LEIDRAAD Preventie, diagnostiek, behandeling en zorg multiresistente tuberculose
|
|
- Sylvia van der Ven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 LEIDRAAD Preventie, diagnostiek, behandeling en zorg multiresistente tuberculose
2 Samenstelling werkgroep Multiresistente tuberculose LEDEN VAN DE WERKGROEP (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. O. (Onno) Akkerman, longarts Tuberculosecentrum Beatrixoord, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen (vanaf ) Drs. R. (Richard) van Altena, longarts Tuberculosecentrum Beatrixoord, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen (tot ) Drs. M.J. (Martin) Boeree, longarts Tuberculosecentrum Dekkerswald, Universitair Centrum voor Chronische Longziekten, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen Dr. N.A.H. (Rob) van Hest, arts maatschappij en gezondheid/epidemioloog, GGD Rotterdam- Rijnmond, Rotterdam en GGD Groningen, Groningen Drs. W. (Wouter) Hoefsloot, longarts Tuberculosecentrum Dekkerswald, Universitair Centrum voor Chronische Longziekten, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen (vanaf ) Drs. W.C.M. (Wiel) de Lange, longarts Tuberculosecentrum Beatrixoord, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Drs. C. (Cécile) Magis-Escurra, longarts Tuberculosecentrum Dekkerswald, Universitair Centrum voor Chronische Longziekten, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen Drs. M.E. (Marlies) Mensen, longarts, GGD Amsterdam, Amsterdam Prof. D. (Dick) van Soolingen, hoofd Nationaal Tuberculose Referentie Laboratorium, Centrum voor Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven Dr. G. (Gerard) de Vries (secretaris), arts maatschappij en gezondheid/epidemioloog, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag en tuberculosecoördinator bij het Centrum voor Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven Vastgesteld op 6 december 2013 door de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding. Revisie december KNCV Tuberculosefonds Den Haag, december 2013 KNCV Tuberculosefonds Overname en/of openbaarmaking van gedeelten van deze uitgave is toegestaan, mits dat gebeurt met bronvermelding. KNCV TUBERCULOSEFONDS POSTBUS CC DEN HAAG TELEFOON FAX INFO@KNCVTBC.NL 2
3 Inhoudsopgave Samenstelling werkgroep Multiresistente tuberculose... 2 Inhoudsopgave... 3 Lijst met afkortingen Inleiding Diagnostiek Therapie Management latent geïnfecteerde personen met multiresistente Mycobacterium tuberculosis De zorg voor patiënten met MDR-tuberculose... 9 Referenties Bijlage Deelnemers Workshop Multiresistente Tuberculose
4 Lijst met afkortingen CPT DOT GGD KNCV MDR NVMM PCR RIVM WHO XDR ZN Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding Directly Observed Therapy Gemeentelijke Gezondheidsdienst Koninklijke Nederlandse Centrale Vereniging tot bestrijding der tuberculose Multidrug-resistant / Multiresistente (tuberculose) Nederlandse Vereniging van Medische Microbiologie Polymerase chain reaction Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu World Health Organization / Wereldgezondheidsorganisatie Extensively drug-resistant / Extensief resistente (tuberculose) Ziehl-Neelsen (kleuring) 4
5 1. Inleiding In september 1993 werd de Richtlijn met betrekking tot de behandeling en preventie van multiresistente tuberculose in Nederland geschreven door de Commissie Multiresistente Tuberculose van de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding (CPT) (1). Deze richtlijn leest twintig jaar later als een historisch document waarin toen nieuwe tuberculosebestrijdingsonderwerpen werden besproken, zoals surveillance, DNA fingerprinting, screeningen, directly observed therapie (DOT), infectiepreventiemaatregelen, gedwongen opname, illegaliteit. Dat alles in een tijd dat hiv/aids nog niet te behandelen was en multiresistente (MDR) tuberculose in de Verenigde Staten een probleem in opkomst was o.a. door nosocomiale transmissie. De inschatting was dat in Nederland MDR-tuberculose vooral zou ontstaan bij daklozen/druggebruikers vanwege slechte therapietrouw. Twintig jaar later is MDR-tuberculose een groot mondiaal probleem, waarbij in sommige landen de helft van de tbc-patiënten deze of nog ernstiger vormen van resistenties hebben. In het WHO Global Tuberculosis Report 2013 wordt geschat dat er nieuwe gevallen van MDR-tuberculose waren in 2012; slechts bij (21%) werd de diagnose MDRtuberculose gesteld, waarvan (84%) in 2012 met tweedelijns medicatie behandeld werd (2) MDR XDR Figuur 1. Aantal multiresistente en extensief resistente tuberculosepatiënten in Nederland, ,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% Figuur 2. Percentage multiresistente en extensief resistente Mycobacterium tuberculosis isolaten in Nederland,
6 In Nederland is het aantal MDR tbc-patiënten per jaar niet veel veranderd de laatste twintig jaar: gemiddeld worden patiënten vastgesteld (Figuur 1). In 2009 was er een piek met 20 patiënten. Door de afname van het totale aantal tbc-patiënten en door afname van het percentage kweekbevestiging van alle tbc-patiënten is het percentage multiresistente Mycobacterium tuberculosis isolaten in Nederland gestegen tot 1,5-2,0% (Figuur 2). Extensief resistente (XDR)-tuberculose is na de definiëring van deze vorm van tuberculose vier keer vastgesteld in Nederland. Het lage aantal MDR tbc-patiënten in Nederland, de concentratie van de MDR tbcbehandeling in de twee tuberculosecentra (Beatrixoord en Dekkerswald) en de snelle veranderingen in diagnostiek en behandeling zijn redenen geweest waarom de Nederlandse MDR-richtlijn waarschijnlijk lange tijd niet herzien is. In 2006 verscheen de eerste WHO richtlijn Programmatic management of drug-resistant tuberculosis, in 2008 een Emergency Update en in 2011 een Update (3 5). In 2013 bracht de International Union Against Tuberculosis and Lung Disease een richtlijn Clinical and Operational Management of Drug- Resistant Tuberculosis uit (6). In de loop van 2013 zal de WHO het Companion handbook to the 2011 WHO Guidelines for the Programmatic Management of Drug-resistant Tuberculosis uitbrengen. In Nederland wordt MDR-tuberculose besproken in de CPT-werkgroep MDR-tuberculose, zowel casuïstiek als beleid. Op 11 april 2012 werd in een workshop de preventie, diagnostiek en behandeling van MDR-tuberculose besproken met deskundigen uit het Nederlandse veld (Bijlage Deelnemers). Deze leidraad is een weerslag van de aanbevelingen uit deze workshop, aanbevelingen uit de verschillende MDR-werkgroep vergaderingen, de WHO richtlijnen en uit het document European Union Standards of Tuberculosis Care (7). Recent verscheen een overzichtsartikel over MDR-tuberculose in een van de Nederlandstalige tijdschriften (8). 6
