Doorgaande leerlijn taal Leesvaardigheid SKOV Volendam. Jaap Molenaar, De Zuidwester Cor Tol, Het Don Bosco-college Els loman, CPS

Transcriptie

1 Doorgaande leerlijn taal Leesvaardigheid SKOV Volendam Jaap Molenaar, De Zuidwester Cor Tol, Het Don Bosco-college Els loman, CPS

2 Wat komt aan de orde? Aanleiding project Uitgangspunten project Doelen project Organisatie project Stand van zaken: po,po/vo,vo Vervolg project 2

3 3 Aanleiding project

4 4 Aanleiding project Stichting Katholiek Onderwijs Volendam (SKOV): van goed naar beter ofwel hoogst haalbare SKOV: een doorlopende leerlijn taal van 4 tot 18 jaar, zowel po als vo speerpunt begrijpend lezen Over de drempels met taal en rekenen (referentie) Drie accenten: 1. Verbeteren leesonderwijs po (technisch lezen, woordenschat, lezen met begrip) 2. Soepele aansluiting po-scholen en het Don Boscocollege (DBC) tbv de doorlopende leerlijn taal 3. Versterken taalbeleid DBC

5 Gegevens april po Groep 1 5 zijn redelijk tot goed op orde - De uitval begint vanaf groep 6 tot en met 8 - De terugval ontstaat vooral in groep 7 - Deze ontwikkeling gaat gepaard met een terugval bij begrijpend lezen - Het gaat dan om ongeveer 25% van de kinderen die zowel problemen met technisch als begrijpend lezen, maar ook met woordenschat, heeft. 5

6 Gegevens po juli Technisch leesniveau op orde, doelen worden gehaald! - Begrijpend lezen ligt rond het landelijke gemiddelde - Inhoudelijk aandachtspunt is woordenschat - Didactisch aandachtspunt is differentiatie 6

7 7 Uitgangspunten project

8 Uitgangspunten project Maatschappelijke relevantie: Lezen vormt de basis voor schoolsucces Kinderen die goed lezen, leren meer Goede lezers verwerven een grotere woordenschat en meer kennis van de wereld Kunnen lezen heeft positieve effecten voor het sociaalemotioneel functioneren: geeft zelfvertrouwen! Leesvaardigheid heeft een positief effect op de latere maatschappelijke positie. Alle kinderen ongeacht achtergrond of sociaal milieu hebben recht op goed onderwijs 8

9 Basis voor leren is lezen met begrip Goed leren lezen is een mensenrecht (Lyon, 2001). 9

10 Organisatorische uitgangpunten Gerichtheid op inhoud die loont. We hanteren de zes kenmerken van effectief onderwijs Er wordt gefocust op meetbare resultaten Kennis en vaardigheden worden geïntegreerd Er is zowel pressure en support om te kunnen veranderen Ontwikkeling naar onderwijskundig leiderschap Alle betrokkenen nemen deel aan kennisgemeenschappen Collectieve ambitie is blijvend resultaat Blijvend resultaat geeft blijvende betekenis (Timplery e.a. 2007) 10

11 11 Doelen project

12 Doelen project Insteek op: (technische, begrijpende en studerende) leesresultaten leerkracht- en docentvaardigheden kwaliteitsbeleid 12

13 13 Doelen po Na vier jaar scoren de leerlingen van de deelnemende basisscholen boven het landelijk gemiddelde bij woordenschat, voortgezet technisch lezen en begrijpend lezen. 95% van de leerlingen van alle betrokken basisscholen behaalteen voldoende resultaat op technisch lezen moeten halen. N.B. deze doelen zijn gebaseerd op de oude AVI en DMT normering! Aangezien sinds januari 2009 de normering van de DMT en de nieuwe AVI kaarten strenger is, zal naar verwachting 90% een voldoende resultaat op technisch lezen moeten halen.

14 Doelen po-vo De aansluiting van primair naar voortgezet onderwijs verloopt soepel. Leerkrachten in het primair onderwijs hebben zicht op het vereiste beginniveau taal in de brugklas en kunnen daar naar toe werken. Docenten in het voortgezet onderwijs kennen het taalniveau van de brugklas leerlingen en kunnen daarop aansluiten. 14

15 Doelen vo Vergroten kennis taalniveau brugklassers Ontwikkelen en versterken taalbeleidsplan, Verbeteren begrijpende en studerende leesvaardigheid 15

16 16 Organisatie project

17 Projectorganisatie: Opdrachtgever: SKOV Opdrachtnemer: 10 po-scholen en DBC Projectleiding: CPS Inhoud en organisatie Netwerkbijeenkomsten Datafeedback Begeleiding op de werkvloer: SBZW en CPS 17

18 Deelnemende scholen PO St Jozefschool t Kofschip De Sprinkplank De Spinmolen De Zuidwester De Blokwhere St. Nicolaasschool J.F.Kennedyschool St. Vincentiusschool St. Petrusschool VO Don Bosco-college 18

19 19 Wat doen we al, wat is nodig?

