INLEIDING. Elk deel wordt afgescheiden door een gekleurd blad en wordt afzonderlijk genummerd.

Transcriptie

1

2 INLEIDING Deze wegwijzer werd samengesteld door de werkgroep van de dertien gedetacheerde leerkrachten, ondersteuners van de LOP-vertegenwoordigers van de niet-onderwijsgebonden partners. Hij wordt aangeboden aan alle gemandateerde LOP-vertegenwoordigers van de niet-onderwijsgebonden partners en bestaat uit twee delen. Het eerste deel, een algemeen deel, is aanwezig in alle exemplaren voor alle vertegenwoordigers. Deel twee is voor elke organisatie verschillend en wordt alleen aangeboden aan de vertegenwoordigers van de specifieke organisaties, voor wie het geschreven is. Op die manier zullen er verschillende versies in omloop zijn, namelijk voor vertegenwoordigers van: Vakbonden van leerkrachten Leerlingen Ouders Onderwijsopbouwwerk Etnisch-Culturele Minderheden Vlaamse Netwerk Armoede Deel 1 Het algemeen deel omvat: 1. Praktische informatie voor LOP-vertegenwoordigers (p5 p6). 2. Het nieuwe gelijke onderwijskansendecreet (p7-p32). 3. Materialenbank met instrumenten, folders en adressen (p33-p51). 4. Lijst van gebruikte afkortingen (p52-p62). Elk deel wordt afgescheiden door een gekleurd blad en wordt afzonderlijk genummerd. Deel 2 En alles wordt opgefrist met Tussendoortjes in een grijs kader. na het rode schutblad, omvat: 1. Algemene gegevens van de organisaties. 2. Gegevens over je mandaat. 3. Nuttige adressen. De wegwijzer is samengesteld als een losbladig geheel, zodat het kan aangevuld worden met nieuwe gegevens, indien nodig. Je hoeft er dan enkel het oude deel uit te lichten en te vervangen door de nieuwe versie. We wensen je een vruchtbare LOP-werking toe. 2

3 Armoede is een complex gegeven en wordt gekenmerkt door uitsluiting op verschillende levensdomeinen tegelijk. Als het over armoede gaat, denken de meeste mensen aan gebrek aan geld. Maar eigenlijk is armoede veel meer dan dat. Armoede heeft niet alleen te maken met weinig geld, maar vooral met minder kansen krijgen. Armen hebben minder kansen op verschillende terreinen tegelijk: niet alleen in het onderwijs, ook op de arbeidsmarkt, in de gezondheidszorg, inzake huisvesting, cultuur, rechtspraak, en zo meer. 3

4 1 Praktische afspraken 2 Het decreet uitgelegd 3 Materialenbank 4 Afkortingen Deel 1 4

5 1 PRAKTISCHE AFSPRAKEN 1. Nodige documenten Bij je toetreding bij het LOP, krijg je het Huishoudelijk Reglement, een overzicht van alle deelnemers aan het LOP, het gelijke onderwijskansendecreet, eventueel een omgevingsanalyse, brochures, folders, video s van de deskundige van uw LOP ter voorbereiding van de vergaderingen. Vraag ernaar en contacteer ons indien je problemen ondervindt! 2. Doorsturen van verslagen Alle verslagen van de vergaderingen binnen het LOP worden door de deskundigen opgestuurd (via post) of doorgestuurd (via mail) naar de LOPvertegenwoordigers en hun plaatsvervangers. Krijgen de plaatsvervangers de verslagen niet, geef dan hun namen door aan de voorzitter van het LOP en vraag om ook hun contactgegevens op te nemen in de adressenlijst. Bij ontvangst van de verslagen kan je ze best onmiddellijk doorsturen naar de gedetacheerde leerkracht en tevens uitprinten in een speciale voorziene map. Op die manier kan je gemakkelijk teruggrijpen naar gemaakte afspraken in vorige vergaderingen. 3. Afspraken bij afwezigheid Als je de vergaderingen niet kan bijwonen, verwittig dan onmiddellijk je plaatsvervanger, als je er één hebt, zodat deze je kan vervangen in de LOP vergadering. Verwittig eveneens de voorzitter van het LOP en de deskundige. 4. Wat als je vragen hebt? Jouw LOP-begeleider, deskundige en voorzitter zijn er voor jou. Ze houden je op de hoogte van het reilen en zeilen in het LOP en ook van de laatste nieuwtjes over het gelijke onderwijskansenbeleid. De verschillende LOP s, de deskundigen en de voorzitters vindt u op: 5. Wat wordt er van jou verwacht? Bereid de vergadering goed voor met je ruime achterban en de LOPbegeleider, dit is jouw belangrijke taak. Indien mogelijk kan je deelnemen aan de Algemene Vergadering en het Dagelijks Bestuur en/of een werkgroep. 5

6 Doorspelen van hete hangijzers Indien je dingen constateert, die niet conform het Gelijke Onderwijskansendecreet zijn, moet je die melden aan je begeleider en aan alle geledingen. Zet zoveel mogelijk eigen punten op de agenda. 6. Indien je persoonlijk mensen kent, die graag in het LOP willen werken, geef dan hun naam door aan de desbetreffende begeleider. We hebben vastgesteld dat vele van onze ervaringen te maken hebben met het feit dat er geen, onvoldoende of onjuiste communicatie plaatsvindt tussen de gezinnen en de onderwijswereld. (Vrouwenwerking t Ogenblik) 6

7 2 HET GELIJKE ONDERWIJSKANSENDECREET UITGELEGD Inhoudstafel HET NIEUWE GELIJKE ONDERWIJSKANSENDECREET 1. Het inschrijvingsrecht Het inschrijvingsregister Welke leerlingen krijgen voorrang? - Voorrang voor broers en zussen (p12) - Voorrang voor Nederlandstalige kinderen in Brussel hoofdstad (p12-p14) De thuistaal - Voorrang voor GOK-leerlingen (p14) - Voorrang voor niet-gok-leerlingen (p 15) Weigeren - Wanneer kan een school een leerling weigeren? (p15-p18) De leerling voldoet niet aan de toelatingsvoorwaarden op het moment van de instap Er is geen plaats meer De leerling werd definitief uitgesloten uit die school Een leerling met inschrijvingsverslag buitengewoon onderwijs op grond van draagkracht De leerling werd definitief uitgesloten in een andere school in de loop van het schooljaar - Wat kan een ouder/leerling doen als hij niet akkoord gaat met een weigering? (p18) - Taak van het LOP bij weigering. (p18) - Wat doen als de school een leerling die voldoet aan de toelatingsvoorwaarden niet wil inschrijven? (p19) De Commissie Leerlingenrechten (p19) Inschrijvingsmodaliteiten - Vanaf wanneer mag een school de inschrijving starten? (p20) - Hoe weten de ouders wanneer zij aanspraak kunnen maken op een voorrangsregeling? (p20) - Moet een leerling zich elk leerjaar opnieuw laten inschrijven of kan een school dit eisen? (p20-p21) 7

