Sonnevelt Opleidingen Medische Basiskennis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Sonnevelt Opleidingen Medische Basiskennis"

Transcriptie

1

2 Beste lezer, Als student bij Sonnevelt heb je altijd een streepje voor. Naast het lesmateriaal willen we onze studenten altijd de gelegenheid geven zich verder te verdiepen in hun vakgebied. Tijdens de opleiding leer je alles over de anatomie, fysiologie en pathologie van het menselijk lichaam. Op een gestructureerde manier leer hoe het lichaam in elkaar zit, hoe het werkt en leer je pathologieën te herkennen. In dit e-book vind je een selectie van een aantal achtergrondartikelen die op onze website staan gepubliceerd. Als je denkt dat een van de artikelen ook voor iemand anders interessant kan zijn, dan mag je dit e-book gerust doorsturen. Ik wens je veel inspiratie toe bij het lezen. Hartelijke groet, Albert Sonnevelt

3 Fysiologie van verslaving Verslaving kost de samenleving veel geld en gaat bovendien vaak samen met sociale problemen. Een minstens zo groot probleem is dat het moeilijk blijkt te zijn voor verslaafden om van hun verslaving af te komen. Dat probleem vindt zijn oorsprong in de fysiologie van de hersenen. Om te begrijpen hoe verslaving werkt moet je iets van die fysiologie begrijpen. Voor we naar de fysiologie gaan kijken eerst een stukje anatomie van de hersenen: de hersenen bestaat uit verschillende structuren met elk hun eigen functie. Zo zijn er gebiedjes die zorgen voor je taalbegrip, terwijl anderen zorgen dat je kunt zien of horen. Er zijn gebieden verantwoordelijk voor emoties, anderen remmen je impulsen en zorgen dat je verstandige beslissingen neemt. En je hebt natuurlijk je geheugen, waarin je belangrijke informatie op slaat. Fysiologie van de hersenen Tussen al die verschillende structuren in de grote hersenen vindt constant communicatie plaats. Dat komt doordat een zenuwcel enorme uitlopers heeft, een soort stroomdraden die elektrische signaaltjes doorgeven aan een volgende draad. Het zijn ook werkelijk elektrische signaaltjes die in je hersenen en zenuwen zorgen dat een signaal wordt doorgegeven. Behalve elektrische signalen zijn er ook chemische stoffen die er voor zorgen dat signalen worden doorgegeven. Een elektrisch signaal zorgt er voor dat er een chemische stof wordt gemaakt een neurotransmitter. Die neurotransmitter komt in een deel van de hersenen terecht en zorgt dat op die plaats veel zenuwcellen een signaal krijgen en zo zelf weer elektrische signalen doorgeven. Zo kan een neurotransmitter veel zenuwcellen tegelijk activeren. Dopamine zorgt voor het geluksgevoel Hoe zorgt de fysiologie van de hersenen er nu voor dat je iets als leuk ervaart? Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden, omdat de wetenschap hier nog geen eenduidig antwoord op heeft. Zo ver reikt onze kennis van de fysiologie nog niet. Wat we wel weten is dat het eten van iets lekkers of het hebben van een leuke ervaring, ervoor kan zorgen dat onze hersenen dopamine gaan aanmaken. Dopamine is een neurotransmitter die in één keer veel gebieden in de hersenen activeert. Het zorgt voor positieve emoties en een verandering in de fysiologie van het lichaam: hartslag en bloeddruk gaan omhoog. Bovendien zorgt dopamine er voor dat we die positieve ervaring onthouden, zodat we elke keer als we dat lekkere eten zien, direct wéten dat dat eten eerder een positieve ervaring veroorzaakte. Zo zorgt alleen het zien van dat eten vaak al dat je gaat eten om weer datzelfde goede gevoel te krijgen. Zo kun je door naar de fysiologie van de hersenen te kijken, uitleggen waarom we een geluksgevoel krijgen van lekker eten en leuke dingen. Evolutie en fysiologie Dat we leuke en lekkere dingen onthouden en daar een goed gevoel van krijgen, is geen toeval. Dat heeft bij de ontwikkeling van de mens waarschijnlijk een duidelijke functie gehad. Denk maar eens aan de mens in de oertijd: als de hersenen dopamine aanmaken nadat je lekker eten hebt gehad, voel je je positiever, waardoor je je energie beter kunt benutten. Dit is erg belangrijk als je in de bossen leeft en afhankelijk bent van de jacht. Het is dan goed als een succes je motiveert om meer successen te gaan halen. Bovendien is het nuttig als je onthoudt welk eten lekker was en waar dat lekkere eten zich bevond of op welke manier je dat lekkere eten te pakken kreeg en dat in tijden van honger ook weer terugvindt. Zo helpt de fysiologie van het lichaam je te overleven.

4 De fysiologie van verslaving De fysiologische reactie is dus nuttig, maar kan ook verkeerd uitpakken als je weinig dopamine aanmaakt. Dan ervaar je bijna nooit dat geluksgevoel. Je moet dan op zoek naar extremere vormen van geluk om een goed gevoel te krijgen. Als je dan ontdekt dat een joint of een glas bier dat gevoel wél geeft, ga je daar steeds vaker naar terug. Je hersenen worden als het ware geprogrammeerd om dat gevoel te onthouden. Het systeem heeft echter één manco : je hersenen worden er minder gevoelig voor. Naar mate je bijvoorbeeld vaker drugs gebruikt, wordt de hoeveelheid dopamine die je hersenen aanmaken kleiner. Daardoor treedt al snel gewenning op en heb je steeds meer drugs nodig voor datzelfde goede gevoel en is een verslaving is geboren. Het dopaminetekort verklaart niet alleen het gevoel van een steeds grotere bevredigingsbehoefte. Exverslaafden zijn sneller geneigd terug te vallen op het moment dat ze in de buurt komen van hun stamcafé waar ze altijd dronken, de vrienden waarmee ze samen drugs gebruikten of het casino waar ze altijd gokten. Omdat je geheugen die plaats heeft opgeslagen en verbonden heeft met dat goede gevoel, wordt ook het vermogen de juiste beslissingen te nemen beïnvloed. Verslaving is een complexe materie waarin zowel psychologie als fysiologie een voorname rol in spelen. Net als bij de ontwikkeling van verslaving is er psychologisch vaak sprake van conditionering. Bij de ontwenning van een drugsverslaving moet het goede gedrag ook weer worden geconditioneerd en daar komt veel wilskracht bij kijken. Qua fysiologie is verslaving moeilijk te verhelpen en zal afkicken in veel gevallen moeten geschieden door middel van psychotherapie en geheelonthouding. Tijdens de opleiding Medische basiskennis leer je alles over de fysiologie van het menselijk lichaam.

