voor 4% van alle horecawerknemers. Vooral de drinkgelegenheden verliezen aandeel en komen uit op 13% van alle horecawerknemers in Vlaanderen.

19 17 45% van alle horecawerknemers in Vlaanderen werkt in een bedrijf met minder dan 10 werknemers. Op gebied van dimensiegrootte zien we voor Vlaanderen in nagenoeg elke categorie een absolute daling van het aantal horecawerknemers ten opzichte van Er is enkel een absolute stijging van het aantal werknemers bij de bedrijven met minimum 50 werknemers in dienst. Er is een groot verschil in evolutie tussen de verschillende statuten. Het aantal arbeiders in de horecasector in België en Vlaanderen daalt in absolute cijfers met respectievelijk 3% en 4%. Het aantal bedienden daarentegen stijgt met 1% in België en 3% in Vlaanderen. Op die manier stijgt in 2012 het percentage bedienden in Vlaanderen boven de 10%. Voor België was dit reeds het geval aangezien in Brussel zo n 20% van alle horecawerknemers een bediende is. In Vlaanderen zien we voor 2012 een toename van het aantal voltijdse horecawerknemers met 1%. Dit wil zeggen dat de afname van het totaal aantal horecawerknemers volledig toe te schrijven is aan de werknemers die deeltijds of als specialen werken. We zien voor deze groepen een daling van respectievelijk 4% en 12%. Voor België zien we hetzelfde patroon, al liggen de percentages iets anders. Diversiteit in tewerkstelling Geslacht: Traditioneel stelt de horecasector meer vrouwen dan mannen te werk. Toch merken we al enkele jaren dat de verdeling bij de arbeidsplaatsen evolueert naar een verdeling. In België werken in 2012 reeds iets meer mannen dan vrouwen. In Vlaanderen zien we het aandeel mannen in 2012 met 0,6 procentpunt omhoog gaan richting 48,3% van alle horecawerknemers. De verdeling is ook afhankelijk van de subsector. Zo werken er in 2012 in Vlaanderen meer mannen dan vrouwen in de subsectoren restaurants en kampeerterreinen. Leeftijd: In vergelijking met andere sectoren stelt de horecasector een groot aandeel jongeren tewerk. In 2012 is in Vlaanderen 36% van de horecawerknemers jonger dan 30 jaar, terwijl dit over alle sectoren heen 21% is. Er is echter wel een trend naar minder jongeren (<30 jaar) in de horecasector, een gevolg waarschijnlijk van de algemene vergrijzing van de bevolking. Voor Vlaanderen bedroeg het percentage jongeren nog 41% in 2008, terwijl dit in 2012 reeds gedaald is naar 36%.

20 18 Tabel: Overzicht loontrekkende werknemers in de horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen ,3% Wallonië ,1% Brussel ,6% Subsector Hotels ,9% 14,1% Vakantieverblijven ,6% 3,1% Kampeerterreinen ,5% 0,4% Overige accommodatie ,2% 0,6% Restaurants ,2% 56,3% Catering ,6% 13,8% Drinkgelegenheden ,1% 11,7% Dimensiegrootte 1 tot 4 werknemers ,0% 22,9% 5 tot 9 werknemers ,9% 20,2% 10 tot 19 werknemers ,7% 18,5% 20 tot 49 werknemers ,0% 15,5% 50 of meer werknemers ,4% 23,0% Arbeiders/bedienden Arbeiders ,9% 87,6% Bedienden ,1% 12,4% Geslacht Man ,3% 50,1% Vrouw ,7% 49,9% Arbeidsregime Voltijds ,8% 37,5% Deeltijds ,2% 53,0% Specialen ,9% 9,5% Leeftijdscategorie % 100% <20 jaar ,6% 4,8% jaar ,5% 31,4% jaar ,6% 24,3% jaar ,8% 22,0% jaar ,1% 16,5% >64 jaar ,3% 1,0% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06/ De groene, rode of gele pijltjes in de tabel wijzen op de evolutie in absolute cijfers ten opzichte van De cijfers van de RSZ geven normaliter het aantal arbeidsplaatsen op basis van de hoofdzetel van de onderneming weer 4 De deeltijdse prestaties betreffen de prestaties van de werknemer die gemiddeld slechts een gedeelte presteert van de arbeidstijd van de referentie persoon (voltijds werknemer). 5 De groep specialen bevat vooral loontrekkenden die werken via gelimiteerde prestaties (extra s in de horeca). 6 Werknemers per leeftijdscategorie: deze statistieken geven het aantal unieke werknemers naar leeftijdscategorieën weer volgens de hoofdverblijfplaats van de werknemer.

