Recordaantal jonge onderzoekers krijgt NWO

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Recordaantal jonge onderzoekers krijgt NWO"

Transcriptie

1 NWO - Recordaantal jonge onderzoekers krijgt NWO-beurs Page 1 of 1 Recordaantal jonge onderzoekers krijgt NWO -beurs 5 augustus 2008 NWO kent Veni-subsidies toe aan 116 recent gepromoveerde wetenschappers De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft 116 jonge, recent gepromoveerde onderzoekers een zogeheten Veni-subsidie toegekend. Wetenschappers kunnen hiermee gedurende drie jaar ideeën ontwikkelen en onderzoeken. De subsidie bedraagt maximaal euro per onderzoeker. In totaal gaat het om ongeveer 24 miljoen euro. Het is voor het eerst dat er meer dan honderd onderzoekers tegelijk subsidie krijgen. NWO besloot tot dit recordaantal subsidies wegens de overweldigende hoeveelheid aanvragen (zie ook persbericht 'NWO trekt meer geld uit na stormloop op Veni en Vidi', 20 februari 2008, Dit jaar is het voor het eerst dat NWO het hele bedrag betaalt. Er is geen eigen bijdrage meer nodig van de universiteiten en instituten. In totaal schreven 644 onderzoekers een onderzoeksvoorstel. De aanvragen werden beoordeeld door wetenschappers uit binnen- en buitenland. De kandidaten werden geselecteerd vanwege hun opvallend en origineel talent voor het doen van vernieuwend wetenschappelijk onderzoek. Onder de 116 winnaars zijn 46 vrouwen. Vernieuwingsimpuls De Veni-subsidie is een van de drie subsidievormen van de Vernieuwingsimpuls ( De andere twee subsidies zijn de Vidi-subsidie (voor ervaren postdocs) en de Vici-subsidie (voor zeer ervaren onderzoekers). De Vernieuwingsimpuls is opgezet in samenwerking met het Ministerie van OCW, de KNAW en de universiteiten. Alle Veni's op een rij Hier vindt u een alfabetische lijst met de gehonoreerde projecten en een indicatieve titel van het onderzoeksproject. De lijst wordt wekelijkst ge-updated.... Noot voor de redactie, niet voor publicatie: Nadere informatie over de onderzoekers (onder andere contactgegevens) is te verkrijgen via: NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie t: +31 (0) , voorlichting@nwo.nl Zie ook persbericht 'NWO trekt meer geld uit na stormloop op Veni en Vidi', 20 februari 2008,

2 Page 1 of 15 Toekenningen Veni augustus 2008 Hieronder volgt een lijst van gehonoreerde onderzoekers, hun geboortedatum en geboorteplaats en de naam van de universiteit of het instituut waar ze hun onderzoek willen uitvoeren. Let op, de onderzoekers hoeven pas na de toekenning definitief te kiezen voor een universiteit of instituut. Zie ook het persbericht: 'Recordaantal jonge onderzoekers krijgt NWO-beurs', 5 augustus 2008 De herschaling van hypotheekmarkten Dr. M.B. (Manuel) Aalbers (m) , Noordoostpolder, UvA - Sociale Geografie Hypotheekmarkten zijn van grote invloed op de economie. Door de tijd heen zijn hypotheekmarkten steeds minder lokaal en meer nationaal en mondiaal geworden. Dit onderzoek gaat na wie dit proces stuurt en wat de gevolgen zijn van deze herschaling voor hypotheeknemers en -gevers. Single-photon controller for light Dr N. (Nika) Akopian (m) , Tbilisi (Georgië), TUD - Kavli Institute of Nanoscience A photonic transistor can control the flow of photons. If operated by a single photon, it could be used for novel quantum-optical applications. This research is aimed at developing such a device with a unique combination of atomic and semiconductor systems. Which rare gene changes lead to common immune diseases? Dr. B.Z. (Behrooz) Alizadeh (m) , Teheran (Iran), UMCU - Medical Genetics Rare changes in human genes can accumulate and cause chronic immune diseases, like diabetes or rheumatoid arthritis, which are an increasing burden on the health care system. This project aims to identify these rare gene changes and learn how they act. Duurzame technologie stimuleren Dr. F. (Floortje) Alkemade (v), , UU - Departement Innovatie- & Milieuwetenschappen Veel duurzame technologieen kunnen nog niet op eigen kracht concurreren met bestaande nietduurzame technologie en worden ondersteund door subsidies. Dit stimuleert verduurzaming maar is duur en ondersteunt misschien technologie die uiteindelijk niet gebruikt wordt. Dit onderzoek gaat na wat een goede balans is tussen subsidies en marktwerking bij het stimuleren van duurzame technologieën. Gezonde landen, gezonde mensen Dr O.A. (Onyebuchi) Arah (m) , Onitsha (Nigeria), AMC/UvA - Sociale Geneeskunde Zowel persoonlijke als collectieve omstandigheden bepalen de gezondheid van individuen. Aan de hand van gegevens van een kwart miljoen mensen in zeventig landen zullen de onderzoekers analyseren welke persoonlijke risicofactoren en welke collectieve determinanten gelden voor chronische ziekten. Ook de collectieve determinanten van de chronische ziekte-behandeling worden onderzocht. By whom is international law really made? Dr J. (Jean) d'aspremont (m) , Brussel (België), UL - Law International law is no longer exclusively made by states. Non-state actors now play a significant role. The researcher will analyze the repartition of roles between states and non-state actors in international lawmaking procedures and its impact on the substance of the norms. Stamcellen: leren van het embryo Dr. ir. E.B. (Esther) Baart (v) , Wageningen, UMCU - Voortplanting en Gynaecologie Cellen van een heel vroeg embryo kunnen nog uitgroeien tot alle soorten weefsels, van huid tot

3 Page 2 of 15 hart. Het embryo maakt stoffen die deze ontwikkeling sturen. De onderzoekers zullen analyseren welke stoffen dit zijn. Die kennis is belangrijk voor weefselkweek uit stamcellen. On the foundation of visual-spatial working memory: the maintenance and updating of memory representations in the oculomotor system Dr. A.V. Artem Belopolsky (m) , Moskou (Rusland), VU - Cognitieve Psychologie Net als een fotocamera, neemt het oog slechts snapshots van de wereld. Toch nemen we de wereld als één continu geheel waar. Dit onderzoek richt zich op hoe de hersenen van losse oogbewegingen een coherent beeld vormen van de omgeving. Worden creooltalen geboren? Dr. M.C. (Margot) van den Berg (v) , Hilversum, RU - Taalwetenschap De structurele verschillen tussen complexe creooltalen en simpele pidgintalen worden veelal verklaard als het gevolg van moedertaalverwerving door kinderen. Dit onderzoek bestudeert de invloed van volwassenen op creooltaalformatie middels historisch taalonderzoek en hedendaags tweedetaalverwervingsonderzoek in Ghana en Nederland. Communicating agents, errors and efficiency Dr. T.S. (Tamás) Biró (m) , Budapest (Hungarije), UvA - Linguistics Linguistic performance in a virtual speech community. Communicating agents, errors and efficiency. If speech is full of errors, how can we communicate efficiently? Do errors influence language learning by children and language change? Our computers will simulate a community of communicating agents, whose language capacity also includes a novel speech error model. Het celskelet reguleert hersenveranderingen Dr. K. (Karin) Boekhoorn (v) , Appeltern, Erasmus MC - Neuroscience Aanpassingen aan het uiterst dynamische skelet van hersencellen zijn essentieel voor het brein tijdens groei, leren en ziekteprocessen. Onderzoekers gaan bestuderen hoe celskelet veranderingen mogelijk worden gemaakt en wat er gebeurt in het brein als de regulatie hiervan verstoord wordt. Unidirectional motion of biomolecules at model membranes Dr. S. (Sylvestre) Bonnet (m) , Chartres (France), UU - Chemical Biology & Organic Chemistry Thermal motion usually does not prefer any direction. The researcher will synthesize an artificial system which uses light to move single molecules at a surface in one preferred direction. Rechtbankdrama's in het oude Rome Dr. B.M.C. (Bé) Breij (v) , Den Helder; RU - Griekse en Latijnse Taal en Cultuur Romeinse aristocraten onderwezen en vermaakten elkaar met redevoeringen in fictieve rechtszaken. Ze speelden daarbij de rol van machtig personage of underdog. Het onderzoek maakt hun nog weinig bekende teksten toegankelijk. Het ontsluit ook hun onderliggende opvattingen over sociale verhoudingen. Griepprik voor bacteriën Dr. S. (Stan) Brouns (m) , 's-hertogenbosch, WUR, Microbiologie Bacteriën worden continu aangevallen en gedood door virussen. Onlangs is echter ontdekt dat bacteriën een systeem hebben ontwikkeld om virus infectie te voorkomen. Dit onderzoek analyseert het antivirus systeem, waardoor ook aan industrieel toepasbare bacteriën een 'griepprik' kan worden gegeven. Watching two-dimensional matter move. Dr. F. (Fabrizio) Carbone (m) , Novi Ligure (Italië), RuG - Zernike Institute for Advanced Materials The vibrations, breaking and forming of chemical bonds happen in femtoseconds. In this project

