Michael Persson No Candy Rijk aan beeld

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Michael Persson No Candy Rijk aan beeld"

Transcriptie

1 DE VOLKSKRANT TENEERSTE INTERVIEW ARNOLD SMEULDERS, HOOGLERAAR INFORMATICA 8

2 SIREDMUND / 31 JANUARI 2015 Ver voor de stortvloed aan foto s die internet en mobiele telefoons brachten, werkte Arnold Smeulders al aan digitale beeldherkenning. Zijn inspanningen betaalden zich royaal uit.een vleugje Silicon Valley aan de Nederlandse universiteit. Door Michael Persson Foto s No Candy Rijk aan beeld 9

3 DE VOLKSKRANT TENEERSTE INTERVIEW ARNOLD SMEULDERS, HOOGLERAAR INFORMATICA Alsofernietsgebeurdis.Arnold Smeulders, hoogleraar informatica aan de Universiteit van Amsterdam, zit erbij zoalshijertienjaargeleden ook bij zat. Opgeruimde kamer, modieuze bril, licht ironische blik, een knoopje meer open dan de meeste professoren. Hij neemt de tijd en praat over digitale beeldherkenning zijnvak,zijnhobby.overwaterkan,overwater nietkan,overwateenkoenoueigenlijktoteen koe maakt. Natuurlijk is er wat veranderd. Hij is verhuisd, van het kronkelige kantoordoolhof in een toen nog vergeten uithoek van de Watergraafsmeer in Amsterdam naar een groot nieuw licht gebouw daartegenover. De uithoek is een centrum geworden, nu de universiteit heeft besloten hier ook de studenten onderwijs te geven, ze te huisvesten, en alle exacte wetenschap er te concentreren. Er gebeurthierwat,meerdanooit. Natuurlijk is er wat gebeurd. Smeulders(62) heeft iets bedacht, er is een bedrijf van gemaakt, hetbedrijfisverkocht.datmoethemeenpaar miljoen hebben opgeleverd. Ach, zegt hij: hij was alrijk.ditistochdemooistebaanvandewereld? Ik raakte in 1995 geïnteresseerd in plaatjes, en vooral: hoe kunnen we naar plaatjes zoeken? Hoe kunjeherkennenwateropstaat?hetwasnog geen heel urgent probleem, want zoveel plaatjes warenernogniet.maarwehaddengeenideehoe we dat moesten aanpakken. We begonnen met heel nauwkeurig beschreven problemen. Hoe onderscheidt een rond verkeersbord zich van een driehoekig verkeersbord? Dat waren enorme opgaven. We hebben er vijf jaar omheen gedraaid. Ik schreef in 2000 een overzichtsartikel, The End of TheEarlyYears,overwatwehaddenenhoeweverder zouden moeten. Eigenlijk had ik nog steeds geen idee. Toen kwam ineens de ingeving. Geen eureka het druppelt binnen, en je probeert eens wat. Tot dan toe was de heersende theorie dat je contouren moestherkennenvandedingendieopeenfoto stonden.datleekheellogisch.alsikjouvraag:hoe zieteenhuiseruit,dantekenjeookdeomtrekvan eenhuis.dusdachtenweeenhuisopeenfotoook aan de contouren te moeten herkennen. Maar zo ncontourismaareenlijn,dieishartstikkeinformatie-arm. Nee, bedachten we, je hebt die lijn niet nodig, hoeft helemaal niet precies te weten watdevormis.jemoetnaarandere,heelspecifiekesignalenophetplaatjekijken.bijeenkoeis dat bijvoorbeeld het gras. Hoe meer gras, hoe groterdekansdatheteenkoeis.enandersisheteen bankje.deeerstekeerdathetlukte ombeeldenteherkennen datwas geweldig. De software deed het net ietsbeterdanrandom.datwasnatuurlijk reden voor een borrel. Vijf jaar hadden we daarover gedaan. Totdantoewasheteenzuiver theoretische exercitie geweest. Maar na 2000 werden de camera s digitaal. Binnen vijf jaar waren ze allemaal digitaal. Daar kwamen de mobieltjes bij,methuncameraatjes.endealmaar groeiende netcapaciteit, waardoor plaatjes makkelijk verstuurd konden worden en op elke willekeurige plek in enorme hoeveelheden