Vermogensbeheer en financial planning voor topsporters Kunstgras in volle groei Makelaars: nood aan een statuut?

Transcriptie

1 onafhankelijk vakblad voor sportmanagement verschijnt 5 keer per jaar februari 2012 nummer 1 Vermogensbeheer en financial planning voor topsporters Kunstgras in volle groei Makelaars: nood aan een statuut?

2 advertentie

3 Colofon SUPPORT magazine Onafhankelijk vakblad voor sportmanagement Een uitgave van Addmedia bvba St. Elisabethstraat 38a, 2060 Antwerpen tel , Voorwoord We durven de hand in eigen boezem steken Hoewel reeds beloofd richt SUPPORT zich pas deze keer op een ploegsport, meer in het bijzonder de ploegsport bij uitstek: voetbal! Zowel de Jupiler Pro League als de Europese competities naderen hun ontknoping. En dan moet binnenkort nog het grote voetbalfeest in Polen/Oekraïne van start gaan, helaas zonder Rode Duivels. Met het EK Voetbal wordt overigens opnieuw een boeiende en drukke sportzomer op gang getrokken: naast de klassiekers zoals de tennistornooien van Roland Garros en Wimbledon, is er uiteraard ook weer de Tour de France, -met Grand Départ vanuit Luik;- Antwerpen ontvangt de Europese zwemtop op het EK en last but not least- worden op zowat 2,5u reizen in London de Olympische Spelen gehouden. Topsport in onze omgeving! Het spreekt voor zich dat SUPPORT de komende nummers dieper zal ingaan op tal van aspecten rond de 4 jaarlijkse sporthoogmis. Maar in afwachting daarvan krijgt u nog een SUPPORT die overwegend voetbal ademt, dat alles in een wat aangepaste lay-out om de informatie nog beter, duidelijker te presenteren. Naast deze vormelijke aanpassing wordt inhoudelijk ook wat gesleuteld: Elk nummer opent voortaan met een realisatie in de kijker. Vanaf 2012 kunnen we ook beroep doen op de sportacademici Trudo De Jonghe en Wim Laga die, alternerend, hun ongezouten maar gefundeerde visie op een sport-actueel thema zullen schetsen. Echter, om de reeks columns te starten durven we graag het debat openen met de vraag Wat is sport? en waar dient SUPPORT zijn focus op scherp te stellen. En tenslotte wordt de praktijkinfo nog meer to the point en zullen we ernaar streven periodiek te informeren rond recht, financiën, fiscaliteit, management, verzekeringen Alles gebundeld in direct bruikbare tips&tricks. Maar eerst voetbal dus o.m. aan de hand van een indringende kijk op coaching en het spelletje zoals Ariel Jacobs het benoemt, de toekomst van het voetbal op kunstgras, het vermogensbeheer voor jonge grootverdieners en tenslotte de positie van sportagenten (makelaars) bij transfers. Maar natuurlijk SUPPORT eren wij niet alleen voor het voetbal, er is tevens een blik op het belang van sport bij de opvoeding van kinderen, op de sociale media in het sport, en tenslotte krijgt u een kort verslag over het Vlaamse congres recreatiesport Sport beweegt! Kortom alweer een gevarieerde en gedurfde kijk op sportbeleid en sportbusiness in Vlaanderen. Veel plezier met de new look SUPPORT. Peter Haenebalcke Redactieraad de Beukelaer Philippe (Tolrip NV), Decanniere Sylvie (Bloso), Dejonghe Trudo (Lessius Hoge School Antwerpen), De Ranter Pieter (KPMG), De Vos Dirk (ACV-Sporta), Dedecker Dimitri (Advocaat balie Gent), De Waele Hans (Rechtbank 1 Aanleg Gent), Frans Ludo (KPMG), Mattens Geraldine (VSF), Meganck Bart (Hof van Beroep Gent), Ornelis André (VAT), Punie Dany (ISB), Scheerder Jeroen (KUL), Sonck Ivan (VRT), Sonck Stefaan (Advocaat balie Brussel), Tielens Hilde (Van Havermaet Groenweghe Consultants), Van Branteghem Cédric (IT Integrator Edan), Van Hyfte Bart (Advocaat balie Brussel), Vanreusel Lotte (Golazo), Van Schoote Brigitte (Advocaat balie Gent), Van Steenbrugge Walter (Advocaat balie Gent), Van Thillo Pierre (Ervaringsdeskundige sport), Verheyen Marc (IBCMT), Vermeersch An (Universiteit Gent), Verschueren Jos (VUB), Versweyveld Philippe (KPMG), Wille Lut (Advocaat Balie Brugge) Ontwerp Creality Grafisch Ontwerpburo (Antwerpen) Drukwerk Schaubroeck (Nazareth) Hoofdredactie Peter Haenebalcke (Story Publishers) Eindredactie Kristof Vanderhoeven Verantwoordelijke uitgever Paul Zeguers (Addmedia) Info en bestellingen Addmedia, St Elisabethstraat 38A, 2060 Antwerpen Tel info@addmedia.be Technische fiche tweemaandelijks (met uitzondering van juli en augustus); februari, april, juni, oktober en december) Prijs abonnement 95,- exclusief BTW en inclusief verzending in België en 120,- exclusief BTW en inclusief verzending in het buitenland. Een abonnement loopt voor één jaar en wordt stilzwijgend verlengd, behoudens schriftelijke opzegging 3 maanden voorafgaand aan het einde van het lopende abonnement. Behoudens de bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een (geautomatiseerd) gegevensbestand en/of openbaar gemaakt, op welkdanige wijze dan ook, zonder uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever en de redactie zijn niet verantwoordelijk voor de in advertenties of publireportages opgnomen teksten.

4 4 IN DE KIJKER/ SUPPORT magazine 1/2012 advertentie

5 INHOUD/ 5 Inhoud Voorwoord In de kijker Inhoudsopgave Dossier - Vermogensbeheer en financial planning bij topsporters Hoe leer je profvoetballers verantwoord omgaan met hun riante loon? Kristof Vanderhoeven Focus - Kunstgras. De toekomst van de wintersport in Vlaanderen? Peter Haenebalcke Focus - Sport en social media Jelle Verdoodt Column - Wat is. Sport! Stefaan Sonck Achtergrond Jongeren in/en beweging Onderzoek naar de sportparticipatie en fysieke activiteit bij schoolgaande jongeren Achtergrond - Makelaars nood aan een statuut Stijn Francis Achtergrond - Premier League tegen Karen Murphy De vertoning in Engelse pubs van Premier League voetbalwedstrijden met gebruikmaking van Griekse decodeerkaarten. Marinus Vromans Sport & Fiscaliteit - Patrimoniumtaks: een vergeten vermogensbelasting Pieter De Ranter Sport & Recht - Sportrecht in 10 stappen: Stap 3 - De sporter Lut Wille en Brigitte Van Schoote Sport & Sponsoring - Start to sportsponsoring: Stap 1 Noodzakelijke praktische voorbereiding Lut Wille

