DIAGNOSTIEK WERVELKOLOM

Transcriptie

1 DIAGNOSTIEK WERVELKOLOM Gezamelijk product Fysiotherapie, Hogeschool van Amsterdam Opdrachtgever: H.J.A. Giesen Coaches: J.A. Simons J.E. de Vries Auteurs: J.W. Coppoolse G.E.K. Akpo D.E.M. ter Smitten M.L. Boogaard N.M. Ruppert N. Walda S.J. van den Brink W. van Weerdenburg [Type text] 7th June 2013 Publication date

2 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE...2 INLEIDING...3 OPDRACHTOMSCHRIJVING...4 Probleemstelling...4 Hoofdvraag...4 Doelstelling...5 METHODE...6 Databases...6 Zoekactie...6 In- en exclusiecriteria...6 RESULTATEN...7 SAMENVATTING CWK-CTO...8 SAMENVATTING LWK TLO...9 SAMENVATTING ICD WK SAMENVATTING ICD/ICF SIG AFSLUITING Pagina 2

3 INLEIDING De aanleiding van dit onderzoek komt voort uit een vraag van de opdrachtgever Jan Giesen, de leerlijncoordinator skills van opleiding fysiotherapie bij de Hogeschool van Amsterdam. De studiehandleiding van de opleiding fysiotherapie van de Hogeschool van Amsterdam waarin het onderzoek van de wervelkolom behandeld wordt heeft een update nodig. Voor de nieuwe versie moeten de onderbouwing van de keuze van de diagnostische verrichtingen van de wervelkolom op het niveau van de ICD/ICPC en op het niveau van de ICF geactualiseerd worden. Alle producten zijn onder begeleiding van J.A. Simons en J.E. de vries ontwikkeld. De opdracht omschrijving van de opdrachtgever was oorspronkelijk Het vervaardigen van een handleiding met evidenced based practice fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen van de wervelkolom op het niveau van de ICD/ICPC en op het niveau van de ICF, als voorstel van diagnostische verrichtingen voor een studiehandleiding voor de studenten fysiotherapie. Deze opdracht bleek echter te groot om door een projectgroep te worden uitgevoerd. Daarom is de opdracht opgesplitst in vier beroepsopdrachten uitgevoerd in tweetallen. De vraag is opgesplitst in 4 onderzoeksopdrachten: De fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen van de wervelkolom op het niveau van ICD/ICPC, De fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen gericht op de passieve en actieve mobiliteit van de cervicale wervelkolom en de cervicothoracale overgang, De fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen gericht op de passieve en actieve mobiliteit van de lumbale wervelkolom en de thoracolumbale overgang, en De fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen van het sacro-iliacaal gewricht. Naam Deel wervelkolom Domein Jelrik Coppoolse Denzell ter Smitten George Akpo Maaike Boogaard Bas van den Brink Nathan Ruppert Noel Walda Wesley van Weerdenburg CWK/CTO LWK /LTO CWK/CTO en LWK /LTO SI gewricht ICF ICD/ICPC ICF en ICD/ICPC Dit document bevat de samenvattingen van de uitwerking van de opdracht. Toelichting op deze samenvattingen zijn terug te vinden in de bijbehorende documenten. Pagina 3

4 OPDRACHTOMSCHRIJVING Probleemstelling De studiehandleiding over diagnostische verrichtingen van de wervelkolom heeft een update nodig. Voor deze update is er een recent evidence based literatuur overzicht nodig. Hoofdvraag Wat zijn de fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen met de hoogste evidentie, betrouwbaarheid (inclusief standaardisatie) en validiteit bij mensen met klachten aan de wervelkolom? ICF: CWK/CTO Welke diagnostische verrichtingen met betrekking tot de mobiliteit van de cervicale wervelkolom en de cervicothoracale overgang op het nivo van functie en activiteiten van de ICF hebben de hoogste betrouwbaarheid en validiteit? ICF: LWK/TLO Welke diagnostische verrichtingen met betrekking tot de mobiliteit van de lumbale wervelkolom en de thoracolumbale overgang op het nivo van functie en activiteiten van de ICF hebben de hoogste betrouwbaarheid en validiteit? ICD/ICPC: WK Welke (fysiotherapeutische) diagnostische verrichtingen zijn het meest betrouwbaar en valide, voor het aantonen en/of uitsluiten van een aandoening van de wervelkolom. ICF en ICD/ICPC: SIG Hoe kunnen wij de specifieke SIG testen onderzoeken op betrouwbaarheid en validiteit en dit in kaart brengen voor de hogeschool van Amsterdam door middel van een bruikbaar literatuur onderzoek? Pagina 4

