Voorstellen. Wim van Kleef Lerarenopleider bij ILO/HVA Docent AE en M&O Redacteur Factor D. Boek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorstellen. Wim van Kleef Lerarenopleider bij ILO/HVA Docent AE en M&O Redacteur Factor D. Boek"

Transcriptie

1 Voorstellen Wim van Kleef Lerarenopleider bij ILO/HVA Docent AE en M&O Redacteur Factor D Boek Opdrachten waarin begrippen/onderwerpen naast elkaar worden geplaatst Gebruik van contexten Vandaag: contexten 1

2 carrièrebreuk Van onderzoeker/adviseur naar leraar/lerarenopleider Was het verstandig dit te doen? Heel moeilijke afweging geweest. Het in kaart brengen van de consequenties van een dergelijke switch op 39-jarige leeftijd (website maken voor personen die iets dergelijks overwegen) Opofferingskosten?? Pensioengevolgen?? 2

3 Doel Beter in staat te werken met contextopdrachten Beter in staat zelf contextopdrachten te ontwerpen Wat is een context? Herkenbare gebeurtenis/situatie uit de werkelijkheid zoals problemen van alledag, actuele zaken en wereldproblemen (Saljo, 2003) Probleem: situatie waarover vragen gesteld kunnen worden (vraagstuk) 3

4 Wat is een goede context? Graag allemaal noteren wat de 3 kenmerken zijn van een goede context. Wissel uit met buur. Had die hetzelfde? Waarom werken met contexten? Leerlingen moeten kennis kunnen gebruiken/toepassen in diverse situaties (transfer) Het nut/bruikbaarheid van het vak/begrippen wordt duidelijker Het werken met herkenbare contexten verhoogt motivatie (Alexander) Aandachtrichter 4

5 Opdrachten met contexten Opgaven met contexten: begrip staat centraal Contextopdrachten: oplossing vraagstuk staat centraal Zie opgave 1 en 2 uit opdrachtenboekje Verschil tussen opdracht 1 en 2 opdracht 1 Opdracht 2 Conceptgerichte taak Contextgerichte taak Gesloten taak Open taak (oplossen vraagstuk) Voldoende info om taak uit te voeren Weinig info om taak uit te voeren 1 oplospad/1 goede oplossing Vele oplospaden en uitkomsten Concepten afzonderlijk geleerd Lln leren concepten dieper begrijpen productgericht Individueel werken Procesgericht plus aandacht voor vaardigheden samenwerken 5

6 Taxonomie Bloom Taxonomie Bloom Hoe hoger de denkvaardigheid (analyseren, evalueren, creëren), hoe opener de opdracht Hoe lager de denkvaardigheid (reproduceren, benoemen, herkennen, begrijpen), hoe geslotener de opdracht 6

7 Belangrijk bij contextrijke taken: aanpak/heuristiek Wat te doen zonder handleiding? Hoe plak je een fietsband? Van gesloten naar open contextopdracht Het VW-filmpje Ftzi4 Gesloten vraag: op welke manier komt in de context naar voren dat in filmpje sprake is van asymmetrische informatie? Open vraag:. 7

8 Zebra s Het grote Artisprobleem Het probleem en de oplossing Dierentuin in problemen? Artis is misschien wel de bekendste dierentuin van Nederland. De werkgelegenheid in arbeidsjaren bedraagt 170 fte s. Daarnaast werken er 150 vrijwilligers. Artis heeft geen winstoogmerk en is een stichting. Het belangrijkste deel van de opbrengsten van Artis komen uit de entreegelden (kaartjes en lidmaatschapsgelden). Ook subsidies van de gemeente Amsterdam zijn erg belangrijk voor Artis. Uit bezuinigingsoverwegingen heeft de gemeente Amsterdam besloten de subsidie voor Artis stop te zetten. Uit de tabel is op te maken dat deze subsidiestopzetting voor Artis een ernstig probleem vormt. De vraag is of Artis in staat is deze stopzetting op te vangen door bijvoorbeeld extra inkomsten te genereren en/of door verantwoord te bezuinigen op de uitgaven. In ieder geval staat vast dat de stopzetting van de subsidie voor de hoofdstedelijke dierentuin een bedreiging is en dat het voortbestaan van Artis in het geding is. Jullie vormen gedrieën het Actiecomité Stop de subsidiestopzetting. Jullie pleiten derhalve voor handhaving van de subsidiestroom. Om de stopzetting terug te draaien, moet de gemeenteraadsleden van de gemeente overtuigd worden van het feit dat deze bezuinigingsmaatregel niet verantwoord is. In de brief die jullie gaan schrijven voeren jullie aan welke nadelige effecten jullie vrezen. Uiteraard doe je dat zo gemotiveerd als je kan. Gemeenteraadsleden zijn namelijk gevoelig voor argumenten, niet voor kretologie. Is de brief overtuigend, dan bestaat de kans dat de bezuinigingsmaatregel wordt terug gedraaid. De brief die jullie schrijven kan dus echt consequenties hebben. 8