6 6 DOSSIER/ SUPPORT magazine 1/2012 Vermogensbeheer en financial planning bij topsporters Hoe leer je profvoetballers verantwoord omgaan met hun riante loon? Kristof Vanderhoeven Winston Bogarde, de voormalige Nederlandse international (20 caps), speelde voor Ajax, AC Milan, Barcelona en Chelsea. Niet bepaald de kleinste clubs, en dus zal Winston ook wel geen arme jongen geweest zijn. Toch zag hij zijn hele hebben en houwen door de deurwaarder aangeslagen worden. Om een schrijnend geval à la Winston Bogarde te vermijden, legt het Leuvense advocatenkantoor Nelissen Grade zich toe op de financiële begeleiding van profvoetballers. Managers, psychologen en linietrainers zijn er al een tijdje, maar nu komt dus ook de vermogensbegeleiding in de picture te staan. Een ander bewijs voor het feit dat die begeleiding wel degelijk nodig is, levert het geval Bailly. Logan Bailly, de voormalige Belgische nummer 1 (die zijn carrière probeert te herlanceren bij Racing Genk, nvdr.), balanceerde naar verluidt een tijdlang op de rand van het failliet. En hij is zeker niet de enige die niet altijd even goed overweg kan met de tol van de plotse rijkdom. Het auto-ongeval waar Daan Van Gijseghem en Sven Dhoest eind september vorig jaar in betrokken geraakten, was voor oud-scheidsrechter Frans Van den Wyngaert de aanleiding om de vinger op de wonde te leggen: Voetballers verdienen te veel en worden niet begeleid in wat ze met dat geld kunnen doen, aldus Van den Wyngaert, die tegenwoordig directeur is van de Antwerpse topsportschool. Jonge jongens die dankzij hun voetbaltalent plots meer geld verdienen dan hun moeder en vader samen hebben iemand nodig die hen de weg wijst en hen vertelt hoe ze hun geld op een verstandige manier kunnen investeren. Voormalig profvoetballer Stijn Francis (ex- Westerlo en Oud-Heverlee Leuven, tegenwoordig actief bij Tempo Overijse) zag de lacune in de spelersbegeleiding en sprong samen met het advocatenkantoor waar hij nu werkt in het gat. Je kunt voetballers niet behandelen als eender welke andere werknemer die een aardig loon verdient, weet Francis. Profvoetballers moeten alles verdienen tussen hun 18 en hun 35 en wij proberen er bij Nelissen Grade voor te zorgen dat er op hun vijfendertigste nog zo veel mogelijk geld overblijft. Hoe gaan jullie dan juist te werk? Stijn Francis: Ik werk momenteel samen met mijn collega-advocaat Jens Behets aan de begeleiding van profvoetballers en de focus ligt op de vermogensbegeleiding. Vanuit onze ervaring proberen we een structuur uit te werken die voldoende defensief is voor de risicovolle carrière die We vragen financiële discipline van de spelers en proberen financiële uitspattingen te vermijden. (Stijn Francis) topvoetballers toch wel hebben. Eén van de zaken die we altijd vrijwel meteen adviseren is het investeren in vastgoed. De rest van de investeringen zijn afhankelijk van de wensen van de speler zelf. Stel dat een speler euro per maand verdient, dan vragen we hem eerst hoeveel leefgeld hij nodig heeft. Als hij euro nodig heeft om van te leven, schiet er voor ons dus nog euro over waar we mee aan de slag kunnen gaan. Voor die euro brengen we de cliënt in contact met specialisten op vlak van vastgoed, verzekeringen, aandelen, enzovoort. Verder handelen wij alle administratieve rompslomp af die met zulke zaken gepaard gaat. Punt is Belga Picture

7 DOSSIER/ 7 bij jullie terecht kunnen? Zeker niet. We richten ons op alle spelers die minimum euro netto per maand verdienen. Vanaf euro per maand hebben wij wat werkruimte en kunnen we echt iets betekenen voor de speler in kwestie. We werken momenteel trouwens een begeleidingsplan uit voor Nils Schouterden en Denis Odoi. De lonen van de top tien procent profvoetballers zijn gigantisch, maar al wie daaronder zit moet heel verdat spelers met een beperkt deel van hun loon moeten zien rond te komen. We vragen dus wel een zekere financiële discipline van hen en trachten financiële uitspattingen te vermijden. Niet enkel voor grootverdieners Je hebt het nu over serieuze bedragen. Moeten we daaruit afleiden dat enkel de grootverdieners Voor de middencategorie maakt onze begeleiding het verschil tussen nog moeten werken of kunnen rentenieren. (Stijn Francis)

8 8 DOSSIER/ SUPPORT magazine 1/2012 dat hij ook op juridisch vlak mensen met de nodige knowhow aanwerft of raadpleegt. Bij andere clubs gaat het er jammer genoeg vaak een stuk minder professioneel aan toe en dat verbaast me toch telkens weer. Er zijn wel meer sterke mannen van voetbalclubs die een enorme carrière hebben uitgebouwd in de privésector, maar om een of andere reden pakken ze het in het voetbal veel minder serieus aan. Zo professioneel als ze zijn in hun privébedrijf, zo amateuristisch gaan ze te werk als voorzitter van een voetbalclub. Belga Picture standig met zijn centen omspringen om na zijn vijfendertigste niet meer te hoeven werken. Puur cijfermatig is de winst die de absolute toppers dankzij onze begeleiding kunnen maken veel groter, maar voor de middencategorie maakt onze vermogensbegeleiding het verschil tussen na je voetbalcarrière nog moeten werken of rustig kunnen rentenieren. Voor de top tien procent is het een kwestie van vijf miljoen euro Voor de verdere professionalisering in het voetbal, gaat er heel veel afhangen van het succes van Club Brugge. (Stijn Francis) overhouden of vier miljoen euro. Een verschil van een miljoen euro is puur cijfermatig gezien veel groter dan het verschil voor een speler uit de middencategorie, maar de impact op het leven van die laatste is veel groter. Naast spelers begeleiden jullie ook clubs. Hebben zij meteen interesse in de raad die jullie hen kunnen geven of staan ze er eerder argwanend tegenover? Zowel clubs als spelers spenderen veel meer geld dan eigenlijk nodig is. Dat is enkel en alleen het gevolg van slechte begeleiding en dat proberen wij hen nu duidelijk te maken. Het is nogal een technisch verhaal, maar ik zal een voorbeeld geven: portretrechten zijn op zich een interessant instrument om commercieel en fiscaal gezien een beter contract mee te onderhandelen en dat zowel voor de club als voor de speler. Dat die dingen tot nu toe in het voetbal niet of zelden gebeuren, heeft te maken met een gebrek aan professionele begeleiding. Zijn jullie dan gespecialiseerd in zaken zoals portretrecht? Neen, onze core business zijn de puur juridische zaken, maar voor de niet-juridische vragen kunnen we terugvallen op een netwerk van specialisten en consultants. Dat kunnen de plaatselijke advocaat en notaris die toch nog vaak de raadgevers van een eersteklasser blijken te zijn iets minder makkelijk en daar kunnen wij dus een meerwaarde voor de clubs betekenen. Dat gezegd zijnde denk ik dat er voor de verdere professionalisering op het vlak van financiële begeleiding heel veel gaat afhangen van het succes van Club Brugge. Einde van het amateurisme Verklaar je nader De nieuwe voorzitter van Club, Bart Verhaeghe, neemt de ervaring die hij in de privé heeft opgedaan mee naar het voetbal en omringt zich met de juiste mensen. Ik weet dat hij met topconsultants werkt en Professionele voetbalclubs worden anno 2011 nog al te vaak geleid zoals provinciale voetbalclubs. (Stijn Francis) Heb je het nu over de voorzitters die ook de sportieve beslissingen naar zich toetrekken terwijl ze daar niet de geschikte persoon voor zijn? Dat is inderdaad wat ik bedoel. Je hebt Belgische clubs met een budget van meer dan acht miljoen die geleid worden door een voorzitter, zijn rechterhand en een commercieel verantwoordelijke. Doe je dat in het bedrijfsleven, dan is je bedrijf ten dode opgeschreven, maar in het voetbal kan het allemaal. Er zijn zowel in het verleden als het heden voorbeelden te bedenken van voorzitters die transfers blokkeren tegen de raad van hun sportieve cel in omdat ze er geen goed gevoel bij hebben. Dat kun je natuurlijk niet echt een professioneel transferbeleid noemen. Daar moeten we zo snel mogelijk van af. Daarom raden we clubs die bij ons te rade komen aan om met duidelijke en transparante beleidsstructuren te werken. In Nederland is de scheiding tussen de sportieve cel en de mensen die investeren wel duidelijk. Zo zou het hier ook moeten zijn. Geef eens een voorbeeld Voor Oud-Heverlee Leuven werken we momenteel een aandeelhoudersstructuur uit. In plaats van investeerders die op korte termijn een bepaald bedrag in de club

