fnv kiem jaarverslag 2010

Transcriptie

1 1 heft in eigen handen fnv kiem jaarverslag 2010

2 2

3 inhoud Voorwoord 5 Nationale en internationale ontwikkelingen 6 Centrum voor Creatieve Carrières (C3) 6 FNV KIEM over de grens 7 Collectieve belangenbehartiging (CBB) 10 Grafimedia en Techniek 11 Kunst en Podium 13 Zelfstandigen 15 Uitkeringsgerechtigden en Ouderen 17 Entertainment en Media 18 Individuele belangenbehartiging (IBB) 22 Communicatie en werving 32 Marketing en Communicatie 33 Netwerk actieve leden (NAL) 35 KIEM Groeit! 38 3 De toekomst 44 Cijfers en Organisatie 46 Financieel jaarverslag 47 Personeelscijfers 51 Samenstelling bondsorganen 52 Organogram vereniging 53 Organogram werkorganisatie 54

4 4

5 voorwoord Met trots presenteer ik het jaarverslag Waar 2009 volop in het teken stond van de economische crisis komen nu op alle fronten nieuwe initiatieven tot stand. Samenwerking staat voor FNV KIEM centraal. Juist daardoor kom je tot nieuwe ideeën en concrete activiteiten. De gezamenlijke acties in de cultuursector springen het meest in het oog. Onder de noemer Stop Culturele Kaalslag protesteerde FNV KIEM samen met andere organisaties uit de kunstwereld tegen het aangekondigde bezuinigingsbeleid van de regering. Dit mondde op 20 november uit in de landelijke protestdemonstratie Schreeuw Om Cultuur. Honderdduizend mensen schreeuwden op diverse pleinen in het land massaal tegen de bezuinigingen. Een overweldigend succes. Het hoogtepunt van de protesten was de bonte avond die FNV KIEM op 22 november samen met Freek de Jonge organiseerde in de Heineken Music Hall. Met als motto: Leve De Beschaving. Onder begeleiding van het Metropole Orkest toonde een keur aan artiesten en kunstenaars wat de Nederlandse podiumkunsten te bieden hebben op het gebied van muziek, dans, zang en theater. Maar FNV KIEM is niet automatisch overal tegen. Integendeel. FNV KIEM zegt vooral waar het vóór is en wat het wèl wil. Het is een vakbond die sociale kwesties positief benadert en die de daad bij het woord voegt. FNV KIEM neemt zijn eigen verantwoordelijkheid, net als de leden. De grafische collega s hebben hard gewerkt aan een gezamenlijk antwoord op het verlies van werkgelegenheid in hun sector. Daaruit is een uniek mobiliteitscentrum voortgekomen waarvan wekelijks honderden werkzoekenden gebruikmaken. Ook heeft de sector een eigen competentiecentrum ontwikkeld. Dat stimuleert grafici verder in hun groei. Ons eigen loopadvies in een behoefte, zoals blijkt uit de grote opkomst in het hele land. Onze communicatieafdeling heeft haar relatie met de media verdiept en uitgebreid. Het aantal keren dat FNV KIEM in 2010 de pers heeft gehaald is vertienvoudigd in vergelijking met FNV KIEM werkt nauw samen met zijn (potentiële) leden. Die worden dagelijks geadviseerd over zaken als reorganisatie, faillissement en arbeidsrecht. Dat gebeurt bijvoorbeeld door onze drie vakbondsadviseurs die voortdurend de bedrijven ingaan om leden bij te staan. Ook zoeken twee projectmedewerkers naar een vakbondsweg in de nieuwe wereld van de creatieve industrie. FNV KIEM komt hierdoor in een snel tempo in contact met diverse netwerkgroepen en beroepsverenigingen. Bij al deze contacten wordt nagedacht over hoe FNV KIEM verdere samenwerking kan formaliseren. Het mooiste voorbeeld is wat dat betreft de samenwerking van FNV KIEM met de Vereniging Crewbelangen. Die heeft zich per 1 juli collectief aangesloten en gaat tegenwoordig door het leven als de vakgroep Crewbelangen. Het aantal inschrijvingen is als gevolg van al onze initiatieven gestegen. Helaas is het aantal leden dat zich uitschrijft hoger, waardoor FNV KIEM onder aan de streep nog steeds leden verliest. Het verslag van het project KIEM Groeit! in dit jaarverslag laat goed zien hoe de ledentalontwikkeling verloopt. Een gemakkelijk jaar was 2010 niet. Dagelijks had FNV KIEM te maken met mensen die hun baan verloren of hun pensioen zagen verdampen. Diezelfde mensen zagen ook dat dit kabinet fors wil bezuinigen op media en op kunst- en cultuur. Dat betekende een flinke aanslag op (de inzetbaarheid van) FNV KIEM-collega s en kaderleden. Maar die dreigende bezuinigingen hebben ook geleid tot boeiende, en vooral levendige discussies binnen de vereniging. En tot lastige besluitvorming, zoals de verhoging van de AOW- en pensioenleeftijd. Dit jaarverslag geeft een beeld van wat bestuurders, medewerkers en leden van FNV KIEM in 2010 samen gedaan hebben. Ik hoop dat je dit verslag leest met dezelfde trots als waarmee ik het gelezen heb. Want tenslotte is het werk van FNV KIEM ook jouw verdienste. Joke Hubert Voorzitter FNV KIEM 5

6 nationale en internationale ontwikkelingen 6 Centrum voor Creatieve Carrières (C3) Op initiatief van FNV KIEM hebben de sociale partners in de grafische sector en die van de uitgeverijen gezamenlijk een mobiliteitscentrum opgericht. Dat is een centrum om werkgevers en werknemers te helpen bij de instroom, doorstroom en uitstroom. Als bond wil FNV KIEM zijn leden niet alleen ondersteunen bij ontslag of sociaal plan, maar ook bij loopbaanbeleid. Dus ook bij het vinden van die nieuwe baan. Zoals bekend hebben heel veel werknemers in de grafische sector en bij uitgeverijen in de afgelopen 2 jaar hun baan verloren. Om de zoektocht van werknemers naar een nieuwe baan te ondersteunen is bij de Europese Unie met succes een subsidie aangevraagd bij European Globalisation Fund (EGF). Voor werknemers die in 2009 hun baan verloren, is in 2010 ruim 10,5 miljoen euro aan subsidie ontvangen uit Europa. Tussen aanvraag en toekenning van de subsidie zat helaas bijna een jaar. Europa heeft beterschap beloofd. Voor werknemers die in 2010 hun baan zijn kwijtgeraakt, is een EGF-subsidie van bijna 8 miljoen aangevraagd. Een ander initiatief van FNV KIEM is het project intersectorale mobiliteit. Daarin wordt de slag gemaakt van werk naar werk. Werknemers krijgen scholing en worden begeleid van de ene sector naar de andere. Hiervoor zijn met andere sectoren contacten gelegd en afspraken gemaakt. Het hoogtepunt in 2010 was de mobiliteitsmarkt, in Woerden en Zwolle. Voor 350 werk-

