DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE HELLEVOETSLUIS IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE HELLEVOETSLUIS IN 2012 Definitief Utrecht, maart 2013 H Pagina 1 van 26

2 Pagina 2 van 26

3 INHOUD Voorwoord 5 1 VVE in de gemeente Hellevoetsluis Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Hellevoetsluis Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE-beleid 9 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen 15 3 Conclusies 19 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 21 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen 25 Pagina 3 van 26

4 Pagina 4 van 26

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de wet Onderwijskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE-wet) wordt een zogenoemde bestandsopname Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is 'doorgestart' met de overige gemeenten die onderwijsachterstandmiddelen krijgen van het Rijk. In 2010 is de OKE-wet aangenomen en wordt na de bestandsopname vanuit dat kader het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE 'signaalgestuurd' vorm gegeven in de gemeente Hellevoetsluis. Dat houdt in dat er in principe periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop 'VVE-toezicht' zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De hoofdinspecteur primair onderwijs, dr. A. Jonk Pagina 5 van 26

6 Pagina 6 van 26

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Hellevoetsluis. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de Wet op het onderwijstoezicht) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens worden in hoofdstuk 2 de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin: de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties; of de zelfbeoordelingen afwijken van de inspectieoordelen. Na iedere overzichtstabel wordt een toelichting gegeven door de inspectie. Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Tot slot staan in bijlage 1 de antwoorden van de zelfevaluatie van de gemeente Hellevoetsluis. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. De oordelen van de onderwijsinspectie over de voor- en de vroegscholen en de mate van overeenkomst met de oordelen uit de zelfevaluaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 26

8 Pagina 8 van 26

9 1 VVE in de gemeente Hellevoetsluis De gemeente Hellevoetsluis heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen. De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd. De zelfbeoordeling van VVE-context en condities. 1.1 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Hellevoetsluis In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom kan de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar) dat overzicht nader invullen. Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Hellevoetsluis die een digitale vragenlijst hebben gekregen. (Voor-)scholen die met elkaar samenwerken zijn gemarkeerd met een *; (voor-)scholen met ** zijn ook bezocht. Peuterspeelzalen: Peuterstee*/**, Peuternest*/**, Peuterschip**, Peuterhoek, De Kleine Raaf en De Struyten Basisscholen: De Houthoeffe*/**, De Wateringe*/** en De Sterrenwacht 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd De inspectie ontving van de gemeente Hellevoetsluis als toelichting op de vragenlijst de volgende documenten: Verordening peuterspeelzaalwerk Hellevoetsluis Nota 'Visie op Voorschoolse Voorzieningen' Protocol warme overdracht Beschikking VVE-ouderbetrokkenheid Beschikking subsidie VVE Stichting Peuterspeelzalen Hellevoetsluis Presentatie 1-zorgroute Overzicht zeven fasen van voorschool naar groep 1 Handleiding en protocol overdracht Brief Boekstart Beschikking intern begeleider peuterspeelzalen 1.3 Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid op de twee domeinen VVEbeleidscontext en VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ('3') beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ('2') als met ('1') afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ('4'). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie Pagina 9 van 26