7 2. Diagnostiek 2.1. Moleculaire snelresistentie diagnostiek op direct materiaal dient zo spoedig mogelijk gedaan te worden a) bij alle sputum of broncho-alvealaire lavage ZN/auramine-positieve tbcpatiënten, en b) bij overige (kweekbevestigde) tbc-patiënten met een risicofactor voor MDRtuberculose. In Nederland zijn dat patiënten die voldoen aan een van de volgende criteria: - Eerdere behandeling voor tuberculose, - Contact van besmettelijke bron met MDR-tuberculose, - Afkomstig uit voor tuberculose hoogendemische gebieden en verblijf korter dan 2,5 jaar in Nederland. - Afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie (inclusief de Baltische Staten), ongeacht duur van verblijf in Nederland. Op deze wijze wordt de diagnose rifampicine-resistente of MDR-tuberculose bij ZN/auramine sputumpositieve tuberculosepatiënten met circa 5 weken verkort en bij kweekpositieve tbc-patiënten met circa 2 weken. Een aantal werkgroepleden is van mening dat moleculaire snelresistentie diagnostiek verricht moet worden op alle positieve materialen (ZN, auramine, kweek en PCR M. tuberculosis complex). De rol van genotypische gevoeligheidsbepaling wordt momenteel besproken bij de herziening van de Nederlandse Vereniging van Medische Microbiologie (NVMM)-richtlijn mycobacteriële laboratoriumdiagnostiek (9). De MDRwerkgroep vindt dat adviezen in de NVMM-richtlijn en de MDR-richtlijn (bij voorkeur) hetzelfde moeten zijn. Vier leden van de MDR-werkgroep zijn ook lid van de NVMMwerkgroep die de labdiagnostiek richtlijn herziet. De MDR-werkgroep wacht discussie en vaststelling van de plaats van de genotypische gevoeligheidsbepaling in de NVMMwerkgroep af, voordat bovenstaande aanbeveling wordt aangepast Gebruik alleen diagnostische moleculaire testen met een hoge betrouwbaarheid voor MDR tbc-diagnostiek (7), zoals de Line Probe Assays (bijv. Hain test) en automated real-time nucleic acid amplification technology (Xpert MTB/RIF). De sensitiviteit en specificiteit van moleculaire (resistentie)diagnostiek varieert per test; de voorspellende waarde is afhankelijk van de prevalentie van MDR-tuberculose onder de risicogroep/de persoon met bepaald risicoprofiel. Interpretatie van de moleculaire testresultaten vereist specifieke kennis en ervaring, en dient door een deskundige gedaan te worden Alle moleculaire testresultaten moeten met een fenotypische gevoeligheidsbepaling bevestigd worden (7). Na vaststelling van een moleculaire resistentie voor rifampicine of voor rifampicine en isoniazide, dient naast de fenotypische resistentiebepaling voor eerstelijnsmiddelen, standaard een resistentiebepaling gedaan te worden voor rifabutine, amikacine, kanamycine, capreomycine, moxifloxacine, protionamide, cycloserine en linezolid. Deze tweedelijnsbepalingen dienen door het Tuberculose Referentielaboratorium van het RIVM gedaan te worden. De nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de resistentiebepalingen voor tweedelijnsmiddelen varieert sterk per tuberculostaticum. 7
8 3. Therapie 3.1. Behandeling van MDR/XDR-tuberculosepatiënten dient onder supervisie te staan van longartsen van een van de twee tuberculosecentra (sanatoria) (10). De MDR-behandeling wordt gestart door longartsen van een van de twee tuberculosecentra en besproken in een multidisciplinaire groep van experts In overleg met het tuberculosecentrum wordt bepaald of een patiënt direct opgenomen wordt (bijv. een patiënt met sputum-positieve MDR-tuberculose) of dat eerst het resistentiepatroon wordt afgewacht en behandeling/opname pas wordt gestart als het fenotypische gevoeligheidspatroon bekend is. In de overweging om thuis af te wachten worden klinische factoren (ernst ziektebeeld van de patiënt, de uitgebreidheid van de afwijkingen, wel of geen pulmonale afwijkingen), sociale factoren (niet afwachten in een asielzoekerscentrum) en andere factoren (begripsniveau patiënt) meegenomen MDR-tuberculose wordt in principe behandeld met pyrazinamide en minimaal 4 tweedelijnsmiddelen, waarvoor de bacterie gevoelig is, waaronder een aminoglycoside, een latere generatie fluoroquinolone (moxifloxacine), ethoniamide (of protionamide), cycloserine of para-aminosalicylzuur (PAS) of medicamenten uit groep 5 (5,7). In de MDR workshop is gesteld dat MDR-tbc-behandeling met minimaal 4 effectieve middelen dient te gebeuren en dat bijwerkingen vaak een limiterende factor zijn. In Nederland tellen we ethambutol en pyrazinamide ook mee als effectieve medicatie in een behandelregime als de bacterie daarvoor gevoelig is. Nieuwe geneesmiddelen voor de behandeling van MDR-tuberculose worden toegepast op basis van beschikbare kennis in wetenschappelijke literatuur, zoals bij linezolid, en op advies van gezaghebbende organisaties, zoals onlangs voor bedaquilline door de WHO (11) Indien mogelijk wordt een patiënt met MDR-tuberculose ambulant behandeld (7). Dit kan of centraal via de tuberculosecentra of via een shared-care model. Daarbij is goede instructie en training nodig van de artsen en verpleegkundigen die de patiënt buiten de tuberculosecentra begeleiden. De longarts (van de tuberculosecentra) die de behandeling initieert blijft eindverantwoordelijk De duur van een MDR-behandeling is in principe minimaal 8 maanden intensieve fase en minimaal 20 maanden totaal (5,7). In individuele gevallen kan hiervan worden afgeweken, zoals bijvoorbeeld bij gebleken rifabutine gevoeligheid. MDR-tuberculose dient maandelijks bacteriologisch vervolgd te worden met ZN/auramine en kweek van het sputum (voor longtuberculose). Voor programmatische monitoring van behandeling van (pulmonale) MDR-tuberculose dient het resultaat van 8