5 Doelstelling De oorspronkelijke doelstelling was als volgt geformuleerd: Het vervaardigen van een studiehandleiding met (ondersteunend) beeldmateriaal van diagnostische verrichtingen van de wervelkolom, op het niveau van de ICF en ICD/ICPC. Gedurende dit project is dit door de opdrachtgever in samenspraak met de project groepen, bijgesteld vanwege de omvang van het project. De aangepaste doelstelling is als volgt: Het vervaardigen van een handleiding van fysiotherapeutische diagnostische verrichtingen van de wervelkolom, op het niveau van de ICF en ICD/ICPC. In de handleiding staan aanbevelingen van de werkgroep voor diagnostische verrichtingen van verschillende niveaus gebaseerd op betrouwbaarheid en validiteit. Pagina 5

6 METHODE De werkgroep heeft gezamenlijk consensus bereikt over de aanpak van het literaatuur onderzoek. Hierbij is op de zelfde wijze zoekstrategie opgesteld en is gezocht binnen de zelfde databases. Dit is gedaan om heterogeniteit binnen de groepen te beperken. Databases Binnen de volgende databes is afgesproken te zoeken. Pubmed Cochrane Cinahl Zoekactie De zoekacties zijn omschreven in de bijbehorende producten middels het onderstaan de tabel. De verticale verbindingen worden verbonden met OR en de horizontale verbindingen met AND. Zoekactie Stap 1 And Stap 2 And Stap 3 And Stap 4 In- en exclusiecriteria De artikelen zijn geselecteerd aan de hand van de volgende inclusiecriteria Publicatietypen: Systematic review Randomized Controlled trial Publicatie datum: niet voor 1 april 2003 Publicatie taal: Engels/Nederlandstalig Pagina 6

7 RESULTATEN De artikelen die uit de zoekacties zijn gekomen, zijn vervolgens beoordeeld op relevantie middels het bestuderen van de titel en de abstract. Wanneer er niet genoeg raakvlak was met het onderwerp is werden de artikelen niet gebruikt. Vervolgens werden de geselecteerde artikelen gelezen en nogmaals beoordeeld op relevantie op het onderwerp. Hier gold ook dat wanneer er niet genoeg raakvlak was met het onderwerp de artikelen werden geëxcludeerd. De artikelen die wel geselecteerd zijn, zijn vervolgens beoordeeld middels een van de beoordelingslijsten van Cochrane. Pagina 7

