Tuinkrant s Tuindokt er - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten. Ziekt en en plagen van J uglans regia - walnoot of okker noot
|
|
- Johanna Baert
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Tuinkrant s Tuindokt er - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Een geslacht met 15 soor t en bladver liezende bomen, die om hun mooie blad en sommige om hun eet bar e vr ucht en wor den gekweekt. Ze komen voor in Noor d- en Zuid-Amer ika, Zuidoost -Eur opa en Oost -Azië. Slecht s t wee soor t en komen in cult uur voor. Bij ons komt de walnoot voor in boomgaar den en op er ven en langs wegen en op dij ken van r ivier en. De geur van de blader en zou muggen op een af st and houden. Tij dens de Eer st e Wer eldoor log wer den veel bomen geveld om hout t e lever en voor geweer kolven. Ziekt en en plagen van J uglans regia - walnoot of okker noot bacteriebrand Pseudom onas juglandis, Xanthom onas juglandis Bacteriebrand op het blad: op de bladeren van okkernoot kom en kleine bruine vlekjes voor als stipjes. Bij een sterke aantasting volgt bladval. Op de vruchten: op de bolsters ontstaan zwarte natte rottige vlekken. Bij een vroege zom erinfectie dringen de bacteriën door de schaal zodat de noot rot en verslijm t (= natrot). Jonge scheuten: bij jonge bom en die sterk groeien, kunnen de scheuten worden aangetast. Men ziet dan bruine, ingezonken plekken m et wat slijm afzetting, om geven door een olie-achtige rand. Als dit voorkom t op de koptak of een gesteltak, kan m en deze beter verwijderen en m et een nieuwe tak beginnen. Warm en vochtig weer verhoogt de kans op aantast ing. Deze ziekte wordt ook door het stuifm eel overgebracht. Bem esting: een te ruim e voedingsstoffengift zou m eer bacteriebrand kunnen veroorzaken bij som m ige rassen. Beter voor iets m eer schrale grond zorgen. Een andere ras kiezen dat beter resistent is tegen deze ziekte: Broadview, Buccaneer, Rita, no.16, Plovdivski, Proslavski, Rode Donaunoot, Coenen. ( bron Guy De Kinder) Bestrijding: Enkel preventief te bestrijden door toepassing van koperoxychloride. Speciaal tegen bacteriebrand dienen vruchtdragende bom en bespoten te worden kort voor de bloei en bij het verschijnen van de jonge noten. Pagina 1 van 7
2 bladluizen ( algem een) Chrom aphis en Callaphidbladluizen soorten zuigen aan de onderzijde van het blad vanaf de vroege lente. Vaak is de schade beperkt. Bestrijding m eestal niet noodzakelijk tenzij de aantasting derm ate zorgwekkend is. Eventueel te bestrijden m et plantenextracten, m iddelen op basis van plantaardig pyrethrine, kalium zouten edm. bodem m oeheid ( algem een) Door een aantasting van wortelaaltjes (wortelnem atoden), neem t de groeikracht van de planten af. Ook wortels sterven af. Binnenste delen van de plant zijn dor. Zorg voor een betere teelt afwisseling. Of plant Afrikaant jes brandvlekkenziekte, anthracnose Gnom onia leptostyla, Anthracnose, Marssonina juglandis Brandvlekkenziekte is vooral een bladziekte m aar kan ook op de vruchten voorkom en. Zowel op de bladbovenzijde als op de onderzijde zijn vrij grote hoekige, bruine tot zwarte vlekken te m erken. Het zieke blad vergeelt en valt tenslotte af. Op de scheuten en bolsters ook ietwat ingezonken scherpbegrensde bruine vlekken. De noot zelf kan ook som s bruin worden en verdrogen, wat droogrot genoem d wordt. Brandvlekkenziekte kom t vooral voor bij natte lentes en/ of zom ers. Het natte weer bevordert deze schim m elinfectie. Deze gaat uit van zieke afgestorven bladeren die in de nabijheid van de bom en blijven liggen. Voorbehoedend: steeds afgevallen bladeren opruim en!!! Een andere ras kiezen dat beter resistent is tegen deze ziekte: Broadview, Buccaneer, Rita, no.16, Plovdivski, Proslavski, Rode Donaunoot, Coenen. ( bron Guy De Kinder) Bestrijding: preventief te bestrijden door toepassing van koperoxychloride of m et carbam aten. Pagina 2 van 7
3 dunscha lighe id Papierachtige en som s ook onvolkom en schaalvorm ing van de vruchten, vooral aan 1 kant van de vrucht. Er ontstaat geen of een zeer dunne schaal zodat de noot gem akkelijk beschadigd geraakt of wegrot. De oorzaak ligt vaak in een slechte bodem toestand: te natte, te drge, te arm e, te vastgedrukte gronden m et een slechte structuur.op het m om ent dat de schaal m oeten gevorm d worden. Voorbehoedend: te natte, lucht- en voedselarm e grond voorkom en, vooral tijdens het groeiseizoen dm v. grondbewerkingen, drainage edm. Bij te droge standplaats een voldoende dikke m ulchlaag rondom de bom en aanbrengen. Bij te arm e gronden in het vroege voorjaar voldoende bem esting toedienen. Gepaste rassenkeuze m aken. Tijdig kalken en bodem structuur op peil brengen door organische bem esting. Zonodig ook de ph van de grond verhogen door een redelijke bekalking van 5 tot 10 kg gebluste- of m agnesiakalk per are. honingpaddestoel, honingzw am, houtpaddestoel Arm illaria m ellea I n de herfst zijn aan de stam basis gele paddestoelen waar te nem en die m assa s sporen uitstoten. Verder plant de honingzwam zich verder dm v. Zogenaam de rhizom