9 sputum (ZN/auramine en kweek) na 6, 12, 18 en 24 maanden na start MDR-therapie vastgelegd te worden (12) Voor de follow-up na behandeling adviseert de werkgroep om MDR-tuberculosepatiënten minimaal gedurende 2 jaar halfjaarlijks te controleren, indien mogelijk gedurende 5 jaar. Bij controle wordt anamnese verricht, het gewicht gemeten en in geval van longtuberculose een thoraxfoto gemaakt en zonodig sputum voor kweek op M. tuberculosis verricht. Indien de GGD de controle verricht, dan worden de uitslagen aan de hoofdbehandelaar van de tuberculosecentra teruggekoppeld. 4. Management latent geïnfecteerde personen met multiresistente Mycobacterium tuberculosis 4.1. Gezien de afwezigheid van een evidence-based preventief behandelingsregime worden geïnfecteerde personen met een multiresistente M. tuberculosis bacterie in het algemeen niet behandeld, maar gedurende minimaal 2 jaar halfjaarlijks gecontroleerd op symptomen en met een X-thoraxfoto. Bij kinderen onder de 5 jaar en immuungecompromitteerde personen met een infectie met een multiresistente M. tuberculosis stam is preventieve behandeling evenwel te overwegen (13). De keuze om te behandelen, de keuze van de middelen en de duur van een preventieve behandeling wordt in samenspraak met de CPT-werkgroep MDRtuberculose bepaald De werkgroep beveelt aan om een databestand bij te houden van latent geïnfecteerde contacten met een multiresistente M. tuberculosis bacterie, inclusief behandelings/follow-up resultaten. De secretaris van de MDR-werkgroep onderhoudt het databestand en benadert de GGD en voor deze gegevens van sputumpositieve MDR tbc-patiënten. 5. De zorg voor patiënten met MDR-tuberculose Dit hoofdstuk wordt op later moment geschreven. 9
10 Referenties 1. Commissie Multiresistente Tuberculose van de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding. Richtlijn met betrekking tot de behandeling en preventie van multiresistente tuberculose in Nederland. Den Haag: KNCV Tuberculosefonds; World Health Organization. Global tuberculosis control: WHO report 2013 (WHO/HTM/TB/ ). Geneva: World Health Organization; WHO guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis. WHO/HTM/TB/ World Health Organization; WHO guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis. Emergency update WHO/HTM/TB/ World Health Organization; WHO guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis: 2011 update. WHO/HTM/TB/ World Health Organization; Guidelines for Clinical and Operational Management of Drug-Resistant Tuberculosis. International Union Against Tuberculosis and Lung Disease; Migliori GB, Zellweger JP, Abubakar I, Ibraim E, Caminero JA, De Vries G, et al. European union standards for tuberculosis care. Eur Respir J. 2012;39: Janssen S, Grobusch MP. Drug-resistente tuberculose: oude en nieuwe inzichten rond een wereldwijde epidemie. Tijdschr Infect. 2013;8: Richtlijn mycobacteriële laboratoriumdiagnostiek. NVMM; De Boer A, De Vries G. Nationaal Plan Tuberculosebestrijding Inhoudelijke kaders. Bilthoven: RIVM; The use of bedaquiline in the treatment of multidrug-resistant tuberculosis. Interim policy guidance (WHO/HTM/TB/2013.6). World Health Organization; Laserson KF, Thorpe LE, Leimane V, Weyer K, Mitnick CD, Riekstina V, et al. Speaking the same language: treatment outcome definitions for multidrug-resistant tuberculosis. Int J Tuberc Lung Dis. 2005;9: European Centre for Disease Prevention and Control. Management of contact of MDR TB and XDR TB patients. Stockholm: ECDC;
11 Bijlage Deelnemers Workshop Multiresistente Tuberculose Deelnemers Workshop Multiresistente Tuberculose, 11 april 2012, RIVM, Bilthoven: - Rob Aarnoutse, ziekenhuisapotheker, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen - Onno Akkerman, longarts Universitair Medisch Centrum Groningen - Jan-Willem Alffenaar, ziekenhuisapotheker, Universitair Medisch Centrum Groningen - Richard van Altena, longarts Tuberculosecentrum Beatrixoord, Universitair Medisch Centrum Groningen - Marleen Bakker, longarts Erasmus Medisch Centrum Rotterdam - Martin Boeree, longarts Tuberculosecentrum Dekkerswald, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen - Mathieu Bolhuis, apotheker, Radboud Universitair Medisch Centrum Groningen - Gunta Dravniece, arts/consulent, KNCV Tuberculosefonds - Connie Erkens, arts maatschappij en gezondheid/consulent, KNCV Tuberculosefonds - Inge de Guchteneire, verpleegkundig specialist, Tuberculosecentrum Dekkerswald, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen - Rob van Hest, arts maatschappij en gezondheid/epidemioloog, GGD Rotterdam- Rijnmond - Wouter Hoefsloot, longarts Tuberculosecentrum Dekkerswald, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen - Sytze Keizer, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam - Tridia van der Laan, analist, Tuberculose Referentie Laboratorium, RIVM, Bilthoven - Wiel de Lange, longarts Tuberculosecentrum Beatrixoord, Universitair Medisch Centrum Groningen - Cecile Magis-Escurra, longarts Tuberculosecentrum Dekkerswald, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen - Sami Simons, longarts, Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen - Dick van Soolingen, hoofd Tuberculose Referentie Laboratorium, RIVM, Bilthoven - Gerard de Vries, arts maatschappij en gezondheid/epidemioloog/consulent, KNCV Tuberculosefonds/RIVM 11
12 PARKSTRAAT JD DEN HAAG POSTBUS CC DEN HAAG TELEFOON (070) FAX (070)
LEIDRAAD Preventie, diagnostiek, behandeling en zorg Rifampicine-resistente tuberculose
LEIDRAAD Preventie, diagnostiek, behandeling en zorg Rifampicine-resistente tuberculose Samenstelling werkgroep Rifampicine-resistente tuberculose LEDEN VAN DE WERKGROEP (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs.