7 loze werknemers lag daar een traject klaar naar een baan in een andere sector: procesindustrie, handel, vervoer, zorg, administratie, ICT etc. Het startschot voor het project intersectorale mobiliteit werd in Woerden gegeven door FNV-voorzitter Agnes Jongerius. Op initiatief van FNV KIEM hebben de sociale partners in de grafische sector in oktober 2010 een aanvraag ingediend bij het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid voor een experiment van werk naar werk. Dat is een experiment waarbij de sociale partners zelf zeggenschap krijgen en, onafhankelijk van het UWV, werknemers kunnen gaan begeleiden van werk naar werk. Er waren bij het ministerie meer aanvragen ingediend voor de subsidie die grotendeels is toegekend aan de grafische sector. Een kwart van het hele budget van Nederland hiervoor gaat naar de grafische sector. De langgekoesterde wens van FNV KIEM om zelf aan het stuur te zitten gaat hiermee in vervulling. De vakbond heeft nu in dit experiment zelf invloed op de sociale zekerheid en het loopbaanbeleid. Ruim 200 werknemers worden momenteel op die manier naar een nieuwe baan begeleid. Veel werknemers uit de grafische sector en uitgeverijen hebben met ondersteuning van het mobiliteitscentrum weer een baan gevonden. Anderen worden nog begeleid bij het zoeken naar een nieuwe baan binnen en buiten de sector of is daarop perspectief geboden. Mobiliteitscentrum C3 wordt een permanente voorziening, zo is door de sociale partners overeengekomen. Werknemers kunnen er terecht voor loopbaanadvies, een loopbaan/scan, een ervaringscertificaat (EVC), vacatures, sollicitatietraining, assessment, scholing, arbeidsmarktoriëntatie. Niet alleen de werknemer voor wie werkloosheid dreigt kan terecht bij C3, maar ook de werknemer die hoger op wil, of die zich wil verbreden. ( FNV KIEM over de grens 7 Ook in 2010 is FNV KIEM actief geweest in het internationale vakbondswerk. Zo heeft FNV KIEM in oktober 2010 het genoegen gehad de internationale bijeenkomst van de FIA (Internationale Federatie van Acteursvakbonden) te mogen organiseren. Belangrijke onderwerpen waren nieuwe media en de rechten voor uitvoerende kunstenaars, het Gallo rapport over illegaal downloaden, en de bezuinigingen in Europa op de kunsten. Een zeer nuttige en inspirerende bijeenkomst. De bijeenkomst was belangrijk voor de Europese lobby van de FIA. Op Europees niveau heeft FNV KIEM voor de grafische sector een belangrijke rol kunnen spelen. De grote problemen in deze sector in Europa kregen in 2010 de aandacht van de Europese Unie. Op verzoek van de EU heeft FNV KIEM op EU-hoorzittingen in Brussel en Berlijn zijn visie gegeven op de problemen van, en mogelijke oplossingen voor, de grafische sector in Europa. Voor de aanpak en werkwijze van het mobiliteitscentrum Centrum voor Creatieve Carrières (C3) was veel waardering. Het initiatief van FNV KIEM werd gepresenteerd als voorbeeld voor Europa. Eind 2010 verscheen het rapport The future of the European print industry, in our own hands met een bijbehorende toolkit. In dat rapport staan praktische tips en adviezen voor sociaal verantwoord herstructureren. Ook politieke, economische, sociaal-culturele en technologische ontwikkelingen in Europa komen aan de orde. Nederland is zeer prominent aanwezig in het rapport, dat is opgestelde met financiële steun van de Europese Commissie. In 2011 zullen diverse workshops gegeven worden om de goede voorbeelden uit te venten. Rapport en toolkit zijn opgesteld in het kader van een project van Uni Europa Graphical (met FNV KIEM) en de Europese werkgeversorganisatie Intergraf. FNV KIEM in 2010 is in 2010 ook actief geweest bij het Europese vakbondswerk voor de media (Uni MEI).

8 ik streef erna om dagelijks met kunst bezig te zijn, maar ben Vooral Veel tijd kwijt met administratie en netwerken. Voorzitter Vakgroep beeldend 8 Nora Hooijer komt uit het onderwijs. In 1974 ging ik voor de klas staan en werd ik lid van FNV-onderwijsbond Aob. Twintig jaar geleden ging zij verder als beeldend kunstenaar. Toen is zij overgestapt naar de kunstenbond die later overging in FNV KIEM. Eigenlijk verdien ik al heel lang een speldje, lacht Nora, die tegenwoordig voorzitter is van de vakgroep Beeldend. Enthousiast vertelt de Amsterdamse schilderes over een wandtapijt dat zij digitaal heeft beschilderd. In het Textielmuseum in Tilburg zag ik een weefmachine die digitaal werd aangestuurd. Die methode sluit aan bij mijn manier van werken. Ik schilder mijn eigen foto s en druk ze vervolgens af als grafi ek. Ook het wandtapijt heb ik bewerkt met mijn digitale schildermethode. Aan zo n project hangt wel een prijskaartje. Daardoor moet je op zoek naar partners. Doordat het stadsdeel bijsprong was ik in staat om de dure investering te doen. Als tegenprestatie hangt het wandtapijt nu in het stadsdeelkantoor van Amsterdam Westerpark. Als je een ding doet dan kan daar iets anders uit voortkomen. Ik hoop dat ik door deze ervaring op commerciële basis digitaal bewerkte wandtapijten kan gaan maken. Nora is fotograaf en schilder. De zelfstandige zonder personeel (zzp er) uit Amsterdam maakt foto s en fotoreportages en bewerkt de beelden met de computer. Daarvoor hanteert zij een mengvorm van technieken. Nora heeft geen vaste galerie, maar is bezig met een idee voor een virtuele tentoonstellingsruimte. Het gaat om een 3d-variant op de voormalige Sandbergvleugel in het Stedelijk Museum. Totdat deze vleugel werd afgebroken beschouwden Amsterdams kunstenaars hem als hun expositieruimte, omdat er zes maanden per jaar werk van hun hing Nora Hooijer is voor FNV KIEM actief als voorzitter van de vakgroep Beeldend. We vergaderen om de twee maanden, zes keer per jaar. Maar in het bondsbestuur zou zij niet willen. De vakbond bestaat uit twee werelden. Je hebt mensen die helemaal opgaan in het bondsbestuur en oeverloos vergaderen over de organisatie. En mensen die hun doelgroep organiseren. Zij schaart zichzelf onder de laatste groep. Ik ben belangenvertegenwoordiger van de kunstenaars, een groep die zeer individueel bezig is. Die probeer ik te organiseren want als individu wordt je makkelijk tegen een ander uitgespeeld. Nora spoort andere kunstenaars aan om zich meer verantwoordelijk te voelen voor de vakbond. De werkorganisatie van FNV KIEM is een groot betaald apparaat om met onze ideeën aan de slag te gaan. Het is onze verantwoordelijkheid om input te leveren. Ik heb moeite met kunstenaars die roepen: Ze doen niks voor ons. De vakbond is geen product dat je koopt, zo werkt het niet. Nora ergert zich eraan dat bondscongressen vaak niet toekomen aan de inhoud. En dat het debat wordt bepaald door een kleine groep mensen die er al heel lang zitten. Er wordt oeverloos gepraat over de vernieuwing van de organisatie. Maar een goede beleidsvisie komt amper aan de orde. Terwijl er wel uren vergaderd wordt over speldjes. Na zo n non-discussie pakte een gemotiveerd jong vakbondslid, een dertiger, eens de microfoon en zei: Jullie zien mij hier nooit meer terug! Als er niks verandert dan jaag je de mensen weg.