9 DOSSIER/ 9 Denis Odoi: Geld dat ik nu verdien verstandig investeren Anderlechtverdediger Denis Odoi laat zich sinds kort begeleiden door het Leuvense advocatenkantoor Nelissen Grade. Wij zijn benieuwd wat ze concreet voor hem doen en hoe tevreden (of ontevreden) hij tot nu toe is over de begeleiding die hij krijgt. Hoe ben jij bij Nelissen Grade terechtgekomen? Denis Odoi: Ik heb vroeger nog samengespeeld met Stijn Francis dus we kennen mekaar al jaren en ik wist wel waar hij mee bezig was. Omdat ik sinds mijn overstap naar Anderlecht toch wat geld verdien, leek het me wel verstandig om mij op financieel vlak door Nelissen Grade te laten begeleiden. Ik heb nu net een appartement in Brussel gekocht en daar hebben zij me bij geholpen, door ondermeer bij banken naar de scherpst mogelijke leningen te informeren. Wat is het belangrijkste dat ze voor je doen? Ik ben nu samen met Stijn de Leuvense vastgoedmarkt aan het bekijken want ik ben op zoek naar een paar appartementen in Leuven die ik zou kopen om ze vervolgens te verhuren. Dat investeren in vastgoed is momenteel het belangrijkste voor mij. Beleggen zegt me niet zo veel. Ik wil gewoon dat het geld dat ik nu verdien goed geïnvesteerd wordt... zodat je na je carrière niet meer hoeft te werken? Zeggen dat dat het uiteindelijke doel is, zou overdreven zijn. De achterliggende gedachte bij investeren in vastgoed is uiteraard wel dat je na je carrière niet plots van je spaargeld moet beginnen te leven, maar dat je door de huur die je maandelijks krijgt toch nog een bron van inkomsten hebt. Het gaat me vooral om het inbouwen van een bepaalde financiële zekerheid. Voetbalcarrières zijn al kort genoeg. Zie jij in die financiële begeleiding geen mogelijke overlapping met de zaken die jouw manager voor jou regelt? Neen. Dat is een kwestie van duidelijke afspraken maken met je manager en je financieel begeleider. Mijn manager kan me wel raad geven, maar hij weet ook dat Stijn meer ervaring heeft met zulke zaken. Ieder moet doen waar hij goed in is. Zolang dat gebeurt, is er volgens mij geen enkel risico tot overlapping. Heb jij er enig idee van hoeveel hun begeleiding jou per jaar ongeveer zal kosten? Natuurlijk. Dat zal niet meer dan een paar duizend euro zijn. Is die financiële begeleiding een gespreksonderwerp onder voetballers? Voorlopig niet neen. Ik wil me ook niet bemoeien met andermans zaken. Als iemand me om raad zou vragen, zou ik hem wel zeggen dat ik momenteel erg tevreden ben met de begeleiding die ik krijg. Maar elke speler moet zelf weten wat hij met zijn centen doet. investeren of een voorzitter die elk deficit uit eigen zak bijpast, gaan we op zoek naar sponsors die mee willen gaan in een langetermijnvisie. Die sponsor wordt dan aandeelhouder en krijgt medezeggenschap over de structuur van de club. De sportieve cel moet in zekere mate verantwoording afleggen maar de voorzitter en hoofdsponsor, in dit geval Jan Callewaert, zal nooit zeggen wie er moet spelen of wie er wordt aangekocht. Gebeurt dat dan nog zo vaak in de Belgische eerste klasse? Professionele voetbalclubs worden anno 2011 nog al te vaak geleid zoals provinciale voetbalclubs. Eén machtige mecenas beslist over zaken waar hij niet per se iets van afweet en medewerkers durven hem niet tegen te spreken omdat ze weten dat er zonder zijn geld simpelweg geen club meer is. Dat is geen verwijt naar de clubs toe, want het is logisch dat je het roer niet plots kunt omgooien als je op enkele seizoenen tijd een paar keer promoveert. Maar op een bepaald moment moet er toch eens een ommekeer komen en moeten structuren nu eenmaal geprofessionaliseerd en geoptimaliseerd worden. Lopen jullie niet het risico om door tal van mensen als vijanden te worden beschouwd? Ik denk bijvoorbeeld aan makelaars die jullie begeleiding misschien niet op prijs zullen stellen Wat wij doen overlapt in principe niet met het werk van een makelaar. Het is eerder andersom. We worden regelmatig gecontacteerd door makelaars om contracten na te lezen. Daaruit blijkt dan vaak dat niet alle clausules geldig of afdwingbaar zijn. Een goede makelaar laat zijn contracten steeds nalezen door een advocaat, maar dat gebeurt nog steeds te weinig. We hebben trouwens een voorstel om die hele makelaarsproblematiek aan te pakken. Een van de problemen nu is: zodra geweten is dat een bepaalde speler in de belangstelling staat van enkele clubs, storten tal van makelaars zich op die speler. En dat is vervelend voor zowel de club als de speler en zijn oorspronkelijke makelaar. Voor de club is het lastig omdat iets wat een simpele transfer zou kunnen zijn plots een enorme chaos wordt, terwijl het voor de speler allesbehalve fijn is dat hij het middelpunt in een spelletje touwtrekken wordt. De oorspronkelijke makelaar die misschien al een aantal jaar goed werk levert vindt het uiteraard ook maar niets dat zijn speler vlak voor de transfer door een andere makelaar wordt ingepikt. De oplossing daarvoor zou kunnen zijn dat elke speler aan zowel zijn club als aan de KBVB aangeeft met welke makelaar hij samenwerkt. Die samenwerking zou dan niet opzegbaar zijn tijdens een van de twee transferperiodes. Dat is een manier om een vorm van rust en sta-