5 Fysiologie en anatomie, de basis voor elke medische opleiding Je kunt je auto niet repareren zonder te weten hoe de auto in elkaar zit, want je moet natuurlijk eerst weten hoe de auto werkt. Alleen dan kun je problemen opsporen én repareren. Zo is het ook bij iedere medicus: je kunt geen diagnose stellen of behandelingen voorschrijven, zonder dat je weet hoe het lichaam precies in elkaar zit en hoe het werkt. Alleen met die kennis kun je begrijpen hoe ziekten ontstaan en hoe ze te genezen zijn. Niet voor niets volgen artsen, therapeuten en andere genezers, eerst een medische opleiding, waar fysiologie en anatomie uitgebreid aan bod komen. Een medische opleiding is er niet alleen op universitair niveau Bij een medische opleiding denken de meeste mensen direct aan een studie geneeskunde, maar behalve deze langdurige universitaire opleiding, bestaan er veel medische en paramedische opleidingen, denk maar aan fysiotherapie, logopedie en radiotherapie. Ook opleidingen in de pseudowetenschappen, zoals homeopathie en voetreflexologie zijn hieronder te rekenen. Bij al deze beroepen is basiskennis van de fysiologie en anatomie van groot belang. Anatomie en fysiologie, wat houdt dat precies in? Anatomie is de studie van de bouw en structuur van het lichaam. Afhankelijk van de beroepsgroep is het noodzakelijk om alle botten of spieren van het lichaam te kennen, de hele bouw van het oor of de bouw van alle organen. Aan anatomie is niet veel te begrijpen, het is vooral leerwerk. Fysiologie is de studie van de processen die in het lichaam plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan ademhaling, spijsvertering, bloedsomloop en het hormoonstelsel. Fysiologie draait om processen, vaak op celniveau en zelfs moleculair niveau. Dat maakt het voor veel mensen een pittig onderdeel van een medische opleiding. Pittig, maar wel noodzakelijk, omdat veel afwijkingen veroorzaakt worden door een verstoring in één van de lichaamsprocessen. Balans in de processen van het lichaam is van groot belang voor het functioneren van het lichaam. Fysiologie en anatomie, te moeilijk? Bovenstaande suggereert dat fysiologie en anatomie pittige onderdelen van een medische opleiding zijn. Hoewel veel mensen dat zo ervaren, is dat geen reden om van zo n opleiding af te zien. Juist dankzij boeken zoals de Anatomische Atlas, hoef je niet alles uit het hoofd te leren. Veel feitjes kun je nazoeken. Bovendien laten anatomie en fysiologie je de wondere wereld van het menselijk lichaam zien. Een onderwerp dat blijft boeien en voor veel mensen de moeite waard is om doorheen te bijten. Op de Open dag kun je kennismaken met docenten van de opleiding en je vragen stellen

6 Hooikoorts: heftige afweer in het lichaam In de lente begint voor veel Nederlanders de ellende: het gras groeit, de bloemetjes bloeien en al het stuifmeel in de lucht veroorzaakt misère onder de hooikoortspatiënten. In Nederland heeft zo n tien tot twintig procent van de bevolking last van hooikoorts. Het stuifmeel, ook wel pollen, van planten en bloemen veroorzaakt een heftige reactie van onze afweer. De afweer ziet deze deeltjes aan voor ziektekiemen en besluit direct de aanval in te zetten. Mei tot september: afweer aan het werk Patiënten met hooikoorts hebben last van een loopneus of verstopte neus, veel niezen, jeuk aan de neus, rode ogen die jeuken en tranen, jeuk aan het gehemelte en soms gehoest. De meeste patiënten krijgen hun klachten tussen februari en september, vooral als het weer droog, warm en winderig is. In de middag hebben ze er het meest last van, omdat dan de hoeveelheid stuifmeel in de lucht het hoogst is. Tijdens en na een regenbui is de hoeveelheid stuifmeel dat rondzweeft in de lucht lager, dus dan zijn er minder klachten. De bomen die vroeg in het seizoen de meeste problemen veroorzaken zijn de hazelaar en de els. Zij verspreiden hun stuifmeel in februari en maart. In april komt de populier in bloei, op de voet gevolgd door de berk en es. In mei verspreiden de eik en de wilg hun pollen. Gedurende de zomer zorgen vele kruiden zoals zuring, weegbree, bijvoet en ganzenvoet voor het meeste ongerief. Gedurende het hele hooikoortsseizoen zijn echter de grassoorten de grootste boosdoener. De hele lente en zomer staan verschillende soorten in bloei en veroorzaken ze klachten. Afweer in actie Hooikoorts treedt op als de pollen door de celmembranen in de neus heen gaan en daar zogeheten mastcellen activeren. Deze cellen hebben een poortwachtersfunctie. Zodra ze geactiveerd worden door een lichaamsvreemde stof scheiden ze veel ontstekingsfactoren uit, waaronder histamine. Die activeren een grote cascade van reacties: het immuunsysteem wordt geactiveerd en de tegenaanval wordt ingezet. Nuttig, als er echt gevaar is. In het geval van hooikoorts veroorzaakt het echter vooral veel overlast. Dankzij de ontstekingsfactoren ontstaat er in de neus een vochtophoping die de luchtwegen gedeeltelijk blokkeert. Ook produceert de neus veel slijm dat de gevaarlijke stoffen zo snel mogelijk uit het lichaam verwijdert. Door de hoeveelheden histamine raakt de neus ook nog eens flink geïrriteerd. Soms spreidt de reactie zich uit naar oor en keel, waar de vochtophopingen de sinussen en de gehoorbuis blokkeren. Hierdoor ontstaat een omgeving waar verscheidene soorten bacteriën maar al te graag leven, wat kan leiden tot infecties. Ook in de ogen kan een flinke afweerreactie optreden. Net als in de neus worden de mastcellen geactiveerd met de daaropvolgende afweerreactie. De ogen worden rood, geïrriteerd en lopen vol met tranen. Kruisallergie: het afweersysteem ziet geen verschil Hooikoorts valt vaak samen met een voedselallergie. In de meeste gevallen gaat het hier om een kruisallergie, waar één allergie de andere veroorzaakt. Dat komt doordat een van de allergenen, het stuifmeel of het voedsel, erg veel op de andere lijkt. Het afweersysteem ziet geen verschil en gaat beide gevaren met dezelfde verve te lijf. Voor welk voedingsmiddel je precies op moet passen ligt aan de allergie voor het soort pollen. Iemand die bijvoorbeeld hooikoorts krijgt door berkenpollen heeft een behoorlijke kans om ook last te krijgen van onder andere appel, peer, hazelnoot, pinda, aardappel, framboos en prunus-soorten. Als iemands afweersysteem extreem reageert op bijvoetpollen, dan moet hij oppassen voor keukenkruiden zo als koriander, komijn en anijs, evenals selderij, wortel, appel en kiwi. Mensen die last hebben van alle graspollen in de lucht, kunnen maar beter afblijven van onder andere papaja, banaan, avocado en boekweit. Het komt ook voor dat mensen allergisch zijn voor meerdere pollen tegelijk. Dan moeten ze oppassen voor alle bovengenoemde voedingsmiddelen.