8 - Waar kunnen ouders terecht wanneer de school van hun kinderen niet in het werkingsgebied van een LOP ligt? (p21) 2. De oprichting van lokale overlegplatforms Taken van het lokaal overlegplatform (p23-p25) Samenstelling van het lokaal overlegplatform (p25) Structuur van het LOP (p26) Werking van het lokaal overlegplatform (p26) 3. Het extra ondersteuningsaanbod Voor het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs (p29) o verklaring op eer o Gelijke onderwijskansenindicatoren Voor de 2 de en 3 de graad van het secundair onderwijs (p29-p30) o Gelijke onderwijskansenindicatoren 8

9 > Het nieuwe gelijke onderwijskansendecreet (GOK-decreet) Vanaf 1 september 2002 maakten al die tijdelijke projecten plaats voor één Gelijke Onderwijskansendecreet (GOK-decreet. Met het GOK-decreet wil men speciale aandacht besteden aan allochtone en autochtone kinderen/jongeren uit kansarme milieus. De bedoeling is dat kinderen/jongeren de beste kansen krijgen om te leren en tegelijk uitsluiting, sociale scheiding en discriminatie tegengaan. In de agenda staan veel opmerkingen in het rood. Die moet ik dan tekenen. Dikwijls ben ik niet akkoord maar ik kan niet schrijven zoals die leerkrachten en ik wil niet dat ze mijn dochtertje uitlachen daarvoor. (Wijkcentrum De Kring) Ik herinner me één zeer anti-islamitische lerares geschiedenis die in volle klas opmerkte dat het toch niet zou mogen: moskeeën in katholiek Vlaanderen. Ik voelde me daar heel slecht bij. (uit Klasse oktober 2001) 9

10 > Wat staat er in het GOK-decreet? Het decreet bevat drie grote krachtlijnen: 1. Het inschrijvingsrecht 2. De oprichting van LOP s 3. Het extra ondersteuningsaanbod 1. HET INSCHRIJVINGSRECHT: De school MOET elk kind/leerling inschrijven in de school of vestigingsplaats van zijn keuze of de keuze van zijn ouders indien het kind jonger is dan 12 jaar Voorwaarde: de ouders en de leerling nemen vooraf kennis van het pedagogisch project en het schoolreglement en gaan hiermee akkoord 1 vestigingsplaats : het gebouw of gebouwencomplex waarin een school of een gedeelte van een school gevestigd is Het recht op inschrijving geldt ook voor leerlingen die zijn doorverwezen naar het buitengewoon onderwijs. Ouders kunnen ook in dat geval het inschrijvingsrecht laten gelden tegenover een school van het gewoon lager of secundair onderwijs. Praktisch Leerlingen worden in de chronologische volgorde waarop ze zich aanbieden(datum en uur) op de inschrijvingslijst ingeschreven tot er geen plaats meer is, de school of groep is vol, d.i. met nog een leerling meer wordt de maximumcapaciteit overschreden. Wanneer een leerling zich aanbiedt, wordt hij automatisch ingeschreven wanneer aan de voorwaarden (pedagogisch project en schoolreglement) voldaan wordt en zolang er nog plaats is in de school of het structuuronderdeel. Pas als de school beslist heeft dat de maximum opnamecapaciteit bereikt is, wordt de leerling in kwestie geweigerd. Het inschrijvingsregister Een leerling wordt, als aan de voorwaarden(pedagogisch project en schoolreglement) voldaan wordt, ingeschreven of geweigerd op basis van één van de weigeringsgronden in het decreet bepaald (zie verder bij weigering. Het inschrijvingsregister bevat bijgevolg gerealiseerde inschrijvingen en geweigerde inschrijvingen. De inschrijvingen dienen chronologisch genoteerd te worden (datum en uur moeten vermeld worden). Het inschrijvingsregister blijft gelden tijdens de eerste 10 schooldagen van het schooljaar. Dit betekent dat, wanneer in een school die aanvankelijk volzet was, tijdens die periode van 10 dagen plaatsen vrijkomen, de geweigerde leerlingen die op de inschrijvingslijst genoteerd staan, moeten 10

11 gecontacteerd worden. De eerst geweigerde leerling in het inschrijvingsregister wordt daarbij als eerste gecontacteerd. Als deze geen interesse meer heeft in een inschrijving in die school, wordt de volgende aangesproken, en zo verder. Aan de toelatingsvoorwaarden moet enkel voldaan zijn op het moment van de effectieve instap in de school. Inschrijvingen kunnen vanaf het schooljaar vanaf de eerste dag van het voorgaande schooljaar. Dat geldt ook voor de inschrijving van kleuters die tijdens een bepaald schooljaar 2,5 jaar worden maar op de laatste instapdatum van dat schooljaar niet meer kunnen instappen. Leerlingen worden dus ingeschreven volgens het principe eerst komen, eerst ingeschreven. Op dit principe zijn er vijf uitzonderingen waarbij voorrang wordt gegeven aan bepaalde groepen van leerlingen. Voorrangsregels Welke leerlingen krijgen voorrang? Leerlingen worden dus ingeschreven volgens het principe eerst komen, eerst ingeschreven. Op dit principe zijn er vijf uitzonderingen: 1) er wordt altijd VOORRANG gegeven aan broers en zussen 2) er KAN in Brussel-Hoofstad in het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs onder welbepaalde voorwaarden a. voorrang verleend worden aan Nederlandstalige kinderen in Brusselse scholen. b. voorrang gegeven worden aan kansarme(gok-)leerlingen, thuistaal niet-nederlands niet inbegrepen 3) er KAN in het Nederlandse taalgebied in het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs onder welbepaalde voorwaarden a. voorrang gegeven worden aan GOK-leerlingen, thuistaal niet- Nederlands inbegrepen b. voorrang gegeven worden aan Nederlandstalige niet-gokleerlingen GOK-leerlingen zijn leerlingen die voldoen aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs - de thuistaal is niet het Nederlands 11