bewaard werden. Plaatjes werden een probleem dat nooit een probleem was geweest. En toen begon duidelijktewordendatwebezigwarenmetietsdatooitnognuttigkon worden ook. Hetwarendejarenna9/11.Veiligheid was het helemaal, patroonherkenning en beeldherkenning waren toverwoorden. Er werd gesproken overslimmecamera salsofzealbestonden, camera s die de verdachte mannen met de verdachte rugzakkenerzóuitzoudenpikken.nade aanslagen op de Londense metro, in 2005,hooptedepolitieopdevideobeelden van tweeduizend bewakingscamera s de verdachten terug tevindenentekunnenvolgen. Smeulders temperde de verwachtingen. Zo wordt een hooiberg gebouwdomeennaaldtezoeken.een computer kan nog geen onderscheid maken tussen een blauwe spijkerbroekeneenblauwerugzak.ditis ouderwets handwerk. Nu denkt hij daar anders over. CVARNOLDSMEULDERS 1952Geborenop19februariinDenHaag 1977 Afgestudeerd TH Delft, Technische Natuurkunde 1981 Gepromoveerd in Leiden, op celpatronen in de baarmoederhals (Medische) onderzoeksplekken in Delft, Amsterdam en Rotterdam 1994-nu Hoogleraar Informatica Universiteit van Amsterdam Visiting professor in VS, Hongkong, Japan en Italië 2005-nu Directeur Commit/ICT Research Programma Voorzitter ICT Platform Nederland Arnold Smeulders is getrouwd en heeft twee kinderen. Toenwasiknogkritischoverde technologie. Ik wist wat de zwakke plekken waren. De software was nog lang niet goed genoeg en maakte veelfouten.maarhetinzichtenderekenkracht van computers zijn enorm gegroeid. Vanaf 2003 deden wemeemeteencompetitievanhet NIST, het Amerikaanse instituut van standaarden. De wedstrijd was om zo veel mogelijk beelden te herkennen. Datwasdemotorachterdevernieuwing. We zijn jarenlang in de topdrie geëindigd. Eerst deden alleen wetenschappers mee, later ook bedrijven als Microsoft en IBM Research. De grapwas:jemoéstvertellenhoeje software werkte. Daardoor kon iedereen erop voortborduren, daardoor werd de technologie elk jaar beter. Hetwerktindezebranchenietom eentechniektebedenkenenuniekte willen houden door hem te patenteren.danblijfjezittenmetwatje hebt,enloopjealheelsnelachter. Met de open-innovatiebenadering vandiewedstrijdbenjeersimpelweg toe veroordeeld sneller iets nieuws te verzinnen dan de anderen. Het businessmodel voor bedrijven verschuift van wat kan ik naar wat kan ik ermee. Indeloopderjarenwerddetechniek praktisch bruikbaar. De grote sprong voorwaarts kwam van zelflerende algoritmen. De computer moestlerenwelkeplaatjeserinde praktijk konden voorkomen. Je hebt vijftigfoto svaneenautonodigom decomputereeneersteindruktegevenvaneenauto,enjehebtduizend foto s van auto s nodig voor details zoalshetmodel.wehebbennuéén zelflerend algoritme waarmee we alles herkennen: mensen, paarden, verjaardagen. Het algoritme selecteert eerste indrukken, kijkt welke ertoedoenenkijktdanverder.hoeherken je een verjaardagsfoto? De horizonisietsminderrechtenerzit meer kleur in dan gewoonlijk. En dan gaat het verder kijken. In 2009 kwam Harro Stokman langs. Die was bij Smeulders afgestudeerd en gepromoveerd en had daarna bij een technologiebedrijf gewerkt. Toen dacht Stokman: dat kan ikzelfook.stokmanwildedebeeldherkenningssoftware gaan vermarkten. Universiteiten waren naarstig op zoek naar manieren om hun kennis tegeldetemaken.deuvahaddaarvoor onder meer een holding opgezet,diemoestgaandeelnemeninde spin-offbedrijven die uit de universiteit zouden rollen. Euvision, zoals Stokman zijn bedrijf noemde, was eenvandeeerste. 10