4 Page 3 of 15 we will look at the motion of atoms during such transformations of chemical bonds in 2- dimensional materials (one atom thick layers) with spatial and temporal resolution. Aanzet tot van groei van bloedvaten bij aderverkalking Dr. C. (Caroline) Cheng (v) , Hong Kong (China), Erasmus MC - Cardiologie Aderverkalking is het dichtslippen van bloedvaten waarbij organen niet meer voldoende kunnen worden voorzien van zuurstof en voedingsstoffen. Bij een ernstige vorm van aderverkalking treedt er een afscheiding van eiwitten op die het ingroeien van nieuwe bloedvaten bevordert. Omdat dit proces de aderverkalking verergert, kijken de onderzoekers in dit project naar welke biologische mechanismen dit tot stand kan brengen. Neuromodulation of cognition Dr. L.S. (Lorenza) Colzato (v) , Bolzano (Italië), UL Neurocognition Dopamine is a neurochemical of the brain involved in how we control our thoughts and goal directed behavior. This research project aims to understand the role of different dopamine receptors types in cognitive control functions in healthy humans. Adaptieve, multi-functionele medicijnen Dr. P.Y.W. (Patricia) Dankers (v) , Helmond, TU/e - Chemische Biologie Complexe ziektebeelden zullen opgelost moeten worden door een combinatie van verschillende functionele moleculaire eenheden, die gezamenlijk tot actie zullen overgaan. In het onderzoek wordt voorgesteld om slimme medicijnen te ontwikkelen die door zelf-assemblage deze verschillende functionaliteiten bevatten. Door de dynamiek van de zelf-assemblage is de verwachting dat de complexen zich kunnen aanpassen aan de eiwitten en cellen waaraan ze moeten binden en hierdoor een veel grotere effectiviteit zullen tonen. Gevolgen van discriminatie op hersenactiviteit Dr. B. (Belle) Derks (v) , Voorburg, UL - Sociale en Organisatiepsychologie Discriminatie verlaagt de motivatie en prestatie van vrouwen en allochtonen. De onderzoekers gebruiken metingen van hersenactiviteit om te testen of dit komt doordat mensen anders naar hun omgeving kijken wanneer ze gediscrimineerd worden dan wanneer ze niet gediscrimineerd worden. Schizofrenie, wat is het en waardoor komt het? Dr. E.M. (Eske) Derks (v) , Arnhem, UMCU - Psychiatrie Schizofrenie is een psychiatrische aandoening waarbij patienten onderling sterk verschillen. Bij de zoektocht naar genen worden alle schizofreniepatienten echter over één kam gescheerd. De onderzoekers willen het genetisch onderzoek verbeteren door onderscheid te maken tussen schizofreniepatienten met een verschillend ziektebeeld. Plakkende tangen Dr. D. (Dimitra) Dodou (v) , TUD - BioMechanical Engineering Huidige medische tangen hebben scherpe randen die tot beschadiging van weefsel kunnen leiden. De onderzoeker zal een nieuwe methode van grijpen ontwikkelen met behulp van uit de natuur geïnspireerde plakkerige materialen die in- en uitgeschakeld kunnen worden door middel van licht. De oorsprong van het proza Dr. J.M. (Joost) van Driel (m) , UL - Nederlandse taal en cultuur Tegenwoordig is de prozavorm de standaard voor fictie en non-fictie literatuur. Onze oudste literatuur was echter berijmd. Pas langzaam is in de Middeleeuwen de prozavorm door Nederlandse auteurs ontdekt. Dit onderzoek gaat na welke factoren daarvoor verantwoordelijk zijn geweest.

5 Page 4 of 15 Virussen op een weegschaaltje Dr. E. (Esther) van Duijn (v) , Utrecht, UU - Biomolecular Mass Spectrometry and Proteomics Virussen kunnen heel efficiënt vermeerderen, maar hoe doen ze dat? Hoe wordt een virus capside gevuld, en wat zijn de eigenschappen van dit capside? Om dit beter te begrijpen zullen de structuren van verschillende virus eiwitten worden onderzocht met massa-spectrometrie. Eiwit-teamwork: rekenen aan interacties tussen planteiwitten Dr. A.D.J. (Aalt-Jan) van Dijk (m) , Utrecht, WUR - Bioinformatica MADS eiwitten zijn essentieel voor allerlei processen in planten, zoals bijvoorbeeld de vorming van de verschillende bloemorganen en het rijpen van fruit. Deze eiwitten werken met elkaar samen: alleen in combinatie met elkaar kunnen ze hun functie vervullen. Bovendien lijken de MADS eiwitten erg op elkaar, maar heeft elke combinatie toch zijn eigen specifieke functie. Dit onderzoek gaat met computermodellen deze samenwerking bestuderen en zal leiden tot inzicht in groei en ontwikkeling van belangrijke gewassen zoals rijst, tomaat en aardappel. Kleine RNA's groot in bloedcelvorming Dr. S.J. (Stefan) Erkeland (m) , Rotterdam, Erasmus MC - Hematologie In cellen regelen kleine RNA's de aanmaak van eiwitten. De onderzoekers gaan de rol van RNA's in bloedcelvorming onderzoeken. De aanmaak van kleine RNA's in bloedcellen wordt stopgezet of verhoogd. De onderzoekers achterhalen welke eiwitten gecontroleerd worden door kleine RNA's. Oude bomen moet je niet verplaatsen? Dr. B.U. (Birte) Forstmann (v) , Bremen (Duitsland), UvA - Psychologie Met het ouder worden passen mensen zich minder makkelijk aan aan hun veranderlijke omgeving. Dergelijk verlies aan mentale flexibiliteit treft echter niet iedereen even sterk. Dit onderzoek ontrafelt welke neurocognitieve mechanismen bijdragen aan individuele verschillen in adaptieve controle tussen ouderen. Belastingen in Europese kolonieën Dr. E.H.P. (Ewout) Frankema (m) , UU - Geschiedenis Koloniale overheden kunnen belasting heffen om de lokale bevolking uit te buiten, maar ook om publieke voorzieningen zoals onderwijs, gezondheidszorg en infrastructuur te financieren. Dit historisch onderzoek vergelijkt de rol van het belastingstelsel in diverse Europese koloniën. Glycosylation controls immune homeostasis Dr. J.J. (Juan) García-Vallejo (m) , Málaga (Spanje), VUmc - Molecular Cell Biology & Immunology Injury to our body results in the activation of the immune system, but also in glycosylation changes that can affect immune recognition. The researchers will investigate the molecular mechanisms responsible for these injury-associated glycosylation changes and how they affect immune recognition. Leren onder de loep Dr. T.A.J.M. (Tamara) van Gog (v), , Raamsdonk, Open Universiteit Nederland - Onderwijstechnologisch Expertisecentrum Succesvol zelfstandig leren vereist dat leerlingen hun eigen leerproces kritisch onder de loep nemen. Dit 'reflecteren' is moeilijk, vooral voor beginners. Onderzocht wordt of kijken naar zichzelf en goede voorbeelden van anderen, reflectie bevordert en welke rol vakkennis daarbij speelt. Moleculen in de ruimte Dr. T.P.M. (Fedor) Goumans (m) , Rhenen, UL - Theoretische Chemie De omstandigheden in de ruimte zijn ongunstig voor de vorming van moleculen. Desondanks worden er veel verschillende moleculen waargenomen. De onderzoeker bestudeert hoe

