Doorrekening met behulp van het TREMOVE model van de maatregel 80 km/u voor vrachtwagens

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Doorrekening met behulp van het TREMOVE model van de maatregel 80 km/u voor vrachtwagens"

Transcriptie

1 Doorrekening met behulp van het TREMOVE model van de maatregel 80 km/u voor vrachtwagens EINDRAPPORT Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Mobiliteitscel Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert-II laan 20 - bus BRUSSEL 9 mei 2006 Steven Logghe Griet De Ceuster Kristof Carlier Bruno Van Zeebroeck Bart van Herbruggen Kevin Meyvisch TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN VITAL DECOSTERSTRAAT 67A BUS LEUVEN BELGIË +32 (16)

2 Inhoud INHOUD... 2 TABELLEN... 5 FIGUREN... 6 VOORWOORD... 7 SAMENVATTING BESCHRIJVING PROJECT- EN ACHTERGRONDAANNAMES INVULLING PROJECT 80 KM/U OP AUTOSNELWEGEN Nulvariant 80 km/u Projectvariant België Projectvariant Vlaanderen ACHTERGROND TRENDS EN VERONDERSTELLINGEN AFWEGINGSKADER INLEIDING METHODOLOGISCHE ASPECTEN Indeling van effecten in de OEI methodiek Overzicht van effecten van een 80 km/u regeling Afweging van effecten AFBAKENING VAN DE STUDIE Economische effecten Nationaal en internationaal verkeer Tijdshorizon Prijzenpeil BEREKENING VAN ECONOMISCHE EFFECTEN DIRECTE EFFECTEN OP KOSTEN BEDRIJFSLEVEN Verandering totale vervoerskosten voor vrachtwagens op autosnelwegen (efficiëntie-effect) Verandering totale vervoerskosten voor vrachtwagens op andere wegen (routekeuze-effect) Verandering vervoerskosten voor binnenvaart en spoorvervoer (modalshift-effect) Verandering in andere bedrijfskosten (logistiek e.d.) VERANDERING IN KOSTEN ZAKELIJK PERSONENVERVOER INDIRECTE EFFECTEN OP ANDERE WEGGEBRUIKERS (PERSONENVERKEER GEZINNEN) EFFECTEN OP DE OVERHEID Effect op onderhoud autosnelwegen Overheidsinkomsten OVERZICHT A KOSTENSTRUCTUUR VAN VRACHTWAGENVERVOER A.1. PERSONEELSKOSTEN...40 A.1.1. Bruto uurloon...40 A.1.2. Overbruggingstijden...40 Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 2

3 A.1.3. ARAB-vergoeding...41 A.1.4. Nachtvergoedingen...41 A.1.5. Verblijfsvergoedingen...41 A.1.6. Anciënniteittoeslag...42 A.1.7. Samenvatting...42 A.2. AANKOOP VOERTUIGEN...42 A.3. JAARLIJKSE VASTE KOSTEN...43 A.3.1. Verkeersbelasting...43 A.3.2. Keuring van het voertuig...45 A.3.3. Verzekering...46 A.3.4. Eurovignet...46 A.3.5. Vervoervergunning...47 A.4. VARIABELE KOSTEN...48 A.4.1. Brandstof...48 A.4.2. Banden...48 A.4.3. Onderhoud en herstelling...49 A.5. SAMENVATTING KOSTEN...49 A.6. IMPACT VAN DE 80 KM/U MAATREGEL OP DE KOSTEN...49 A.6.1. Effect op jaarlijks afgelegde kilometer...50 A.6.2. Effect van buitenlandse kilometers...51 A.6.3. Effect op verzekering vanwege reductie ongevallen...52 B OVERHEIDSINKOMSTEN WEGVERKEER B.1. BELASTING OP DE INVERKEERSTELLING OP PERSONENWAGENS...54 B.2. JAARLIJKSE VERKEERSBELASTING...55 B.3. ACCIJNSCOMPENSERENDE BELASTING...55 B.4. EUROVIGNET...56 B.5. RETRIBUTIE VOOR HET GEBRUIK VAN DE AUTONUMMERPLAAT...56 B.6. BTW OP AANKOOPPRIJS...57 B.7. TAKSEN BRANDSTOF...57 C NATIONAAL EN INTERNATIONAAL VERVOER D CONGESTIEFUNCTIE...61 D.1. IMPACT OP WEGVAKNIVEAU...61 D.2. FORMULERING VAN DE CONGESTIEFUNCTIES...62 D.3. IMPACT OP NETWERKNIVEAU...65 E HET TREMOVE TRENDSCENARIO E.1. TRANSPORTVRAAG STATISTIEKEN ( )...67 E.2. TRANSPORT VRAAG VOORSPELLING...68 E.3. VOERTUIGVLOOT...68 E.4. KOSTEN...70 F BESCHRIJVING TREMOVE MODEL...71 F.1. STRUCTUUR VAN HET TREMOVE MODEL...71 F.2. BELEIDSCONTEXT VAN HET TREMOVE MODEL...72 F.3. WETENSCHAPPELIJKE ONDERBOUW...73 F.3.1. Economische benadering...73 F.3.2. Transportprijzen...77 Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 3

4 F.3.3. Evaluatie van maatregelen (simulaties)...77 G RESULTATEN TREMOVE RUNS G.1.1. Impact op de snelheid...78 G.1.2. Vrachtwagen volume...79 G.1.3. Vrachtwagen voertuigenpark...80 G.1.4. Vrachtwagenkosten...82 G.1.5. Verkeersvolume andere modes...85 H THEORETISCHE GEVOLGEN VAN EEN PRIJSVERHOGING VOOR VRACHTWAGENS H.1. IMPACT OP DIRECTE KOSTEN VAN VRACHTWAGENS...86 H.2. IMPACT OP BEDRIJVEN DIE OVERSTAPPEN OP ALTERNATIEVE PRODUCTIEFACTOREN...87 H.3. GLOBALE IMPACT OP BEDRIJVEN...89 I TREMOVE VLAANDEREN I.1. OPBOUW TRENDSCENARIO...90 I.2. OPBOUW TRENDSCENARIO...90 I.2.1. De transportvraag...90 I.2.2. Voertuigvloot...91 I.2.3. Kosten...93 I.3. RESULTATEN VAN DE MODELDOORREKENING...93 I.3.1. Impact op de snelheid...93 I.3.2. Vrachtwagen volume...94 I.3.3. Vrachtwagen voertuigenpark...95 I.3.4. Vrachtwagenkosten...96 I.3.5. Verkeersvolume andere modes...99 Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 4

5 Tabellen Tabel 1: Effect van de maatregel op goederenvervoer, voor het jaar Tabel 2: Relatie goederenvervoer en effect maatregel (2010) met BBP (2004) 10 Tabel 3: Beperkingen op vrachtwagens op autosnelwegen die momenteel van kracht zijn (nulvariant) 12 Tabel 4: Voorstel beperkingen op vrachtwagens op autosnelwegen (projectvariant) 12 Tabel 5 : Types vrachtwagens 14 Tabel 6: Typologie van projecteffecten in OEI 17 Tabel 7: Effect vrachtverkeer op autosnelwegen, 2010, miljoen voertuig-km 24 Tabel 8: Verkeersvolume en kosten vrachtverkeer op autosnelwegen 24 Tabel 9: Toename vrachtverkeer op andere wegen, 2010, miljoen vkm 26 Tabel 10: Verkeersvolume en kosten vrachtverkeer op overige wegen 26 Tabel 11: Toename vervoer via binnenvaart en spoor in 2010, miljoen voertuig-km 28 Tabel 12: Toename zakelijk verkeer, 2010, miljoen vkm, miljoen euro (prijzenpeil 2005) 30 Tabel 13: Toename personenverkeer gezinnen, 2010, miljoen vkm, miljoen euro (prijzenpeil 2005) 32 Tabel 14: Overheidsinkomsten federale overheid en regionale overheden, miljoen euro 35 Tabel 15: Effect van 80 km/u maatregel op overheidsinkomsten in 2010, miljoen euro, prijspeil Tabel 16: Overheidsinkomsten federale overheid en regionale overheden, miljoen euro 54 Tabel 17: Overheidsinkomsten belasting op inverkeerstelling, 1000 euro 54 Tabel 18: Overheidsinkomsten verkeersbelasting, 1000 euro 55 Tabel 19: Overheidsinkomsten accijnscompenserende belasting 56 Tabel 20: Overheidsinkomsten Eurovignet, in 1000 euro 56 Tabel 21: BTW tarief per jaar 57 Tabel 22: Overheidsinkomsten BTW aankoop voertuigen per jaar, miljoen euro 57 Tabel 23: Accijnsontvangsten op brandstoffen, euro 57 Tabel 24: BTW ontvangsten op brandstoffen, miljoen euro 58 Tabel 25: Vrachtwagen klassen op basis van het maximale gewicht. 59 Tabel 26 : Aandeel internationaal vrachtverkeer op Belgische wegen 59 Tabel 27: Aandeel internationaal vrachtverkeer op Vlaamse snelwegen 60 Tabel 28 : Aandeel internationaal vrachtverkeer op snelwegen en gewestwegen in deze studie 60 Tabel 29 : Aandeel vracht-km in België versus buitenland in deze studie 60 Tabel 30 : Parameters van de congestiefunctie 64 Tabel 31: Wegtypes in TREMOVE België 67 Tabel 32: Vrachtwagenvloot in 2010, projectvariant 80 km/u 82 Tabel 33: Kosten per voertuig-kilometer voor Belgische vrachtwagens op Belgische autosnelwegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, sensitiviteitsrun 85 km/u, cijfers 2010, prijspeil Tabel 34: Kosten per voertuig-kilometer voor buitenlandse vrachtwagens op Belgische autosnelwegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, sensitiviteitsrun 85 km/u, cijfers 2010, prijspeil Tabel 35: Kosten per voertuig-kilometer voor Belgische vrachtwagens op overige wegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, sensitiviteitsrun 85 km/u, cijfers 2010, prijspeil Tabel 36: Kosten per voertuig-kilometer voor buitenlandse vrachtwagens op overige wegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, sensitiviteitsrun 85 km/u, cijfers 2010, prijspeil Tabel 37: Wegtypes in TREMOVE Vlaanderen 91 Tabel 38: Vrachtwagenvloot in Tabel 39: Kosten per voertuig-kilometer voor Belgische vrachtwagens op Vlaamse autosnelwegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, cijfers 2010, prijspeil Tabel 40: Kosten per voertuig-kilometer voor buitenlandse vrachtwagens op Vlaamse autosnelwegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, cijfers 2010, prijspeil Tabel 41: Kosten per voertuig-kilometer voor Belgische vrachtwagens op overige Vlaamse wegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, cijfers 2010, prijspeil Tabel 42: Kosten per voertuig-kilometer voor buitenlandse vrachtwagens op overige Vlaamse wegen (euro/vkm), nulvariant, projectrun 80 km/u, cijfers 2010, prijspeil Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 5