4 SIR EDMUND / 31 JANUARI 2015 HOE EEN COMPUTER EEN VERJAARDAGSFEEST HERKENT Waaraan herken je een motor, een zeilboot, een koe of verjaardagsfeest? Jarenlang zocht Arnold Smeulders met zijn studenten, promovendi en collega s naar het antwoord. Intuïtief dachten zij dat de contouren het belangrijkst waren zoals kinderen tekenen, zo zou de computer objecten moeten herkennen. Maar niet dus. Wanneer je een motor schuin van voren bekijkt zietdecontoureralheelandersuit danvanopzij.enwanneereriets voor staat, vindt de computer het lastig überhaupt te snappen welke contour hij moet volgen. Smeulders ontdekte dat de computerjuistopzoekmoetnaarheel specifieke kenmerken. Indeplaatjesvandemotorenzeilboot hiernaast geven de donkergele vlekken aan wat de computer isopgevallen.opeenfotovaneen motorblijktdeplekwaardewielen de grond raken heel kenmerkend: een stukje cirkel dat ineens ophoudt.bijeenzeilbootisniethet zeil kenmerkend(dat kan ook een jaszijn,ofeenballon)maardepunt vandemastendedelenvanhet tuig die boven de horizon uitsteken. De specifieke kenmerken kunnen ook in het totale plaatje zitten. Ziet hetalgoritmeveelgroen,danisde eersteindrukdathetbesteenkoe kanzijn(alsdecomputerindefoto hiernaast vooral op de contouren zouletten,zouhijermisschieneen varken in zien). Zittenerveelkleurenopveelverschillende plekken op de foto, dan isergrotekansdathetomeenverjaardagsfeestje gaat. Nadieeersteindrukzoekthetalgoritme verder naar tientallen tot honderden details die de hypothese kunnen bevestigen. De universiteit moest er nog aanwennen. Ze wilden eerst 60 procent vandeaandelenhebben,maardatis onzin. Bij een nieuwe technologie is de inspanningsverhouding tussen inventie en innovatie ongeveer 1 staat tot 8. Ofwel: de verdere ontwikkeling van een product kost acht keer zo veel moeite als de oorspronkelijke uitvinding. Ofwel: de wetenschappelijkewaardeismaareenfractievan de marktwaarde. Dat moet zich weerspiegelen in de eigendomsverhoudingen. De universiteit zou dus maar 12,5 procent mogen verlangen. Het werd uiteindelijk 15 procent. Er waren geen externe financiers. De oprichters kregen de rest. Hetbedrijfhingeentijdjeaaneen zijdendraadje,enduswerdereen commercieel directeur bij gehaald diemoestbedenkenhoeergeldkon worden verdiend. De politie had als eerste belangstelling. Die zaten met enkele enorm vuile misdrijven. Kin- We begonnen met problemen als: hoe onderscheidt een rond verkeersbord zich van een driehoekig verkeersbord? Dat waren enorme opgaven derporno. Die plaatjes zaten verstopt tussen duizenden andere plaatjes en daar zaten die rechercheurs dus dagen naar te kijken. Sommigen raakteninpsychischenood.ikkandie mensen na een week echt opvegen, zei de directeur van het Nederlands Forensisch Instituut, en vroeg of we geen zoekmachine voor die plaatjes konden maken. Zo verdiende Euvision de eerste 30 duizend euro. Vanaf 2013kondenwevanonzeklantenleven. Vorig jaar heeft Euvisions softwareooknoggeholpenmethetsorteren van foto s van de wrakstukken van de MH17. Maar een overkoepelendcontractmetdepolitievaneen paartongingnietdoor.daarnadeed Euvision niets meer voor de politie. Ja, in principe maakt deze technologie geautomatiseerde surveillance makkelijker. Met digitale beeldherkenning kun je Big Brother natuurlijkeerderbereiken.hetishetlotvan veel nieuwe technologieën, dat ze de bestaande ethiek ter discussie stellen. Zo zal beademingsapparatuur een nieuwe definitie van het begrip doodhebbenvereist.ikbenvanmeningdat,naeenperiodewaariner een nieuwe ethiek wordt bedacht die bij de nieuwe techniek hoort, die ethiek ingebakken moet worden in de technologie zelf. Euvision experimenteerde met het automatisch blurren van verboden foto s, zodat je die opnamen niet eens kunt maken juistdoordatdesoftwareze automatisch herkent. Een neutrale technologie snijdt altijd aan twee kanten: positief of negatief. Aan welkekant,dathangtafvandegene die het mes bedient. De grote doorbraak kwam van de mobieltjes. Al die foto s die allemaal opdegrotehoopbelanden.webedachtendaarvooreenappdiedefoto s kon ordenen op thema. Onze software benutte de rekenchip op het mobieltje optimaal, daar zat 11