10 en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse en eventueel gesprekken met betrokkenen. Waar de bevindingen van de gemeente afwijken van de oordelen van de inspectie wordt dit met een * vermeld en onderbouwd. Elke indicator begint met een verklarende tekst over wat dit onderdeel inhoudt. HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 2 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 3 1a3 Toeleiding 2 1a4 Ouders 3 1a5 Integraal VVE-programma 3* 1a6 Externe zorg 3 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 3 1a9 Resultaten 1 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 2 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2 DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3 2b Gemeentelijk subsidiekader 3 Algemeen Naar aanleiding van diverse landelijke en lokale ontwikkelingen acht de gemeente Hellevoetsluis het nodig om het beleid met betrekking tot peuterspeelzalen en kinderdagverblijven aan te passen en te vernieuwen. Daarbij gaat het om diverse wettelijke verplichtingen, maar ook om gemeentelijke beleidsinitiatieven die voortvloeien uit de kadernota Jeugd en Jongeren. De gemeente dient aan de volgende verplichtingen te voldoen: Zorgen voor goede kwaliteit van het regulier peuterspeelzaalwerk. Een dekkend en hoogwaardig aanbod van VVE in de voorschoolse periode. Het voeren van jaarlijks overleg binnen de gemeente en het maken van afspraken over kernpunten van voor- en vroegschoolse educatie. Het vaststellen van een maximale ouderbijdrage voor de voorschoolse educatie. Het vaststellen van de VVE-doelgroep. Het zich inspannen voor het bereik van alle doelgroepkinderen en zorgen voor een goede toeleiding van kinderen naar voorschoolse educatie. Het organiseren van een doorgaande leerlijn. Het regelen van toezicht op en handhaving van de kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. Het opzetten van een landelijk register van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die voorschoolse educatie aanbieden. Verslag over het uitgevoerde toezicht en resultaten daarvan uitbrengen aan de gemeenteraad en de minister. Verder zijn er nog punten die geregeld moeten worden op basis van het huidig beleid: Een interne zorgstructuur voor voorschoolse voorzieningen. Aansluiting van voorschoolse voorzieningen op de bestaande zorgstructuur gemeentebreed. Het meer toegankelijk maken van voorschoolse voorzieningen voor kinderen met een beperking. Een nadere invulling van het spreidingsbeleid. Een inhoudelijke vertaalslag van de Kadernotitie Brede School met een duidelijke rol voor voorschoolse voorzieningen. Hierbij wordt gestreefd naar het vormen van integrale kindcentra met een goede spreiding over Hellevoetsluis en met verschillende profielen. Pagina 10 van 26

11 Oordelen Aan de hand van de ingestuurde documenten, en in voorkomende gevallen ook in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). Bij elk oordeel is een toelichting opgenomen met informatie uit de ingestuurde documenten en beleidsstukken. Dit levert het volgende beeld op: 1. Verbeterpunten met een afspraak. 2. Verbeterpunten: bij het oordeel Verbeterpunten is sprake van een wettelijke verplichting, maar laat de inspectie het vooralsnog over aan de prioritering van de gemeente wanneer men deze verplichting heeft gerealiseerd. 3. Geheel of grotendeels van voldoende kwaliteit. 4. Voorbeelden voor anderen. 1. Verbeterpunten met een afspraak 1a9 Resultaten: De gemeente Hellevoetsluis heeft nog geen afspraken gemaakt met de voor- en vroegscholen over de te behalen resultaten van VVE. De Memorie van Toelichting bij de OKE-wet geeft voorbeelden van mogelijke afspraken, overigens zonder uitputtend te zijn: het aantal kinderen dat een niveau stijgt; het aantal kinderen dat bijvoorbeeld minimaal op niveau C zit; afspraken over de minimale woordenschat aan het einde van groep 2. De inspectie heeft met de gemeente Hellevoetsluis afgesproken dat in samenspraak met de betrokken partners resultaatafspraken zijn vastgelegd vóór 1 augustus Verbeterpunten Bij het oordeel Verbeterpunten is sprake van een wettelijke verplichting, maar laat de inspectie het vooralsnog over aan de prioritering van de gemeente wanneer men deze verplichting heeft gerealiseerd. 1a1 Definitie doelgroepkind (art. 167 WPO, lid 1a,1) Gemeenten krijgen geld van het rijk om de benodigde VVE-voorzieningen in de voorscholen te bekostigen op basis van schoolgewichten in een gemeente. Daarbij wordt de volgende vuistregel gehanteerd om het aantal doelgroepkinderen vast te stellen waarvoor voldoende aanbod moet zijn gerealiseerd: het aantal doelgroeppeuters is driekwart van het aantal kleuters van een gemeente met een leerlinggewicht. Gemeenten hebben nadrukkelijk de ruimte om hun definitie van 'doelgroepkind' nader in te vullen door aanvullende criteria te benoemen en bijvoorbeeld de taalachterstand van kinderen mee te nemen. De gemeente dient helder te verantwoorden welke definitie ze hanteert. Toelichting bij definitie doelgroepkind In Hellevoetsluis is op 31 mei 2001 door de raad in het kader van het opstarten van VVE de volgende doelgroep vastgesteld: 'Kinderen in de leeftijd van 2 tot 5 jaar, die een andere thuistaal dan het Nederlands hebben en/of uit een gezin komen met een sociaal-economische achterstandspositie'. Het is belangrijk om aan te geven welke indicatoren er zijn om het bovenstaande te constateren. Ook zijn er geen afspraken gemaakt over wie deze indicatoren toetst. Hierdoor is niet duidelijk wat de omvang is van de doelgroep. 1a3 De toeleiding (art. 167 WPO, lid 1a, 2) Bij de toeleiding wordt beoordeeld of dit op gemeentelijk niveau geregeld is en of daar een verantwoording bij wordt gegeven, met name hoe wordt geprobeerd het non-bereik aan te pakken. Toelichting bij Toeleiding Jaarlijks zijn er ruim 800 kinderen van 2 tot 4 jaar in Hellevoetsluis. Ruim 550 kinderen van 2 tot 4 jarigen gaat naar een peuterspeelzaal. Dat komt neer op 70 procent. Van alle kinderen die naar een peuterspeelzaal gaan, volgt 25 procent een VVE-programma. Verder zijn er bijna 400 kinderen tussen de 2 en 4 jaar die naar een kinderdagverblijf gaan. Dat is dus bijna 50 procent. Hieruit kan de conclusie getrokken worden dat een deel van de kinderen gebruik maakt van beide voorzieningen. Niet duidelijk is echter hoeveel van de kinderen die wel een vorm van kinderopvang bezoeken ook doelgroepkind zijn. Het consultatiebureau informeert ouders over Pagina 11 van 26