6 Page 5 of 15 koolstofdioxide en methanol toch gevormd kunnen worden op stofdeeltjes in de ruimte, waar ze in hoge concentraties voorkomen. Fileprobleem in de galwegen Dr. S.F.J (Stan) van de Graaf (m) , Eindhoven, UMCU - Metabole en Endocriene Ziekten Bij verstoringen in onze lever of darm kunnen galzouten ophopen. Ophoping van galzouten doodt cellen. De onderzoeker zal bepalen hoe gereguleerd wordt hoeveel galzout de cel binnenkomt en hoe we dit kunnen bijsturen. Nieuw Nederland of New York? Dr. M. (Michiel) van Groesen (m) , UvA - Geschiedenis Aan het eind van de zeventiende eeuw maakten zowel Engeland als de Nederlandse Republiek aanspraak op Nieuw Nederland / New York. Dit onderzoek analyseert de beeldvorming van deze kolonie in Nederlandse en Engelse prenten, pamfletten, kaarten en andere propaganda, en vergelijkt deze Europese beelden met de ervaringen van Amerikaanse kolonisten in dit gebied. Vee voor de markt Dr. M. (Maaike) Groot (v) , VU - Archeologie Met de komst van de Romeinen nam de vraag naar voedsel in ons land sterk toe. Doordat de plaatselijke boerengemeenschappen extra voedsel gingen produceren, veranderde niet alleen de agrarische economie, maar ook de maatschappij. Dit onderzoek zal deze verandering bestuderen. The mathematics of norm enforcement Dr. (Davide) Grossi (m) , UvA - Informatica Each society is shaped by norms defining what is obligatory, permitted, prohibited. Norms, in order not to remain dead letters, require adequate enforcement. The project develops mathematical tools for assessing the best way to enforce given sets of norms. Waar relativiteitstheorie marsmannetjes tegenkomt Dr. M.A. (Atakan) Gürkan (m) , UvA - Astronomie Twee recente ontdekkingen in de astronomie zijn de aanwezigheid van zeer jonge sterren rond een groot zwart gat in het centrum van de Melkweg en planeten buiten ons eigen zonnestelsel. Er zijn opvallende fysische overeenkomsten tussen deze systemen. Het doel van dit project is het ontdekken van de oorsprong en mogelijk ook het lot van deze systemen. Zuidamerikaanse zinnen in zinnen Dr. E. (Rik) van Gijn (m) , RU - Taalwetenschappen Ondanks de enorme taaldiversiteit zijn er een beperkt aantal dominante strategieën om bijzinnen te vormen in de talen van Zuid Amerika. De vraag is hoe dit kan, en wat deze situatie ons kan vertellen over de historie van het continent. Slimme zoutjes voor betere botten Dr. P. (Pamela) Habibovic (v) , UT - Tissue Regeneration Wanneer bij een auto-ongeluk een groot stuk bot verbrijzelt, zal de chirurg voor de behandeling wat bot weghalen uit een ander lichaamsdeel. Dit is schaars en het oogsten ervan geeft overlast en complicaties. Dit onderzoek richt zich op het maken van kunstmatige implantaten met zouten die botgroei stimuleren. Kameleon veranderingen in het rookgedrag van adolescenten Dr. Z. (Zeena) Harakeh (v) , Groningen, UU -Algemene Sociale Wetenschappen Sommige jongeren die experimenteren, maken de transitie naar dagelijks roken. De onderzoekers gaan aan de hand van experimentele, observationele studies bestuderen hoe de impliciete en expliciete invloed van leeftijdgenoten het roken van experimentele rokers beïnvloeden. Ook kijken ze hierbij naar de effecten van persoonlijkheidskenmerken en groepscontext.

7 Page 6 of 15 Ophelderen van eiwitsamenklontering Dr. A. (Andrea) Hawe (v) , LU - LACDR, Drug Delivery Technology Samenklontering van eiwitten in geneesmiddelen is desastreus voor hun veiligheid. De onderzoekster gaat een gevoelige detectiemethode ontwikkelen om eiwitsamenklontering op te sporen en het ontstaan ervan te begrijpen. Hiermee kan de veiligheid, houdbaarheid en werking van nieuwe geneesmiddelen gewaarborgd worden. Een zoektocht naar nieuwe pulsars met LOFAR Dr. J.W.T. (Jason) Hessels (m) , UvA - Astronomie Pulsars hebben de hoogste dichtheden, de sterkste magnetische velden, en de snelste rotatieperioden van alle waargenomen sterren. Met de LOFAR radiotelescoop zullen we honderden nieuwe pulsars ontdekken die wij zullen gebruiken om de pulsarbevolking van het melkwegstelsel en de extreme fysica van pulsars te bestuderen. Kostenbesparingen in toeleveringsketens Dr. W. (Wilco) van den Heuvel (m) , Gouda, EUR - Econometrisch Instituut Toeleveringsketens bestaan uit een reeks bedrijven die betrokken zijn bij het fabriceren van een bepaald product. Doordat bedrijven binnen de toeleveringsketen verschillende doelen hebben, zijn de ketenkosten vaak hoger dan noodzakelijk. De onderzoekers bekijken of door coördinatiemechanismen kostenbesparingen mogelijk zijn. Nieuw zicht op geheugenvorming Dr. F.E. (Freek) Hoebeek (m) , Numansdorp, Erasmus MC - Neurowetenschappen Onderzoekers veronderstellen al 40 jaar dat geheugen in de kleine hersenen wordt veroorzaakt door versterking en verzwakking van neuronale verbindingen. De onderzoekers zullen als eerste directe bewijzen hiervoor onderzoeken door tijdens geheugenvorming neuronale processen te visualiseren in de kleine hersenen. Origami op microschaal met waterdruppeltjes Dr. ir. J.W. (Joost) van Honschoten (m) , UT - Micro-/Nanotechnologie De huidige technieken om microscopisch kleine systemen te maken zijn tweedimensionaal. Dit onderzoek gebruikt een soort origami om nieuwe driedimensionale elementjes te fabriceren, zoals bijvoorbeeld microrobots, micronaaldjes, of schakelaartjes. Voor het vouwen wordt gebruikgemaakt van de krachtige oppervlaktespanningen van vloeistofdruppels. Omgevingsgevoelige polymeren met continue respons Dr. ir. R. (Richard) Hoogenboom (m) , Rotterdam, RU - Physical-Organic & Supramolecular Chemistry Polymeren kunnen reageren op veranderingen in de omgeving. De onderzoekers sleutelen aan de moleculaire structuur van de polymeren om de aan/uit reactie om te zetten in een brede geleidelijke respons. Deze nieuwe polymeren vormen de basis voor moleculaire thermometers en gecontroleerde medicijnafgifte systemen. De negatieve spiraal van sociaal-economische positie en psychopathologie Dr. M. (Martijn) Huisman (m) , Spijkenisse, UMCG - Psychiatrie Kinderen uit een lager sociaal-economisch milieu kampen vaker met psychische stoornissen. Dit onderzoek gaat na of deze stoornissen vervolgens een negatieve invloed hebben op de eigen sociaal-economische positie van deze kinderen, waardoor er als het ware een negatieve spiraal ontstaat. Killercellen in de strijd tegen vogelgriep Dr. C.A. (Christine) Jansen (v) , Barneveld, UU - Infectieziekten en Immunologie Laag pathogene vogelgriepvirussen geven milde symptomen in vogels, hoog pathogene virussen zijn dodelijk en kunnen ook mensen infecteren. Dit kan leiden tot een nieuwe pandemie. In dit project wordt de rol die het afweersysteem speelt bij dit verschil in ziekteverloop onderzocht.

8 Page 7 of 15 Zelf-versterkende metalen voor milieuvriendelijke auto's Dr. E. Enrique Jimenez-Melero (m) , TUD - Materiaalkunde Onze auto's stoten te veel broeikas gassen uit. De toekomstige milieuvriendelijke auto's moeten minder wegen zonder afname in veiligheid en comfort. In dit project nieuwe zelf-versterkende metalen voor auto's zullen worden ontwikkelend en bestudeerd met een Röntgen microscoop. Hoe behouden eicellen en zaadcellen het eeuwige leven? Dr. L.M. (Leonie) Kamminga (v) , Leek, NIOB-KNAW (Hubrecht Instituut) De voorlopers van geslachtscellen kunnen differentiëren in eicellen en zaadcellen. Deze cellen zijn vervolgens in staat om na de bevruchting een compleet nieuw organisme te vormen. Dit onderzoek is er op gericht om te achterhalen welke processen ten grondslag liggen aan het behoud van deze unieke eigenschappen van geslachtscellen. Hoe gaat het brein om met tijdsverschillen? Dr. M.N. (Mirjam) Keetels (v) , Breda, UvT - Cognitieve Neurowetenschappen Hoe gaan mensen om met tijdsverschillen tussen het uitvoeren van bewegingen en het 'zien' en 'horen' van deze eigen bewegingen? De onderzoeker laat mensen wennen aan een 'vertraagde spiegel' in spraak, waarbij ze zichzelf iets verlaat zien en horen spreken. Het pad van medicijn afbraak Dr. P.H.J. (Peter) Keizers (m) , Delden, UL - Protein Chemistry Medicijnen worden in het lichaam afgebroken door de enzymen cytochromen P450. Hoe medicijnen door deze enzymen worden opgenomen, afgebroken en vervolgens losgelaten is niet bekend. Door medicijn en enzym magnetisch te labelen gaat de onderzoeker dit in kaart brengen. Geheimen van planten ontrafeld Dr. Ing. J.J.B. (Joost) Keurentjes (m) , Doetinchem, WUR - Erfelijkheidsleer en Plantenfysiologie In de natuur komt binnen een plantensoort voor veel eigenschappen variatie voor. De onderzoekers gaan deze variatie gebruiken om de genetische achtergrond van eigenschappen te ontrafelen. Door kleine verschillen in het DNA in kaart te brengen hopen zij deze te kunnen koppelen aan de diversiteit in eigenschappen. Beter toezicht op Europees beleid Dr. Ph. (Philipp) Kiiver (m) , Leningrad (Rusland), UM - Publiekrecht Het is voor Kamerleden vaak moeilijk om het beleid van de Europese Unie in de gaten te houden. Dit onderzoek gaat na of parlementsleden ook nieuwe benaderingen kunnen en willen gaan volgen om beter toezicht op de EU uit te oefenen. Krommen met veel punten Dr. R.N. (Remke) Kloosterman (m) , UU - Wiskunde Elliptische krommen zijn krommen met extra structuur. Onbekend is of elliptische krommen met veel `speciale' punten bestaan. In dit project worden families van elliptische krommen onderzocht, om vast te stellen of zulke krommen bestaan. Deze krommen hebben toepassingen in bijvoorbeeld de cryptografie. Astma na vroeggeboorte Dr. B.W. (Boris) Kramer (m) , Böblingen (Duitsland), UM - Kindergeneeskunde Vroeggeboorte treedt meestal op na een ontsteking in de baarmoeder. Deze ontsteking verandert de functie van het nog onrijpe immuunsysteem in de longen. Hierdoor wordt de kans op latere astma verhoogd. De mechanismen en de preventie van astma worden bestudeerd in een uniek proefdiermodel. Mechanica: het is Chemie! Dr. ir. N. (Niki) Kringos (v) , TUD - Constructiemechanica