orfen. Dit zijn donkerbruine strengen (vergelijkt het een beetje m et de wortels van een plant) die zich onder de zieke schors bevinden en zich ook op zieke wortels vestigen. Via de grond groeien ze gem akklijk verder naar om liggende bom en. De infectie heeft vooral plaats op plekken waar gerooide bom en hebben gestaan waar dikke wortelresten zijn achtergebleven. Waterzieke percelen bevorderen de uit breiding. De aangetaste ziek bom en gaan kwijnen en sterven langzaam af. Dit kan jaren duren. De wortels en de stam verteren. Zieke bom en bij voorkeur rooien tijdnes de zom er (m inder verspreiding van sporen). De om liggende grond vernieuwen. I ndien dit onm ogelijk is in een straal van 2 m eter rondom de stam de bodem begieten m et een oplossing kopersulfaat en gebluste kalk. houtrupsen, w itte glasachtige rupsen van appelglasvlinder Sesia m yopaeform is, Aegeria m yopaeform is Witte glasachtige rupsen van de appelgalsvlinder Aegeria m yopaeform is boren gangen in de bast en schors van jonge en oude takken die daarna gaan verkankeren. De vlindervlucht heeft plaats tussen half juni en eind augustus. De eitjes zijn voornam elijk te vinden nabij wonden, kankerplekken en in schorsspleten. wit te glasacht ige rupsen van de appelglasvlinder * worm stekige takken best wegsnoeien en verbranden * snoeiwonden en kankerwonden verzorgen en afdekken m et entwas * in de geboorde gangen van de rupsen een verdunde insecticide inspuiten of gieten. Daarna afdekken m et entwas * toepassen van insecticide afhankelijk van het tijdstip Pagina 3 van 7
4 okkernootbladgalm ijten Eriophyes tristriatus var. erineus Vanaf juni vindt m en op de bladeren gele tot roodachtige gallen, waarin m icroscopische kleine m ijten leven. De schade is onbelangrijk. Een bestrijding is niet nodig. okkernootviltm ijten Aceria erinea Tijdens het begin van de zom er ontstaan op het blad ovale, gewelfde bobbels zoals bij de okkernootbladgalm ijt Eriophyes. Deze bobbels worden echter veroorzaakt door de galm ijt Aceria erinea. Onderaan het blad zijn de bobbels bedekt m et eerst een laagje witte haren, die later in de zom er bruin verkleuren. De galm ijten zuigen onderaan het blad waardoor de groeim isvorm ingen ontstaan. De schade is onbelangrijk. De aantasting heeft geen invloed op de groeikracht van de bom en of de vruchtproductie. Een bestrijding is niet nodig. rode puistjesziekte, vuur, vuurm eniezw am Nectria cinnabarina Op de dode (bruin/ lichtbruin) schors kan je grote aantallen van helrode puntjes zien. Dit zijn de sporen van deze m eniezwam. De jonge stam m en of takken sterven af, ze lijken ook in te drogen? De infectie heeft plaats langs schorswonden. 1. zorg voor het planten voor een goede hum usrijke bodem structuur. Een actief biologische bodem leven houdt bodem parasieten in bedwang. 2. tijdens de winterperiode de ziekte en dode takken wegzagen/ wegsnoeien. Het zieke hout niet com posteren, m ulchen m aar verbranden. 3. snoeiwonden afdekken m et kankerverf 4. schorsletsels ontstaan door bijvoorbeeld transport, vooraleer uit te pakken of aan te raken begieten of bespuiten m et aangepaste m iddelen. Pagina 4 van 7
5 sclerotinia ( voet-, stengel-, vrucht-, w ortelrot) ( algem een) Sclerotinia sclerotiorum De stengels sterven af waarbij binnen in de stengels (na het doorsnijden) zwarte schim m elsporen zijn terug te vinden. Verbeter de standplaats en verbeter de bodem struct uur, ververs eventueel de grond. snoeischade - sapverlies - bloeden De beste snoeitijd is tussen m ei en septem ber of in het vroege najaar. Het kan ook nog gebeuren net na de oogst. Snoei je deze bom en later dan Nieuwjaar, dan gaan ze bloeden en bij veel gem aakte wonden kan de boom zelfs geheel afsterven. Desnoods kan je beter wachten tot die bom en in blad staan om dat de worteldruk en sapstroom dan sterk verm inderd. Als bij het snoeien blijkt dat de boom bloed is het beter m et snoeien te stoppen. Tijdig snoeien!!!! verticillium ( verw elkingsziekte) ( algem een) Verticillium soort en Diverse bodem schim m els die vooral optreden bij een slechte bodem structuur of een te natte standplaats. Zij tasten de wortels aan vanuit de grond. Het verticillum m ycelium groeit binnen in de vaatbundels, vaak tot hoog in de stengels of de kruinen. De aangetaste planten gaan tijdens het groeiseizoen verwelken. Bij een vochtige lucht worden ze precies weer beter. De bladeren, stengels en bloem en worden slap. Bladeren gaan vergelen, worden bruin en sterven tenslotte af. De wortels zijn tevens bruin gekleurd en stervende. Som s in erge gevallen sterft ook de stam basis. 1. Zieke planten rooien en verwijderen. De grond uitspitten en verversen. Eventueel zieke delen wegsnoeien (bij bom en) tot op het gezonde hout en verbranden. Snoeim ateriaal ontsm etten m et Topsin-M pasta welke ook genezend werkt. Snoeiwonden insm eren. 2. Verbeter de standplaat s door grondbewerkingen en waterafvoer te verbeteren. 3. Eventueel drainage aanleggen 4. Strenge selectie toepassen van gezond m ateriaal voor de verm eerdering 5. Kwekers, bij zeer sterke aantasting - preventieve behandeling is m ogelijk m et een veelzijdig werkende bodem ontsm etter. Altijd preventief (!!!!) de teeltaarde aangieten m et benom yl, carbendazim of thiofanaat-m ethyl. Bij een aantasting is een genezing lastig. Wissel de m iddelen af, om de m aand herhalen indien nodig. Pagina 5 van 7