9 nora hooijer (57), beeldend kunstenaar 9

10 10collectieve belangen behartiging

11 grafimedia en techniek Grafimedia 2010 is een héél roerig jaar geweest voor de grafische sector. Veel bedrijven (totaal 1,15%) zijn dit jaar failliet gegaan. Het dieptepunt hiervan was op 8 oktober het faillissement van de Thieme-bedrijven waardoor 950 werknemers geraakt werden. FNV KIEM heeft hier goed op ingespeeld, wat mede te danken is geweest aan het feit dat drie vakbondsadviseurs zijn aangetrokken. Die hebben in het hele land de faillissementen bezocht en de werknemers met raad en daad terzijde gestaan. Opvallend is dat er dit jaar in tegenstelling tot 2009 meer faillissementen zijn geweest dan reorganisaties. Door de vele faillissementen is in november het garantiefonds in directe financiële nood gekomen, caopartijen hebben hier adequaat op gereageerd door gelden van elders in het fonds te storten. De regeling in de huidige vorm is gegarandeerd tot het einde van de looptijd ( ) van de cao. In 2011 zullen de cao-partijen zich bij het afsluiten van een nieuwe cao hierover gaan buigen met als doel de huidige RFR-regeling om te buigen naar een regeling van werk naar werk. In deze turbulente tijd is er in het voorjaar toch een cao afgesloten die loopt tot , waar inhoudelijk de nadruk is komen te liggen op employability van de werknemers. Dit is ingegeven door het feit dat veel werknemers hun baan verliezen of nog gaan verliezen. In het verlengde daarvan hebben cao-partijen afspraken gemaakt over professionalisering van het mobiliteitscentrum C3, dat financieel ondersteund wordt door de werkgeversbijdrage van 0,2% van de loonsom (vanaf 2011 beschikbaar). In november is de subsidie van 10,5 miljoen uit Brussel (EGF1) rond gekomen, de aanvraag voor EGF2 is inmiddels de deur uit en we gaan ervan uit dat deze half 2011 ook rond is. Hierdoor heeft het mobiliteitscentrum C3 vooralsnog voldoende financiële armslag om ontslagen mensen te bemiddelen naar ander werk. Tot slot hebben cao-partijen afgesproken dat de opleiding voor drukker/nabewerker nieuw leven ingeblazen wordt. Dit omdat nu al vaststaat dat voor deze functie in 2013 een tekort zal ontstaan. Rond 2013 zal het mobiliteitscentrum dan ook de omslag maken van uitstroom naar in- en doorstroom begeleiding. Door de inzet van de drie vakbondsadviseurs is het FNV KIEM grotendeels gelukt om te voldoen aan alle verzoeken van leden om hen in het bedrijf uitleg te geven over diverse onderwerpen: sociaal plan, faillissement, cao, arbo, medezeggenschap. Deze voorlichting wordt zeer gewaardeerd, wat aangeeft dat we met succes werken aan een beter imago. In 2011 zal FNV KIEM hiermee zeker doorgaan. Daarnaast probeert de vakbond de omslag te maken van reactief naar het pro-actief bezoeken van de bedrijven. Tot slot heeft de sectorraad Grafisch/Prepress in 2010 een dag cursus genoten waar de nadruk lag op het werven van nieuwe sectorraadsleden. De sectorraad heeft uiteraard een meebepalende rol gehad in de totstandkoming van de nieuwe cao. Er is uitvoerig gediscussieerd over de financiële problemen van het garantiefonds en over het zoeken naar een oplossing daarvoor. 11

12 12 Uitgeverijen Ook voor de sector uitgeverijen was 2010 een lastig jaar. Weliswaar waren hier geen faillissementen, maar over de hele linie vond een daling van de werkgelegenheid plaats. Gemiddeld genomen liep de werkgelegenheid per Boekenen Tijdschriftuitgeverijbedrijf met 5 tot 10% terug. Bij kranten was dit percentage hoger (tussen de 10 en 20%). Wat opvallend is bij de uitgeverijen is het bestaan van Sociaal Beleidskaders (SBK). Alle grote uitgeverijen (inclusief kranten) hebben een SBK. In feite is dit geen kaderstellend document dat procedures voorschrijft, maar een algemeen sociaal plan. Dit betekent dat vakbonden nauwelijks aanwezig hoefden te zijn op bedrijven als er een reorganisatie werd aangekondigd. Er was immers al een SBK van kracht. Slechts in enkele gevallen was in het SBK de mogelijkheid opgenomen om bij de reorganisatie met aanvullende of afwijkende (maatwerk) voorstellen te komen. Weekbladpers is hier een voorbeeld van. Voor de administratieve krachten is een nieuwe cao ontwikkeld: de cao voor het Dagbladuitgeverijbedrijf (cao DU). Zij vallen dus niet meer onder de cao Grafimedia. De in 2009 vastgelopen onderhandelingen voor een nieuwe cao BTU zijn in 2010 vlotgetrokken. Er is een cao afgesproken met als expiratiedatum Ledenraadplegingen en bedrijfsbezoeken hebben vrijwel niet plaatsgevonden met betrekking tot de cao BTU. Bij de kranten was het wel onrustig. Bij de Persgroep was de ene reorganisatie nog niet afgelopen of de volgende werd aangekondigd. Inmiddels lijkt de rust weergekeerd. De Persgroep stelt zich inmiddels zelfs op het standpunt dat een SBK niet meer nodig is omdat er geen reorganisaties meer worden voorzien. Bij Wegener is in 2010 onrust ontstaan over de vervanging van de voorzitter van de Raad van Bestuur. Met name de COR was hier niet blij mee. Bij de NDC is de concentratie van werkzaamheden van Groningen naar Leeuwarden vrijwel afgerond. In Groningen zitten nog een deel van de redactie en wat administratieve krachten. De rest zit in Leeuwarden. Bij de Telegraaf Media Groep was 2010 een onrustig jaar. Eerst liepen de gemoederen hoog op als gevolg van het stoppen met de Zondagkrant. Later werden de gevolgen duidelijk van afspraken over het project Bovenmatigheid op individueel niveau, die gemaakt waren tussen COR en Raad van Bestuur. Nadat eerst dreiging met vakbondsacties aan de orde was is later toch gekozen voor een door FNV KIEM te voeren gerechtelijke procedure tegen TMG. In 2011 zal over de uitkomst meer duidelijkheid ontstaan. De sectorraad Uitgeverijen is in 2010 vijf maal bijeen geweest. Lastig is dat in de sectorraad wel krantenzaken kunnen worden besproken, maar door het ontbreken van actieve leden werkzaam in de BTU geen BTU-zaken. Verpakkingen De Sectorraad Verpakkingen hield in 2010 vier reguliere vergaderingen. Twee daarvan zijn gecombineerd met bedrijfsbezoeken ( vergaderen op locatie ). Daarnaast zijn nog vier bedrijfsbezoeken afgelegd. Tijdens de bedrijfsbezoeken is gesproken met directies, OR-en en kaderleden. Voornaamste aandachtspunt voor de sectorraad was de verlenging van de cao Kartonnage en Flexibele Verpakkingen. Deze cao is verlengd met een looptijd van 2 jaar. De bedrijfs-cao s Huhtamaki en Vendor zijn in 2010 verlengd met respectievelijk 1 en 2 jaar. De gevolgen van de economische crisis in de verpakkingssector bleven beperkt. Er waren weinig reorganisaties waarbij arbeidsplaatsen verloren gingen. In de loop van 2009 breidden enkele bedrijven hun capaciteit uit door over te gaan van een drieploegenrooster op een vijfploegenrooster. FNV KIEM maakte bij deze bedrijven goede afspraken over de arbeidsvoorwaarden voor de vijfploegendienst. Het Bedrijfstakpensioenfonds voor het Kartonnage- en Flexibele Verpakkingsbedrijf moest in 2009 vanwege de sterk gedaalde dekkingsgraad een herstelplan indienen bij De Nederlandse Bank. In 2010 steeg de dekkingsgraad waardoor het pensioenfonds geen kortingen op de pensioenrechten hoefde toe te passen. Helaas konden de pensioenen in 2010 niet geïndexeerd worden. Ten gevolge van de gestegen levensverwachting stijgen de verplichtingen van het pensioenfonds. Daarom besloot het pensioenfondsbestuur de premie met ingang van 1 januari 2011 te verhogen. De VUT-premie kon verlaagd worden, waardoor de premielast voor werknemers en werkgevers niet omhoog ging.