12 1) Voorrang voor broers en zussen Leerlingen met ten minste één gemeenschappelijke ouder of ouders en leerlingen met een zelfde hoofdverblijfplaats HEBBEN VOORRANG op andere nieuwe leerlingen in een bepaalde school. Het gaat hier om broers en zussen, halfbroers en zussen zelfs als ze niet op hetzelfde adres wonen en kinderen die onder hetzelfde dak wonen maar geen gemeenschappelijke ouders hebben. Het schoolbestuur bepaalt de periode waarbinnen de voorrangsregeling geldt. Het voorrangsrecht voor broers en zussen gaat voor op de andere (=hieronder volgende) voorrangsregelingen. 2) Voorrang voor Nederlandstalige kinderen en GOK 1 -leerlingen in Brussel-Hoofdstad 2)a Voorrang Nederlandstalige kinderen in Brussel-Hoofdstad: algemeen Nederlandstalige leerlingen in de Brusselse scholen KUNNEN beperkt voorrang krijgen bij inschrijvingen om een goede verhouding na te streven tussen Nederlandstalige leerlingen(met het Nederlands als thuistaal) en anderstalige leerlingen(met een andere taal dan het Nederlands als thuistaal). De thuistaal Nederlands wordt aangetoond door een verklaring op eer van de ouders. Het percentage dat voorrang mag krijgen wordt vooraf door het LOP Brussel overlegd en vastgelegd, en moet minstens 20% zijn. Indien het LOP geen percentage vastlegt, kunnen tot 25% Nederlandstalige leerlingen voorrang krijgen. Thuistaal De thuistaal wordt vastgesteld aan de hand van een verklaring op eer van de ouders. Het voorrangsrecht voor broers en zussen gaat steeds voor op de voorrang van andere leerlingen, m.a.w. broers en zussen van reeds ingeschreven leerlingen(al dan niet met het Nederlands als thuistaal) hebben voorrang op leerlingen die geen broer of zus zijn van een reeds ingeschreven leerling. 1 GOK-leerlingen zijn leerlingen die voldoen aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs - de thuistaal is niet het Nederlands 12

13 Het schoolbestuur bepaalt de periode waarbinnen de voorrangsregeling geldt en het niveau 2 waarop de voorrangsregeling van toepassing is, maar dit neemt niet weg dat in het lokale overlegplatform striktere afspraken kunnen gemaakt worden over het voorrangspercentage, over voorrangsregels, over het tijdstip van de voorrangsperiode, Het is trouwens één van de opdrachten van de lokale overlegplatforms om tot afspraken te komen over voorrangsregels, gezamenlijke voorrangs- en inschrijvingsperiodes, 2)b Voorrang voor GOK-leerlingen 3 in Brussel-Hoofdstad: algemeen Schoolbesturen krijgen voortaan instrumenten voor het voeren van een actief rekruterings- en inschrijvingsbeleid naar de kansarme doelgroep toe. Door de zwakkere onderwijsvrager voorrang te geven, wordt hij sterker gemaakt. Dit resulteert in een voorrang voor kansarme leerlingen of GOK-leerlingen. Scholen in Brussel-Hoofdstad KUNNEN voorrang geven aan leerlingen die beantwoorden aan één of meerdere voorwaarden om als GOK-leerling te kunnen beschouwd worden. Anderstalige leerlingen( met als thuistaal niet het Nederlands) worden in Brusselse scholen niet als GOK-leerling beschouwd. 2)c Voorrang Nederlandstalige kinderen en GOK-leerlingen in het Brussels basisonderwijs In het LOP basisonderwijs zijn de partners tot gezamenlijke afspraken gekomen m.b.t. de inschrijvingen voor de schooljaren , , en Kinderen met thuistaal Nederlands en GOK-leerlingen krijgen in het Brussels basisonderwijs gelijktijdig voorrang krijgen bij inschrijving. Voor Nederlandstalige kinderen geldt 45% voorrang, voor GOK-leerlingen 30%. De percentages en de andere afspraken voor het inschrijvingsbeleid in het Brussels basisonderwijs zijn voor 4 schooljaren van toepassing met een tussentijdse evaluatie na de eerste 2 schooljaren. 2)d Voor het Brussels secundair onderwijs werd er voor de inschrijvingen van het schooljaar in het LOP geen gezamenlijke voorrangsregeling afgesproken voor Nederlandstalige en GOK-leerlingen. Dit betekent dat scholen voorrang KUNNEN verlenen aan maximum 25% Nederlandstalige leerlingen en voor GOK-leerlingen naar eigen believen. 2 Onder niveau van onderwijs verstaat men de school, de vestigingsplaats, het kleuteronderwijs, het lager onderwijs, het leerjaar, de leerlingengroep, het studiegebied of de administratieve groep 3 GOK-leerlingen zijn leerlingen die voldoen aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs - de thuistaal is niet het Nederlands 13