7 Medicijnen voor een extreme afweerreactie Als eerste redmiddel bij hooikoorts zetten artsen vaak antihistamine in. De ontstekingsfactor histamine is de grote boosdoener als het gaat om geïrriteerde ogen en neus. De antihistaminica blokkeren de werking van histamine en voorkomen de ontstekingsreactie. Het nadeel is dat het medicijn ingenomen moet worden voordat er contact is met stuifmeel, omdat dan het effect het grootst is. Komt iemand zonder medicijnen in aanraking met stuifmeel, dan treedt de ontstekingsreactie wel gewoon op. Een neusspray met corticosteroïden wordt ook wel ingezet om de extreme reactie van het afweersysteem te verminderen. Ze hebben hetzelfde effect als de antihistaminica, maar werken op andere ontstekingsfactoren. Over het algemeen is deze therapie zeer effectief, al veroorzaakt het af en toe neusbloedingen. Soms zijn traditionele antihooikoortsmiddelen niet afdoende. In dat geval kan een arts besluiten om een desensibilisatiekuur aan te bieden. Bij deze therapie krijgt de patiënt minuscule hoeveelheden van de allergieopwekkende stof geïnjecteerd. Die hoeveelheid is niet genoeg om een afweerreactie op te wekken. Bij elk bezoek wordt een klein beetje meer geïnjecteerd, zodat het afweersysteem langzaam went aan grotere hoeveelheden van het allergeen. Echter, omdat de behandeling duur is en drie tot vijf jaar duurt wordt hij niet vaak ingezet. Bovendien is deze behandelwijze niet effectief bij alle patiënten. Een klein deel heeft zelfs last van serieuze neveneffecten, zoals een verstopping van de luchtwegen. Voor sommige patiënten is het echter de laatste kans op een snotneusvrij leven. In de opleiding komen de luchtwegen uitgebreid aan bod.

8 Artrose, een pijnlijke gewrichtsaandoening De naam Artrose is in de geneeskunde de naam voor een aandoening aan het kraakbeen in gewrichten. Vaak wordt artrose ook wel gewrichtsslijtage genoemd. Artrose ontstaat wanneer er meer kraakbeen verloren gaat, dan er door het lichaam wordt aangemaakt. Bovendien neemt het vloeistofgehalte in de gewrichten af. Deze vloeistof, synovia, dient om het gewricht soepel te laten bewegen en om schokken op te kunnen vangen. Door de slijtage van het kraakbeen en de vermindering van de gewrichtsvloeistof, kunnen de botten over elkaar gaan schuren en dat kan erg veel pijn veroorzaken. Artroseklachten komen vooral voor aan handen, knieën, nek, schouders en heupen. Klachten en symptomen van artrose Artrose kenmerkt zich met pijnlijke klachten aan gewrichten tijdens beweging. Ook is vaak sprake van stijfheid en stramheid, met name na een rusttijd, zoals de nachtrust. In ernstiger gevallen kan zelfs sprake zijn van een krakend gevoel tijdens beweging. Bovendien kan langdurige artrose bewegingsbeperkingen en standsverandering veroorzaken. Soms kan vochtophoping plaatsvinden ten gevolge van een ontstekingsreactie. Bij artrose aan de handen ontstaan vaak verdikkingen aan de gewrichten, met name de knokkels. Oorzaken van artrose Er zijn diverse oorzaken van artrose: Erfelijkheid: artrose komt voor bij iedereen. De gradatie is afhankelijk van genetische factoren. Wanneer artrose veel voorkomt in de familie kan deze zich reeds op lagere leeftijd aandienen of het ontwikkelt zich in hogere snelheid Chronische overbelasting: of verkeerde belasting, zoals een verkeerde werkhouding of intensief sporten Overgewicht: overgewicht speelt een voorname rol bij artrose in knieën, heupen en enkels Ontstekingsreactie: ontstekingsreacties versnellen de afbraak van gewrichtskraakbeen Behandeling van artrose Er zijn diverse manieren van behandeling van artrose. Gehele genezing van artrose bestaat niet. Conservatieve behandeling: verlichting van pijn en behouden van gewrichtsfunctie Beweging: inactiviteit van de gewrichten resulteert alleen in meer stijfheid en pijn. Beweging is een zeer voornaam element in de pijnbestrijding van artrose. Belangrijk is daarbij is vermijding van explosieve bewegingen en piekinspanningen. Wandelen en fietsen zijn de beste vormen van bewegen, omdat deze de gewrichten wel in beweging houden, maar niet te veel belasten. Beweging in combinatie met afvallen: overgewicht is een belangrijke oorzaak van artrose. Door het grote gewicht dat op met name de heup- knie- en enkelgewrichten rust, moet het kraakbeen in die gewrichten het erg ontgelden. Afvallen in combinatie met beweging brengt niet alleen verlichting in letterlijke zin; ook de pijn zal verlichten. Geneesmiddelen: vaak begint men met pijnstillers, zoals paracetamol. Als paracetamol niet meer werkt kan worden overgegaan op ibuprofen of diclofenac. Glucosamine is sinds 2005 niet meer receptplichtig en kan bij vrijwel elke drogist worden gekocht. Glucosamine helpt bij de pijnbestrijding en gaat de afbraak van kraakbeen tegen. Operatie: het laatste redmiddel is een operatie. Operatie geschiedt in de regel alleen wanneer er sprake is van totaal versleten gewrichten. Deze worden dan vervangen door een kunstgewricht. Dergelijke operaties worden doorgaans bijna alleen bij knieën en heupen uitgevoerd. De slaagkans van 99% is zeer groot en de kans op complicaties is zeer laag.

9 Artrose is een aandoening waar vrij weinig tegen te doen is. De behandeling bestaat voornamelijk uit pijnbestrijding en de therapieën zijn vooral gericht op het draaglijk houden van de klachten. Artroseklachten, mits niet in een vergevorderd stadium, zijn goed te behandelen met medicijnen. Slechts in uiterste gevallen wordt overgegaan tot een operatie en wordt het versleten gewricht vervangen door een kunstheup of knie. De werking van gewrichten, gewrichtsklachten en behandeling daarvan komen aan bod in de lessen van de opleiding.