6 Figuren Figuur 1: Fit van de BPR-curve aan gemiddelde snelheden op snelwegen in het MMM Vlaams-Brabant 63 Figuur 2: Congestiecurven 64 Figuur 3: Evolutie van vracht volume per voertuigcategorie en wegtype tussen [miljoen vtg km/jaar] 68 Figuur 4: de Belgische vrachtwagenvloot in Figuur 5: Leeftijdsverdeling van de vrachtwagenvloot in Figuur 6: Structuur van het TREMOVE II model 72 Figuur 7: De beslissingsboom voor bedrijfsvervoer 74 Figuur 8: De beslissingsboom voor de gezinnen 76 Figuur 9: Snelheidsfunctie voor auto s (zwart) en voor vrachtwagens zoals gebruikt in het trendscenario (rood); bij de projectvariant 80 km/u (geel) en bij een tweede simulatie projectvariant 85 km/u (groen) 78 Figuur 10 : Voertuigkilometers per vrachtwagentype in 2010 (rood = nulvariant, geel = projectvariant 80 km/u) 79 Figuur 11: Vrachtwagenvloot in 2010 (rood = nulvariant, geel = projectvariant 80 km/u) 81 Figuur 12: Vrachtwagenvloot in 2010 (rood = nulvariant, geel = projectvariant sensitiviteit 85 km/u) 81 Figuur 13: Leeftijdsverdeling vrachtwagenvloot in 2010 (rood = nulvariant, geel = projectvariant 80 km/u) 82 Figuur 14: Impact op vrachtwagentransport 86 Figuur 15: Directe kosten voor bedrijven die vrachtwagentransport gebruikten 87 Figuur 16: Impact op alternatieve productiefactoren. 88 Figuur 17: Globale impact op bedrijven 89 Figuur 18: de Vlaamse vrachtwagenvloot in Figuur 19: Leeftijdsverdeling van de vrachtwagenvloot in Figuur 20 : Voertuigkilometers per vrachtwagentype in 2010 (rood = nulvariant, geel = projectvariant 80 km/u) 94 Figuur 21: Vrachtwagenvloot in 2010 (rood = nulvariant, geel = projectvariant 80 km/u) 95 Figuur 22: Leeftijdsverdeling vrachtwagenvloot in 2010 (rood = nulvariant, geel = projectvariant 80 km/u) 96 Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 6

7 Voorwoord In verscheidene Europese landen is momenteel een snelheidsbeperking van 80 km/u voor vrachtwagens op snelwegen van kracht. Doorgaans geldt de beperking voor alle vrachtwagens met een toegelaten gewicht van meer dan 3,5 ton. De landen waar de snelheidsbeperking van kracht is, zijn: Oostenrijk, Duitsland, Kroatië, Tsjechië, Letland, Polen, Denemarken (op wegvakken met inhaalverbod), Finland, Noorwegen, Zweden, Ierland, Nederland, Italië (als meer dan 12 ton, tussen 3,5 en 12 ton maximaal 100 km/h) en Spanje (trekker-oplegger, overige 90 km/u). De Mobiliteitscel heeft Transport & Mobility Leuven gevraagd een economische afweging uit te voeren van het beleidsvoornemen van de Vlaamse overheid om een gelijkaardige snelheidlimiet van 80 km/u in te voeren voor vrachtwagens op autosnelwegen. Eerder verschenen al twee studies rond deze maatregel. De studie van het VITO 1 beschreef de impact van deze maatregel op luchtemissies. De studie van het Steunpunt verkeersveiligheid 2 beschreef de impact op verkeersveiligheid. Dit onderzoek heeft als doel de economische kostprijs van deze maatregelen globaal in beeld te brengen, en zodoende de Vlaamse en Belgische overheid de relevante informatie aan te reiken voor de besluitvorming over aard en inhoud van een snelheidlimiet voor vrachtwagens. Speciale aandacht gaat in het onderzoek uit naar de aard en de omvang van de optredende kosten voor de betrokkenen (vervoerders), overheid en maatschappij. Dit rapport bevat de resultaten van projectvariant België, waarbij verondersteld wordt dat de maatregel in heel het land wordt ingevoerd. Projectvariant Vlaanderen veronderstelt dat enkel Vlaanderen (inclusief de Brusselse ring) de maatregel invoert. 1 De Vlieger I., L. Schrooten, L. Pelkmans en L. Int Panis (2005) 80 km/h maatregel voor vrachtwagens - Wetenschappelijke screening van het effect op de uitstoot van CO2 en schadelijke emissies Studie uitgevoerd in opdracht van het Kabinet van Minister K. Van Brempt en de Mobiliteitscel - Eindrapport, VITO Mol 2 Kurt Van Hout, Erik Nuyts en An Dreesen (2005) Verlaging van de snelheidslimiet voor vrachtwagens - Effecten op verkeersveiligheid Steunpunt Verkeersveiligheid Diepenbeek Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 7

8 Samenvatting In verscheidene Europese landen is momenteel een snelheidsbeperking van 80 km/u voor vrachtwagens op snelwegen van kracht. Doorgaans geldt de beperking voor alle vrachtwagens met een toegelaten gewicht van meer dan 3,5 ton. De landen waar de snelheidsbeperking van kracht is, zijn: Oostenrijk, Duitsland, Kroatië, Tsjechië, Letland, Polen, Denemarken (op wegvakken met inhaalverbod), Finland, Noorwegen, Zweden, Ierland, Nederland, Italië (als meer dan 12 ton, tussen 3,5 en 12 ton maximaal 100 km/h) en Spanje (trekker-oplegger, overige 80 km/u). De invoering van een gelijkaardige snelheidsbeperking voor vrachtwagens van 90 naar 80 km/u op Belgische autosnelwegen zorgt voor verschillende economische effecten op het bedrijfsleven, op de gezinnen en op de overheid. De externe effecten (milieu, veiligheid) werden reeds berekend in andere studies voor luchtvervuiling en klimaatverandering (Vito) en ongevallen (Steunpunt Verkeersveiligheid). We verwijzen de lezer hiervoor naar deze studies. De economische effecten werden geraamd met het economische model TREMOVE. Hiermee werden alle effecten op kosten van vrachtwagens, en de secundaire effecten op vervoerwijzekeuze e.d. berekend. 1) De directe effecten die in de studie geraamd werden zijn de volgende: Effecten op vrachtwagens op de autosnelweg Het meest in het oog springende effect is uiteraard de snelheidsvermindering van vrachtwagens. Die bedraagt in realiteit, na rekening houden met files, een daling van 81,7 naar 74,3 km/u. Hierdoor hebben vrachtwagens meer kosten: een stijging van 3,7%. De voornaamste stijging vindt plaats bij de kosten voor de aanschaf van het voertuig, de loonkosten, en de tijdskosten (waarde van de goederen). Op dit ogenblik is de gemiddelde snelheid van vrachtwagens op autosnelwegen 81,7 km/u. Dat is lager dan 90 km/u, omwille van files, wegenwerken, De snelheidsvermindering van vrachtwagens door de invoering van de snelheidsbeperking van 90 naar 80 km/u is werd modelmatig berekend op een daling van gemiddeld 81,7 naar 74,3 km/u. Door de snelheidsdaling hebben vrachtwagens meer kosten: een stijging van 3,7%. De voornaamste stijging vindt plaats bij de kosten voor de aanschaf van het voertuig, de loonkosten, en de tijdskosten (waarde van de goederen). Ook de bestelwagens (kleiner dan 3,5 ton) rijden trager in de modelberekening (reductie van de limiet van 120 naar 80 km/u). Hun kosten stijgen met 0,38%. Een direct gevolg van de hogere kosten is dat er minder vrachtwagens en bestelwagens op de autosnelweg zullen rijden: een daling van 147 miljoen voertuig-kilometer per jaar (-2,7% op miljoen voertuig-km). Een deel daarvan stappen over naar andere wegen en andere vervoersmodi (spoor en binnenvaart). Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 8

9 De miljoen vrachtwagen-km die nog op de autosnelweg rijden hebben een globale toename in kosten van 203,9 miljoen euro in 2010, waarvan 104,9 voor de Belgische vrachtwagens.. Deze 104,9 miljoen euro zijn de extra kosten van de Belgische vervoerders. Zij vertegenwoordigen miljoen vrachtwagen-km van de miljoen die in 2010 op onze autosnelwegen rijden, of iets minder dan de helft. Effecten op routekeuze Een klein gedeelte van het vervoer verhuist naar andere wegen (24,3 miljoen vrachtwagen-km in 2010). Zij hebben daardoor iets hogere kosten. Er zijn ook kleine, positieve, verschuivingen in vrachtwagengroottes en beladingsgraad op de lokale wegen. Het resultaat is een quasi nuloperatie: 0,3 miljoen euro opbrengsten. Effecten op modal shift Een klein gedeelte van het vervoer (189 miljoen ton-km of 25 miljoen vrachtwagen-km) verhuist naar spoor en binnenschip. Dat resulteert in een kleine toename in vervoer via spoor en binnenvaart van 0,4 miljoen voertuig-km of 0,82%. De kostenstijging is 0,5 miljoen euro, een logisch gevolg van de iets hogere kosten per ton-km (0,0027 euro/tkm). Effecten op bedrijfsorganisatie, logistieke kosten Een deel van de vrachtwagen-km (972 miljoen ton-km) verdwijnt in andere logistieke processen en bedrijfsorganisatie, met uiteraard dan ook hogere kosten. Resulterend geeft dit een toename van de kosten voor het bedrijfsleven van 2,2 miljoen euro. Samenvattend Samenvattend kan men de toename van kosten met 101,9 miljoen euro voor het Belgische goederenvervoer als volgt kaderen: Tabel 1: Effect van de maatregel op goederenvervoer, voor het jaar 2010 Belgische vrachtwagens op autosnelwegen Belgische vrachtwagens op alle wegen Alle Belgische goederenvervoer (excl. maritiem en luchtvaart) miljoen voertuig- km miljoen ton-km totale kosten (miljoen euro) toename kosten (miljoen euro) ,9 3,71% ,1 1,46% ,9 1,06% De vrachtwagens op autosnelwegen hebben een totale kostentoename van 104,9 miljoen euro. Wanneer men kijkt naar alle vervoer met vrachtwagens (ook de andere wegen) ziet men nog een toename met 104,1 miljoen euro, of 1,5%. De hele goederenvervoersector (inclusief spoor en binnenvaart) kent een toename in kosten van 1,1%. De totale kosten zijn iets kleiner, omdat er efficiëntieverbeteringen op andere wegen en vervoerswijzen plaatsvinden. % Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 9

10 Tabel 2: Relatie goederenvervoer en effect maatregel (2010) met BBP (2004) BBP (2004), miljoen euro Aandeel vervoer vrachtwagens in BBP 2,52% Aandeel alle goederenvervoer in BBP 3,40% Effect maatregel als aandeel van BBP 0,04% In relatie tot het BBP heeft het goederenvervoer een aandeel van 3,4%. De toename in kosten van 101,9 miljoen euro verhoudt zich tot het BBP met 0,04%. Uiteraard zijn er andere aannames mogelijk t.a.v. de modelparameters. Voor zowel brandstofkosten, loonkosten als aankoopkosten, kunnen kleine verschillen in de aannames de modelresultaten beïnvloeden, zowel in positieve als negatieve zin. Voor een aantal gegevens werd gebruik gemaakt van ramingen, bijvoorbeeld voor de verkeersontwikkeling tot 2010, het aandeel buitenlands vervoer, de effecten op de afschrijving van vrachtwagens. In de studie zijn deze ramingen gedetailleerd gedocumenteerd. Een sensitiviteitsanalyse kan wellicht een beter inzicht geven in de resultaten, maar viel buiten het bestek van deze studie. 2) De secundaire effecten die in de studie geraamd werden, zijn de volgende: Effecten op personenvervoer Omdat er capaciteit vrijkomt op de autosnelwegen, gaat het personenvervoer daar toenemen met 0,17% (zakelijk verkeer) en 0,002 % (ander verkeer). Zij rijden gemiddeld ook sneller: van 99,3 naar 99,7 km/u. Ondanks de toename in het aantal voertuig-km is er een lichte daling in de totale kosten (monetair en tijd) van alle zakelijk personenverkeer op autosnelwegen met 1,0 miljoen euro, voor gezinnen is dat 1,8 miljoen euro. Dat komt door de verminderde verliestijd. Het effect op andere wegen is een kleine toename in de vervoerskosten: 4,2 miljoen euro voor zakelijk verkeer, 0,9 euro voor gezinnen. Dit is te verklaren door een kleine toename in voertuig-km, vooral voor zakelijk verkeer. Er zijn op deze wegen geen voordelen van tijdskosten. Effect op overheidsinkomsten taksen De inkomsten van de overheid zullen dalen met 8 miljoen euro, vooral door een toename van de verkeersbelastingen en brandstoftaksen op personenwagens, een kleine toename in wegenonderhoud, en een grotere afname van brandstoftaksen van vrachtwagens. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 10