14 2)e Op grond van afspraken in het LOP Brussel basisonderwijs: - zullen voor schooljaar de inschrijvingen voor broers en zussen in het Brussels basisonderwijs lopen vanaf 8 januari (of de eerste schooldag van 2007) tot 31 januari 2007; - zijn in maart in het basisonderwijs de voorrangsgroepen(nederlandstalige en GOK-leerlingen) aan de beurt - en starten in mei in het basisonderwijs de inschrijvingen voor iedereen. Op grond van afspraken in het LOP Brussel secundair onderwijs: - zullen voor schooljaar de inschrijvingen voor broers en zussen in het Brussels secundair onderwijs lopen vanaf 8 januari (of de eerste schooldag van 2007) tot 31 januari 2007; - en starten op 1 februari in het secundair onderwijs de inschrijvingen voor alle andere leerlingen. 3)a Voorrang voor 4 GOK-leerlingen in het gewoon basisonderwijs en in de eerste graad van het secundair onderwijs van het Nederlands taalgebied Schoolbesturen krijgen voortaan instrumenten voor het voeren van een actief rekruterings- en inschrijvingsbeleid naar de kansarme doelgroep toe. Door de zwakkere onderwijsvrager voorrang te geven, wordt hij sterker gemaakt. Dit resulteert in een voorrang voor kansarme leerlingen of GOK-leerlingen. Scholen in het Nederlandse taalgebied KUNNEN voorrang geven aan kansarme leerlingen, dit zijn leerlingen die beantwoorden aan één of meerdere voorwaarden om als GOK-leerling te kunnen beschouwd worden. De thuistaal niet-nederlands is ook één van de voorwaarden. De schoolbesturen bepalen het voorrangspercentage, de voorrangsperiode alsook het niveau 5 waarop de voorrangsregeling van toepassing is. Dit neemt niet weg dat in het lokale overlegplatform striktere afspraken kunnen gemaakt worden 4 GOK-leerlingen zijn leerlingen die voldoen aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs - de thuistaal is niet het Nederlands 5 Onder niveau van onderwijs verstaat men de school, de vestigingsplaats, het kleuteronderwijs, het lager onderwijs, het leerjaar, de leerlingengroep, het studiegebied of de administratieve groep 14

15 3)b Voorrang voor niet-gok-leerlingen 6 in het gewoon basisonderwijs en in de eerste graad van het secundair onderwijs van het Nederlands taalgebied Aangezien de sociale, culturele en etnische diversiteit in scholen een meerwaarde is, worden er maatregelen voorzien om scholen toe te laten die diversiteit te bewaren of te bewerkstellingen. Scholen in het Nederlandse taalgebied met een hoge concentratie kansarme leerlingen die een meer diverse leerlingenpopulatie nastreven, KUNNEN bijgevolg voorrang geven aan niet-kansarme Nederlandstalige leerlingen(dus die NIET voldoen aan één of meerdere voorwaarden om als GOK-leerling beschouwd te kunnen worden). Voorwaarde: het percentage GOK-leerlingen(= de relatieve aanwezigheid) in de school of de vestigingsplaats ligt 10% of meer boven het regiogemiddelde van het LOP of van de gemeente indien er geen LOP is. De schoolbesturen bepalen de voorrangsperiode alsook het niveau 7 waarop de voorrangsregeling van toepassing is. Dit neemt niet weg dat in het lokale overlegplatform striktere afspraken kunnen gemaakt worden Weigering Wanneer kan een school een leerling weigeren? Wanneer een leerling niet ingeschreven geraakt in een school waar hij zich aanbiedt, wordt hij geweigerd. In het geval van WEIGERING wordt de leerling niet ingeschreven in de school. 6 niet-gok-leerlingen zijn leerlingen die niet beantwoorden aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs - de thuistaal is niet het Nederlands 7 Onder niveau van onderwijs verstaat men de school, de vestigingsplaats, het kleuteronderwijs, het lager onderwijs, het leerjaar, de leerlingengroep, het studiegebied of de administratieve groep 15

16 Wanneer kan een school een leerling weigeren? De school KAN een leerling WEIGEREN a) als de leerling op het moment van de effectieve instap in de school niet voldoet aan de toelatingsvoorwaarden b) als er geen plaats meer is in de school of in de klas die haar maximumcapaciteit bereikt heeft. c) als de leerling definitief uitgesloten is uit de school. Definitief uitgesloten = de leerling werd het vorige schooljaar of het jaar daarvoor na een tuchtprocedure definitief uit de school verwijderd. Een school voor gewoon onderwijs KAN een leerling WEIGEREN d) op grond van onvoldoende draagkracht en na een welbepaalde procedure als die leerling zich met een inschrijvingsverslag voor het buitengewoon onderwijs(basisonderwijs of secundair onderwijs) type 1 7 aanbiedt. Een school voor gewoon secundair onderwijs en gelegen binnen een LOP-regio KAN een leerling WEIGEREN e) die in een andere school definitief werd uitgesloten in de loop van het schooljaar en zich in de nieuwe school aanbiedt om ingeschreven te worden, enkel na overleg en goedkeuring binnen het LOP en op basis van criteria die vooraf bepaald werden door het LOP(zoals percentage GOK-leerlingen, ) b) Er is geen plaats meer in de school: de school is vol De schoolbesturen beslissen zelf tot op welk niveau 8 zij hun school VOL verklaren. Zij bepalen ook zelf wanneer de maximumcapaciteit omwille van materiële omstandigheden overschreden wordt. Eenmaal de school zich VOL verklaart, mag zij geen bijkomende leerling meer inschrijven. In een aantal uitzonderlijke gevallen kan het schoolbestuur toch overgaan tot een inschrijving alhoewel het de school vol verklaard heeft: - indien een anderstalige nieuwkomer zich aanbiedt in het basisonderwijs; - indien een leerling verblijft in een voorziening verbonden aan een school voor buitengewoon onderwijs; 8 Onder niveau van onderwijs verstaat men de school, de vestigingsplaats, het kleuteronderwijs, het lager onderwijs, het leerjaar, de leerlingengroep, het studiegebied of de administratieve groep 16