5 SIR EDMUND / 31 JANUARI 2015 onzekracht.dieappwerdin drie maanden 50 duizend keer gedownload. Er verschenen artikelen over ons in allerlei technologieblogs, erwaseenjapansfilmpjedatonze app aanprees. En toen nodigde Qualcomm, een Amerikaans chipbedrijf, onsuitopdegrotebeursvoormobiele technologie in Barcelona, eind februari vorig jaar, om onze technologie te demonstreren op hun chips. Wezateninhunstand,wedronken koffie, we vertelden ons verhaal en ik denkdatzetoenalbeslotenhebben datzeonswildenkopen.daarnazijn ze48uurmeteenteamhiergeweest Mijndoelwasomde afstand tussen bedrijven en de universiteit te verkleinen, en dat is denk ik wel gelukt om de werknemers te spreken. Euvisionwerdweldooreenheelklein gaatje geperst. Aan het einde van die dagenwasiedereendoodopenlager een bod. Het boekenonderzoek daarna is begeleid door ons advocatenkantoor. Het tekenen van de deal is tamelijk onooglijk. In september kreegikopeengegevenmomenteen sms jedathetrondwas. Het bedrag kunnen we niet noemen. Tientallen miljoenen, zei een techblad. Daar zouden ze gelijk in kunnen hebben. Tijdens de onderhandelingen dacht ik: het is een hoopgeld.achterafdenkik:hetbedrijf is het zeker waard. Qualcomm heeft chips in alle mobieltjes. Straks zit beeldherkenning standaard op elke smartphone. Rijk? Ach, dat was ikal.ditishetmooisteberoepvande wereld.daargaikgewoonindoor. Harro Stokman en Cees Snoek, de man die de belangrijkste drijvende kracht was achter die wedstrijden de afgelopen jaren, zijn meegegaan naar Qualcomm. Ze zitten nu hier verderop, nog steeds in het gebouw waar ze met Euvision zaten. Alleen heet het nu Qualcomm Nederland. Ik ben bij de vakgroep gebleven. Amazonvroegookofikbijzeindienst wildekomen.maarikbenvandewetenschap. Mijndoelwasdaarbijomdeafstand tussen bedrijven en de universiteitteverkleinen,endatisdenkik wel gelukt. Er worden nu allerlei discussies gevoerd over de waardevrije wetenschap, maar dat is een achterhoedegevecht. Aan vrijwel alle wetenschappers kun je verantwoording vragen voor wat ze met belastinggeld doen. En dat hoeft helemaal niet altijdinproductenteeindigen ik heb zelf ook vijf jaar aangerommeld. Enmensenmoetenookvijfjaarlang kunnen werken zonder dat al duidelijkisofhetnuttigis.maarjemoet welkunnenvertellenwatjeaanhet doen bent. Ter lering of vermaak. Erisnoggenoegtedoen.Ikben bezigeenlaboptezetten,voorde helftvandeuvaenvoordehelftvan Qualcomm, waarin we de beeldherkenningstechnologie verder gaan ontwikkelen. Zo wordt de navelstreng tussen universiteit en bedrijf weer hersteld. Het is raar: iedereen is nu bezig met digitale plaatjes, met hetonderwerpwaarikaldertigjaar meebezigben.ikweetnietwatme overkomt. Maar ik ga weer gewoon verder met onderzoek. Eigenlijk is er weinig veranderd. Waarom zou er iets veranderen? 13

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Mijn artfiact 3. Proces 4. Mijn beoordelingsblad en presentatie 5. Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Mijn artfiact 3. Proces 4. Mijn beoordelingsblad en presentatie 5. Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Mijn artfiact 3 Proces 4 Mijn beoordelingsblad en presentatie 5 Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6 2 Autobiotic Selfie Inleiding De autobiotic selfie heeft mij heel

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Interview verslag! Anouk van Houten 538565. Interview verslag. Naam: Anouk van Houten, 538565 Klas: INF1c Vak: Interviewen Docent: Ellen Leen

Interview verslag! Anouk van Houten 538565. Interview verslag. Naam: Anouk van Houten, 538565 Klas: INF1c Vak: Interviewen Docent: Ellen Leen Interview verslag Naam: Anouk van Houten, 538565 Klas: INF1c Vak: Interviewen Docent: Ellen Leen Inhoudsopgave: Voorwoord -!!!!! blz. 3 Wempe Webdesign -!!!! blz. 4 Opleiding -!!!!!! blz. 4 Beroepskeuze

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Hoe maak je een HDR-foto?