11 1 Beschrijving project- en achtergrondaannames Projecteffecten kunnen worden gedefinieerd als verschillen tussen een ontwikkeling met project (projectalternatief) en zonder project (nulalternatief). Omdat het gaat om dit verschil, is de constructie van het nulalternatief even beslissend voor de uitkomsten van een afweging als de invulling van het projectalternatief. Ook als het project niet wordt gerealiseerd, moeten verantwoorde keuzes worden gemaakt. Het nulalternatief voor een project is daarom een combinatie van de beste, andere aanwending van de beschikbare investeringsmiddelen en de best mogelijke andere oplossingen voor het probleem dat we met het project willen oplossen. Het nulalternatief is daarom gewoonlijk iets anders dan niets doen en ook iets anders dan bestaand beleid. Eerst wordt een invulling gegeven van het nulalternatief en het projectalternatief wat betreft de 80 km/u limiet op de autosnelwegen. In een tweede deel wordt ingegaan op de achtergrond aannames Invulling project 80 km/u op autosnelwegen Nulvariant 80 km/u Momenteel bedraagt de snelheidslimiet op snelwegen 3 nog 90 km/u voor vrachtwagens boven 7,5 ton en 120 km/u voor vrachtwagens met een toegelaten massa tussen 3,5 en 7,5 ton. Momenteel legt Europa 4 een snelheidsbegrenzer op voor alle vrachtwagens zwaarder dan 3,5 ton. In België is dit momenteel nog maar van kracht voor vrachtwagens zwaarder dan 12 ton 5. De begrenzing is afgesteld op een snelheid van 90 km/u. 3 De algemene snelheidslimieten zijn voor België vastgelegd in het Koninklijk Besluit (KB) van 1 december Richtlijn 2002/85/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 november 2002 tot wijziging van Richtlijn 92/6/EEG van de Raad betreffende de installatie en het gebruik in de Gemeenschap van snelheidsbegrenzers in bepaalde categorieën motorvoertuigen.. 5 De Belgische wet volgt sinds 1995 de oude Europese richtlijn 92/6/EEG. Het nieuwe ontwerp van KB voorziet in maatregelen die deze Europese richtlijn ten uitvoer brengen. Tijdens een overgangsperiode waarin geleidelijk aan het voertuigenpark aangepast wordt, zal ten laatste tegen 1 januari 2007 elke vrachtwagen boven 3,5 ton voorzien zijn van een snelheidsbegrenzer die afgesteld wordt op 90 km/u. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 11

12 Tabel 3: Beperkingen op vrachtwagens op autosnelwegen die momenteel van kracht zijn (nulvariant) Categorie volgens technisch reglement van de wegcode Categorie N1: voor het vervoer van goederen bestemde voertuigen met een maximale massa van ten hoogste 3,5 ton. Categorie N2: voor het vervoer van goederen bestemde voertuigen met een maximale massa van meer dan 3,5 ton, doch niet meer dan 12 ton. Categorie N3: voor het vervoer van goederen bestemde voertuigen met een maximale massa van meer dan 12 ton. Snelheidslimiet op snelwegen momenteel Snelheidslimiet op autosnelwegen indien ADR transport Snelheidsbegrenzer momenteel in België Snelheidsbegrenzer volgens Europese richtlijn (van kracht vanaf 2007) Inhaalverbod 120 km/u km/u geen geen indien bord C km/u km/u 90 km/h 90 km/h bij regenweer of indien bord C km/u km/u 90 km/h 90 km/h bij regenweer of indien bord C397 ADR-transporten vallen onder een aparte regeling. Deze transporten zijn voertuigen die gevaarlijke stoffen vervoeren. In België geldt voor dit vervoer een maximale snelheid van 85 km/u, voor bepaalde producten geldt echter een maximale snelheid van 75 km/u op autosnelwegen. Deze limieten gelden onafhankelijk van de tonnage van het voertuig. In verscheidene Europese landen is momenteel een snelheidsbeperking van 80 km/u voor vrachtwagens op snelwegen van kracht. Doorgaans geldt de beperking voor alle vrachtwagens met een toegelaten gewicht van meer dan 3,5 ton. De landen waar de snelheidsbeperking van kracht is, zijn: Oostenrijk, Duitsland, Kroatië, Tsjechië, Letland, Polen, Denemarken (op wegvakken met inhaalverbod), Finland, Noorwegen, Zweden, Ierland, Nederland, Italië (als meer dan 12 ton, tussen 3,5 en 12 ton maximaal 100 km/h) en Spanje (trekker-oplegger; overige 90 km/h) Projectvariant België De Belgische overheid overweegt om voor alle vrachtwagens op autosnelwegen een snelheidslimiet in te voeren van 80 km/u. Tabel 4: Voorstel beperkingen op vrachtwagens op autosnelwegen (projectvariant) Categorie volgens technisch reglement van de wegcode Categorie N1: voor het vervoer van goederen bestemde voertuigen met een maximale massa van ten hoogste 3,5 ton. Categorie N2: voor het vervoer van goederen bestemde voertuigen met een maximale massa van meer dan 3,5 ton, Snelheidslimiet op snelwegen Snelheidslimiet op autosnelwegen indien ADR transport Snelheidsbegrenzer momenteel in België Snelheidsbegrenzer volgens Europese richtlijn (van kracht vanaf 2007) Inhaalverbod 80 km/u km/u geen geen indien bord C km/u km/u 90 km/h 90 km/h bij regenweer of indien bord C397 Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 12

13 doch niet meer dan 12 ton. Categorie N3: voor het vervoer van goederen bestemde voertuigen met een maximale massa van meer dan 12 ton. 80 km/u km/u 90 km/h 90 km/h bij regenweer of indien bord C397 Van deze projectvariant werden 2 alternatieven bekeken: Een snelheidslimiet van 80 km/u zorgt ervoor dat vrachtwagens inderdaad maximaal 80 km/u rijden. Dit kan ondersteund worden door strenge snelheidscontroles, of het afstellen van de snelheidsbegrenzer op 80 km/u. De vrachtwagens rijden maximaal 85 km/u, hoewel de snelheidslimiet 80 km/u is. De snelheidsbegrenzer staat nog steeds op 90 km/u ingesteld, waardoor een hogere dan toegelaten snelheid mogelijk blijft Projectvariant Vlaanderen Bij de tweede projectvariant wordt de maatregel enkel in Vlaanderen ingevoerd. Dit omvat alle Vlaamse autosnelwegen, inclusief de Brusselse ring en het kleine deel van de ring dat op het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest ligt Achtergrond trends en veronderstellingen Met het TREMOVE model wordt de impact van de 80 km/u snelheidslimiet voor vrachtwagens berekend. Dit gebeurt zowel met de Belgische versie van TREMOVE als met de Vlaamse versie van TREMOVE. In het TREMOVE model wordt telkens met een trendscenario gewerkt. Dit trendscenario schetst de verwachte evolutie door de jaren van de verkeersvolumes per vervoerwijze. De impact van de maatregel wordt daarna ten opzichte van dit trendscenario geëvalueerd. De voornaamste assumpties zijn de volgende, meer detail is te vinden in annex. Verkeersvolumes De historische evolutie voor de jaren werd grotendeels gebaseerd op statistieken. Daarnaast werden ook bijkomende aannames gemaakt indien de statistieken niet gedetailleerd genoeg zijn. Het trendscenario (de baseline) geeft een voorspelling van de verschillende reismodes van 2005 tot Dit trendscenario is gebaseerd op Scenes en de expert views van de FOD Mobiliteit, FEBIAC en TML 6. Vrachtverkeer op autosnelwegen In deze studie beschouwen we vijf types vrachtwagens. Deze types worden op basis van het maximaal laadvermogen + eigen gewicht gecatalogeerd. 6 Logghe S., Van Herbruggen B. and Van Zeebroeck B. (2006) Emissions of road traffic in Belgium Report for FEBIAC and FPS Mobility and Transport. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 13

14 In volgende tabel is het totaal vrachtverkeer in België te vinden, en het deel daarvan op autosnelwegen, in Tabel 5 : Types vrachtwagens Vrachtwagen klassen Aantal vrachtwagen-km (miljoen km per jaar) Het deel daarvan op autosnelwegen LDV tot 3,5 ton 971,0 50,0 % HDV1 3,5-7,5 ton 637,6 29,0 % HDV2 7,5-16 ton 873,5 28,9 % HDV ton 1.987,2 51,1 % HDV4 meer dan 32 ton 5.150,2 68,9 % Voertuigvloot De voertuigvloot van 1995 tot 2004 is gebaseerd op DIV-cijfers die verwerkt zijn door FEBIAC. Deze geven correct en gedetailleerd de voertuigstock weer. Internationaal vervoer Het onderscheid nationaal internationaal vrachtverkeer wordt gedefinieerd volgens de plaats waar de vrachtwagen ingeschreven is, met name het kenteken van de vrachtwagen. In deze definitie heeft internationaal karakter van vrachtverkeer niets met de bestemming van de vracht te maken. Een buitenlands voertuig dat hier vracht ophaalt en/of levert is internationaal, terwijl een Belgische vervoerder altijd als nationaal vervoer wordt meegeteld. Kosten De kosten voor vrachtvervoer (en alle ander vervoer) werd door TML in diverse onderzoeksprojecten verzameld. Speciaal voor dit onderzoek werd een gedetailleerde studie gemaakt van de diverse kosten van vrachtwagens in België. Die is te vinden in annex. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 14