17 - indien een leerling die geplaatst is door de jeugdrechter of door een comité voor bijzondere jeugdzorg zich aanbiedt in het basisonderwijs - indien de leerling als interne verblijft in een internaat verbonden aan de basisschool; - indien een leerling deelneemt aan een project m.b.t Onderwijs in Eigen Taal en Cultuur in een school voor gewoon basis- of secundair onderwijs. c) Weigering van een definitief uitgesloten leerling Indien de school bepaalt dat bij de overgang van leerlingen van een autonome eerste graad secundair onderwijs naar de tweede graad secundair onderwijs geen formele inschrijving wordt gevraagd (omdat beide scholen zich op dezelfde campus bevinden en dit ook uitdrukkelijk vermeld staat in het schoolreglement), dan wordt die school als een geheel beschouwd en heeft dit gevolgen voor het weigeren van leerlingen die definitief uitgesloten werden. B.v. een leerling die definitief uitgesloten werd in het tweede jaar van de autonome middenschool kan het volgende schooljaar in het derde jaar worden geweigerd indien beide scholen zich op dezelfde campus bevinden en als een geheel beschouwd worden. d) Weigering van een leerling met een inschrijvingsverslag voor Het buitengewoon onderwijs Vooraleer het schoolbestuur van een gewone school een leerling met een inschrijvingsverslag buitengewoon onderwijs type 1-7 weigert, overlegt het eerst met de ouders en het centrum voor leerlingenbegeleiding. Het houdt ook rekening met de verwachtingen van de ouders ten aanzien van het kind en ten aanzien van de school alsook met de concrete ondersteuningsnoden van de leerling op het vlak van onderwijs, sociaal functioneren en mobiliteit. Verder maakt het schoolteam een inschatting van het aanwezige draagvlak in de school voor de betreffende leerling en van de beschikbare ondersteunende maatregelen binnen en buiten het onderwijs. e) Weigering van een definitief uitgesloten leerling die zich in de loop van het schooljaar in een andere school aanbiedt - Wanneer het LOP er niet in slaagt vooraf criteria en procedures af te spreken die zullen gehanteerd worden om op basis van draagkracht elders uitgesloten leerlingen te weigeren, kan geen enkele school binnen dat LOP een elders definitief uitgesloten leerling weigeren. - Scholen die gelegen zijn in gemeenten waar geen LOP werkzaam is, kunnen geen leerling weigeren die in een andere school definitief uitgesloten werd. Als een school weigert om een leerling in te schrijven, dan moet ze dit binnen de vier dagen schriftelijk laten weten en motiveren aan de 17

18 ouders en aan de voorzitter van het LOP. Dit gebeurt tegen afgiftebewijs of via een aangetekende brief. De termijn van de 4 kalenderdagen gaat in op het ogenblik dat het schoolbestuur effectief beslist heeft tot weigering. Deze brief deelt aan de ouders ook mee dat zij voor informatie of bemiddeling een beroep kunnen doen op het LOP of klacht kunnen indienen bij de Commissie inzake Leerlingenrechten. Wat kan een ouder/leerling doen, als hij niet akkoord gaat met een weigering? Om te beginnen kan de ouder/leerling de school om uitleg vragen. In een gesprek wordt misschien duidelijk waarom de school de leerling weigert. Gaat de ouder/leerling nog niet akkoord? Dan kan de ouder/leerling per brief (binnen de 30 dagen) een klacht indienen bij de Commissie inzake leerlingenrechten. Deze Commissie beslist dan of de weigering om de leerling in te schrijven terecht is of niet. Na ontvangst van de klacht oordeelt de Commissie binnen de vijf kalenderdagen over de grond van de zaak. Oordeelt de Commissie dat de school het recht had de leerling te weigeren, dan kan deze rekenen op de hulp van het lokaal overlegplatform bij het zoeken naar een andere, geschikte school. In ieder geval, indien de leerling op zoek moet naar een andere school, kan hij altijd rekenen op de hulp van het lokaal overlegplatform. Het LOP start in ieder geval altijd een bemiddeling op om een oplossing te zoeken voor de leerling die geweigerd werd om één van de volgende redenen: - omwille van een definitieve uitsluiting verandert de leerling van school in de loop van het schooljaar en de nieuwe school heeft reeds zo veel leerlingen die bijzondere aandacht en begeleiding(b.v. GOKleerlingen 9 ) nodig hebben dat haar draagkracht onder druk komt te staan - de gewone school kan niet voldoen aan de noden van een leerling met een inschrijvingsverslag voor het buitengewoon onderwijs type 1 7. Het LOP organiseert daartoe een bemiddelingscel waarvan het de samenstelling en de werkingsprincipes bepaalt.. 9 GOK-leerlingen zijn leerlingen die voldoen aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs - de thuistaal is niet het Nederlands 18

19 Wat doen als de school een leerling die voldoet aan de toelatingsvoorwaarden, niet wil inschrijven? BIJ WEIGERING MOET DE SCHOOL DE OUDERS EN DE VOORZITTER VAN HET LOP BINNEN DE 4 DAGEN SCHRIFTELIJK OP DE HOOGTE BRENGEN MET VERMELDING VAN DE REDEN VAN DE WEIGERING. INDIEN DE LEERLING VOLDOET AAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN EN DE SCHOOL WIL DE LEERLING NIET INSCHRIJVEN, IS HET ALS LEERLING EN ALS OUDER BELANGRIJK EROVER TE WAKEN DAT DE GEGEVENS VAN DE LEERLING GENOTEERD WORDEN IN HET INSCHRIJVINGSREGISTER VAN DE SCHOOL EN ONDERTEKEND WORDEN. DIT IS BELANGRIJK BIJ EEN EVENTUELE PROCEDURE VAN WEIGERING ACHTERAF. De Commissie inzake Leerlingenrechten Indien een ouder/leerling een weigering tot inschrijving betwist, kan hij een klacht indienen bij de Commissie inzake Leerlingenrechten. Deze commissie moet oordelen of de weigering terecht is of niet en kan aan de Vlaamse Regering voorstellen om een sanctie te nemen. Die sanctie bestaat niet in een feitelijke inschrijving van de betrokken leerling maar in het terugvorderen of inhouden van een bedrag op de werkingsmiddelen van de school (die terugvordering mag niet meer bedragen dan 10% van het werkingsbudget van de school en mag niet raken aan de werkingsmiddelen bestemd voor betaling van personeel). De Commissie is onafhankelijk, bestaat uit zes leden plus een voorzitter en wordt samengesteld door de Vlaamse Regering. In tegenstelling tot de lokale overlegplatforms bestaat de commissie niet uit vertegenwoordigers van de verschillende betrokken organisaties in het LOP. De voorzitter is een jurist, twee leden zijn vertrouwd met de onderwijsregelgeving, twee leden hebben een bijzondere kennis op het vlak van de kinderrechtenbescherming en de overige twee zijn vertrouwd met het grondwettelijk en administratief recht. Tegen een uitspraak van de Commissie Leerlingenrechten is geen beroep mogelijk bij de Vlaamse Regering. Commissie Leerlingenrechten H. Consciencegebouw 5C Koning Albert II-laan, 1210 Brussel Tel. (02) De uitspraken van en informatie over de Commissie inzake Leerlingenrechten zijn te vinden op de website 19

