Gestalte. Groeisnelheid. Leeftijd

Transcriptie

1 Inleidende module De groei en ontwikkeling I. de fysiologie Prof dr. Jean De Schepper UZ Brussel

2 Agenda Algemene begrippen Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de lichaamsmaturatie Lengtegroei Pubertaire ontwikkeling

3 definitie alle processen waardoor een bevruchte eicel de omvang (groei), de vorm en de functies (ontwikkeling of maturatie)van een volwassen individu verkrijgt.

4 weergave : in functie van de leeftijd -statisch bereikte omvang ifv leeftijd ( gestalte ( cm)) -dynamisch Gestalte Groeisnelheid toename in omvang ifv leeftijd Geboorte Leeftijd Volwassenheid (groeisnelheid (cm/jaar) bereikte % van de volwassen omvang

5 weergave : in functie van de maturatie menarche/ spermarche piek pubertaire groeispurt botmaturatie 5

6 mechanisme : normale weefselgroei en maturatie Groei cellulair : hyperplasie- hypertrofie-apoptosis extracellulair : matrixvorming Ontwikkeling (maturatie/ rijping) differentiatie van celgroepen vorming van organen en orgaansystemen

7 mechanisme : adipocyt veranderigen in subcutaan vetweefsel

8 mechanisme : chondrocyt veranderingen thv groeischijf recruitment van chondrocyten hyperplasie van chondrocyten hypertrofie van chondrocyten degeneratie van chondrocyten vorming van osteoid door osteoblasten

9 mechanisme : verstoorde weefselgroei Intrinsiek mechanisme -malformatie (=abnormale ontwikkeling van een orgaan of een deel ervan) -dysplasie (=een verstoorde organisatie van de cellen in een weefsel) Extrinsiek mechanisme -disruptie (=aanvankelijk normaal ontwikkelend weefsel worden vernietigd door een insult) -deformatie (=een vervorming die optreedt door inwerking van een externe kracht)

10 kenmerken: gekoppeld verloop leeftijd menarche volgens BMI Groeitoename in puberteit volgens maturatie titel 10

11 kenmerken : genetisch bepaald

12 kenmerken : zelfregulerend canalisatie Gestalte spreiding Menarche spreiding

13 kenmerken : zelfregulerend verloop adaptatie mechanismes bij stoornissen

14 kenmerken : zelfregulerend hormonaal gecontrolleerd verloop titel

15 kenmerken : zelfregulerend limiterend verloop Individuele versus gemiddelde groei 150 Gestalte, cm Groeisnelheid, cm/jaar Leeftijd, jaren

16 kenmerken : verschillend vlgs orgaan/systeem/ regio titel

17 kenmerken : verschillend vlgs orgaan titel 17

18 kenmerken : verschillend volgens geslacht

19 kenmerken : verschillend volgens tempo Individuele versus gemiddelde groei 150 Gestalte, cm Groeisnelheid, cm/jaar Leeftijd, jaren

20 kenmerken verschillend volgens omgeving

21 kenmerken : onderhevig aan seculaire trend

22 Prenataal : eerste trimester kenmerken : verloop in fasen tweede trimester ( snelste lengtetoename : 20 weken ) derde trimester ( snelste gewichtstoename : 35 weken) Postnataal: infantiele periode ( snelste lengtetoename : eerste jaar) kinder periode ( minste lengtetoename : 9-11 jaar) pubertaire periode ( snelste gewichtstoename 12,5 14,5 )

23 verloop prenatale lengte en gewichtstoename 23

24 verloop postnatale lengte en gewichtstoename

25 de gevolgen voor de lichaamssamenstelling

26 de gevolgen voor de energie behoeften

27 de gevolgen voor de fysieke fitheid

28 Agenda Algemene begrippen Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de maturatie Lengtegroei Pubertaire ontwikkeling

29 Maten van prenatale lichaamsgroei : Hoofdomtrek echografische parameters Bipariëtale diameter Buikomtrek Femurlengte

30 Maten van prenatale lichaamsgroei gewicht, lengte en schedelomtrek bij geboorte

31 Maten van de postnatale Lichaamsomvang lengte/gestalte gewicht schouder/heupbreedte schedel/ tailleomtrek Lichaamsproporties verhouding zithoogte/gestalte lichaamsgroei verhouding schouder/heupbreedte verschil armspan/gestalte Lichaamssamenstelling BMI huidplooidikte armomtrek / taille omtrek

32 Meten Lichaamsomvang R 32

33 Meten Lichaamsproporties

34 Meten Lichaamssamenstelling

35 Evolutie Lichaamsomtrekken

36 Evolutie Lichaamsamenstelling

37 Evolutie Lichaamsproporties

38 Agenda Algemene begrippen Lengtegroei Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de maturatie Pubertaire ontwikkeling