15 2 Afwegingskader 2.1. Inleiding Bij de afweging van projecten staat de volgende vraag centraal: Draagt het project bij aan vergroting van de maatschappelijke welvaart? Evenals een ondernemer een rentabiliteitsanalyse uitvoert om een investeringsproject te beoordelen, heeft de overheid (of de samenleving) een instrument nodig om de verschillende mogelijkheden te vergelijken en tegen elkaar af te wegen. Het is belangrijk dat het afwegingskader een systematische, rationele onderbouwing van de maatschappelijke keuze tussen relevante alternatieven geeft. Daarbij moeten alle maatschappelijke aspecten worden meegewogen, ook de niet-financiële, zoals veiligheid of milieu-effecten. Voor een afwegingskader zijn er diverse technieken. De meest gebruikte zijn: een investeringsanalyse geeft antwoord op de vraag of de projectalternatieven rendabel zijn uit het oogpunt van een private investeerder een multicriteria-analyse weegt alle voor- en nadelen ten opzichte van elkaar af, op basis van wegingsfactoren die bepaald zijn door alle betrokkenen (of hun vertegenwoordigers) een kosten-batenanalyse maakt een integrale afweging van alle voor- en nadelen af op basis van de gemonetariseerd waarde van elk effect een kengetallen kosten-batenanalyse is een kosten-batenanalyse waarbij niet elk aspect in detail wordt meegenomen, ook wordt in de regel geen sommatie gemaakt van alle kosten en baten De meest volledige methode is de uitgebreide kosten-batenanalyse. Een kosten-batenanalyse is per definitie altijd maatschappelijk van aard en omvat in principe alle soorten effecten, waaronder ook inzicht in de verdeling van de kosten en baten over relevante groepen in de samenleving. Kostenbatenanalyse beperkt zoveel mogelijk lange lijsten van uiteenlopende voor- en nadelen die een integrale afweging van projecteffecten eerder bemoeilijken dan vergemakkelijken. Een kosten-batenanalyse werkt ook disciplinerend omdat dubbeltellingen worden voorkomen. Dit vereist een goed inzicht in de samenhang tussen de verschillende effecten. Een kosten-batenanalyse stelt daarmee eisen aan het onderzoek, zowel aan de analyse zelf als aan de onderliggende onderzoeken. Voor het in kaart brengen van de maatschappelijke effecten van een snelheidsbeperking tot 80 km/u voor vrachtwagens, werd gekozen voor een kengetallen kosten-batenanalyse. Een kengetallen kosten-batenanalyse schetst op een globale wijze, zowel de effecten van een project als de monetaire waarde ervan. De kracht bestaat eruit dat de voordelen van een multicriteria-analyse en een kosten-batenanalyse worden gecombineerd. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 15

16 Voor elk beoogd, of niet beoogd, effect wordt het effect aangegeven op kwantitatieve wijze, in uren reistijdverlies, verhoging bedrijfskosten, ton emissies, aantal ongevallen. Daarnaast wordt voor zover mogelijk elk effect omgezet in monetaire kosten en baten. De monetarisatie voor niet-geprijsde effecten geeft uiteraard geen exacte informatie over de precieze prijs van zo n effect, maar biedt een afwegingskader om effecten ten opzichte van elkaar af te wegen. Een kkba-overzicht ziet er als volgt uit: effect effectieve waarde doorwerking monetaire waarde verhoging reistijd uren loonkosten chauffeur, waardeverlies goederen, euro verhoging brandstofkosten euro --- euro verhoging emissies ton NOx verhoging luchtvervuiling, meer longziekten, versnelde sterfte, euro 2.2. Methodologische aspecten De methodologische aanpak voor een afwegingskader van het project 80 km/u voor vrachtwagens op autosnelwegen wordt gebaseerd op de Nederlandse OEI 7 aanpak. OEI is een Nederlandse methode voor de evaluatie van infrastructuurprojecten. Omdat OEI nogal gericht is op infrastructuurprojecten, met name de investeringen erin, is ze niet zomaar over te nemen in deze context. Toch omvat OEI een aantal interessante zaken, met name: - een classificatie van effecten - aandacht voor volledigheid - aandacht voor het vermijden van dubbeltellingen - een afweging van effecten door middel van monetarisatie In volgende paragraaf wordt de classificatie van effecten in OEI besproken. Daarna wordt dieper ingegaan op de effecten die in het project 80 km/u van belang zijn. De laatste paragraaf beschrijft de gehanteerde methode voor het afwegen van effecten ten opzichte van elkaar. 7 Overzicht Effecten Infrastructuur, een leidraad die een kader biedt voor het opstellen van alle effecten van infrastructuurprojecten, en dus niet alleen de financieel-economische Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 16

17 Indeling van effecten in de OEI methodiek Effecten worden in de OEI methodiek onderscheiden aan de hand van vijf vragen: 1 Komen de effecten terecht bij Belgische of bij buitenlandse partijen? Dit criterium is van belang met het oog op de vraag of de Belgische overheid financieel zou moeten bijdragen aan de investering. 2 Kunnen de effecten aan de hand van prijsvorming op markten wel of niet geprijsd worden? Dit onderscheid is van praktische betekenis omdat voor veel effecten marktprijzen bestaan, maar voor andere niet. Niet geprijsde effecten zijn bijvoorbeeld reistijdbesparingen voor gebruikers, milieu-, hinder-, en veiligheidseffecten. 3 Betekent een effect een andere omvang van de nationale welvaart of alleen een andere verdeling van de bestaande of nieuwe welvaart? In het eerste geval betreft het een efficiëntieverbetering. Dit indelingscriterium onderscheidt een kosten-batenanalyse van andere vormen van projectbeoordeling. 4 Vloeien de effecten op de economie rechtstreeks voort uit het project, of zijn ze afgeleid uit onrechtstreekse effecten? Dit onderscheid tussen directe en indirecte effecten is erop gericht de causale doorwerking van een project in beeld te brengen. 5 Bij welke partijen komen voor- en nadelen van de effecten terecht: eigenaars dan wel exploitanten van het project, gebruikers of derden? Dit indelingscriterium is van belang voor bijvoorbeeld een overheidsbijdrage aan de exploitatie, bij eventuele PPSconstructies en bij compensatie van niet-geprijsde, markt-externe effecten. Op grond van deze criteria werd het schema hieronder opgesteld om de tien belangrijkste soorten economische effecten van een project te classificeren. Horizontaal zijn de cellen gerangschikt op grond van de criteria 1 (binnenland/buitenland), 2 (geprijsd/niet geprijsd) en 3 (herverdeling/efficiëntie). Verticaal is gebruik gemaakt van de criteria 4 (direct/indirect) en 5 (exploitant/gebruikers/derden). In de cellen van het schema staan cursief voorbeelden aangegeven. Tabel 6: Typologie van projecteffecten in OEI binnenland buitenland geprijsde effecten niet geprijsde effecten efficiëntie herverdeling efficiëntie herverdeling directe effecten exploitanten gebruikers derden bedrijfswinsten goedkoper vervoer onverzekerde risico s reistijdwinsten externe effecten (verkeersveiligheid, luchtvervuiling, geluid, klimaatverandering) reistijdwinsten externe effecten indirecte effecten exploitanten gebruikers derden effect op andere vervoerswijzen strategische effecten files regionale ongelijkheid files Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 17

18 Overzicht van effecten van een 80 km/u regeling Dit hoofdstuk bevat een indeling van de verwachte projecteffecten. Het geef overzicht over alle, zeer uiteenlopende effecten, in een systematische identificatie. We baseren ons hierbij op de OEI methodiek. De OEI indeling wordt niet helemaal overgenomen. Daarvoor zijn diverse redenen: - Het betreft geen infrastructuurproject met de nodige investeringen - Het effect op de overheidsinkomsten en buitenlandse vervoerders is substantieel - Het betreft geen zuivere kosten-batenanalyse, maar eerder een multicriteria-analyse met gemonetariseerde inslag (kengetallen kba) Er wordt onderscheid gemaakt naar twee soorten effecten: directe effecten (1), en indirecte effecten (2-6). De effecten die rechtstreeks voortvloeien uit de implementatie van een project worden directe effecten genoemd. Indirecte effecten zijn doorwerkingen daarvan. Ook die moeten in beginsel in de evaluatie van het project worden meegenomen. Het onderscheid direct - indirect staat los van dat tussen beoogd en niet beoogd. Indirecte effecten kunnen soms beoogd zijn, maar soms ook niet. Ze kunnen voorts zowel positief als negatief zijn. De indirecte effecten worden onderverdeeld naar welke betrokkene er voor- of nadeel van ondervindt. In deze studie worden verder de volgende 6 types effecten onderscheiden: 1. Directe effecten op kosten bedrijfsleven 2. Herverdelingseffecten tussen bedrijven en consumenten 8 3. Effecten vanwege doorgaand vervoer 4. Indirecte effecten op andere weggebruikers 5. Effecten op het overheidsbudget 6. Externe effecten Een continue zorg bij het vaststellen en indelen van de effecten zijn de volledigheid en het vermijden van dubbeltellingen. Als men afgenomen reistijd als kosten heeft opgevoerd mag de stijging van de loonkosten die het effect is van diezelfde stijging van de reistijd, niet ook nog eens als kosten worden geteld. Een andere bron van fouten zijn transfers. Dit zijn betalingen waar geen prestatie (levering van een goed of dienst) tegenover staat maar die slechts een overheveling zijn van geld tussen (publieke of private) partijen. Een voorbeeld zijn de taksen op brandstof, die een overheveling van geld tussen bedrijven en 8 Door de verhoogde transportkosten, verhogen ook de algemene kosten van bedrijven. Hierdoor wordt het ook duurder om producten te produceren. Er ontstaat een nieuw marktevenwicht, waarbij ook de prijs van producten voor de consument zal stijgen. Deze doorwerking van de vervoerskosten naar de uiteindelijke consument zijn de zogenaamde herverdelingseffecten. Het is echter niet of nauwelijks mogelijk een dergelijk effect in geld uit te drukken. Dit aspect werd dan ook niet meegenomen in de studie. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 18

19 overheid zijn. Er kunnen wel afgeleide effecten van deze transfers zijn, zoals een veranderde marktwerking bij de bedrijven, of een verdere distorsie van de inkomensbelasting bij de overheid. Ook voor indirecte effecten geldt dat ze het gevolg moeten zijn van het project. Naarmate de afstand in tijd en ruimte groeit tussen het project en de directe effecten enerzijds en de indirecte effecten anderzijds, zal moeilijker een oorzakelijk verband aangetoond kunnen worden. Bovendien kan, naarmate de effecten verder in de toekomst liggen, het belang voor de afweging afnemen. In de praktijk zal men daarom niet al te veel indirecte effecten bij evaluaties opvoeren Afweging van effecten Bij de afweging van het project staat de volgende vraag centraal: Draagt het project bij aan vergroting van de, breed gedefinieerde, maatschappelijke welvaart? Een project is maatschappelijk rendabel (welvaartsverhogend) is als de voordelen in beginsel de nadelen overstijgen. Het afwegen van voor- en nadelen gebeurt in den beginsel door de overheid (de politici). Enig houvast wordt geboden door algemeen gebruikte wegingsfactoren aan elk effect toe te kennen. De meest universele methode is daarvoor de monetarisatie 9. Het sterke punt van monetarisatie is dat het toelaat de verschillende soorten voor- en nadelen van het project (kostenbesparingen, tijdbesparingen, milieu-effecten en investeringskosten) met elkaar te vergelijken door ze zo veel mogelijk op eenzelfde noemer, te weten geld, te brengen. Een monetaristaie is in zekere zin ook objectief omdat de omzettingsfactoren uit literatuur en wetenschappelijk onderzoek worden gehaald. Hierdoor wordt de persoonlijke betrokkenheid van de actoren die bij een multicriteriaanalyse gebruikelijk is niet meegenomen. Monetarisatie hoeft in se niet in geld uitgedrukt te worden. Handig is wel dat reeds een groot deel van de effecten in geld zijn uitgedrukt (kosten), en dat sommige effecten doorwerken op geprijsde producten (geluid heeft effect op prijs van huizen) of via een afgeleide prijs kunnen bepaald worden (bereidheid tot betalen voor reistijdwinst) Bij sommige effecten is er een onzekerheid in het precieze monetaire karakter, bijvoorbeeld bij klimaatverandering. Dat heeft te maken met het moeilijk kwantificeren van de doorwerking van het effect op bijvoorbeeld gezondheid. Dit doet geen afbreuk aan het principe van monetariseren, maar dient wel in acht te worden genomen bij het interpreteren van de resultaten. Volgende niet-geprijsde effecten moeten gemonetariseerd worden: - Effect op reistijd (exclusief de prijseffecten, zoals effect op loonkosten, brandstofverbruik etc.) - Effect op luchtvervuiling - Effect op klimaatverandering - Effect op geluid en trillingen 9 Er bestaan ook andere methodes. Zo wordt in een multicriteria-analyse gebruik gemaakt van wegingsfactoren die worden vastgelegd door alle betrokkenen bij het project: overheid, vervoerders, lokale groepen, etc. Het voordeel is de hoge betrokkenheid van de actoren bij de keuze, nadeel is dat niet elke stem met een zelfde gewicht gehoord kan worden. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 19