6 virusziekten ( algem een) Het virus veroorzaakt in het blad geelgroen vlekken tot streepvorm ige tekeningen. Tijdig de bladluizen bestrijden en zieke planten opruim en. Verwijder aangetaste planten vorstschade Vorstschade kan voorkom en in de vroege lente. Jonge uitlopende scheuten worden zwart en hangen slap. Norm aal geen bestrijding nodig. De planten vorm en spontaan nieuwe scheuten. I s dit een jaarlijks probleem dan staat de boom s ochtends te veel in de volle zon -> waardoor telkens schade optreedt door lentenachtvorst. Overweg de boom te verplanten naar een bet ere standplaats. w orm stekigheid door rupsen van okkernootm ot Carpocaspa splendana, Laspeyresia splendana Gedurende de volle zom er (eind juli - augustus) zet dit m otje eitjes af op de bolsters. De rupsen boren in de noot en vernietigen de inhoud. Bestrijding: zonodig wanneer geregeld schade voorkom t spuiten m et insecticide. schade respectievelijk door de rupsen afkom stig van de okkernootm ot Pagina 6 van 7
7 Foto boven: brandvlekkigheid komt veel voor bij de walnoot vrijdag 13 septem ber 2002 In deze lijst zijn geen bestrijdingsmiddelen opgenomen. Lijsten met bestrijdingsmiddelen kan je downloaden via een tk-plus abonnement, die lijsten met ziekten en plagen zijn ook geïllustreerd met fotomateriaal. Download r egelmat ig de bij gewer kt e ziekt en en plagen br ochur es met cour ant e lij st van t oegelat en middelen Niks van deze lijst kan gereproduceerd of gepubliceerd worden zonder de uitdrukkelijke toestemming van de eigenaar, Rudi Van Overloop, ruda@skynet.be, alle rechten voorbehouden. Bronnen, literatuur. Zie op Pagina 7 van 7
Aardvlooien. Plagen in de tuin
Aardvlooien Zeer kleine kevers (2.5mm). Donkere, glanzende, staalblauwe kleur. Maakt grote sprongen. Legt eitjes in de grond. Larven vreten aan de plantenwortels en eten van de blaadjes tot ze groot genoeg
Nadere informatieHerkennen van ziekten en plagen in tomaat. Productschap Tuinbouw
Herkennen van ziekten en plagen in tomaat Wageningen UR Glastuinbouw Wageningen UR Glastuinbouw Productschap Tuinbouw Virussen Pepinomozaïekvirus (PepMV) Tomatenbronsvlekkenvirus (TSWV) Tomatengeelkrulbladvirus
Nadere informatieWorkshop Najaarsproblemen bieten en cichorei
Workshop Najaarsproblemen bieten en cichorei Hoe stel ik de juiste diagnose? Elma Raaijmakers, Peter Wilting, Ellen van Oorschot, Bram Hanse en Marco Bom Rolde, 2 september 2014 Workshop Korte uitleg:
Nadere informatieBacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Pseudomonas. Bacterieziekten. Klein en steenfruit
Klein en steenfruit Diverse soorten in groot- en kleinfruit: Rob Derikx Boekel, 17 februari 2016 Xanthomonas (o.a. aardbeien, kersen, pruimen) Erwinia (o.a. peren, ook wel bacterievuur genoemd) (o.a. kersen,
Nadere informatieWorkshop Najaarsproblemen bieten en cichorei. Hoe stel ik de juiste diagnose?
Workshop Najaarsproblemen bieten en cichorei Hoe stel ik de juiste diagnose? Elma Raaijmakers, Bram Hanse, Peter Wilting, Ellen van Oorschot en Marco Bom Bergen op Zoom, 15 oktober 2015 Workshop Korte
Nadere informatieProgramma voor vandaag: Bespreking toets Graanteelt deel 1 Ziekten in wintergranen Plagen en legering Werkopdracht Ziekten, plagen en legering
Plantenteelt Graan Programma voor vandaag: Bespreking toets Graanteelt deel 1 Ziekten in wintergranen Plagen en legering Werkopdracht Ziekten, plagen en legering Huiswerk Werkopdracht Ziekten, plagen en
Nadere informatiePresentatie. Afsterven steenfruitbomen. Klantendag Stonefruitconsult. Echteld Donderdag 7 maart. Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO
oetermeer Presentatie Afsterven steenfruitbomen Klantendag Stonefruitconsult Echteld Donderdag 7 maart Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO Boomuitval Grotere verliezen aan bomen binnen steenfruit
Nadere informatieThuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85
Aardappelteelt Programma voor vandaag: De belangrijke aardappelziekten PowerPoint presentaties Thuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85 Planning Toets deel 2 Woe, 9. november (ziekten, plagen,
Nadere informatieBLADZIEKTEN IN DE BIET IN EEN IPM PERSPECTIEF
BLADZIEKTEN IN DE BIET IN EEN IPM PERSPECTIEF Juni 2016 Barbara Manderyck & Françoise Vancutsem - KBIVB IPM= 3 basisprincipes 2 PREVENTIE of schade vermijden MONITORING = WAARNEMINGEN INTERVENTIE= BESTRIJDING
Nadere informatieWorkshop Voorjaarsproblemen
Workshop Voorjaarsproblemen Hoe stel ik de juiste diagnose? Bram Hanse, Peter Wilting, Ellen van Oorschot en Marco Bom Valthermond, 24 juni 2015 Workshop Korte uitleg: hoe stel ik de juiste diagnose? Aan
Nadere informatieBuxus ziekte. Bruin blad en zwarte takken in de buxus? Dan heeft de plant een schimmelziekte. Deze buxus ziekte verspreidt zich razendsnel.