9 Page 8 of 15 Ingenieurs bouwen al eeuwen bouwwerken op basis van mechanica. Onbekende chemische materiaalinteracties en veranderingen worden hierbij onder controle gehouden door overdimensioneren van structurele componenten. Dit onderzoek gaat de belangrijkste chemiemechanica interacties van bouwmaterialen in kaart brengen en modeleren. What nature and nurture tells you Dr. M.E. (Maria) Kronfeldner (v) , Duitsland, UvT - Filosofie Nature and nurture are two important concepts, used in different sciences to understand traits like intelligence or diseases. This project will study what these concepts tell us - about ourselves and about the sciences which use them. Borstkanker in beeld Dr. H.W.M. (Hanneke) van Laarhoven (v) , Nijmegen, UMC St Radboud - Medische Oncologie Signalen uit het lichaam stimuleren borstkankercellen om te groeien. Met een nieuw middel gaan de onderzoekers de antenne voor één van deze signalen blokkeren. Met verschillende beeldvormende technieken (scans) zullen zij borstkankerpatiënten selecteren die baat bij deze behandeling kunnen hebben. Piepjes in het oor Dr. ir. D.R.M. (Dave) Langers (m) , Stramproy, UMCG - KNO Veel mensen horen piepjes in hun oren zonder dat er een geluidsbron in de omgeving aanwezig is. De oorzaak hiervoor moet vaak in de hersenen gezocht worden. Dit onderzoek gaat na wat er mis gaat in de hersenen van dergelijke patienten waardoor ze deze fantoomgeluidjes horen. Een optimale opknapbeurt voor DNA Dr. H. (Hannes) Lans (m) , Rotterdam, Erasmus MC - Genetica Het is letterlijk van levensbelang dat beschadigingen aan DNA, die bijvoorbeeld worden veroorzaakt door UV-straling van de zon, foutloos en efficiënt worden gerepareerd. Hoe deze reparatie optimaal en doelmatig plaatsvindt in iedere cel, is onderwerp van dit onderzoek. Flexible control: safer, better, cheaper Dr. M. (Mircea) Lazar (m) , TU/e - Electrical Engineering Controllers ensure stable and safe operation of many vital systems, such as electricity networks. Nowadays stability is becoming fragile, as emerging technologies push controllers to their limit. Through flexible control, this project enables the development of mechatronic and network systems. Effects of 'internal border control' for immigrant crime and detention Dr. A.S. (Arjan) Leerkes (m) , UvA - Amsterdamse School voor Sociaal- Wetenschappelijk Onderzoek (ASSR) Maatregelen om illegalen uit te sluiten van sociale voorzieningen en de arbeidsmarkt vormen een steeds belangrijker instrument van restrictieve immigratiepolitiek, zowel in de Europese Unie als de Verenigde Staten. Of zulke 'binnenlandse grenscontroles' illegaal verblijf tegengaan is weinig bekend. Wel lijken ze onder de resterende Nederlandse illegalen te hebben geleid tot meer criminaliteit en detentie. Het maken van een vergelijking tussen (lid)staten in de Verenigde Staten en de Europese Unie - waarin gebieden met meer en minder sterk ontwikkelde binnenlandse grenscontroles met elkaar worden vergeleken - kan meer uitsluitsel geven over de bedoelde en onbedoelde gevolgen van binnenlandse grenscontroles. Hoe cellen met elkaar communiceren Dr. M.J. (Magdalena) Lorenowicz (v) , Krakow (Polen), NIOB-KNAW (Hubrecht Instituut) Communicatie tussen cellen is essentieel tijdens de ontwikkeling van complexe organismen. Wnt eiwitten zijn gespecialiseerde signaal transductie moleculen die een belangrijke rol spelen in deze

10 Page 9 of 15 communicatie. De onderzoekers gaan analyseren hoe Wnt moleculen worden geproduceerd en hoe helpen ze de boodschap van de ene naar de andere cel door te geven. Strafvervolging in Europa Dr. M.J.J.P. (Michiel) Luchtman (m) , Maastricht, UU - Rechtsgeleerdheid De lidstaten van de Europese Unie werken op strafrechtelijk vlak steeds meer samen. Toch is onduidelijk hoe zij besluiten welk land grensoverschrijdende misdaad vervolgt en welke regels bij het nemen van dat besluit gelden. Dit onderzoek wil hierin duidelijkheid brengen. Immune system and cancer Dr. K. (Karene) Mahtouk (v) Ales (Frankijk), AMC - Pathologie Cells of the immune system protect organisms against disease. The function of immune cells is strongly regulated by proteins, whose misregulation can lead to cancer. This study examines the role of one of those proteins by inducing or suppressing it, in some selected immune cells of living mice. De rechtspraak en globalisering Dr. E. (Elaine) Mak (v) , Rotterdam, EUR - Legal Theory Rechters zoeken steeds vaker steun in internationaal recht of in rechtsvergelijking om hun beslissingen te motiveren. Onduidelijk is hoe deze nieuwe praktijk kan worden ingebed in het grondwettelijke kader. Dit onderzoek zal die vraag bestuderen voor de belangrijkste gerechten in een aantal westerse landen. Ridders in de Renaissance Dr. O. (Olga) van Marion (v) , UL - Letteren De tijdgenoten van Rembrandt lazen niet alleen renaissanceliteratuur. Van hoog tot laag genoot men evengoed van de oude ridderromans en van toneelstukken over de graven en gravinnen van weleer. Dit onderzoek gaat na welke ideeën over de Middeleeuwen er bestonden bij onze voorouders in de Gouden Eeuw. DNA-herstel door afbraak Dr. ir. J.A.F. (Jurgen) Marteijn (m) , Oostburg, Erasmus MC - Genetica DNA-beschadigingen worden snel hersteld, anders kan dit leiden tot het ontstaan van kanker of versnelde veroudering. De eiwitten betrokken bij het repareren van DNA worden door verschillende processen gereguleerd. Het proces waarbij de activiteit van deze eiwitten door de afbraakmachine in de cel wordt gereguleerd, is onderdeel van dit onderzoek. Schoonheid en wetenschap in het Neoplatonisme Dr. M. (Marije) Martijn (v) , VU - Filosofie Wat is de rol van schoonheid in wetenschap? In het Neoplatonisme is de schoonheid van wetenschappelijke verklaringen een teken van hun waarheid. Ik onderzoek uit welke eigenschappen die schoonheid bestaat en hoe ze samenhangen met waarheid volgens de Neoplatonist Proclus. Ziekte, afweer en eilandleven Dr. K.D. (Kevin) Matson (m) , Raleigh (Verenigde Staten), RuG - Dieroecologie Eilanden zijn natuurlijke laboratoria voor de studie van evolutie. Biologen denken dat op eilanden minder ziekten rondwaren dan op het vasteland. Dit project vergelijkt de kans op ziekte en de afweersystemen van eiland- en continentale vogelpopulaties. Dit vergroot ons inzicht in de evolutie van afweersystemen. Fingerprinting the cosmic fireball Dr. P.L. (Paul) McFadden (m) , Melbourne (Australië), UvA - Institute for Theoretical Physics (ITF) The galaxies we see today grew from small ripples in the fireball that filled the early universe. My