12 peuterspeelzaalwerk wanneer zij constateert dat een kind een taalachterstand heeft. Toeleiding naar het peuterspeelzaalwerk behoort echter nog niet tot de standaard subsidieafspraken tussen het consultatiebureau en de gemeente. Er zijn niet veel andere instanties die ouders benaderen met informatie over peuterspeelzaalwerk. Naast toeleiding vanuit het consultatiebureau stuurt de gemeente maandelijks informatie over peuterspeelzaalwerk naar alle ouders die een kind hebben dat 2 jaar geworden is. Het verdient aanbeveling om de doelgroepouders te blijven benaderen totdat zeker is dat zij hun kind op een van de VVE-locaties hebben ingeschreven. 1a7 Interne kwaliteitszorg (art. 15i WOT, lid 1e) Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van VVE en hoe deze kwaliteit gemeten én geborgd wordt. Dat is nu nog niet het geval in de gemeente Hellevoetsluis. 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo; art 167 WPO) Bij de VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau gaat het zowel om de sturing als om de uitvoerende coördinatie. De sturing zal doorgaans in LEA-kaders (lokale educatieve agenda) plaatsvinden. Daarnaast zijn er op gemeentelijk niveau allerlei uitvoerende coördinatietaken over het realiseren van het bereik, de certificering van leidsters, enz. 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo) Sommige gemeenten werken met een VVE-monitor die doorgaans vooral gaat over het bereik van VVE. Een monitor is één van de manieren om VVE op gemeentelijk niveau te evalueren en waar nodig te verbeteren, maar dat kan ook op andere manieren. De gemeente Hellevoetsluis heeft nog geen systematiek voor het evalueren en verbeteren van VVE. 3. Geheel of grotendeels van voldoende kwaliteit 1a2 Het bereik (peuters) (art. 166 WPO) Dit betreft zowel het aantal aangeboden kindplaatsen (voor hoeveel doelgroepkinderen zijn er 'plaatsen' gecreëerd) als het aantal bezette VVE-kindplaatsen (hoeveel VVE-kindplaatsen worden ook daadwerkelijk 'bezet' door doelgroepkinderen). De eisen die aan een VVE-kindplaats gesteld worden zijn zaken als: er wordt gewerkt met een integraal VVE-programma, de leidsters zijn VVE-geschoold, er wordt voldoende VVE per week gegeven, enz. Toelichting bij Bereik Alle leidsters zijn VVE-geschoold. In 2012 hebben zij een verdiepingscursus 'VVE Sterk' gevolgd. Volgens het Rijk moet de gemeente minimaal 71 VVE-plaatsen creëren, er zijn echter 130 VVEplaatsen in 2012 gecreëerd. In de subsidiebeschikking richting de peuterspeelzalen staat ook aangegeven dat er gewerkt moet worden met 'Piramide' en dat kinderen met een mogelijke taalachterstand extra dagdelen krijgen aangeboden. 1a4 Ouders (art. 15i WOT, lid 1b) Het ouderbeleid op gemeentelijk niveau dient betrekking te hebben op: Of er een gericht ouderbeleid is dat aansluit bij de specifieke VVE-behoefte van de ouders in deze gemeente. Of ouders vooraf adequaat geïnformeerd zijn over VVE. De intakeprocedure. Hoe ouders gestimuleerd worden om thuis ontwikkelingsbevorderende activiteiten met hun kinderen te doen. Hoe ouders betrokken worden bij VVE op de voorschool. Hoe ouders geïnformeerd worden over de ontwikkeling van hun kind. Of rekening wordt gehouden met de thuistaal. Toelichting bij Ouders De gemeente stuurt alle ouders met een baby van 3 maanden een aanmoedigingsbrief om hun kind gratis lid te maken van de bibliotheek. Ze krijgen een waardebon waarmee ze een leuk Pagina 12 van 26