Nadere informatieLEIDRAAD Preventie, diagnostiek, behandeling en zorg rifampicine-resistente en multiresistente tuberculose: 2017 update
LEIDRAAD Preventie, diagnostiek, behandeling en zorg rifampicine-resistente en multiresistente tuberculose: 2017 update Samenstelling werkgroep Rifampicine-resistente tuberculose LEDEN VAN DE WERKGROEP
Nadere informatiemultidrug-resistant tuberculosis Dutch experience Tjip van der Werf University of Groningen University Medical Center Groningen The Netherlands
multidrug-resistant tuberculosis Dutch experience Tjip van der Werf University of Groningen University Medical Center Groningen The Netherlands Murray CJ, et al. Lancet 2014 Pietersen E, et al. Lancet
Nadere informatieArtikel Kosten van tuberculose en tuberculosebestrijding in Nederland
Artikel van tuberculose en tuberculosebestrijding in Nederland G. de Vries, R. Baltussen In dit artikel worden de kosten van tuberculose en de bestrijding ervan in Nederland op een rijtje gezet. De totale
Nadere informatieNederlandstalige Tuberculose Diagnostiek Dagen. RIVM, 21 juni 2013.
Behandeling van MDRtuberculose (in Nederland) Gerard de Vries MD PhD Head Regional Office Netherlands/Europe KNCV Coordinator TB Control RIVM-Center for Infectious Disease Control devriesg@kncvtbc.nl Nederlandstalige
Nadere informatieLEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE):
Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S.
Nadere informatieAuteur: Mw. Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag
Colofon Auteur: Mw. Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Vastgesteld op 27 juni 2014 door de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding. Revisie
Nadere informatieHet gevaar van tuberculose
Het gevaar van tuberculose Tbc. s Werelds dodelijkste infectieziekte. Een ziekte die voornamelijk de longen aantast en jaarlijks meer dan 10 miljoen slachtoffers maakt. Waarvan 1,7 miljoen dodelijke. Tbc
Nadere informatieLEIDRAAD voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld
LEIDRAAD voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs.
Nadere informatieDetectie van M. tuberculosis met moleculaire technieken
Detectie van M. tuberculosis met moleculaire technieken Een klinisch perspectief Onno Akkerman, longarts Tuberculosecentrum Beatrixoord, Haren Moleculaire diagnostiek van M. tuberculosis Waarom een clinicus
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2008 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie <
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2008 surveillance rapport Incidentie
Nadere informatieLEDEN VAN DE WERKGROEP MSR (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag
Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MSR (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S. (Susan) van den Hof, epidemioloog, KNCV
Nadere informatieTuberculosescreeningsbeleid ziekenhuismedewerkers
Tuberculosescreeningsbeleid ziekenhuismedewerkers Samenstelling werkgroep Tuberculosescreeningsbeleid ziekenhuismedewerkers LEDEN VAN DE AD HOC WERKGROEP (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. H.E.L. (Hero)
Nadere informatieTB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013
TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013 Gouden standaard TB diagnose: positieve kweek Mycobacterium
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35 december 2012 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland
Nadere informatieNationaal plan tuberculosebestrijding 2016-2020 Op weg naar eliminatie
Nationaal plan tuberculosebestrijding 2016-2020 Op weg naar eliminatie Nationaal Plan Tuberculosebestrijding 2016-2020 Op weg naar eliminatie RIVM Rapport 2016-0028 Colofon RIVM 2016 Delen uit deze publicatie
Nadere informatieRichtlijn preventie, diagnose en behandeling van tuberculose bij patiënten met een hiv-infectie
Richtlijn Richtlijn preventie, diagnose en behandeling van tuberculose bij patiënten met een hiv-infectie Frank van Leth, Agnes C. Gebhart, Richard van Altena, Annemieke A. Rijkeboer, Annet M. Reusken
Nadere informatieBeleid screening asielzoekers en immigranten
Beleid screening asielzoekers en immigranten Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid,
Nadere informatieKlinisch redeneren. Tuberculose. Yolanda Vis 17 december 2015
Klinisch redeneren Tuberculose Yolanda Vis 17 december 2015 Leerdoelen Je kan Uitleggen wat voor ziekte tuberculose is (pathogenese) De epidemiologie, incidentie/prevalentie in Nederland en de risicogroepen
Nadere informatieCommissie Praktische Tuberculosebestrijding AANBEVELINGEN UIT DE RICHTLIJN DIAGNOSTIEK (LATENTE) TUBERCULOSE- INFECTIE (LTBI)
Commissie Praktische Tuberculosebestrijding AANBEVELINGEN UIT DE RICHTLIJN DIAGNOSTIEK (LATENTE) TUBERCULOSE- INFECTIE () INHOUD Welke testen zijn beschikbaar en wat zijn de eigenschappen van deze testen
Nadere informatieLATENTE TUBERCULOSE INFECTIE
LATENTE TUBERCULOSE INFECTIE In deze folder leest u meer over de behandeling van een latente tuberculose infectie voorafgaand aan het gebruik van biologicals. Wat is een latente tuberculose infectie?