11 Page 10 of 15 research investigates how these ripples formed: was it through a period of ultra-rapid expansion or was it through the collapse of a previous universe? Geavanceerde wortelinteracties Dr. ir. L. (Liesje) Mommer (v) , Heerlen, WUR, Natuurbeheer en Plantenecologie Wanneer meer verschillende soorten planten bij elkaar staan, worden er grotere prestaties geleverd: de planten worden groter, dan wanneer ze in monocultuur groeien. Hoe dat kan, is onbekend. Ecologen gaan nu onderzoeken of de sleutel voor dit 'opjutten' ondergronds ligt. Plotselinge veranderingen in toevallige netwerken Dr. T. (Tobias) Müller (m), , VU - Wiskunde Uit computersimulaties blijkt dat een netwerk dat ontstaat door willekeurig gekozen punten in het vlak elk met de k dichtstbijzijnde punten te verbinden, dramatische verschillen in gedrag vertoont als k een klein beetje verandert. Dit gaan we verklaren. Het is goed om flexibel te zijn! Dr. S.B. (Sander) Nabuurs (m) , Venray, RU - Computational Drug Discovery Begrijpen hoe medicijnen binden aan eiwitten in ons lichaam is cruciaal voor medicijnontwikkeling. Doordat eiwitten zeer beweeglijk zijn is dit echter moeilijk te voorspellen. De onderzoeker zal nieuwe computermodellen ontwikkelen om te doorgronden hoe medicijnen aan flexibele eiwitten binden. Kalende haarvaten als oorzaak voor diabetes Dr. M. (Max) Nieuwdorp (m) , Brunssum, UvA - AMC Inwendige Geneeskunde Verlies van suikerketens op de vaatwand (glycocalyx) gaat gepaard met vaatproblemen bij diabetes patiënten. De onderzoekers gaan kijken of (erfelijk) verlies van deze suikerketens ook betrokken is bij het ontstaan van diabetes, en of huidige diabetesmedicatie verlies van suikerketens tegengaat. Nebuline: cruciale rol in aangeboren spierziekten Dr. C.A.C. (Coen) Ottenheijm (m) , Nijmegen, VUmc - Fysiologie De spier is opgebouwd uit een vernuftig raderwerk van ontelbare eiwitten. Aangeboren afwijkingen in deze eiwitten doen het raderwerk v astlopen met ernstige ziekten en de dood als gevolg. Dit onderzoek bestudeert hoe één afwijkend eiwit, nebuline, dit gehele raderwerk doet vastlopen. De inburgering van een gen Dr. ir. M.W.J. (Mark) van Passel (m) , 's-hertogenbosch, WUR - Microbiologie Als een bacterie nieuwe genen opneemt, moeten deze vaak eerst ingeburgerd worden vooraleer ze effectief zijn. Het genoom, de genetische blauwdruk, toont misschien al sporen van dit soort inburgeringen, maar door nieuwe onaangepaste genen daadwerkelijk te introduceren kan de inburgering van een gen ook live gevolgd worden. Normale hersenontwikkeling dankzij de schildklier Dr. R.P. (Robin) Peeters (m) , Rotterdam, Erasmus MC - Endocrinologie Te weinig schildklierhormoon leidt tot een abnormale ontwikkeling en psychiatrische ziekte. Patiënten met deze problemen door een kapotte schildklierhormoonreceptor zijn nog niet ontdekt. De onderzoekers gaan op zoek naar deze patiënten, die veel baat zullen hebben bij extra schildklierhormoon. The art of communication Dr. M. (Michiel) Pegtel (m) , Haren (gn), VUmc - Pathologie Cellen van ons afweersysteem communiceren voortdurend met elkaar, maar hoe is vaak raadselachtig. De onderzoekers gaan kijken of cellen communiceren door pakketjes met

12 Page 11 of 15 genetische informatie uit te wisselen. Gedacht wordt dat virussen deze boodschappen manipuleren om zo onzichtbaar te blijven voor ons afweersysteem. Niet één pot nat Dr. K.T.C.A. (Katja) Peijnenburg (v) , Boxtel, UvA - Evolutiebiologie Het is lang verondersteld dat kleine zeebeestjes niet snel evolueren, maar het tegendeel lijkt waar. De onderzoekers gaan dit testen aan de hand van het DNA van twee soorten zeebeestjes die duizenden jaren geleden geïsoleerd zijn geraakt in mariene meren. Nieuwe behandeling voor baarmoederhalskanker Dr. M.I.E. (Mariëtte) van Poelgeest (v) , 's Gravenhage, UL - Gynaecologie Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door het papillomavirus. De onderzoekers willen afweercellen isoleren uit lymfklieren van patiënten met baarmoederhalskanker en buiten het lichaam vermenigvuldigen. Dit onderzoek bekijkt de overleving van deze cellen in het lichaam na infusie aan de patiënten. Hart en vaten als druktemakers Dr. ir. K.D. (Koen) Reesink (m) , UM - Biofysica Stijve slagaders, zoals bij hoge bloeddruk, laten het hart harder werken. De onderzoekers ontwikkelen een nieuwe methode waarmee vaatstijfheid en hartbelasting tegelijkertijd bepaald kunnen worden met niet-invasieve echotechnieken en een computermodel. Hiermee zal de behandeling van hoge bloeddruk worden verbeterd. Gevoeligheid voor stresshormoon en welvaartsziekten Dr. E.F.C. (Liesbeth) van Rossum (v) , Haarlem, Erasmus MC - Interne Geneeskunde/ Endocrinologie Stress, waarvan de effecten bepaald worden door het stresshormoon cortisol, draagt aanzienlijk bij aan de toename van welvaartsaandoeningen, zoals overgewicht, hoge bloeddruk, suikerziekte, hart - en vaatziekten en depressie. In dit onderzoek wordt de relatie tussen (o.a. erfelijk bepaalde) gevoeligheid voor dit stresshormoon en welvaartsziekten onderzocht. Using actions to understand language Dr. S.A. (Shirley-Ann) Rueschemeyer (v) , New York (Verenigde Staten), RU - NICI Language meaning appears to be stored in multiple areas in the brain even areas generally dedicated to controlling body movements. This research project takes a closer look at the link between language meaning and these action systems in the brain. Understanding jets from black holes Dr. D. (David) Russell (m) , UvA - Astronomie Black holes are the most physically extreme objects in the universe. The fastest known objects in the universe - jets - are accelerated near black holes. This research programme aims to discover why these jets exist and how they heat the universe. Miscommunicatie in het brein: inzicht vanuit sex-chromosomale aandoeningen Dr. S. (Sophie) van Rijn, (v) , Amsterdam, UL - Ontwikkelingsstoornissen Veel van de kennis over problematische sociale ontwikkeling komt uit studies naar kinderen met een psychische aandoening zoals autisme. In dit onderzoek zullen kinderen met beperkt sociaal inzicht als gevolg van verschillende sex-chromosomale aandoeningen (SCA) bestudeerd worden. Door het vergelijken van hersenfuncties bij kinderen met SCA's en kinderen met autisme, kunnen we mogelijk meer inzicht krijgen in de verschillende hersenmechanismen die allemaal kunnen leiden tot miscommunicatie en een tekort aan sociaal inzicht. Violation of mirror-symmetry in atoms. Dr. B.K. (Bijaya) Sahoo (m) , Niladripur (India), RuG - Kernfysisch Versneller Instituut