Hoe maak je een HDR-foto? Hoe maak je een HDR-foto? De eerste vraag is natuurlijk; wat is HDR. HDR staat voor High Dynamic Range en betekent niets meer en minder dat je gewoon een heel groot verschil van donker naar licht in je

Nadere informatie

Designwal. Essay leerjaar 4 kwartaal 1. Michel Janse

Designwal. Essay leerjaar 4 kwartaal 1. Michel Janse Designwal Essay leerjaar 4 kwartaal 1 Michel Janse Designwal Een geluidswal als icoon. Dat is de geluidswal langs de A2, in 2005 omgetoverd tot gestroomleinde luxe autodealer. De automobilisten konden

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Verslag Creatief Denken en Pitchen

Verslag Creatief Denken en Pitchen Verslag Creatief Denken en Pitchen Jeroen Dusseldorp 2041664 PM1DV Leraar: Serge verwiel 1 Voorwoord Korte evaluatie van trainingen De beroepsvaardigheden trainingen vond ik dit blok toch wel het leukste

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Spreekbeurt, en werkstuk

Spreekbeurt, en werkstuk Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Het Onderzoek. Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK

Het Onderzoek. Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK Het Onderzoek Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK Inhoud In deze hoofdstukken is mijn werkstuk verdeeld: 1.Christiaan Huygens blz: 4 2.Antonie van Leeuwenhoek blz: 6 3.De beschrijving

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Er is nooit een verliezer / 30

Er is nooit een verliezer / 30 Er is nooit een verliezer / 30 Wouter Coomans Er is nooit een verliezer Mr. Wouter Coomans is teammanager Personenschade bij ASR, dat volgens zijn zeggen vooroploopt als het gaat om mediations. Maar eigenlijk

Nadere informatie

levend en dood tegelijk

levend en dood tegelijk levend en dood tegelijk levend en dood tegelijk lezing over NAH in een gezin 9 april 2015 Carina van Welzenis alias Karin van Leeuwen 28 december 2004 rtl nieuws Twee bomen geraakt Een enorme klap, daarna

Nadere informatie

Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008

Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008 Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008 Plan: Bij het Christiaan Huygens College mogen 4-VWO leerlingen een aantal dagen meelopen bij een bedrijf

Nadere informatie

geven, wat hij op de display van zijn toestel controleerde. Dank u, ik bel u zo meteen terug. Hetgeen hij deed nadat hij het telefoonnummer had

geven, wat hij op de display van zijn toestel controleerde. Dank u, ik bel u zo meteen terug. Hetgeen hij deed nadat hij het telefoonnummer had Hoofdstuk 2 Daan van Tellingen, zei de rechercheur door de telefoon nadat hij eerst op de klok had gekeken. Het was zondagochtend nog voor negen uur in de morgen. Het gebeurde nooit dat hij rond dit vroege

Nadere informatie

Hallo, ik ben Leo! Leuk om kennis met je te maken! Ik ben lang en dun en ik heb heel veel krullen. Ik moet eerlijk zeggen...ik mag er best wezen!

Hallo, ik ben Leo! Leuk om kennis met je te maken! Ik ben lang en dun en ik heb heel veel krullen. Ik moet eerlijk zeggen...ik mag er best wezen! Hallo, ik ben Leo! Leuk om kennis met je te maken! Ik ben lang en dun en ik heb heel veel krullen. Ik moet eerlijk zeggen...ik mag er best wezen! Maar om nog eerlijker te zijn, gisteren zag ik er heel

Nadere informatie

Dubbelspel. Alan Durant

Dubbelspel. Alan Durant Dubbelspel Dubbelspel maakt deel uit van de Schaduw-reeks van Lezen voor Iedereen/Uitgeverij Eenvoudig Communiceren. De Schaduw-reeks is een serie spannende verhalen voor jongeren. Lezen voor Iedereen/Uitgeverij

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Jippie, ik schrijf een joepie

Jippie, ik schrijf een joepie Jippie, ik schrijf een joepie Tweede onherkenbaar verbeterde druk ( voorheen schrijf wat je bedoelt ) Joep Luycx Du fragst, was soll ich tun? Und ich sage: Lebe wild und gefährlich Arthur Arthur Schnitzler

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

7.5 Script en plaatjes post-test

7.5 Script en plaatjes post-test 7.5 Script en plaatjes post-test De vorige keer waren we hier om Drakie wat beter te leren praten en Drakie heeft toen een heleboel van jou geleerd. Dat vond ie heel leuk. Vandaag gaan we wat dingen die

Nadere informatie

Waar gaat dit boek over? Verschillende beelddenkers. Dit boek gaat over kinderen die in beelden denken.