20 - Effect op ongevallen - Effect op gewijzigde overheidsinkomsten 2.3. Afbakening van de studie Economische effecten Deze studie bekijkt de economische effecten van een 80 km/u maatregel, op zowel de Vlaamse als Belgische autosnelwegen. Onder economische effecten wordt verstaan: - Effecten op vrachtverkeer op de autosnelweg (reistijd, loonkosten, brandstofkosten etc.) - Effecten vanwege veranderde vervoerwijzekeuze - Effecten op logistieke bedrijfsvoering - Effecten op personenvervoer - Effecten op het overheidsbudget De externe effecten werden behandeld in 2 voorafgaande studies: - VITO 10 heeft onderzocht wat het effect is van een snelheidsverlaging van 90 naar 80 km/uur voor vrachtwagens op brandstofverbruik en emissies. - De effecten van een 80 km/u regel in Vlaanderen werden reeds onderzocht door het Steunpunt Verkeersveiligheid 11. In beide studies zijn ook de gemonetariseerde effecten te vinden Nationaal en internationaal verkeer Deze studie maakt onderscheid tussen nationaal en internationaal verkeer. Vervoer is een grensoverschrijdend gegeven. Niet elke vrachtwagen die op een Belgische autosnelweg rijdt, draagt bij aan de Belgische economie. Omgekeerd zijn er ook vrachtwagens in het buitenland die wél bijdragen aan de Belgische economie. Het bleek onmogelijk om deze effecten helder los te koppelen, deels door de verwevenheid van onze economie met die van de ons omringende landen, deels door het gebrek aan gegevens over de internationalisering van het vervoer. Om de lezer toch enig houvast te geven, werden in deze studie de effecten steeds apart gegeven voor Belgische en buitenlandse vrachtwagens (onderscheid op basis van nummerplaat). Buitenlandse vrachtwagens verschillen van de Belgische in hun loonkosten (lager) en het aandeel van hun totaal aantal kilometers in België (lager). Meer detail is te vinden in Annex C. 10 De Vlieger I., L. Schrooten, L. Pelkmans en L. Int Panis (2005) 80 km/h maatregel voor vrachtwagens - Wetenschappelijke screening van het effect op de uitstoot van CO2 en schadelijke emissies Studie uitgevoerd in opdracht van het Kabinet van Minister K. Van Brempt en de Mobiliteitscel - Eindrapport, VITO Mol. 11 Kurt Van Hout, Erik Nuyts en An Dreesen (2005) Verlaging van de snelheidslimiet voor vrachtwagens - Effecten op verkeersveiligheid Steunpunt Verkeersveiligheid Diepenbeek Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 20

21 Tijdshorizon De kosten dienen in principe over de hele levensduur van een maatregel bekeken te worden. Omdat hier niet van investeringen sprake is, kan benaderend gekeken worden naar de effecten in één bepaald jaar. De keuze valt hierbij op Enkele jaren in de toekomst heeft als voordeel dat kan verwacht worden tegen dan in een min of meer stabiel regime te zitten, met andere woorden: alle effecten zullen hun doorwerking hebben Prijzenpeil Cijfers over kosten zijn beschikbaar voor verschillende jaren. Soms is het recentste cijfer 2005, maar soms ook pas Verder worden effecten voor 2010 berekend, wat de moeilijkheid met zich meebrengt dat een voorspelling van de inflatie nodig is. Daarom wordt uitgegaan van constante prijzen, dit wil zeggen het prijspeil op een bepaald moment, in dit geval Omrekening van prijzen naar een ander jaar geschiedt met volgende tabel: jaar veranderingspercentage 12 omrekening naar ,00% 1, ,30% 1, ,70% 1, ,80% 1, ,80% 1, ,70% 1, ,70% 1, ,80% 1, ,20% 1, ,60% 1, Deflator van het bruto binnenlands product, NBB. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 21

22 3 Berekening van economische effecten 3.1. Directe effecten op kosten bedrijfsleven Directe effecten zijn de effecten die direct met het project te maken hebben. Dat wil zeggen dat het effect toevalt aan de gebruikers. Het omvat de effecten op goederenvervoer én op de productie van bedrijven die van goederenvervoer gebruik maken, voor alle vervoer op autosnelwegen. Belangrijk onderdeel hiervan zijn de wijzigingen in transportkosten als gevolg van de lagere snelheid op autosnelwegen en de daarmee gepaard gaande verandering van routes en verschuiving van vervoerwijze. Volgende directe effecten worden onderscheiden: Verandering vervoerskosten voor vrachtwagens op autosnelwegen (efficiëntie-effect). Verandering vervoerskosten voor vrachtwagens op andere wegen (routekeuze-effect). Verandering vervoerskosten voor binnenvaart en spoorvervoer (modal shift-effect). Verandering in andere bedrijfskosten omwille van wijziging in productieprocessen en logistiek (substitutie-effect) Verandering in vervoerskosten zakelijk verkeer Transportkostendalingen zijn opgesplitst in vervoer: - Het efficiëntie-effect is het verschil in totale transportkosten van het vrachtvervoer over autosnelwegen tussen een projectalternatief en het nulalternatief als gevolg van gewijzigde maximumsnelheid. Dit is uitgedrukt in vermindering van de reistijden (gestegen reistijd per ton maal gedaald aantal vrachtverplaatsingen). Vermenigvuldiging met de kosten van vrachtwagens levert de totale transportkostenverschillen per projectalternatief op. - Het routekeuze-effect is het verschil in transportkosten van verplaatste vrachtwagens van de autosnelweg naar andere routes. Dit levert wederom tijdsverlies op. - Het modalshift-effect is het verschil in transportkosten bij van autosnelweg naar andere modaliteiten verplaatst vervoer. Daarnaast ontstaan ook secundaire kosten: - Een stijging van kosten voor transport brengt met zich mee dat de bedrijfsorganisatie inzake logistiek en voorraadbeheersing anders moet georganiseerd worden. Dit gaat gepaard met kosten. - Een daling van het aantal vrachtwagen-km op autosnelwegen doet meer capaciteit ontstaan, waarvan het personenvervoer kan gebruik maken. Zij zullen tijdswinst hebben, wat tot lagere kosten leidt. Al deze cijfers zijn beschikbaar uit het TREMOVE-model en worden in detail gerapporteerd. Zo kunnen de kosten van een vrachtwagen verder opgesplitst worden in onderhoud, brandstof, verzekering, loonkosten etc., per type vrachtwagen. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 22

23 Het gaat daarbij telkens om cijfers voor alle vrachtvervoer op Belgische grondgebied. Er werd onderscheid gemaakt naar Belgische en buitenlandse vrachtwagens. Kosten en baten worden niet altijd door de direct betrokkenen geïncasseerd. Zeker voor een concurrerende markt als de vervoersbranche geldt dat transportkostenvoordelen doorgegeven zullen worden aan verladers en indien de volgende markten in de bedrijfskolom goed functioneren tenslotte aan de consument. Dit zijn indirecte effecten die de tegenkant van de directe effecten vormen en in de systematiek maar éénmaal mogen worden meegenomen. De doorwerking van de kosten tot op bedrijfsniveau wordt, zoals gezegd, behandeld in dit punt. De verdelingseffecten tussen bedrijven en consumenten (via de prijzen van de producten) worden niet behandeld Verandering totale vervoerskosten voor vrachtwagens op autosnelwegen (efficiëntie-effect) De reductie van 90 naar 80 km/u betekent in realiteit, na rekening houden met files, een daling van gemiddeld 81,7 naar 74,3 km/u op autosnelwegen. Het aantal vrachtwagen-km op autosnelwegen daalt met 147 miljoen km (-2,7%). Dat komt omdat de kosten per km stijgen met 0,03 tot 0,04 euro/vrachtwagen-km (+3,7%). De miljoen vrachtwagen-km die nog op de autosnelweg rijden hebben een globale toename in kosten van 203,9 miljoen euro. De verdwenen vrachtwagen-km kennen ook een toename in kosten (door bv. een shift naar duurdere vervoerswijzen). Dat wordt in de volgende punten behandeld. De grote toename in kosten (0,03 tot 0,04 euro/voertuig-km) is grotendeels te verklaren door een toename in de kosten voor de aankoop van vrachtwagens en van de verkeersbelasting, die weer teniet wordt gedaan door de lagere brandstofkosten (zie ook annex G).. Omdat vrachtwagen op autosnelwegen nu ongeveer 8 km/u trager 13 zullen rijden, zijn er meer vrachtwagens nodig die minder kilometer rijden per jaar. De doorrekening van de aankoopkosten in de prijs per km doet deze stijgen. Ook de tijdskosten (waarde van de goederen) en de daarmee gepaard gaande loonkosten nemen toe. Voor zowel brandstofkosten, loonkosten als aankoopkosten, kunnen kleine verschillen in de aannames de modelresultaten beïnvloeden. Een sensitiviteitsanalyse viel buiten het bestek van deze studie, maar kan wellicht een beter inzicht geven in de resultaten. 13 Daling gemiddeld van 81,7 naar 74,3 km/u. Economische effecten en afwegingskader van de maatregel 80km/u voor vrachtwagens 23

Doorrekening met behulp van het TREMOVE model van de maatregel 80 km/u voor vrachtwagens

Doorrekening met behulp van het TREMOVE model van de maatregel 80 km/u voor vrachtwagens Doorrekening met behulp van het TREMOVE model van de maatregel 80 km/u voor vrachtwagens EINDRAPPORT Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Mobiliteitscel Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert-II laan 20

Nadere informatie

INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE. Studie in opdracht van Fevia

INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE. Studie in opdracht van Fevia INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE Studie in opdracht van Fevia Inhoudstafel Algemene context transport voeding Enquête voedingsindustrie Directe

Nadere informatie

Emissies van het wegverkeer in België 1990-2030

Emissies van het wegverkeer in België 1990-2030 TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN VITAL DECOSTERSTRAAT 67A BUS 1 3 LEUVEN BELGIË http://www.tmleuven.be TEL +32 (16) 31.77.3 FAX +32 (16) 31.77.39 Transport & Mobility Leuven is een gezamenlijke onderneming

Nadere informatie

Samenvatting ... ... Tabel 1 Kwalitatieve typering van de varianten

Samenvatting ... ... Tabel 1 Kwalitatieve typering van de varianten Samenvatting................. In juli 2008 heeft de Europese Commissie een strategie uitgebracht om de externe kosten in de vervoersmodaliteiten te internaliseren. 1 Op korte termijn wil de Europese Commissie

Nadere informatie

INTERNALISERING VAN EXTERNE KOSTEN VAN TRANSPORT IN VLAANDEREN: ACTUALISERING Eef Delhaye Griet De Ceuster

INTERNALISERING VAN EXTERNE KOSTEN VAN TRANSPORT IN VLAANDEREN: ACTUALISERING Eef Delhaye Griet De Ceuster INTERNALISERING VAN EXTERNE KOSTEN VAN TRANSPORT IN VLAANDEREN: ACTUALISERING 2016 Eef Delhaye Griet De Ceuster Studie voor MIRA - VMM http://www.milieurapport.be/nl/f eitencijfers/gevolgen-voor-mensnatuur-en-economie/milieu-eneconomie/internalisering-vanexterne-kosten/internaliseringvan-schadekosten-van-transport/

Nadere informatie

Module: Ontbrekende schakel in netwerk

Module: Ontbrekende schakel in netwerk Module: Ontbrekende schakel in netwerk Invullen In de onderstaande tabel staat een toelichting op de in te vullen gegevens. Onderdeel Invoervariabelen Investeringen Meerkosten beheer- en onderhoud Reductie

Nadere informatie

Internalisering van externe kosten van wegverkeer in Vlaanderen. Samenvatting. Griet De Ceuster. Transport & Mobility Leuven

Internalisering van externe kosten van wegverkeer in Vlaanderen. Samenvatting. Griet De Ceuster. Transport & Mobility Leuven Internalisering van externe kosten van wegverkeer in Samenvatting Griet De Ceuster Transport & Mobility Leuven Studie uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse Milieumaatschappij, MIRA september 2004 Samenvatting

Nadere informatie

Mobiliteitsbeheersing en rekeningrijden

Mobiliteitsbeheersing en rekeningrijden Mobiliteitsbeheersing en rekeningrijden 22 april 2010 Overzicht De mobiliteit in cijfers.... 2 (avondspits) (ochtendspits) De mobiliteit in cijfers Files en meer files: waar? Files en meer files: wanneer?