9 Subsidie Artis Probleem? Taak? Oplossing? Maak contextrijke opdracht (tabel dia 10) Hoe moeten leerlingen dit aanpakken? (aandacht voor oplossingsvaardigheden) ABN Amro naar de beurs Wat is probleem? Maak contextrijke opdracht voor leerlingen (zie dia 10 onder opdracht 2) Welk stappenplan zou je lln willen aanreiken om opdracht succesvol te maken? Groepen van 4 (10 min.) Daarna uitwisselen met andere tafel (10 min.) 9

10 Doel Beter in staat te werken met contextopdrachten Beter in staat zelf opdrachten met contexten en contextopdrachten te ontwerpen Doel bereikt? 10

Aanleiding lezing. Voorstellen. Vragen voor vandaag: Redenen voor vakvernieuwing. Examenprogramma

Aanleiding lezing. Voorstellen. Vragen voor vandaag: Redenen voor vakvernieuwing. Examenprogramma Aanleiding lezing Voorstellen Onwennigheid over experimenten Onwennigheid over (bereiken van) doel programma Onwennigheid over contexten en contextonderwijs Wim van Kleef Docent economie aan HLZ Lerarenopleider

Nadere informatie

Denken kun je Leren!

Denken kun je Leren! Denken kun je Leren! Bekijk de twee vragen hieronder. Op welke manier verschillen deze twee vragen van elkaar? (Bedenk het antwoord voor jezelf draai je naar degene waar je het dichtste bij zit bespreek

Nadere informatie

Onderwijsontwerp. Onderwijsontwerp. methodiek. methodiek. ICT&O

Onderwijsontwerp. Onderwijsontwerp. methodiek. methodiek.   ICT&O Onderwijsontwerp Onderwijsontwerp methodiek methodiek ICT&O www.saxion.nl/icto Voorwoord Ga jij een module/onderwijseenheid (her)ontwerpen? Dan komt SHUFFLE wellicht goed van pas. Deze onderwijsontwerp

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren

HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren 1. Inleiding Aan de hand van een concept cartoon verdiepen leerlingen zich in de vraag hoe het komt dat een meisje een meisje is. Een concept cartoon is een visuele

Nadere informatie

Excellent Rekenen. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1. Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Programma. Probleemstelling

Excellent Rekenen. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1. Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Programma. Probleemstelling Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo Programma People search Presentatie onderzoek Uitwisselopdracht Afsluiten 2 Probleemstelling De 20 procent hoogst scorende rekenaars in de onderbouw

Nadere informatie

De Taxonomie van Bloom Toelichting

De Taxonomie van Bloom Toelichting De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog

Nadere informatie

Mens en Natuur, Natuurkunde. VO onderbouw (havo/vwo) 2-3 lesuren

Mens en Natuur, Natuurkunde. VO onderbouw (havo/vwo) 2-3 lesuren De sneeuwpop Voor de docent Vak(gebied) Schooltype / afdeling Mens en Natuur, Natuurkunde VO onderbouw (havo/vwo) Leerjaar 1 Tijdsinvestering Vakinhoud 2-3 lesuren Warmtegeleiding en -isolatie in dagelijkse

Nadere informatie

Dia 1 Introductie max. 2 minuten!

Dia 1 Introductie max. 2 minuten! 1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut

Nadere informatie

De kracht van natuurbeelden in het onderwijs

De kracht van natuurbeelden in het onderwijs Bron achtergrondfoto s: stills uit Sex, Lies & Butterflies De kracht van natuurbeelden in het onderwijs Opening Lotte van den Berg NIBI 11-12 januari 2019 Outline Wie ben ik en wie zijn jullie? Algemene

Nadere informatie

Annette Koops: Een dialoog in de klas

Annette Koops: Een dialoog in de klas Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een

Nadere informatie

De VO - vakvernieuwing komt eraan

De VO - vakvernieuwing komt eraan De VO - vakvernieuwing komt eraan Keuzes maken! Marijn Meijer Wat gaan we doen? wat verandert er? beheersingsniveaus samenhang inrichting CE/SE en PTA keuzes maken: methodes of... en we houden het praktisch,

Nadere informatie

De kracht van natuurbeelden in het onderwijs

De kracht van natuurbeelden in het onderwijs De kracht van natuurbeelden in het onderwijs Opening Lotte van den Berg Bètapartnersconferentie 14 maart 2019 Outline Algemene info over film in de klas Aan de slag met fragmenten + oefeningen (in groepjes)