Buxus ziekte Bruin blad en zwarte takken in de buxus? Dan heeft de plant een schimmelziekte. Deze buxus ziekte verspreidt zich razendsnel. Lees verder Aandachtspunten Je hoeft een aangetaste buxus niet
Nadere informatiePRAKTIJKMEDEDELlROo. If
STICHTING LABORATORIUM VOOR BLOEMBOLLENONDERZOEK LISSE PRAKTIJKMEDEDELlROo. If Laboratorium voor Bloembollenonderzoek te Lisse Een bladvlekkenziekte bij narcissen (Stagonospora curtisii) en mogelijkheden
Nadere informatieProgramma Programma /02/2010
Programma 2009-2010 4 oktober: asperge 24 januari: sla en ajuin 14 februari: kruiden, kiemplanten en groenbemesters 7 maart: meloen, pompoen en courgettes 30 mei: selder en wortelen Witloof Kolen Aardappelen
Nadere informatieOp YouTube zijn een aantal goede instructie video s beschikbaar:
Fruitsoort Wanneer snoeien? Abrikoos Appel Kers Peer Perzik Pruim Vóór half september, direct na de pluk en/of direct na de bloei Jonge bomen: januari t/m eind maart. Oude bomen: juli t/m eind augustus
Nadere informatieZiekten en plagen ERWINIA. Veroorzaakt door: Bacterie.
Ziekten en plagen ERWINIA Veroorzaakt door: Bacterie. Erwinia Carotovora: bovengrondse delen of knollen verslijmen en vertonen rotte plekken (stinkend zachtrot). De knollen rotten geheel weg en verspreiden
Nadere informatiePioenennieuwsbrief: september
Pioenennieuwsbrief: september Beste pioenenkweker, In deze nieuwsbrief vindt u alle informatie die op dit moment relevant is voor de pioenenteelt. Wij vertrouwen erop dat deze informatie u helpt bij een
Nadere informatieSchimmels. Schimmelziektes in sportvelden en gazons
Schimmelziektes in sportvelden en gazons Brown patch Brown Patch Symptomen: Donkere ringen van afstervend gras Droogte plekken Wit verkleuring van het aangetaste gras Brown Patch Infectie: Juni tot september
Nadere informatieinhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Nadere informatieKENNISBUNDEL. Biologische aardappelen. Mei 2013 ZIEKTEN EN PLAGEN / INSECTEN. www.dlvplant.nl TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN
KENNISBUNDEL Biologische aardappelen Mei 2013 TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN ZIEKTEN EN PLAGEN / VIRUSZIEKTEN ZIEKTEN EN PLAGEN / PHYTOPHTHORA INFESTANS ZIEKTEN EN PLAGEN / RHIZOCTONIA SOLANI DE SMAAK
Nadere informatieBLADZIEKTEN IN DE BIET IN EEN IPM PERSPECTIEF
BLADZIEKTEN IN DE BIET IN EEN IPM PERSPECTIEF Juni 2016 Barbara Manderyck & Françoise Vancutsem - KBIVB IPM= 3 basisprincipes 2 PREVENTIE of schade vermijden MONITORING = WAARNEMINGEN INTERVENTIE= BESTRIJDING
Nadere informatieinhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6.
Paddenstoelen inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 8 6. Schimmelweetjes 11 7. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieVERSIE 2018 PRIMAIRE SECTOR. Bacterievuur. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
VERSIE 2018 PRIMAIRE SECTOR Bacterievuur Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Verantwoordelijke uitgever: Herman Diricks Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Nadere informatiePRAKTIJKADVIES. Phytophthora ramorum. en het beheer van Rhododendron in bossen en natuurgebieden
PRAKTIJKADVIES Phytophthora ramorum en het beheer van Rhododendron in bossen en natuurgebieden PRAKTIJKADVIES SEPTEMBER 2004 Het Bosschap, Zeist Vormgeving: HBG Design bv, Nieuwegein Foto s: Plantenziektenkundige
Nadere informatiePraktijkgids. Herkenning bladaantastingen in suikerbieten
Praktijkgids Herkenning bladaantastingen in suikerbieten Herken de bladschimmels op tijd Diagnose Om de bietenteelt rendabel te houden, moeten de teeltkosten zo laag mogelijk blijven. Voor de bestrijding
Nadere informatieWat gaat er gebeuren in de Wevershoek?