10 10 DOSSIER/ SUPPORT magazine 1/2012 biliteit in die transferperikelen te creëren. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de KBVB dit voorstel dan voor de volle honderd procent steunt en het desnoods in een soort van gedragscode giet waar elke club zich aan moet houden. Kiezen voor de lange termijn Wie zegt dat jullie niet de zoveelste instantie zijn die een graantje probeert mee te pikken van de vaak riante spelerslonen? Wij hebben als advocaat een deontologische code te respecteren en daarin staat ethiek centraal. Zodra we met clubs of spelers aan tafel gaan zitten, merken ze dan ook al snel dat het voor ons absoluut niet draait om winst maken en poen scheppen. We factureren trouwens gewoon het standaard uurloon en pakken geen percentage op spelerslonen of op een eventuele transfer. Verder rekenen we vooral op mondtot-mondreclame tussen de spelers en de clubs om ervoor te zorgen dat hun ploegmaats ook afweten van ons bestaan en de diensten die we aanbieden. Binden jullie in zekere zin de strijd aan met de soms losbandige levensstijl van profvoetballers? Dat is wat sterk uitgedrukt, vind ik. Er op toezien dat spelers geen gekke toeren uithalen is eerder iets voor de makelaar. Weinig mensen beseffen trouwens onder hoeveel druk topvoetballers staan. Dat is geen Naast die zuiver financiële begeleiding vormt zo n kantoor natuurlijk ook een soort van buffer ten opzichte van louche zakenmannen die jou een of andere deal voorstellen waar uiteindelijk alleen zijzelf beter van worden Ik weet dat er zulke mensen rondlopen in de voetballerij, maar dat valt heus wel mee hoor. Het volstaat om je gezond verstand te gebruiken om te weten op welke voorstellen je moet ingaan en welke je maar beter kunt negeren. Jij regelt je geldzaken zelf omdat je geïnteresseerd bent in beleggen en investeren, maar zou je het minder geïnteresseerde ploegmaats aanraden om zich te laten begeleiden? Zeker. Ik denk dat veel jongens gewoon niet weten welke mogelijkheden er zijn voor financiële begeleiding. Maar alles hangt er van af hoe goed ze zich voelen bij het idee op zich en bij het kantoor en de mensen in kwestie. Vertrouwen lijkt me in zo n geval van primordiaal belang. Als ik van Denis hoor dat hij die Stijn Francis goed kent omdat ze vroeger samen nog gevoetbald hebben, dan snap ik helemaal dat hij zich door hem laat begeleiden. Belga Picture Tom De Sutter: De financiële wereld boeit me wel Anderlechtspits Tom De Sutter laat zich vooralsnog niet begeleiden door Nelissen Grade zoals zijn maatje Denis Odoi (zie kaderstuk), maar hij is wel bezig met het zo efficiënt mogelijk beleggen van zijn geld. Heb je er al zelf dan al aan gedacht om je te laten begeleiden? Tom De Sutter: Ik heb er wel al eens over nagedacht ja, maar die financiële wereld boeit me eigenlijk wel en als je die zaken zelf regelt, leer je veel meer bij. Ik heb ook een goede vriend die in een bank werkt en me de nodige beleggingstips kan geven. Anders had ik waarschijnlijk ook al wel een kantoor ingeschakeld om mij op financieel vlak te begeleiden. Beleg jij je geld omdat je er nu al voor wil zorgen dat je na je carrière niet meer hoeft te gaan werken? Het belangrijkste lijkt me dat je na je carrière je levensstandaard kunt behouden. Ik zal niet zeggen dat ik na mijn carrière niet meer ga werken, maar ik zal wel blij zijn als ik tegen dan zo veel spaarcenten heb dat ik geen job tegen mijn zin moet aannemen. Als je aan je voetbalcarrière een mooie spaarcent hebt overgehouden, zit je voor eender welke job na je carrière in een sterke onderhandelingspositie. Kijk naar Glen De Boeck. Na zijn periode als trainer bij Beerschot heeft hij een paar maanden niet gewerkt en heeft hij de tijd genomen om alles op een rijtje te zetten. Dat kun je alleen maar doen als je voldoende centen opzij hebt gezet. Anders kun je het je immers niet permitteren om maandenlang zonder inkomen te blijven. In die luxepositie wil ik na mijn carrière ook zitten.

11 DOSSIER/ 11 excuus, maar wel een verklaring voor de levensstijl die ze zich soms eigen maken. Ze hebben het geld, ze hebben de tijd en ze krijgen het voorbeeld van hun (vaak rijkere) collega s. Wanneer de middenmoters met de grote jongens mee gaan feesten, beginnen de problemen pas echt. Persoonlijk denk ik dat de levensstijl van voetballers veeleer door opvoeding en ingesteldheid wordt bepaald. De jongens die wij over de vloer krijgen, zijn op een verstandige manier met hun carrière bezig. Je zult altijd spelers hebben die kiezen voor de korte termijn en er op los leven. Dat is trouwens hun goed recht want ze hebben zelf voor dat geld gewerkt. Maar er zijn gelukkig ook spelers die voor de lange termijn kiezen. Aangezien jullie zowel clubs raad geven als spelers begeleiden, bestaat de kans op een conflict of interest zodra jullie iets groter worden Dat klopt, maar een echt probleem hoeft dat niet te zijn. Stel dat ik een bepaalde club help bij het opstellen van hun contracten en een van de spelers die ik begeleid verkast naar die club, dan kan ik hen niet allebei begeleiden. Mijn collega daarentegen, die kan en mag dat dan wel. In grote internationale advocatenkantoren wordt er vaak gewerkt met zogenaamde chinese walls dus dat zou ook voor ons een oplossing kunnen zijn in zo n geval. Maar goed, we staan nog maar aan het begin van het verhaal dus we moeten nog lang niet nadenken over wat te doen als we (te) groot zouden worden. (lacht) Wat met Van Gijseghem en Dhoest? Het auto-ongeval waar Club Bruggespelers Daan Van Gijseghem en Sven Dhoest op dinsdag 27 september bij betrokken geraakten, brengt een heleboel vragen met zich mee. Hoe straf je iemand die het imago van de club op onrechtstreekse wijze schaadt? En welke sancties zijn er wettelijk mogelijk? Is de sanctie waar Club Brugge eerst aan dacht twee maanden loon inhouden een gepaste straf volgens jou? Stijn Francis: Neen, dat is niet de juiste sanctie. Twee maanden loon afnemen is trouwens niet wettelijk. Maar ik begrijp de mensen bij Club wel. Je bent als voetbalclub niet voorbereid op zulke zaken en de courante boetes voor andere overtredingen, moet je in dit geval niet afkomen want die zouden Van Gijseghem en Dhoest met de glimlach betalen. Neen, je moet een sanctie vinden die de spelers zodanig treft dat ze beseffen dat ze in de fout zijn gegaan. Wat stellen jullie dan voor? Er was begin dit jaar al heel wat te doen om het auto-ongeval van Sebastien Bruzzese en Christophe Lepoint (de AA Gentspelers botsten na een avondje uit op een vrachtwagen en Lepoint hield aan dat ongeval een beenbreuk over, nvdr.). Wij hebben toen al voorgesteld om met een gedragscodepremie te werken. Het lijkt me belangrijk dat je als club naast het algemene reglement en boetesysteem nog een extra gedragscode opstelt waarin je voor overtredingen zoals deze een duidelijke sanctie vastlegt. Als spelers die gedragscode perfect naleven, krijgen ze op het einde van het seizoen een bonus. Hoe groot die extra premie moet zijn, mag elke club zelf bepalen maar wij stellen een bedrag van euro voor. Het gaat erom dat je de spelers een reden geeft om zich wel degelijk aan die gedragscode te houden. Overtreden ze die toch, dan krijgen ze hun extra premie slechts gedeeltelijk, of zelfs helemaal niet. Ook Club Brugge kan dit systeem op relatief korte termijn invoeren als ze dat willen dat is in ieder geval wat ik Vincent Mannaert zou adviseren.