Nadere informatie

Rijke Lessen. zetten je aan het denken. Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com. Doel Workshop

Rijke Lessen. zetten je aan het denken. Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com. Doel Workshop Rijke Lessen zetten je aan het denken Doel Workshop Het bieden van inzicht en handreikingen m.b.t.: Het zelf ontwerpen van lesmaterialen en projecten voor hoogbegaafde leerlingen Het vaardig maken van

Nadere informatie

Ontwerp onderzoek. Probleem beschrijving. Probleemanalyse. Karen Werter, Lesonderwerp: Sparen en lenen

Ontwerp onderzoek. Probleem beschrijving. Probleemanalyse. Karen Werter, Lesonderwerp: Sparen en lenen Ontwerp onderzoek Lesonderwerp: Sparen en lenen Probleem beschrijving In de eerste economie les die de leerlingen in de derde klas hadden heb ik het woord economie op het bord geschreven en door middel

Nadere informatie

talenten ontwikkelen. Workshop Acadin. William Meuleman Onderwijsadviseur DE Ambassadeur Acadin

talenten ontwikkelen. Workshop Acadin. William Meuleman Onderwijsadviseur DE Ambassadeur Acadin talenten ontwikkelen Workshop Acadin William Meuleman Onderwijsadviseur DE Ambassadeur Acadin 1 wat biedt deze workshop? In deze workshop: 1. Wat is Acadin (kort) 2. Impressie van de leeromgeving 3. Hoe

Nadere informatie

Datum: Les in reeks (nr1): Beginsituatie: wat is de aanpak van de kandidaten bij het beantwoorden van examenvragen

Datum: Les in reeks (nr1): Beginsituatie: wat is de aanpak van de kandidaten bij het beantwoorden van examenvragen LESPLANNEN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN EXAMENTRAINING2 HAVO/VWO Leerdoelen les 1: Kandidaten reflecteren op: o welke strategie ze gebruiken om een examenvraag te kunnen beantwoorden o hoe ze met bronnen

Nadere informatie

Waar moet de nieuwe speelvoorziening komen?

Waar moet de nieuwe speelvoorziening komen? Waar moet de nieuwe speelvoorziening komen? Voor de docent Vak(gebied) Schooltype / afdeling Oriëntatie op jezelf en de wereld, Mens en Maatschappij, Aardrijkskunde VO onderbouw (havo/vwo) Leerjaar 1 Tijdsinvestering

Nadere informatie

Bijdrage van Mariël Rondeel op 31 januari Kenmerkende praktijksituaties als vertrekpunt voor leren in het werk

Bijdrage van Mariël Rondeel op 31 januari Kenmerkende praktijksituaties als vertrekpunt voor leren in het werk Bijdrage van Mariël Rondeel op 31 januari 2019 Kenmerkende praktijksituaties als vertrekpunt voor leren in het werk Begeleider Adviseur Auteur/redacteur Natuurfotograaf Commissie Innovatie Zorgberoepen

Nadere informatie

Educatief arrangeren rond LOB

Educatief arrangeren rond LOB Educatief arrangeren rond LOB Vorige week Contact met de docent deze week NAW-gegevens via CF Afspraken met begeleider Maken van het Werkplan Voorbereiden van het interview Vragen naar aanleiding van vorig

Nadere informatie

Peergroeponderwijs. Dé Dag. Over het opzetten van een plusklas. 25 november 2016 Jaap Verouden

Peergroeponderwijs. Dé Dag. Over het opzetten van een plusklas. 25 november 2016 Jaap Verouden Peergroeponderwijs Over het opzetten van een plusklas Dé Dag 25 november 2016 Jaap Verouden jverouden@hetabc.nl Startopdracht Verzin zoveel mogelijk overeenkomsten tussen een kleerhanger en een koekoeksklok

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Context-concept onderwijs ontwerpen in de docentenwerkplaats

Context-concept onderwijs ontwerpen in de docentenwerkplaats Context-concept onderwijs ontwerpen in de docentenwerkplaats Quinta Kools associate lector Fontys Lerarenopleiding Tilburg Inhoud Top3C Voorbeeld product (project vmbo) Nadere verkenning proces (docentenwerkplaats)

Nadere informatie

TOPS & FLOPS. Feedback geven en ontvangen. Inhoud

TOPS & FLOPS. Feedback geven en ontvangen. Inhoud Feedback geven en ontvangen Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les leren leerlingen feedback geven en ontvangen. Leerlingen denken na over de manier waarop je feedback formuleert