Essentaksterfte De situatie in Nederland Inmiddels is meer dan 80 % van de essen in Nederland aangetast. De verwachting is dat hooguit 10 % van de essen de ziekte zal overleven, gebaseerd op ervaringen
Nadere informatieBeheersing van Didymella bryoniae (Mycosphaerella) in de teelt van komkommer. IWT-project nr. 140982
Beheersing van Didymella bryoniae (Mycosphaerella) in de teelt van komkommer IWT-project nr. 140982 1 Overzicht project 2 Werkpakket 1 1/ Optimalisatie protocol voor airsampling Op zoek naar selectief
Nadere informatieTuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten. Ziekten en plagen van Prunus persica var. nucipersica
Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Ziekten en plagen van Prunus persica var. nucipersica nectarine, nectarijn, brignolen, gladde perzik Prunus is een enorm en gevarieerd geslacht
Nadere informatieDe buxusmot: Glyphodes perspectalis (syn. Diaphania perspectalis)
De buxusmot: Glyphodes perspectalis (syn. Diaphania perspectalis) Lepidoptera, fam. Crambidae Waardplanten Buxussoorten zoals Buxus microphylla, B. sempervirens en B. sinica. Geografische verspreiding
Nadere informatieBuxusmot Herkennen en bestrijden
Buxusmot Herkennen en bestrijden Rupsen van de buxusmot (Cydalima perspectalis) veroorzaken grote schade aan buxusstruiken. Dit informatieblad beschrijft hoe u aantasting van planten door deze rupsen herkent,
Nadere informatieVaste planten. Inhoudsopgave:
Vaste planten Vaste planten zijn kruidachtige meerderjarige planten. Ze overwinteren ondergronds en lopen in het voorjaar opnieuw uit. Enkele zijn wintergroen zoals vinca en waldsteinia. Vaste planten
Nadere informatieInformatie reader. Over bomen
Informatie reader Over bomen Bron: een selectie uit folders van de bomenstichting Hoe groeit een boom? blz. 1 t/m 4 Bomen en mensen blz. 5 t/m 7 Bomen en feesten blz. 8 t/m 10 Bomen en medicijnen blz.
Nadere informatie12 October 2012 FRUITTEELTBERICHT NO. 109
Centrale Adviesdienst Fruitteelt BV Zandweistraat 20 / Postbus 42 4180 BA WAARDENBURG T : (0418) 655 927 F : (0418) 655 941 E : info@caf.nl I : www.caf.nl 12 October 2012 FRUITTEELTBERICHT NO. 109 Special:
Nadere informatieWat is essentaksterfte?
Wat is essentaksterfte? Essentaksterfte is een ziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel (vals wit bladvlieskelkje, Chalara fraxinea). Door de aantasting van essentaksterfte verzwakt de boom dusdanig
Nadere informatieBeoordelingskaart: Potplanten algemeen
Beoordelingskaart: Potplanten algemeen De volgende algemene beoordelingscriteria zijn mogelijk. Op de specifieke kaarten staat aangegeven welke van de onderstaande punten relevant zijn voor het betreffende
Nadere informatiePlantinstructies Aandacht voor het plantgat.
Plantinstructies Aandacht voor het plantgat. Aandachtspunten bij het planten. Om te zorgen voor een optimale hergroei van een nieuw aangeplante boom is het raadzaam een aantal zaken goed in het oog te
Nadere informatieTuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten. Ziekten en plagen van Vinca
Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Ziekten en plagen van Vinca maagdenpalm Maagdenpalm is geslacht met zeven soorten bladverliezende en groenblijvende bodembedekkende heesters,
Nadere informatieKoolzaadbericht nr 03 mei 2013 Koolzaadsnuitkever -Sclerotinia
Koolzaadbericht nr 03 mei 2013 Koolzaadsnuitkever -Sclerotinia 1. Stand van het gewas (observatie 7mei) Op vandaag zijn alle percelen volop in bloei. Op de percelen met een egale gewasstand, behalen we
Nadere informatieHet begint met ons. www.kws.com
www.kws.com KWS Benelux BV Einsteinstraat 33 3281 NJ Numansdorp tel.: 0186-657506 fax: 0186-657507 E-mail J. Buis@kws.de www.kws.com Het begint met ons. Inleiding Inhoudsopgave Bladgezondheid is een belangrijk
Nadere informatieBESTRIJDING VAN VALSE MEELDAUW IN PETERSELIE
BESTRIJDING VAN VALSE MEELDAUW IN PETERSELIE In opdracht van Productschap Tuinbouw April 2004 Ing. C. Oostingh Proeftuin Zwaagdijk Tolweg 13 1681 ND Zwaagdijk-Oost Telefoon (0228) 56 31 64 Fax (0228) 56
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieWat is essentaksterfte?
Wat is essentaksterfte? Essentaksterfte is een ziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel (vals wit bladvlieskelkje, Chalara fraxinea). Door de aantasting van essentaksterfte verzwakt de boom dusdanig
Nadere informatieVerzorging. Pireco. Delumbri. Ter voorkoming van wormenoverlast. Delumbri. Dosering en toediening. Samenstelling en werking
Ter voorkoming van wormenoverlast Wormen kunnen grote overlast bezorgen wanneer deze in te groten getale voorkomen in de land- en tuinbouw, tuinen en plantsoenen. Ook op sportvelden is het van belang om
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen
Nadere informatieLoof-en naaldbomen. Naam :
Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen
Nadere informatieJe kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei.
Lentetips April Vroegbloeiende struiken kan u na de bloei snoeien. Vanaf april ziet onkruid vaak zijn kans. Onbeplante oppervlaktes zijn snel bedekt met ongewenst groen. Schoffelen is dus de boodschap!
Nadere informatieSnoeien van (fruit)bomen. De basisbeginselen
Snoeien van (fruit)bomen De basisbeginselen Zaterdag 23 februari 2008 ZWN, februari 2008 Els en Bert Vrenegoor, Evert van Huijssteeden 2 1. De onderdelen van de fruitboom Een normale fruitboom bestaat
Nadere informatieRelatie bodemstructuurbodemschimmels
Relatie bodemstructuurbodemschimmels? PCS Destelbergen 30 november 2011 Fons Vanachter Schimmels : wat? Wat zijn schimmels of zwammen? Microscopische organismen : micro-organismen Vruchtlichamen soms zichtbaar
Nadere informatieEnten Fruitbomen. Waarom enten?