12 12 FOCUS/ SUPPORT magazine 1/2012 Kunstgras. De toekomst van de wintersport in Vlaanderen? Peter Haenebalcke Het sportlandschap in Vlaanderen blijft steeds wijzigen. In de jaren 60 en 70 zagen we de opkomst van stedelijke en gemeentelijke zwembaden. Dat vergde aanzienlijke investeringen die hoofdzakelijk door de publieke sector werden gedragen. Die investeringen kaderden echter in de groeiende democratisering van de sport. Later in de jaren 80 ontstond de nood aan polyvalente sporthallen. U kent ze wel, die niet altijd even fraaie architecturale bouwwerken die overal ten lande opdoken. Clubs kregen er onderdak en ook in de zogenaamde daluren werd de infrastructuur gebruikt voor een doelgroepgericht sportaanbod (senioren, vrouwen, mindervaliden, enzovoort). Opnieuw lag de investeringslast op de schouders van de lokale en regionale overheden. En het verhaal ging verder met de aanleg van kunststof atletiekpistes, kleinschaliger sportschuren, openbare speel- en sportpleintjes, en ga zo maar door. Het voorbije decennium dook een nieuw fenomeen op: kunstgras. Deze nieuwe ondergrondmoet toelaten om de buitensporten zoals voetbal, hockey en rugby onder alle weersomstandigheden te laten doorgaan. Aanvankelijk overheerste de perceptie dat dergelijke installaties zeer prestigieus waren en enkel betaalbaar voor topclubs. Het verhaal van de hightech grasmat in het Bernabeu-stadion vanreal Madrid, aangelegd door een Vlaams bedrijf, is inmiddels genoegzaam bekend. Maar steeds vaker duiken de kunstgrasvelden in het Vlaamse landschap op. De investering Reeds in 2003 werd er in Sint-Niklaas consensus gevonden voor de aanleg van een kunstgrasveld, betoogt Guido Van Lijsebetten, bestuurder van voetbalclub Sportkring Sint-Niklaas. De onvoorspelbare winter gooide dikwijls roet in het eten: wedstrijden moesten op het laatste moment worden afgelast wegens overvloedige regenval, trainingen gingen door op de gewone velden die tijdens de wintermaanden in een modderpoel werden herschapen, en het herstel nadien vergde behoorlijk wat geld, blikt Van Lijsebetten terug. De stad Sint-Niklaas, die eigenaar is van de installaties waarop de club speelt, bleek Een van de grote voordelen van kunstgras bestaat uit het financieel terugverdieneffect. gewonnen voor het project. De overeenkomst tussen stad en club zorgde voor een gelijke verdeling van de investering. De aanleg van een eerste veld in 2003 kostte in totaal euro en in 2007 kwam er een tweede veld (kostprijs euro). Dergelijke investeringen zijn al bij al haalbaar en ook op lokaal niveau draaglijk. Sportfunctionaris De Vooght (Sint-Lievens- Houtem) nuanceert echter: anno 2012 loopt de investering voor een kunstgrasveld al op tot à euro inclusief verlichting. Dergelijke bedragen zijn niet evident op een gemeentelijk budget sport, zeker in een landelijke gemeente! Zoals vaak blijkt investeren een kwestie van keuzes omtrent de inzet van de beschikbare middelen en elke organisatie (gemeente, club) zal die afweging dienen te maken. Nochtans is een van de grote voordelen het financieel terugverdieneffect, volgens Van Lijsebetten., Waar een gewoon grasveld de wekelijkse inzet van twee ar-

13 FOCUS/ 13 beiders van de gemeentelijke groendienst vereiste, wordt een kunstgrasveld eenvoudig om de twee maanden geborsteld, en aangevuld met eens per jaar een groot onderhoud. Maar Van Lijsebetten ziet nog onrechtstreekse financiële voordelen: door gebruik van de kunstgrasvelden, weten we onze gewone velden te ontzien en komen die ongeschonden de winter door, onderhoud en herstel wordt ook daar teruggedrongen. Twee keer winst dus, wat voor een regionale voetbalclub ongetwijfeld mooi meegenomen is. Het spreekt voor zich dat dit net zozeer geldt voor een plaatselijke hockeyclub of een kleine rugbyvereniging. De oudere generatie is niet altijd happig op voetballen op kunstgras. En de sporters? Er zijn trouwens nog argumenten die in het voordeel van kunstgras pleiten: jongeren houden ervan om op dergelijke propere velden te spelen, het voetbalspel op kunstgras vereist nog veel meer de pure voetbaltechniek, bewegingen worden accurater, passes moeten nog juister en zuiverder worden ingespeeld en bij tackles zie je dan weer enige terughoudendheid bij de spelers. Kortom, niks dan voordelen op voetbaltechnisch vlak? Niet helemaal, erkent Van Lijsebetten, want we stellen vast dat de oudere generatie niet altijd happig is op spelen op de kunstgrasvelden, de schrik voor blessures zit er goed in. Of dat ook terecht is, en kunstgras dan wel een verhoogd of verlaagd risico op blessures met zich meebrengt, zal nog uit nader wetenschappelijk onderzoek moeten blijken. Momenteel is het evenwel nog wat te vroeg om dat al in meetbare cijfers vast te stellen. Sporten op kunstgras zit nog maar in een beginstadium. De Vooght leerde bij een werkbezoek aan een Frans Centre de Formation dat de diverse kunstgrasvelden in de voorbije jaren sterk geëvolueerd zijn en vandaag een quasi aan natuurgras identiek spelgevoel opleveren. Met andere woorden, op trainingstechnisch gebied valt er heel wat winst te rapen op een kunstgrasveld, maar het zal pas de volgende generatie zijn die ten volle op dergelijke velden traint en wedstrijden speelt, vermoedt De Vooght. Bij eersteklasser Sint-Truiden gaven ze niet thuis toen we peilden naar hun bevindingen met kunstgras. Ze willen zich momenteel concentreren op het sportieve, gezien het huidige klassement van de ploeg, aldus persverantwoordelijke Peter Lepez. Hun jonge topschutter Reza Ghoochanejhad liet eerder al verstaan maar wat blij te zijn met het kunstgrasveld en ook de iets oudere spelers zoals Wim Mennes en Peter Delorge schijnen zich uitstekend te voelen op de nieuwe ondergrond. Belga Picture Mooi meegenomen Tot slot bleken er nog sociale voordelen vast te hangen aan de aanleg van een kunstgrasveld. Voetbalclub Sportkring Sint- Niklaas en de stad Sint-Niklaas laten toe dat jongeren komen spelen op de kunstgrasvelden, tijdens de uren dat de velden onbenut zijn. Jongeren krijgen de kans om vrij te sporten en te spelen en hoeven aldus niet rond te hangen in de buurt. Vroeger was het verboden om op de gewone velden te spelen buiten de clubtrainingen en matchen, het gras had nood immers aan rust en natuurlijk herstel. Maar toch, sommigen wisten over de omheining te klauteren, richtten er (on)bewust kleine schade aan en een negatieve sfeer was het gevolg, stelt Van Lijsebetten, die ook vaak vragen krijgt van andere clubs om gebruik te maken van de velden. Alles op een rijtje gezet blijkt kunstgras wel de toekomst van de wintersport in Vlaanderen: uiteraard niet om, wat genoegzaam onder wintersport wordt verstaan, naar Vlaanderen te brengen, maar wel om Vlaanderen jaar in jaar uit één van zijn geliefkoosde sporten ongestoord te laten beoefenen en te overwinteren. Al bij al beperkte investeringen, het terugverdieneffect, sporttechnische voordelen en tenslotte ook op sociaal vlak een meerwaarde, de komende jaren zou het kunstgras wel eens verrassend snel kunnen groeien!