13 koffertje met boekjes kunnen ophalen bij de bibliotheek. Met betrekking tot de ouderbetrokkenheid geeft de gemeente subsidie aan Stichting Push 'VVE-oudercomponent'. Dit levert een professioneel aanbod op, gericht op het vergroten van de ouderbetrokkenheid bij de VVE-groepen op de peuterspeelzalen. Prestaties: Uitvoering van ouderbijeenkomsten op 5 locaties: peuterspeelzaal de Struyten, het Peuternest, de Peuterstee, Peuterhoek en de Kleine Raaf. Op elke locatie minimaal 4, maximaal 5 bijeenkomsten per jaar. Een opkomst van gemiddeld minimaal 15 ouders per bijeenkomst. Het verzorgen van materiaal om thuis mee te werken. Tevredenheid onder leidsters en ouders, blijkend uit een enquête. 1a5 Integraal VVE-programma (Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie art. 5; art. 15i, lid 1c) Voor de voorschoolse educatie wordt een programma gebruikt waarin op gestructureerde en samenhangende wijze de ontwikkeling wordt gestimuleerd op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De gemeente geeft aan welke VVEprogramma's door de gemeente worden geaccepteerd. Toelichting bij integraal VVE-programma De peuterspeelzalen in Hellevoetsluis werken allemaal volgens het programma Piramide. Dat betekent dat alle kinderen die een peuterspeelzaal bezoeken, een VVE-programma volgen. Dit heeft te maken met het ambitieniveau dat is vastgesteld, namelijk ambitieniveau 2. Daardoor werken alle groepen van de peuterspeelzalen met een VVE-programma. Wanneer er gesproken wordt over de doelgroep van VVE, gaat het echter over een andere groep dan alle kinderen die een peuterspeelzaal bezoeken. De VVE-doelgroep is de groep die extra dagdelen nodig heeft om een (risico op) taalachterstand te voorkomen. 1a6 Externe zorg (art. 15i WOT, lid 1d) De gemeente dient een overzicht te hebben van zorginstanties waar een beroep op kan worden gedaan door voor- en vroegscholen voor kinderen die deze zorg nodig hebben. Hierbij moet duidelijk zijn welke zorg geboden kan worden en welke afspraken er gemaakt zijn over contactgegevens en werkwijze. Toelichting bij Externe Zorg Vanaf mei 2012 verstrekt de gemeente Hellevoetsluis een subsidie voor de inzet van een intern begeleider op de peuterspeelzalen. Deze heeft de volgende functies: Het verzorgen van de warme en koude overdracht: Voorselectie van cases en bijeenbrengen van informatie over de casus; Coördineren van zorgteambesprekingen; Groepshandelingsplannen inbrengen; Zorgmogelijkheden van de voorschoolse instelling/de pedagogisch medewerksters aangeven; Coördinatie terugkoppeling naar pedagogisch medewerksters en (zo nodig) ouders en andere teamleden; Rol externen duidelijk aangeven; Verder speelt de intern begeleider een rol bij het afgeven van VVE-indicaties. Om functiescheiding te waarborgen, zal de indicatie altijd via het CJG lopen. De intern begeleider kan echter wel de observaties en de onderbouwing verzorgen. Door inzet van de intern begeleider worden jaarlijks meer dan 600 kinderen geholpen. De inzet van een intern begeleider geeft hiermee invulling aan drie beleidsvoorstellen in de nota 'Voorschoolse Voorzieningen' en zorgt ervoor dat de kwaliteit van VVE verder verbeterd wordt. 1a8 Doorgaande lijn (art. 167 WPO, lid 1a, 3; art. 15i WOT, lid 1f) Voor een goede VVE-kwaliteit is een doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool belangrijk. Die doorgaande lijn heeft betrekking op de volgende punten: De VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool. Of voldoende doelgroeppeuters doorstromen naar een vroegschool en of voldoende doelgroepkleuters op een voorschool gezeten hebben. Pagina 13 van 26