13 kunst en podium Beeldende kunst Het vakgroepbestuur Beeldend is in 2010 zes maal bijeen geweest. Er is veel tijd en energie besteed aan de bezuinigingen, die vanuit het kabinet op de kunstenaars afkomen. Dit heeft geleid tot een actieve bijdrage aan de manifestatie in de Heineken Music Hall in november Daar heeft een aantal kunstenaars gezamenlijk een prachtig schilderij gemaakt ter ondersteuning van het protest. Om de daadkracht en samenwerking van het bestuur te versterken heeft er een training Argumenteren plaatsgevonden. Deze heeft tot effect gehad dat bestuursleden zich in debatten beter kunnen manifesteren. FNV KIEM heeft zich actief ingezet voor behoud van de WWIK en het flankerend beleid. Als bond heeft FNV KIEM zitting in de evaluatiecommissies van beide regelingen. Zowel de WWIK als het flankerend beleid is door de gebruikers positief beoordeeld. Des te schrijnender is het dat de WWIK per dreigt te worden afgeschaft. In 2010 heeft de vakgroep Beeldend van FNV KIEM een aantal nieuwe initiatieven genomen. Om de binding met de verschillende regio s te versterken is de vakgroep gestart met het organiseren van inspiratie-etentjes in de provincies. Tijdens de eerste editie in Groningen hebben elf leden met elkaar gepraat over activiteiten waardoor de positie van de bond in de regio versterkt zou kunnen worden, zoals regionale scholingen, thema s voor symposia, atelierbeleid. Bijkomend voordeel is dat FNV KIEM nu in de noordelijke provincie vaste contactpersonen heeft. Het komende jaar wil de kunstenvakbond in alle provincies een inspiratie-etentje organiseren. Op een symposium met het thema creatief met ruimte, over de mogelijkheden om zelf een kunstenaarscollectief te starten, is informatie gegeven en zijn ervaringen uitgewisseld. Op verschillende kunstacademies heeft FNV KIEM zijn gezicht laten zien. Opkomen voor goede en betaalbare ateliers is en blijft een speerpunt voor FNV KIEM. Op een aantal plekken, waar kunstenaars hun atelier dreigen te verliezen heeft de vakgroep via een lobby en juridische procedures het tij weten te keren. Spelen voor de kost Op initiatief van FNV KIEM, ACT, Ntb en NORMA is onderzoek gedaan naar de inkomenspositie van acteurs. Begin 2010 verscheen een rapport met de titel Spelen voor de kost. De onderzoeksresultaten moet afrekenen met het verouderde positieve beeld over het werk en inkomen van deze beroepsgroep dat leeft bij beleidsmakers en politici. Een acteur verdient gemiddeld met zijn werk als acteur. Het inkomen is scheef verdeeld over alle acteurs. Minder dan de helft verdient minder dan , vijftien procent of meer. Theater Eind 2010 is de theaterwereld opgeschrikt door plannen van de regering om onevenredig zwaar te bezuinigingen op de kunstensector. Dit heeft geleid tot onbegrip, boosheid en paniekreacties bij betrokkenen. De toekomst van veel toneelgezelschappen staat letterlijk op de tocht. De werkgelegenheid zal na invoering de exorbitante bezuinigingen drastisch teruglopen. Voor veel van de huidige werknemers en (toekomstige) afgestudeerde kunststudenten zal het toekomstperspectief in de sector gering zijn. In een mogelijke paniekreactie hebben de werkgevers collectieve afspraken, die ook maar enige verbetering zouden kunnen betekenen voor de werknemers in de sector, afgehouden. De onderhandelingen over de theater-cao 2011 begonnen in december Met een tussenakkoord is voorkomen dat de werknemers in de sector opgezadeld zijn met een kostenverhoging van ruim 2 procent. Na het tussenakkoord schuiven de partijen in 2011 opnieuw aan tafel om verder te onderhandelen over een nieuwe cao. Platform Makers Platform Makers (PM) is een samenwerkingsverband van 17 vakbonden en beroepsvereni- 13