20 Verbinden van drie indicatoren Indicatoren leesonderwijs 1. Mondelinge taalvaardigheid/spraak/ taalontwikkeling; 2. Fonologisch en fonemisch bewustzijn; 3. Ervaringen met geschreven taal, waaronder letterkennis; 4. De letter- klankkoppeling; 5. De vaardigheid om vlot te lezen; 6. De ontwikkeling van de woordenschat; 7. Het kunnen toepassen van leesstrategieën; 8. Betekenis verlenen aan inhoud tekst 9. Begrijpend en studerend lezen Indicatoren effectief onderwijs 1. Doelen 2. Kwaliteit aanbod 3. Tijd (en extra tijd) voor lezen 4. (Convergente) differentiatie 5. Effectieve instructie (IGDI) 6. Monitoring (datafeedback) Indicatoren effectief implementeren en borgen: 1. Professionaliteit leerkracht/docent 2. Interne coaching leerkracht/docent 3. Onderwijskundig en opbrengstgericht leiderschap 20

21 Data-driven-instruction Toetsing Instructie Vitale feedback 21

22 groepsinstructie verlengde instructie zeer intensieve instructie niveau 1 niveau 2 niveau 3 22 c o n t i n u ü m v a n t i j d e n i n t e n s i t e i t

23 23 Projectmatige aanpak

24 Planmatig werken op schoolniveau ACT Bijstellen/aanscherpen afspraken effectief leesonderwijs PLAN (vastleggen in een plan): Doelen Afspraken leesonderwijs, Toetskalender, Plannen teambijeenkomsten Plannen klassenbezoek Act Plan CHECK Overzicht > analyse > verklaring van leerlingresultaten Uitvoering effectief onderwijs volgens afgesproken werkwijze? Check Do DO Uitvoeren effectief leesonderwijs Afnemen toetsen volgens toetskalender Klassenbezoek Teambijeenkomsten 24

25 25 Structuur en cultuur

26 26 Stand van zaken project

27 Stand van zaken po Basisschool De Zuidwester door schoolleider hr. Jaap Molenaar 27

28 VERBETEREN LEESRESULTATEN LEESRESULTATEN Een zaak van school en ouders 28

29 AANDACHTSGEBIEDEN Technisch lezen Begrijpend lezen Woordenschat 29

30 BEPALEND VOOR SUCCES BEPALEND VOOR SUCCES Leerkracht in de klas Directie in de school 30

31 DE LEERKRACHT DE LEERKRACHT Positieve houding Vakinhoudelijke scholing In praktijk brengen 31

32 DIRECTIE Aansturen en ondersteunen Coachen in de klas Omgaan met weerstanden Monitoren Zorgen voor continuïteit 32

33 Stand van zaken po/vo Werkgroep po/vo Samenstelling directieleden po en DBC en Janneke Oosterman (projectleider CPS) Aandachtspunten: warme overdracht, de inhoudelijke leerlijn en didactische aanpak Koppels van 10 leerkrachten en 10 docenten en met kijkwijzer observeren in elkaars groepen. Resultaat is input voor bijeenkomst 33

34 Stand van zaken vo Don Bosco-college toegelicht door door hr. Cor Tol 34

35 Startsituatie: de kwaliteitscommissie SKOV is aanspreekpunt voor inspectie In eerste instantie in- en doorstroom van leerlingen uit Volendam 35

36 Afbakening van het onderwijsveld Status primair onderwijs Status voortgezet onderwijs PO-VO (doorgaande lijn) 36

37 Afbakening van de leerdomeinen Taal PO Rekenen PO Examenvakken VO 37

38 Keuze voor taalbeleid Basis van alle leren, op te splitsen in Technisch lezen Begrijpend lezen (leestrategieën) Woordenschat ABN Taalgericht Vak Onderwijs 38

39 Toetsen De basisschool: Cito NIO Het Don Bosco College: Diataal Muiswerk En heeft kennis genomen van VAS 39

40 Schoolbrede aanpak en bijscholing Alle docenten doen mee Afgestemd met LO en NE 40

41 Sectiegericht of clusterend Ampele discussies over TVO ABN woordenschat, etc. 41

42 Prioriteiten Leesstrategieën Taalrijke didactiek Schooltaalwoordenschat ABN Leesplezier 42

43 Facilitering taalcoördinator, kopgroep, middelen 43

44 Valkuilen voorkennis, proceskennis, individuele motivatie, tijdpad, kwaliteit van de begeleiders, meetbaarheid 44

45 Vervolg Accent op schoolspecifieke begeleiding op de werkvloer Verbinding met kwaliteitszorg,borging implementatie Accent op ondersteuning schoolleiders Accent op overgang po-vo 45

46 Verder informatie Janneke Oosterman (projectleider) Els Loman managing consultant taal/lezen/passend onderwijs

47

48 CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg BB Amersfoort Postbus BN Amersfoort T [033] F [033] E cps@cps.nl