14 Of er gewerkt wordt met een overdrachtsformulier en liefst ook met een 'warme overdracht', zeker bij de risicokinderen. De afstemming tussen voor- en vroegschool van het aanbod (VVE-programma), het pedagogisch en educatief handelen van de leidsters, de wijze waarop met ouders wordt omgegaan, en de interne begeleiding en zorg. Toelichting bij Doorgaande lijn In de subsidiebeschikking staat vermeld dat de peuterspeelzalen zelf samen met de basisscholen moeten zorgen voor de doorgaande leerlijn. Om deze doorgaande leerlijn/warme overdracht te kunnen realiseren heeft de gemeente bijeenkomsten georganiseerd. Ook zijn er richtlijnen vastgesteld met betrekking tot de doorgaande lijn. 2a GGD-rapport Conform de Wet Kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen dient de gemeente de GGD vanaf het jaar 2012 de voorscholen te laten beoordelen. Dit betreft de basiskwaliteitseisen uit de Wet Kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen (art en 2.6) en de eisen aan de voorschoolse educatie (art. 1.50b en 2.8 en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie). Alle locaties dienen jaarlijks te worden beoordeeld. De inspectie gaat er hierbij van uit dat op elke VVE-locatie een recent GGD-rapport aanwezig is, waarin tevens het 8 e domein is beoordeeld. Dit is in de gemeente Hellevoetsluis het geval. Toelichting bij GGD-rapport Zowel peuterspeelzalen als kinderdagverblijven in Hellevoetsluis worden jaarlijks geïnspecteerd door de GGD, opdat kwaliteit en veiligheid gewaarborgd worden. Over het algemeen is de kwaliteit van de voorschoolse voorzieningen in Hellevoetsluis goed. De overtredingen die de GGD constateert, zijn geen ernstige en komen niet veel voor. Elk jaar stelt de gemeente het jaarverslag Wet Kinderopvang op. Er is nog geen specifiek handhavingsbeleid voor voorschoolse voorzieningen opgesteld. Momenteel werkt de gemeente Hellevoetsluis aan de registraties binnen het landelijk register. 2b Gemeentelijk subsidiekader Gemeenten hanteren een verordening met VVE-subsidievoorwaarden: voorscholen moeten aan bepaalde eisen voldoen om VVE-subsidie te krijgen. De gemeente Hellevoetsluis voldoet aan dit criterium. 4. Voorbeelden voor anderen Geen. Pagina 14 van 26

15 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaalwenselijke antwoorden vermeden zijn door ófwel de formulering van de vragen, ófwel bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. Paragraaf 2.1 bevat informatie over het gerealiseerde bereik. In paragraaf 2.2 staan de inspectieoordelen op de aspecten Condities, Ouders, Proceskwaliteit, Ontwikkeling, begeleiding en zorg, Kwaliteitszorg, Doorgaande lijn en Resultaten. 2.1 Het bereik In tabel 2.1 staat het aantal peuters op de verschillende peuterspeelzalen. VVE Peuterspeelzaal aantal peuters waarvan doelgroep Peuterschip De Struyten 0 0 Kleine Raaf Peuterhoek Peuterstee Peuternest Volgens opgave van de VVE-locaties zitten er 116 doelgroeppeuters op de voorscholen. 2.2 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen Alle peuterspeelzalen en basisscholen met doelgroepkinderen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door alle locaties. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. De inspectie heeft ter verificatie van de zelfevaluaties vijf* locaties bezocht, namelijk die met voornamelijk doelgroepkinderen. Paragraaf 1.1 laat zien of, en zo ja welke, voor- en vroegscholen met elkaar samenwerken. Het onderzoek bestond uit lesobservaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie op de locaties die bezocht zijn. In de laatste kolom wordt aangegeven of de inspectieoordelen overeenkomen (=), positiever zijn (+) of negatiever zijn (-) dan de antwoorden op de vragenlijst die aan alle voor- en vroegscholen gestuurd zijn. Omdat het aantal bezochte locaties klein is, moet bij de indicatoren met een afwijkend inspectieoordeel op gemeentelijk niveau goed bezien worden of die afwijking komt omdat de bezochte locatie anders is dan de andere locaties of niet. In bijlage 2 staan de digitale zelfbeoordelingen op de vragenlijsten. Het aantal oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven. *NB: Omdat het onderzoek op peuterspeelzaal Peuterschip geleid heeft tot een aantal afspraken en deze locatie in april 2013 opnieuw zal worden bezocht, zijn de beoordelingen van Peuterschip hier buiten beschouwing gelaten. Pagina 15 van 26

