Multitalent. Juist mijn veelzijdigheid heeft me veel opgeleverd. Geestdrift op bezoek bij de Speld

Transcriptie

1 Facultair magazine voor Geesteswetenschappen Utrecht Jaargang 9 Nummer 2 mei 2013 Multitalent Arjen Lubach: Juist mijn veelzijdigheid heeft me veel opgeleverd Geestdrift op bezoek bij de Speld Online colleges: ontkomt ook de Universiteit Utrecht er niet aan?

2 COLOFON INHOUD GEESTDRIFT mei Wijze raad Geestdrift is het onafhankelijke magazine voor de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht en verschijnt in een oplage van tweeduizend exemplaren. De redactie bestaat uit studenten en het blad wordt financieel ondersteund door de Faculteit. Geestdrift verschijnt vier keer per jaar en is gratis te verkrijgen in de verschillende gebouwen van de Faculteit. redactie Loes Aartsma, Fleur van der Laan (webredacteur), Leoni Nijland (beeldredacteur), Dewi de Nijs Bik (eindredacteur), Louis Roghair, Lennaert Rooijakkers (hoofdredacteur) en Rik Vangangelt 6 Van pils naar pilletje Iedere student houdt van een feestje, maar loopt doorgaans niet met een volle portemonnee rond. Sommige festivalgangers denken een goedkope oplossing te vinden in xtc en water in plaats van liters drank. Is een pilletje het nieuwe pils? College van de toekomst Internetcolleges, beknopt academisch onderwijs op televisie: om te leren of studeren hoef je de deur tegenwoordig niet meer uit. Hebben we hier te maken met een kortstondige hype of moeten toekomstige studenten zich echt gaan voorbereiden op studie die zij vanaf een beeldscherm kunnen volgen? Een tijdje terug was ik aanwezig bij een lezing van Adriaan van Dis, Tommy Wieringa en nog wat andere schrijvers. Tijdens een gesprek over elkanders werk werd de oud-zomergastenpresentator gevraagd of hij zich wel eens bezwaard voelde om iets op te schrijven. Van Dis antwoordde, na een korte lach, dat hij beter zou kunnen stoppen met schrijven als hij rekening moest houden met de gevoeligheden van anderen. Ik geef toe dat de zin ietwat pedant uit Van Dis mond kwam, op de manier waarop alleen hij foto: Ykwinno Hensen verder werkten mee Martha Frederiks, Elsemieke van Osch, Lauren Smits, Charlot Verlouw fotografen en illustratoren Loes Aartsma, Louise van Gend, Danielle Henderson, Ykwinno Hensen, Stephanie Kuijstermans, Gijs Lammers, Ilona ter Mors, Reyer de Vos vormgeving Gerda Lenstra druk Zalsman, Zwolle contact Postadres: Drift 13, 3512 bs Utrecht e info@geestdriftmagazine.nl w Facebook.com/geestdriftmagazine de redactie 10 Interview Arjen Lubach Als mijn nieuwe boek geen thriller was geworden, dan had het net zo goed een dichtbundel, kinderboek of jazz-cd kunnen zijn. Typisch een uitspraak van de schrijvende en musicerende grappenmaker Arjen Lubach, die nooit stil lijkt te kunnen zitten. De hoogste tijd om deze creatieve duizendpoot te ontmoeten. En ook Elevator Sessions: Utrechts origineelste festival 4 Column: het feminisme, bestaat dat eigenlijk nog? 9 Waarom vrijwilligerswerk een meerwaarde voor je cv is 15 De Latijns-Amerikaanse strijd: weg met het westerse denken! 20 Proza: Wanneer het einde nadert wat is het succes van De Speld? Omdat Nederland behoefte had aan een medium dat de betere onzin publiceert, richtte Jochem van den Berg in 2007 de satirische nieuwswebsite De Speld op. Wat hij niet kon voorspellen is dat de site zes jaar later ongekend populair zou zijn. Geestdrift zocht hem op en sprak over het succes, de werkwijze en de keuzes van De Speld. Vaste rubrieken Wat komt er van alfa s terecht? 5 Benjamin Blom: In Duitsland vond ik zo werk Zelfde plek, andere tijd: 8 De Winkel van Sinkel De Klassieker 13 Dagboek van een docent 18 Martha Frederiks Collegerecensie: Kennis, Letteren en Maatschappij 19 het op een verontwaardigde manier kan uitspreken, maar tegelijkertijd vatte hij in een korte zin samen wat er zo heerlijk is aan schrijven. Doen wat jij wilt, woorden opschrijven zoals jij ze wil opschrijven en hopen dat je er iemand op de juiste manier mee weet te raken en anders een discussie te veroorzaken. Maar laat je vooral niet door iemand vertellen wat je wel of niet moet doen. Iedereen tevreden stellen kan immers nooit. Ook bij Geestdrift maken wij ons die illusie niet. Wel denkt de redactie bij het maken van ieder nummer hard na hoe we een mix van boeiende, opmerkelijke en ook zorgwekkende onderwerpen in één uitgave kunnen verwerken. En dat is niet altijd even makkelijk voor het magazine van een faculteit met zoveel studenten die ongetwijfeld allemaal een sterke mening hebben. Gelukkig kan ik dan altijd houvast vinden in de raad van de éminence grise van de Nederlandse literatuur. Lennaert Rooijakkers Hoofdredacteur Geestdrift Het alumniprogramma moet jou aan een baan helpen 23 Achterkantinterview: Voor Jip is alles een grote grap 24

3 4 GEESTDRIFT mei foto s: Reyer de Vos Festival in de lift: Elevator Sessions Wat begon met akoestische optredens in de liften van het complex, is in vier jaar tijd uitgegroeid tot het mini-woodstock van Utrecht. Een line-up waar je u tegen zegt, schrijft 3voor12 over Elevator Sessions. Het festival van Thomas Bröker (24) en Luuk Ottenhof (26) zit in de lift. Letterlijk. Het was in december 2009 dat de Utrechtse studenten samen met een derde huisgenoot op het idee kwamen om het festival op te richten. Zij waren toen woonachtig in dezelfde Tuindorp West Complex-woning, het complex waar tot op heden het jaarlijkse, gratis muziekfestival wordt gehouden. ruimte zoals een lift beleeft, vonden wij vanaf het begin heel sterk. Het publiek moet noodgedwongen reageren en is hierdoor niet langer een passieve toeschouwer. Dat kan op persoonlijk niveau best confronterend zijn. De mannen gaan daarnaast op allerlei manieren samenwerkingen aan met culturele instellingen, zoals 3voor12 - die vorig jaar een podium gehost heeft - en het Staplab. Dit jaar staat een samenwerking met Gaudeamus Muziekweek op de agenda, een festival voor geluidskunst en experimentele muziek, omdat het duo experimentele en elektronische muziek meer ruimte wil geven binnen het programma. Muzikaal gezien willen ze het namelijk zo breed mogelijk houden. Om sociale cohesie foto: Eigen beheer Benjamin Blom wat komt er van alfa s terecht? het kostte nauwelijks moeite om een baan te vinden in Duitsland Geestdrift zoekt afgestudeerden op om te laten zien waar je zoal terecht kunt komen. Dit keer is het woord aan Benjamin Blom (1982). Hij studeerde Geschiedenis in Utrecht en Amsterdam en deed vervolgens een docentenopleiding in Nijmegen. Een studiecarrière die in niets doet vermoeden dat hij uiteindelijk sales representative zou worden bij internationaal IT-bedrijf Teamviewer in het zuiden van Duitsland. werken. Veel werkzoekenden maken zich erg druk over het niveau en de uitdagingen van hun toekomstige baan. Volgens mij is het verstandiger om een baan te zoek en vervolgens daarbinnen ontplooiingsruimte en uitdagingen te creëren. Teamviewer is in 2005 opgericht en sindsdien uitgegroeid tot internationaal internetbedrijf met meer dan honderd miljoen gebruikers. De snelle groei van het bedrijf zorgt voor die Door Dewi de Nijs Bik Het begon allemaal tijdens een jamsessie in de huiskamer. De drie oprichters werden door andere huisgenoten uit hun studen- het hoeft niet veel te kosten - mensen willen toch muziek maken binnen de wijk te bevorderen, wordt het naastgelegen Stichting Islamitisch Centrum Utrecht Overvecht betrokken. Thomas: Wellicht kunnen we op deze manier ook met Islamitische muzikanten in contact komen. Dat het festival zich door de jaren heen heeft uitgebreid, heeft volgens Thomas en door Lennaert Rooijakkers Je bent in Nederland afgestudeerd als Heeft Duitsland voor jou altijd een zekere aantrekkingskracht gehad? Jawel, ik heb altijd een positief gevoel gehad bij Duitsland. Tijdens mijn studie heb ik veel door Duitsland gelift en dat waren altijd leuke ervaringen. Als student kansen. Kun jij de dingen die je tijdens je studie geleerd hebt toepassen binnen je werk? Als alfa ben je zeker niet verloren in het bedrijfsleven. Ik merk elke dag hoe ontzettend waardevol je kennis en brede blik is. tenwoning verjaagd wegens geluidsoverlast. Luuk en Thomas, die respectievelijk Luuk zowel voor- als nadelen. Toen we vorig historicus, maar werkt nu voor een Geschiedenis ben ik bovendien in aanraking Hoe afgezaagd het ook klinkt, alfa s hebben Vervolgens zijn we op de galerij gaan zitten, Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van jaar het podium voor 3voor12 regelden, heb- Zuid-Duits IT-bedrijf. Hoe is dat zo gekomen met Duitse literatuur. Voor mij vaak talenkennis en zijn sociaal gezien wat nog steeds niet veel hielp, waarna een van Amsterdam en Kunst en Economie aan ben we een evenementenvergunning moeten gelopen? was deze stap een logisch gevolg op dat goe- prettig in de omgang. Dat kan echt in je ons op het idee kwam om muziek te maken de Hogeschool van de Kunsten studeren, aanvragen. Hoe groter het festival wordt, Na het afronden van mijn studie in 2011 de gevoel. Dat alles zo snel is gegaan heeft voordeel werken. Zo kun je een constructie- in de geluiddempende lift, vertelt Thomas. vormen tegenwoordig met z n tweeën het hoe meer verantwoordelijkheid er bij komt heb ik geprobeerd als docent aan de slag me wel verbaasd. Ik heb nauwelijks moeite ve en daarmee waardevolle rol spelen bin- Toen er tijdens onze muzieksessie een aantal creatieve brein achter het festival. Een jaar kijken, terwijl de kracht van het festival ei- te gaan. Ik mocht vaak op gesprek komen, gedaan om een baan te vinden in Duitsland. nen een sociaal netwerk van een bedrijf. andere bewoners gebruik moest maken van geleden liepen de creatieve meningsver- genlijk ook wel het spontane eraan is, vertelt maar kreeg nergens een baan aangeboden. In Nederland had ik geen enkele garantie of de lift, kwam een van hen met het idee om er schillen zo hoog op dat de derde organisator Thomas. Luuk: Vanaf dit jaar krijgen we als Juist toen brak de crisis écht uit en voorzag ik binnen drie maanden of drie jaar aan de Liggen er volgens jou veel mogelijk een festival omheen te bouwen. Ja, dachten zich terugtrok. Maar het organiseren van kleinschalig festival zelfs aanvragen binnen, ik dat het weleens een heel lastig verhaal bak zou komen. Ik vond het dus tijd om de heden voor Nederlanders op de Duitse we toen, waarom eigenlijk ook niet? Een klein halfjaar later vond de eerste het festival gebeurt niet zonder hulp van buitenaf. Luuk legt uit: Een groepje men- laatst bijvoorbeeld van een band uit Boedapest. Dan denk ik: heb je als buitenlandse kon worden. Destijds had ik een parttime baan bij het Leger des Heils waarvan ik kon knoop door te hakken. Ik stuurde een paar brieven, ik belde wat rond en binnen een arbeidsmarkt? Absoluut. Toen ik solliciteerde bij editie van het festival plaats. Een oorspron- sen van het woonbestuur van het SSH helpt band enig idee hoe low-budget dit festival rondkomen, maar ik wilde wel op zinnige paar weken had ik een vast contract. Teamviewer stond de vacature al drie jaar kelijke gedachte achter het festival was er vanaf dit jaar mee met de organisatie. De ja- wel niet is? We kunnen je reiskosten niet eens manier bezig blijven. Ik kocht een museum- open. Niemand had in de tussentijd de niet echt, volgens de oprichters, behalve dat het hen een tof feest leek. We wilden met ren hiervoor hielp het bestuur slechts door middel van een financiële bijdrage, maar vergoeden. Waarschijnlijk zal het duo de organisatie jaarkaart, maar dat begon na twee maanden te vervelen. Vervolgens besloot ik een En dan ben je als historicus ineens sales representative bij een IT-bedrijf moeite genomen om op de website van de Deutsche Arbeitsagentur te kijken. Kansen zo min mogelijk geld zoveel mogelijk goede nu ontfermt het zich ook over subsidieaan- van het festival uiteindelijk aan de bewoners maand naar Berlijn te gaan om mijn Duits Ja, dat klinkt wel wat vreemd, maar mijn zijn er genoeg, maar dan moet je wel uit je artiesten boeken om daarmee te laten zien: vragen en vergunningen. Daarnaast hebben van het complex zelf overdragen. Bewoners bij te spijkeren. Tegelijkertijd keek ik voor baan is erg dynamisch. Ik onderhoud con- vertrouwde wereldje durven te stappen. Ik het hoeft niet veel te kosten - mensen willen we iemand die de techniek doet, iemand die zijn enthousiast, dus het lijkt ons leuk als ze de lol naar wat vacatures in Duitsland. tact met klanten over de hele wereld, maar werk nu in een klein dorpje in Zuid-Duits- toch muziek maken, vertelt Luuk. Thomas zich bezig houdt met de promotie en nemen het in de toekomst zelf gaan organiseren, Terug in Nederland stuurde ik een berichtje vooral uit Nederland en België. Daarnaast land, ik geef toe dat dit niet niks is. Maar voegt hier aan toe: Het concept dat je samen we elk jaar stagiaires in dienst van de Hoge- vertelt Thomas. Luuk: We willen de bewo- naar een Duits bedrijf dat Nederlandse hangt er een erg internationale sfeer bij het ik kan iedereen verzekeren dat het leven met muzikanten een optreden in een kleine school voor de Kunsten. ners hun festival als het ware teruggeven. vertegenwoordigers zocht. Hoewel het niet bedrijf, er werken mensen uit wel dertig in Duitsland prettig is en het me amper eens heel serieus bedoeld was, kreeg ik verschillende landen. Ik ben blij met mijn moeite heeft gekost om hier mijn draai te Elevator Sessions wordt dit jaar gehouden op 7 juni in het Tuindorp West Complex te Utrecht. daarop meteen een reactie. beslissing om voor Teamviewer te gaan vinden. Voor meer informatie over de line-up: elevatorsessions.wordpress.com.