Nadere informatie

Docentenhandleiding, Leren Modelleren. Amsterdam, 27 maart Inleiding

Docentenhandleiding, Leren Modelleren. Amsterdam, 27 maart Inleiding Docentenhandleiding, Leren Modelleren Amsterdam, 27 maart 2014 Inleiding Deze docentenhandleidng behoort bij mijn ontwerpopdracht Leren Modelleren die ik eind 2013, begin 2014 scheef in het kader van mijn

Nadere informatie

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten

Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen

Nadere informatie

Conferentie

Conferentie ECNO 16 november 2017 Karin van de Mortel Begrijpend lezen: toepassen! WWW.CPS.NL Contactgegevens Karin van de Mortel k.vandemortel@cps.nl 06 290 446 14 Wat komt aan de orde? Begrijpend lezen: denken over

Nadere informatie

CBS De Holtenhoek. Plusgroep 2012-2013

CBS De Holtenhoek. Plusgroep 2012-2013 Plusgroep 2012-2013 Wanneer hoogbegaafd? CITO A of A+ scores na zes of twaalf maanden doortoetsen op Cito begrijpend lezen en rekenen De leerling voldoet aan een aantal kenmerken van hoogbegaafdheid Kenmerken

Nadere informatie

Advies voor goed onderwijs, organiseer je samen

Advies voor goed onderwijs, organiseer je samen Advies voor goed onderwijs, organiseer je samen KB BB GL/TL Een handreiking voor leerkrachten van groep 7 en 8 in het basisonderwijs, leerkrachten in het speciaal basisonderwijs en de docenten vmbo onderbouw

Nadere informatie

Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen

Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen Ontwikkelaar School Vak Groep Genre Gianna Troiani & Henri Boer Cartesius Lyceum, Amsterdam Maatschappijwetenschappen 5 havo/ 6 vwo argumenteren,

Nadere informatie

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Hoe je het onderbuikgevoel zichtbaar maakt voor leerlingen (en jezelf) Wat bedoel ik met determineren? Hoe doe je dat

Nadere informatie

Algemene inleiding. Maak het onbespreekbare bespreekbaar met Jouw Stad in de Klas

Algemene inleiding. Maak het onbespreekbare bespreekbaar met Jouw Stad in de Klas Thema Overgewicht 1 Algemene inleiding Maak het onbespreekbare bespreekbaar met Jouw Stad in de Klas Het lespakket 'Overgewicht' bestaat uit 4 lessen en iedere les duurt ongeveer een uur. Het doel is om

Nadere informatie

WELKOM Twee ICT voorbeelden in het Rekenen-wiskunde onderwijs op de Pabo van Avans hogeschool

WELKOM Twee ICT voorbeelden in het Rekenen-wiskunde onderwijs op de Pabo van Avans hogeschool WELKOM Twee ICT voorbeelden in het Rekenen-wiskunde onderwijs op de Pabo van Avans hogeschool Nicole Poulussen, Cindy Stienen, Esther Woertman Inhoud Jaar 1 Pabo Avans Voorbeeld 1 ICT in de vorm van een

Nadere informatie

Aan de slag met het. Leren Inhoud Geven

Aan de slag met het. Leren Inhoud Geven Aan de slag met het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven Het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven is een handvat om de dialoog te voeren over de ontwikkeling naar een lerende organisatie. Door hierover

Nadere informatie

Herinrichting Schoolplein mavo 3

Herinrichting Schoolplein mavo 3 Herinrichting Schoolplein mavo 3 Pagina 1 van 7 Inleiding Binnenkort ga je aan de slag met het project Herinrichting van het schoolplein. Alle leerlingen van het derde leerjaar gaan ervoor zorgen dat ons

Nadere informatie

Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1

Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1 Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in deze les op een speelse en kritische manier een verdieping leggen in de begrippen kilogram en gram aangezien de meeste leerlingen

Nadere informatie

Inhoud workshop. De scooter van de 21ste. Achtergrond van de module: De opbouw van de module De scooter van de 21ste eeuw

Inhoud workshop. De scooter van de 21ste. Achtergrond van de module: De opbouw van de module De scooter van de 21ste eeuw De scooter van de 21ste eeuw Snel, duurzaam en zuinig! Inhoud workshop Achtergrond en globaal overzicht van de module Zelf aan het werk met het genereren van onderzoeksvragen Het ontwerpdeel nader bekijken

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Les Dieren met een baan, thema vermaak

Les Dieren met een baan, thema vermaak Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,

Nadere informatie

Thema: de mosasaurus. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen

Thema: de mosasaurus. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: de mosasaurus Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan

Nadere informatie

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht Wat is? Met de kaarten van Kraak Kracht evalueert u Kraak de Klas. U gaat door middel van de vragen die op de kaarten staan in gesprek met de leerlingen over de vaardigheden die ze hebben gebruikt. U kunt