Nadere informatie

24/02/2014 EXTERNE KOSTEN PERSONENVERVOER. Griet De Ceuster. Studie voor MIRA. Externe kosten van transport in Vlaanderen

24/02/2014 EXTERNE KOSTEN PERSONENVERVOER. Griet De Ceuster. Studie voor MIRA. Externe kosten van transport in Vlaanderen EXTERNE KOSTEN PERSONENVERVOER Griet De Ceuster Studie voor MIRA Externe kosten van transport in Vlaanderen 2 1 Scope 2000-2008 Vervoerswijzen: Wegverkeer: 15 types + extra Fietsen Spoor: passagiers (3),

Nadere informatie

Module: Aanpassing kruispunt

Module: Aanpassing kruispunt Module: Aanpassing kruispunt Invullen van de tool In de onderstaande tabel staat een toelichting op de in te vullen gegevens. Onderdeel Invoervariabelen Meerkosten beheer- en onderhoud Reductie reistijd

Nadere informatie

Kunstlaan 47-49, 1000 BRUSSEL Eric AERDEN Vooruitgangsstraat 56, 1210 BRUSSEL T GSM Persbericht

Kunstlaan 47-49, 1000 BRUSSEL Eric AERDEN Vooruitgangsstraat 56, 1210 BRUSSEL T GSM Persbericht Cel Externe Communicatie Kunstlaan 47-49, 1000 BRUSSEL Eric AERDEN Vooruitgangsstraat 56, 1210 BRUSSEL T. 02-2773408 GSM 0473-916424 Persbericht Datum: 26 november 2007 Betreft: Bijna 200 indicatoren geven

Nadere informatie

3. Kenmerken van personenwagens

3. Kenmerken van personenwagens 3. Kenmerken van personenwagens Tabel 29: Verdeling van personenwagens volgens bouwjaarcategorie Bouwjaar categorie bjcat 1990 en eerder 403.46 3.89 403.46 3.89 1991 tot 1995 997.17 9.62 1400.63 13.52

Nadere informatie

Vooruitzichten van de transportvraag in Belgë tegen 2030

Vooruitzichten van de transportvraag in Belgë tegen 2030 Voorstelling van de nieuwe transportvooruitzichten voor België tegen 23 18 September 212 Vooruitzichten van de transportvraag in Belgë tegen 23 Marie Vandresse, Energie-Transport Team, Federaal Planbureau

Nadere informatie

EINDRAPPORT Effecten van een kilometerheffing voor vrachtwagens

EINDRAPPORT Effecten van een kilometerheffing voor vrachtwagens EINDRAPPORT Effecten van een kilometerheffing voor vrachtwagens Rapport voor: Vlaamse overheid Departement Financiën en Begroting Koning Albert II-laan 19 bus 6 1210 Brussel België In opdracht van: Steunpunt

Nadere informatie

Kilometerheffing vrachtverkeer

Kilometerheffing vrachtverkeer Verdieping mobiliteitseffecten De hier beschreven effecten zijn gebaseerd op evaluatiestudies voor de heffingen die al van kracht zijn en hypothetische modelstudies. Hoewel er al vele heffingen van kracht

Nadere informatie

Bestemming 2030: chaos op de autowegen of alternatieve trajecten?

Bestemming 2030: chaos op de autowegen of alternatieve trajecten? Bestemming 2030: chaos op de autowegen of alternatieve trajecten? Bij ongewijzigd beleid tonen de transportvooruitzichten voor België tegen 2030 een aanzienlijke groei van het personen- en goederenvervoer.

Nadere informatie

DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen. Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde

DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen. Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde www.uhasselt.be/verkeerskunde Algemene situatie Wereldwijd: ± 1 milj. verkeersdoden/jaar 11

Nadere informatie

Effecten van Mobility Mixx voor de BV Nederland

Effecten van Mobility Mixx voor de BV Nederland Effecten van Mobility Mixx voor de BV Nederland Indicatie van het potentieel van Mobility Mixx wanneer toegepast op het gehele Nederlandse bedrijfsleven Notitie Delft, november 2010 Opgesteld door: A.

Nadere informatie

Langetermijn vooruitzichten voor transport in België: Referentiescenario

Langetermijn vooruitzichten voor transport in België: Referentiescenario Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Bureau fédéral du Plan Analyses et prévisions économiques Langetermijn vooruitzichten voor transport in België: Referentiescenario 22 september

Nadere informatie

Kerncijfers. 1. Personenmobiliteit. Personenmobiliteit

Kerncijfers. 1. Personenmobiliteit. Personenmobiliteit 6 Kerncijfers 1. Personenmobiliteit Personenmobiliteit 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Auto De MORA publiceert de Vlaamse cijfers van voertuigkilometer en reizigerskilometer van de FOD Mobiliteit en

Nadere informatie

Maatschappelijke kosten-batenanalyse N343 Rondweg Weerselo: Samenvatting en conclusies

Maatschappelijke kosten-batenanalyse N343 Rondweg Weerselo: Samenvatting en conclusies Maatschappelijke kosten-batenanalyse N343 Rondweg Weerselo: Samenvatting en conclusies Achtergrond en aanleiding De N343 Oldenzaal Slagharen gaat door de bebouwde kom van Weerselo en leidt hier tot hinder

Nadere informatie

SAMENVATTING Invloed van nieuwe weginfrastructuur op de CO2 uitstoot in België

SAMENVATTING Invloed van nieuwe weginfrastructuur op de CO2 uitstoot in België SAMENVATTING Invloed van nieuwe weginfrastructuur op de CO2 uitstoot in België *** door Transport & Mobility Leuven (TML), in opdracht van Greenpeace België en Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen *** In Brussel

Nadere informatie

Instrument: De maatschappelijke kostenbaten analyse van een warmteuitwisselingsproject. 1. Wat is een maatschappelijke kosten-batenanalyse?

Instrument: De maatschappelijke kostenbaten analyse van een warmteuitwisselingsproject. 1. Wat is een maatschappelijke kosten-batenanalyse? Instrument: De maatschappelijke kostenbaten analyse van een warmteuitwisselingsproject 1. WAT IS EEN MAATSCHAPPELIJKE KOSTEN-BATENANALYSE?...1 2. DE MAATSCHAPPELIJKE KOSTEN EN BATEN VAN EEN WARMTE-UITWISSELINGSPROJECT...2

Nadere informatie

Fijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen

Fijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen Fijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen Fijn stof kost de Vlaming tot 3 gezonde levensjaren. Vlaanderen zal ook in de toekomst moeite hebben om aan de Europese fijn

Nadere informatie

1. Vervoersprestaties

1. Vervoersprestaties 1. Vervoersprestaties Goederenvervoer blijft sterker toenemen dan de economische groei en gebeurt nog steeds voor het grootste deel via de weg. Vlaanderen met een bevolking van iets meer dan zes miljoen

Nadere informatie

VRT Terzake (November 2011): filekosten

VRT Terzake (November 2011): filekosten TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN DIESTSESTEENWEG 57 3010 KESSEL-LO (LEUVEN) BELGIË http://www.tmleuven.be/ TEL +32 (16) 31 77 30 FAX +32 (16) 31 77 39 Auteur: Sven Maerivoet Laatste wijziging: 2 November 2011

Nadere informatie

Megatrucks op de Antwerpse Ring? Geen goed idee!

Megatrucks op de Antwerpse Ring? Geen goed idee! Megatrucks op de Antwerpse Ring? Geen goed idee! De trucks die momenteel over onze snelwegen denderen zijn maximaal 18,25 meter lang en kunnen tot 40 ton vervoeren. De megatrucks die minister Crevits op

Nadere informatie

Logistieke Dag Limburg 2012:

Logistieke Dag Limburg 2012: Logistieke Dag Limburg 2012: Langetermijnvooruitzichten (2030) voor transport in België Bruno Hoornaert, Federaal Planbureau Logistieke dag Limburg 2012 21 september 2012 Vooruitzichten van de transportvraag

Nadere informatie

Belasting op de inverkeerstelling (BIV) en jaarlijkse verkeersbelasting - Oldtimers

Belasting op de inverkeerstelling (BIV) en jaarlijkse verkeersbelasting - Oldtimers SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 353 van MATTHIAS DIEPENDAELE datum: 6 juli 2017 aan BART TOMMELEIN VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Belasting

Nadere informatie

Modal shift en de rule of half in de kosten-batenanalyse

Modal shift en de rule of half in de kosten-batenanalyse Modal shift en de rule of half in de kosten-batenanalyse Sytze Rienstra en Jan van Donkelaar, 15 januari 2010 Er is de laatste tijd bij de beoordeling van projecten voor de binnenvaart veel discussie over

Nadere informatie

CO 2 -uitstootrapportage 2011

CO 2 -uitstootrapportage 2011 Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding

Nadere informatie

Doelstelling 5: duurzaam en efficiënt verplaatsings en vervoersgedrag

Doelstelling 5: duurzaam en efficiënt verplaatsings en vervoersgedrag BELEIDSDOELSTELLING MOBILITEITSPLAN VLAANDEREN 2030 D5 Duurzaam en efficiënt verplaatsingsen vervoersgedrag We verplaatsen ons en vervoeren goederen op een duurzame en efficiënte manier. Op die manier

Nadere informatie

b) wat leert dit cijfermateriaal ons over het vergroeningspotentieel/de vergroeningsmogelijkheden van deze voertuigcategorie?

b) wat leert dit cijfermateriaal ons over het vergroeningspotentieel/de vergroeningsmogelijkheden van deze voertuigcategorie? SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 295 van JORIS VANDENBROUCKE datum: 8 juni 2016 aan BART TOMMELEIN VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Vergroening

Nadere informatie

Inhoud presentatie. Netwerkanalyse Ring Utrecht Wat levert het op? 1. Achtergronden Netwerkanalyse Utrecht. 1. Achtergronden Netwerkanalyse Utrecht