4 6 GEESTDRIFT mei Xtc: het nieuwe biertje? Het festivalseizoen is volop van start gegaan. Het valt ook deze dag weer op dat veel mensen de nodige uurtjes voor de spiegel hebben doorgebracht voor de juiste outfit. Een zonnebril mag niet ontbreken, hoewel dat niet erg logisch lijkt in een overdekte tent. Uit de speakers klinkt keiharde techno en vrijwel iedereen danst daarop hetzelfde: snelle, eentonige bewegingen. In hun ene hand prijkt een sigaret en in hun andere hand een flesje water. Mensen knuffelen elkaar voortdurend, ze lijken het goed naar hun zin te hebben. Is dit het nieuwe feesten? Door Leoni Nijland Tijdens het uitgaan, en dan met name op festivals, zie je vaak dat studenten de voorkeur geven aan een pilletje, een snuifje of een likje, boven een alcoholische versnapering. Waarschijnlijk ben je zelf ook weleens iemand tegengekomen die een gekke bek stond te trekken of enorme pupillen had na het nemen van bijvoorbeeld xtc. Dit middel kwam al in de jaren tachtig van de vorige eeuw op als een partydrug en is nog steeds ongekend populair. Uit het meest recente onderzoek van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS), dat onderdeel uitmaakt van het Trimbosinstituut, blijkt dat xtc op dit moment een van de meest gebruikte illegale (uitgaans)drugs is onder jongeren. Wel geeft het bureau aan dat het middel de laatste jaren concurrentie heeft gekregen van cocaïne, speed en GHB. De vraag is natuurlijk wat deze middelen nou zo populair maakt. Een veelgehoord argument is dat partydrugs als xtc je een wakker en energiek gevoel geven, in tegenstelling tot alcohol die je een ontspannen gevoel geeft. Deze drugs vallen onder de zogenoemde stimulerende middelen. Wat xtc volgens veel mensen weer aantrekkelijker maakt dan bijvoorbeeld cocaïne en speed, is het gevoel van sterke verbondenheid met anderen. Het wordt dan ook niet voor niets de love drug genoemd, aangezien mensen onder invloed graag met elkaar knuffelen. De symptomen zijn dus zichtbaar, maar wat merken organisatoren van evenementen er zelf van? En vinden zij de toename van het aantal drugsgebruikers zorgwekkend? Bart de Ridder, medewerker bij een van de grote festivalorganisaties, zegt daarover: Wij merken inderdaad wel iets van de populariteit van harddrugs. Opvallend is vooral dat het steeds jongere mensen zijn die een pilletje gebruiken. De leeftijdsgrens is de laatste jaren echt flink omlaag gegaan en dat is wel zorgwekkend. Hij vertelt dat het vooral te maken heeft met acceptatie. Zelf was ik er ook al redelijk vroeg bij, maar toen gebruikte nog bijna niemand het. Tegenwoordig is het laagdrempeliger om drugs te nemen. Zoals ik al zei, is het steeds meer geaccepteerd onder een grotere groep mensen. Eigenlijk is het hetzelfde verhaal als bij tattoos. Ook dat was een aantal jaar geleden echt not done, maar tegenwoordig zie je steeds meer en verschillende typen mensen ermee lopen. Hoe het probleem moet worden aangepakt is niet zo makkelijk te zeggen. Mensen stoppen de drugs op de gekste plekken, dus het is gewoon lastig om er echt iets tegen te doen. Wel is het zo, vertelt Bart, dat de organisatie sinds kort een strenger beleid voert. Niet alleen voeren we nog betere controles uit bij de entree, maar ook op het feest zelf. Als er iemand wordt betrapt op het gebruik van drugs, dan kan hij meteen vertrekken. Bovendien zal in sommige gevallen de politie erbij worden gehaald. Als het gaat om geringe hoeveelheden drugs, kom je er met een boete vanaf, maar heb je genoeg bij je om aan je volledige werkgroep uit te delen, dan zal je aan de rechter wel het een en ander moeten uitleggen. Partydrugs of alcohol Toch is die angst om betrapt te worden door de politie vaak geen reden voor gebruikers om het niet te doen. Ik heb het zelf vrijwel nooit bij me, maar als dat wel zo is, dan stop ik het in mijn ondergoed. Daar wordt het nooit gecheckt, vertelt Anne Visser (21), studente Nederlandse Taal en Cultuur. Een veel gehoorde reden om het wél te gebruiken zou zijn omdat het goedkoper is dan alcohol. Hoewel het niet de enige reden is, speelt het wel een rol voor mij. Vaak betaal je voor een festivalkaartje al snel dertig à veertig euro. Een pilletje drukt dan nog enigszins de kosten van zo n dag. het is steeds meer geaccepteerd om drugs te gebruiken Anne maakt duidelijk dat ze het voornamelijk doet om het effect dat xtc teweeg brengt. Het is heel interessant om te zien wat er met je gebeurt. Het is een beter gevoel dan bij alcohol. Toch kwam er een moment waarop Anne besloot het nooit meer te doen. Ik was afgelopen zomer op een festival. Ik had iets gebruikt en daarnaast ook nog veel bier gedronken, geen water. Toen ben ik knock-out gegaan. Maar na een paar maanden begon het toch weer te kriebelen. Ik had er zoveel leuke herinneringen aan. Bovendien gebruiken mijn vrienden het ook, dus dat maakt dat je het zelf ook sneller gebruikt. Een positieve groepsdruk, dat wel. Het gebruik van xtc brengt je als vrienden op zo n avond nog dichter bij elkaar. Dat alcohol op zijn retour zou zijn, is niet het geval. Er zijn ook ontzettend veel studenten die illustratie: Stephanie Kuijstermans absoluut niet de behoefte voelen om ook harddrugs te gebruiken. Student Theater-, Film- en Televisiewetenschap Fabian Pikula (24) zegt daarover: Ik snap wel waarom mensen het interessant vinden, maar het past gewoon niet echt bij me. Ik ben te huiverig over wat er allemaal met je kan gebeuren. Als ik bier drink, dan weet ik wat er gaat komen. Maar het is niet alleen zijn angst voor het onbekende dat hem tegenhoudt. Partydrugs worden vaak na een eerste keer vaker gebruikt, het is erg verslavend hoewel sommige mensen dat zullen ontkennen. Ik zie dat ook in mijn eigen omgeving. ik ben weleens knock-out gegaan Vrienden van Fabian gebruiken het namelijk wel, maar van groepsdruk zoals Anne die beschrijft, heeft hij geen last. Mijn vrienden gebruiken het best regelmatig, maar dat is voor mij zeker geen reden om het ook te gaan gebruiken. Ik vind het prima dat zij het doen, hoewel ik soms van mening ben dat het iets minder kan. Vaak ga ik ook niet mee als ik van tevoren weet dat iedereen gaat gebruiken. Daarbij speelt ook mee dat ik niet zo extreem veel van technomuziek houd en dat is meestal toch wel de muziek waar gebruikers van partydrugs op af gaan. Niet alleen Fabian, maar ook studente Marre ten Holder (21) van Taal- en Cultuurstudies is bang voor de gevolgen van zo n pilletje xtc. Het lijkt me geen prettig idee om de controle over mijn eigen lichaam te verliezen, zegt Marre. Maar die angst komt vooral voort uit het feit dat het bij mijn zus weleens mis is gegaan. Of xtc in de toekomst de nieuwe drug op feesten wordt, is natuurlijk niet te zeggen. De één vindt het een fantastische ervaring en doet het regelmatig, de ander vindt het eng en bovendien geen toegevoegde waarde voor een gezellige avond. In ieder geval is duidelijk dat het onder studenten goed aanslaat. Hoewel de gebruikers toch ook aangeven dat ze een biertje of een wijntje op zijn tijd ook niet vervelend vinden De namen Bart de Ridder en Anne Visser zijn gefingeerd.