13 Page 12 of 15 Short-ranged weak interactions between the nucleus and the electrons in atoms result in a small violation of mirror (left-right) symmetry. Combined theoretical and experimental studies of this phenomenon can lead to important new insights into the fundamental building blocks of matter. De virtualisering van burgerschap en de staat van de staat Dr. W. Willem Schinkel (m), , EUR - Faculteit der Sociale Wetenschappen Globalisering zorgt op veel terreinen voor het minder machtig woren van natiestaten. In dit onderzoek wordt geanalyseerd hoe staten daarop reageren door een nieuwe, meer moraliserende invulling te geven aan burgerschap. Kleine moleculen in een groot hart Dr. B. (Blanche) Schroen (v) , Maastricht, UMC+ - Heart Failure Research Centre Hoge bloeddruk kan leiden tot hartfalen, één van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland. De onderzoekers zullen kleine moleculen, micrornas, bestuderen in gezonde en zieke harten. Om de 'master-switch' van deze moleculen te ontdekken zullen ze gebruik maken van genetica. Genen voor psychologische eigenschappen Dr. S. (Sophie) van der Sluis (v) , Edam, VU - Biologische Psychologie Veel psychologische eigenschappen zijn in hoge mate erfelijk bepaald. Tot nu toe is het echter moeilijk gebleken om de betrokken genen te lokaliseren. De onderzoeker zal nieuwe methodes ontwikkelen om het detecteren van genen voor psychologische eigenschappen te vergemakkelijken. Veerkracht na traumatische gebeurtenissen Dr. T. (Tom) Smeets (m) , Heusden-Zolder (België), UM - Faculty of Psychology and Neuroscience Waarom is de ene persoon opgewassen tegen schokkende ervaringen terwijl de ander er zwaar onder lijdt? De onderzoekers zullen nagaan of jeugdtrauma's, gehechtheid, en de gevoeligheid van het stress-systeem een sleutelrol spelen in het vermogen om veerkrachtig te reageren na traumatische gebeurtenissen. Efficiënte breinen Dr. D.J.A. (Dirk) Smit (m) , VU - Faculteit der Psychologie en Pedagogiek, Biologische Psychologie De hersenen maken een spectaculaire ontwikkeling door. Hersencellen maken onderling verbindingen aan en ongewenste verbindingen verdwijnen. Dit onderzoek bekijkt of hier een patroon achter zit. Is het brein een efficiënt small-world netwerk dat bestaat uit coalities van samenwerkende hersengebieden? Zoekmachine met schoonmaakwoede Dr. C.G.M. (Cees) Snoek (m) , UvA - Informatica Mensen benoemen afbeeldingen op Internet massaal maar rommelig. Onderzocht wordt hoe multimedia-analyse de beeld- en tekstinhoud kan opschonen. De opgeschoonde data dient als invoer voor een intelligente zoekmachine die mensen helpt om ook onbenoemde beelden, zoals videofragmenten, terug te vinden. De dynamiek van ultrakoude atomen Dr. M. (Michiel) Snoek (m) , Ermelo, UvA - Institute for Theoretical Physics (ITF) Ultrakoude atomen kunnen in kunstmatige roosters van laserlicht gevangen worden. Hiermee kan de kwantummechanische beschrijving van materie zowel in rust als in beweging heel precies getest worden. Dit onderzoek richt zich op het gedrag van ultrakoude atomen uit evenwicht, om dynamische kwantumprocessen, zoals het meetproces, te beschrijven. De interactie tussen plant en insect Dr. R. (Roxina) Soler Gamborena, (v) , Montevideo (Urugay), WUR - Entomologie.

14 Page 13 of 15 De co-evolutie van planten en insecten staat onder invloed van interacties waarbij plantenstoffen een rol spelen. Experimentele studies van insect-plant interacties zijn doorgaans gebaseerd op systemen die bestaan uit één plant die door één plantetend insectensoort wordt aangevallen. Recente studies laten echter zien dat de uitkomst van plant-insect interacties sterk beïnvloed kan worden wanneer ook een tweede planteneter in het spel is. De hedendaagse ecologie staat voor de uitdaging om via een multidisciplinaire aanpak ecologische vragen te beantwoorden, waarbij de aanpak wordt verbreed van eenvoudige één-plant-insect interacties tot meer complexere gemeenschappen. Dit vraagt om onderzoek naar de onderliggende mechanismen die een rol spelen in insect-plant interacties. In dit voorstel kies ik een multidisciplinaire aanpak, die genexpressie, plantenchemie en gedragsecologie omvat, om plant-insect interacties te bestuderen die meerdere soorten omvatten. Op deze manier zal er een verbinding gelegd worden tussen informatie over mechanismen en informatie over ecologische functies. Getting to know your catalyst intimately Dr I. (Eli) Stavitski (m) , Ussuriisk (Rusland), UU - Inorganic Chemistry and Catalysis When studying chemical transformations on catalysts we look at millions of molecules at the same time and the resulting picture is blurred. In this project researchers will use microscopes to find out how individual catalytic active site works. De (beperkte) rationaliteit van altruïsme uit eigenbelang Dr. S. (Sigrid) Suetens (v) , UvT - Experimentele Economie Mensen gedragen zich soms altruïstisch, zelfs in situaties waarin ze dit volgens de traditionele economische theorie niet zouden doen. De onderzoekers gaan na in hoeverre zulk altruïsme onzelfzuchtig is of voortkomt uit eigenbelang en of het, indien het voortkomt uit eigenbelang, rationeel te verantwoorden is. Meetkunde van de kleinste deeltjes Dr. W.D. (Walter) van Suijlekom (m) , RU - Wiskunde Het Standaard Model van de elementaire deeltjes geeft een zeer nauwkeurige beschrijving van de kleinste bouwstenen van ons universum. Dit project heeft als doel de wiskundige structuur van het model te ontrafelen met behulp van een nieuw soort meetkunde. Hiërarchisch taalgebruik Dr. P.J.F. (Peter) de Swart (m) , RuG - Center for Language and Cognition Groningen. Veel talen rangschikken de elementen in een zin op basis van hun betekenis. Dit project onderzoekt of er ook in Nederlandse zinnen sporen van zo'n rangschikking te vinden zijn. De onderzoeker kijkt hiervoor naar zowel taalproductie als taalbegrip. Hoe schakelt een plant zijn immuunsysteem aan? Dr. W.I.L.(Wladimir) Tameling (m) , Hoorn, WUR - Phytopathologie Planten bezitten, net als mensen, immuunreceptoren waarmee ziekteverwekkers herkend en afgeweerd kunnen worden. Onderzocht zal worden hoe een immuunreceptor na die herkenning de immuunrespons aanschakelt. Er zal hierbij gekeken worden hoe het signaal van de immuunreceptor wordt overgedragen op andere eiwitten binnen de plantencel. Reuma ontwricht Dr. S.W. (Sander) Tas (m) , Leiderdorp, AMC/UvA - Klinische Immunologie en Reumatologie Reuma is een chronische ontstekingsziekte van de gewrichten. De onderzoekers bestuderen welke boodschapper-eiwitten betrokken zijn bij de ontstekingsreactie. Vervolgens zullen deze eiwitten selectief worden geremd met behulp van gentherapie om de ziekte langdurig te onderdrukken. Pacemaker tegen depressie Dr. Y. (Yasin) Temel (m) , Sivas (Turkije), UM - Neurochirurgie

15 Page 14 of 15 Hersenen controleren gedrag, hoofdzakelijk met behulp van elektrische stroompjes. Recent is aangetoond dat bij depressie, bepaalde hersengebieden gestoorde elektrische signalen zenden. De onderzoeker richt zich op het herstellen van deze gestoorde hersenactiviteit door met behulp van geïmplanteerde elektroden in de hersenen tegenstroom te geven. Nonlocal quantum games Dr. B.F. (Ben) Toner (m) , CWI - Informatica Quantum-mechanical systems may be correlated with each other in non-classical, 'spooky,' ways. This project aims to better understand the nature of these correlations, and to study how they can be useful for information-processing tasks. Belichten van tumoren Dr. ing. R.L.P. (Robert) van Veen (m) , Erasmus MC - CODT Fotodynamische therapie maakt gebruik van laserlicht en een lichtgevoelige stof waardoor tumorcellen sterven. De hoeveelheid licht en de lichtverdeling in de tumor zijn van essentieel belang voor een complete tumor sterfte. Middels 3D beeldvorming, lichtmetingen en planning zorgt dit onderzoek voor een optimaal klinisch resultaat. Planten in een veranderend milieu Dr. P. (Philippine) Vergeer (v) , Gouda, RU - Ecologie Planten hebben verschillende mechanismen om aan te passen aan veranderingen in het leefmilieu. Meestal is hiervoor genetische variatie nodig. Maar planten kunnen ook via omgevingsgestuurde mechanismen reageren. Dit onderzoek gaat na welke mechanismen worden gebruikt en hoe deze elkaar beïnvloeden. De archeologische verwachtingskaart verbeterd Dr. J.W.H.P. (Philip) Verhagen (m) , VU - Archeologie Archeologen maken verwachtingskaarten om gericht te kunnen zoeken naar nieuwe archeologische vindplaatsen. Dit onderzoek gaat die kaarten verbeteren door de sociale en culturele factoren te modelleren die invloed hebben gehad op bewoning en landgebruik in het verleden. Wanneer nemen politici risico? Dr. B. (Barbara) Vis (v) , Heemstede, VU - Politicologie Waarom komen sommige regeringen met voorstellen die stemmen kosten, en andere niet? Dit heeft alles te maken met het risico dat politici bereid zijn te nemen. Dit onderzoek bestudeert de invloed van risico op welvaartstaathervorming. Brengen beschadigde bloedvaten het brein op hol? Dr. E.A. (Erwin) van Vliet (m) , Gouda, UvA - Center for Neuroscience Bij epilepsiepatiënten kunnen de eigenschappen van bloedvaten in het brein veranderen, waardoor stoffen en bloedcellen het brein binnendringen die de epilepsie kunnen verergeren. De onderzoeker bestudeert hoe dit kan en of dit te herstellen is. Kristalgroei uit oplossing met nanoprecisie Dr. ir. V. (Vedran) Vonk (m) , Koper (Slovenië), RU - Vaste Stof Chemie Het begrip van en de controle over kristalgroei uit een verzadigde oplossing is niet toereikend voor het vervaardigen van toekomstige nanomaterialen. In dit onderzoek zal deze kristalgroei, die plaatsvindt aan een verborgen grensvlak, op de voet gevolgd worden door gebruik te maken van de modernste hoog energetische en zeer intense synchrotronstraling. Hoe praten eiwitten met elkaar? Dr. J. (Jocelyne) Vreede (v) , Geleen, UvA - Computational Chemistry and Physics Vluchtige contacten tussen eiwitten sturen processen aan in een cel. Dergelijke contacten zorgen