Nadere informatie

WERKBOEK GEMEENTE RONDE 1

WERKBOEK GEMEENTE RONDE 1 2 /18 Beschrijving van het spel Doel van het spel Het spel Op Stap is bedoeld om gemeentelijke beleidsmakers en aanbieders van zorg en welzijn te helpen bij de voorbereiding op hun nieuwe taken in het

Nadere informatie

Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen

Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau AA Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad AA (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan (zie pagina 7)

Nadere informatie

TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs

TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs Doel van het diploma Met dit diploma laten makelaars en taxateurs zien dat ze kritische professionals zijn met kennis van de ethiek. Deze kennis en houding

Nadere informatie

Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen onderneming

Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen onderneming Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen onderneming PAPER 1 - ONTWERPPLAN Naam: Luuk Schoenmakers Vakgebied: Management & Organisatie Titel: Contextgericht leren: leren met behulp van je eigen

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN

OPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN OPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN Gespreksvoering is een kwestie van je gezond verstand gebruiken. INLEIDING Een professioneel gesprek is geen alledaags gesprek. Bij een professioneel gesprek heb

Nadere informatie

Cathelijne de Busser Chris Diederiks Rijksuniversiteit Groningen

Cathelijne de Busser Chris Diederiks Rijksuniversiteit Groningen Cathelijne de Busser Chris Diederiks Rijksuniversiteit Groningen HAZARDOUS SITTING CONDITIONS Zitters sterven jonger Zitten brengt u en uw leerlingen ernstige leerschade Zitters leren slechte r 30 lesminuten

Nadere informatie

Rubric Matrix Voedselzekerheid MBO

Rubric Matrix Voedselzekerheid MBO Hoe dit bestand lezen: In dit bestand worden de kennis, vaardigheden en gedragen zoals beschreven in het document Framework leerarrangement voedselzekerheid gespecificeerd naar complexiteit. Zo zal een

Nadere informatie

Stijgen/Dalen. Effectief rekenonderwijs

Stijgen/Dalen. Effectief rekenonderwijs Effectief rekenonderwijs Stijgen/Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag 2. Is het antwoord op jou van toepassing; ga je staan. Is het niet bij jou van toepassing: blijf je zitten. Kan ook met voorwerp/

Nadere informatie

Verrijkingsactiviteiten voor de groepen 1,2 en 3. Nora Steenbergen-Penterman 3 november 2011

Verrijkingsactiviteiten voor de groepen 1,2 en 3. Nora Steenbergen-Penterman 3 november 2011 Verrijkingsactiviteiten voor de groepen 1,2 en 3 Nora Steenbergen-Penterman 3 november 2011 Kenmerken van een (hoog)begaafde leerling Plenaire opdracht: Wat zijn voor jou de kenmerken van een (hoog)begaafde

Nadere informatie

OMGAAN MET VERSCHILLEN IN DE BÈTAVAKKEN

OMGAAN MET VERSCHILLEN IN DE BÈTAVAKKEN OMGAAN MET VERSCHILLEN IN DE BÈTAVAKKEN Bijeenkomst 2 9 april 2018 2 OVERZICHT CURSUS 4 bijeenkomsten en huiswerk Gericht op onderzoekend leren in de bètavakken en: 1 verschillen in prestatieniveau 2 maatschappelijk

Nadere informatie

Begeleiding van leerlingen

Begeleiding van leerlingen Begeleiding van leerlingen Doel Voorbeelden aanreiken van de wijze waarop begeleiding vorm kan krijgen. Soort instrument Voorbeelden Te gebruiken in de fase Uitvoeren Beoogde activiteit in de school Het

Nadere informatie

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe. HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.

Nadere informatie

Rekenen, een vak apart?! profijtconferentie 5 april 2011 Monica Wijers, Freudenthal Instituut

Rekenen, een vak apart?! profijtconferentie 5 april 2011 Monica Wijers, Freudenthal Instituut Rekenen, een vak apart?! profijtconferentie 5 april 2011 Monica Wijers, Freudenthal Instituut Tafelweb Trek lijntjes tussen sommen die bij elkaar horen en leg uit wat ze met elkaar te maken hebben. Bereken

Nadere informatie

Thema: Eurovisie Songfestival Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen

Thema: Eurovisie Songfestival Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau AA Thema: Eurovisie Songfestival 2013 De lesbeschrijving is korter dan voorheen. Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules (zie www.nieuwsrekenen.nl

Nadere informatie

Je eigen onderwijs ontwikkelen

Je eigen onderwijs ontwikkelen Welkom bij: Je eigen onderwijs ontwikkelen Nora Steenbergen Penterman Zelf lessen ontwerpen 1 Doelgericht vaardigheden verder ontwikkelen samen met leerling leerdoelen bepalen inzicht in zichzelf sterke