5 8 COLUMN GEESTDRIFT mei zelfde plek, andere tijd De Winkel van Sinkel: Neerlands eerste warenhuis foto: Danielle Henderson Het succes van tuinbroeken en okselhaar Als je als toerist geen wandeling langs de Oudegracht met haar werven hebt gemaakt, kan je niet zeggen dat je in Utrecht bent geweest. Het is in feite een twee kilometer lange rij van rijksmonumenten met een aantal opvallende gebouwen. Een zeer in het oog springend pand is dat van de Winkel van Sinkel: een groots aandoend pand, opgesierd met vier gietijzeren Britsche hoeren die de voorgevel overeind houden. foto: Eigen beheer Winkel van Sinkel Lauren Smits is studente Liberal Arts & Sciences en oudredacteur van Geestdrift. Ze liep stage bij WOMEN Inc. en vraagt zich in haar bacheloronderzoek Feminisme uuugh af waarom feminisme zo (im)populair is. zijn die zo n taak op zich nemen, maar zulke mensen zijn wij niet. Eigenlijk vinden we het een deprimerend of saai idee om bij zoiets betrokken te raken. Flintoff stelt voor dat je als je de wereld wilt verbeteren je het aan de ene kant mooi en leuk moet maken door schoonheid, creativiteit en spel, en aan de andere kant een sociaal aspect moet toevoegen: bijvoorbeeld in De vraagstukken die nu nog liggen, vragen vanzelfsprekend om andere vormen van emancipatie, waarbij de nadruk wordt gelegd op samenwerking met mannen. We kunnen hier wel wat van leren. Een voorbeeld van aantrekkelijkheid dat in deze tijd goed samen lijkt te gaan met emancipatie, is humor. Zoals de komst van Feminist Ryan Gosling. Deze meme bestaat uit gebundelde foto s van de populaire acteur Ryan Gosling met daarop feministische uitspraken. Ook het boek How To Be A Woman de vorm van brainstormgroepen van Caitlin Moran, dat zich vooral richt Door Louis Roghair In de tijd dat Anton Sinkel zich als detailhandelaar in Utrecht begon te roeren we spreken over de jaren dertig van de negentiende eeuw had hij al panden geopend bij veel grote bouwprojecten zorgden allerlei problemen tijdens de constructie voor onvrede onder de omwonenden. Zo bleek de bouwkraan het gewicht van de grote gietijzeren vrouwenbeelden, kariatiden, niet te kunnen dragen. Het bedrijf achter de Winkel werd overigens ook bekritiseerd. Kleine winkeliers waren niet te spreken over de nieuwe concurrentie. Anton Sinkel werd ervan beschuldigd zijn waren goedkoop in Engeland in te slaan waardoor hij veel lagere prijzen kon vragen. door Lauren Smits Mijn beeld van emancipatie heb ik, zo vermoed ik, gevormd op basis van de geschiede- of dinner party s. We kunnen het ons nu niet meer voorstellen maar de tweede op vrouwenemancipatie, doet je afvragen waarom we nooit eerder zo hebben kunnen Humor laat zien hoe absurd het is dat we sommige onrechtvaardigheden nog tolereren in Amsterdam, Leeuwarden en Rotterdam. Het is overigens onbekend hoe het beeld, De bedreiging van de kleine kruidenier is nisboeken op de middelbare school. Ik leerde In Utrecht zag hij echter mogelijkheid om dat hierdoor in de Oudegracht viel, weer is dus niet iets van het heden, maar gaat al een over de eerste en de tweede golf, activisme, feministische golf had al die ingrediënten in lachen om de vrouwenzaak. Moran vraagt groots uit te pakken. Hij liet daarom alle opgevist. Het resultaat mocht er ondanks stuk verder terug. Hoewel over de Winkel mannenhaat en tuinbroeken. Heden ten dage zich. Als je even je ideeën laat varen over de zich bijvoorbeeld af waarom je je als vrouw gebouwen van de Oudegracht tot aan de de problemen zijn, blijkt uit de verslag- van Sinkel wordt gesproken als het eerste lezen we in de kranten wat er nog te doen inhoud van de standpunten moet je toegeven anti-feminist zou noemen: What part of libe- Neude, waaronder het Sint Barbara- en geving uit die tijd: Binnen den korten warenhuis van Nederland, is dit niet geheel is voor vrouwen- en sinds kort ook man- dat deze beweging qua vorm erg effectief is ration for women is not for you? Is it freedom to het Sint Laurensgasthuis, tegen de vlakte tijd van twee jaaren is een winkelpaleis waar. Zelfbediening werd pas veel later nenemancipatie. Krantenkoppen luiden: geweest. Er werden lezingen, praatsessies en vote? The right not to be owned by the man you gooien zodat hij een groots winkelpaleis gebouwd, zoo als Frankrijk noch Engeland door Albert Heijn geïntroduceerd en ook Vrouwen verdienen vijftien procent minder demonstraties georganiseerd. Bovendien was marry? The campaign for equal pay? Vogue by kon realiseren. er een toonen kunnen. was natuurlijk niet alles te koop, al was het dan mannen, Er zit grote tederheid in man- er sprake van creativiteit: leuzen werden niet Madonna? Jeans? Did all that good shit GET ON assortiment voor die tijd ruim te noemen. nen, maar er zit bedroevend weinig tederheid op spandoeken, maar op buiken geschreven. YOUR NERVES? Humor kan laten zien hoe Met zeven jaar vertraging begon de bouw van de Winkel van Sinkel Nadat Anton Sinkel in 1848 stierf in Amsterdam, is de firma verschillende keren van eigenaar gewisseld. Dit duurde tot 1900 toen het, om onbekende redenen, werd in de mannelijke cultuur Of Porno geeft jonge mensen een verkeerd beeld van seks. Er lijken nog genoeg punten op de agenda van emancipatie te staan. Tegelijkertijd hoor Er werd niet gezegd de beha is een keurslijf ; de beha s werden verbrand. Dat is een beeld dat in de geesten van mensen blijft steken. Het is zelfs zo effectief dat het bij mijn gene- absurd het is dat we sommige onrechtvaardigheden nog tolereren. Emancipatie zelf is niet dood. De urgentie is nog springlevend. Maar hoe vind je een verkocht aan de twee bankiers Vlaer & Kol je: Maar beha s verbranden, op de barricades ratie nog leeft, terwijl niemand van hen ooit vorm die past bij deze tijd? Postbus 51 had Sinkel bleek echter niet meer zo door- De Utrechtse pers was lyrisch over het die het interieur ingrijpend veranderden. De staan en harige oksels zijn niet meer van deze gezien heeft dat een vrouw haar eigen beha een ouderwets maar goed advies: Verbeter tastend te werk te gaan als hij in andere ontwerp van het gebouw. Architect Adams kenmerkende gevel lieten zij echter voor wat tijd. Wat is deze nieuwe vorm van emancipa- in brand stak. Voor veel vrouwen was het de wereld, begin bij jezelf. Jij leeft in deze steden deed. Het duurde ongeveer zeven kreeg veel complimenten over het werk dat het was en nu nog steeds is. tie dan wel? Of beter gezegd: wat zou het dan heel aantrekkelijk, stoer en hip om bij deze tijd; wat vind jij een aantrekkelijke vorm? jaar voordat daadwerkelijk met de bouw tot in de kleinste details fantastisch was uit- Sinds 1996 doet het pand weer dienst als moeten zijn? groepering te horen. van het warenhuis werd begonnen. Na her- gewerkt. Ook was er kritiek die voornamelijk warenhuis, ditmaal met de toevoegingen John-Paul Flintoff stelt in zijn boek How haaldelijk aandringen van het bestuur van de stad Utrecht en haar bevolking, die het niet langer pikten om tegen het gat op de Oudegracht aan te kijken, werd uiteindelijk in 1837 de schop in de grond gezet. Zoals uit de paradox bestond dat het een nog grootser uitstraling zou hebben gehad als het pand zich had uitgestrekt tot de Neude, maar dat Utrecht eigenlijk te klein was voor een pand met dit soort weelderige versieringen. cultureel en culinair. Anton Sinkel heeft het misschien nooit zo bedoeld, maar zijn pand is onder andere door de Britsche hoeren die het een grootse uitstraling geven nog steeds een begrip in Utrecht. to change the world dat als je iets wilt veranderen in de wereld je het aantrekkelijk moet maken: Het heeft iets plichtmatigs, iets sombers, vinden we algauw, als je probeert de wereld te verbeteren. Er zullen best mensen Lauren gaat een brainstormgroep oprichten om mannenen vrouwenemancipatie weer hip te maken onder jongeren. Meedoen? Of heb je een tip, opmerking of idee? Mail naar vmemancipatie@gmail.com

6 10 Interview ARJEN lubach GEESTDRIFT mei Arjen Lubach: ik ben een beschouwende kunstenaar Door Leoni Nijland en Rik Vangangelt Twee jaar geleden beweerde je nog stellig nooit een thriller te gaan schrijven... Klopt, dat heb ik gezegd. Toen was ik nog erg in een wereld met criminelen en agenten begeven. Dat zou ik niet nog de komende twintig jaar willen doen. Geef mij dan maar de wereld van Magnus mijn mijn vorige roman Magnus bezig, waar met melancholie en desolaatheid, maar ook liefde ik nog steeds heel trots op ben. Ik dacht op dat en intelligentie. moment dat ik alleen nog maar zulke romans zou willen schrijven, maar daar kwam ik al vrij snel Naast je schrijverschap doe je nog een hoop an op terug. Ik was altijd van mening dat als je niets dere dingen. Zoek je die veelzijdigheid bewust anders meer kan, je misschien wél een thriller zou op? kunnen schrijven. Het was misschien een beetje arrogant van me om dat te denken, hoewel ik niet de enige schrijver ben die daar zo over dacht. De enige manier om erachter te komen waarom iedereen zo neerbuigend doet over het genre is natuurlijk door zelf een thriller te gaan schrijven. Nou, dat heb ik dus gedaan. En was het zo makkelijk als je had gedacht? Niet zozeer makkelijk, maar anders. Ik merkte na het schrijven van mijn romans dat het ook wel eens fijn was om een keer plotmatig te denken. Ik zal bekennen dat ik me de laatste tijd steeds vaker afvraag hoe het zou zijn om één jaar lang aan een boek te werken, of het een ander resultaat zou opleveren. Ik sluit niet uit nee, ik sluit niets meer uit dat ik dat ooit op die manier ga doen, maar vooralsnog heeft juist mijn veelzijdigheid een hoop opgeleverd. Ik ken niet zoiets als een writersblock: voordat ik vastloop met schrijven, sta ik namelijk alweer op de planken. Daarnaast voedt mijn veelzijdigheid ook mijn grappen. Als ik een boek schrijf en bepaalde zinnen worden te lollig, dan gebruik ik ze voor mijn voorstelling. schrijven is me het meest dierbaar van de dingen die ik doe Puur een verhaal te willen vertellen waarmee je Ook komt het wel eens voor dat ik dingen dubbel mensen vast blijft houden in dat verhaal. Een gebruik, maar dan zorg ik er uiteraard wel voor thriller moet je binnen een paar dagen lezen. Als dat mijn publiek het niet herkent. mensen zeggen dat ze maanden over IV hebben gedaan, dan is het mislukt. Terwijl, als diezelfde Waar gaat van alle dingen die je doet je voor mensen dat zouden zeggen over bijvoorbeeld keur naar uit? Magnus, beschouw ik dat als een compliment. Die Het schrijven is me het meest dierbaar; het roman bevat mooie zinnen, wat bij deze thril- komt rechtstreeks uit mezelf en staat dus ook het Foto s: Ilona ter Mors Je kent hem waarschijnlijk van de radio, televisie, theater en/of zijn literatuur: duizendpoot Arjen Lubach spreidt zijn kansen. Zo scoorde hij in 2001 samen met Janine Abbring het bekende hitje Jelle, deed hij in 2009 mee aan Wie is de Mol? en won hij afgelopen zomer de finale van het tv-programma De Slimste Mens. Bovendien heeft Arjen alweer vier boeken op zijn naam staan, waarvan zijn laatste boek IV een klein experimentje was. Ik wilde wel eens weten of ik ook een thriller kon schrijven. Dat is gelukt, geloof ik. ler niet per se zo is. Maar ik wilde graag een heel ander aspect van het schrijverschap onderzoeken en niet weer hetzelfde doen als ik normaal doe. Het had dus eigenlijk net zo goed een dichtbundel, kinderboek of jazz-cd kunnen zijn. Blijf je nu thrillers schrijven of ga je weer terug naar de roman? Ik ben alweer met een nieuwe roman bezig. Ik zie mezelf niet heel snel weer een nieuwe thriller schrijven, maar ik heb nu wel geleerd om niet te zeggen dat er geen thriller meer zal komen. Ik vond het namelijk wel erg leuk om te doen. Het is een soort grote puzzel die je moet oplossen. Wat er gebeurt als je zo n boek schrijft is dat je er zelf een tijdje in leeft. Soms ken je een personage dichtst bij mezelf. Ik heb er niets voor nodig en ik bepaal zelf hoe het uiteindelijk wordt. Bij een theater en televisie heb je heel veel verschillende lagen voordat er daadwerkelijk een resultaat is. Je hebt een redactie, een samensteller, noem het maar op. Dat hele proces doorlopen vind ik óók leuk en ik moet blij zijn dat ik het mag doen, maar het heeft niets met schrijven te maken. Bovendien zie ik mezelf nog wel op mijn zeventigste schrijven, terwijl ik dan niet meer lollig zal zijn op een podium. Of nou ja, misschien ook wel. Waar ga je je de komende tijd vooral op richten? Ik was van plan om me eerst eens op de promotie van dit boek te gaan richten, maar ik had meteen beter dan je eigen vrienden. Maar doordat je een alweer zoveel zin om een nieuw boek te schrijven tijd lang in een andere wereld leeft, moet het wel dat ik daar dus ook alweer aan begonnen ben. een fijne zijn. In dit geval heb ik me een tijd lang Elke keer denk ik na het voltooien van een boek