20 Laattijdige instap is nog opvallender bij kleuters van laaggeschoolde en economisch niet-actieve ouders, bij kleuters met een vreemde nationaliteit en bij anderstalige kleuters. INSCHRIJVINGSMODALITEITEN Vanaf wanneer mag een school de inschrijvingen starten? Er kan niemand worden ingeschreven vóór de startdatum van de inschrijvingsperiode. Vanaf het schooljaar gebeuren de inschrijvingen ten vroegste op 1 september van het voorafgaande schooljaar. Afgezien van die beperking is het de autonomie van de school en/of het schoolbestuur om te bepalen wanneer men start met het inschrijven van leerlingen voor het nieuwe schooljaar. Dit betekent concreet dat elke school zelf beslist of ze een inschrijvingsperiode met eventueel voorrangsperioden bepaalt of niet. Wanneer ze dit wel doet, moet de inschrijvingsperiode(en eventueel voorrangsperioden) en de procedure vermeld staan in het schoolreglement. Er kan niemand worden ingeschreven vóór de startdatum van de inschrijvingsperiode. De scholen van een werkingsgebied van een LOP kunnen afspraken maken rond een gemeenschappelijke inschrijvingsperiode en gemeenschappelijke voorrangsperioden en/of -regelingen. Het LOP en de scholen zullen in dat geval ervoor zorgen dat deze inschrijvingsperiode en de procedure voldoende naar de ouders toe gecommuniceerd wordt. Hoe weten de ouders wanneer zij aanspraak kunnen maken op een voorrangsregeling? Elke voorrangsperiode moet voorafgaan aan het begin van de inschrijvingsperiode voor alle leerlingen. De voorrangsregelingen en -perioden moeten goed naar de ouders toe gecommuniceerd worden. De inschrijvingen gebeuren binnen elke voorrangsperiode chronologisch en volgens het principe wie eerst komt, eerst maalt. De periode waarbinnen een voorrangsrecht geldt, kan niet langer zijn dan 6 weken. Met uitzondering van de voorrang voor broers en zussen kunnen andere voorrangsperioden gelijktijdig ingelegd worden. Moet een leerling zich elk leerjaar opnieuw laten inschrijven of kan een school dit eisen? Een leerling die zich in een bepaalde school inschrijft, blijft gedurende zijn hele studieloopbaan in die school ingeschreven tenzij hij definitief uitgesloten wordt of zich vrijwillig laat uitschrijven om zich in een andere school te laten 20

21 inschrijven. Het is dus overbodig om zich elk schooljaar opnieuw in te schrijven en de school kan dit ook niet eisen. Een school kan wel aan haar leerlingen vragen om jaarlijks te bevestigen in welke studierichting zij zullen school lopen om de school toe te laten de verdeling van de leerlingen over de verschillende klasgroepen te organiseren en het schooljaar optimaal voor te bereiden. In het schoolreglement moet opgenomen worden hoe de ouders dit moeten meedelen aan de school. Toch verleent de wetgever toelating aan basisscholen waarvan het lager onderwijs een kleinere capaciteit heeft dan het kleuteronderwijs, om een herinschrijving te vragen aan de ouders. Het schoolbestuur moet dit dan wel uitdrukkelijk vermelden in zijn schoolreglement. Anderzijds kan een schoolbestuur voor zijn kleuterscholen, lagere en secundaire scholen die op een zelfde campus gelegen zijn, inschrijvingen van de ene naar de andere school laten doorlopen wanneer een leerling overgaat van een autonome kleuterschool naar een autonome lagere school of van een autonome 1 ste graad secundair onderwijs naar een autonome tweede graad secundair onderwijs. Ook in dit geval is het schoolbestuur verplicht dit op te nemen in zijn schoolreglement. Waar kunnen ouders terecht wanneer er problemen zijn rond de inschrijving van hun kind in een school die in een gemeente ligt waar geen LOP is? WANNEER ER PROBLEMEN ZIJN ROND INSCHRIJVING IN GEMEENTEN WAAR GEEN LOP IS, MOET DE SCHOOL DE MOTIVERING STUREN NAAR HET DEPARTEMENT ONDERWIJS Koning Albert II-laan Brussel. Voor het basisonderwijs motivatie richten aan Chris Deloof, Afdeling Basisscholen lokaal 4AO4 Voor het secundair onderwijs motivatie richten aan Tine Debruyne, Afdeling Beleidsuitvoering Secundaire Scholen DE OUDERS WORDEN BIJGESTAAN DOOR EEN LOP UIT DE BUURT 21

22 «Eerst vond ik het plezierig om naar school te gaan. Zoveel materiaal, zo'n mooie school. Maar ik werd al snel gepest en ik kon niets terugdoen want ik sprak de taal niet. Dus zocht ik automatisch andere vreemdelingen op. Je wil je toch ergens goed voelen? Wij droegen tweedehands en zij hadden mooie kleren. Maar daar moesten ze ons niet mee uitlachen. Dat is dikwijls tot vechten gekomen.» (Jibril, 19) (uit Klasse januari 1999) 22

23 2. DE OPRICHTING VAN LOKALE OVERLEGPLATFORMS (LOP S) Een effectief gelijke onderwijskansenbeleid in het onderwijs berust voor een groot deel op een lokale dynamiek. Om hieraan tegemoet te komen treden er vanaf 1 september lokale overlegplatforms (LOP) in werking, verspreid over heel Vlaanderen. Ze krijgen elk een welbepaald werkingsgebied van een aantal gemeenten of een regio toegewezen. Er zijn LOP s voor het basisonderwijs en LOP s voor het secundair onderwijs. Het LOP probeert alle leerlingen gelijke kansen te bieden om te leren en zich te ontwikkelen. Tegelijkertijd tracht het LOP elke vorm van uitsluiting, discriminatie en sociale scheiding tegen te gaan. In het LOP zitten schooldirecties, directies van CLB s, vertegenwoordigers van vakverenigingen, ouderverenigingen, leerlingen, armen, allochtonen, de integratiedienst, onthaalbureaus voor anderstalige nieuwkomers, onderwijsopbouwwerk en de sociale sector. Het LOP heeft naast een onderzoek- en adviesopdracht, ook een bemiddelende en ondersteunende rol in de realisatie van het inschrijvingsrecht. De medewerkers van het LOP zullen o.a. bemiddelen om een oplossing te zoeken voor een geweigerde leerling. Ze zullen de ouders en/of de leerling ook bijstaan in hun/zijn zoektocht naar een geschikte school in geval van weigering. Taken van het lokaal overlegplatform De LOP s hebben eigenlijk als taak het gelijke onderwijskansenbeleid op lokaal vlak te realiseren en toe te zien op de uitvoering van het decreet. Praktisch gezien komt het erop neer dat het LOP - een huishoudelijk reglement over zijn werking zal opstellen; - zal instaan voor het opmaken van een 10 omgevingsanalyse inzake ongelijke onderwijskansen binnen het werkingsgebied; - afspraken maakt over de wijze van realisatie van de doelen (van het decreet), d.i. het kan instrumenten ontwikkelen om het inschrijvingsrecht mee te realiseren; - instrumenten ontwikkelt om een meer diverse schoolpopulatie te bekomen, d.w.z. aan de hand waarvan kansarme leerlingen geleid worden naar scholen met een gering aantal 11 GOK-leerlingen en kansrijke leerlingen naar scholen met een hoog aantal GOK-leerlingen. 10 de lokale onderwijssituatie inzake gelijke onderwijskansen in cijfers 11 GOK-leerlingen zijn leerlingen die voldoen aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs 23