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2014. Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2014 Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2014 Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2010. Surveillancerapport
Tuberculose in Nederland 2010 Surveillancerapport Den Haag, december 2011 Auteurs E. Slump C.G.M. Erkens J.F. van Rest H.J. Schimmel M.M.G.G. Šebek D. van Soolingen Referenties Tuberculose in Nederland
Nadere informatieTuberculose in Nederland -Onderweg naar eliminatie? -Ontwikkelingen in 2013
Tuberculose in Nederland -Onderweg naar eliminatie? -Ontwikkelingen in 2013 Dr. Gerard de Vries Hoofd Regiokantoor Nederland/Europa KNCV Coördinator Tuberculosebestrijding RIVM-CIb V&VN Bij- en Nascholing,
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2009
Tuberculose in Nederland 2009 Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20 Surveillancerapport Den Haag, november 2010 Tuberculose in Nederland 2009 Surveillancerapport Den Haag, november 2010 Auteurs E.
Nadere informatieRAC scholingsmiddag. Diagnostiek in de tuberculosebestrijding. Margreet Kamphorst-Roemer RTC. RAC scholingsmiddag 29 september 2014
RAC scholingsmiddag Diagnostiek in de tuberculosebestrijding Margreet Kamphorst-Roemer RTC RAC scholingsmiddag 29 september 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Diagnostiek in de tuberculosebestrijding 3. Financiering
Nadere informatieNIEUWSBRIEF NUMMER 2 JUNI 2018 KNCV TUBERCULOSEFONDS
NIEUWSBRIEF NUMMER 2 JUNI 2018 KNCV TUBERCULOSEFONDS JAAROVERZICHT 2017 Grote stappen ter voorbereiding van een grote sprong voorwaarts Dr. Kitty van Weezenbeek BERICHT VAN ONZE ALGEMEEN DIRECTEUR 2017
Nadere informatieTuberculose in Nederland Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2016 Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2016 A Tuberculose in Nederland 2016 Surveillancerapport inclusief rapportage
Nadere informatieTuberculose bij arrestanten en gedetineerden: procedure voor arrestantenbewaarders en penitentiair medewerkers
Tuberculose bij arrestanten en gedetineerden: procedure voor arrestantenbewaarders en penitentiair medewerkers Colofon Procedure CPT op basis van notitie LCI d.d. januari 1996; Geredigeerd in september
Nadere informatieTuberculose Kerncijfers 2016
Tuberculose Kerncijfers 216 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 216 werden 889 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (861 in 215). Dit is een toename van 3% ten opzichte van 215. De incidentie
Nadere informatieLCI-richtlijn tuberculose
LCI-richtlijn tuberculose 3. Diagnostiek (met medewerking van de NVMM) 3.1 Microbiologische diagnostiek Bij de bespreking van de diagnostiek moet een onderscheid worden gemaakt tussen: de diagnostiek van
Nadere informatieNR. Tuberculose gooit Kazachse kinderlevens overhoop. De kosten van tbc-bestrijding in Nederland. Klinische les: urogenitale tuberculose
Tuberculose gooit Kazachse kinderlevens overhoop De kosten van tbc-bestrijding in Nederland Klinische les: urogenitale tuberculose NR. 1 JAARGANG 109 2013 Tuberculosesurveillance Nederland: www.tbc-online.nl
Nadere informatieNR. Grootschalige DNA-sequencing van M. tuberculosis. Casus multiresistente tuberculose in Nederland. Nationaal plan tbc-bestrijding 2011-2015
Grootschalige DNA-sequencing van M. tuberculosis Casus multiresistente tuberculose in Nederland Nationaal plan tbc-bestrijding 2011-2015 NR. 1 JAARGANG 107 2011 Bij de voorpagina: Representatie van het
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2010 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 21 surveillance rapport Incidentie - 2 >2-4 >4-6 >6-1 >1-2 >2 december 211 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 21 Hoofdstuk
Nadere informatieSamenvatting richtlijn medicamenteuze behandeling van tuberculose NVALT
Samenvatting richtlijn medicamenteuze behandeling van tuberculose NVALT 2005 AANBEVELINGEN: Niveau 2 Het routinematig voorschrijven van pyridoxine bij isoniazide toediening is niet nodig. Pyridoxine suppletie
Nadere informatieScreening & Preventie TBC-screening in tijden van massale migratie
Screening & Preventie TBC-screening in tijden van massale migratie G. de Vries, H. Schimmel, W. Meijer De grote instroom van asielzoekers heeft geleid tot evaluatie en aanpassingen van tbcscreeningen.
Nadere informatieJaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding
Jaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding Jaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, oktober 2013 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1) Inleiding
Nadere informatieDe Nieuwe WIP Richtlijn Tuberculose
Disclosure belangen spreker Maarten Scholing, arts-microbioloog De Nieuwe WIP Richtlijn Tuberculose (potentiële) belangenverstrengeling Geen Herziening landelijke WIP richtlijn Tuberculose: preventie Voor
Nadere informatieUrban TB Control in Nederland
Urban TB Control in Nederland Gerard de Vries, MD, PhD Hoofd regiokantoor Nederland & Europa, KNCV Tuberculosefonds RIVM/Centrum Infectieziektebestrijding 23-03-2012 Presentatie > 100 jaar historie tbc-bestrijding
Nadere informatieTuberculose & risicogroepen
Tuberculosebestrijding Tuberculose & risicogroepen Themadag De Tweede MIJL Maria Knapen Sociaal verpleegkundige tuberculosebestrijding 11 oktober 2014 Programma Introductie Ziektebeeld tuberculose Bron
Nadere informatieTuberculose bij asielzoekers in Nederland
Tuberculose bij asielzoekers in Nederland Descriptief onderzoek onder de 2 grootste groepen asielzoekers Gerard de Vries, Roald F. Gerritsen, Jan L. van Burg, Connie G.M. Erkens, N.A.H. (Rob) van Hest,
Nadere informatieGedwongen isolatie voor infectieuze tuberculose in het kader van de Infectieziektenwet/Wet
Gedwongen isolatie voor infectieuze tuberculose in het kader van de Infectieziektenwet/Wet publieke gezondheid Mandatory isolation for infectious tuberculosis in accordance with the Infectious Diseases
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2015
/ rapport TUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2015 Analyse van de in 2015 gemelde gevallen 24.01.2017 Tuberculose in Vlaanderen in 2015 1/16 Inhoudstafel 1 Inleiding 3 2 Methodologie 3 3 Incidentie, aantal en
Nadere informatiedat lage maximum concentraties (piekspiegels) van pyrazinamide, rifampicine en isoniazide leidden tot resistentie-ontwikkeling van de bacterie.