7 12 Interview ARJEN lubach vervolg DE klassieker GEESTDRIFT mei writersblock? Voordat ik vastloop met schrijven, sta ik alweer op de planken Of het nu over beeldende kunst, film, theater, muziek of literatuur gaat: elk vakgebied heeft zijn eigen klassiekers waar je als student niet aan kunt ontkomen. Wat zijn de favorieten van de studenten bij Geesteswetenschappen? Geestdrift vroeg twee studenten naar hun Klassieker. Door Loes Aartsma René van Gasteren Lola de Koning Bachelor Kunstmatige Intelligentie, vijfdejaars Bachelor Literatuurwetenschap, eerstejaars Klassieker: Heavy Rain (game), David Cage, 2010 Klassieker: My name is Asher Lev (roman), Chaim Potok, 1972 foto s: Ykwinno Hensen Wat maakt deze game een Klassieker? Vanuit mijn studie houd ik me bezig met vragen als: wat is een mens? Wat is een machine? Hoe is het om mens of machine te zijn? En in het verlengde Waar gaat de roman over? Het boek gaat over Asher Lev en speelt zich af in New York. Hij groeit op in een joods gezin en zijn vader is een soort zendeling die werkt voor de Rabbi. Asher Lev is al jong een talent- daarvan: ben je of bestuur je een perso- volle kunstenaar. Dit in strijd met het nage tijdens het gamen? In de meeste joodse geloof omdat kunst daar wordt games bestuur je slechts een personage, gezien als iets duivels. Asher Lev voert dat ik een hele tijd niet meer ga schrijven, maar zou nergens op slaan. Maar als je echt een boek wil maar deze game is zo goed gemaakt dat een strijd tussen zijn twee persoon- dan komt er al gauw genoeg weer een nieuw idee. schrijven, zou ik zeggen: doe het gewoon! Op een je het gevoel krijgt dat je een personage lijkheden: een Jood en een kunstenaar. Dat is soms wel vervelend, want het hele proces is gegeven moment besefte ik dat een creatief talent bent. Tijdens het gamen heb ik te allen Het verhaal loopt vanaf de jeugd van best zwaar en moeilijk. Niet alleen het schrijven me dingen kon creëren en daar wilde ik mee door- tijden het gevoel dat ik een vergelijkbare controle over de situatie heb Asher, totdat hij een jaar of dertig is. Asher Lev wordt leerling van zelf, maar ook de afrondende fase met redactie en gaan. Dat talent moest ik op sommige vlakken wel als de personages waarmee ik aan het spelen ben. De manier waarop een kunstenaar en gaat reizen. Asher moet zich tegenover zijn vader promotie. Het leidt heel erg af van waar het echt ontwikkelen, bijvoorbeeld toen ik gevraagd werd je meeleeft met personages is bijzonder, want je bent een personage, verdedigen vanwege de kunst die hij maakt. Een lange tijd gaat over gaat en toch wil je graag over een jaar weer voor de theatergroep Op Sterk Water. De artistiek maar tegelijkertijd ook weer niet. Ook de emoties worden zo goed het combineren van kunst en het joodse geloof goed, totdat er een een nieuw boek hebben. leider zag wel iets in mij, maar ik wist helemaal overgebracht dat de emoties van de personages mijn emoties worden. confrontatie plaatsvindt rond een kunstwerk op zijn tentoonstel- niks van theater. De eerste voorstelling stond ik ling. In dat kunstwerk beeldt hij de kruisiging van Jezus uit, waarbij als mijn nieuwe boek geen thriller was geworden, dan had het net zo goed een dichtbundel, kinderboek of jazz-cd kunnen zijn Tussendoor komt nu ook nog de verfilming van je boek. Wat vind je daarvan en hoe groot is jouw invloed op de verfilming? Het is natuurlijk een grote eer en een verrassing dat ze van mijn boek een televisieserie willen maken. Ik heb al een aantal keer gesproken met de producent en de beoogde regisseur en scenarioschrijver en het lijkt erop dat we binnenkort een aantal brainstormsessies gaan houden, zodat iedereen op een lijn zit. Zelf ga ik niet schrijven, omdat ik dan vooral moet gaan schrappen en wijzigen en ik had nu juist dit boek afgesloten met het idee dat het zo klopt. Als een ander dingen gaat veranderen, vind ik dat toch minder erg. En wat de serie zelf betreft: ik hoop stiekem wel een klein rolletje te krijgen. Hoe verklaar je dat je zo ver bent gekomen zonder studie? Is je talent de verklaring van je succes? Ik had geen studie nodig om te kunnen doen wat ik wilde doen. Natuurlijk moet je niet gaan klungelen en ik zou zeker niet iedereen willen aanra- met mijn rug naar het publiek. Ook kon ik niet zingen en was mijn stem helemaal niet dragend: dat heb ik allemaal moeten leren. Arjen Lubach Arjen Lubach (Lutjegast, 1979) heeft in zijn leven al zoveel verschillende dingen gedaan, dat als we alles noemen het niet allemaal in dit kadertje zal gaan passen. Hij studeerde achtereenvolgens Spaans, Filosofie en Zweeds, maar maakte geen van allen af. Arjen schrijft columns, is mede-oprichter van Recensiekoning, maakt onderdeel uit van comedycollectief Buro Renkema, verzorgt de Rapservice voor het AVRO-programma Koefnoen, heeft gespeeld in het Monica da Silva Trio en maakt momenteel onderdeel uit van Op Sterk Water. Na de romans Bastaardsuiker, Mensen die ik ken die mijn moeder hebben gekend en Magnus, verscheen zijn eerste thriller IV. De filmrechten van IV zijn onlangs verkocht. Wat is het voor game? Heavy Rain is een soort interactieve film waarin je met meerdere personages speelt. Je speelt het spel alleen. De opbouw van het verhaal staat vast, maar door middel van keuzes die je maakt, kun je stukken beïnvloeden. Het begin en het einde van dat verhaal staan al vast. Een heel verhaal duurt ongeveer tien uur, maar ik speel het wel met tussenpozen. Wat maakt het anders dan andere games? In de game valt geen score te behalen. Het spel is niet te winnen of te verliezen. Zelfs wanneer je personage overlijdt, gaat het verhaal door. Het is een game die vraagt om een vergelijkbare mentale uitdaging van de speler en het personage en dat zorgt voor een hele directe beleving. Op de momenten dat mijn personage bijna doodgaat, zit ik met een bonzend hart voor het scherm, omdat ik de angsten beleef van het personage. Deze angsten beleef je weliswaar in mindere mate, maar toch zuigt het spel je echt op. Dit gebeurt op de een of andere manier op andere wijze dan bij de meeste games: het spel is volwassener, interactiever en er zit meer emotie in. Bij de meeste games bestuur je een personage, maar in deze game bén je een personage ondanks het gebruik van een controller. De game laat mijn personage een verlengde van mij zijn. Het is een toffe ervaring maar het moet je wel liggen, want het is totaal iets anders dan andere games. zijn moeder aan het kruis hangt. Dit kunstwerk maakt zijn ouders woedend. Asher neemt daarom afscheid van zijn ouders en vertrekt naar Frankrijk. Wat maakt het bijzonder? Ik vind het mooi dat Asher Lev zich niet wil afzetten tegen zijn omgeving. Hij hield van zijn ouders, ondanks dat hij kunst maakte. Zijn probleem was dat hij zijn persoonlijkheden niet kon verenigen. Het boek draait dan ook om de emotionele ontwikkeling van Asher Lev. Wat de roman voor mij ook bijzonder maakt, is dat het inzicht geeft in een afgesloten wereld. De tijd waarin het verhaal plaatsvindt, maakt het extra bijzonder. Het speelt zich namelijk af in de tijd dat Stalin Jodenvervolging uitvoerde en ook de Tweede Wereldoorlog komt er in voor. De schrijver, Chaim Potok, schreef het boek als een soort experiment over hoe zijn leven had kunnen lopen. Hij was net als Asher Lev een joodse kunstenaar, maar in tegenstelling tot Asher besloot de auteur te stoppen met het maken van kunst. Zou je de vervolgroman willen lezen? Daar twijfel ik nog een beetje over, maar toch denk ik dat ik ooit nog wel het vervolg, Gift Of Asher Lev, zal lezen. Het eerste boek eindigde dramatisch en dat vind ik juist wel mooi. Ik weet dan ook niet of ik wil weten hoe het verder kan lopen. En daarnaast is een vervolg den om met zijn studie te gaan stoppen, want dat vaak veel minder goed. Wiljan van den Akker, decaan Geesteswetenschappen

8 14 GEESTDRIFT mei De online universiteit De digitalisering is een nieuwe weg ingeslagen. Na online winkelen, het online boeken van reizen en de digitalisering van de krant gaan er steeds meer stemmen op die zeggen dat het nu de beurt is aan het onderwijs. Steeds meer initiatieven op dit gebied zagen de afgelopen maanden het levenslicht. Maar wat draagt deze vorm van kennisverspreiding nu bij? Door Louis Roghair Onder de pioniers op het gebied bevinden zich de grote Amerikaanse universiteiten Stanford en Harvard. In korte tijd hebben hun online lectures vele miljoenen kijkers weten te trekken. Logisch: het is eenvoudig om vanachter je bureau een college te volgen. Deze ontwikkeling is niet onopgemerkt gebleven bij de populaire media in ons land. Een voorbeeld hiervan is De Wereld Leert Door, geïnspireerd door de twee grote tv-hoorcolleges van Robbert Dijkgraaf, waarin iedere werkdag een wetenschapper vertelt over een baanbrekend onderzoek. Verder is het project de Universiteit van Nederland op poten gezet. Bij dit laatste initiatief wordt elke week een college van een inspirerende hoogleraar opgenomen waarvan vanaf september iedere dag vijftien minuten uitgezonden worden op de website van NRC Handelsblad. Initiatiefnemer Alexander Klöpping stelt dat het voornaamste doel van de Universiteit van Nederland het bieden van een podium is aan de beste hoogleraren van het land. Wij maken ons niet de illusie dat ons programma daadwerkelijk bijdraagt aan kennisontwikkeling in ons land, stelt Klöpping. In tegenstelling tot De Wereld Leert Door, waar iedere uitzending een opzienbarend onderzoek wordt besproken, ligt de nadruk bij het initiatief van Klöpping met name op hoogleraren die door studenten kunnen worden opgegeven. Over universitair docenten wordt niet gesproken, terwijl deze toch ook een belangrijk aandeel hebben in het inspireren van studenten. Dat wil niet zeggen dat ze niet welkom zijn, maar het is iets voor de toekomst. Tot nu toe blijkt deze manier van college geven een succes. De opnames zijn inmiddels begonnen en voor tien euro waarmee de zaalhuur wordt bekostigd kan je deze colleges op allerlei verschillende wetenschapsgebieden bijwonen. De voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Universiteiten (VSNU), Karl Dittrich en Anka Mulder, vice-president van de TU Delft, beschouwen de ontwikkeling van online lectures als noodzakelijk, zo lieten zij in maart dit jaar optekenen in nrc.next. Volgens hen is het deeltijdonderwijs in Nederland namelijk nooit aangeslagen en de laatste jaren sterk op zijn retour. Bovendien trekt online onderwijs buitenlands talent naar Nederland waardoor ons land economisch De traditionele universiteit moet uit haar comfort zone treden foto: nrc.nl beter op de kaart komt te staan. Verder leidt online onderwijs volgens Dittrich en Mulder tot een betere kwaliteit van onderwijs omdat het extreem goed zichtbaar is en daarmee ook de kwaliteit of het gebrek daaraan. Vooralsnog bieden alleen de TU Delft, Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam in Nederland deze vorm van onderwijs in tegenstelling tot de Universiteit Utrecht. Hoewel dit nog niet gratis is, zoals bij sommige cursussen op Harvard wel het geval is, is dit een stap in de goede richting. Maar om bovenstaande redenen is het belangrijk dat ook andere universiteiten zich hierbij aansluiten en niet afwachten. De traditionele universiteit moet uit haar comfort zone treden, stellen Dittrich en Mulder. Aan het model zitten echter ook nogal wat haken en ogen. Veel studenten zijn bijvoorbeeld bang dat er geen vragen meer kunnen worden gesteld aan de docent. Binnen de Universiteit Utrecht wordt afhoudend gereageerd. Er is op dit gebied