21 19 Etnisch-cultureel: Het percentage werknemers dat niet-belg is, ligt in de horecasector hoger dan het gemiddelde van alle sectoren (16% t.o.v. 5% gemiddeld). 9% heeft de nationaliteit van een land dat tot de Europese Unie behoort. 7% heeft de nationaliteit van een land dat niet tot de Europese Unie behoort. Een andere manier is te kijken naar het geboorteland van de horecawerknemers. Zo is 23% van de horecawerknemers in Vlaanderen niet in België geboren. (Bron: Fod Economie, EAK 2012) Opleidingsniveau: Het aandeel laaggeschoolde horecawerknemers is hoger dan het gemiddelde van alle sectoren samen (33% t.o.v. 20% gemiddeld). De horeca is dus één van de sectoren met een groot aantal laaggeschoolden. Het aantal hoogopgeleiden is daarenboven laag (18%) tegenover het gemiddelde van alle sectoren samen (38%). (Bron: Fod Economie, EAK 2012) (Arbeids)handicap: 7% van de Vlaamse werknemers in de horecasector geeft aan dat ze hinder ervaren in hun dagelijkse bezigheden (op het werk of daarbuiten), door een handicap, een langdurige aandoening of langdurige ziekte. Dit cijfer ligt iets lager dan het gemiddelde van alle sectoren samen (7% t.o.v. 8% gemiddeld). (Bron: Fod Economie, EAK 2012)

22 Aantal zelfstandigen in de horecasector In 2012 telt België zelfstandigen in de horecasector. Dit komt neer op 4,1% van alle zelfstandigen over alle sectoren heen. Vlaanderen telt zelfstandige horeca-uitbaters, een stijging met een kleine 500 ten opzichte van 2011 en goed voor een aandeel van 4,2%. 64% van de zelfstandigen in de horecasector woont in Vlaanderen, 30% in Wallonië en slechts 5% in Brussel. De verdeling over de gewesten blijft reeds enkele jaren min of meer gelijk. In Vlaanderen blijft West- Vlaanderen de provincie met het meest aantal zelfstandige horeca-uitbaters. Het is echter wel de enige provincie die er in 2012 in absolute aantallen op achteruit gaat. Grafiek: Evolutie zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen en het aandeel zelfstandigen in de horecasector t.o.v. alle zelfstandigen in Vlaanderen -2005/ Bron: RSVZ Voor 77% van de zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen, is de horeca-activiteit hun hoofdbezigheid. Daarnaast oefent 18% een horecafunctie uit als bijkomende activiteit en is 5% actief na de pensioenleeftijd te hebben bereikt. Op lange termijn is er een verschuiving in aard van bezigheid. In 2003 was 86% nog zelfstandige in hoofdbezigheid, terwijl 11% dit was als bijkomende bezigheid. Het percentage actieven na pensioen(leeftijd) is in dezelfde periode lichtjes gestegen van 3% naar 5%. In 2012 is 56% van de zelfstandigen in Vlaanderen een man, terwijl 44% een vrouw is. Het verschil tussen beide geslachten is de laatste jaren iets groter geworden. In België liggen de verhoudingen nog iets verder uit elkaar, met name De verhoudingen in Wallonië en Brussel liggen immers op respectievelijk en Als we kijken naar het geslacht per aard van bezigheid, zien we een groot verschil bij de categorie bijkomende bezigheid. Daar is bijna twee op de drie zelfstandigen een man. Zelfstandigen in de horeca Aandeel totaal aantal zelfstandigen 4,3% 4,2% 4,1% 4,0% 3,9% 3,8% 3,7% 3,6% Waar we bij de werknemers een grote groep jonge werknemers (<30 jaar) aantreffen, zien we bij de zelfstandigen net een omgekeerde leeftijdsverdeling. 36% van de Vlaamse zelfstandigen in de horecasector is ouder dan 50 jaar. 21% is jonger dan 35 jaar. Hier is eveneens op lange termijn een evolutie zichtbaar naar meer ouderen als