Nadere informatie

opdrachten bij thema participatiesamenleving

opdrachten bij thema participatiesamenleving opdrachten bij thema participatiesamenleving Wie gaat straks de Tena-luier van jouw moeder vervangen? opwarmen en oriënteren Opdracht 1 Placemat 1 Vorm een viertal en zorg voor één blanco A4 tje. 2 Beantwoord

Nadere informatie

Kopen of huren. Kopen of huren. Nascholing Bedrijfseconomie. Amsterdam, Mariska van Son Richard de Jong

Kopen of huren. Kopen of huren. Nascholing Bedrijfseconomie. Amsterdam, Mariska van Son Richard de Jong Kopen of huren Nascholing Bedrijfseconomie Kopen of huren Amsterdam, 14.12. 17 Mariska van Son Richard de Jong http://www.youtube.com/watch?v=jesjs68suga Doelstelling voor vanmiddag Na afloop van deze

Nadere informatie

Masterclass Van willen naar kunnen Werkboek 1. De Olifant en de Rijder

Masterclass Van willen naar kunnen Werkboek 1. De Olifant en de Rijder Masterclass Van willen naar kunnen Werkboek 1. De Olifant en de Rijder Masterclass Van willen naar Kunnen Werkboek 1: De Olifant en de Rijder 1 Veranderen Het paradigma van de Olifant, de Rijder en de

Nadere informatie

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2016-2017 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Opdracht 4 Stappenplan 4 Logboek 8 Overzicht van taken 9 Planning 10 Informatiebronnen profielkeuze 13 2 INLEIDING In de tweede fase

Nadere informatie

Onderwerp. VVKBaO. Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma.

Onderwerp. VVKBaO. Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma. Onderwerp Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma. WO 2.13 een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren; ICT 1 Hebben een positieve

Nadere informatie

Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen

Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van

Nadere informatie

Examenprogramma natuur, leven en technologie havo

Examenprogramma natuur, leven en technologie havo Examenprogramma natuur, leven en technologie havo Het eindexamen (februari 2007) Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden

Nadere informatie

Taxonomie van Bloom. (taxonomie = wetenschap van het indelen) 6. Creëren. Nieuwe ideeën, producten of gezichtspunten genereren

Taxonomie van Bloom. (taxonomie = wetenschap van het indelen) 6. Creëren. Nieuwe ideeën, producten of gezichtspunten genereren Taxonomie van Bloom (taxonomie = wetenschap van het indelen) 6. Creëren Nieuwe ideeën, producten of gezichtspunten genereren Ontwerpen, maken, plannen, produceren, uitvinden, bouwen 5. Evalueren Motiveren

Nadere informatie

ECONOMIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

ECONOMIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 ECONOMIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Wie ben jij? HANDLEIDING

Wie ben jij? HANDLEIDING HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan

Nadere informatie

WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd :32

WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd :32 WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd 1 02-08-11 11:32 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat een aantal teksten en opdrachten

Nadere informatie

Docentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO

Docentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO Docentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Lesdoelen 4 Overzicht werkvormen 5 Uitleg werkvormen 1. Beeld bij kiezen 6 2. Grote en kleine keuzes 6 3. Gevolgen

Nadere informatie

Handleiding voor de leerling

Handleiding voor de leerling Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek

Nadere informatie

De Golfbaan als Eco-systeem

De Golfbaan als Eco-systeem De Golfbaan als Eco-systeem Nieuwe speler is als eerste weg = potentie De tango eco-systeem op de golfbanen aandacht sociaal Lengte van de relatie Samenwerking: hoe werkt dat? Nodig, maar niet vanzelfsprekend

Nadere informatie

*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv

*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Welke beeld heb jij bij activerende didactiek? Neem eerst even denktijd. Vergelijk daarna met je buur. Dolf Janson..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv

Nadere informatie

Lesopzet Beoordelingscriteria structuur, opbouw en doel formuleren voor het schrijven van een inleiding en slot bij een zakelijke brief

Lesopzet Beoordelingscriteria structuur, opbouw en doel formuleren voor het schrijven van een inleiding en slot bij een zakelijke brief Lesopzet Beoordelingscriteria structuur, opbouw en doel formuleren voor het schrijven van een inleiding en slot bij een zakelijke brief Klas: 2 vmbo-t Leerdoelen door docent geformuleerd: Heb je inzicht

Nadere informatie

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Concept Cartoons Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Doelen wetenschap en techniekonderwijs Inhoud: Biologie, natuurkunde, scheikunde, techniek,