14 14 FOCUS/ SUPPORT magazine 1/2012 Sport en social media Jelle Verdoodt (Sportcareers) In 2008 had Facebook net de mijlpaal van een miljoen gebruikers in België bereikt. Begin 2009 vond de Vlaamse Sportfederatie het nodig om haar leden via het tijdschrift aan te manen zich niet gek te laten maken door nieuwe hypes zoals Facebook, Twitter en blogs. Je hebt geen Facebook nodig om leden op de hoogte te houden: een nieuwsbrief, folder of kan even goed zijn werk doen. Daarnaast adviseerde zij haar organisaties stil te staan bij waar hun doelgroep mee bezig is en zich af te vragen hoe daar inhoudelijk op ingespeeld kan worden. De hype voorbij Maar Facebook bleek verre van een hype. Mark Zuckerberg, oprichter van Facebook, luidde na het digitale nu ook het sociale tijdperk in en in zijn kielzog volgden Twitter, LinkedIn, Youtube, Foursquare en andere platformen en applicaties. De groeiende verkoop van smartphones heeft die opmars alleen maar versneld en versterkt. Het duurde dan ook niet lang vooraleer bedrijven, organisaties en merken de voordelen van sociale media eveneens ontdekten. En dus kon de sportsector niet achterblijven. In dit artikel bieden wij een overzicht van de kansen die sociale media bieden aan alle actoren in de sportsector: van de organisaties die zorgen dat er gesport kan worden en de producenten van sportartikelen tot sportclubs die hun sponsors waar voor hun geld willen bieden. gische, Vlaamse of Waalse sportfederatie heeft die?-was het opstarten van het platform MijnZwemheld.nl hun eerste wapenfeit. Het doel was tweeledig: enerzijds creëerde men hiermee een platform waar zwemfans alles over hun helden konden terugvinden, zowel tijdens als tussen de evenementen in. Anderzijds is het een platform waar de sporter én de sport zich kunnen profileren om zo meer bekendheid te genereren. Dat biedt meteen ook perspectieven voor sponsors. Wie in een sportfederatie of grote sportclub zetelt of werkt, doet er dus goed aan te kijken hoe sociale media kunnen bijdragen aan de promotie van hun sport of de sportdeelname kan verhogen. Crowdsourcing, de kracht van de massa Marketing verandert. Reclameboodschappen worden niet meer blindelings geloofd. Authenticiteit voert de boventoon. Klanten worden fans en die willen maar al te graag dingen kopen en activiteiten beleven die bij hen passen. Vanuit die gedachte is crowdsourcing ontstaan: geïnteresseerden (fans) worden ingezet voor ondermeer Social media en sportpromotie Halverwege 2010 besloot de Nederlandse zwembond voluit de kaart van de social media te trekken. Na het aanwerven van een social media marketeer -welke BeliStockphoto De Amerikaanse NFL legde als een van de eerste sportbonden een social media guideline op aan haar spelers, kwestie van het imago van de bond niet te schaden met hun communicatie marketing en de ontwikkeling van nieuwe producten. Starbucks (het bekende koffiemerk) bijvoorbeeld laat klanten nieuwe ideeën aanbrengen die verder worden ontwikkeld via het platform MyStarbucksIdea. RSC Anderlecht heeft hetzelfde principe eerder dit jaar toegepast bij het bedenken van een nieuwe hymne. Er werd een website ontwikkeld met onder de kop Song4rsca een melodie waarvan de Anderlechtfans zelf de woorden konden invullen. Daarna werd uit de meer dan inzendingen een tekst samengesteld. Fans konden vervolgens een eigen filmpje uploaden waarin ze het lied meezongen. Daarmee zou dan op 16 oktober, samen met het gezang van duizenden andere fans, de topper tegen Standard Luik openen. Goed uitgevoerd kan crowdsourcing de band met fans of leden in grote mate verstevigen. Social media kunnen ingezet worden om je product of dienst (een ledenprogramma, klantendienst, enzovoort) blijvend te verbeteren. Personal branding Dankzij Facebook en Twitter verkleint de afstand tussen clubs en hun atleten enerzijds en hun fans anderzijds. Dat resulteert dan weer in een sterkere fanbinding. Tenminste, als het op de juiste manier wordt aangepakt. De nieuwe media kunnen worden gebruikt als een verlengstuk van andere communicatiekanalen waarvan een club