10 Ziekte van Ménière: stoornis aan slakkenhuis en evenwichtsorgaan De ziekte van Ménière is een verstoring in het binnenoor, met name in het slakkenhuis en het evenwichtsorgaan. Het kenmerkt zich door periodieke aanvallen van gehoorverlies, draaiduizeligheid en oorsuizen. De ziekte manifesteert zich in de meeste gevallen bij mensen van middelbare leeftijd, zowel vrouwen als mannen. Het blijken vaak perfectionistische, zorgzame mensen te zijn met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Lange tijd heeft men vermoed dat stress een belangrijke oorzaak is van de aanvallen. Het blijkt echter dat veel aanvallen juist in rust ontstaan. De onzekerheid die ontstaat door de onverwachtse aanvallen bij patiënten, zou wel eens de stress kunnen veroorzaken, in plaats van dat de stress de aanvallen veroorzaakt. De oorzaak van de ziekte is niet volledig bekend en daardoor is de behandeling niet eenvoudig. Toch zijn er wel behandelingen die hun nut bewezen hebben. Het slakkenhuis Het oor bestaat uit een oorschelp, die met de gehoorgang verbonden is met het binnenoor. In het middenoor is de gehoorgang onderbroken door het trommelvlies. Als geluid in de vorm van een trilling het oor binnenkomt, trilt dit trommelvlies mee. Deze trillingen worden doorgegeven aan het slakkenhuis, dat samen met het evenwichtsorgaan in het binnenoor ligt. In het slakkenhuis bevinden zich haartjes die deze trilling opvangen en omzetten in een impuls, dat via de gehoorzenuw naar de hersenen wordt gestuurd. Pas als het signaal daar aankomt, realiseer je je dat je iets hoort. Tussen het slakkenhuis en het evenwichtsorgaan bevindt zich een soort zakje, verdeeld in drie compartimenten. In ieder compartiment bevindt zich een vloeistof. De vloeistof in het middelste compartiment bevindt zich endolymfe vloeistof, in de buitenste compartimenten perilymfe vloeistof. Het evenwichtsorgaan Aan de andere kant van dit zakje bevindt zich het evenwichtsorgaan. Het evenwichtsorgaan bestaat uit drie halve cirkelvormige kanaaltjes. Daarnaast bevat het evenwichtsorgaan een ovaal en een rond zakje. Deze kanaaltjes en zakjes zijn allemaal gevuld met vocht. Ze werken als een soort waterpas. De kanaaltjes bevatten evenwichtszintuigen, die het gedrag van het vocht meten. Zij geven die informatie steeds door aan de hersenen. De kanaaltjes reageren vooral op draaiingen van het hoofd. Daardoor kan je nog een tijdje duizelig zijn na een ritje in een draaimolen, omdat het vocht in de kanaaltjes nog tot rust moet komen. De zakjes tussen het evenwichtsorgaan en het slakkenhuis geven vooral informatie aan de hersenen over de stand van het hoofd ten opzichte van de zwaartekracht, vergelijkbaar met de werking van een waterpas. De signalen die de hersenen uit het evenwichtsorgaan krijgen, worden gecombineerd met signalen uit onze ogen. Ook de wil speelt hierin een rol. Zo zorgt het evenwichtsorgaan samen met andere zintuigen dat je niet omvalt, maar wel je hoofd schuin kan houden als je daar bewust voor kiest.

11 Storing in het slakkenhuis verstoort het evenwichtsorgaan Bij de ziekte van Ménière ontstaat er een probleem in het middenoor. Men vermoedt dat een aanval ontstaat door een ophoping van endolymfe vloeistof in het middelste van de drie zakjes bij het evenwichtsorgaan. Hierdoor komt er druk op dit compartiment te staan, wat de eerste symptomen van Ménière kan opwekken. In sommige gevallen kan dit membraan scheuren, waardoor de endolymfe en perilymfe vloeistoffen vermengd raken. Lange tijd dacht men dat de hoge druk en het scheuren van het membraan het evenwichtsorgaan zelf verstoorden, waardoor die geen goede signalen meer naar de hersenen kon sturen. Uit onderzoek blijkt echter dat het probleem ontstaat doordat de vloeistof in contact komt met de zenuwuiteinden van het evenwichtsorgaan. Dat verstoort de signalen naar de hersenen, wat uitmondt in draaiduizelingen die gepaard gaan met misselijkheid en braken. Ook de gehoorproblemen en het oorsuizen ontstaan vermoedelijk doordat deze vloeistof de trilharen in het slakkenhuis of de zenuwuiteinden van het slakkenhuis verstoort. Behandeling van stoornis aan het evenwichtsorgaan Er bestaat nog geen genezende behandeling tegen de ziekte van Ménière. Die kan ook pas worden ontwikkeld als de oorzaak van de stoornis bekend is. Het is bijvoorbeeld nog altijd niet bekend hoe de overproductie van de endolymfe vloeistof ontstaat. Toch zijn er diverse behandelingen. Allereerst wordt vaak het medicijn Bètahistine voorgeschreven, hoewel de werking hiervan niet bewezen is. Het zou de aanvallen moeten verminderen. Artsen schrijven daarbij vaak rust en regelmaat voor, ondanks het feit dat het niet zeker is of stress een aanval kan veroorzaken. Bij sommige patiënten helpt een prismabril om de duizeligheid te verminderen. Als de ziekte van Ménière zich vooral beperkt tot één oor, kan een gentamicinetherapie een oplossing zijn. Hierbij wordt het antibioticum gentamicine in het middenoor gespoten, in de buurt van het evenwichtsorgaan en het slakkenhuis. Dit antibioticum vernietigt de sensoren in het evenwichtsorgaan, waardoor het evenwichtsorgaan niet meer werkzaam is. Het andere oor neemt de functie van het evenwichtsorgaan over en de evenwichtsstoornissen en duizeligheid behoren tot de verleden tijd. Deze behandeling blijkt ook het gehoor vaak sterk te verbeteren. Tijdens de opleiding leer je alles over de anatomie van het lichaam, maar ook over pathologie en fysiologie. Als je vragen hebt over de opleiding kun je deze stellen aan de studiecoach

Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière.

Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière. Keel-, Neus- en Oorheelkunde Ziekte van Ménière www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO039 / Ziekte van Ménière / 03-01-2016 2 Ziekte van Ménière

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen van draaiduizelingen slechthorendheid oorsuizen Pas als al deze symptomen allemaal aanwezig

Nadere informatie

Artrose. Wat is een gewricht? Wat is artrose? Klachten en symptomen

Artrose. Wat is een gewricht? Wat is artrose? Klachten en symptomen ORTHOPEDIE Artrose Artrose Artrose is een aandoening aan het kraakbeen in de gewrichten, ook wel gewrichtsslijtage genoemd. Artrose kan veel klachten geven, zoals pijn en stijfheid. In deze folder leest

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière Wat is de ziekte van Ménière? De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen

Nadere informatie

Ziekte van Menière KNO

Ziekte van Menière KNO Ziekte van Menière KNO Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Wat is de ziekte van Ménière?... 4 3. Wat voor klachten heeft een patiënt met de ziekte van Ménière?... 5 Aanvallen van draaiduizelingen...5 Slechthorendheid...6

Nadere informatie

De ziekte van Meniérè. Afdeling KNO

De ziekte van Meniérè. Afdeling KNO De ziekte van Meniérè Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over de ziekte van Ménière. Als u recent voor deze aandoening bij de keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest,

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over de ziekte van Ménière. Als u recent voor deze aandoening bij de KNO-arts bent geweest, dan kunt u in deze brochure daar meer over lezen. Wat is de

Nadere informatie

Ziekte van Ménière. Wat zijn de klachten? Iemand met de ziekte van Ménière heeft de volgende klachten:

Ziekte van Ménière. Wat zijn de klachten? Iemand met de ziekte van Ménière heeft de volgende klachten: Ziekte van Ménière Deze folder gaat over de ziekte van Ménière. De ziekte van Ménière is een combinatie van drie klachten. In deze folder worden de klachten beschreven. De onderzoeken worden uitgelegd.