14 14 gingen op het terrein van het auteursrecht. Het platform is er vooral opgericht om zo snel mogelijk te komen tot de invoering van het auteurscontractenrecht, dat een verbetering van de positie van makers moet betekenen. FNV KIEM zit in de denktank Toekomst Auteursrecht van het platform en in de werkgroepen Auteurscontractenrecht en Communicatie. Sinds 30 november 2010 is Platform Makers officieel een stichting waar FNV KIEM in het bestuur zit. Na het uitkomen van het voorontwerp Auteurscontractenrecht heeft Platform Makers een gezamenlijke reactie geschreven. Later is ook een reactie geformuleerd op het Advies van de Commissie Auteursrecht naar aanleiding van het eerder verschenen voorontwerp. Er wordt door PM intensief gelobbyd voor een zo goed mogelijk wetsontwerp. Federatie Internationale Acteurs- en Dans vakorganisaties (FIA) FNV KIEM heeft de organisatie verzorgd van de medio november 2010 in Amsterdam gehouden FIA-bijeenkomst. Op internationale bijeenkomsten van FIA met de Europese rechtenorganisaties is gesproken over naburige rechten (de Europese NORMA s). Eind november bracht FNV KIEM het door FIA opgestelde Handboek met Good Practices onder de aandacht in Nederland. Hierin staan handvatten voor de strijd tegen de stereotypering van vrouwen in de podiumkunsten en voor het bevorderen van gelijke behandeling. BV POP FNV KIEM/BV POP heeft in 2010 de strijd aangebonden met slechte contracten die werden aangeboden aan de deelnemers van de RTL-talentenshow The voice of Holland. De deelnemers zijn door FNV KIEM gewaarschuwd voor deze wurgcontracten. Toen bleek dat het format van TvoH financieel een succes was, is opnieuw de aandacht gevestigd op de volstrekt onevenwichtige verdeling van de opbrengsten tussen producent en talent/deelnemer. Samen met de Ntb lobbyt FNV KIEM/BV POP bij Fonds Podiumkunsten voor betere gagenormen. Stop Culturele Kaalslag/HMH Toen duidelijk werd dat de kunstensector met nooit eerder vertoonde bezuinigingen te maken zou krijgen, heeft FNV KIEM de eerste maar oorverdovende aanzet gegeven tot maanden durende protesten. Ook initieerde FNV KIEM polemieken over de cultuurbezuinigingen in Nederlandse kranten. Dat gebeurde door het creëren van persaandacht rondom een debat in De Balie op 20 september, en door het lanceren van de petitie Stop Culturele Kaalslag. Die petitie was in termen van ondertekenaars en mediaaandacht een doorslaand succes, maar heeft politiek weinig opgeleverd. Het leidde tot landelijke protesten in 70 plaatsen in Nederland (20 november). Twee dagen later (22 november) werd in de Heineken Music Hall een grote, door FNV KIEM en Freek de Jonge georganiseerde, protestmanifestatie gehouden die live werd uitgezonden op Nederland 2. Poppodia De cao voor werknemers bij poppodia liep 31 december 2010 af. De -allereerste - cao voor werknemers bij poppodia was eind 2008 door FNV KIEM en de Werkgeversvereniging Nederlandse Poppodia en Festivals afgesloten. In de cao waren geen functiesystematiek en salarisgebouw opgenomen. In 2010 hebben FNV KIEM en de werkgeversvereniging hard gewerkt aan de totstandkoming van een loon- en functiegebouw. Dat is een ingewikkelde klus omdat de deelnemende podia zeer verschillende regelingen hebben op het gebied van functiewaardering en beloning. In de loop van 2010 is overeenstemming bereikt over het functiegebouw. De beloningstructuur kon in 2010 nog niet afgerond worden. Kunsteducatie Ook de sector kunsteducatie, waaronder bijvoorbeeld bibliotheken en muziekscholen vallen, is in 2010 geconfronteerd met reorganisaties en grote bezuinigingsoperaties. Een groot deel van de 200 muziekscholen en kunstencentra die Nederland telt, is de laatste jaren geprivatiseerd. Nog maar 40 scholen zijn in handen van gemeenten en dat aantal loopt nu rap terug. Zeker nu als gevolg van de bezuinigingen op kunst en cultuur steeds meer muziekdocenten ontslagen worden. Het verslag over de vakgroep klassiek en de orkesten staat in het hoofdstuk Entertainment & Media.

15 zelfstandigen Net als in 2009 hebben de zelfstandigen zonder personeel (zzp ers) in 2010 de klappen van de economische crisis opgevangen. De zzp ers vormen de flexibele schil rond de arbeidsorganisatie en vlogen er als eersten uit. Toch noteert FNV KIEM in zijn sectoren in 2010 een groei van het aantal zzp ers. Eind december waren er 6010 zzp ers lid. De oorzaak van deze toename is niet altijd positief: het gedwongen zzp-schap rukt in sommige sectoren van FNV KIEM steeds verder op. Zo wordt op kunsteducatie fors bezuinigd door de gemeenten, met als gevolg dat werkgevers docenten ontslaan om ze vervolgens weer aan te nemen als zzp er. In de meeste gevallen is de keuze voor het zzpschap gelukkig niet afgedwongen maar gebaseerd op een positieve vrije keuze. De vrijheid om te doen wat hij leuk vindt en waar hij goed in is, staat bij de zzp er hoog in het vaandel. Ook valt arbeid en zorg als zzp er beter te verdelen. In 2010 zijn weer de reguliere diensten uitgevoerd ten behoeve van de zzp ers: belastingservice, trainingen, coaching-gesprekken, juridische dienstverlening, en het maken van speciale handleidingen voor zelfstandigen. De speciaal voor zelfstandigen ontwikkelde belastingservice draaide in de maanden maart, april en mei op volle toeren. Voor bijna 300 zelfstandigen is de winstaangifte ingevuld. Een groeiend aantal. Scholing zzp ers In totaal zijn aan FNV KIEM-leden 10 cursussen aangeboden. Negen cursussen zijn aangeboden in samenwerking met FNV Zelfstandigen. Het totale aantal cursisten bedroeg 399. Daaronder waren 204 FNV KIEM leden, 88 FNV ZZP leden en 19 niet-leden. Van 88 cursisten is de achtergrond onbekend. Zij hebben zich direct aangemeld bij de trainer waardoor de wijze van registratie niet is na te gaan. Individuele diensten zijn er ook verleend aan FNV KIEM-leden: begeleiding bij contractonderhandelingen: 2 leden, belastingservice: 232 leden, bedrijfskundig advies: 10 leden, sparringpartner: 25 leden. Besloten is om het coachen van sparringpartners te laten samenvallen met loopbaanadvies. Als locatie wordt hiervoor vanaf 2011 het FNV KIEM-kantoortje op het Mediapark in Hilversum gebruikt. Mededingingswet De Mededingingswet legt zzp ers beperkingen op ten aanzien van het maken van collectieve afspraken over tarieven. Tegen de Nederlandse Mededingings Autoriteit (NMA) is een procedure aangespannen omdat aan FNV KIEM verboden werd om minimumtarieven voor zelfstandigen op te nemen in de remplaçanten-cao. Deze procedure is in de zomer van 2010 in eerste termijn bij de rechtbank verloren. FNV KIEM is ondertussen in hoger 15