Waar gaat dit boek over? Verschillende beelddenkers. Dit boek gaat over kinderen die in beelden denken. Verschillende beelddenkers Twee vriendinnen: Fátima en Jolijn. Allebei denken ze in beelden, maar allebei op hun eigen manier. Fátima is een kei in dansen. Ze heeft een goed ritmegevoel en kan een dans

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Interview Han van der Maas

Interview Han van der Maas Interview Han van der Maas Voor mij is programmeren een essentiële tool, zoals hamer en spijkers voor een timmerman 272 Interview Hoe ben je zelf geïnteresseerd geraakt in programmeren? Pas op de universiteit,

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

chevy stevens bij uitgeverij cargo

chevy stevens bij uitgeverij cargo Onwetend chevy stevens bij uitgeverij cargo Vermist Chevy Stevens Onwetend Vertaald door Paul Witte 2011 de bezige bij amsterdam Cargo is een imprint van uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam Copyright 2011

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

7 februari 2011 op TV L in Limburg Dichterbij,Ine Hellwig als lid van het reizigersoverleg Limburg.

7 februari 2011 op TV L in Limburg Dichterbij,Ine Hellwig als lid van het reizigersoverleg Limburg. Bestuurslid op de TV bij L1. 7 februari 2011 op TV L in Limburg Dichterbij,Ine Hellwig als lid van het reizigersoverleg Limburg. Begin januari werd het ROL via de provincie gevraagd een bijdrage te leveren

Nadere informatie

INTRO LOES THIERRY MARK

INTRO LOES THIERRY MARK INZICHTEN INTRO In dit document staan acht inzichten die de resultaten zijn van het onderzoek dat drie studenten van de Hogeschool Utrecht hebben gedaan naar de leden van WattsNext. De inzichten zijn

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Verslag stage ID-dance

Verslag stage ID-dance Verslag stage ID-dance 1 Gabriëlle van Tussenbroek, 4D Inhoud Motivatie (pagina 3) Algemene gegevens (pagina 4) Gesprek werkplanning (pagina 5) Verloop stageperiode (pagina 6) Afsluitende beschouwing en

Nadere informatie

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN Exact Online CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN MDM accountants & belastingadviseurs uit Den Haag is hard op

Nadere informatie

landelijk, licht EN eclectisch interieur

landelijk, licht EN eclectisch interieur interieur landelijk, licht EN eclectisch TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: JAN VERLINDE De bewoners van dit huis woonden eerder al in hetzelfde park. Ze waren het erover eens dat dit het leukste en

Nadere informatie

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 FLIPPEN Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 Verantwoording: Opleiding: Media Vormgeven School: Media college Amsterdam Jaar: 1 Projectomschrijving: Het maken van

Nadere informatie

Reflectie Verslag. 25 januari. Game Developement Informatica Hogeschool v. Amsterdam

Reflectie Verslag. 25 januari. Game Developement Informatica Hogeschool v. Amsterdam Reflectie Verslag 25 januari 2013 Het reflectie verslag met nabeschouwing en beoordelingen over de stage van Simon Karman bij het bedrijf Sticky Studios. Game Developement Informatica Hogeschool v. Amsterdam

Nadere informatie

Dierenvrienden? door Nellie de Kok. Samenvatting

Dierenvrienden? door Nellie de Kok. Samenvatting Dierenvrienden? door Nellie de Kok Samenvatting De hond is de baas in het huis, totdat er een kat bijkomt. Ze proberen allebei om bij de bazin in een goed blaadje te komen. De kat krijgt het voor elkaar

Nadere informatie

Cloud Computing. Cloud Computing. Welkom allemaal hier op het science park.

Cloud Computing. Cloud Computing. Welkom allemaal hier op het science park. Cloud Computing Cloud Computing Het Telraam van de Toekomst of Hoe Hyves en Battlefield 2 het Rekenen veranderen... Floris Sluiter Adviseur bij SARA Het Telraam van de Toekomst of Hoe Hyves en Battlefield

Nadere informatie

Vooraf. Denk jij ook wel eens: wat zou het toch handig zijn als er een huiswerkcomputer bestond. Of een doucherobot. Of...