23 21 zelfstandige in de sector. In 2003 was slechts 28% van de zelfstandigen in de horecasector ouder dan 50 jaar terwijl 25% jonger was dan 30 jaar. Het aantal starters en stoppers in de horecasector tenslotte stijgen beiden. Het aantal starters in Vlaanderen stijgt met 14% tot 3.255, terwijl het aantal stoppers met 1% stijgt tot Voor België is er een stijging van het aantal starters met 16%, terwijl het aantal stoppers stijgt met 5%. Vooral in Brussel zijn er grote stijgingen. 7 Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen ,2% Wallonië ,3% Brussel ,4% Vlaamse provincies West-Vlaanderen ,8% -- Oost-Vlaanderen ,4% -- Antwerpen ,9% -- Vlaams-Brabant ,4% -- Limburg ,6% -- Aard van bezigheid 8 Hoofdbezigheid ,2% 77,9% Bijkomende bezigheid ,9% 17,0% Actief na pensioen ,8% 5,1% Geslacht Man ,6% 56,6% Vrouw ,4% 43,4% Leeftijd <25 jaar ,5% 3,5% 25 tot 35 jaar ,1% 16,8% 35 tot 50 jaar ,8% 43,3% 50 tot 65 jaar ,3% 31,7% >65 jaar ,4% 4,8% Starters/stoppers Starters Stoppers Bron: RSVZ 7 Het is niet mogelijk de aftrekking tussen de starters en de stoppers te maken om de evolutie weer te geven van het aantal actieve zelfstandigen. 8 Zelfstandige in bijberoep: Dit is het geval als men samen met de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. Of, als men als zelfstandige ook een loonvervangend inkomen krijgt uit een andere, weggevallen beroepsactiviteit als werknemer of ambtenaar. Zelfstandige actief na pensioen(leeftijd): Hier moet de zelfstandige rekening houden met een aantal voorwaarden. Zo zijn de inkomsten uit de beroepsbezigheid begrensd.

24 Tewerkstelling van studenten Tabel: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in België jaar kwartaal Aantal Q ,0% 2012 Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek Q ,9% Q ,4% Q ,5% Wat opvalt is de grote stijging in alle kwartalen ten opzichte van De jaargroei is het grootst in kwartaal één, met name 42%. Er zijn eveneens grote verschillen tussen de vier kwartalen wat betreft het aantal studentenjobs in de horeca. Zo zijn er tijdens kwartaal drie van 2012 dubbel zoveel studenten tewerkgesteld als tijdens kwartaal één Arbeidsvoorwaarden Lonen Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon 8 in euro in de horecasector per statuut in Vlaanderen en België Vlaanderen België Arbeiders Bedienden Totaal Loonkloof A - B 44,1% 45,4% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Tabel: Gemiddeld brutokwartaalloon 8 in euro in de horecasector per statuut en per geslacht in Vlaanderen en België Arbeiders Vlaanderen België Mannen Vrouwen Loonkloof M - V 4,2% 4,1% Bedienden Mannen Vrouwen Loonkloof M - V 17,8% 19,3% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Tabel: Laagste / hoogste gemiddeld brutokwartaalloon 9 in euro in de horecasector per statuut en per subsector in Vlaanderen Arbeiders Bedienden Laagste loon Restaurants ( 5.808) Overige accommodatie ( 7.395) Hoogste loon Catering ( 6.177) Catering ( 9.150) Loonkloof subsectoren 6,4% 23,7% Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 9 Het gemiddeld brutokwartaalloon wordt berekend door het, bij de RSZ aangegeven, brutoloon per kwartaal te delen door het aantal voltijdsequivalenten. Dit betekent dat dit bedrag het loon is per voltijdsequivalent.