S AMENVATTING 128 Samenvatting Tuberculose (TB of TBC) is een ernstige infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Wereldwijd ontwikkelen jaarlijks 9 miljoen mensen TB en overlijden
Nadere informatieTbc-bestrijding regio Utrecht
jaarverslag 2011 Tbc-bestrijding regio Utrecht Juni 2012 GGD Midden-Nederland GG&GD Utrecht inhoudsopgave 1wet publieke gezondheid 1. wet publieke gezondheid 3 Tuberculosebestrijding als gemeentelijke
Nadere informatieJaarverslag afdeling Tuberculosebestrijding. Uitgave GGD Amsterdam, mei Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer
Meijer Jaarverslag 2014 afdeling Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, mei 2015 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1 Inleiding 3 2 Gegevens betreffende het
Nadere informatieSamenvatting. Achtergrond van de aanvraag
Samenvatting In dit advies beoordeelt de Commissie Wet bevolkingsonderzoek van de Gezondheidsraad een vergunningaanvraag voor tuberculosescreening. Op basis van de Wet op het bevolkingsonderzoek (WBO)
Nadere informatieTuberculose in Nederland Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2015 Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2015 1 Tuberculose in Nederland 2015 Surveillancerapport inclusief rapportage
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2011
Tuberculose in Nederland 2011 Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35 Surveillancerapport Den Haag, december 2012 KNCV Tuberculosefonds RIVM Centrum Infectieziektebestrijding Tuberculose in Nederland
Nadere informatieJaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding
Jaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding Jaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, juli 2014 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1) Inleiding
Nadere informatieResistente Tuberculose
pagina 1/5 Wetenschappelijke Feiten Bron: WGO (2008) over Resistente Tuberculose Samenvatting en details: GreenFacts Context - Tuberculose (TB) is een besmettelijke ziekte die wereldwijd alsmaar meer mensen
Nadere informatieTuberculose: preventie van aerogene transmissie
Ziekenhuizen Tuberculose: preventie van aerogene transmissie Werkgroep Infectie Preventie Vastgesteld: januari 2016 Geplande revisie: januari 2021 Dit document mag vrijelijk worden vermenigvuldigd en verspreid
Nadere informatieWeefsel Specifiek 2014.3 ZN kleuring
Weefsel Specifiek 2014.3 ZN kleuring SKML sectie Pathologie 16-06-2015 Drs. S. Dubois Overzicht Inleiding Aantallen Samples A-D Verdiepingsvragen Inleiding Wereldgezondheidsprobleem 40% van de wereldbevolking
Nadere informatieTuberculose in Nederland Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2017 Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2017 Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies Auteurs
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2015 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb
Tuberculose Kernpunten 2015 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2015 werden 867 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (814 in 2014). De incidentie in 2015 was 5,1 per 100.000 inwoners. Van de
Nadere informatieNR. Behandeling bij zwangerschap en borstvoeding. Klinische relevantie van non-tuberculeuze mycobacteriën. Import van bovine tuberculose
Behandeling bij zwangerschap en borstvoeding Klinische relevantie van non-tuberculeuze mycobacteriën NR. 3 Import van bovine tuberculose JAARGANG 105 2009 Bij de voorpagina: Maken van een echo, fotografie
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2016
/ TB register VL eren TUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2016 Analyse van de in 2016 gemelde gevallen Tuberculose in Vlaanderen in 2016 1/18 Inhoudstafel 1 Inleiding 3 2 Methodologie 3 3 Incidentie, aantal en
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2017
/ TB register VL TUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2017 Analyse van de in 2017 gemelde tuberculosepatiënten Tuberculose in Vlaanderen in 2017 1/17 Inhoudstafel 1 Inleiding 3 2 Methodologie 3 3 Incidentie, aantal
Nadere informatieAcademische werkplaats publieke Gezondheid (CEPHIR) en Infectieziektebestrijding
Academische werkplaats publieke Gezondheid (CEPHIR) en Infectieziektebestrijding Een verkenning van de public health impact van 6 proefschriften 2006-2009 Chlamydia trachomatis Screening for Chlamydia
Nadere informatieAdvies ad-hoc commissie CPT ten aanzien van de binnenkomstscreening asielzoekers
Advies ad-hoc commissie CPT ten aanzien van de binnenkomstscreening asielzoekers D A T U M 19 september 2015 U W R E F. O N Z E R E F. 21.201/CoE/u.15.0050 O N D E R W E R P Aanleiding Sinds enige weken
Nadere informatieCentrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening
Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening Het centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening (IDS) doet microbiologisch onderzoek, (bijzondere) humane diagnostiek en laboratoriumsurveillance
Nadere informatieuberculose Tuberculose in Nederland 2012 n Nederland Surveillancerapport
uberculose Tuberculose in Nederland 2012 n Nederland Surveillancerapport Tuberculose in Nederland 2012 Surveillancerapport Auteurs E. Slump C.G.M. Erkens R. van Hunen J.F. van Rest H.J. Schimmel D. van
Nadere informatieKnow your epidemic : de tbc-situatie in Nederland