Vooraf. Denk jij ook wel eens: wat zou het toch handig zijn als er een huiswerkcomputer bestond. Of een doucherobot. Of... De dag van de uitvinders Niveau C - Les 1 Vooraf Denk jij ook wel eens: wat zou het toch handig zijn als er een huiswerkcomputer bestond. Of een doucherobot. Of... Dan ben jij een beetje een uitvinder.

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Beseffen dat God {...} is

Beseffen dat God {...} is Beseffen dat God {...} is Waarom zouden we straks aandacht besteden aan wie God is? Denk met de groep na over wie God is. Wat kunnen jullie allemaal over Hem vertellen? Ooit er bij stil gestaan dat God

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Verslag gehandicapten platform.

Verslag gehandicapten platform. Verslag gehandicapten platform. 5 Maart kwamen er gehandicapten mensen bij ons op school. Ze waren niet gehandicapt in hun hoofd en gedrag maar ze waren lichamelijk gehandicapt. We begonnen met een paar

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

ZOEKEN NAAR DE VOLMAAKTE VORM NIVEAU ++

ZOEKEN NAAR DE VOLMAAKTE VORM NIVEAU ++ NIVEAU ++ /5 Deze leskaart gaat over het zoeken naar de volmaakte vorm. Dat klinkt misschien wat verheven, maar je zult ontdekken dat deze zoektocht in de kunstgeschiedenis erg belangrijk is geweest. Piet

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Bevriend met Bram of met een autist

Bevriend met Bram of met een autist Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen

Nadere informatie

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Inhoudsopgaven Inleiding...3 Bedrijfsgegevens...4 Afzetmarkt...5 De ligging...6 Het uiterlijk...7 De afdelingen...8 Regels... 9 Personeel...10 Vragen...11 Slot...12 Inleiding

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

De Jeroen Bosch krant

De Jeroen Bosch krant De Jeroen Bosch krant G E M A A K T V O O R E N D O O R L E E R L I N G E N 2 maart 2016 Workshop groep1/2 Circuit in groep 7 Groep 7 van de vlieger ging op 4-3-2016 een circuit houden over Jeroen Bosch.

Nadere informatie

1. Maar het duurt wel twee miljard jaar. Inhoudsopgave. 2. 'Belgische' beveiligingsstandaard AES iets minder oersterk

1. Maar het duurt wel twee miljard jaar. Inhoudsopgave. 2. 'Belgische' beveiligingsstandaard AES iets minder oersterk 1. Maar het duurt wel twee miljard jaar Inhoudsopgave 2. 'Belgische' beveiligingsstandaard AES iets minder oersterk Maar het duurt wel twee miljard jaar,, Aan Gent gebonden, Antwerpen, Brugge-Oostkust,

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper

Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Het lampje is aan, dat betekent dat we gaan filosoferen. Isa-Noa vertlede in de eerste les dat zij lippenstift en badeendjes

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele En, wat vind je? Hoe bedoel je, wat vind ik? Mijn haar. Kijk nou even. Mark kijkt op van zijn scherm. Yvonne staat in de deuropening van de woonkamer, een bakje yoghurt in haar hand. Ze beweegt niet. Ze

Nadere informatie

EINSTEIN. Weet je wat, ik neem mijn neef mee naar het laboratorium. Daar werken mijn assistenten met stikstof. Dat vindt hij vast mooi.

EINSTEIN. Weet je wat, ik neem mijn neef mee naar het laboratorium. Daar werken mijn assistenten met stikstof. Dat vindt hij vast mooi. EINSTEIN ballon weer opblaast. Maar mijn assistenten vertellen dat het komt doordat de stikstof heel erg koud is en dat de lucht in de ballon dan kleiner wordt. Later warmt de lucht weer op en wordt weer

Nadere informatie

Presentatie Feedback. Door: Tim Janssen Klas: GDD1A

Presentatie Feedback. Door: Tim Janssen Klas: GDD1A Presentatie Feedback Door: Tim Janssen Klas: GDD1A Inhoud Reflecties Voorbereiding presentatie Reflecties Silver Huber: Breakdance Goede duidelijke presentatie. Heel helder en goed te horen. Leuk dat ie

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen

Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen Naam: Huseyin Ayaz St. Nummer: 1683039 Groep: imm08209 Universiteit der dromen Onze film gaat over een droom van een student die de Vrije universiteit doorloopt en aan het eind van het film woedend wakker

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

De pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang

De pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang De pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang wachten tot we erin konden. Onze klas mocht als eerste de

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Beste lezers van De Geldfabriek,

Beste lezers van De Geldfabriek, Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig

Nadere informatie

Chiang mai, februari 2011. Een nieuwsbrief.