25 23 In de horecasector in België en Vlaanderen heerst er een kloof tussen de brutokwartaallonen van arbeiders en bedienden. In 2012 voor België bedraagt deze kloof op kwartaalbasis euro of 45% in het voordeel van de bedienden. In Vlaanderen is dit euro of 44%. In België en Vlaanderen is er eveneens een verschil tussen de brutokwartaallonen van mannen en vrouwen in de horecasector. Waar dit verschil bij arbeiders slechts 4% is, loopt dit tussen mannelijke en vrouwelijke bedienden op tot 18% in Vlaanderen en 19% in België in het voordeel van de mannen. In Vlaanderen kan men als horecawerknemers, zowel arbeiders als bedienden, het meest verdienen in de subsector catering. De laagste kwartaallonen bij arbeiders bevinden zich in de subsector van restaurants, terwijl dit voor bedienden de subsector overige accommodatie is. We zien tenslotte een grotere loonkloof tussen de laagste en hoogste lonen bij de bedienden dan bij de arbeiders. Tabel: Gemiddeld inkomen in euro van zelfstandigen in de horecasector per geslacht en aard van bezigheid in Vlaanderen en België Geslacht Aard van bezigheid Totaal Actief na Mannen Vrouwen Hoofdbezigheid Nevenbezigheid pensioen Vlaanderen België Bron: RSVZ Als we kijken naar de zelfstandigen, zien we dat deze in de horecasector in Vlaanderen op jaarbasis gemiddeld euro in 2012 verdienen, iets meer dan het Belgisch gemiddelde. Er zijn wel duidelijke verschillen naar geslacht en aard van bezigheid. Zo verdienen mannen in Vlaanderen en België ruim euro meer dan hun vrouwelijke collega s. Bij de aard van bezigheid zien we in Vlaanderen dat de zelfstandigen als hoofdbezigheid ruim euro verdienen. De actieven na pensioen stranden op een kleine euro terwijl deze in nevenbezigheid net boven de euro uitkomen. De cijfers voor België liggen in dezelfde lijn. 10 De gemiddelde inkomsten (ongeacht van het inkomstenjaar) van de verzekeringsplichtigen (zelfstandigen + helpers) tewerkgesteld in de horecasector (code 407). Het gaat om de beroepsinkomsten, verminderd met de beroepsuitgaven en lasten en, in voorkomend geval, met de beroepsverliezen, vastgesteld overeenkomstig de wetgeving op de inkomstenbelastingen. De toestand is op 31 december 2012.

26 Arbeidsduur en afwijkende werktijden Tabel: Aantal loontrekkenden / niet-loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis (%) in Vlaanderen Loontrekkenden Niet-loontrekkenden Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen Totaal 1-20 uren 21% 42% 31% 2% 6% 4% uren 17% 20% 19% 4% 5% 4% uren 51% 34% 43% 6% 14% 9% > 40 uren 11% 4% 8% 88% 75% 83% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 De gemiddelde werktijd bij voltijdse horecawerknemers in Vlaanderen ligt in 2012 net onder de kaap van 40 uren. Bij deeltijds loontrekkenden ligt de gemiddelde werktijd in 2012 op iets minder dan 19 uur. In de bovenstaande tabel wordt de spreiding van de gewerkte uren op weekbasis weergegeven. Er zijn duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen. In Vlaanderen werkt 62% van de vrouwen minder dan 37 uren per week, terwijl dit percentage voor mannen op 38% ligt. Daarnaast werkt 11% van de mannen meer dan 40 uren, terwijl dit bij vrouwen 4% is. De resultaten voor België liggen in dezelfde lijn. De gemiddelde werktijd bij voltijdse zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen ligt in 2012 op iets minder dan 67 uur. Er zijn duidelijke verschillen te bemerken met de loontrekkenden in de horecasector. In Vlaanderen werkt 88% van de mannelijke zelfstandigen en 75% van de vrouwelijke meer dan 40 uur per week. Beide percentages zijn beduidend hoger dan bij de loontrekkenden. De verdeling tussen mannen en vrouwen is bij de zelfstandigen vrij gelijklopend, al is er zoals vermeld een groter percentage mannen dat aangeeft meer dan 40 uren per week te werken. Uit de EAK 12, blijkt dat zelfstandigen in de horecasector in Vlaanderen vaker op onregelmatige uren werken dan hun loontrekkende collega s, en dit voor beide geslachten. Avond-, zaterdag- en zondagwerk wordt door meer dan 80% van de zelfstandige horeca-uitbaters soms of altijd gedaan. De percentages voor loontrekkenden liggen hier weliswaar ook hoog, maar toch heel wat lager. Er zijn eveneens verschillen tussen mannen en vrouwen en dit zowel voor loontrekkenden als zelfstandigen. Er zijn meer vrouwen dan mannen die aangeven nooit te hoeven werken tijdens de avond, nacht, zaterdag of zondag. Tenslotte ligt het percentage dat nachtwerk doet het laagst voor iedereen. Er zijn niettemin nog steeds twee op drie 11 Werknemers die weet niet geantwoord hebben, zijn niet opgenomen in de tabel 12 Enquête naar de arbeidskrachten