15 FOCUS/ 15 istockphoto of sportbond gebruikmaakt. Met name wat fanbinding betreft, zorgen zij voor een meerwaarde: topsporters worden gezien als rolmodellen en dankzij sociale media komt de doorsnee fan rechtstreeks in contact met zijn favoriete atleet. Dat is meteen ook de reden waarom de Amerikaanse NFL (National Football League) als een van de eerste sportbonden een social media guideline aan zijn spelers oplegde, kwestie van het imago van de bond niet te schaden met hun communicatie. Een evolutie die ongetwijfeld opgepikt zal worden door de rest van de sportwereld. Sell, sell, sell Richtlijnen voor het gebruik van Facebook en Twitter hoeven echter niet per se een negatieve connotatie te hebben. Er zijn genoeg sportclubs en bedrijven die de mogelijkheden van social media trachten te benutten om extra winst te genereren. Sponsors kunnen dankzij de extra visibility die Facebook en Twitter creëren, hun brand image versterken met specifieke acties. Een voorbeeld hiervan is het Telenet- Malinwa-koppel, een ludieke actie van KV Mechelen en hun sponsor Telenet. Een goed socialmediabeleid kan bij clubs zorgen voor meer kaartverkoop en een boost geven aan de merchandising. Met applicaties als Foursquare - een programma waarmee je kunt inchecken op een locatie kun je erg leuke dingen doen. Inchecken betekent dat je aangeeft dat je op een bepaalde locatie bent (aangekomen). Zo kun je bijvoorbeeld iedereen die tijdens de wedstrijd met zijn smartphone in het stadion incheckt, belonen met een kortingbon voor een item uit de fanshop. Daarmee heb je niet twee maar drie vliegen in één klap: je fan krijgt een extra belevenis, al zijn online vrienden zien dat hij op de wedstrijd is (reclame) én de shop krijgt extra inkomsten. Sportmerken kunnen iets gelijkaardigs toepassen. Halverwege oktober vroeg Hernan Losada, speler van Beerschot AC, op zijn Twitterpagina aan zijn followers met welke kleur schoenen zij hem de volgende wedstrijd wilden zien spelen. Het publiek koos uiteindelijk voor zijn gele schoenen. Of deze actie een ideetje van Losada s sponsor Nike was, weten we vooralsnog niet. Een goed social mediabeleid kan bij clubs zorgen voor meer kaartverkoop en een boost geven aan de merchandising Fish where the fish are In de inleiding haalde ik een quote van de VSF uit 2009 aan: als organisatie moet je jezelf de vraag stellen waar je doelgroep mee bezig is. Het spreekwoord fish where the fish are is hieraan gerelateerd. Volgens onderzoeksbureau Insites maakt ruim 64% van de Belgen (5,2 miljoen) gebruik van sociale netwerksites, met Facebook als koploper. Zo n tachtig procent van de Belgen weet wat Twitter is, maar toch wordt het vooralsnog slechts door zeven procent gebruikt ondanks het feit dat Twitter ontegensprekelijk een sterk medium is.. Clubs, bonden, bedrijven en merken zijn bijna verplicht om social media in hun marketingmix op te nemen én er de nodige aandacht aan te besteden. Daarnaast blijkt het gebruik van smartphones eveneens toe te nemen. Geschat wordt dat in 2013, 46% van de Belgen een smartphone zal hebben. Een evolutie waar men niet langer om heen zal kunnen! Als conclusie kan men dus stellen dat social media en het gebruik van nieuwe technologie heel wat kansen bieden wat image building, communicatie, marketing en het aanboren van nieuwe inkomstenbronnen betreft. Alle spelers in de sportsector doen er goed aan rekening te houden met deze sociale evolutie, als ze niet achterop willen geraken. Let wel, social media is méér dan enkel een profiel opmaken en nieuws van je website doorposten. Het vergt kennis van zaken en het bepalen van duidelijke doelstellingen. Probeer de waarde van social media voor je organisatie juist in te schatten en ga niet te licht over de voorbereiding en implementatie ervan.

16 16 COLUMN/ SUPPORT magazine 1/2012 Wat is. sport! Schrijven over sport, veronderstelt dat je weet wat sport is. Een stoutmoedige bewering, zo moge blijken uit deze korte proeve tot definiëring. Stefaan Sonck (Advocaat) Sport is een menselijke activiteit, zoveel is duidelijk. Dieren sporten niet. Hoogstens zijn ze bij bepaalde disciplines lijdend of in het beste geval meewerkend voorwerp. Slechts wie een bepaalde lichamelijke en geestelijke ontwikkeling heeft bereikt wordt geacht te kunnen sporten, zij het dat zelfs dit criterium met enige voorzichtigheid moet worden aangewend. Voorheen kon je beweren dat sport een vorm van vrijetijdsbesteding is, een hobby. Olympische spelen werden overigens op deze vorm van sportbeoefening afgestemd. Thans kan sport ook professioneel worden beoefend en kunnen de grootverdieners uit het tennis, volleybal, voetbal en andere sporten een Olympische medaille halen. Meestal wordt sport eerst als vrijetijdsbesteding beoefend, vóór ze een beroepsactiviteit wordt. Elke sportdiscipline vereist een bepaalde vaardigheid: met je lichaam iets doen wat een doorsnee persoon niet kan of niet zo goed kan. Dit kan gaan van de eigenlijke sportactiviteit zelf, tot de intensiteit van de prestatie of de mate van perfectionering. Niet alle vaardigheden worden echter met sport vereenzelvigd: circusacts worden niet als sportbeoefening bestempeld. Deze perfectionering in de sportbeoefening wordt meestal bereikt door training. Training is niets anders dan het regelmatig, doelbewust en liefst op wetenschappelijk verantwoorde wijze herhalen van bepaalde bewegingen met het oog op, vooreerst, het optimaliseren van de lichamelijke conditie en, vervolgens, het technisch perfectioneren van (een onderdeel van) de sportprestatie. Het ligt voor de hand dat je een betere sporter wordt door te trainen. Hiermee is meteen ook gezegd dat sport in beginsel een bepaalde fysieke activiteit veronderstelt, wat zich meestal weerspiegelt in een activering van het cardio-vasculair systeem. Verschillende gemotoriseerde activiteiten worden niettemin als sportdisciplines beschouwd, waarschijnlijk omdat zij naast een bepaalde vaardigheid ook een fysieke inspanning, behendigheid (en lef) vereisen. Anderzijds worden zogenaamde cafésporten zoals bil-

17 COLUMN/ 17 jart, darts, kaarten, bollen of petanque niet altijd ernstig genomen, allicht omdat men ze associeert met alcoholverbruik in een (voorheen) rokerig café, zodat de fysieke conditie van geen of ondergeschikt belang is. Waarom is een balletopvoering geen sportactiviteit, terwijl een grondoefening in het turnen dat wél is? Alvast niet omdat sport geen artistieke component zou kunnen bevatten, maar wél omdat sport een specifiek gereglementeerde activiteit is. Deze afspraken, geformuleerd door een sportfederatie, die in het bijzonder gelden wanneer de sportactiviteit in competitieverband wordt beoefend, slaan uiteraard op de activiteit zelf, maar tevens op de locatie waar de sport beoefend wordt, de uitrusting van de beoefenaar, de speelduur, de beoordelingscriteria, enzovoort. Zullen we even pogen samen te vatten? Elke moreel verantwoorde, gereglementeerde menselijke activiteit die om het plezier kan worden ondernomen, die in competitie kan worden beoefend, die een bepaalde verspreiding kent, waarvoor een bepaalde vaardigheid is vereist, waarbij een fysieke inspanning wordt geleverd en waarin men zich kan bekwamen of verbeteren door training, kan men sport noemen. Ik weet zeker dat u een ludieke activiteit kan verzinnen die aan deze definitie voldoet en niettemin niet als sport wordt beschouwd. Laten we het daarom eenvoudiger stellen: sport is wat men sport pleegt te noemen. Deze mogelijkheid tot deelname aan een georganiseerde competitie, wat meteen een een bepaalde regelmaat veronderstelt, blijkt tot de essentie van de sportbeoefening te behoren. Om als sportdiscipline te kunnen worden erkend is een zekere geografische verspreiding vereist, wat niet wegneemt dat een bepaalde discipline lokaal zeer fervent en zelfs in competitieverband kan worden beoefend. Tot slot, bij de erkenning van een bepaalde activiteit als sportdiscipline zijn we ook geneigd morele normen te hanteren. Waar buitensporig dierenleed bij te pas komt of waar de sporters zelf lijden of ernstig gevaar lopen, zijn we niet geneigd van sport te spreken. Het is dus niet makkelijk om uit te maken of een bepaalde activiteit de kwalificatie sport verdient. Er kan trouwens vastgesteld worden dat de erkenning van olympische sportdisciplines veranderlijk is.