wel het een en ander gaande, maar momenteel wordt het voornamelijk als aanvullend medium beschouwd om kennis aan de man te brengen. Videolectures zullen niet meetellen als contacturen en tot 2016 zal de ontwikkeling op dit gebied worden aangekeken, zo blijkt uit stukken van de universiteitsraad. Ook de voorzitter van de LSVb, Kai Heijneman, zet zijn vraagtekens bij sommige van de functies. Zo liet hij tegenover de Volkskrant weten dat digitalisering van het onderwijs zeker moet worden aangemoedigd en praktische voordelen biedt, maar dat het de vraag blijft of het onderwijs er beter van wordt. Voorlopig lijkt het erop dat alleen de particuliere initiatieven op de landelijke tv en internet van de grond zullen komen. De Nederlandse universiteiten blijven afwachtend en zijn sceptisch, maar wijzen het nog niet af. Online leren aan een echte universiteit blijft in elk geval nog even exclusief voor studenten. Niet-studenten zullen het tot die tijd moeten doen met een kwartiertje Matthijs van Nieuwkerk en consorten rond de klok van elf s avonds. Een andere optie is om eens in de maand naar Amsterdam afreizen om in club AIR een college aan de Universiteit van Nederland mee te maken. foto : Georgia Perimeter College Vrijwilligerswerk: vooral voor jezelf Door Fleur van der Laan Het is begrijpelijk dat vrijwilligerswerk met al die tentamenstress, deadlines en geldzorgen niet hoog op het lijstje staat van de gemiddelde student, maar dit is zowel zonde als onterecht. Vrijwilligerswerk hoeft namelijk helemaal niet veel tijd in beslag te nemen en is makkelijk in te plannen. Vrijwilligerswerk moet je dan ook heel breed opvatten volgens Lucas Meijs, hoogleraar Strategisch Filantropie en Vrijwilligerswerk aan Rotterdam School of Management, onderdeel van de Erasmus Universiteit. Als we iets voor anderen willen doen, hoeven we niet structureel vrijwilligerswerk te verrichten; dit kan ook incidenteel en heel beperkt zoals goede doelen liken op facebook, een petitie tekenen of meedoen aan sportevenement voor het goede doel. Juist in deze losse vormen van vrijwilligerswerk blinken studenten uit. Dit komt volgens Meijs omdat studenten niet veel tijd hebben. Daarentegen zijn studenten wel vaak heel actief bij studenten(sport)verenigingen of facultaire verenigingen en dat is eigenlijk ook vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk kan kennis verschaffen of aanscherpen Het belang van vrijwilligerswerk voor een student kan volgens Meijs worden samengevat onder vier k s : kijk mij, kennis, kennissen en kennis maken. Kijk mij heeft te maken met opvallen en onderscheiding: een cv waar veel vrijwilligerswerk opstaat zal meer opvallen bij potentiële werkgevers dan een haast lege cv. Dit zou je kunnen helpen om te worden uitgekozen tussen al die sollicitanten. Over de tweede k, kennis, Wist je dat zo n veertig procent van de Nederlanders vrijwilligerswerk doet? En nee, dit zijn niet alleen de oude besjes met een WW-uitkering, studenten zijn ook heel actief. Dat is maar goed ook, want vrijwilligerswerk kan een enorme stimulans zijn voor je persoonlijke ontwikkeling en cv, en dus je toekomst. Hiervoor hoef je niet meteen naar Afrika te vertrekken, dit kan ook gewoon in Utrecht. Geestdrift laat zien hoe. zegt Meijs: Vrijwilligerswerk kan je kennis verschaffen over een heel nieuw onderwerp of juist je kennis aanscherpen van iets dat je al kent. In ieder geval geeft het je praktijkervaring, die erg nuttig kan zijn in de toekomst. Door samenwerking en door het contact met de verschillende mensen waarmee je in aanraking komt, zullen ook sociale vaardigheden worden opgedaan. De derde k, kennissen, sluit hierop aan, want bovenal is vrijwilligerswerk een sociale activiteit en een goede gelegenheid om nieuwe contacten te leggen. Laatstgenoemde sluit ook weer aan bij de vierde k, volgens Meijs. Kennis maken gaat over de nieuwe ervaringen die je opdoet binnen bedrijven en het werkveld. Vrijwilligerswerk kan een kijkje geven in een sector waar je wellicht later in terecht zou willen komen en is dus een goede manier om te kijken of het werk bij je past, legt Meijs uit. Zo doet Martijn van Opstal, tweedejaars student Geschiedenis, vrijwilligerswerk voor een project waarbij hij zich bezighoudt met het documenteren van orale geschiedenis. Het project heet Het Levensboek. Hiervoor spreekt de vrijwilliger met dementerende ouderen om vervolgens hun verhaal op te schrijven. Dit boekje kunnen de verplegers, maar ook de ouderen zelf, gebruiken om de ouderen op te vrolijken en uit negatieve gedachtegangen te helpen. Voor Martijn is het vrijwilligerswerk prima te combineren naast zijn studie. Hij bepaalt zelf wanneer hij langsgaat en blijft dan één of twee uur met zijn vaste persoon praten. Waarom hij het doet? De wereld kan wel iets meer barmhartigheid gebruiken en het zou hypocriet zijn om dan zelf niets te doen. Verder vindt hij het werk veel voldoening geven. Martijn zou voor zijn bijdrage studiepunten kunnen krijgen, iets wat vrijwilligerswerk wellicht een stuk aantrekkelijker maakt voor veel studenten. Dit kan overigens bij vele varianten van vrijwilligerswerk. Het is hierbij natuurlijk wel de bedoeling dat het werk op een manier binnen je studie past. Bovenal is het een sociale activiteit Er zijn dus genoeg redenen om vrijwilligerswerk te overwegen. Het is niet alleen goed voor een ander, maar ook voor jezelf. Een kleine zoektocht op het internet zal vele mogelijkheden opleveren. Ook kun je iets binnen de universiteit zoeken. Geld verdienen is misschien praktisch, maar zonder centen kun je ook een leuke tijd hebben - daar kunnen studenten toch uit ervaring over spreken.

9 16 GEESTDRIFT mei foto s : loes aartsma mensen die vanuit huis werken. Aan het begin van de dag kijken we welke ideeën er liggen en met welk nieuws we iets kunnen. Zodra een redacteur een goed idee heeft, werkt diegene het met behulp van een of twee anderen uit. We schrijven heel veel samen in Google Docs. Zo ben je elkaars stukken continu aan het aanvullen en verbeteren, totdat iedereen helemaal tevreden is. Zo blijven de ego s op de redactie ook klein. Dit proces verloopt niet altijd even soepel. Van den Berg: Soms komen de stukken er een voor een uitrollen, maar er De Speld prikt in de gevestigde orde Op het eerste gezicht lijken het nieuwskoppen. Wie De Speld leert kennen ziet satirische koppen en artikelen, waarachter vaak een serieus punt verborgen zit. Wie zitten er achter De Speld? Geestdrift sprak hierover met oprichter Jochem van den Berg. Door Loes Aartsma en Lennaert Rooijakkers Natuurlijk was hij bekend met de moeder aller satirische nieuwsorganen: The Onion. En tijdens een korte studieperiode in New York kwam Jochem van den Berg veelvuldig in aanraking met Amerikaanse stand-up comedy. Er moest echter een treinritje in eigen land en een suffe gratis ov-krant aan te pas komen voordat de oprichter van De Speld besefte dat Nederland broodnodig behoefte had aan een medium dat de betere onzin publiceert. Zes jaar later kan niemand nog om De Speld heen. Serieuze media namen aanvankelijk absurde nepverhalen voor waarheid aan, maar zochten evengoed snel naar samenwerking. Natuurlijk zijn er ook de nodige moraalridders en bedreigers geweest die vielen over berichten waarin met alles en iedereen de spot wordt gedreven. Maar voornamelijk laat het medium, dat Van den Berg opzette samen met vriend Melle van den Berg, lezers schuddebuiken door nieuwtjes met titels als Jongeren hebben steeds vaker seks in ruil voor liefde, ING zet verstandelijk gehandicapten in als bestuurders en Telefoongids verder als glossy. humor is het instrument bij uitstek om in ernstige gevallen voor verlichting te zorgen Op de redactie van De Speld in Amsterdam vertelt hij over de werkwijze, het succes en de achtergrond van de schrijvers. Wie denkt dat er alleen (aanstormende) cabaretiers schrijfsels produceren voor De Speld, heeft het mis. Natuurlijk maken ook zij deel uit van de redactie, maar ook kom je er psychologen, politicologen en journalisten tegen. Zelf studeerde Van den Berg filosofie en religiestudies aan de Universiteit van Amsterdam. Tot vorig jaar ben ik zelfs nog parttime docent filosofie geweest, vertelt hij. Een prettige combinatie, zo kon ik over Heidegger doceren en met De Speld bezig zijn. Ik ben even bang geweest dat ik door mijn werk bij De Speld als docent niet meer serieus zou worden genomen. Gelukkig is er nooit een leerling geweest die me daardoor niet meer vertrouwde. Geen banale grappen Echter, wie de artikelen van De Speld goed leest, zal ook snel opmerken dat de redactie niet uit is op het schrijven van banale grappen, meent Van den Berg. We proberen gelaagde artikelen te schrijven. Satire is in feite een punt maken in de vorm van een grap. Het punt dat in een Speldartikel wordt gemaakt, is meestal iets meer ambigu of minder direct dan in bijvoorbeeld een column. Daardoor kun je het op verschillende manieren interpreteren. Het leukste vindt Jochem om artikelen te schrijven waarin hij alle moraliteit weghaalt. Het is heerlijk om een kop te maken als Niveau opleiding tot kindsoldaat onder de maat met daaronder een heel serieus bericht over het onderwijsniveau. Juist dan gaat het schuren, omdat je ziet dat berichtgeving over het algemeen een soort morele protectie biedt. Als je dat morele aspect er uit trekt dan houd je snel een heel humoristisch stuk over. Morele code Er bestaat binnen de redactie geen vaste morele code die bepaalt of een onderwerp te ver gaat of niet. Volgens Van den Berg kun je dergelijke discussies beter per concreet geval voeren. We hebben wel degelijk ethische discussies over wat wel of niet oké is. Recent hebben we een artikel geplaatst dat berichtte over patiënten die zich meer als ondernemer moesten opstellen. Je tumor is jouw unique selling point, was de kop. Daar komen dan verontwaardigde reacties op binnen omdat mensen vinden dat je over ernstige dingen als ziektes geen grappen mag maken. Daar hebben we het dan wel even over. Zelf vind ik dat een typisch ridicuul standpunt. Het is een rare veronderstelling om te denken dat de schrijvers dat niet hebben meegemaakt; volgens mij kun je bijna niemand meer vinden die niet in aanraking is gekomen met een ernstige ziekte. Bovendien zou je dan over alle tragische dingen des levens geen grappen mogen maken. Volgens mij is humor het instrument bij uitstek om in ernstige gevallen voor wat verlichting te zorgen. Het schrijfproces bij De Speld verloopt op een omgekeerd journalistieke manier. In plaats van eerst het stuk te schrijven en daarna een kop te verzinnen, zitten wij de hele dag te broeden op goede koppen, vertelt Jochem. Dat doen we met drie of vier mensen op de redactie en ongeveer vijftien zijn ook dagen waarop ik uren naar mijn beeldscherm zit te staren. Bovendien heeft het ook een tijdje geduurd voordat De Speld goede stukken afleverde. er zijn dagen waarop ik uren naar mijn beeldscherm zit te staren Het eerste jaar hebben we eigenlijk alleen maar kut artikelen geschreven, daarna is het geleidelijk beter gegaan. Het was fijn om me als schrijver in de marge te ontwikkelen. Je moet een paar keer goed op je bek kunnen gaan om beter te worden. Naarmate we populairder werden, nam het aantal mensen dat voor ons wilde schrijven toe en haal je vanzelf de betere schrijvers binnen. Al is negentig procent van de inzendingen die wij binnenkrijgen onder de maat. We proberen een hoge standaard te hanteren. Satirisch nieuws lijkt misschien iets moderns, maar al in 1841 werd het Britse satirische tijdschrift Punch gelanceerd. Dit tijdschrift diende tevens als inspiratiebron voor de uit hetzelfde land afkomstige Private Eye, dat werd opgericht in Duitsland kent sinds 1979 een satirisch maandblad, namelijk The Titanic. Negen jaar na de Duitse lancering werd in Amerika The Onion uitgebracht. Deze populaire satirische nieuwsorganisatie bracht in 2008 zelfs een speelfilm uit en heeft maandelijks 7,5 miljoen unieke bezoekers. In Frankrijk wordt sinds 1992 het satirische weekblad Charlie Hebdo uitgebracht. De oprichting van De Speld lijkt dus een logisch Nederlands gevolg van alle bestaande satire in het buitenland.