Chiang mai, februari 2011. Een nieuwsbrief. Chiang mai, februari 2011 Een nieuwsbrief. Een andere naam voor iets wat voor de meeste lezers inmiddels al vertrouwd is. Werd dit bericht vroeger een rondzendmail of een halfjaarbericht genoemd; nu gaan

Nadere informatie

Bedrijven safari. Daphne Meijer 0821393 CMD 1c

Bedrijven safari. Daphne Meijer 0821393 CMD 1c Bedrijven safari Daphne Meijer 0821393 CMD 1c TamTam Korte historie van het bedrijf Tam Tam is in 1996 opgericht door Paul en Bart Manuel. Paul en Bart zijn als partners aan Tam Tam verbonden en spelen

Nadere informatie

Dyslexie. Een grote tegenvaller. Een vervelend probleem

Dyslexie. Een grote tegenvaller. Een vervelend probleem Dyslexie Een grote tegenvaller Als iemand dyslexie heeft heet dat een dyslecticus. Het meervoud van een dyslecticus is dyslectici. Dyslexie is een woord uit de Griekse taal, het betekent `slecht lezen`.

Nadere informatie

Kraak de geest van de DJ

Kraak de geest van de DJ Kraak de geest van de DJ Een observatie Door Nicky van Veen Inleiding Hoe komt het dat creatievelingen zo goed kunnen performen en zo creatief kunnen zijn op het moment dat ze moeten schitteren. Om dit

Nadere informatie

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen? Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan

Nadere informatie

Auteurs: Silas Wittrock en Simon Hevink Klas: V4C Docent: Mevrouw Udn

Auteurs: Silas Wittrock en Simon Hevink Klas: V4C Docent: Mevrouw Udn Auteurs: Silas Wittrock en Simon Hevink Klas: V4C Docent: Mevrouw Udn Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 Inleiding 4 Het vakgebied ICT 5 Ontwikkelingen in de afgelopen jaren op gebied van ICT 7

Nadere informatie

Enquête (uitgewerkt in procenten en aantallen)

Enquête (uitgewerkt in procenten en aantallen) Enquête (uitgewerkt in procenten en aantallen) schooljaar 2013-2014 aantal enquêtes verstuurd 15 / 100% aantal enquêtes retour 12 / 80 % Naam oude basisschool Theresia VMBO basis VMBO kader VMBO gemengd

Nadere informatie

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind. Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Achtbanen! Verslag van het ontwerpen van een spannende achtbaan!

Achtbanen! Verslag van het ontwerpen van een spannende achtbaan! Achtbanen! Verslag van het ontwerpen van een spannende achtbaan! Achtbaan Bouwen 4/5 Weken geleden ging heel groep 8 een achtbaan bouwen. Elke week gingen we verder aan de achtbaan. Het was van papier

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Sleutel tot Persoonlijke Effectiviteit

Sleutel tot Persoonlijke Effectiviteit ITASC Nederland BV Aalsterweg 291c 5644 RE Eindhoven 040-2115020 www.itasc.nl 1 1. Wat is het enneagram? Het Enneagram is de neerslag van een theorie, een model van persoonlijkheids-structuren. Lijkt moeilijker

Nadere informatie

Hieronder vindt u het doelgroep- en marktonderzoek dat ik heb gedaan voor de Samsung Vision.

Hieronder vindt u het doelgroep- en marktonderzoek dat ik heb gedaan voor de Samsung Vision. Van: Aan: Jeroen Egelmeers Noord 8 5446 XA Wanroij Studio Eidos t.a.v. de heer Van Heur Von Flotowlaan 1 5653 AD Eindhoven Wanroij, 10 januari 2012 Betreft: Doelgroep- en Marktonderzoek Beste heer Van

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Elk seizoen een nieuw interieur

Elk seizoen een nieuw interieur 52 Stijlvol Wonen B i n n e n k i j k e n Elk seizoen een nieuw interieur De kans dat Anke en Geert ooit uitgekeken raken op hun interieur, is wel heel erg klein. De inrichting wordt namelijk regelmatig

Nadere informatie