Nadere informatie

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis Hooikoorts Sophia Kinderziekenhuis Heeft uw kind misschien last van hooikoorts? In deze folder leest u wat hooikoorts en allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen

Nadere informatie

Artrose. Orthopedie. alle aandacht. (slijtage van de gewrichten)

Artrose. Orthopedie. alle aandacht. (slijtage van de gewrichten) Artrose (slijtage van de gewrichten) Orthopedie alle aandacht Artrose (slijtage van de gewrichten) Artrose is een aandoening van de gewrichten. Dit wordt over het algemeen ook wel (kraakbeen) slijtage

Nadere informatie

Ziekte van Menière. Informatie voor patiënten

Ziekte van Menière. Informatie voor patiënten Ziekte van Menière Informatie voor patiënten Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw duizeligheids- en/of oorklachten een onderzoek door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u

Nadere informatie

Wat is artrose? Hoe ontstaat artrose? Klachten Diagnostiek Behandeling Adviezen Medicijnen Operaties...

Wat is artrose? Hoe ontstaat artrose? Klachten Diagnostiek Behandeling Adviezen Medicijnen Operaties... Artrose van de knie Inhoudsopgave Wat is artrose?... 1 Hoe ontstaat artrose?... 1 Klachten... 2 Diagnostiek... 2 Behandeling... 2 Adviezen... 2 Medicijnen... 3 Operaties... 3 Comfortabel leven met artrose

Nadere informatie

Informatie over. Hooikoorts. en andere allergische reacties

Informatie over. Hooikoorts. en andere allergische reacties Informatie over Hooikoorts en andere allergische reacties Inhoud Hooikoorts 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 4 Voorkomen van hooikoorts 4 Andere allergische reacties 5 Klachten en symptomen 5 Wanneer

Nadere informatie

ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND

ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding In deze folder vindt u informatie over de ziekte van Ménière. Bij de ziekte van Ménière heeft u last van een combinatie van

Nadere informatie

Hooikoorts en andere allergische reacties. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Hooikoorts en andere allergische reacties. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Hooikoorts en andere allergische reacties Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Hooikoorts 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 6 Voorkomen van hooikoorts

Nadere informatie

Interne geneeskunde Allergologie. Anafylaxie zonder duidelijke oorzaak

Interne geneeskunde Allergologie. Anafylaxie zonder duidelijke oorzaak Interne geneeskunde Allergologie Anafylaxie zonder duidelijke oorzaak Interne geneeskunde Allergologie Inleiding U heeft één of meerdere ernstige allergische aanvallen gehad, ook wel anafylaxie genoemd.

Nadere informatie

Inleiding. Hoe werkt het oor?

Inleiding. Hoe werkt het oor? Otosclerose Inleiding Samen met uw KNO- arts heeft u besloten om vanwege uw gehoor en/of oorklachten een onderzoek te laten verrichten naar eventuele otosclerose. Deze folder geeft u informatie over wat

Nadere informatie

1.2 Het oor, opvangen van geluiden HB p.32-35

1.2 Het oor, opvangen van geluiden HB p.32-35 1.2 Het oor, opvangen van geluiden HB p.32-35 1.2.1 Wat is geluid? Geluid: trillingen veroorzaakt door een geluidsbron Middenstof: stof die de trillingen geleidt. Resonantie: het overdragen van een trilling

Nadere informatie

Gentamicine therapie

Gentamicine therapie Gentamicine therapie De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière kenmerkt zich door aanvallen van draaiduizeligheid in combinatie met oorsuizen, slechthorendheid en een vol gevoel in één oor. De ziekte

Nadere informatie

Wat is een allergie? Afweersysteem

Wat is een allergie? Afweersysteem De allergie survivalgids 15 Hoofdstuk 1 Wat is een allergie? Afweersysteem Voordat we uitleggen wat een allergie is, is het handig dat je eerst weet wat een afweersysteem is. Het afweersysteem van je lichaam

Nadere informatie

Allergie (allergische rhinitis)

Allergie (allergische rhinitis) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Allergie (allergische rhinitis) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is allergie?... 3 Hooikoorts... 3 De belangrijkste allergenen... 3 Wat gebeurt er bij een allergieaanval?...

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft u informatie over de ziekte van Ménière. Wat is de ziekte van Ménière? Bij de ziekte van Ménière hoort een combinatie van drie klachten:

Nadere informatie

Otosclerose. Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor. Informatie voor patiënten

Otosclerose. Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor. Informatie voor patiënten Informatie voor patiënten Otosclerose Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor G437-S CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend

Nadere informatie

Stijgbeugel- of stapesoperatie

Stijgbeugel- of stapesoperatie Stijgbeugel- of stapesoperatie Deze brochure biedt u informatie over operaties aan de stijgbeugel (stapes), een van de gehoorbeentjes in het middenoor. Werking van het oor Het oor is globaal onder te verdelen

Nadere informatie

hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde

hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose Inleiding In overleg

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid Eigenlijk is het beter te spreken van plotseling gehoorsverlies, omdat met doofheid strikt genomen volledig verlies van

Nadere informatie

17 AUGUSTUS 2015 DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN. Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014-2015 GULIZAR HEYECAN 3SA2

17 AUGUSTUS 2015 DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN. Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014-2015 GULIZAR HEYECAN 3SA2 17 AUGUSTUS 2015 DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014-2015 GULIZAR HEYECAN 3SA2 Inhoud 1. Allergieën (Bevolking)... 2 2. Oorzaken van allergieën (Biosfeer,

Nadere informatie

NL/SPI-141419 ASTMA Wat is

NL/SPI-141419 ASTMA Wat is Wat is ASTMA Astma Als u deze brochure leest, is dat waarschijnlijk omdat u een vermoeden heeft van astma, net de diagnose heeft gekregen of iemand in uw omgeving heeft astma. En daar wilt u graag iets

Nadere informatie

Meniere en TCM. Vaak gaat de ziekte vanzelf over na een aantal weken tot jaren., maar doofheid blijft

Meniere en TCM. Vaak gaat de ziekte vanzelf over na een aantal weken tot jaren., maar doofheid blijft Meniere is een ziekte waarbij er een ongecontroleerde druk ontstaat op de vloeistofcompartimenten van het slakkenhuis in interne oor, waarbij er door de druk een vlies scheurt waardoor er een vloeistof

Nadere informatie

Plotselinge doofheid. Wat is plotselinge doofheid?