18 18 ACHTERGROND/ SUPPORT magazine 1/2012 Jongeren in/en beweging Onderzoek naar de sportparticipatie en fysieke activiteit bij schoolgaande jongeren Jeroen Scheerder 1 en Jan Seghers 2 Sinds het begin van de jaren negentig is de promotie van de jeugdsport een prioritair item in het Vlaamse sportbeleid. In het kader van haar jeugdsportbeleid wenst de Vlaamse overheid zo veel mogelijk jongeren in een kwaliteitsvol kader tot actieve sportbeoefening aan te zetten. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar de actieve sportdeelname door jongeren in clubgeorganiseerd verband. In een aantal beleidsinitiatieven wordt specifiek gefocust op het verhogen van de sportbeoefening door weinig en niet-sportende jongeren. In opdracht van de Sporta-federatie vzw voerden de Afdeling Sociale Kinesiologie & Sportmanagement en de Afdeling Bewegingsopvoeding & Sportpedagogie van de KU Leuven een wetenschappelijk onderzoek uit naar de trends, het profiel en de determinanten van de sport- en bewegingsdeelname van jongeren in Vlaanderen. Op basis van de bevindingen werden een aantal strategieën aangereikt om jongeren aan te zetten tot meer lichaamsbeweging. Voor de volledige rapportering van dit onderzoek verwijzen we naar het BMSrapport van Scheerder en Seghers (2011) 1. In deze bijdrage geven we de voornaamste resultaten uit het desbetreffende onderzoek. Jeroen Scheerder 1 Het BMS-rapport kan gratis gedownload worden via Negen op tien jongeren komen op een actieve manier met sport in contact gedurende de vrije tijd Hoewel het overgrote merendeel van de schoolgaande jongeren met actieve sportbeoefening in contact komt, blijkt tegelijkertijd één op tien helemaal niet sportactief te zijn gedurende de vrije tijd. Indien we om als sportbeoefenaar beschouwd te worden een criterium hanteren van meerdere keren per week sportactief zijn, dan blijkt iets meer dan de helft van de jongeren als sportbeoefenaar gedefinieerd te kunnen worden (tabel 1). Bijna één op twee jongeren voldoet dus niet aan dit criterium. Bovendien blijken meisjes op weekbasis opvallend minder sportactief te zijn dan jongens. Tabel 1 Frequentie van de sportbeoefening bij jongeren uit het lager en secundair onderwijs in Vlaanderen anno 2009 Totaal Jongens Meisjes Minimum meerdere keren per jaar 87,7 87,0 88,6 Minimum meerdere keren per maand 81,2 81,5 81,1 Minimum meerdere keren per week 55,4 61,9 49,0 Bron: Scheerder & Seghers (2011) Jan Seghers Opkomst van andere sportsettings Recente sportparticipatiegegevens tonen een daling in het actieve lidmaatschap van een sportclub. In vergelijking met tien jaar geleden zijn vandaag minder jongeren actief lid van een sportclub (figuur 1). Andere sportcontexten verschijnen dan ook op het sporttoneel. Zo blijkt de helft van de spor-

19 ACHTERGROND/ 19 tieve jongeren in een lichte gemeenschap te sporten, een derde in individueel verband en een tiende in commercieel verband. Populariteit van solosporten Dat de sportclub haar monopoliepositie verloren heeft, blijkt ook uit de voorkeur voor sporten (tabel 2). Uit de top tien van de meest beoefende sporttakken komt duidelijk de populariteit van solosporten naar voor. Duo- en teamsporten, alsook typische clubsporten als basketbal, volleybal en tafeltennis, gaan er daarentegen op achteruit qua positie. Alleen voetbal vormt hier een uitzondering en neemt de koppositie over van het recreatief zwemmen. Loopsport, dans, paardensport en fitness duiken voor de eerste keer op in de top tien. De loopsport slaagt er zelfs in meteen door te stoten naar de tweede plaats. Sociale gelaagdheid van de sportbeoefening door jongeren Ongeacht de populariteit van actieve sportbeoefening bij jongeren, is er nog steeds sprake van een sociaal gelaagd sportparticipatiepatroon bij deze groep. Achtergrondkenmerken zoals geslacht, socio-economische status en het sportkapitaal van de ouders oefenen nog steeds een sterke invloed uit op het sportparticipatiegedrag van jongeren. Kinderen van hoger opgeleiden vinden we verhoudingsgewijs meer terug in sportclubs, doen meer uit eigen beweging aan sport en hebben gemakkelijker toegang tot verschillende sportvormen. Bovendien blijkt dat heel wat sportstimulerende initiatieven vooral jongeren bereiken die reeds heel wat sportparticipatiekansen krijgen. Jong niet geleerd is oud niet gedaan Sportinactief zijn op laatadolescente leeftijd houdt een grotere kans in om ook als volwassene sportinactief te blijven. Slechts een minderheid van de sportinactieve adolescenten slaagt erin om op volwassen leeftijd sportactief te worden. Hieruit kunnen we afleiden dat er zich een sterkere continuïteit voordoet tussen adolescentie en volwassenheid van een sportinactieve dan van een sportactieve levensstijl. Met andere woorden, niet alleen actieve participatie maar vooral drop-out en non-participatie vertonen een tracking van jeugd naar volwas- Figuur 1 Evolutie van de sportdeelname in clubverband in Vlaanderen bij jongeren uit het secundair onderwijs, (percentages i.f.v. totale populatie) Bron: Scheerder e.a. (2011a) Tabel 2 De 10 populairste sporttakken bij jongeren uit het secundair onderwijs in Vlaanderen anno 1989, 1999 en Recreatief zwemmen Recreatief zwemmen Voetbal Voetbal Voetbal Loopsport Tennis Basketbal Dans Badminton Tennis Recreatief zwemmen Tafeltennis Volleybal Recreatief fietsen Volleybal Badminton Tennis Atletiek Tafeltennis Paardensport Gymnastiek Fitness Fitness Recreatief fietsen Recreatief fietsen Volleybal Basketbal Gymnastiek Gymnastiek Bron: Scheerder e.a. (2011b)

20 20 ACHTERGROND/ SUPPORT magazine 1/2012