16 16 beroep gegaan en heeft vertrouwen in een goede afloop. Het is ondertussen wel vervelend dat FNV KIEM gedurende de procedure op cao-gebied nog niets kan doen voor de zzp ers. SER-advies In zijn advies, dat in oktober uitkwam, erkent de Sociaal Economische Raad (SER) de positie van de zzp er op de arbeidsmarkt en binnen het arbeidsbestel. Zelfstandig ondernemers leveren volgens de SER een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse samenleving en economie. Het ontbreken van een eenduidige definitie van het begrip zzp er is een van de belangrijkste knelpunten voor de zzp er op de huidige arbeidsmarkt. Een duidelijke omschrijving die moet aansluiten bij het fiscale ondernemersbegrip. Hoewel de SER vergelijkbare arbeidsomstandigheden, bescherming en veiligheid bepleit voor werknemers en zzp ers is de helft van de zelfstandigen niet verzekererd voor arbeidsongeschiktheid. Het ontwikkelen van een basisregeling voor arbeidsongeschiktheid - net als voor de aow - zoals FNV KIEM dat graag zou zien wordt in het SER-advies niet bepleit. Het bestrijden van de knelpunten over de pensioenvoorziening voor zelfstandigen gaat minder ver dan FNV KIEM zou wensen. En dat terwijl de SER vindt dat zzp ers zelf verantwoordelijk zijn voor hun pensioenopbouw, maar tegelijk constateert dat hun pensioenopbouw vaak onvoldoende is. Zelfstandigen volgen doorgaans minder scholing dan werknemers. De SER bepleit dat de overheid bij het instellen van een scholingsinstrumentarium ook rekening houdt met (de positie en behoeften van) zzp ers. Kamer en kabinet zijn in 2011 aan zet om het SER-advies in wetgeving om te zetten. FNV KIEM verlengt het contract met Achmea over de arbeidsongeschiktheidsverzekering en de bedrijfs-continuïteitsverzekeringen. In 2010 is onderhandeld over een aantal voor FNV KIEMleden wezenlijke zaken, zoals de verzekering van een zogenoemd writersblock en een goede instrumentenverzekering. Project Creatieve Industrie FNV KIEM is in 2010 het project creatieve industrie begonnen. Onder de creatieve industrie wordt verstaan de sectoren film, radio en tv, podium- en beeldende kunst, evenementen, grafische producten, reclame, webdesign, gaming, journalistiek en uitgeverij. Het project creatieve industrie is bedoeld om de groei in de diverse creatieve sectoren in Nederland te vertalen naar groeiende ledenaantallen. FNV KIEM is van oudsher de vakbond voor de creatieve industrie, de vakbond waar zowel de werknemers in de grafische industrie als de zzp ers in de kunst- en mediasector zich thuis voelen. De creatieve sectoren in Nederland doen het goed, zo laat het Ministerie van Economische Zaken in 2009 weten. De groei van de werkgelegenheid is in 2010 bovengemiddeld en aan het eind van dat jaar werken er ongeveer 261 duizend mensen in de creatieve industrie. Het doel van het project creatieve industrie is om in één jaar een goed overzicht te krijgen van de onderdelen binnen de creatieve industrie waar FNV KIEM nu ondervertegenwoordigd is. Wat zijn de behoeftes van werknemers en zzp ers? Waar liggen de kansen voor de vakorganisatie? Wie kan FNV KIEM binnen de sector helpen die kansen te benutten? FNV KIEM zoekt naar initiatieven die het kan ondersteunen. FNV KIEM zoekt dus samenwerking met andere organisaties. Inmiddels heeft FNV KIEM gesproken met zzp ers en werknemers in meerdere sectoren en beroepsverenigingen. De eerste fase van het project - waarin het onderzoeken van de markt, kennismaken met de verschillende sectoren en netwerken centraal stonden - is daarmee afgerond. Met de inzichten uit fase 1 in het achterhoofd vraagt FNV KIEM zich af wat er moet gebeuren om de creatieve industrie aan zich te binden. Het antwoord moet komen uit de doelgroep zelf. Met de opgedane contacten uit fase 1 wordt een testpanel gevormd. Nieuwe ideeën worden eerst hier getoetst. In fase 2 zullen de contacten verder worden uitgebreid en wordt een eerste aanzet gemaakt voor het plannen van informatieve bijeenkomsten in samenwerking met het testpanel.

17 uitkeringsgerechtigden en ouderen De sectorraad Uitkeringsgerechtigden en Ouderen (UGO) heeft dit jaar opnieuw een aantal belangrijke verbeteringen bewerkstelligd in de dienstverlening aan ouderen en uitkeringsgerechtigden. De aansluiting van de ANBO bij de FNV is er daar een van. De FNV-leden zijn ingenomen met het ANBO magazine, dat zij zes maal per jaar toegezonden krijgen. In een aantal regio s komt samenwerking tussen afdelingen van de bond en van de ANBO voorzichtig op gang. Ook gaat FNV KIEM samen met FNV Bondgenoten regionale thema-avonden organiseren voor de gepensioneerde leden. Verder worden actieve leden van FNV KIEM, die daar belangstelling voor hebben, opgeleid tot Contactpersonen Ouderen. Deze contactpersonen kunnen oudere leden helpen met het invullen van formulieren en vragen beantwoorden over bijvoorbeeld huurtoeslag of AOW. De sectorraad UGO heeft zich intensief bemoeid met de discussie over de verenigingsdemocratie. Een aantal leden is ook nauw betrokken geweest bij de werkgroep Modernisering Vereniging. Het verbeteren van de dienstverlening/ondersteuning aan leden en actieve leden is daarbij het uitgangspunt. Dat heeft de sectorraad UGO er begin van dit jaar ook toe gebracht wijziging aan te brengen in de samenstelling en functie van de diverse werkgroepen. Besloten is om de werkgroepen - die waren onderverdeeld naar thema s als pensioenen, lokaal beleid en reïntegratie - anders in te richten. De opzet van de werkgroepen is voortaan gebaseerd op actuele thema s. Wanneer de problemen rond een thema zijn opgelost, of als een thema niet meer actueel is, wordt een werkgroep opgeheven. Deze vorm was al in gebruik bij de voorbereiding van de jaarlijkse kaderdag en is erg succesvol gebleken. Die jaarlijkse kaderdag is gehouden op 2 december en het thema was Reïntegreren na je 50ste. De kaderdag een groot succes, zowel inhoudelijk als wat betreft de sfeer. De eerstvolgende themadag staat gepland op 10 november De turbulente ontwikkelingen in pensioenland zijn natuurlijk ook een grote zorg voor de sectorraad UGO, evenals de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd. 17