Plotselinge doofheid. Wat is plotselinge doofheid? Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over plotselinge doofheid. Als u recent voor deze aandoening bij een Keel, Neus- en Oorarts (KNO- arts) bent geweest, dan kunt u in deze brochure daar

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Ziekte van Menière. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Ziekte van Menière. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Ziekte van Menière U heeft van uw behandelend arts gehoord dat u de ziekte van Menière heeft. In deze folder vindt u informatie over de oorzaak, de diagnose en de behandeling van deze aandoening. Neem

Nadere informatie

Ménière, Ziekte van Ménière

Ménière, Ziekte van Ménière Ménière, Ziekte van Ménière Wat is de ziekte van Ménière? De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen van draaiduizelingen; slechthorendheid; oorsuizen. Pas

Nadere informatie

Artrose, chondropathie en hyaluronzuur

Artrose, chondropathie en hyaluronzuur Artrose, chondropathie en hyaluronzuur Wat is artrose en wat is chondropathie? Artrose is slijtage van een gewricht. Wanneer het kraakbeen, het glijdoppervlakte van een gewricht, in kwaliteit achteruit

Nadere informatie

Interne Geneeskunde Allergologie. Immunotherapie voor insectenallergie bij mastocytose

Interne Geneeskunde Allergologie. Immunotherapie voor insectenallergie bij mastocytose Interne Geneeskunde Allergologie Immunotherapie voor insectenallergie bij mastocytose Interne Geneeskunde Allergologie Wat is mastocytose? Mastocytose is de naam voor een zeldzame ziekte, die het gevolg

Nadere informatie

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk om het begrip duizeligheid duidelijk te omschrijven. Er kan van alles

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 1620 woorden 6 maart keer beoordeeld. Wat is CPLD?

Werkstuk door een scholier 1620 woorden 6 maart keer beoordeeld. Wat is CPLD? Werkstuk door een scholier 1620 woorden 6 maart 2003 5 10 keer beoordeeld Vak ANW Wat is CPLD? CPLD is de afkorting voor Chronische Polymorfe Licht Dermatose. Het is een huidaandoening waarbij de huid

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid Wat is duizeligheid? Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie

Nadere informatie

Duim artrose (kunstgewricht van de duim)

Duim artrose (kunstgewricht van de duim) Duim artrose (kunstgewricht van de duim) Oorzaak Symptomen Diagnose Behandeling Herstel Artrose is een aandoening waarbij een gewricht door slijtage steeds meer beschadigt raakt. Hoewel er vele oorzaken

Nadere informatie

Patienten informatieavond artrose

Patienten informatieavond artrose Patienten informatieavond artrose Agenda 19.30 19.35 Algemeen welkom 19.35 19.50 Artrose 19.50 20.05 Fysiotherapie 20.05 20.20 Diëtetiek 20.20 20.40 Pauze 20.40 21.00 Totale knieprothese 21.00 21.20 Totale

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Patiëntenvoorlichting Hooikoorts Stuifmeel van bomen, grassen maar ook onkruid is in Nederland behalve in de wintermaanden dagelijks in de buitenlucht aanwezig. Contact hiermee vermijden is dan ook niet

Nadere informatie

KNO. Ziekte van Ménière

KNO. Ziekte van Ménière KNO Ziekte van Ménière Ziekte van Ménière Uw keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) heeft u verteld dat u de ziekte van Ménière hebt. In deze folder vindt u onder andere informatie over de ziekte, de oorzaak,

Nadere informatie

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen KNO Niezen, loopneus en jeukende ogen Niezen, loopneus en jeukende ogen Een allergie is een veranderde reactie op prikkels die door bepaalde stoffen, allergenen genoemd, worden veroorzaakt. Allergenen

Nadere informatie

Sanering van het oor. Afdeling KNO

Sanering van het oor. Afdeling KNO Sanering van het oor Afdeling KNO Sanering van het oor Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw oor in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie Noorderboog. In deze folder

Nadere informatie

Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose

Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose info voor patiënten Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose 01. Inleiding In overleg met uw behandelende arts heeft u besloten om een ooroperatie te ondergaan op de afdeling Neus-, keel- en oorheelkunde

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière Inleiding In deze folder kunt u meer lezen over de ziekte van Ménière. Wat is de ziekte van Ménière De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: Aanvallen

Nadere informatie

van beugel tot burn-out

van beugel tot burn-out vier kant reeks van beugel tot burn-out 20 verhalen over gezondheid Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Oren Je ziet op straat vaak mensen met een koptelefoontje in hun oren. Ze luisteren bijvoorbeeld naar

Nadere informatie

Artrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten.

Artrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Artrose knie Wat is artrose? Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen vangt

Nadere informatie

1. Anatomie en fysiologie van het oor

1. Anatomie en fysiologie van het oor 1. Anatomie en fysiologie van het oor Oor: - Buitenoor: vangt geluiden op - Middenoor: luchttrillingen worden doorgegeven aan de vloeistof in het oor, versterkt en doorgegeven - Binnenoor: met het slakkenhuis

Nadere informatie

Nieuws van TerraLife. TerraLife nieuwsbrief. Geachte klant,

Nieuws van TerraLife. TerraLife nieuwsbrief. Geachte klant, Nieuws van TerraLife Geachte klant, Wij zijn erg verheugd u hierbij onze eerste nieuwsbrief te mogen toesturen. In de nieuwsbrief van TerraLife willen we u graag informeren over actuele gezondheidsklachten,

Nadere informatie

Plaatsen van trommelvliesbuisjes bij volwassenen

Plaatsen van trommelvliesbuisjes bij volwassenen Plaatsen van trommelvliesbuisjes bij volwassenen U komt binnenkort in ons ziekenhuis voor het plaatsen van trommelvliesbuisjes. De KNO-arts heeft u mondeling geïnformeerd over de behandeling. In deze folder

Nadere informatie

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus Allergie Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus 2 Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in het CWZ met u bespreekt, zodat u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek

Nadere informatie

Samenvatting project natuur zintuigen

Samenvatting project natuur zintuigen Samenvatting project natuur zintuigen Let op: De plaatjes hoef je niet te leren! Samenvatting van de huid Hoe voel je? In je huid zitten drukreceptoren die gestimuleerd worden door jouw vinger. Ze sturen

Nadere informatie

Hooikoorts en allergie

Hooikoorts en allergie 400019 Hooikoorts_400019 Hooikoorts 24-07-12 08:20 Pagina 8 Hooikoorts en allergie WAT IS HOOIKOORTS EN WAT IS ALLERGIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW

Nadere informatie

Keel-, neus- en oorheelkunde. Duizeligheid

Keel-, neus- en oorheelkunde. Duizeligheid Keel-, neus- en oorheelkunde Duizeligheid 1 Inleiding Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten. Wat is duizeligheid? In het algemeen wordt onder duizeligheid verstaan

Nadere informatie

Diabetes. Inhoud. In Nederland hebben ongeveer 750.000 mensen diabetes. Van die 750.000 weten 200.000 personen niet dat ze de ziekte hebben.