24 - afspraken maakt betreffende de opvang van anderstalige nieuwkomers in het onthaalonderwijs; - 12 de relatieve aanwezigheid (her)berekent in het werkingsgebied; - een bemiddelingsrol uitoefent bij weigering van leerlingen inzake recht op toegang in een school en afspraken maakt inzake de uitoefening van de bemiddeling; - afspraken maakt met de scholen van zijn regio over het hanteren van een gemeenschappelijke inschrijvingsperiode en de communicatie van hun inschrijvingsbeleid naar de ouders toe; - afspraken maakt met de scholen van zijn regio om effectief een voorrangsregeling te voorzien voor kansarme(gok-) 13 leerlingen; - in onderling overleg tussen de partners criteria en procedures opstelt op basis waarvan gewone secundaire scholen een in een andere school definitief uitgesloten leerling in de loop van het schooljaar kunnen weigeren; - instrumenten ontwikkelt om dubbele inschrijvingen te voorkomen. Maar het LOP doet meer dan alleen maar ervoor zorgen dat het inschrijvingsrecht correct toegepast wordt, statistische gegevens verzameld worden en een uit pedagogisch oogpunt optimale verhouding van kansarme en andere leerlingen(de decretale opdrachten) in scholen nagestreefd wordt. Het LOP evolueert steeds meer naar een lokale overlegstructuur waar onderwijsproblemen, school-, net- en sectoroverstijgend aangepakt worden. Op langere termijn kan het LOP een forum bieden om actief te werken aan een totaalbeleid gelijke kansen, waar school- en netoverstijgende thematieken aan bod komen, zoals hoe kunnen indirecte barrières voor kansarme leerlingen(bijvoorbeeld hoge schoolkosten) weggewerkt worden? De spijbelproblematiek en de opvolging van problematische schoolloopbanen zijn andere voorbeelden van deze gezamenlijke aanpak. Het LOP kan hier bovendien ook zowel op lokaal en provinciaal als op Vlaams vlak een stuwende kracht zijn achter veranderingen en advies uitbrengen op alle niveaus. Voor de ondersteuning van de lokale overlegplatforms wordt door de Vlaamse regering Departement Onderwijs - een deskundige aangeduid. Deze vervult zowel een organisatorische als een inhoudelijke rol. De verschillende LOP s en de deskundigen vindt u op: - de thuistaal is niet het Nederlands 12 het percentage leerlingen dat in het werkingsgebied van het LOP aan één of meerdere GOK-indicatoren voldoet 13 GOK-leerlingen zijn leerlingen die voldoen aan één van de volgende voorwaarden: - hun gezin leeft van een vervangingsinkomen - ze worden (tijdelijk) buiten het gezinsverband opgenomen - de ouders behoren tot de trekkende bevolking - de moeder is niet in het bezit van een studiegetuigschrift van het zesde jaar beroepsonderwijs - de thuistaal is niet het Nederlands 24

25 Het lokaal overlegplatform wordt voorgezeten door een voorzitter die aangesteld wordt door de minister van onderwijs, na overleg met het lokaal platform. De voorzitter moet vertrouwd zijn met het ruime onderwijsveld. Er is onverenigbaarheid met het zetelen in een schoolbestuur of inrichtende macht, het personeelslid zijn van één van de betrokken scholen, scholengroepen, scholengemeenschappen of CLB s. De verschillende voorzitters vindt u op: Samenstelling van het lokaal overlegplatform De lokale overlegplatforms zijn zeer ruim samengesteld. De deelnemers aan het lokaal overlegplatform zijn niet beperkt tot de onderwijswereld. Ook andere partners die onrechtstreeks met het onderwijs en (on)gelijke onderwijskansen te maken hebben, worden betrokken. De partners zijn: - De directies, inrichtende machten van de scholen en de centra voor leerlingenbegeleiding in het werkingsgebied; - De directies en inrichtende machten van scholen voor het buitengewoon onderwijs van buiten het werkingsgebied indien er frequente leerlingenstromen zijn met scholen binnen het LOP-gebied; - daarnaast zijn ook de leerkrachten vertegenwoordigd door hun vakorganisaties: één vertegenwoordiger per vakorganisatie; - de ouders hebben zitting via een vertegenwoordiger van elke erkende oudervereniging, in totaal 2 afgevaardigden voor de ouderverenigingen per LOP; - indien het een LOP betreft voor het secundair onderwijs, zijn de leerlingen vertegenwoordigd via een afgevaardigde uit de leerlingenraden, in totaal 2 per LOP; - daarnaast zijn er vertegenwoordigers van het lokale socio-culturele veld: de etnische minderheden(2), de integratiesector(1), de onthaalbureaus van het werkingsgebied(1), de verenigingen voor armen(2) en het onderwijsopbouwwerk(1); - ook zijn er ten hoogste vier vertegenwoordigers van lokale socioeconomische en/of culturele partners; - de gemeente heeft eveneens een vertegenwoordiger. Deze verzorgt de band tussen het gemeentelijk beleid en het overlegplatform, stelt vergaderzalen ter beschikking van het LOP en steunt het LOP in een aantal gevallen financieel. De vertegenwoordigers van het onderwijsopbouwwerk en van de lokale socioculturele en/of socio-economische partners worden tijdens een eerste vergadering door de andere leden aangeduid. 25