10 18 GEESTDRIFT mei Dagboek van een docent Woensdag Docenten doen meer dan alleen colleges geven. Hoe ziet hun week eruit? Dit keer is het woord aan Prof. Dr. Martha Frederiks (1965), hoofd van het departement Religiewetenschap en Theologie. In 2007 werd zij aan de Universiteit Utrecht benoemd tot bijzondere hoogleraar Missiologie: Wereldchristendom en Interreligieuze dialoog. Ze is ook directeur van het Centrum IIMO (Centrum voor Interculturele Theologie, Interreligieuze Dialoog, Missiologie en Oeumenica). In het kader van de aanhouder wint: KPN bellen. Vrijdagmiddag na komt er een monteur. Dus wie weet: in het weekend weer telefoon. Ik maak de reis van Ermelo naar Utrecht en kom onverwacht vroeg aan voor het onderzoekseminar met Niklaus Largier. Ik kies ervoor om niet naar mijn kantoor te gaan maar ga even rustig met een kop koffie in de conferentiezaal een lijstje te maken van alle dingen die op korte termijn af moeten. Ai, bijna een A4 vol. En ik herhaal mijn mantra: één ding tegelij- Collegerecensie: Kennis, Letteren, Maatschappij kertijd foto: eigen beheer martha frederiks Maandag Ik kijk in mijn agenda. De week is deprimerend vol met afspraken en ergens moet ik tijd zien te vinden om aan mijn lezing in Stavanger (18 maart) te werken. Gewoon maar een ding tegelijk en rustig blijven ademhalen, is mijn motto. Vandaag twee overleggen met collega s van Wijsbegeerte in het kader van de fusie en een domeinoverleg van het en Ontwikkeling van Oikos, die ik voorzit. Ook daar verhalen over reorganisatie en banenverlies. Buiten schijnt de zon en mensen zitten op terrasjes. Ik zie het met lede ogen aan en weet dat ik nog tot binnen zit. Twee mueslibollen etend print ik de tentamens en spurt mij naar de Drift. Ironisch genoeg is het tentamen voor mij een moment van rust en kan ik de teksten lezen ter voorbereiding voor een symposium morgen; de groep zit driftig te schrijven. Blijkbaar interpreteer ik de term steekwoorden anders dan studenten, zie ik als ik de volgeschreven tentamenbladen inneem. s Middag klets ik even wat bij met collega s om te zien hoe het met iedereen gaat, bereid het departementshoofdenoverleg voor en vergader met twee collega s over een onderwijsprogramma. Daarna volgt nog een informeel overleg met een paar collega s bij Lokaal negen. Om half zeven thuis. Ik maak van de gelegenheid gebruik om eens uitgebreid te koken, de mail die is blijven liggen bij te werken en een tekst van één van mijn AIOs te lezen. Weer een dag voorbij. Donderdag Door Dewi de Nijs Bik Het is de nachtmerrie voor iedere student die Taal- en Cultuurstudies (TCS) studeert: Kennis, Letteren, Maatschappij, afgekort KLM. TCS ers horen vanaf hun eerste jaar horrorverhalen over deze cursus. De cursus die wetenschaps filosofie voor geesteswetenschappers tot onderwerp heeft, is verplicht voor TCS ers in hun derde jaar. KLM zou naast de hoge moeilijkheidsgraad, buitenproportioneel veel tijd in beslag nemen: het wekelijks inleveren van een beschouwing van 750 woorden behoort domein Wijsbegeerte en Religiewetenschap met het bijvoorbeeld tot de huiswerkopdrachten. Faculteitsbestuur. Daarnaast heb ik s ochtends nog Het is alweer donderdag. Deze week vliegt. Opnieuw een dag De praktijk valt echter mee. Inderdaad, het is een een overleg met het secretariaat over hoe de zaken vol met afspraken. Allereerst overleg met de departementsse- intensieve cursus: de twintig uur die voor elke UU-cursus daar lopen. cretaris Mieke de Swart over lopende zaken op het depar- gereserveerd staat, heeft de KLM-deelnemer ook daad- Tussen de bedrijven door spreek ik met een collega tement, dan een overleg met HR over de reorganisatie, om werkelijk nodig voor het voorbereiden van onder andere over haar gezondheidsproblemen, probeer ik mijn een lunchafspraak met een van mijn promovendi, van een presentatie, een tentamen en een uiteindelijk dossier. mail door te werken en wat creatieve vragen voor een intervisiesessie met mijn groepje promovendi Je krijgt er als geesteswetenschapper in spe echter, hoe een tentamen morgenavond te maken. Om half zes (geanimeerde discussie; dit is echt leuk!) en dan van cliché het ook klinkt, veel voor terug. Zo word je ga ik naar huis, kom in de file terecht en heb nog net het departementshoofdenoverleg. s Avonds doe ik nog aangemoedigd een metaperspectief in te nemen waar- tijd om een ei te bakken, alvorens om uur in even boodschappen en kook voor mijn ouders die in de buurt door je binnen je vakgebied leert reflecteren op weten- Ermelo (mijn woonplaats) een lezing te houden. Zo n wonen. En dan nog even maar weer even aan de mail schappelijke normen en waarden, je onderzoeksmethode 47 mensen schuiven aan voor een lezing over moderne en de maatschappelijke relevantie van je eigen onder- moslim denkers. Een geanimeerde avond volgt, waarin veel wordt geschreven en gevraagd alsook veel gelachen. Ik blijf dit soort dingen toch echt leuk Vrijdag zoeksgebied. Samen met je werkgroepdocent en medestudenten neem je in het wekelijkse blokuur grondig het gedachtengoed van belangrijke filosofen en wetenschap- vinden. pers door: van Popper tot Kant, van Hegel tot Derrida. Ik maak een aantal afspraken voor volgende week en reis af Een werkgroep bij KLM bestaat uit zowel TCS ers met Dinsdag naar Utrecht voor een afspraak op University College. Na de vergadering snel nog wat boodschappen doen en naar huis, hopend dat de meneer van KPN blij nieuws brengt. Hij rom- elk een eigen hoofdrichting (Internationale Betrekkingen, Moderne Letterkunde, Muziekwetenschappen etc.) als studenten van andere opleidingen, die zich uitein- melt aan de lijn, meet geen signaal, mompelt iets over een delijk allen over de vraag buigen: Waarom studeren we Het is uur en ik zit achter mijn laptop. Ik moet echt Als ik om half 10 weer thuis ben, is de dag nog niet voorbij. De kabelbreuk ergens onder het huis en is weer weg. Maandag- geesteswetenschappen? Een vraag die iedere alfa zichzelf iets creatievers bedenken voor het mid-term tentamen voor vaste telefoon geeft geen signaal meer. Ik zeg wat lelijke woor- ochtend komen ze weer, nu om onder de grond te kijken. vroeg of laat stelt of zich laat stellen; een vraag die na de mastercursus Relaties Christendom-Islam. Een aantal den en ga met KPN in de strijd Twintig minuten later weet Nu de rust is weergekeerd en de vergaderingen voorbij zijn, afronding van KLM, na uren van wetenschappelijke cartoons helpt wel wat, maar ik ben niet echt tevreden; de ik dat mijn modum werkt, dat mijn telefoontoestel werkt, trek ik me met koffie en een stapel boeken terug in mijn zelfreflectie, onmogelijk onbeantwoord kan blijven. En echte creativiteit ontbreekt. Snel naar Utrecht. Aan het eind waar de telefoondraad mijn woning binnenkomt en heb ik studeerkamer en stort me met veel genoegen op het voorbe- dat is natuurlijk ook precies waar in de cursus op gedoeld van de ochtend heb ik een kort overleg met onze onderwijsdi- de splitter doorgemeten, maar inderdaad. nog steeds geen reiden van mijn Stavanger lezing over religie en migratie. Ik wordt. recteur over de afbouw van de theologieprogramma s en dan telefoon. Wordt vervolgd, want deze mevrouw, vriendelijk als haal mijn hart op; heerlijk ongestoord een paar uur lezen. Het door naar een vergadering bij het Kenniscentrum voor Religie ze is, heeft geen toegang tot de planning voor monteurs. voelt als vakantie in plaats van werk