Diabetes. Inhoud. In Nederland hebben ongeveer 750.000 mensen diabetes. Van die 750.000 weten 200.000 personen niet dat ze de ziekte hebben. Zorg bij diabetes Inhoud Vormen van diabetes 4 Klachten en symptomen 5 Oorzaken 6 Behandeling 7 Leven met diabetes 8 Meer informatie 9 Wat kan Kring-apotheek voor jou betekenen? 10 Diabetes Diabetes is

Nadere informatie

Keel- Neus- Oorheelkunde Plotselinge doofheid

Keel- Neus- Oorheelkunde Plotselinge doofheid Keel- Neus- Oorheelkunde Plotselinge doofheid Inleiding Er is bij u plotselinge doofheid geconstateerd. Iedereen, van jong tot oud, kan door plotselinge doofheid worden getroffen. In Nederland komt plotselinge

Nadere informatie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie DC 7 Epilepsie 1 Inleiding In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie 4 Epilepsie-aanvallen 1 1 2 Wat is epilepsie? Een epileptische aanval is een plotselinge kortsluiting

Nadere informatie

Hyperventilatie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Hyperventilatie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Hyperventilatie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Hyperventilatie Hyperventilatie wordt veroorzaakt door verkeerde manier van ademhalen. Hyper betekent

Nadere informatie

Diabetes. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Diabetes. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Diabetes Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Diabetes 3 Vormen van diabetes 4 Type1 4 Type2 4 Klachten en symptomen 5 Type1 5 Type2 5 Oorzaken 6 Behandeling

Nadere informatie

Duizeligheidsklachten

Duizeligheidsklachten Patiënteninformatie Duizeligheidsklachten Informatie over het ontstaan en de verschillende vormen van duizeligheid Duizeligheidsklachten U heeft een afspraak in Tergooi voor meer informatie over duizeligheid.

Nadere informatie

Keel- Neus- Oorheelkunde Trommelvliesbuisjes plaatsen

Keel- Neus- Oorheelkunde Trommelvliesbuisjes plaatsen Keel- Neus- Oorheelkunde Trommelvliesbuisjes plaatsen Inleiding Uw kind krijgt binnenkort trommelvliesbuisjes. Dit is een kleine ingreep waarvoor uw kind even naar het ziekenhuis moet. Uw kind krijgt een

Nadere informatie

OPERATIE IN HET MIDDENOOR BIJ KINDEREN Tymanoplastiek FRANCISCUS VLIETLAND

OPERATIE IN HET MIDDENOOR BIJ KINDEREN Tymanoplastiek FRANCISCUS VLIETLAND OPERATIE IN HET MIDDENOOR BIJ KINDEREN Tymanoplastiek FRANCISCUS VLIETLAND Uw kind komt in aanmerking voor een tympanoplastiek, een operatie in het middenoor waarbij de gehoorbeenketen wordt gerepareerd

Nadere informatie

Trommelvliesbuisjes voor volwassenen

Trommelvliesbuisjes voor volwassenen Trommelvliesbuisjes voor volwassenen Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over het plaatsen van trommelvliesbuisjes. Het plaatsen van trommelvliesbuisjes vindt plaats wanneer de buis

Nadere informatie

HOOIKOORTS EN ALLERGIE

HOOIKOORTS EN ALLERGIE HOOIKOORTS EN ALLERGIE WAT IS HOOIKOORTS EN WAT IS ALLERGIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL HOOIKOORTS EN ALLERGIE VOOR HUISSTOFMIJT

Nadere informatie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie Sophia Kinderziekenhuis Voedselprovocatie Test op voedselallergie Bij een voedselprovocatie onderzoeken wij of uw kind allergisch is voor bepaalde voedingsmiddelen. In deze folder leest u meer over het

Nadere informatie

Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama

Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Deze folder legt uit wat er gebeurt als je papa of mama een bolletje

Nadere informatie

IMMUNOTHERAPIE TEGEN ALLERGIE DOOR MIDDEL VAN INJECTIES FRANCISCUS VLIETLAND

IMMUNOTHERAPIE TEGEN ALLERGIE DOOR MIDDEL VAN INJECTIES FRANCISCUS VLIETLAND IMMUNOTHERAPIE TEGEN ALLERGIE DOOR MIDDEL VAN INJECTIES FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw kind is allergisch. Bijvoorbeeld voor graspollen, boompollen, huisstofmijt of katten. Door het toedienen van een

Nadere informatie

Hooikoorts? Acupunctuur kan helpen

Hooikoorts? Acupunctuur kan helpen Hooikoorts? Acupunctuur kan helpen De term hooikoorts dateert van enkele decennia geleden en heeft weinig met hooi en meestal niets met koorts te maken. Vermits de klachten het sterkst waren rond de hooitijd

Nadere informatie

Operatie a an het oor

Operatie a an het oor Operatie aan het oor Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over operaties aan het oor. Alvorens nader om te gaan op het hoe en waarom is het zinvol in kort de werking van het menselijk

Nadere informatie

Hooikoorts. Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte?

Hooikoorts. Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte? Hooikoorts Het neusslijmvlies: hoe beschermt het tegen ziekte? Dagelijks gaat ongeveer 20.000 liter lucht doorheen onze neus. Daarmee zouden ook allerlei stoffen het lichaam binnenkomen, indien het neusslijmvlies

Nadere informatie

Trommelvliesbuisjes. volwassenen KNO. alle aandacht

Trommelvliesbuisjes. volwassenen KNO. alle aandacht Trommelvliesbuisjes bij volwassenen KNO alle aandacht Trommelvliesbuisjes bij volwassenen Algemeen Er is in overleg met u besloten tot het plaatsen van een trommelvliesbuisje. Gemakshalve wordt in de rest

Nadere informatie

Operaties aan het oor

Operaties aan het oor Operaties aan het oor Inleiding De keel-, neus-, en oorarts (KNO-arts) heeft bij u een operatie aan een van uw oren voorgesteld. In deze brochure wordt informatie gegeven over de werking van het oor en

Nadere informatie

Artrose bij hond en kat Wat is artrose en hoe ontstaat het?

Artrose bij hond en kat Wat is artrose en hoe ontstaat het? Artrose bij hond en kat Wat is artrose en hoe ontstaat het? Een gewricht bestaat uit 2 botten die bedekt zijn met kraakbeen. Het gewricht wordt bij mekaar gehouden door een gewrichtskapsel en gewrichtsbanden.