39 Maten van maturatie Sluiting van de schedelfontanel(len). Tandontwikkeling (voorlopig / definitief gebit) Botmaturatie ( Greulich and Pyle / Tanner and Whitehouse) Geslachtelijke ontwikkeling (Tanner) (pubis/okselbeharing bij jongen/meisje, borstontwikkeling bij meisje/ genitale ontwikkeling bij jongen) Leeftijd van de menarche/spermarche/oigarche

40 Fontanel sluiting

41 Tandontwikkeling

42 Botmaturatie

43 Bepaling van de botmaturatie RX li been en voet (<3m) Rx li hand en pols Verschijnen en vormverandering epifysekernen, sluiting van groeischijven Voorspelling Volwassen lengte

44 Voorspelling volwassen gestalte

45 Oigarche (leeftijd in jaren) Normale rijping Late rijping

46 Menarche ( leeftijd jaren) STAGE P3 P10 P25 P50 P75 P90 P

47 Genitale ontwikkeling (Tanner stadia) 47 titel

48 Borstwikkeling (Tanner stadia)

49 Pubis beharing (Tanner stadia)

50 Bepaling van de Tannerstadia : visueel 50

51 Agenda Algemene begrippen Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de lichaamsmaturatie Lengtegroei Pubertaire ontwikkeling

52 Lengtegroei : gemiddelde lengtetoename

53 Lengtegroei : algemene beïnvloedende factoren

54 Lengtegroei : hormonaal beïnvloedende factoren Lengtegroei : beïnvloedende factoren

55 Lengtegroei : locale invloed van GH,IGF-1 en E2 thv groeischijf

56 Lengte groei : verschillend volgens het meetinterval

57 Lengte groei : verschillend volgens het geslacht

58 Lengte groei : verschillende volgens het lichaamssegment

59 Lengtegroei: verschillend volgens ouderlijke lengte

60 Lengtegroei: verschillend volgens etnische origine

61 Lengtegroei: verschillend volgens socio-economisch niveau Gestalte, cm hogeschool of universiteit maximum 9 jaar school , Vlaamse Groeicurven Laboratorium Antropogenetica Vrije Universiteit Brussel Leef tijd, jaren titel

62 Lengtegroei: verschillend volgens voeding

63 Lengtegroei : verschillend volgens seksuele maturatie

64 mechanisme : verstoorde skeletgroei Primaire groeistoornis probleem thv de groeischijf stoornis van het groeimechanisme zelf aangeboren Secundaire groeistoornis probleem buiten de groeischijf stoornis in de regulatie / energievoorziening van het groeimechanisme aangeboren of verworven

65 Agenda Algemene begrippen Lengtegroei Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de maturatie Pubertaire ontwikkeling

66 de puberteit of geslachtelijke rijping

67 De puberteit : de processen Adrenarche : ontwikkeling van de hypothalame- hypofysaire-bijnier (zona reticularis) as Gonadarche : ontwikkeling van de hypothalame- hypofysaire-gonade as

68 het hormonaal mechanisme van de gonadarche

69 Het neuro-endocrien endocrien mechanisme van de gonadarche

70 het hormonaal mechanisme van de adrenarche

71 Veranderingen in gonadotrofines en geslachtshormonen tijdens de puberteit

72 De eerste uitwendige genitale veranderingen bij de jongen

73 De inwendige genitale veranderingen bij de jongen

74 evolutie van penile lengte / testisvolume

75 Penis veranderingen

76 Normale sequentie van de puberteitsontwikkeling bij de jongen

77 Gynecomastie

78 Lichaamsbeharing

79 spermatogenese

80 De eerste uitwendige genitale veranderingen bij het meisje

81 Vulva veranderingen

82 Evolutie van de clitorale index

83 De inwendige genitale veranderingen bij het meisje

84 Normale sequentie van de Puberteit bij het meisje breast development

85 Acne

86 Evolutie uterus lengte / ovaria volume

87 follicogenese

88 De menstruele cyclus

89 Het hormonaal mechanisme van de menstruele cyclus

90 Puberteit : stoornissen Stoornissen in de aanvang Stoornissen in het tempo Stoornissen in de sequentie Stoornis in de omvang/symmetrie

91 Belgium 2004 Menarche in Europa

92 Vlaamse groeistudie 2004 : mediane biometrische gegevens JONGENS MEISJES gestalte 20 jaar gewicht 20 jaar cm cm 70.7 kg 59.9 kg BMI 20 jaar 21.7 kg/m kg/m 2 leeftijd PHV 13.5 jaar 10.9 jaar G2 T jaar 11.4 jaar M2 menarche 10.7 jaar 13.0 jaar