Inhoud presentatie. Netwerkanalyse Ring Utrecht Wat levert het op? 1. Achtergronden Netwerkanalyse Utrecht. 1. Achtergronden Netwerkanalyse Utrecht Netwerkanalyse Ring Wat levert het op?, 14 maart 2007 PLATOS-colloquium Inhoud presentatie 1. Achtergronden Netwerkanalyse 4. Resultaten en gevoeligheidsanalyses 5. Tot slot Niels Hoefsloot 1. Achtergronden

Nadere informatie

Rapportage verkeerscijfers CO2-monitor

Rapportage verkeerscijfers CO2-monitor Rapportage verkeerscijfers CO2-monitor Lisette Moeskops DIVV Inleiding De gemeentelijke doelstelling voor 2025 is om 40% minder CO 2 uit te stoten dan in het referentiejaar 1990. Deze doelstelling kan

Nadere informatie

Evaluatie 1 jaar LEZ in Antwerpen

Evaluatie 1 jaar LEZ in Antwerpen Evaluatie 1 jaar LEZ in Antwerpen Rapport voor: Stad Antwerpen Francis Wellensplein 1 2018 Antwerpen Auteurs: Filip Vanhove (Transport & Mobility Leuven), Wouter Lefebvre, Marlies Vanhulsel, Peter Viaene,

Nadere informatie

Maatschappelijke kosten-baten analyse Projectfase: Verdieping

Maatschappelijke kosten-baten analyse Projectfase: Verdieping Print dit instrument 32 Maatschappelijke kosten-baten analyse Projectfase: Verdieping In een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) worden alle effecten van een investeringsproject in kaart gebracht

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2005-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2005-II 4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juist antwoord

Nadere informatie

Effecten op de koopkracht variant A en variant B Anders Betalen voor Mobiliteit/ ABvM

Effecten op de koopkracht variant A en variant B Anders Betalen voor Mobiliteit/ ABvM Effecten op de koopkracht variant A en variant B Anders Betalen voor Mobiliteit/ ABvM Samenvatting belangrijkste resultaten Op verzoek van V&W heeft SZW een eerste inschatting gemaakt van de koopkrachteffecten

Nadere informatie

Is inhalend vrachtverkeer een achterhaald fenomeen

Is inhalend vrachtverkeer een achterhaald fenomeen TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN TERVUURSEVEST 54 BUS 4 3000 LEUVEN BELGIË http://www.tmleuven.be TEL +32 (16) 22.95.52 FAX +32 (16) 20.42.22 WORKING PAPER NR. 2003-03 Is inhalend vrachtverkeer een achterhaald

Nadere informatie

Voorstelling TML aan VTM. 303/12/2014 December Voorstelling 2014 TML aan VTM

Voorstelling TML aan VTM. 303/12/2014 December Voorstelling 2014 TML aan VTM aan VTM 303/12/2014 December Voorstelling 2014 TML aan VTM 1 Overzicht Achtergrond van het bedrijf 03/12/2014 aan VTM 2 Achtergrond van het bedrijf Gesticht in 2002 als een spin-off bedrijf (NV): Katholieke

Nadere informatie

Maatschappelijke kosten van verspreide bebouwing voor het eerst becijferd

Maatschappelijke kosten van verspreide bebouwing voor het eerst becijferd PERSMEDEDELING DEPARTEMENT OMGEVING Donderdag 28 maart 2019 Maatschappelijke kosten van verspreide bebouwing voor het eerst becijferd De maatschappelijke kosten voor infrastructuur, mobiliteit en open

Nadere informatie

Notitie Vergelijking Plateau- en Klagenfurtalternatief Rijksweg 74 ten aanzien van luchtkwaliteit

Notitie Vergelijking Plateau- en Klagenfurtalternatief Rijksweg 74 ten aanzien van luchtkwaliteit Notitie Vergelijking Plateau- en lagenfurt RWS Limburg juli 2007 1 1. Samenvatting en conclusies Rijkswaterstaat heeft in samenwerking met TNO de effecten in en rond Venlo van Rijksweg 74 op luchtkwaliteit

Nadere informatie

Leefbaarheidsbaten A2 tunnel Maastricht zeer aanzienlijk: meer dan 200 miljoen

Leefbaarheidsbaten A2 tunnel Maastricht zeer aanzienlijk: meer dan 200 miljoen Leefbaarheidsbaten A2 tunnel Maastricht zeer aanzienlijk: meer dan 200 miljoen Joep Tijm Centraal Planbureau j.tijm@cpb.nl Thomas Michielsen Centraal Planbureau t.o.michielsen@cpb.nl Peter Zwaneveld Centraal

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Standpuntbepaling van de Vlaamse Regering betreffende het ontwerp van

Nadere informatie

Geluidshinder nadelig voor de verkoopprijs van woningen

Geluidshinder nadelig voor de verkoopprijs van woningen pagina 1 van 5 Intro Minder woningen verkocht Prijsontwikkeling ERA-KU Leuven Vastgoedindex geeft inzicht in de werkelijke prijsontwikkeling De negatieve invloed van lawaai op de prijs van een woning Reistijden

Nadere informatie

Bijkomende informatie:

Bijkomende informatie: Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be Beheerscomité dierlijke producten 17 mei 2018 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Ontwikkeling modal split goederenvervoer

Ontwikkeling modal split goederenvervoer 1 Ontwikkeling modal split goederenvervoer 2005-2017 Notitie Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid Olaf Jonkeren Mei 2019 Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) maakt analyses van mobiliteit

Nadere informatie

Verwachte effecten van uitbreiding van infrastructuur

Verwachte effecten van uitbreiding van infrastructuur Verwachte effecten van uitbreiding van infrastructuur Griet De Ceuster Sven Maerivoet Transport & Mobility Leuven 9 december 2008 1 Enkele aandachtspunten 1. Trekt een hogere wegcapaciteit nieuw verkeer

Nadere informatie

Evaluatie spitsstrook E34-E313

Evaluatie spitsstrook E34-E313 Evaluatie spitsstrook E34-E313 Dr. Stefaan Hoornaert (Vlaams Verkeerscentrum) 11-13/09/2013 start: 21 14 13 10 86 415 12 11 97 53 sec Probleemstelling Evaluatie spitsstrook E34-E313 slide 1/11 Knelpunt

Nadere informatie

Woon-werkverkeer drijvende kracht achter groei mobiliteit

Woon-werkverkeer drijvende kracht achter groei mobiliteit Samenvatting De economische crisis heeft vorig jaar uiteenlopende effecten gehad op het verkeer vervoer in Nederland. Door de invloed van internationale ontwikkelingen was het effect van de crisis op het

Nadere informatie

Eindexamen economie vwo II

Eindexamen economie vwo II Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een

Nadere informatie

KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact & Figures. Tania Van Mierlo Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid

KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact & Figures. Tania Van Mierlo Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact & Figures Tania Van Mierlo Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid EU doelstellingen t.o.v. 1990 t.o.v. 2005 Focus vandaag Broeikasgasuitstoot

Nadere informatie

Voorburg, 21 januari 197~ Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV

Voorburg, 21 januari 197~ Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV CONSULT aan Rijkswaterstaat MOGELIJKE VERMINDERING VAN HET BENZINEVERBRUIK DOOR DE INSTELLING VAN SNELHEIDSBEPERKINGEN R-7~-3 Voorburg, 21 januari 197~ Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid

Nadere informatie

Emissielekken in België

Emissielekken in België Milieu-economische analyses voor België, de Gewesten en Europa 13 september 2012 Emissielekken in België Guy Vandille Federaal Planbureau Wat is een emissielek? Emissielek = verschil tussen : emissies

Nadere informatie

5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.

5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B. 5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2015 t/m december 2015 Revisie 1.0 Datum

Nadere informatie

Conceptnota voor nieuwe regelgeving

Conceptnota voor nieuwe regelgeving ingediend op 407 (2014-2015) Nr. 1 24 juni 2015 (2014-2015) Conceptnota voor nieuwe regelgeving van Dirk de Kort, Lode Ceyssens, Karin Brouwers, Martine Fournier, Caroline Bastiaens en An Christiaens betreffende

Nadere informatie

Energieprijzen in vergelijk

Energieprijzen in vergelijk CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 611 HH Delft 611 HH Delft tel: tel: 015 015 150 150 150 150 fax: fax:

Nadere informatie

Lightrail verbinding Hasselt Maastricht : een kosten-baten analyse

Lightrail verbinding Hasselt Maastricht : een kosten-baten analyse Samenvatting van de masterthesis van Toon Bormans met als promotor Prof.Dr.S.Proost- KUL. Lightrail verbinding Hasselt Maastricht : een kosten-baten analyse NB: lightrail = sneltram Inleiding : 1. Kosten/

Nadere informatie

Economische toets variant 3: Betalen per kilometer vracht

Economische toets variant 3: Betalen per kilometer vracht Economische toets variant 3: Betalen per kilometer vracht Eindrapport Opdrachtgever: Ministerie van Verkeer en Waterstaat ECORYS Transport Koen Vervoort Wim Spit Rotterdam, 25 maart 25 TRANSPORT Postbus

Nadere informatie

1 VARKENSSECTOR. voorzitter: Luis Carazo verslaggever: Lieve De Smit

1 VARKENSSECTOR. voorzitter: Luis Carazo verslaggever: Lieve De Smit Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be beheerscomité dierlijke producten 21 april 2016 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig flexibiliteit genoeg geraken gezondheid goed goede goedkoop grote BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT Grafische voorstelling open antwoorden andere belangrijke zaken bij verplaatsingen aankomen aansluiting

Nadere informatie

Samenvatting ... Het gebruik van de trein nam sinds 1985 eveneens fors toe met meer dan een verdubbeling van het aantal treinkilometers.

Samenvatting ... Het gebruik van de trein nam sinds 1985 eveneens fors toe met meer dan een verdubbeling van het aantal treinkilometers. Samenvatting... De mobiliteit van Nederlanders groeit nog steeds, maar niet meer zo sterk als in de jaren tachtig en negentig. Tussen 2000 en 2008 steeg het aantal reizigerskilometers over de weg met vijf

Nadere informatie

Eindexamen vwo economie I

Eindexamen vwo economie I Opgave 1 1 maximumscore 1 Uit het antwoord moet blijken dat de hoogte van de arbeidsinkomensquote 0,7 / 70% is. 2 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat als b 1 daalt, het inkomen na belastingheffing

Nadere informatie

De normale afzet van Verhoeven, uitgedrukt in ton/km per jaar, is als volgt verdeeld:

De normale afzet van Verhoeven, uitgedrukt in ton/km per jaar, is als volgt verdeeld: MA1 Oefententamen 3 Opgave 1 Verhoeven bv is een middelgrote transportonderneming die vrachten vervoert binnen Nederland voor diverse klanten. De onderneming heeft plannen om haar vrachtwagens te vervangen

Nadere informatie

1 Toegevoegde waarde in het BAU-scenario 2

1 Toegevoegde waarde in het BAU-scenario 2 ANNEX 4 MACRO-ECONOMISCHE ONDERBOUWING VAN HET BAU-SCENARIO Auteur: J. Duerinck INHOUD 1 Toegevoegde waarde in het BAU-scenario 2 1.1 Analyse trendmatige evoluties toegevoegde waarde 2 1.2 Methode voor

Nadere informatie

Waarom zijn er meer files in Brussel terwijl het aantal auto s op de weg vermindert?