18 entertainment en media 18 Voor de audiovisuele sector begon in 2010 een turbulente periode. Dat geldt met name voor de publieke omroep. Die krijgt te maken met een enorme bezuiniging van 200 miljoen. Dat is bijna 25 procent van het budget. Samen met de andere vakbonden in de mediasector heeft FNV KIEM het initiatief genomen voor de oprichting van een omroepbreed actiecomité. Dat heeft geleidt tot een goed bezochte actiebijeenkomst op het Mediapark en een actiewebsite. Voor de landelijke publieke omroep is een omroepbreed sociaal plan tot stand gebracht. Dat dient als vangnet in geval van herschikking en/of fusies van de omroepen. Dit sociaal plan is toegepast op reorganisaties bij landelijke publieke omroepen, waaronder de fusie van NPS, RVU en Teleac/NOT tot NTR, die begeleid is door FNV KIEM. Voor ontwikkeling van een leeftijdsbewust personeelsbeleid, en bevordering van de interne en externe arbeidsmarktmobiliteit van werknemers binnen de publieke omroep, is een digitaal mobiliteitscentrum opgestart. Dat wordt in mei 2011 operationeel en kan ook een zinvolle bijdrage leveren bij het faciliteren van reorganisaties binnen de publieke omroep. Het voorspoedige herstel van de economie heeft positieve gevolgen gehad voor de bedrijvigheid bij facilitaire bedrijven, productiebedrijven die programma s maken, en commerciële omroepen. Freelancers en zzp ers De tarieven van freelancers hebben in de afgelopen periode zwaar onder druk gestaan. Geadviseerd door FNV KIEM hebben freelancers een nieuwe standaard opdrachtovereenkomst in het leven geroepen voor zzp ers. Na de overname van de Dutchview door Team Facilities gaat FNV KIEM een actieve rol vervullen bij de integratie, met name op het gebied van arbeidsvoorwaardenontwikkeling en het behoud van de werkgelegenheid binnen nieuwe onderneming. Vereniging De Vereniging Crewbelangen heeft zich geschaard onder paraplu van FNV KIEM. Per 1 januari 2011 gaat de VCB verder als de vakgroep Crewbelangen. De ongeveer 200 crewleden hebben zich aangesloten. Zij vervullen allerlei functies in de film en tv-wereld en zijn vooral als freelancer/zzp er actief. De sectorraad AV vergaderde zes keer in normale samenstelling en drie keer deels als sectorraad-plus. De sectorraad bestaat uit Hylke Beerstra (voorzitter), Bob Jansen (secretaris), Rudi Ebbinge, Sander Hartveld, Erik den Braber Irene van Baaren, Henk Baard. Irene en Henk zijn tevens lid van het bondsbestuur. De sectorraadplus omvat de leden van sectorraad-av en actieve leden uit verschillende bedrijven in de audiovisuele sector. De sectorraad-plus is een platform voor discussie, ideeënuitwisseling en beleidsontwikkeling. De werkgroep pensioenen vergaderde twee keer. Uitvalsbasis Het steunpunt van FNV KIEM op het Mediapark in Hilversum wordt steeds vaker gebruikt. Gedurende de AV-manifestatie in mei is het gebruikt als uitvalsbasis voor de standbezetting. Uitgebreide ledenwerfacties vonden plaats vanuit het steunpunt. Ook veel overleg - met deskundigen, bestuursleden en de deelnemersraad van PNO Media, over de onrust op de pensioenmarkt - hebben plaatsgevonden in het steunpunt. Met de NVJ zijn afspraken gemaakt over medegebruik van het steunpunt. Steeds meer leden vinden de weg naar het steunpunt voor een gesprek met de bestuurder of een consulent. De vindbaarheid van het steunpunt wordt in 2011 verbeterd. Bezetting Senior-bestuurder Martin Kothman werkt drie/vier dagen per week vanuit het steunpunt en vergadert regelmatig met actieve leden en OR-leden uit bedrijven. Het loopbaanspreekuur dat Angela Bottenberg iedere woensdag houdt is een groot succes en heeft tot veel aanloop geleid. Ook de medewerkers van de werkorganisatie van FNV Kiem zijn regelmatig te vinden op het mediapark. Er is meerdere keren nuttig overleg geweest met communicatiemedewerkers en het Dagelijks Bestuur.

19 Het steunpunt wordt vijf dagen per week van 10:00 tot 12:30 bemand door Jan Hammersma, Henny de Jong, Cees Huisers, Dick Sauer, Nico Titulaer, Bob Jansen, Hylke Beerstra en Henk Baard, een groep van acht enthousiaste vrijwilligers, afkomstig uit de grafische- en de AV-sector. Zij beantwoorden vragen van leden en verwijzen die zonodig door. Dick Sauer maakt de roosters en zorgt voor het sleutelbeheer en de pasjes. Ook de in- en uitgaande post en het beheer van de huishoudelijke zaken zoals koffie en thee, wordt door de kantoormedewerkers verzorgd. In verband met hoge leeftijd en uitval door ziekte van enkele kantoormedewerkers, zou een aanvulling met één à twee medewerkers wenselijk zijn. In december 2010 is begonnen met het herinrichten van het kantoor om een tweede bestuurder onderdak te verlenen. Die gaat zich bezighouden met de groeisector Creatieve Industrie. Vakgroepbestuur Klassieke Muziek In principe heeft ieder orkest een afvaardiging van 1 of 2 personen in het bestuur van de vakgroep klassieke muziek. De leden bij het NedPhO en HGO waren het hele jaar niet meer vertegenwoordigd in het vakgroepbestuur. De sectorbestuurder is Martin Kothman. Wilbert Scheifes is 1 november opgestapt als voorzitter van de vakgroep. Hij is opgevolgd door Arto Hoornweg. Cao-orkesten en beleid van de rijksoverheid Onderhandelingen over een vernieuwde en gemoderniseerde cao-orkesten zijn lange tijd opgehouden door een blokkade van de werkgevers. Zij schortten de onderhandelingen op waarschijnlijk uit vrees voor de effecten van de rijksbezuinigingen op de podiumkunsten. Pogingen van FNV KIEM om de werkgevers aan tafel te krijgen hebben in 2010 geen resultaat gehad. De geplande bezuinigingen op de publieke omroep (200 miljoen) vormen een bedreiging voor het Muziekcentrum van de Omroep: het Radio Filharmonisch Orkest, de Radio Kamer Filharmonie, het Groot Omroepkoor en de Muziekbibliotheek. Na hevige en intensieve protesten van de omroepmusici werd de bezuiniging eind 2010 teruggebracht. Maar nog steeds is meer dan de helft van het budget in de plannen van het kabinet geschrapt. Arbeidsvoorwaarden Alle orkesten hielden in 2010 ledenvergaderingen over de vernieuwing van de cao. Nederlandse Orkesten en bedreigingen in de sector. FNV KIEM heeft in overleg met actieve leden constructieve voorstellen ontwikkeld om de productiviteit en efficiëntie van orkestproducties te verbeteren. In tegenstelling tot landelijke orkesten kon bij het MCO wel overeenstemming worden bereikt over een nieuwe eenjarige cao waarin zelfs een bescheiden - loonsverhoging kon worden afgesproken. Beleidsbeïnvloeding Het is het afgelopen jaar niet eenvoudig geweest om het beleid van de regering te beïnvloeden. De hele kunstensector werd gegijzeld door de wijze waarop het coalitieakkoord was gesloten, waarbij de gedoogpartner het beleid uiteindelijk in grote lijn bepaalde. Elk commentaar hierop stuitte op een betonnen muur van gesloten akkoorden. De regering wil meer publieksgerichtheid en minder subsidie-afhankelijkheid, maar tegelijkertijd 200 miljoen korten waar juist nieuwe investeringen nodig zijn. Echte beslissingen zijn vooruit geschoven naar 2011 wanneer een rapport van Berenschot wordt verwacht over het orkestenbestel, en de Raad voor Cultuur advies zal uitbrengen aan de staatssecretaris over de invulling van de bezuinigen. Ondertussen worden de orkesten al met vijf procent gekort op hun budgetten en mogen ze geen nieuwe verplichtingen aangaan, wat desastreus uitpakt voor de bedrijfsvoering en de ontwikkeling van arbeidsvoorwaarden. Het Sociaal Fonds Orkesten speelde ook in 2010 een belangrijke rol als platform dat ondersteuning aanbiedt bij het vernieuwingsproces van de cao-orkesten. Het Sociaal Fonds functioneert als aanjager van het HRM-beleid bij de orkesten. De afwachtende houding van de werkgevers heeft helaas ook deze ontwikkeling geremd. Nederlandse Toonkunstenaarsbond In 2010 is intensief samengewerkt met het orkestmusici-smaldeel in de Ntb. Zij waren bij vrijwel alle vergaderingen van het vakgroepbestuur zodat arbeidsvoorwaarden en overheidsbeleid konden worden afgestemd. Deze lijn zal in 2011 worden voortgezet. 19