11 20 geestdrift mei Tegengeluiden uit het Zuiden Terwijl wij binnen de wanden van Fort Europa bezwijken onder klassieke Europese denkers en ons in een wereld wanen waarin iedereen logischerwijs op een en dezelfde wijze denkt, zet Latijns-Amerika zich op filosofisch, sociaal en politiek vlak al lange tijd af tegen het Westen. Latijns-Amerika vormt samen met delen van Azië, Afrika en Midden-Amerika de global South: het gebied dat op wereldniveau in sociaal en economisch opzicht lange tijd achtergesteld is. Maar een Zuidelijke tegenstem wordt steeds duidelijker hoorbaar. Door ElsEmiEkE van osch Verscheidene social movements en politieke leiders hebben de afgelopen decennia geroepen dat het nu tijd is voor de Zuid- Amerikanen om hun stem te laten gelden. De kritische denktraditie die in Zuid-Amerika heerst, is een product van het antikoloniale denken en rijkelijk beïnvloed door het Marxisme en verheerlijkte revolutionaire leiders als Che Guevara, Fidel Castro en Hugo Chávez. Met de recentelijke dood van deze laatstgenoemde, revolutionaire Venezolaanse leider is de enorme populariteit van deze kritieken opnieuw voor een deel zichtbaar geworden voor ons. Er is een zinderende energie aanwezig in het Zuiden, en deze zuiderlingen dragen met enorm enthousiasme alternatieven aan voor de Westerse denkwijze. Echter, door de ondergeschikte positie van de Zuid-Amerikanen blijft dit gedachtegoed vaak ongehoord voor het Westen. Neem bijvoorbeeld Costa Rica het land laat een realiteit zien die doordrenkt lijkt met Amerikaanse invloeden en hiermee in lijn is met het Westerse discours en zijn ideeën. Het paradoxale is dat Costa Rica vaak gezien wordt als succesvol ontwikkeld, Westerse stijl, en zich vaak deel waant van de ontwikkelde landen. Tegelijkertijd bevindt het zich nog in the global South en wordt vanuit deze ongehoorde positie uitgesloten van inbreng in het dominante Westerse discours. Dit laat zien hoe beperkt onze blik is - slechts gericht op de Westerse wereld. Niet alleen in politiek en economisch opzicht, ook als het gaat om de productie van echte kennis. KriTieK op het wereldsysteem Midden in de huidige crisis van het kapitalistische moderne wereldsysteem, zoals de Latijns-Amerikanen het noemen, hebben kritische stromingen vanuit the global South een debat weten aan te wakkeren waarin gezocht wordt naar en manier om het dominante denken te dekoloniseren. onze blik is beperkt slechts gericht op de westerse wereld In dit proces van dekolonisering wordt gezocht naar een manier van denken die zich kan onttrekken aan de scherpe tweedeling die het kolonialisme heeft achtergelaten. Deze tweedeling houdt een discriminerende tegenstelling in tussen alles wat Westers is als superieur, en alles wat anders is als inferieur. Waar wij westerlingen misschien denken dat we discriminatie grotendeels hebben uitgebannen en we de hele wereldbevolking dezelfde kansen en rechten verlenen, voelen de Zuid-Amerikanen zich als pionnen in een spel waar Westers gedachtengoed de regels heeft bepaald en waar armoede en racisme schuilgaan achter een schijnbare universele gelijkheid. Deze manier van denken, volgens Latijns-Amerikanen een erfenis van het kolonialisme, lijkt te bepalen tot op welke hoogte naties in Latijns-Amerika deel kunnen uitmaken van de moderniteit en van de ontwikkelde wereld. Het energieke debat brengt verschillende ongehoorde stemmen uit het Zuiden samen om zo een manier te vinden om deze te kunnen laten spreken. weg met het westen Een van de sleutelfiguren in het academische debat is de Peruaanse socioloog Aníbal Quijano. Hij pleit dat het kolonialisme een compleet en gesloten systeem heeft achtergelaten dat in staat is zichzelf te produceren en reproduceren in verschillende contexten. Hij heeft deze onzichtbare structuren verenigd onder de noemer colonialidad de poder y de saber (kolonialiteit van macht en kennis). Hiermee probeert hij duidelijk te maken dat, hoewel het kolonialisme in zijn klassieke betekenis verdwenen is, deze structuren nog steeds in staat zijn koloniale situaties te scheppen. Dit koloniale machtspatroon heeft een kennistraditie en een denkbeeld weten te creëren dat uitsluitend en Westers is. De grondslagen van dit uitsluitende, Westerse denkbeeld zijn ontstaan vanuit de moderne Europese Verlichtingsfilosofie. De moderne mens, met zijn gevierde rationaliteit en zijn Kantiaanse universaliteit, werd tijdens de periode van de Verlichting foto s : gijs lammers gezien als vrij, autonoom en gelijkwaardig. Gek genoeg heeft in dezelfde periode het idee van ras zijn intreden gemaakt in de Westerse wetenschap. Dat dit in strijd is met het universaliteitsprincipe werd voor lief genomen. Het universalisme heeft ons sinds zijn opkomst grotendeels blind gemaakt voor de dominantie van onze Westerse machts- en kennisstructuren. Omdat we in theorie allemaal gelijk zijn, merken we niet dat andere manieren van denken worden uitgesloten en dat andersdenkenden de mond worden gesnoerd. Is iets wat uitsluit nog wel universeel te noemen? De kritieken vanuit the global South kunnen gezien worden als een samenkomst van tegengeluiden op de plekken waar het kapitalistische systeem niet zulke fijne resultaten geeft. Terwijl wij ons onderdompelen in een wereld van welvaart, gaat de zuidelijke helft van de aardbol de strijd aan met sociale en economische ongelijkheid, stedelijk geweld en corruptie. Politieke beslissingen vinden hun legitimiteit in het kapitalisme en in de individualistische ideologie, maar de liberale democratie werkt in the global South nu eenmaal niet zoals zij hier werkt. Hoewel wij al lange tijd geloven dat het huidige systeem het ultiem juiste is, roepen kritische bewegingen dat we onder ogen moeten zien dat de Westerse manier van denken en bijbehorend staatsmodel geen standaard recept vormen dat overal stapsgewijs kan leiden tot een heerlijke welvaart. Hoe heeft dit mondiale patroon van macht en kennis zich weten te produceren en reproduceren volgens denkers binnen dit debat? Het antwoord vinden zij in het dominante en onzichtbare karakter van dit patroon. Sociale ongelijkheid, geweld tegen minderheden en raciale hiërarchieën zijn onderwerpen die op een bepaalde manier geframed worden en zo een sociale betekenis krijgen in onze maatschappij. In het huidige wereldsysteem worden zij namelijk geaccepteerd onder het voorwendsel van het natuurlijke karakter van deze relaties. Er zijn nu eenmaal arme mensen en In zwarte wijken is gewoon meer criminaliteit zijn voorbeelden van hoe deze onrechtvaardigheid in de hegemonie van het sociale denken als normaal gezien wordt. Daarnaast wordt Westers denken ook als de enige normale manier van denken gezien, zelfs door degenen die benadeeld worden door deze denkwijze. De Puerto Ricaanse socioloog Ramón Grosfoguel verwoordt dit als volgt: Het succes van het moderne/koloniale, kapitalistische/patriarchale wereldsysteem bestaat uit het feit dat het ervoor zorgt dat een subject dat zich sociaal gezien aan de onderdrukte zijde van de koloniale onderscheiding bevindt, epistemologisch denkt zoals een subject dat zich aan de dominante zijde bevindt. maar hoe nu verder? Met deze argumentatie als basis hopen de Latijns-Amerikaanse critici een nieuw academisch bewustzijn te kunnen creëren, dat de beperking van het Westerse denken als geheel moet blootleggen. Hoewel de kritieken in hun heftigheid een verwerping van wetenschap of een anarchistische antibeweging lijken, is dit zeker niet de bedoeling van de Latijns-Amerikaanse denkers. Een afwijzing van alle Westerse wetenschap zou Latijns-Amerikaanse critici evenzeer slachtoffer maken van een zwart-witdenken waarbij de ene denkwijze volledig goed is en het andere volledig slecht. Door het creëren van bewustwording en het geleidelijk aan naar voren brengen van andere perspectieven, hopen zij een rijker en genuanceerder perspectief op de wereld en de wetenschap neer te zetten. is onze waarheid wel de enige waarheid? Terwijl deze gedachtewisseling vooral plaatsvindt op wetenschappelijk niveau, blijft dit zeker niet onopgemerkt door de gewone burger. Buiten op straat hopen studenten en social movements dezelfde bewustwording te vertegenwoordigen met leuzen als: Laat je door onze eigen Latijns- Amerikaanse stemmen leiden in de politiek, in plaats van telkens de Westerse dominantie en de kapitalistische verleidingen te volgen. Dit terwijl de Amerikaanse toeristen de costas domineren en met een volle zak dollars de ongelijkheid slechts nog meer benadrukken. Zowel academische critici als sociale bewegingen die zich verzetten tegen het dominante Westerse denken, willen hun stem laten horen aan het Westen. Op deze manier hopen zij de gebreken van onze denkwijze aan het licht te brengen. Gebreken waar wij als Westerlingen soms blind voor lijken, omdat de problemen van de onderontwikkelde wereld ver van ons afstaan. Zouden we iets vaker om ons heen moeten kijken, om zo een completer begrip van de wereld te krijgen? Is onze waarheid wel de enige waarheid? Reflecterend op deze vragen moeten we onthouden, zoals de Portugees Boaventura de Sousa Santos stelt, dat het begrip van de wereld veel ruimer is dan het Westerse begrip van de wereld. Elsemieke van Osch Elsemieke van Osch (21) is studente Liberal Arts & Sciences (hoofdrichting Duurzaamheid en Ontwikkelingslanden). Zij is een semester op uitwisseling geweest naar San José, Costa Rica, en heeft daar vakken gevolgd aan de faculteit Sociale Wetenschappen.