Waarom zijn er meer files in Brussel terwijl het aantal auto s op de weg vermindert? 06 VRAAG Mobiliteitsdiagnose in Brussels Hoofdstedelijk Gewest Oktober 2017 Waarom zijn er meer files in Brussel terwijl Net zoals de meeste Europese grootsteden heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Nadere informatie

De verkeersveiligheid in 2008

De verkeersveiligheid in 2008 Kabinet van de Staatssecretaris PERSCONFERENTIE VAN 25 FEBRUARI 2009 De verkeersveiligheid in 2008 Resultaten van de Verkeersveiligheidsbarometer Etienne SCHOUPPE Staatssecretaris voor Mobiliteit Voorzitter

Nadere informatie

Ketenanalyse uitbesteed transport. Goedgekeurd door: H. van Wijk

Ketenanalyse uitbesteed transport. Goedgekeurd door: H. van Wijk Ketenanalyse uitbesteed transport Goedgekeurd door: H. van Wijk Lars van Wijk Bedrijf: H. van Wijk transport- en aannemersbedrijf & H. van Wijk bestrating b.v. 25-05-2018 Inhoud Inleiding... 3 1. Doel

Nadere informatie

PERSONENWAGENS & BEDRIJFSVOERTUIGEN

PERSONENWAGENS & BEDRIJFSVOERTUIGEN Zaventem, 22 januari 2013 Een nieuw jaar betekent ook weer een nieuwe regelgeving. Na lange discussies en overlegperiodes met de beroepsfederaties is de kogel uiteindelijk door de kerk. In haar Addendum

Nadere informatie

KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact& Figures

KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact& Figures KLIMAATRONDETAFEL Mobiliteit, Logistiek en Voertuigen Fact& Figures Tania Van Mierlo Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid EU doelstellingen t.o.v. 1990 t.o.v. 2005 Focus vandaag 1 Vlaamse

Nadere informatie

Businesscase Toolbox. voor duurzame brandstoffen. Robert van Hoof (Infram) 28 juni 2017

Businesscase Toolbox. voor duurzame brandstoffen. Robert van Hoof (Infram) 28 juni 2017 Businesscase Toolbox voor duurzame brandstoffen lange afstandsdistributie stadsdistributie waterstoftankstations Robert van Hoof (Infram) 28 juni 217 Actieplan Duurzame Brandstoffen Businesscase Toolbox

Nadere informatie

Mobiliteit & Duurzame ontwikkeling. Kirsten De Mulder Stafmedewerker/Clusterverantwoordelijke Vorming Professionals

Mobiliteit & Duurzame ontwikkeling. Kirsten De Mulder Stafmedewerker/Clusterverantwoordelijke Vorming Professionals Mobiliteit & Duurzame ontwikkeling Kirsten De Mulder Stafmedewerker/Clusterverantwoordelijke Vorming Professionals Basisopleiding Mobiliteiscoördinatoren module 1 donderdag 18 april 2013 Inhoud Mobiliteit

Nadere informatie

EEN ELEKTRISCHE WAG E N? D E P R O S,

EEN ELEKTRISCHE WAG E N? D E P R O S, EEN ELEKTRISCHE WAG E N? D E P R O S, D E C O N T R A S E N D E P R E M I E S. Elektrische wagens zijn in. De We vertellen u alles wat u moet media hebben er de mond van vol, weten over elektrische wagens.

Nadere informatie

Geert Goeyvaerts & Erik Buyst

Geert Goeyvaerts & Erik Buyst VIVES BRIEFING 2019/01 De impact van de btwverlaging naar 6% op sloop en heropbouw Geert Goeyvaerts & Erik Buyst KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, Steunpunt Wonen KU Leuven, Faculteit

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 5 december 2014

PERSBERICHT Brussel, 5 december 2014 01/2010 05/2010 09/2010 01/2011 05/2011 09/2011 01/2012 05/2012 09/2012 01/2013 05/2013 09/2013 01/2014 05/2014 09/2014 Inflatie (%) PERSBERICHT Brussel, 5 december 2014 Geharmoniseerde consumptieprijsindex

Nadere informatie

ir. Adreas Tirez Guest Speaker

ir. Adreas Tirez Guest Speaker ir. Adreas Tirez Guest Speaker Privé of collectief vervoer: de zin van investeringen in openbaar vervoer in een veranderende wereld Andreas Tirez Overzicht Inleiding Kosten auto - trein Wie betaalt wat?

Nadere informatie

LEZ.. is less het moet met minder

LEZ.. is less het moet met minder LEZ.. is less het moet met minder OLD.. is more hoe moet het verder? Eén land = drie gewesten LEZ kaderwetten zijn gewestelijk LEZ: Wat en waarom? Een lage-emissiezone (LEZ) is: een afgebakend gebied waarin

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 14 januari 2015

PERSBERICHT Brussel, 14 januari 2015 PERSBERICHT Brussel, 14 januari 2015 Geharmoniseerde consumptieprijsindex - december 2014 o De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex daalt in december naar -0,4%,

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2003-I

Eindexamen economie 1-2 vwo 2003-I 4 Antwoordmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juiste berekening

Nadere informatie

Samenvatting... Figuur S.1 De groei van de personenmobiliteit verklaard. Groei aantal reizigerskilometers. 60% bevolkingsgroei 40% overig.

Samenvatting... Figuur S.1 De groei van de personenmobiliteit verklaard. Groei aantal reizigerskilometers. 60% bevolkingsgroei 40% overig. Samenvatting... Personenmobiliteit: meer mensen en grotere woon-werkafstanden In de periode 1995-2005 is de personenmobiliteit met 10% gegroeid tot 184 miljard reizigerskilometers. Circa 60% van de groei

Nadere informatie

2 Constante en variabele kosten

2 Constante en variabele kosten 2 Constante en variabele kosten 2.1 Inleiding Bij het starten van een nieuw bedrijf zal de ondernemer zich onder andere de vraag stellen welke capaciteit zijn bedrijf moet hebben. Zal hij een productie/omzet

Nadere informatie

5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.2

5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.2 5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2016 t/m juni 2016 Revisie 1.0 Datum 14 juli

Nadere informatie

h) Rechtsbasis Artikel 91 (1) van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

h) Rechtsbasis Artikel 91 (1) van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Fiche 3: Voorstel gebruik van gehuurde voertuigen voor goederenvervoer 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2004-I

Eindexamen economie 1-2 havo 2004-I 4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juist antwoord

Nadere informatie

Periodieke rapportage 2 e helft 2016

Periodieke rapportage 2 e helft 2016 Periodieke rapportage 2 e helft 2016 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3 Basisjaar 4 1.4 Rapportageperiode 4 1.5 Verificatie

Nadere informatie

UITZONDERLIJK VERVOER INHOUD. AFMETINGEN VOERTUIGEN Gewoon wegverkeer. AFMETINGEN VOERTUIGEN Gewoon wegverkeer

UITZONDERLIJK VERVOER INHOUD. AFMETINGEN VOERTUIGEN Gewoon wegverkeer. AFMETINGEN VOERTUIGEN Gewoon wegverkeer Stijn De Sutter 28 april 2013 VAC Anna Bijns Antwerpen Analyse van ontwerp van verkeersinfrastructuur INHOUD Gewoon verkeer Uitzonderlijk verkeer Geometrie Massa Hoogte IS EEN WEG EEN REISWEG? SIMULATIES

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Standpuntbepaling van de Vlaamse Regering inzake het ontwerp van koninklijk

Nadere informatie

Regionale economische vooruitzichten 2014-2019

Regionale economische vooruitzichten 2014-2019 2014/6 Regionale economische vooruitzichten 2014-2019 Dirk Hoorelbeke D/2014/3241/218 Samenvatting Dit artikel geeft een bondig overzicht van enkele resultaten uit de nieuwe Regionale economische vooruitzichten

Nadere informatie

Doc. nr. E4:23000C03 Brussel, A D V I E S. betreffende DE JAARLIJKSE BETALING VAN HET EUROVIGNET VOOR VRACHTWAGENS ***

Doc. nr. E4:23000C03 Brussel, A D V I E S. betreffende DE JAARLIJKSE BETALING VAN HET EUROVIGNET VOOR VRACHTWAGENS *** Doc. nr. E4:23000C03 Brussel, 12.10.1999 MH/GVB/LC A D V I E S betreffende DE JAARLIJKSE BETALING VAN HET EUROVIGNET VOOR VRACHTWAGENS *** 2 Op 22 september 1999 heeft het Interfederaal bureau nr. 10 en

Nadere informatie

Factsheet effecten bedrijfsleven 16 oktober 2009

Factsheet effecten bedrijfsleven 16 oktober 2009 Factsheet effecten bedrijfsleven 16 oktober 2009 Inhoud De feiten en cijfers verzameld ten aanzien van de impact van de kilometerprijs voor het bedrijfsleven. 1. Opbouw en verdeling wagenpark Motieven

Nadere informatie

Louis-Philippe Lammertyn Handelsingenieur. Promotor : Prof. dr. Stef Proost Werkleider : Toon Vandyck - 2011- KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN

Louis-Philippe Lammertyn Handelsingenieur. Promotor : Prof. dr. Stef Proost Werkleider : Toon Vandyck - 2011- KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Economische impact van rekeningrijden Zorgt de invoering van rekeningrijden voor een significante verandering in de kostenstructuur

Nadere informatie

Eindexamen vwo economie II

Eindexamen vwo economie II Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat de particuliere

Nadere informatie

5.1.2 Woonlasten (lokale lastendruk)

5.1.2 Woonlasten (lokale lastendruk) 5.1.2 Woonlasten (lokale lastendruk) Tot de woonlasten worden gerekend de OZB, rioolrechten en afvalstoffenheffing. De woonlasten vormen het grootste deel van de opbrengst uit de gemeentelijke heffingen

Nadere informatie

Ontwikkelingen Nederlandse luchtvaart. Een beknopt overzicht

Ontwikkelingen Nederlandse luchtvaart. Een beknopt overzicht Ontwikkelingen Nederlandse luchtvaart Een beknopt overzicht Ontwikkelingen Nederlandse luchtvaart Een beknopt overzicht Dit rapport is geschreven door: Jasper Faber Eric Tol Wilhelmina van Wijlen Delft,

Nadere informatie

Toelichting op aanpak analyse kosten en baten verhoging maximumsnelheid naar 130 km/h

Toelichting op aanpak analyse kosten en baten verhoging maximumsnelheid naar 130 km/h Toelichting op aanpak analyse kosten en baten verhoging maximumsnelheid naar 130 km/h Achtergrondnotitie DVS in kader onderzoek invoering 130 km/h Datum december 2011 Status Eindversie Toelichting op

Nadere informatie

nr. 292 van MATTHIAS DIEPENDAELE datum: 18 juni 2018 aan BART TOMMELEIN Verkeersbelasting - Lichte vrachtauto's

nr. 292 van MATTHIAS DIEPENDAELE datum: 18 juni 2018 aan BART TOMMELEIN Verkeersbelasting - Lichte vrachtauto's SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 292 van MATTHIAS DIEPENDAELE datum: 18 juni 2018 aan BART TOMMELEIN VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Verkeersbelasting

Nadere informatie

HANDLEIDING ANALYSE FINANCIËLE EFFECTEN VERVOERSSYSTEMEN

HANDLEIDING ANALYSE FINANCIËLE EFFECTEN VERVOERSSYSTEMEN HANDLEIDING ANALYSE FINANCIËLE EFFECTEN VERVOERSSYSTEMEN 2010 Policy Research Corporation, namens de sociale partners inhet beroepsgoederenvervoer over de weg en de logistiek (CNV, FNV, TLN en VVT) Meer

Nadere informatie