Nadere informatie

Rubric Voedselzekerheid VMBO

Rubric Voedselzekerheid VMBO Hoe dit bestand lezen: In dit bestand worden de kennis, vaardigheden en gedragen zoals beschreven in het document Framework leerarrangement voedselzekerheid gespecificeerd naar complexiteit. Zo zal een

Nadere informatie

WERKBOEK AANBIEDERS RONDE 1 WERKBOEK AANBIEDERS RONDE 1

WERKBOEK AANBIEDERS RONDE 1 WERKBOEK AANBIEDERS RONDE 1 WERKBOEK AANBIEDERS RONDE 1 2 /16 Beschrijving van het spel Doel van het spel Het spel Op Stap is bedoeld om gemeentelijke beleidsmakers en aanbieders van zorg en welzijn te helpen bij de voorbereiding

Nadere informatie

Thema: de mosasaurus. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen

Thema: de mosasaurus. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau A2 Thema: de mosasaurus Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A2 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan

Nadere informatie

Onderwijsontwerp. Onderwijsontwerp. methodiek. methodiek. ICT&O

Onderwijsontwerp. Onderwijsontwerp. methodiek. methodiek.  ICT&O Onderwijsontwerp Onderwijsontwerp methodiek methodiek ICT&O www.saxion.nl/icto Voorwoord Ga jij een module/onderwijseenheid (her)ontwerpen? Dan komt SHUFFLE wellicht goed van pas. Deze onderwijsontwerp

Nadere informatie

Hieronder staat het MDA schema van de gegeven les op het ILO bij de medestudenten en de leerlingopdrachten.

Hieronder staat het MDA schema van de gegeven les op het ILO bij de medestudenten en de leerlingopdrachten. L&I4 V Memo C. Klaver & M. Steltenpool Gegeven les: Hieronder staat het MDA schema van de gegeven les op het ILO bij de medestudenten en de leerlingopdrachten. Docent: Marlinda Steltenpool en Kees Klaver

Nadere informatie

Toetstermen en taxonomiecodes

Toetstermen en taxonomiecodes Toetstermen en taxonomiecodes Door middel van toetstermen is vastgelegd wat deelnemers moeten kennen en kunnen. Een toetsterm is bepalend voor de inhoud van de opleiding en de toetsing. Dit betekent dat

Nadere informatie

Gerreke Gierveld - Berbel Vervat

Gerreke Gierveld - Berbel Vervat Gerreke Gierveld - Berbel Vervat Doelen Je weet waarom het stellen vragen zo belangrijk is. Welke vragen zijn dan de juiste op welke moment? Daardoor stimuleren jullie een betrokken, ondernemende en nieuwsgierige

Nadere informatie

Brochure. Meerbegaafden uitdagen met de taxonomie van Bloom. Leerkring Omgaan met verschillen

Brochure. Meerbegaafden uitdagen met de taxonomie van Bloom. Leerkring Omgaan met verschillen Brochure Meerbegaafden uitdagen met de taxonomie van Bloom Leerkring Omgaan met verschillen Inleiding Omgaan met verschillen is een thema dat inmiddels een geschiedenis heeft binnen het primair onderwijs.

Nadere informatie

ICC Netwerkbijeenkomst MOCCA: Evalueren kun je leren. Marjo Berendsen

ICC Netwerkbijeenkomst MOCCA: Evalueren kun je leren. Marjo Berendsen ICC Netwerkbijeenkomst MOCCA: Evalueren kun je leren Marjo Berendsen 14 februari 2017 Programma en doelen Voorkennis en verwachtingen WAT evalueren? Verkenning diverse vormen met tips Formatief evalueren:

Nadere informatie

Samen appelflensjes bakken

Samen appelflensjes bakken Samen appelflensjes bakken Leeftijdsgroep Kerndoel 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan de kerndoelen: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen 2 De leerlingen leren rekenhandelingen

Nadere informatie

4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN

4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN INSTAPBUNDEL NIEUWE LEERLING 4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN Beste nieuwe leerling Vermits je vanuit een andere studierichting naar het 4 de jaar S.T.W.stroomt, zouden we graag uitleg geven over een

Nadere informatie

Taxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent

Taxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste

Nadere informatie

Jouw motivatie. Excellent gemotiveerd. Waarom? Excellent gemotiveerd 2014. Hoe creëer je een omgeving waarin leerlingen willen excelleren?