BBekend is dat driekwart van de Gerard de Vries hoofd regiokantoor Nederland & Europa, KNCV Tuberculosefonds Erika Slump consulent surveillance tuberculose, RIVM/CIb Henrieke Schimmel datamanager tuberculose,
Nadere informatieNR. (On)mogelijke transmissie op een sterilisatieafdeling. Ruimte voor preventie van tuberculose bij kinderen in Nederland
(On)mogelijke transmissie op een sterilisatieafdeling Ruimte voor preventie van tuberculose bij kinderen in Nederland NR. 3 Consulentschap houdt kennis klinische tuberculose paraat JAARGANG 107 2011 Bij
Nadere informatieSAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie
166 Samenvatting SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie Deel I Introductie In de introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk
Nadere informatieEpidemiology and control of multidrug-resistant tuberculosis in China Xue He, G.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Epidemiology and control of multidrug-resistant tuberculosis in China Xue He, G. Link to publication Citation for published version (APA): Xue He, G. (2012). Epidemiology
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2007
Tuberculose in Nederland 27 Su r veillan cerapport Den Haag, januari 29 Tuberculose in Nederland 27 Surveillancerapport Den Haag, januari 29 Auteurs C.G.M. Erkens N.A. Kalisvaart E. Slump M. Šebek D. van
Nadere informatieKosten- batenanalyse POCT Influenza Spaarne Gasthuis
Kosten- batenanalyse Influenza Spaarne Gasthuis Aanleiding Ieder jaar is er tijdens de winterperiode sprake van piek in het aantal patiënten met een influenza luchtweginfectie. De meeste patiënten met
Nadere informatieJAAROVERZICHT Juni 2017 nummer 2. Iedereen kan genezen
Juni 2017 nummer 2 Iedereen kan genezen VOLLE KRACHT VOORUIT 2 Tuberculose is de nummer 1 dodelijke infectieziekte wereldwijd. Jaarlijks ontwikkelen 10,4 miljoen mensen tuberculose waarvan er 1,8 miljoen
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN. Analyse van de in 2013 gemelde gevallen
TUBERCULOSE IN VLAANDEREN Analyse van de in 2013 gemelde gevallen Kristien Janssens Dr. Wouter Arrazola de Oñate Dr. Annemie Forier 1 Methodologie In het Vlaams Gewest moet elk geval van tuberculose wettelijk
Nadere informatieGezondheid Statushouders
Gezondheid Statushouders Tuberculose (TBC) en het belang van integrale tbc-zorg Annet Reusken, KNCV Tuberculosefonds Laura Rust, GGD GHOR Nederland Inleiding Introductie: Laura Rust (GGD GHOR Nederland)
Nadere informatieDr. P. (Peter) M. Kouw, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam i.s.m. met de ad-hoc werkgroep Werkinstructie HIV screening voor BCG
Colofon Dr. P. (Peter) M. Kouw, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam i.s.m. met de ad-hoc werkgroep Werkinstructie HIV screening voor BCG Vastgesteld op 27 juni 2014 door de Commissie voor Praktische
Nadere informatieCapacity building in laagprevalente
Capacity building in laagprevalente landen Tuberculose diagnostiek dagen, juni 2014 Connie Erkens, Arts-consulent tbc-bestrijding Regiokantoor Nederland & Europa Disclosure belangen spreker (potentiële)
Nadere informatie22 e Jaargang September 2014 Nummer 3
22 e Jaargang September 2014 Nummer 3 Thema Tuberculose (2) Ebola: een epidemie van achterdocht en angst Verslag congres 'Joining forces for future health' NOXAFIL (posaconazol) nu ook als tablet beschikbaar
Nadere informatieTUBERCULOSEDAG 24 JANUARI 2019 JAARBEURS UTRECHT
TUBERCULOSEDAG 24 JANUARI 2019 JAARBEURS UTRECHT MEETING PROSPECTUS BESCHRIJVING BIJEENKOMST ACHTERGROND De Tuberculosedag 2019 is een unieke bijeenkomst waarbij Tuberculose uitgebreid besproken wordt.
Nadere informatieTUBERCULOSEBESTRIJDING VAN DE OPLEIDING TOT ARTS MAATSCHAPPIJ EN GEZONDHEID
OPLEIDINGSEISEN TUBERCULOSEBESTRIJDING VAN DE VVAWT ten behoeve van het PROFIEL TUBERCULOSEBESTRIJDING VAN DE OPLEIDING TOT ARTS MAATSCHAPPIJ EN GEZONDHEID Januari 2006 In dit document worden de opleidingseisen
Nadere informatieSamenvatting. A. van der Zanden tijdens een presentatie.
Verslag bezoek Sichuan CDC, Chengdu, China (16-22 augustus 2015) in het kader van de samenwerking China-Nederland. Ingezonden door: Drs. A. van der Zanden, Medisch Moleculair Microbioloog, LabMicTA Datum:
Nadere informatieHet opsporen van foutpositieve Mycobacterium tuberculosis complex-kweken met DNAfingerprinting
ARTIKEL Het opsporen van foutpositieve Mycobacterium tuberculosis complex-kweken met DNAfingerprinting Dick van Soolingen, Rianne van Hunen, Gerard de Vries, Jakko van Ingen, Maarten Scholing, Alewijn
Nadere informatieTransmissie van MDR/XDR-TB in de Europese Unie. Jessica de Beer RIVM
Transmissie van MDR/XDR-TB in de Europese Unie Jessica de Beer RIVM 1 Outline Moleculaire typering; Waarom?? Techniek Cluster analyse Laboratorium flow Beijing genotype Europese MDR/XDR-TB surveillance
Nadere informatieJaargang NUMMER1 TEGEN DE TUBERCULOSE. Een vergelijking van de screeningsresultaten van asielzoekers en immigranten
Jaargang 114 2018 NUMMER1 TEGEN DE TUBERCULOSE NIEUWE MEDICIJNEN EN BEHANDELTRAJECTEN: EEN KIRGIZISCH SUCCESVERHAAL RIVM-onderzoek whole genome sequencing : Nieuwe tbc-laboratoriumdiagnostiek in aantocht
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2013, update juli 2014 Figuur 1:
Tuberculose Kernpunten 2013, update juli 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb Zie voor meer uitleg over de gebruikte begrippen en afkortingen het document Definities en afkortingen tbcrapportages.