27 25 mannelijke zelfstandigen die aangeven soms of altijd nachtwerk te moeten doen. Als we kijken naar eigen bevragingen bij werknemers zien we dat zaterdagwerk eveneens het vaakst wordt aangegeven als werk op onregelmatige uren. Nachtwerk en ochtendwerk is daar op het minst aantal respondenten van toepassing. 13 Tabel: werken op onregelmatige uren in Vlaanderen naar loontrekkenden / niet-loontrekkenden en geslacht % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% avondwerk nachtwerk zaterdagwerk zondagwerk zelfstandigen mannen 96% 65% 98% 91% zelfstandigen vrouwen 85% 42% 93% 80% werknemers mannen 75% 29% 81% 65% werknemers vrouwen 58% 24% 69% 55% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of Tijdelijke arbeid versus vast werk Tabel: Tijdelijke arbeid versus vast werk bij horecawerknemers in Vlaanderen en België (%) Vlaanderen België Totaal (100%) Totaal (100%) Vast werk 86% 83% Tijdelijk werk 14% 17% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2012, NACE_2008=55 of 56 Zowat 86% van de horecawerknemers in Vlaanderen heeft vast werk. Dit is iets meer dan het percentage voor België. 13 Rapport Arbeidssituatie van werknemers in de Vlaamse horeca Antwoordcategorie avond- en nachtwerk = werkt soms, gewoonlijk of altijd s avonds / s nachts Antwoordcategorie zaterdag- en zondagwerk = werkt minstens één zaterdag / zondag in de maand.

28 26 7. Werkzoekenden 7.1. Niet werkende werkzoekenden In 2011 waren er gemiddeld niet-werkende werkzoekenden die als voorkeurberoep hotel- en keukenpersoneel hadden opgegeven. Nu men meerdere aspiraties van beroepsgroepen in rekening brengt, is dit aantal bijna verdubbeld naar in Net als de voorbije jaren zien we een kleine meerderheid aan vrouwen die op zoek is naar een job in de horeca. Tabel: Niet-werkende werkzoekenden hotel- en keukenpersoneel per geslacht in Vlaanderen Horeca 2012 n % Hotel- en keukenpersoneel % Mannen ,3% Vrouwen ,7% Bron: VDAB Onderstaande tabel toont het aantal niet-werkende werkzoekenden met een aspiratie voor een job in de horeca (december 2012). Het is de top 10 van beroepen die het vaakst werden aangegeven als aspiratie binnen de horecasector. We zien dat keukenhulp, drankkelner en afwasser veel worden opgegeven als voorkeurberoep. Daarnaast zijn er ook beroepen die door het ene geslacht vaker worden aangeduid als aspiratieberoep. Zo trekken barman en chef de partie - hulpkok eerder mannen aan, terwijl de functies van kamerpersoneel of hotelreceptionist (dag) eerder vrouwen aantrekken. Optellen van de aantallen heeft weinig zin, aangezien één persoon bij meerdere beroepen kan worden geteld. Tabel: Niet-werkende werkzoekenden horecapersoneel per geslacht in Vlaanderen (top 10) - december mannen Vrouwen Totaal Hotel- en keukenpersoneel Keukenhulp Hotel- en keukenpersoneel Drankkelner brasserie, taverne, bistro, cafe, tea-room Hotel- en keukenpersoneel Afwasser Hotel- en keukenpersoneel Keukenhulp - collectiviteiten Hotel- en keukenpersoneel Barman Hotel- en keukenpersoneel Chef de partie - hulpkok Hotel- en keukenpersoneel Kamerpersoneel Hotel- en keukenpersoneel Helper zaal Andere bureaubedienden Hotelreceptionist - dag Hotel- en keukenpersoneel Zaalmeisje - zaaljongen Bron: VDAB 15 Bij aspiraties naar beroepsgroep kunnen de hotelbedienden niet uit de andere bureaubedienden worden gefilterd.