16 CONDITIES Verschil bezoek - vragenlijst A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 2 = A0.2 VE-basisvoorwaarden 2 = A2 Groepsgrootte 2 = A3 'Dubbele bezetting' 1 3 = A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 2 = A5.2 Opgeleide leidsters 2 = A5.3 Nederlands spreken 2 = A5.4 VVE-geschoolde leidsters 2 + A5.5 Jaarlijks opleidingsplan Toelichting: Met name de leidsters van de voorscholen hebben naast de reguliere VVE-scholingen ook aanvullende VVE-cursussen gevolgd. OUDERS Verschil bezoek - vragenlijst B1 Gericht ouderbeleid 4 = B2 Vooraf info aan ouders 4 = B3 Intake 4 + B4 Thuis VVE-activiteiten B5 VVE-participatie van ouders op school B6 Info ouders over ontwikkeling kind 4 - B7 Thuistaal 4 Toelichting: Op alle bezochte locaties ontbreekt een gericht ouderbeleid. Ouderparticipatie en het inschakelen van ouders om thuis ook ontwikkelingsgerichte activiteiten te doen is op de peuterspeelzalen zeer goed ontwikkeld. Hier wordt gewerkt met het zelfontwikkelde beleid 'VVE- Oudercomponent', een uitgebreide en veelomvattende manier om ouders meer te betrekken bij VVE en bij de ontwikkeling van hun kinderen. KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst C1.1 Integraal programma 4 = C1.2 Doelgerichte planning C1.3 Aanbod taal 4 C1.4 Voldoende differentiatie 4 C2.1 Pedagogisch handelen 3 1 C2.2 Gedragsgrenzen stellen 3 1 C2.3 Sociale/persoonlijke vaardigheden 3 1 C2.4 Bevorderen autonomie kind 2 2 C2.5 Inrichting van de ruimte 4 = C3.1 Afstemming leidsters 3 1 C3.2 Activiteiten taalontwikkeling 4 C3.3 Interactie bevorderen 1 3 C3.4 Betrokkenheid kinderen 4 C3.5 Aanpakgedrag 4 C3.6 Responsiviteit 4 C3.7 Afstemmen op ontwikkeling kind 4 Toelichting: Over het geheel genomen is de uitvoering van VVE van kwalitatief goed niveau. Er is veel persoonlijke aandacht voor het welbevinden van de kinderen en de leidsters en leraren slagen erin om een goede afstemming in de werkzaamheden te vinden. Pagina 16 van 26

17 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Verschil bezoek - vragenlijst D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen D1.2 Planmatige begeleiding 1 3 D1.3 Evaluatie begeleiding D1.4 Begeleiding taalontwikkeling 3 D2.1 Welke kinderen externe zorg 4 = nodig? D2.2a Aanmelden voor externe zorg D2.2b Overleg ouders over externe zorg = D2.3 Volgen van de externe zorg 4 = Toelichting: De evaluatie van de extra hulp kan naar het oordeel van de inspectie op de peuterspeelzalen scherper en doelgerichter plaatsvinden in de zin van het nagaan van het effect en het beredeneerd bepalen van (eventuele) vervolgstappen. KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL Verschil bezoek - vragenlijst E1 VVE-coördinatie binnen school 4 = E2 VVE evalueren 4 = E3 Opbrengsten evalueren 3 1 = E4 Verbetermaatregelen 4 + E5 VVE borgen E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school Toelichting: Op geen van de locaties is men erin geslaagd om systematisch de kwaliteit van VVE en de opbrengsten van VVE in kaart te brengen en daar conclusies uit te trekken. Dit is dan ook een duidelijk verbeterpunt. Op één van de basisscholen worden de opbrengsten van VVE overigens wel in kaart gebracht en geanalyseerd. DOORGAANDE LIJN Verschil bezoek - vragenlijst F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg F2 Doorstroom naar vroegschool 1 - F3 Warme overdracht 2 2 = F4 Afstemming aanbod 2 + F5 Afstemming ped/educ handelen 2 + F6 Afstemming over ouders 2 = F7 Afstemming begeleiding/zorg 2 = Toelichting: De doorgaande lijn wordt bemoeilijkt omdat men er nog niet aan toe gekomen is om een aantal afspraken op papier te zetten met betrekking tot de coördinatie, de doorstroom, de warme overdracht en de afstemming rondom ouders en zorg. OPBRENGSTEN VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode 2 + Toelichting: De inspectie doet geen uitspraak over de behaalde resultaten van VVE. De gemeente Hellevoetsluis heeft namelijk geen afspraken met het VVE-veld gemaakt over te behalen resultaten. Pagina 17 van 26