8 SAMENVATTING CWK-CTO Welke diagnostische verrichtingen met betrekking tot de range of motion van de cervicale wervelkolom en de cervicothoracale overgang op het nivo van functie en activiteiten van de ICF hebben de hoogste betrouwbaarheid en validiteit. Jelrik W. Coppoolse, Denzell E.M. ter Smitten Amsterdam School of Health Professions Doel Het doel van de studie is het duidelijk in kaart brengen van de standaardisaties van meetinstrumenten, die worden gebruikt bij het diagnostische onderzoek van de mobiliteit op de Range of Motion van de cervicale wervelkolom. Bij deze standaardisaties staan ook vermeld wat de inter- en intrabetrouwbaarheid en de validiteit van de meetinstrumenten is en het gebruik van het meetinstrument. Methode Er is gezocht in online databanken (PubMed, CINAHL, Cochrane) tot januari De artikelen zijn geselecteerd op vooropgestelde criteria. De criteria waar de artikelen aan moesten voldoen was de regio die werd beschreven, cervicale wervelkolom, het moest gaan over de mobiliteit van deze regio, de meetinstrumenten moesten een standaardisatie bevatten en het artikel moest een RCT of SR zijn. Uit de artikelen is er een overzicht gemaakt van de inter-, intrabetrouwbaarheid, validiteit en het protocol (standaardisatie). De geselecteerde artikelen zijn beoordeeld aan de hand van een gebruikte beoordelingslijst (Williams M.A. et All 2010). Resultaten De zoekactie die is opgesteld leverde een totaal van 68 resultaten op. Hier zijn er uiteindelijk 4 van overgebleven. De 4 geselecteerde artikelen bestonden uit 1 SR en 3 RCT s. Uit de SR hebben wij ook nog is 41 artikelen geselecteerd. Dit maakt een totaal van 45 artikelen. Na deze 45 artikelen te hebben gelezen zijn er uiteindelijk 27 artikelen meegenomen in ons uiteindelijke product. In deze 27 artikelen moet minimaal een beschrijving van het meetinstrument, inter-of intrabetrouwbaarheid, of validiteit beschreven staan voor al dan niet de AROM of PROM van de cervicale range of motion. Deze 27 artikelen beschreven in totaal 31 standaardisaties voor de AROM en 4 standaardisaties voor de PROM. Alle resultaten van de inter- en intrabetrouwbaarheid staan beschreven bij de standaardisaties. De Spin-T goniotmeter en de CROM device kwamen als meest betrouwbaar naar boven. Conclusie Een grote groep standaardisaties van meetinstrumenten met daarbij de inter- en intrabetrouwbaarheid staat beschreven in de gevonden groep artikelen. Hieruit is het onderzoek naar de CROM device het meest uitgebreid. De onderzoeken zijn echter erg heterogeen, door deze reden zou er meer onderzoek gedaan moeten worden naar de verschillende meetinstrumenten om de mobiliteit van de cervicale ROM te meten. Sleutelwoorden Validity. ROM, Range of Motion, Cervical, Inter Reliability, Intra Reliability, Pagina 8

9 SAMENVATTING LWK TLO Welke fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen, met betrekking tot de mobiliteit van de lumbale wervelkolom en de thoracolumbale overgang, hebben de hoogste betrouwbaarheid en validiteit? George E.K. Akpo, Maaike L. Boogaard Amsterdam School of Health Professions Doel Het doel van de studie is het zoeken naar wetenschappelijke literatuur om de betrouwbaarheid en evidentie van fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen in de lumbale wervelkolom en thoracolumbale overgang in kaart te brengen. Methode Er is gezocht in de online databanken (PubMed, Cinahl en Cochrane) doormiddel van systematische zoekstrategie. Hiervoor hebben wij een zoekbox gebruikt. Verticale verbindingen worden verbonden met OR en de horizontale verbindingen met AND. De artikelen zijn geselecteerd volgens vooraf opgestelde criteria. Resultaten De zoekstrategie bracht in totaal 12 bruikbare artikelen (tien op PubMed en twee op Cochrane). Uit deze artikelen hebben wij 10 standaardisaties gebruikt. Aangezien de 12 artikelen allen RCT s zijn, hebben wij deze beoordeeld volgens de beoordelingslijst van Cochrane voor RCT s. de meeste studies hebben symptomatische patiënten gebruikt tijdens hun onderzoek. Conclusie Wij raden voor flexie de fingertip-to-floor test aan, voor extensie raden wij de Modified-Schöber test aan en voor lateroflexie raden wij de lateral body-bending test volgens Viitanen et al. Aan. Wij hebben voor rotatie en passieve fysiotherapeutisch diagnostische verrichtingen geen artikelen kunnen vinden. Sleutelwoorden Wervelkolom, Lumbale wervelkolom, Thoracolumbale wervelkolom, Passief, Actief, Range of Motion, ROM, Mobiliteit. Pagina 9