16 Page 15 of 15 er ook voor dat een cel kan reageren op zijn omgeving. Met behulp van computermodellen gaat de onderzoeker dit soort contacten in eenvoudige eiwitsystemen onderzoeken. Politisering van Europa in nationale verkiezingen: consensus of conflict? Dr. C.E. (Catherine) de Vries (v) , Zwolle, UvA - Politicologie Spelen opvattingen over Europa een rol bij de keuzes van kiezers in het stemhokje? Wat is de rol van mediaberichtgeving en partijstandpunten over Europa hierin? Dit onderzoek beantwoordt deze vragen door verkiezingen in Nederland en andere Europese lidstaten te vergelijken. Geneesmiddelbijwerkingen: onderzoeksopzet of medicijn? Dr. F. (Frank) de Vries (m) , Groningen, UU - Farmaceutische Wetenschappen Epidemiologen bepalen de kans op geneesmiddelbijwerkingen met behulp van grote medische patiëntendatabases. Echter, zij gebruiken verschillende methodes en trekken vaak tegenstrijdige conclusies. Dat bemoeilijkt een correcte interpretatie. Dit Europese onderzoek ontwikkelt nieuwe methodes, die een juiste beoordeling van geneesmiddelbijwerkingen vereenvoudigen. Ecologische effecten veroorzaakt door metalen Dr. M.G. (Martina) Vijver (v) , IJlst, UL - milieubiologie Metalen zijn persistent en komen veelvuldig voor in het milieu. Wat voor invloed deze metalen hebben op planten en dieren wordt mogelijk overschat. De onderzoekers zullen nieuwe modellen ontwikkelen en gaan metingen verrichten op de 'hotspot' locaties in het veld. Lichamelijk geweld onder jongeren op het platteland en in de stad, Dr. D. (Don) Weenink (m) , Rotterdam, WUR - Rurale Sociologie Geweld kan beschouwd worden als een sociale interactie waarin normen worden afgedwongen. Door analyse van justitiële dossiers gaat de onderzoeker na hoe gewelddadige interacties verlopen en welke normen in het geding zijn, in stad en platteland de afgelopen vijftig jaar. Hoe warm was het vroeger? Dr. J.W.H. (Johan) Weijers (m) , Heemstede, UU - Geochemie Temperaturen op aarde fluctueerden al sterk in het verleden. Betrouwbare schattingen van deze temperaturen zijn echter schaars. Door fossiele overblijfselen van bodembacteriën te bestuderen proberen de onderzoekers vroegere luchttemperaturen nauwkeuriger te reconstrueren. De dynamiek van visuele informatie Dr. L.J.F.M. (Wieske) van Zoest (v) , 's-hertogenbosch, VU - Cognitieve Psychologie Visuele Informatie verandert als een functie van tijd. Korte verwerking van visuele informatie leidt tot ander gedrag dan langere verwerking van dezelfde informatie. Dit project gaat onderzoeken wat de invloed is van deze dynamiek op de perceptie, selectie en acties van mensen.... Noot voor de redactie, niet voor publicatie: Nadere informatie over de onderzoekers (onder andere contactgegevens) is te verkrijgen via: NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie t: +31 (0) , voorlichting@nwo.nl Zie ook persbericht 'NWO trekt meer geld uit na stormloop op Veni en Vidi', 20 februari 2008,

Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten. Ad W. van Gorp, oprichter en CEO

Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten. Ad W. van Gorp, oprichter en CEO Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten Ad W. van Gorp, oprichter en CEO Agenda 1. Historie 2. Strategie 3. Projecten 10/28/2013 2 Historie Spin off bedrijf van het Hubrecht

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 12 Verschil 213 tov. 212 21 3 211 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 225 221

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 19 Verschil 214 tov. 213 7-5-212 6-5-213 5-5-214 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 16 Verschil 214 tov. 213 16-4-212 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 283 3319

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 24 Verschil 213 tov. 212 13 6 211 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 479 417

Nadere informatie

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 188 Type 1 Diabetes and the Brain Het is bekend dat diabetes mellitus type 1 als gevolg van hyperglykemie (hoge bloedsuikers) kan leiden tot microangiopathie (schade aan de kleine

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van

Nadere informatie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest

Nadere informatie

Gewichtsverlies bij Huntington patiënten

Gewichtsverlies bij Huntington patiënten Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Mollige muizen wijzen op het belang van de hypothalamus bij de ziekte

Nadere informatie

Chapter 6. Nederlandse samenvatting

Chapter 6. Nederlandse samenvatting Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niet-technische samenvatting 2015246 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van de rol die darmflora speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1.2 Looptijd van het project 1.3

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

BSc programma Biologie en Medische biologie. de differentiatiefase

BSc programma Biologie en Medische biologie. de differentiatiefase BSc programma Biologie en Medische biologie de differentiatiefase Even voorstellen Sarian Kosten Universitair docent Aquatische Ecologie Onderwijs: BSc Biologie: Systeem ecologie, Applied Ecology MSc Biology:

Nadere informatie

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Onderzoek met het Virtuele Lab Social Cognition in Psychologically Healthy Adults Research with the Virtual Laboratory Anja I. Rebber Studentnummer: 838902147

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Braak, Bas ter Title: Carcinogenicity of insulin analogues Issue Date: 2015-06-18

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13

Nadere informatie

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft

Nadere informatie

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. 0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve

Nadere informatie

Algemene samenvatting

Algemene samenvatting Algemene samenvatting De mens kan niet zonder zuurstof. De zuurstof die wij inademen wordt vanaf de longen door het bloed naar alle cellen van ons lichaam gebracht. De cellen kunnen deze zuurstof gebruiken

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22618 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Schans, Martin van der Title: Blowup in the complex Ginzburg-Landau equation Issue

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

BSc programma Biologie en Medische biologie. de differentiatiefase

BSc programma Biologie en Medische biologie. de differentiatiefase BSc programma Biologie en Medische biologie de differentiatiefase Even voorstellen Eric Visser Universitair docent Experimentele Plantenecologie Opleidingscoördinator master Biology Onderwijs: BSc Biologie:

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

The influence of team diversity inside and outside the team on the level of ambidexterity

The influence of team diversity inside and outside the team on the level of ambidexterity The influence of team diversity inside and outside the team on the level of ambidexterity Synopsis onderszoeksplan Afstudeerscriptie Strategisch Management, faculteit Bedrijfskunde, Wendy Poppelaars -

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Inleiding

Nederlandse samenvatting. Inleiding Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting en discussie

Nederlandse samenvatting en discussie 9. Nederlandse samenvatting en discussie Chapter 9 In dit proefschrift is het onderzoek beschreven naar de hartfunctie tijdens sepsis en de invloed van beademing op het hart als de werking van het hart

Nadere informatie

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen IP/8/899 Brussel, 9 december 8 EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen Vanaf januari 9 zal de EU een nieuw programma voor een veiliger

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

NEDERLANDSE HERSENBANK. De oplossing zit in de hersenen

NEDERLANDSE HERSENBANK. De oplossing zit in de hersenen NEDERLANDSE HERSENBANK De oplossing zit in de hersenen Onderzoek doet leven Het wetenschappelijk onderzoek is de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. Nieuwe technieken maken het mogelijk om

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

De Ziekte van Huntington als hersenziekte

De Ziekte van Huntington als hersenziekte Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Beenmergtransplantatie bij de Ziekte van Huntington Beenmergtransplantaat

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Man of vrouw? Een onderzoek naar sekseverschillen in reacties op chronische aandoeningen Roeke, M.