Jouw motivatie. Excellent gemotiveerd. Waarom? Excellent gemotiveerd 2014. Hoe creëer je een omgeving waarin leerlingen willen excelleren? Excellent gemotiveerd Excellent gemotiveerd Hoe creëer je een omgeving waarin leerlingen willen excelleren? Motivatie volgens Deci en Ryan Feedback geven met 3 vragen Zelf oefenen Sandra Elzinga Sandra@betaonderwijsopmaat.nl

Nadere informatie

DE KEUZE IS AAN ONS. Uitwerkingen MODULE 1 HAVO 4 HAVO 2010 / 2011 VERS

DE KEUZE IS AAN ONS. Uitwerkingen MODULE 1 HAVO 4 HAVO 2010 / 2011 VERS DE KEUZE IS AAN ONS MODULE 1 HAVO 4 HAVO 2010 / 2011 VERS 2 opgaven. Opdracht 1 Eigen mening. Afweging van mogelijkheden, rekening houden met kosten, voorkeuren en beschikbare tijd Opdracht 2 Eigen mening.

Nadere informatie

LA KOL Bijeenkomst

LA KOL Bijeenkomst LA KOL Bijeenkomst 1 12-13 Verkennen LA KOL op N@tschool Verkennen themadossiers Planning Subjectief concept leren Bekijken LA op N@tschool Trigger: straks bekijken Competenties m.b.t. leren: Vakinhoudelijk

Nadere informatie

Waarom lees je? Belang van motivatie-aspecten. Wanda Polak & Femke Scheltinga

Waarom lees je? Belang van motivatie-aspecten. Wanda Polak & Femke Scheltinga Waarom lees je? Belang van motivatie-aspecten Wanda Polak & Femke Scheltinga Van NT1 naar NT2 Lezen maar Wat ervaar je? JA NEE Lezen in een andere taal Wat helpt? Onder andere Herkenning van onderwerp

Nadere informatie

Thema: De watersnoodramp. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen

Thema: De watersnoodramp. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: De watersnoodramp Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan

Nadere informatie

Onderwijsconcept op de Herman Broerenschool te Delft. (met behulp van de methode Kids Skills) Eigen Initiatief Model (Begeleid ontdekkend leren)

Onderwijsconcept op de Herman Broerenschool te Delft. (met behulp van de methode Kids Skills) Eigen Initiatief Model (Begeleid ontdekkend leren) Onderwijsconcept op de Herman Broerenschool te Delft SO (4 tot 13 jaar) VSO (13 tot 20 jaar) Oplossingsgericht werken (met behulp van de methode Kids Skills) Eigen Initiatief Model (Begeleid ontdekkend

Nadere informatie

DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER

DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER 2018 The Spirit Level Een authentieke toetstaak in de praktijk Niels Hoendervanger Stedelijk Gymnasium Nijmegen The Spirit Level Wat gaan we doen? Korte introductie op de taak

Nadere informatie

tijd voor geletterdheid

tijd voor geletterdheid tijd voor geletterdheid weekvandegeletterdheid.be HANDLEIDING TIJD VOOR GELETTERDHEID Een toolkit om het geletterdheidbeleid van je school vorm te geven INLEIDING Een gezond vieruurtje meegeven, dat doe

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK

OPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK OPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK Van positieve feedback leer ik niets. INLEIDING Feedback geven en ontvangen moet je eerst oefenen en dan toepassen. In de opdrachten hieronder ga je ermee aan de slag. Doelstellingen

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

Kinderspel is wetenschap in de zandbak

Kinderspel is wetenschap in de zandbak Research group River and delta morphodynamics Kinderspel is wetenschap in de zandbak Maarten G. Kleinhans www.geo.uu.nl/fg/mkleinhans Dit verhaal Wat doe ik als wetenschapper inhoud aanpak Wat hebben we

Nadere informatie

Contextgerichte aanpak bij het onderwerp rechtsvormen. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Contextgerichte aanpak bij het onderwerp rechtsvormen. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam ONTWERPRAPPORT Naam auteur(s) Ronald Kuijper Vakgebied M&O Titel Rechtsvormen in context. Onderwerp Contextgerichte aanpak bij het onderwerp rechtsvormen. Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen,

Nadere informatie

VITAAL OIRSCHOT THEMA: SUBSIDIEBELEID

VITAAL OIRSCHOT THEMA: SUBSIDIEBELEID VITAAL OIRSCHOT THEMA: SUBSIDIEBELEID Bijeenkomst 15 februari 2016 PROGRAMMA Opening Presentatie - terugblik vorige bijeenkomsten - vooruitblik: hoe verder - gedachtenlijn nieuw subsidiebeleid Interactief

Nadere informatie

Workshop natuurkunde, wiskunde

Workshop natuurkunde, wiskunde RUG2 Workshop natuurkunde, wiskunde Gehoord van een leerling Mag ik alles wat ik bij natuurkunde geleerd heb ook bij wiskunde gebruiken? Enno van der Laan Gerrit Roorda Rijksuniversiteit Groningen Andersom

Nadere informatie