10 SAMENVATTING ICD WK Welke (fysiotherapeutische) diagnostische verrichtingen zijn het meest betrouwbaar en valide, voor het aantonen en/of uitsluiten van een aandoening van de wervelkolom. Nathan M. Ruppert, Sebastiaan J. van den Brink Amsterdam School of Health Professions Doel In de literatuur is er veel discrepantie betreft specifieke testen bij aandoeningen van de wervelkolom over; de benaming, sensitiviteit, specificiteit, uitgangshouding, uitvoeringswijze, wanneer een test positief is en wat de test indiceert. Ons doel is om eenduidigheid over deze onderwerpen te creëren richting docenten en studenten fysiotherapie. Methode Er is in de online databanken van PubMed en Cochrane gezocht naar systematic reviews en randomized controlled trials met de volgende termen; naam test, diagnose, sensitiviteit, specificiteit, betrouwbaarheid, validiteit, negatief voorspellende waarde, positief voorspellende waarde. De resultaten zijn gefilterd tot en met 1 februari 2008, hier kwamen 9 artikelen uit voort. Tevens zijn er 3 artikelen gevonden middels de sneeuwbal methode. Van de 12 artikelen werden de titel en abstract doorlopen op in- en exclusiecriteria, daaruit bleven er nog 9 over die positief zijn beoordeeld aan de hand van de Cochrane beoordelingslijst. Resultaten Uit de artikelen zijn de volgende gegevens gehaald. De test van Spurling, die een cervicaal radiculair syndroom aan toont, heeft een sensitiviteit van 46.3% en een specificiteit van 90.6%. De upper limb tension test, die een cervicaal radiculair syndroom uit sluit, heeft een sensitiviteit van 97% en een specificiteit van 22%. De straight-leg raise test, die een lumbaal radiculair syndroom aan toont, heeft een sensitiviteit van 79.3% en een specificiteit van 46.3%. De slump test, die een lumbale radiculopathie aan toont, heeft een sensitiviteit van 77% en een specificiteit van 69.5%. Conclusie Vanwege tijdsgebrek heeft de werkgroep zich beperkt tot de 4 meest benoemde specifieke testen. Van die specifieke testen blijkt dat er veel incongruentie is met betrekking tot de waardes van de testen, dit verschilt soms wel is met 40%. Tevens moet er meer onderzoek gedaan worden, waarbij de patiëntenpopulatie (leeftijd, geslacht, etc.) worden afgebakend. De werkgroep adviseert om bij het aantonen van een radiculair syndroom de MRI als gouden standaard te hanteren. Bij gebruik van specifieke testen raden wij aan om deze in cluster verband te gebruiken. Zo is er een verhogde kans op de juiste diagnose stelling. Sleutelwoorden Wervelkolom, diagnostiek, aandoeningen, specifieke testen, sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde. Pagina 10