Nadere informatie

Operatie aan het oor

Operatie aan het oor Operatie aan het oor De werking van het oor Wat wij geluid noemen, is in feite een luchttrilling. Deze trilling wordt opgevangen in de oorschelp en gaat via de gehoorgang ons lichaam binnen. Aan het einde

Nadere informatie

GOED LEVEN MET ALLERGISCHE RINITIS

GOED LEVEN MET ALLERGISCHE RINITIS GOED LEVEN MET ALLERGISCHE RINITIS Tips kunnen op geen enkele manier professione(e)l(e) medisch(e) advies, zorgen of aandacht vervangen. Als u twijfelt of het advies op u van toepassing is, praat dan met

Nadere informatie

Trommelvliesbuisjes plaatsen bij volwassenen

Trommelvliesbuisjes plaatsen bij volwassenen Trommelvliesbuisjes plaatsen bij volwassenen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Het oor 1 De werking van het oor 2 Wat is een trommelvliesbuisje? 2 Hoe lang moet een trommelvliesbuisje

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts PATIËNTEN INFORMATIE Hooikoorts 2 PATIËNTENINFORMATIE Introductie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over hooikoorts. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid

Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Vragenlijst Hieronder volgen een aantal vragen. Allereerst wat algemene vragen, daarna meer gericht op uw klachten. Wilt u de vragen zo volledig mogelijk beantwoorden

Nadere informatie

Ooroperaties Inleiding Hoe werkt een oor?

Ooroperaties Inleiding Hoe werkt een oor? Ooroperaties Inleiding De keel-, neus-, en oorarts (KNO-arts) heeft bij uw kind een operatie aan een van de oren voorgesteld. In deze brochure wordt informatie gegeven over de werking van het oor en de

Nadere informatie

Injectie in het middenoor bij ziekte van Menière

Injectie in het middenoor bij ziekte van Menière Injectie in het middenoor bij ziekte van Menière Voor de behandeling van aanvallen van draaiduizeligheid is bij u een injectie met dexamethason of gentamycine in het middenoor voorgesteld of uitgevoerd.

Nadere informatie

(PID) CONSTITUTIONEEL ECZEEM

(PID) CONSTITUTIONEEL ECZEEM Patiënteninformatiedossier (PID) CONSTITUTIONEEL ECZEEM onderdeel WAT IS CONSTITUTIONEEL ECZEEM? ECZEEM Wat is constitutioneel eczeem? INHOUDSOPGAVE Inleiding...3 Hoe ontstaat constitutioneel eczeem?...4

Nadere informatie

PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE. Schouder impingement. (Inklemming schouder)

PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE. Schouder impingement. (Inklemming schouder) PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Schouder impingement (Inklemming schouder) Algemeen Er is bij u schouder impingement vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de schouder, de oorzaak,

Nadere informatie

Dermatologie. Gordelroos. Afdeling: Onderwerp:

Dermatologie. Gordelroos. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Dermatologie 1 Wat is gordelroos (herpes zoster) is een aandoening, veroorzaakt door een virus, die gekenmerkt wordt door blaasjesvorming en pijn, meestal op de borstkas of rond de

Nadere informatie

Inleiding Wat is artrose De oorzaken van artrose

Inleiding Wat is artrose De oorzaken van artrose Artrose 1237 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u artrose heeft, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen over de aandoening zelf en over de behandeling. Maar misschien

Nadere informatie

CHOLESTEATOOM. Dr. T. Crins

CHOLESTEATOOM. Dr. T. Crins CHOLESTEATOOM Dr. T. Crins Welkom In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een ooroperatie op de afdeling Neus-, Keel- en Oorziekten van het Sint-Franciscusziekenhuis te Heusden-Zolder.

Nadere informatie

Artrose Bewegen bij heup- en knieartrose

Artrose Bewegen bij heup- en knieartrose Artrose Bewegen bij heup- en knieartrose Tips om zelf uw klachten te verminderen en informatie over wat de fysiotherapeut voor u kan betekenen Speciaal voor mensen met artrose is in diverse fysiotherapiepraktijken

Nadere informatie

Sportief bewegen met artrose. Artrose

Sportief bewegen met artrose. Artrose Sportief bewegen met artrose Artrose Sportief bewegen met artrose...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid

Nadere informatie

Keel- neus- en oorziekten (KNO) TROMMELVLIESBUISJES. dagbehandeling

Keel- neus- en oorziekten (KNO) TROMMELVLIESBUISJES. dagbehandeling Keel- neus- en oorziekten (KNO) TROMMELVLIESBUISJES dagbehandeling Binnenkort wordt uw kind een dag opgenomen voor het plaatsen van trommelvliesbuisjes. In deze folder leest u over de werking van het oor

Nadere informatie

Gehoorverbeterende operatie. Afdeling KNO

Gehoorverbeterende operatie. Afdeling KNO Gehoorverbeterende operatie Afdeling KNO Gehoorverbeterende operatie Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw oor in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie Noorderboog.

Nadere informatie

Duizeligheid. Afdeling KNO

Duizeligheid. Afdeling KNO Duizeligheid Afdeling KNO . Duizeligheid Deze folder informeert u over evenwicht, oorzaken van duizeligheid en klachten die daarbij voor kunnen komen. Wat is duizeligheid? Iedereen krijgt voortdurend informatie

Nadere informatie

Vrij verkrijgbare medicijnen

Vrij verkrijgbare medicijnen Vrij verkrijgbare medicijnen WAT ZIJN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN TIPS VOOR EEN GOEDE KEUZE WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN MEDICIJNEN WERKEN BETER DANKZIJ UW APOTHEKER VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN Een

Nadere informatie

Verwijderen van een oorontsteking. Cholesteatoom

Verwijderen van een oorontsteking. Cholesteatoom Verwijderen van een oorontsteking Cholesteatoom Uw KNO-arts heeft geconstateerd dat u een cholesteatoom heeft. Besloten is dat deze te verhelpen door een operatieve ingreep. Het oor Om inzicht te krijgen

Nadere informatie

Keel- Neus- Oorheelkunde Operaties aan het oor

Keel- Neus- Oorheelkunde Operaties aan het oor Keel- Neus- Oorheelkunde Operaties aan het oor 2 Inleiding Uw KNO-arts heeft voorgesteld om uw oorklachten te behandelen met een operatie. Deze folder heeft tot doel u te informeren zo n operatie. Hoe

Nadere informatie

Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia

Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia Spanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door spierspanningen in de hals, de schouders en het hoofd. De hoofdpijn is vaak

Nadere informatie

Nekpijn? Acupunctuur kan helpen

Nekpijn? Acupunctuur kan helpen Nekpijn? Acupunctuur kan helpen Nekpijn Nekklachten komen evenals lage-rugpijn vaak voor. Bijna 80% van de mensen heeft wel eens last (gehad) van nekklachten. Ook hier is het van belang intensief naar

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie

Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie Dieren zijn niet weg te denken uit ons bestaan. Ze zijn in het huis aanwezig als huisdier, we komen ze tegen op het werk (denk hierbij aan boerderijdieren, proefdieren

Nadere informatie

Een niet-medicamenteuze pijnbehandeling Patiënteninformatie

Een niet-medicamenteuze pijnbehandeling Patiënteninformatie Transcutane Electrische Neuro-Stimulatie (TENS) Een niet-medicamenteuze pijnbehandeling Patiënteninformatie Inhoudsopgave Wat is TENS?...3 Hoe werkt TENS?...3 Bij welke pijnklachten helpt TENS?...4 Zo

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie,

Nadere informatie