29 In- en uitstroom van werkzoekenden Tabel: Gemiddelde maandelijkse uitstroom uit werk in horeca 16 naar de werkloosheid en instroom naar werk in de horecasector vanuit de werkloosheid in Vlaanderen Gemiddeld aantal per maand Jaargroei Kwartaal Uitstroom uit Instroom naar Uitstroom uit Instroom naar horeca naar horeca uit horeca naar horeca uit werkloosheid werkloosheid werkloosheid werkloosheid 2012-I ,70% -6,26% 2012-II ,53% -7,11% 2012-III ,84% -1,76% 2012-IV ,37% -3,57% Bron: Departement WSE Op jaarbasis zien we in 2012 een toename van het aantal mensen dat uitstroomt vanuit de horeca naar de werkloosheid. Daarenboven zien we een afname van het aantal mensen dat uit de werkloosheid naar de horeca stroomt. Op onderstaande grafiek zien we voor 2012 dat de rode trendlijn (uitstroom uit de horeca naar de werkloosheid) hoger ligt dan de groene trendlijn (instroom naar horeca vanuit werkloosheid). Dit wijst op een negatieve evolutie in de werkzoekendenstromen m.b.t. de horecasector. Grafiek: Uitstroom uit werk in de horeca naar de werkloosheid 17 en instroom naar werk in de horeca vanuit de werkloosheid 18 in Vlaanderen (op kwartaalbasis) -Q1 2007/Q Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q Uitstroom uit horeca naar werkloosheid Instroom naar horeca vanuit werkloosheid Trendlijn uitstroom uit horeca naar werkloosheid Trendlijn instroom naar horeca vanuit werkloosheid Bron: Departement WSE 16 De horecasector wordt hier afgebakend op basis van nace-code. Je kan de instroom van werkzoekenden berekenen die bij het begin van de maand als werkzoekende zijn ingeschreven en die op de laatste dag van de maand aan het werk zijn volgens DIMONA. De koppeling met de nace-codes geeft aan in welke sector en welke activiteit de werkzoekende is ingestroomd. 17 Het aantal mensen werkzaam in de horeca dat in de loop van de maand werkzoekend wordt 18 Het aantal werkzoekenden dat in de loop van de maand instroomt in de horeca

30 28 8. Vacatures, horecaopleidingen en Leren & Werken 8.1. Vacatures VDAB 3,9% van alle VDAB-vacatures in 2012 zijn vacatures in de horecasector. Het grootste aantal ontvangen vacatures in de horecasector vinden we traditioneel in West-Vlaanderen. In 2012 is dit niet anders, al daalt het aandeel van West- Vlaanderen wel spectaculair met zes procentpunten. In absolute aantallen waren er in West-Vlaanderen meer dan vacatures minder in de horecasector dan in het jaar 2011 ( ). Zowel Antwerpen als Oost-Vlaanderen hebben elk ongeveer één vijfde van het aantal vacatures. Vlaams-Brabant en Limburg Tabel: Kenmerken van de ontvangen vacatures in de horecasector in Vlaanderen zonder de uitzendsector Horeca 2012 Alle sectoren 2012 n n Totaal aantal vacatures Vestigingsplaats bedrijf % % West-Vlaanderen 32,7% 17,1% Oost-Vlaanderen 19,2% 20,8% Bron: Antwerpen VDAB/ Departement WSE Bewerking Vlaams-Brabant door Guidea 20,9% 10,5% 28,5% 12,6% Limburg 8,1% 10,2% Buiten Vlaanderen 8,6% 10,9% Studieniveau 19 Laag 82,3% 48,2% Midden 13,8% 17,1% Hoog 3,9% 34,7% Gevraagde ervaring <6 maanden 38,6% 47,5% 6 maanden - 2 jaar 38,2% 26,2% +2 jaar 23,2% 26,4% Bron: VDAB/ Departement WSE vertegenwoordigen een kleiner aandeel in het aantal vacatures met respectievelijk 11% en 8%. Oost-Vlaanderen is de enige provincie die in absolute aantallen meer vacatures had in 2012 dan in Het gevraagde studieniveau voor de ontvangen vacatures in de horecasector is eerder laag (82%). Slechts 4% van de vacatures verwacht een hoog opleidingsniveau. Het verwachte opleidingsniveau ligt in de horecasector heel wat lager dan voor alle sectoren samen. De horecasector wijkt tenslotte voor gevraagde ervaring af van het gemiddelde over alle sectoren heen. Bij 61% van alle horecavacatures vraagt men minimaal 6 maanden ervaring, terwijl dit voor alle sectoren samen maar 52% is. 19 Laag = max. secundair onderwijs 2 de graad + wanneer geen min. studieniveau vermeld werd door de werkgever; Midden = Secundair 3 de of 4 de graad; Hoog = Hoger onderwijs