11 SAMENVATTING ICD/ICF SIG Welke fysiotherapeutische diagnostische verrichtingen, met betrekking tot de bron van nocisensoriek en mobiliteit van het sacro iliacale gewricht hebben de hoogste betrouwbaarheid en validiteit in het kader van de ICF en wat zijn de meest voorkomende aandoeningen vanuit de literatuur die betrokken zijn bij het sacro iliacale gewricht en welke fysiotherapeutische diagnostische verrichtingen zijn hiervoor beschikbaar in het kader van de ICD? Noël Walda & Wesley van Weerdenburg Amsterdam School of Health Professions Doel Er is veel onduidelijkheid als het gaat om het sacro iliacale gewricht. Er is weinig bekend qua mobiliteit, bron van nocisensoriek en aandoeningen waarbij het sacro iliacale gewricht betrokken is. Wat ons doel is met dit product is om meer duidelijkheid te scheppen als het gaat om testen voor de mobiliteit, testen voor de bron van nocisensoriek en testen voor de meest voorkomende aandoeningen in het sacro iliacale gewricht. Methode Er is gezocht in de databases van PubMed, Cochrane en PEDro naar systematic reviews, randomized controlled trials en randomized clinical trials. Wij hebben daarvoor verschillende boxen gemaakt waar wij dachten het meeste resultaat mee te boeken. De filters die wij gebruikt hebben zijn niet ouder dan tien jaar, het onderzoek moest betrekking hebben op mensen en er moest een volledige tekst beschikbaar zijn. Daar kwamen alles bij elkaar meer dan duizend artikelen uit die uiteindelijk door middel van het excluderen op basis van titel, abstract of onvoldoende beoordeling middels een cochrane beoordelingslijst teruggebracht zijn naar 65 artikelen. Resultaten Uit het onderzoek zijn heel veel testen naar voren gekomen. Voor de bron van nocisensoriek zijn de volgende testen naar voren gekomen. De Thigh Thrust test, De Distraction test, De Compression test, De Gaenslen test, De Sacral Thrust test, De Patrick Sign/FABER test, De Mennell test en Centralisatie. Er zijn ook drie clusters beschreven: Het cluster van Laslett, het cluster van van der Wurff en het cluster van Ozgocmen. Het cluster van Laslett is daaruit als beste naar voren gekomen. Bij de mobiliteit zijn de volgende testen naar voren gekomen: De Standing flexion test/standing Bend Over test, De Sitting/Seated flexion test/sitting Bend Over test, De Gillet test/marching test, De Prone knee flexion test, De Test of joint play (palpatietest), De Stork test, De Standing or unilateral standing en de Long Sit Test (Leg Length Test). Daaruit is het cluster van Arab et al het beste naar voren gekomen. Het cluster bestaat uit de Sitting/Seated flexion test, De Standing flexion test, De Gillet test en de Prone knee flexion test. Bij Bechterew is naar voren gekomen dat een MRI scan het beste de diagnose kan geven als het gaat om het aantonen van de ziekte van Bechterew. Bij Sacroiliitis is er nog te weinig onderzoek gedaan naar het diagnosticeren van deze aandoening. Wat een beter beeld kan geven als het gaat om deze aandoening zijn de provocatietesten volgens het cluster van Ozgocmen. Bij het Peri Partaal Bekkenpijnsyndroom is het nog niet te diagnosticeren met beeldmateriaal en met specifieke testen. Bij deze aandoening zijn de anamnese/symptomen van de patiënt met bijbehorende testen het beste middel om een uitspraak te kunnen doen over deze aandoening. Het gaat dan om de ASLR en de Posterior Pain Provocation Pagina 11

12 test. Bij sacrum fractuur is uit ons onderzoek gekomen dat het verhaal van de patiënt en bijbehorende testen (Patrick Sign en Hop test) om vervolgens te kijken of het advies nodig is om door te verwijzen voor eventuele verdere röntgen diagnostiek. De MRI is de gouden standaard als het gaat om het diagnosticeren van een sacrum fractuur. Conclusie Onze conclusie is dat er over het algemeen meer onderzoek gedaan moet worden naar het sacro iliacale gewricht. Er zijn op dit moment een aantal onderzoeken naar gedaan maar er bestaat nog geen gouden standaard als het gaat om fysiotherapeutische handelingen. Er zijn wel testen die gebruikt worden en clusters die hoog aangeschreven staan maar er is nog geen algemeen consensus bereikt. Daarom adviseren wij voor verder onderzoek in de diagnostiek van het sacro iliacale gewricht met als doel een consensus te kunnen bereiken in de fysiotherapie. Sleutel woorden Sacro iliac joint, range of motion, ankylosing spondylitis, pain provocation tests, sacroiliitis, sacrum fracture, pelvic girldle pain. Pagina 12

13 AFSLUITING Aan de hand van dit product zal er een keuze gemaakt moeten worden, welke diagnostische verrichtingen in de nieuwe versie van de studiehandleiding gebruikt zullen worden. Deze selectie zal worden gemaakt door docenten van de Hogeschool van Amsterdam. Tot slot willen wij Jan Simons en Janneke de Vries bedanken voor de begeleiding gedurende dit project. Pagina 13