20 mijn oma was de eerste Vrouwelijke machinezetter Van nederland. sectorraadslid ugo 20 Op mijn zestiende begon ik bij drukkerij Van Lindert in Cuijk in Noord- Brabant als leerling handzetter. Mijn vader was daar vertrouwensman. Hij heeft mij lid gemaakt van de vakbond. Naast mijn werk ging ik één dag in de week naar de Grafi sche School in Nijmegen. Na vier jaar haalde ik daar mijn vakdiploma handzetten. Een handzetter maakte vroeger krantenpagina s. Hij nam de letters stuk voor stuk uit een lade en zette die in een regel. Die werden in een zetvorm geplaatst. Dit loodzetten was handwerk. Later werd dit machinezetten. Mijn oma, de moeder van mij vader, was in 1920 de eerste vrouwelijke machinezetter in Nederland. Als 21-jarige ging zij aan de slag bij elektrische drukkerij Bosch in Utrecht. Dat was een unicum want vrouwen werden niet toegelaten. De wereld van de typografen was een mannenbolwerk. Mijn oma werd toegelaten omdat zij iemand kende in de fabriek. Zij was lid van de toenmalige Algemene Nederlandse Typografen Bond (ANTB). Mijn overstap van grafi sch naar fi nanciëel vergeet ik nooit meer. Ik zag aankomen dat het grafi sche handwerk vervangen zou worden door de computer. Toen heb ik bij dagblad De Limburger, waar ik werkte, gereageerd op een vacature. Na 22 jaar in het grafi sche vak begon ik in 1986 als advertentievertegenwoordiger bij de buitendienst. Alles wat ik tot dan toe gemaakt had, ging ik nu verkopen. Ik was de enige die echt wist wat hij verkocht, mijn collega s werden aangenomen op basis van verkooptechnieken. In 1972 ben ik begonnen als actief lid van de vakbond. Ik heb het stokje eigenlijk overgenomen van mijn vader. Het zit in de genen. De eigen verantwoordelijkheid zat er al vroeg in. Ik vind het fi jn om me voor collega s in te zetten. Ik heb vaak mijn nek uitgestoken. De werknemers op de expeditieafdeling kwamen naar mij toe omdat ze niet werden uitbetaald voor overwerkuren op zondagavond. Ik heb er voor hun veel geld uitgehaald. De werkgever moest met terugwerkende kracht 45 duizend gulden terugbetalen. Daar werd ik door de directie op aangekeken. Directie en P&O wisten vaak niet wat er in de cao stond. Ik wist dat wel. Maar niet nadat ik er eerst ingedoken was. Die informatievoorsprong was ook een gevolg van de trainingen van de vakbond. Het was een combinatie van interesse en goede scholing. Rob Jansen is tegenwoordig actief lid van de sector Uitkeringsgerechtigden en Ouderen (UGO) van FNV KIEM. Voor FNV KIEM is het een uitdaging om zichtbaarder te worden op de werkvloer en in de samenleving. Meer mensen moeten weten wat FNV KIEM doet. De modernisering van de vakbond kan daarin een rol spelen. De vakbond is nog steeds noodzakelijk. Het is van belang dat met het ministerie van Sociale Zaken overeenstemming bereikt over het pensioenakkoord. Ook de samenwerking met UGO Bondgenoten over de communicatie met onze senioren is belangrijk. FNV KIEM heeft bijna elfduizend senioren in haar gelederen. Dat is een hele grote groep.

21 rob jansen (62), pre-pensioen/vutter, Voorheen handzetter 21

22 individuele belangen behartiging 22 Inleiding en cijfers In 2010 heeft de afdeling IBB van FNV KIEM 1264 zaken in behandeling genomen. Via de Helpdesk kwamen 8154 telefonische vragen binnen van leden, en 570 van niet-leden. Ongeveer 25 zaken die via CBB zijn gemeld, zijn intensief begeleid door een van de advocaten in loondienst. Door het laatste is uitbesteding van (deze vaak) kostbare adviezen, en soms procedures, voorkomen. De dossiers zijn verdeeld over de afdelingen van IBB. Een beperkt aantal is uitgezet bij externe bureaus, waaronder vaste contacten Bureau Varrolaan (letselschadezaken) en Bureau Beroepsziekten. Een aantal zaken is uitbesteed aan andere externe kantoren, omdat een bijzonder specialisme vereist was en/of vanwege tijdelijke ondercapaciteit. In het schema op pagina 23 is te zien hoe de dossiers zijn onderverdeeld. Uit het staafdiagram blijkt onder meer dat de uitbreiding van het aantal fte s bij Bureau Intake, die het DB voor 2010 had goedgekeurd, zijn uitwerking heeft gehad op de inname van dossiers. Bureau Intake heeft 404 zaken in behandeling genomen. In 2009 waren dat 268 zaken. Omdat het totaal aantal dossiers waarneembaar is gedaald was de fte-uitbreiding van tijdelijke aard. Ook de inzet van externe en/of tijdelijke krachten bij procesjuristen/advocaten wordt in 2011 zoveel mogelijk afgerond. Daarbij wordt er van uitgegaan dat de grootste reorganisatieslagen in de sector Grafimedia zijn afgerond, wat een krimp van het aantal dossiers in deze sector tot gevolg heeft.

23 AANTAL DOSSIERS IN BEHANDELING GENOMEN Juristen - Advocaten Bureau Intake CBB - Extern TOTAAL DOSSIERS Zelfstandigen Verbintenissenrecht Sociale verzekering 02 Sociale verzekering 01 Ontslag Letselschade Contracten Beroepsziekte Belasting Auteursrecht Arbeidsvoorwaarden Arbeidsrecht Algemeen Zaak 2009 % % 2010 Algemeen Arbeidsrecht Arbeidsvoorwaarden Auteursrecht Belasting Beroepsziekte Contracten Letselschade Ontslag Sociale verzekering Sociale verzekering Verbintenissenrecht Zelfstandigen Eindtotaal Ontslagzaken 2009 % % 2010 Kennelijk onredelijk ontslag Ontbinding Arbeidsovereenkomst Ontslag op staande voet Ontslagaanvraag werkgever Procedure UWV Werkbedrijf Reorganisatie / RFR Schorsing / non-actief Eindtotaal