Enten Fruitbomen Al onze fruitbomen worden geënt. Waarom is dat eigenlijk? En hoe gaat dat enten in zijn werk? Op onderstaande pagina wordt hier dieper op ingegaan, plus wat tips om veel voorkomende problemen
Nadere informatieTuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten. Ziekten en plagen van Morus alba Black Tabor
Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Ziekten en plagen van Morus alba Black Tabor moerbei, rode, witte, zwarte De Zwarte Moerbei is afkomstig uit Iran en Armenië waar men hem
Nadere informatieBoom nummer Schouw commissie MH 15 september /70
Boom nummer 211406-211407 Schouw commissie MH 15 september 2011 2011-10-25/70 Locatie aanduiding/adres Zuid Amsteldijk nabij de Kalfjeslaan Coördinaten 1. 211406 X121429,430 Y481788,930 (noordelijke ligging)
Nadere informatieBegin van het moestuinseizoen
Begin van het moestuinseizoen 1. Buiten Zaaien in volle grond Algemene regel : de hoeveelheid aarde waarmee je het zaadje bedekt, mag maximaal drie maal de breedte van het zaad zijn. Zaai periode : is
Nadere informatieINFORMATIEBLAD GEWASBESCHERMING BIJ BONEN
INFORMATIEBLAD GEWASBESCHERMING BIJ BONEN Onze informatiebladen geven uitvoerige technische-informatie en tips over specifieke onderwerpen, welke direct in relatie staan met zaden en zaaien. ONKRUIDBESTRIJDING
Nadere informatieResultaten Botrytis onderzoek Bart Heijne
Resultaten Botrytis onderzoek 2013 Bart Heijne Opzet van deze lezing vorig jaar begonnen resultaten 2013 weer bloei voor oogst vergelijk met 2012 conclusies: tijdstip effectiviteit Opzet proeven 2013 tijdstip
Nadere informatieKENNISBUNDEL. Biologische aardappelen. Mei 2013 ZIEKTEN EN PLAGEN / VIRUSZIEKTEN. www.dlvplant.nl
KENNISBUNDEL Biologische aardappelen Mei 2013 TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN ZIEKTEN EN PLAGEN / INSECTEN ZIEKTEN EN PLAGEN / PHYTOPHTHORA INFESTANS ZIEKTEN EN PLAGEN / RHIZOCTONIA SOLANI DE SMAAK
Nadere informatie5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD
5 Borderonderhoud 5 Borderonderhoud 70 5.1 Algemeen onderhoud 71 5.2 Groeien en snoeien 74 5.3 Afzetten en dunnen 75 5.4 Overig onderhoud 76 5.5 Afsluiting 78 70 BORDERONDERHOUD Alle vormen van tuinonderhoud
Nadere informatieSNOEI INSTRUCTIE 2016 SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN HALFHEESTERS STRUIKEN/ HEESTERS BOMEN CONIFEREN ROZEN
1 SNOEIEN VAN VOORAL DE HOUTIGE GEWASSEN HALFHEESTERS STRUIKEN/ HEESTERS BOMEN CONIFEREN ROZEN 2 Wat zijn knoppen? 3 KNOPPEN Bladknoppen Bloemknoppen Gemengde knoppen 4 KNOPPEN Bladknoppen Bloemknoppen
Nadere informatieWERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals
WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals AARDBEIEN KWEKEN Lesgever: Frans Van Hout 20-05 - 12 Verslag: Michel Peeters Latijnse naam: Fragaria Ananassa Familie: Rosaceae 1. Beschrijving. De aardbeiplant is
Nadere informatieSNOEIEN (LAAN) BOMEN
SNOEIEN (LAAN) BOMEN Snoeien van bomen Ideale boomvorm Een solitaire boom in de vrije ruimte behoeft géén snoei Begrippen binnen begeleiding snoei Scheut een nog niet verhouten stengel die max. 1 groeiseizoen
Nadere informatieMycosphaerella. 2 e teelt Proefstation voor de Groenteteelt v.z.w. Sint-Katelijne-Waver
Mycosphaerella 2 e teelt 2014 Dit onderzoek is gerealiseerd i.s.m. Lava, ADLO, GMO & KBC Proefopzet : Hogedraadteelt Opkweekmethode Ras Plantafstand Substraat steenwolpot 10 cm Kurios 2,4 planten/m² Steenwol
Nadere informatie1. Seizoenen Lente Zomer Herfst Winter Filmpje Pluskaarten 17 Bronnen 19 Colofon en voorwaarden 20
Seizoenen inhoud. Seizoenen 3. Lente 4 3. Zomer 7 4. Herfst 0 5. Winter 3 6. Filmpje 6 7. Pluskaarten 7 Bronnen 9 Colofon en voorwaarden 0 . Seizoenen Een jaar heeft vier seizoenen. De vier seizoenen zijn:.
Nadere informatieFor information only content must not be duplicated. Grasziekten. Lebrun Benjamin
Grasziekten Lebrun Benjamin Grasziekten : introductie 1) Oorzaak grasziekten : Virussen Bacteriën Fungus 2) Ziekten veroorzaken een aantal problemen : Vermindering van de groei van de plant Vermindering
Nadere informatieDieren in de winter 3
Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon
Nadere informatieGallen. Er is een nieuwe druk verschenen van Het Gallenboek. Een mooie gelegenheid om eens kennis te maken met Gallen.
Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. november 2010 nummer 8 Gallen Vorig jaar is er een nieuwe druk verschenen van het Gallenboek. Dit is een boek, waarin alle Nederlandse gallen staan,
Nadere informatiePlanten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs
Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige
Nadere informatieVragen en antwoorden Oost-Aziatische boktor
Plantenziektenkundige Dienst Geertjesweg 15 6706 EA Wageningen Postbus 9102 6700 HC Wageningen www.minlnv.nl Vragen en antwoorden Oost-Aziatische boktor Contactpersoon LNV-loket T 0800-22 333 22 pd.info@minlnv.nl
Nadere informatieWORD EEN ECHTE bomenkenner!
WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een
Nadere informatieEssentaksterfte. augustus 2013 BTL Bomendienst Arnold Meulenbelt
Essentaksterfte augustus 2013 BTL Bomendienst Arnold Meulenbelt Wat is essentaksterfte? Een schimmel uit de stam Ascomyceten NL; zakjeszwammen Een schimmel uit de familie; Helotiaceae De ongeslachtelijke
Nadere informatieDoe niets met planten in de tuin als het vriest!
Wintertips December Doe niets met planten in de tuin als het vriest! Dahlia s, gladiolen en dergelijke planten die opgeslagen liggen, liggen vaak té vochtig en krijgen last van schimmels. December is de
Nadere informatieBloeiend plantje Spoor van een dier
Volwassen boom Jonge boom Dode boom Hoge struik Lage struik Varen Mos Klimmende plant Bloeiend plantje Spoor van een dier Paddenstoel (op de grond) Bodemdiertje Paddenstoel (op een boom) Activiteit 3 :
Nadere informatieBestrijding van blad- en aarziekten in wintertarwe. EH 859 Door: ing.h.w.g.floot
Bestrijding van blad- en aarziekten in wintertarwe EH 859 Door: ing.h.w.g.floot Inleiding In de tarweteelt is de bestrijding van blad- en aarziekten eigenlijk ieder jaar nodig om een maximale financiële
Nadere informatieZiekten, plagen en afwijkingen 6
Inhoud Voorwoord 5 Ziekten, plagen en afwijkingen 6 1 Schimmels 11 1.1 Wat zijn schimmels? 11 1.2 Bouw, verspreiding en levenswijze 12 1.3 Ziektebeelden en schade 14 1.4 Enkele plantenparasitaire schimmels
Nadere informatieKorte samenvatting literatuur walnotenteelt in NL. B Luske, Louis Bolk Instituut Walnotenteelt in Nederland
Korte samenvatting literatuur walnotenteelt in NL B Luske, Louis Bolk Instituut 6-12-2018 Walnotenteelt in Nederland De walnoot (Juglans regia), of okkernoot, is niet inheems, maar worden al jaar en dag
Nadere informatiewerkkalender Gemaakt door Paul en Joep voor stichting Groeituinen in april 2014
werkkalender Gemaakt door Paul en Joep voor stichting Groeituinen in april 2014 1 e en 2 e week maart: Rode peper, pompoen, peterselie, basilicum, bloemkool en pastinaak: zaaien. 3 e en 4 e week maart:
Nadere informatieWalnotenteelt in NL. Samenvatting literatuur. Boki Luske, Louis Bolk Instituut Proeftuin Agroforestry Nederland. 6 december 2018
Walnotenteelt in NL Samenvatting literatuur Boki Luske, Louis Bolk Instituut Proeftuin Agroforestry Nederland 6 december 2018 Walnotenteelt in Nederland De Walnoot (Juglans regia), of Okkernoot, is niet
Nadere informatieDACOM WAARNEMINGSTABELLEN ZIEKTEMANAGEMENT - ALLE BESCHIKBARE GEWASSEN
DACOM STABELLEN ZIEKTEMANAGEMENT - ALLE BESCHIKBARE GEWASSEN 1 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE 3 AARDAPPEL -6 AARDBEI -8 BIET DRUIF..1-11 KOOL 1-13 LELIE 1 PEEN..1-16 PREI.1 SELDERIJ 18 TOMAAT..1 TULP. UI 1-
Nadere informatieM IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE. G em aakt door Rob van den E yssel 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek
M IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE G em aakt door Rob van den E yssel 26-11 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek Bronverm elding Ik heb de inform atie van dit w erkstuk uit m ijn hoofd
Nadere informatieSnoeien fruit. Workshop 23 januari 2019 ATV Utrecht Zuid
Snoeien fruit Workshop 23 januari 2019 ATV Utrecht Zuid Waarom snoeien? onderhoud of vorm jong beginnen kroon vormen beschadigingen voorkomen ziekten afmeting te groot, hinder omgeving verjongen vorming
Nadere informatieinh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.
Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten
Nadere informatieWat gaat er gebeuren in het Oosterpark?
Essentaksterfte De situatie in Nederland Inmiddels is meer dan 80 % van de essen in Nederland aangetast. De verwachting is dat hooguit 10 % van de essen de ziekte zal overleven, gebaseerd op ervaringen
Nadere informatie(FRUIT-)BOMEN SCHRIJVEN GESCHIEDENIS
(FRUIT-)BOMEN SCHRIJVEN GESCHIEDENIS MENSEN, DIEREN EN PLANTEN GROEIEN EEN BEPAALDE PERIODE VAN HUN LEVEN TOT ZE HUN UITEINDELIJKE GROOTTE HEBBEN BEREIKT. BIJ MENSEN EN DIEREN IS MEESTAL WEL TE ZIEN OF
Nadere informatieSchimmels in maïs Kiemschimmels Wortelverbruining Builenbrand Stengelrot Kolfsteelrot Bladvlekkenziekte Rhizoctonia Roest
Schimmels in maïs Er zijn verschillende schimmels die schade kunnen veroorzaken in maïs. Tot nu toe bestrijdt men alleen de kiemschimmels met chemische middelen. Bij de schimmelziekten stengelrot, kolfsteelrot
Nadere informatie1. Geheimen. 2. Zwammen
1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.