Man of vrouw? Een onderzoek naar sekseverschillen in reacties op chronische aandoeningen Roeke, M. Man of vrouw? Een onderzoek naar sekseverschillen in reacties op chronische aandoeningen Roeke, M. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Neuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety

Neuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety Neuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking

Nadere informatie

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet 1 2 3 4 MATERIAL PREPARING LESSON ATTITUDE TOWARD WORK Ik kom er vaak tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)

NEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY) NEDERLANDE AMENVATTING (DUTCH UMMARY) 189 Nederlandse amenvatting (Dutch ummary) trekking van proefschrift Patiënten met een chronische gewrichtsontsteking, waaronder reumatoïde artritis (RA), de ziekte

Nadere informatie

Van mutatie naar ziekte

Van mutatie naar ziekte Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Een nieuw antilichaam onthult toxische delen van het huntingtine

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Effectieve Communicatie

Effectieve Communicatie Effectieve Communicatie Coachen een veelzijdig vak Groningen, 30 september 2011 MARTIJN DOELEN Basiselementen communicatie en vaardigheden Communicatie filosofie Johan Cruyff Institute for Sport Studies

Nadere informatie

Dag van intelligentie 2018

Dag van intelligentie 2018 Dag van intelligentie Design 2018 Dr. Marc P.H. Hendriks, Klinisch neuropsycholoog Het Brein achter Intelligentie; Van localisatie naar netwerktheorieën Structuur en Functie De hersenen van boven Structuur

Nadere informatie

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen?

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? De firewall van de Speedtouch 789 (wl) kan niet volledig uitgeschakeld worden via de Web interface: De firewall blijft namelijk op stateful staan

Nadere informatie

Mastermogelijkheden. Hoe verder na een bachelor Psychologie? NL Klaas Visser 2014. mastermogelijkheden psychologie

Mastermogelijkheden. Hoe verder na een bachelor Psychologie? NL Klaas Visser 2014. mastermogelijkheden psychologie Mastermogelijkheden Hoe verder na een bachelor Psychologie? 1 Doel vandaag Beeld geven van Bachelor Master in Nederland Toegespitst op Psychologie Verschillen en overeenkomsten tussen opleidingen Psychologie

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

Mitochondriën en oxidatieve stress

Mitochondriën en oxidatieve stress Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Ons richten op oxidatieve stress bij de ziekte van Huntington Celschade

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

Samenvatting 161 NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING

Samenvatting 161 NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Samenvatting 161 NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING 162 Samenvatting NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Diabetes mellitus, of suikerziekte, is een groep stofwisselingsziekten. De kenmerkende eigenschap van deze

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

Professor, wanneer komt dat fruitvliegmedicijn?

Professor, wanneer komt dat fruitvliegmedicijn? Professor, wanneer komt dat fruitvliegmedicijn? Boezemfibrilleren is schadelijker dan gedacht. Door de stress van het ongecontroleerd en veel te snel samentrekken van de boezems, lopen de hartcellen schade

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

Erasmus Project. September 2014 Juli Maths Paths in Europe

Erasmus Project. September 2014 Juli Maths Paths in Europe Erasmus Project September 2014 Juli 2016 Maths Paths in Europe Wij : Basisschool Sint-Hendrik Gelegen in Petegem-aan-de-Leie, een deelgemeente van Deinze. Onze partners Engeland (coördinator) Spanje Italië

Nadere informatie

KANKER EN KANKERONDERZOEK

KANKER EN KANKERONDERZOEK DE GEMENE DELER KANKER EN KANKERONDERZOEK Naam: Klas: Datum: INLEIDING Kanker is een veelvoorkomende ziekte. Bijna een derde van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat zelf mee te maken. Op dit moment

Nadere informatie

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Met dit proefschrift ga ik promoveren in de biochemie. In dit vakgebied wordt de biologie bestudeerd vanuit chemisch perspectief. Het

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl

Nadere informatie

Post-conditioning hormesis en het homeopathische similia principe

Post-conditioning hormesis en het homeopathische similia principe Post-conditioning hormesis en het homeopathische similia principe Homeopathie: méér dan placebo Utrecht, 9 april 2014 Roel van Wijk Natuurlijke dynamiek / evenwicht Hormesis het boogprincipe evolutionair

Nadere informatie

Mindset en Effectief studeren

Mindset en Effectief studeren Mindset en Effectief studeren 2015 Geert Jan Roelofs Studieadviseur/docent Julius Instituut Dept. Natuur en Sterrenkunde, UU 1) Je intelligentie is een soort basis eigenschap van je waar je weinig aan

Nadere informatie

Meer mensen met MS, beter helpen

Meer mensen met MS, beter helpen Meer mensen met MS, beter helpen De progressie van de zenuwslopende ziekte multiple sclerose (MS) stoppen door het voorkomen van beschadiging aan de hersencellen bij mensen MS. Achtergrond MS werd tot

Nadere informatie

157 De ontdekking van de natuurlijke aanwezigheid van antisense oligonucleotiden in eukaryote cellen, die de expressie van specifieke eiwitten kunnen reguleren, heeft in de afgelopen tientallen jaren gezorgd

Nadere informatie

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden.

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De acht drempels van David Christian. De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De Big Bang. De sterren lichten op. Nieuwe chemische

Nadere informatie

Samen komen we verder. Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA

Samen komen we verder. Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA Samen komen we verder Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA Uw bijdrage zorgt voor vooruitgang Juan Garcia, onderzoeker bij VUmc CCA: Ik studeerde geneeskunde omdat ik mensen wilde

Nadere informatie

Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer

Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Bijlage 3 Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Ziekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:

Ziekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen: IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

De indeling van de sector Natuur

De indeling van de sector Natuur De indeling van de sector Natuur Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in vijf subsectoren: 1 Biologie, scheikunde en medisch 2 Wiskunde, natuurkunde en informatica

Nadere informatie

Translating science into better healthcare. Nieuwe bloedvaten beter in beeld

Translating science into better healthcare. Nieuwe bloedvaten beter in beeld Translating science into better healthcare Nieuwe bloedvaten beter in beeld In deze folder leest u de resultaten van een groot onderzoek naar bloedvaten. Onderzoekers, bedrijven en de Hartstichting ontwikkelden

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication Citation for published version (APA): Vroling, A. B. (2009). Nasal epithelial

Nadere informatie

University of Groningen

University of Groningen University of Groningen De ontwikkeling van prikkelverwerking bij mensen met een Autisme Spectrum Stoornis en de invloed van hulp en begeleiding gedurende het leven. Fortuin, Marret; Landsman-Dijkstra,

Nadere informatie

100 jaar Antoni van Leeuwenhoek

100 jaar Antoni van Leeuwenhoek 100 jaar Antoni van Leeuwenhoek Onze toekomstdroom Het Antoni van Leeuwenhoek koos 100 jaar geleden al voor de grensverleggende weg door onderzoek en specialistische zorg samen te voegen met één scherp

Nadere informatie

BRAIN STRUCTURE AND FUNCTION IN CHILDREN BORN SMALL FOR GESTATIONAL AGE. Henrica Martina Antoinette de Bie

BRAIN STRUCTURE AND FUNCTION IN CHILDREN BORN SMALL FOR GESTATIONAL AGE. Henrica Martina Antoinette de Bie BRAIN STRUCTURE AND FUNCTION IN CHILDREN BORN SMALL FOR GESTATIONAL AGE Henrica Martina Antoinette de Bie Cover MP van den Heuvel, Josephine & Steven Ang This project was supported by an educational grant

Nadere informatie

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider

Nadere informatie

Vetverbranding in de hersenen?

Vetverbranding in de hersenen? Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Kan een synthetische olie helpen om de hersenen van voedsel te voorzien

Nadere informatie

Snel en effectief ingrijpen dankzij ziekte-overstijgend immunologisch onderzoek. Een betere aanpak van chronische ziekten

Snel en effectief ingrijpen dankzij ziekte-overstijgend immunologisch onderzoek. Een betere aanpak van chronische ziekten Snel en effectief ingrijpen dankzij ziekte-overstijgend immunologisch onderzoek Een betere aanpak van chronische ziekten Samenvatting Het probleem Door de vergrijzing van de bevolking groeit het aantal

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

De ultieme droom van de professor is. om planten resistent te maken tegen ziekten.

De ultieme droom van de professor is. om planten resistent te maken tegen ziekten. om planten resistent te maken tegen ziekten. 1 om mensen te leren hoe belangrijk taal is in de geschiedenis van Nederland. 2 om een voor iedereen een goede sport- of bewegingsvorm te vinden. 3 dat scholieren,

Nadere informatie

Figuur 1: schematische weergave van een cel

Figuur 1: schematische weergave van een cel Inleiding De titel van het proefschrift is Preventing the transmission of mitochondrial diseases. Dat wil zeggen: het tegengaan dat mitochondriële ziekten worden doorgegeven aan het nageslacht. Mitochondriën

Nadere informatie