18 Pagina 18 van 26

19 3 Conclusies De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente als op het niveau van de afzonderlijke locaties gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse, gesprekken en locatiebezoeken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. Samenvattend concludeert de inspectie dat er voor een aantal beoordeelde aspecten sprake is van een toereikend gemeentelijk VVE-beleid, op enkele onderdelen is verdere ontwikkeling noodzakelijk. Dit betekent dat de inspectie het gemeentelijk beleid op die laatste onderdelen als verbeterpunt beoordeelt. Op gemeentelijk niveau In het kader van de OKE-wet is het van belang dat de gemeente samen met de betrokken VVEpartners nadrukkelijker de beoogde resultaten van VVE gaat benoemen en meten. Op dit moment is niet duidelijk welk (meetbaar) effect wordt verwacht en beoogd van de VVEinspanningen. Het vastleggen van concrete streefdoelen kan de opbrengstgerichtheid binnen de VVE-instellingen versterken en op langere termijn ook inzicht geven in welke onderdelen van de VVE-programma's meer of minder effectief blijken te zijn hierbij. De wijze waarop de gemeente Hellevoetsluis het VVE-aanbod in de gemeente jaarlijks evalueert en op basis daarvan speerpunten formuleert en verbeterplannen ontwikkelt, is nog niet voldoende vastgelegd. Het verdient aanbeveling om op basis van heldere criteria en meetinstrumenten na te gaan in hoeverre het beleid zich doorzet naar de praktijk. Artikel 166 van de Wet Primair Onderwijs (WPO) schrijft voor dat een gemeente voldoende kindplaatsen op een voorschool realiseert en in artikel 167 is bepaald dat in het jaarlijkse overleg met schoolbesturen (en houders van voorscholen) afspraken worden gemaakt over: De definitie van doelgroepkind (lid 1a, 1); als voldoende beoordeeld in deze analyse. De wijze van toeleiding naar de voor- en vroegschoolse educatie (lid 1a, 2. De organisatie van de doorlopende leerlijn van voor- naar vroegschoolse educatie (lid 1a, 3); in deze analyse als voldoende beoordeeld. De resultaten van de vroegschoolse educatie (lid 1b). Deze artikelen zijn van kracht vanaf 1 augustus Afspraak: De gemeente Hellevoetsluis heeft vóór 1 augustus 2013 deze afspraken gemaakt. Op locatieniveau De verbeterpunten voor de voorscholen liggen op het gebied van een gericht ouderbeleid. Daarnaast verdient de zorg op een enkele locatie de aandacht waar het gaat om het evalueren van de aangeboden zorg. De doorgaande lijn kan op een aantal onderdelen zeker versterkt worden. Er zijn ook onderdelen die als voorbeeld voor anderen kunnen dienen. Op alle locaties staat de uitvoering van VVE (het gebruikte programma, het educatief handelen en het pedagogisch klimaat) hoog in het vaandel. Ook het beleid dat de peuterspeelzalen voeren om ouders zo veel mogelijk te betrekken bij VVE is een voorbeeld voor anderen. De inspectie is van mening dat de betrokkenen op de bezochte locaties met veel inzet en betrokkenheid werken aan een goede voor- en vroegschoolse educatie. Op een aantal bezochte locaties ligt het ambitieniveau tamelijk hoog. Dit komt met name de VVE- of doelgroepkinderen ten goede. Pagina 19 van 26