31 29 Tabel: Aantal ontvangen vacatures in de horecasector in het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten per nace-code Horeca t.o.v n % % Totaal aantal vacatures % -10,0% Hotels ,8% -17,0% Kampeerterreinen 678 6,6% -12,5% Restaurants ,0% -10,2% Drankgelegenheden 756 7,3% -15,5% Kantines en catering ,4% +7,1% Bron: VDAB/ Departement WSE De verdeling naar subsector in de horecasector op gebied van vacatures blijft nagenoeg gelijk. Zo blijft restaurants de grootste categorie met 53% van de vacatures. Als we 2012 met 2011 vergelijken dan stijgt in absolute aantallen enkel het aantal vacatures in de subsector Kantines en catering. Het aantal vacatures in de andere subsectoren daalt met minstens 10%. Tabel: Overzicht van de belangrijkste beroepen waarvoor vacatures ontvangen werden in de horecasector in Vlaanderen (top 15) Beroep Knelpunt Vlaams Horecasector Aandeel in 2011 Gewest Restaurantkelner ja ,0% Drankkelner brasserie, taverne, bistro, cafe, tea-room ja ,1% Keukenhulp ja ,2% Zaalmeisje - zaaljongen ja ,8% Chef de partie - hulpkok ja ,2% Afwasser ,5% Keukenverantwoordelijke - chef-kok ja ,9% Barman ,9% Keukenmedewerker fastfood - sneldienstrestauratie ,3% Klassieke (professionele) schoonmaker ja ,7% Hotelreceptionist - dag ja ,3% Kamerpersoneel ja ,5% Verkoper ja ,1% Helper zaal ,1% Zaalmedewerker fast-food, sneldienstrestauratie ,7% Bron: VDAB Bewerking Guidea Bovenstaande tabel toont de top 15 van beroepen in de horecasector waarvoor vacatures werden ontvangen. Voor 88 beroepen in de horecasector werden in 2012 minstens vijf vacatures ontvangen. 37 van de 88 beroepen zijn knelpuntberoepen 20. Veel van de top 10 aspiratieberoepen bij de niet-werkende werkzoekenden staan eveneens in deze toplijst. 20 Sinds 2008 zijn de criteria om de knelpunten te bepalen gebaseerd op het vervullingspercentage, de vervullingstijd en de looptijd van de vaste + tijdelijke circuits. (bron: knelpuntanalyses VDAB)

32 Opleidingen VDAB In 2012 beëindigden cursisten een horecaopleiding bij de VDAB. 70% van de opleidingen zijn opleidingen voor keukenpersoneel, 13% voor zaalpersoneel en 18% voor ander horecapersoneel. Het aandeel van de horecaopleidingen in alle VDABopleidingen daalt naar 1,54%. Het aantal horecaopleidingen kent een daling met 14%. Alle horecaopleidingen gaan in 2012 lichtjes achteruit in absolute aantallen, al daalt vooral de opleiding keukenpersoneel. Ten opzichte van 2011 is er in 2012 eveneens een afname van het aantal beëindigde horeca-webopleidingen. Tabel: Aantal beëindigde horecaopleidingen en webopleidingen bij de VDAB Opleidingen Webopleidingen Keukenpersoneel 69,7% 0,2% Zaalpersoneel 12,6% 27,8% Ander horecapersoneel 17,7% 71,9% Alle secties Vlaanderen Horeca t.o.v. alle secties Vlaanderen 1,54% Bron: VDAB In 2012 zijn er in totaal IBO-opleidingen in Vlaanderen. In 2012 is er, ten opzichte van 2011, een toename van 3,3% in het aantal IBO s in de horecasector. Over alle sectoren heen was er daarentegen een afname van 2,2%. Het aantal IBOopleidingen in de horecasector is 7,2% van alle IBO-opleidingen in alle sectoren. Hiermee staat de horecasector op de derde plaats na de bouwsector en de kleinhandel. Tabel: Het aandeel IBO-opleidingen 21 in de horecasector t.o.v. het totaal aantal IBO-opleidingen in Vlaanderen t.o.v n Totaal alle sectoren ,2% Horecasector ,3% Horeca t.o.v. alle sectoren 7,2% Bron: VDAB 21 De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is een opleidingsvorm waarbij een werkzoekende door een werkgever wordt opgeleid op de werkvloer. De werkgever betaalt geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding, verplaatsingskosten en een verzekering tegen arbeidsongevallen.