Nadere informatieGroene tomaten rijp maken
Groene tomaten rijp maken Is het het einde van het seizoen en heb je nog wat onrijpe, groene tomaten aan je plant zitten? Hier zijn wat simpele suggesties om ze rijp te maken, waarbij je gebruik maakt
Nadere informatiewww.vostersboomverzorging.be
www.vostersboomverzorging.be Bomen zijn onmisbaar en een waardevol element in uw tuin. Ze vragen om een goede verzorging en begeleiding. Door deskundige snoei en controle kunnen bomen veilig oud worden.
Nadere informatieInsecticiden binnenshuis
Insecticiden binnenshuis Tegen vliegende insecten in huis Vliegen, wespen, muggen en motten kunnen worden geweerd met spuitbussen. Spar U kan plakstrippen en elektrische verstuivers gebruiken. Tegen muggen
Nadere informatieCercis canadensis. rond tot afgeplat bolvormig
Cercis canadensis Als hoogstamvorm gekweekt groeit C. canadensis uit tot een mooie, middelhoge solitairboom. De stam is grijs en ondiep gegroefd, op latere leeftijd kan de schors in kleine plaatjes loslaten.
Nadere informatieSamenvatting Gevolgen essentaksterfte Utrecht in beeld Onderzoek en beheerstrategie
Samenvatting Onderzoek en beheerstrategie COLOFON Opdrachtgever: Gemeente Utrecht Mevrouw ing. I. Tepp Opdrachtnemer: Terra Nostra Boomtechnisch adviseur: De heer R. Geerts Mevrouw W.W. Batenburg Fotografie:
Nadere informatieDe jeugd is als een bloem die wordt afgesneden
De jeugd is als een bloem die wordt afgesneden Hij komt voort als een bloem, en wordt afgesneden. (Job 14:2) In deze woorden wordt het leven van de mens vergeleken met een bloem, een mooi, sierlijk deel
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving 2011 groene ruimte CSPE KB minitoets bij opdracht 3
landbouw en natuurlijke omgeving 2011 groene ruimte CSPE KB minitoets bij opdracht 3 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef verbeteringen
Nadere informatieKaart 15 Bollen en knollen
Kaart 15 Bollen en knollen Informatiekaart Werkblad Onderzoek: o Bollen en knollen o Narcissen op water Quiz: o http://natuur.ariena.com Voor de leerkracht: De kinderen leren de volgende begrippen: Bollenstreek
Nadere informatieALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN
ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is... Een boom is een plant, alleen noemen de onderdelen anders. Een boom is namelijk een vaste plant met een houten stam en een kruin. Delen van de boom Laat
Nadere informatieExcursie Teelt op water bladgewassen en bloemkool Inleiding lector teeltsystemen Teelt de grond uit 3 juli 2013
Excursie Teelt op water bladgewassen en bloemkool Inleiding lector teeltsystemen Teelt de grond uit 3 juli 2013 Programma Welkom en inleiding Resultaten onderzoek naar beheersing Microdochium panattonianum
Nadere informatieHerfstwerkboekje van
Herfstwerkboekje van Herfst werkboekje groep 5 1 De bladeren aan de bomen worden bruin en rood en vallen naar beneden, het is weer herfst! September wordt herfstmaand genoemd, dit omdat op 22 september
Nadere informatieSnoeien. Snoeien van hagen: worden meestal gesnoeid in mei en augustus - september Bodembedekkers: alle 2 jaren bij snoeien tot op 5 cm.
Snoeien Dode en zieke takken zullen bij alle heesters weggesnoeid worden; lucht en licht moeten in de gesteltakken kunnen doordringen. Uitzondering voor de heesters die een schaduw of halfschaduwplaats
Nadere informatieFruit snoeien. Johan Schuppert. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Johan Schuppert Laatst gewijzigd 11 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/49395 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieTeelthandleiding. 9 diagnostiek
Teelthandleiding 9 diagnostiek 9 Diagnostiek... 1 2 9 Diagnostiek Versie: december 2015 Het IRS verricht diagnostisch onderzoek naar ziekten, plagen en gebreksverschijnselen in suikerbieten. Medewerkers
Nadere informatieDUURZAME BEMESTING EN DUURZAAM BODEMBEHEER. 16 mei 2019
DUURZAME BEMESTING EN DUURZAAM BODEMBEHEER 16 mei 2019 Banken van een druivenserre met Krilium. De man rechts is Pieter Michiels, serrist uit Eizer Overijze (januari 1957) (Foto uit het archief BDB) Bodemstaalname
Nadere informatiePlatform Openbaar Groen: Ziekten en plagen in openbaar groen
Platform Openbaar Groen: Ziekten en plagen in openbaar groen Van Remoortere Liesbet Waarschuwingssysteem Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) Genk 28 juni 2011 Waarschuwingssysteem Waarnemings- en Waarschuwingssysteem
Nadere informatieBio Fruit Advies. Marc Trapman Dorpsstraat 32 4111 KT Zoelmond
Bio Fruit Advies Marc Trapman Dorpsstraat 32 4111 KT Zoelmond Geleide schurftbestrijding met RIMpro in geïntegreerde of biologische appel- en perenteelt Marc Trapman 29 februari 2004 Tel: +31 (0)345 502627
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38
Nadere informatie