Nadere informatieCentrum Zoönosen en Omgevingsmicrobiologie
Centrum Zoönosen en Omgevingsmicrobiologie Het centrum Zoönosen en Omgevingsmicrobiologie (Z&O) doet onderzoek naar microbiële risico s veroorzaakt door besmet voedsel, door pathogenen (ziekteverwekkers)
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2014 werden 823 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (in ).
Tuberculose Kernpunten 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2014 werden 823 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (in 2013 844). De incidentie in 2014 was 4,9 per 100.000 inwoners. Van de
Nadere informatieNationaal plan tuberculosebestrijding 2011-2015 Inhoudelijke kaders. Rapport 215081001/2011 A.S. de Boer G. de Vries
Nationaal plan tuberculosebestrijding 2011-2015 Inhoudelijke kaders Rapport 215081001/2011 A.S. de Boer G. de Vries Nationaal plan tuberculosebestrijding 2011-2015 Inhoudelijke kaders RIVM Rapport 215081001/2011
Nadere informatieResultaten vragenlijst Mycobacteriën
FEDERALE OVERHEIDSDIENST, VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE DIENST VOOR LABORATORIA VAN KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN DESKUNDIGEN GLOBAAL RAPPORT
Nadere informatieTarievenlijst Microbiologische onderzoekingen
RIVM Centrum Infectieziekteonderzoek Diagnostiek en Screening A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl T 030 274 91 11 F 030 274 29 71 info@rivm.nl Tarievenlijst
Nadere informatieEvaluatie bron- en contactonderzoek bij tuberculosepatiënten in Nederland, 2006-2010
Evaluatie bron- en contactonderzoek bij tuberculosepatiënten in Nederland, 2006-2010 Den Haag, augustus 2014 Auteurs J.F. van Rest C.G.M. Erkens G. de Vries Referenties Evaluatie bron- en contactonderzoek
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 juli 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijn straat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieTUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND. GGD Amsterdam
TUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND GGD Amsterdam EPIDEMIOLOGISCH OVERZICHT Epidemiologisch overzicht Regio Noordwest Nederland Uitgave Gezamenlijke GGD en in Noord-Holland, Flevoland en Utrecht, september
Nadere informatieFORMAT REGIONALE RAPPORTAGES TBC-BESTRIJDING (CPT agendapunt 6b)
FORMAT REGIONALE RAPPORTAGES TBC-BESTRIJDING (CPT 12-02-2010 agendapunt 6b) Doel format regionale rapportages Het doel van dit format voor regionale rapportages is de definitie van eenzelfde wijze verzamelde,
Nadere informatieZiekenhuizen. Persoonlijke hygiëne patiënt en bezoeker
Ziekenhuizen Persoonlijke hygiëne patiënt en bezoeker Werkgroep Infectiepreventie Vastgesteld: juli 2012 Revisiedatum: juli 2017 Dit document mag vrijelijk worden vermenigvuldigd en verspreid mits steeds
Nadere informatieWhat s hot and what s not? Paul Bijkerk Epidemiologie en Surveillance Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM
What s hot and what s not? Paul Bijkerk Epidemiologie en Surveillance Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM 1 RIVM - 1909 Opgericht in Utrecht - 1953 Verhuizing naar Bilthoven - 2016 +- 1500 medewerkers
Nadere informatieTuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar
Tuberculose Hyperinflammatie Elgin Gülpinar 05-05-2017 Casus, 20 jarige vrouw Voorgeschiedenis Afkomstig uit Somalië 2016 (okt) obstipatie en verminderde eetlust 2016 (nov) opname elders 2017 (jan) gestart
Nadere informatieNieuwsbrief nummer 2 Juni 2019 KNCV TUBERCULOSEFONDS JAAROVERZICHT 2018
Nieuwsbrief nummer 2 Juni 2019 KNCV TUBERCULOSEFONDS JAAROVERZICHT 2018 ONZE ALGEMEEN DIRECTEUR VAT HET JAAR SAMEN H et jaar 2018 markeerde de 115de verjaardag van Tuberculosefonds (KNCV). Dat maakt ons
Nadere informatieOnderstaande gegevens tonen het activiteitenverslag van het referentielaboratorium in Antwerpen (I.T.G - Antwerpen). Inleiding
Onderstaande gegevens tonen het activiteitenverslag van het referentielaboratorium in Antwerpen (I.T.G - Antwerpen). Inleiding De volgende analyses werden uitgevoerd: op klinische monsters: microscopisch
Nadere informatieRICHTLIJN Tuberculose - HIV
RICHTLIJN Tuberculose - HIV Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding Richtlijn Tuberculose-HIV Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding oktober 2008 Initiatief: Commissie voor Praktische
Nadere informatieTUBERCULOSE door Dr. Uydebrouck (VRGT)
TUBERCULOSE door Dr. Uydebrouck (VRGT) DEFINITIES - DETERMINANTEN DEFINITIES Actieve tuberculose omvat alle pulmonale en extra-pulmonale tuberculosevormen bevestigd door een bacteriologisch, radiologisch
Nadere informatie1. Deelnemers. 2. Stalen
Externe kwaliteitsevaluatie in Microbiologie 2012 Identificatie van Mycobacteriën Gevoeligheidsbepaling van Mycobacterium tuberculosis complex isoniazide (INH), rifampicine (RMP), ethambutol (EMB) en facultatief
Nadere informatieRICHTLIJN Behandeling latente tuberculose-infectie
RICHTLIJN Behandeling latente tuberculose-infectie Samenstelling werkgroep Behandeling latente tuberculose-infectie LEDEN VAN DE WERKGROEP (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. O. (Onno) Akkerman, longarts,
Nadere informatie