20 Pagina 20 van 26

21 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente Hellevoetsluis HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? Ja 3 - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft Ja (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of Nee een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf Ja blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? Ja Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de onderwijsachterstandgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus 2011? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus 2011? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? Oordeel toeleiding. 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te Nee Ja Nee Ja 3 Ja Nee Pagina 21 van 26

22 informeren inhoudt? Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is dat in een document te lezen? - beschikking VVE ouderbetrokkenheid.pdf Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is dat in een document te lezen? Er is geen beleid Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is dat in een document te lezen? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is dat in een document te lezen? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en de vroegschool op elkaar? Ja 3 Ja Nee Ja 3 Ja Ja 3 Ja Pagina 22 van 26

23 Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van interne begeleiding en de zorg van de voor- en de vroegschool op elkaar? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? Nee 1 Nee Nee DE VVE-CONDITIES Ant- Oordeel woord 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de Nee kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in Nee haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de Ja 3 peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is dat in een document te lezen? Nee Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in Ja 3 haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum Pagina 23 van 26

24 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een Ja 3 verordening, een beschikking, e.d.) - Stichting Peuterspeelzalen Hel~tsluis.doc Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? Ja 3 Wat is dan de maximale groepsgrootte? Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele Ja 3 bezetting? Wat is dat criterium? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? Wordt er een ander criterium gehanteerd? Ja Wat is dat criterium? Minimaal 3 dagdelen, maar dit wordt nog gewijzigd in minimaal 10 uur per week. Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Wordt er een ander criterium gehanteerd? Nee Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten Ja 3 zijn voor VVE? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? VVE-gecertificeerd zijn. Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Afsluitende toelichting Hier kunt u een toelichting geven. Onderdeel 10, vraag over externe zorg: er is nog geen beleid over de extrene zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE, maar dat gaat binnenkort wel gebeuren. Middels een intern begeleider moet er een goede koppeling komen tussen interne en externe zorg. Daarnaast is er al structureel overleg tussen de voorscholen en het consultatiebureau/cjg. Dit is echter niet vastgelegd in een document. Onderdeel 11, vraag over interne kwaliteitszorg: tegelijk met het beleid voor externe zorg komen er ook afspraken over de interne kwaliteitszorg voor voorschoolse voorzieningen; niet voor de vroegschool. Onderdeel 12, over doorgaande lijn: Momenteel is er nog geen gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van voor- en vroegschool. Dit gaat wel geregeld worden met de vorming van integrale kindcentra. Dat geldt ook voor de aspecten pedagogisch-educatief handelen, ouderbeleid en de zorg. Onderdeel 13, over resultaten VVE: binnen de nieuwe LEA die dit jaar wordt opgesteld zullen afspraken gemaakt worden met schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE. Dat geldt ook voor de VVE-coördinatie wat betreft aansturing en uitvoering (onderdeel 15). Pagina 24 van 26

25 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de vooren de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 5 A0.2 VE-basisvoorwaarden 1 4 A2 Groepsgrootte 5 A3 "Dubbele bezetting" 2 5 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 5 A5.2 Opgeleide leidsters 5 A5.3 Nederlands spreken 5 A5.4 VVE-geschoolde leidsters 1 6 A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 5 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 7 B2 Vooraf info aan ouders 1 6 B3 Intake 6 1 B4 Thuis VVE-activiteiten 2 5 B5 VVE-participatie van ouders op school 6 1 B6 Info ouders over ontwikkeling kind 7 KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 1 6 C1.2 Doelgerichte planning 4 3 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 2 C1.4b Brede ontwikkeling 3 C1.4c Leeftijddifferentiatie 1 2 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 1 2 C2.5 Inrichting van de ruimte 7 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 1 6 D1.2a Planning hele groep 5 2 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 6 1 D1.3 Evaluatie begeleiding 5 2 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 7 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 7 Pagina 25 van 26

26 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 7 E2 VVE evalueren 6 1 E3 Opbrengsten evalueren 5 2 E4 Verbetermaatregelen 5 2 E5 VVE borgen 5 2 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 1 1 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 7 F2 Doorstroom naar vroegschool 4 1 F3 Warme overdracht 1 1 F4 Afstemming aanbod 7 F5 Afstemming ped/educ handelen 7 F6 Afstemming over ouders 7 F7 Afstemming begeleiding/zorg 7 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten 2 G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode 1 1 Pagina 26 van 26