12 22 proza GEESTDRIFT mei Wanneer het einde nadert Toen ik vierentwintig jaar was, trouwden we. Ik, een jonge brunette en hij, een dikke vieze vetzak die veel te veel at en dronk. Hij waste zich nooit en stonk daarom een uur in de wind. Ik kon mezelf daarom ook wel voor mijn hoofd schieten toen mijn vader met het idee kwam om hem te verleiden, zodat het aanzien van onze familie nog verder zou stijgen. Ik was net twintig toen ik voor het eerst met hem in bed lag. Zijn vette lichaam drilde naast mij op en neer vergezeld door zijn ranzige snurkgeluiden. Zachtjes huilde ik met mijn gezicht van hem afgewend. Want als hij of één van zijn bedienden door zou hebben dat ik het niet naar mijn zin had, kon ik mijn hoofd net zo goed zelf afhakken. Een tiran, dat was het. Een vieze, vette, ranzige op macht beluste ketter die, later, toen hij met mij wilde trouwen, tegen Gods gebod in ging en scheidde van zijn eerste vrouw Catharina. Ik schaamde me kapot. Iedereen aan het hof haatte me. Alsof het allemaal mijn schuld was! En niet de schuld van die andere miljoen maîtresses die hij heeft gehad. Nee, hij moest zo nodig verliefd worden op mij. Tijdens ons huwelijk was ik zelden een moment gelukkig. Hoewel ik van buiten straalde, huilde mijn hart. En niet alleen het mijne, ook dat van mijn broer George, die zoveel van mij hield en ik zoveel van hem. We dansten, aten en feestten erop los. Aan het hof was het elke dag feest. En ik genoot ervan, verplicht. Door de constante lach op mijn gezicht haatte iedereen me nog meer. Ik kon nooit iemand vertellen wat ik echt dacht of voelde, want de kleinste misstap kon gezien worden als verraad. Het geluk was echter van korte duur want ik raakte maar niet zwanger. Mijn nieuwe echtgenoot liet regelmatig zijn onvrede merken door mijn kamers s avonds minder vaak te bezoeken. Dat was een zegen, werkelijk, maar hoe moest ik dan zwanger raken? Terwijl dat als koningin toch je grootste en zwaarste plicht is. Hij dwong me bijna weer met George tussen de lakens te kruipen. Toen ik uiteindelijk zwanger raakte was ik voor het eerst echt een beetje gelukkig. Eindelijk had ik zijn goedkeuring gekregen en behandelde hij me met waardigheid. Elke avond zat ik op mijn knieën voor het altaar te bidden voor een zoon. Maar Elizabeth was een meisje. Niet de troonopvolger die hij zo graag wenste, maar een meisje. Ik was boos op mezelf, woest. Maar niet zo woest als hij was op mij. Of op haar. Weken sprak hij niet met me, hij zag zijn dochter pas na maanden. Hij erkende haar pas als zijn dochter toen ze al zelfstandig kon zitten! Maar ik was gelukkig met de kleine en ik kwam er weer een beetje bovenop. Enkele keren raakte ik zwanger en leek de zon de hele dag te schijnen, tot hij weer onderging op de dag dat ik een miskraam kreeg. Drie zoons, drie dode baby s. God had het ons gewoon niet gegund. Mijn leven aan het hof was een hel. Niets anders dan een absolute hel, dat was het. Naarmate de tijd vorderde en ik niet meer zwanger raakte, pakten de donkere wolken zich samen boven mijn hoofd. Alsof al mijn ongeluk zich ophoopte om allemaal tegelijk boven mijn hoofd uit te barsten. Beschuldiging volgde na beschuldiging en nu zit ik hier. Alleen. Er staat een bed, een kast en in de hoek een tafeltje met twee stoelen waar ik al eindeloos kaartspelletjes heb gespeeld met mijn drie hofdames. Er zijn twee kleine raampjes met geruite tralies ervoor. Soms zit ik wel uren voor zo n raampje te kijken naar de binnenplaats en dan beeld ik me in dat ik vrolijk naar buiten huppel met Elizabeth aan mijn hand. Bij de poort zal George dan op me wachten en dan verhuizen we samen naar het platteland. Maar ik zal het handje van Elizabeth nooit meer in de mijne houden. Ik zal nooit weten hoe ze ouder wordt, hoe ze groeit, hoe ze leert, met wie ze gaat trouwen en wie mijn kleinkinderen worden. Het enige lichtpuntje in mijn leven kan me niet meer opbeuren, want dit is de laatste dag dat ik haar moeder zal zijn. Starend naar de muren van de Tower of London realiseer ik mij dat er voetstappen aankomen. Hoewel het tot nu toe als een onwerkelijkheid aanvoelde, realiseer ik me nu dat het echt zo is. Niets kan mij meer redden. Over een half uur heeft mijn lichaam geen hoofd meer. Dan is Anne Boleyn echt geschiedenis. Charlot Verlouw Charlot Verlouw (19) studeert Taal- en Cultuurstudies met als hoofdrichting Postcolonial- en Genderstudies. Haar hobby s zijn concerten bezoeken en schrijven. Daarnaast houdt ze van klassiek ballet. In de toekomst hoopt zij in de journalistiek terecht te komen. Word jij opgeleid tot werkloze? Het blijkt dat studenten het belang van hun studie pas na tien jaar gaan inzien, zo merkte de decaan tijdens contacten met oud-studenten. Vooral de faculteit Geesteswetenschappen scoort slecht als alumni aan moeten geven of ze vaardigheden die ze verwierven tijdens hun studie, gebruiken in hun arbeidsbestaan. Maar hoe zou hier iets aan gedaan kunnen worden? Geestdrift sprak met twee leden van het faculteitsbestuur over het belang van oriëntatie op de arbeidsmarkt: decaan Wiljan van den Akker en studentassessor Jildou Fabriek. Door Rik Vangangelt Dat studenten pas enkele jaren na hun studie het belang van de aangeleerde vaardigheden inzien, is op zich niet zo gek. Er is immers geen een-op-een-relatie tussen een studie binnen de faculteit Geesteswetenschappen en een beroep. Wél is het jammer als een student zegt te worden opgeleid tot werkloze, zo stelt Wiljan van den Akker. Dat is de houding van een student die niet kritisch kijkt naar het belang van zijn studie. Als het goed is, heeft een academicus een nieuwsgierig en creatief brein, en zal hij zich ontwikkelen als hij de juiste instrumenten aangereikt krijgt. Bovendien biedt een universitaire studie veel mogelijkheden waar studenten zich vaak niet bewust van zijn. Hierdoor is het belang van arbeidsmarktoriëntatie ook op de universiteit groter geworden. Tegenwoordig is de academische wereld steeds meer gericht op de maatschappij. Onderzoek gebeurt steeds vaker interdisciplinair, en in relatie tot maatschappelijke problemen. Waar vroeger linguïstisch onderzoek voornamelijk theoretisch gericht was en onderzocht werd hoe spraakorganen gebruikt werden, gaat het tegenwoordig meer om de relatie met cognitieve problemen, zoals bijvoorbeeld dyslexie of afasie. Van den Akker legt uit: In mijn tijd wist je na de studie Moderne Nederlandse Letterkunde veel van de canonieke literatuur. Nu wordt ook veel aandacht besteed aan de waaromvraag binnen literatuuronderzoek: waarom lezen mensen bepaalde boeken? Waarom behoren sommige literaire werken tot de canon en andere niet? Hiermee valt veel van het nut van een academische opleiding samen: je laat studenten zien waarom onderzoek nuttig is en waarom het ook bijdraagt aan maatschappelijke vraagstukken. docent en student moeten met elkaar een debat over wetenschap aangaan Krachten bundelen Jildou Fabriek, de studentassessor van het faculteitsbestuur, ziet mogelijkheden in het bundelen van krachten. Er is veel aanbod voor de studenten om zich te oriënteren. Alleen dit gebeurt nog niet onder één naam. Studieverenigingen, de Faculteit, maar ook de opleidingen zelf, organiseren van alles op dit vlak. Van een carrièredag tot een alumniborrel, van stages tot voorlichtingen. Wanneer dit gebundeld uitgedragen wordt als een geheel, bijvoorbeeld met behulp van een logo, zal er voor studenten duidelijker zijn wat er allemaal aangeboden wordt. Geestdrift zag al tijden geleden het belang van alumni in: sinds jaar en dag worden alumni aan het woord gelaten over hun ervaringen in de rubriek Wat komt er van Alfa s terecht. Zo ziet een student niet alleen waar hij allemaal terecht zou kunnen komen, maar leert hij ook hoe hij daar kan komen. Naast het netwerk dat opgebouwd kan worden door arbeidsmarktoriëntatie, worden er ook belangrijke vaardigheden door opgedaan. Een cursus solliciteren wordt bijvoorbeeld niet aangeboden door de universiteit, terwijl een student wel beter voorbereid ten tonele komt wanneer hij vooraf in contact is geweest met een afgestudeerde. Belangen Het Faculteitsbestuur wil studenten zo goed mogelijk oriënteren op de arbeidsmarkt, waarbij zij aangemoedigd worden door de uitkomsten van enquêtes. Natuurlijk blijft een belangrijk deel van de verantwoordelijkheid bij de studenten liggen. Want wie er uiteindelijk het meeste profiteert van zijn eigen oriëntatie is de student zelf. Zo zal hij meer vervolgmogelijkheden van zijn studie ontdekken, maar ook zelf een bredere blik op de maatschappij ontwikkelen. De vermeende onzinnigheid van een studie binnen Geesteswetenschappen kan vermeden worden door cursussen te linken aan bepaalde vakgebieden. Daarvoor ligt de grootste verantwoordelijkheid bij de opleidingen, zo zegt Van den Akker. Wanneer het verplicht zou zijn om in ieder niveaudrievak een alumnus minstens een uur te laten spreken over zijn ervaringen, zou dat al veel veranderen. De student krijgt beter zicht op het nut van de kennis en kunde uit de cursus. De alumnus ziet immers toepassingen die een student nog niet kan zien. Wel moeten de studenten hier achter staan. Misschien moeten de studenten hun docenten meer uitdagen om aandacht te besteden aan de toepassingen van een bepaald vakgebied. De docent en student moeten een debat over wetenschap en samenleving met elkaar aangaan. Hoewel de universiteit zich er op dit moment voor inzet, zal arbeidsmarktoriëntatie de student juist iets opleveren. Om je studie meer diepgang te geven zou je je dus actief moeten oriënteren op de arbeidsmarkt. De verschillende studieverenigingen bieden activiteiten aan op het vlak van arbeidsmarktoriëntatie. Een voorbeeld daarvan is het Student en AlumniMentor ErvaringenNetwerk, van Studiestichting Alias, voor studenten Taal- en Cultuurstudies. Kijk op voor het artikel Coach nodig? Zoek een alumnus! van Vera Martens over haar ervaringen met dit project.

13 Jip de Poorter (20), student Nederlandse Taal en Cultuur, kan zichzelf al Foto: Louise van Gend bijna tien jaar cabaretier noemen. Deze jongen ziet werkelijk overal wel humor in: zelfs zieke en overleden mensen ontkomen er niet aan. Jip lijkt een heel rustige jongen, maar ondertussen Door Leoni Nijland Op het eerste gezicht zou je niet denken dat Jip een grappenmaker is, toch is hij dat wel degelijk. Geef je hem een podium en een microfoon, dan zul je het meemaken. Als ik mij in een typetje mag verplaatsen, dan kom ik helemaal los. Omdat ik in het dagelijkse leven niet echt opval, zijn mensen altijd blij verrast als ze horen dat ik cabaretier ben. Volgens Jip was dat vroeger wel anders. Toen was ik knettergek en stond ik regelmatig van de daken te schreeuwen, maar ik had al gauw door dat ik er met die houding niet zou komen. Dus vanaf de brugklas veranderde mijn gedrag en werd ik wat rustiger, hoewel ik dat maffe nog wel ergens kwijt moest. Om die reden begon hij op de middelbare school met toneel, wat al snel tot de vorming van een humoristisch groepje met vier anderen leidde. We maakten op school een aantal scènes wat uiteindelijk cabaret werd. Dat was eigenlijk puur toeval. Als vier stand-uppers stonden ze op het podium. Dat beviel de jongens zo goed, dat het resulteerde in de groep Jeroens Clan. De jongens hadden elkaar een aantal jaar daarvoor al eens gezien bij een striptekencursus die ze op de basisschool volgden, maar hadden elkaar daar eigenlijk nooit echt gesproken. Jip: We zijn alle vier wel een beetje onopvallend. We wisselden zo af en toe een woord, maar pas vanaf de brugklas ontstond er een hechte vriendschap en zodoende dus ook deze cabaretgroep. als ik op een begrafenis ben dan moet ik heel hard lachen Kenmerkend voor de humor van Jeroens Clan is een combinatie van het alledaagse en het absurde. We merkten dat het laatste niet altijd even goed aansloeg, hoewel wij absurde dingen zelf altijd erg grappig vinden. De dingen die wij gebruiken uit het dagelijkse leven spreekt een grotere groep mensen aan. We proberen daar een middenweg in te vinden, om het zowel voor het publiek als onszelf leuk te houden. Jip is vrijwel de hele dag bezig met het regisseren van dingen die hij ziet en meemaakt. In de avond, wanneer er niet meer zoveel prikkels zijn, komt vaak de inspiratie. Dat is dan meestal in bed of onder de douche, maar ook regelmatig als ik op de wc zit. De ideeën voor de shows komen overigens niet alleen voort uit wat Jip in het dagelijkse leven meemaakt, hij fantaseert er ook een hoop op los. Ik zie dingen anders. Overal kan ik wel humor of de grap van in zien. Neem nou begrafenissen, daar moet ik gewoon altijd om lachen. Of als iemand vertelt dat hij of zij ernstig ziek is, schiet me soms al een grap te binnen. Dat klinkt nu misschien een beetje ziekelijk, maar zo gebeurt dat gewoon in mijn hoofd., zegt Jip. Hij heeft in de loop van de tijd gelukkig wel geleerd die fantasieën enigszins te onderdrukken. Op die begrafenissen liep het wel een beetje uit de hand... Oké, dat was een grapje natuurlijk.