26 Structuur van het lokaal overlegplatform Het LOP heeft een algemene vergadering, die afhankelijk van het LOP 2 à 3 maal per jaar samenkomt en een dagelijks bestuur dat op regelmatige basis vergadert. Daarnaast is er binnen het LOP ook een bemiddelingscel die bemiddelt bij inschrijvingsproblemen. Meestal zijn er ook verschillende werkgroepen actief. Er zijn gemandateerden die alleen in de algemene vergadering zitten, anderen zitten ook nog in het dagelijks bestuur en/of in een werkgroep. Dit hangt af van het persoonlijk engagement van de gemandateerde. Werking van het lokaal overlegplatform - De werking van het LOP wordt geregeld in een bij consensus tot stand gekomen huishoudelijk reglement. - Het huishoudelijk reglement voorziet in de oprichting van een dagelijks bestuur dat de besprekingen en beslissingen van het LOP voorbereidt, en dat gemachtigd kan worden de bevoegdheden van het LOP uit te oefenen. Het huishoudelijk reglement bepaalt de participanten die in het dagelijks bestuur vertegenwoordigd zijn en op welke wijze. - Het huishoudelijk reglement legt tenminste de volgende zaken vast: de standplaats van het lokaal overlegplatform; het minimum aantal bijeenkomsten per jaar; de wijze en termijn van bijeenroeping; de wijze van opmaak van de vergaderagenda; de wijze waarop in de plaatsvervanging van afwezige participanten wordt voorzien; de aanwezigheids- en stemquota om tot besluitvorming te komen bij gebrek aan consensus; het takenpakket van de voorzitter en de deskundige; de wijze waarop het werkingsbudget wordt aangewend; de wijze waarop gegevens die nodig zijn voor de werking van het lokaal overlegplatform worden opgevraagd; de wijze waarop de verslagen gemaakt worden; de samenstelling, inzonderheid de wijze waarop de verschillende participanten worden vertegenwoordigd, de bevoegdheden en de werking van het dagelijks bestuur en van eventueel andere deelorganen; de wijze waarop bij het falen van een bemiddeling de Commissie inzake Leerlingenrechten op de hoogte moet gebracht worden. Als bijlage bij het huishoudelijk reglement wordt de lijst van de deelnemers aan het lokaal overlegplatform toegevoegd. 26

27 <<Je moet je als allochtoon almaar extra bewijzen. Zelfs al is je uiterlijk helemaal westers en blank, je Turkse familienaam volstaat om je anders te behandelen. Door met onderscheiding te slagen toon ik wat ik waard ben.>> (uit Klasse oktober 2001) 27

28 3. HET EXTRA ONDERSTEUNINGSAANBOD Het gelijke onderwijskansendecreet vervangt de vroegere tijdelijke regelingen die in extra personeel en middelen voorzagen voor de jongeren met leerachterstand. Scholen met deze doelgroepen kunnen beroep doen op aanvullende lestijden, begeleiding en ondersteuning. Het is de bedoeling een onderwijspraktijk uit te bouwen die rekening houdt met de taalachterstand en diversiteit van elke leerling. Door de globale aanpak genieten alle kinderen, kansarm of kansrijk, van deze inspanningen. De extra ondersteuning die scholen krijgen: - is voor een periode van drie jaar - elke school bepaalt zelf hoe ze het extra personeel inzet. Dat kan dus verschillen van school tot school. Elke school moet wel een beginanalyse opmaken, prioriteiten vastleggen en een concreet plan opstellen waarmee ze de kansen van haar leerlingen moet bevorderen. - na 3 jaar wordt door de onderwijsinspectie nagegaan of de scholen met de verkregen GOK-uren 14 de doelstellingen die ze zichzelf hebben gesteld, ook daadwerkelijk gehaald hebben. Als de evaluatie positief uitvalt, worden de extra middelen voor drie jaar verlengd. Bij een negatieve evaluatie is de school die middelen voor drie jaar kwijt. Cruciaal is uiteraard de bepaling van de grootte van de problematiek in een school. Daarvoor moet het aantal leerlingen bepaald worden dat voldoet aan bepaalde kenmerken (de gelijke onderwijskansenindicatoren. De gelijke onderwijskansenindicatoren in het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs verschillen van deze in de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. Gaat hun kind naar het basisonderwijs of de eerste graad van het secundair onderwijs, dan zullen de ouders bij de inschrijving een formulier meekrijgen met vragen over de sociale, culturele en economische toestand van het gezin. De ouders hebben er alle belang bij dit formulier zorgvuldig in te vullen en terug te bezorgen aan de school. De vragen hebben immers betrekking op de gelijke onderwijskansenindicatoren. Deze bepalen of de school extra middelen en personeel krijgt in het kader van het gelijke onderwijskansendecreet. Door het formulier in te vullen, te dateren en te ondertekenen, VERKLAREN DE OUDERS OP EER dat de gegevens juist zijn. Als het kind buiten het gezin wordt opgevangen, is er ook een verklaring nodig van de persoon, voorziening of sociale dienst waar het kind is opgenomen. Ouders zijn niet verplicht op die vragen te antwoorden, maar eigenlijk is het wel belangrijk die gegevens te hebben, anders kan de school extra ondersteuning mislopen. 14 GOK-uren: aanvullende lestijden voor scholen met een groot aantal leerlingen die beantwoorden aan de gelijke onderwijskansenindicatoren 28

29 Voor het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs richt het beleid zich vooral op preventie van leerachterstand. De indicatoren peilen bijgevolg naar de socio-economische achtergrond van de leerlingen: 1. het gezin leeft (uitsluitend) van een vervangingsinkomen (volledige werkloosheid, invaliditeitsuitkering, bestaansminimum of leefloon, etc.); 2. de ouders behoren tot de trekkende bevolking (binnenschippers, kermis- of circusexploitanten, woonwagenbewoners); 3. de moeder is niet in het bezit van een diploma secundair onderwijs (een studiegetuigschrift van het 2 de leerjaar van de derde graad van het beroepssecundair onderwijs of een daarmee gelijkwaardig studiebewijs); 4. de leerling leeft tijdelijk of permanent buiten het eigen gezin; 5. de thuistaal is niet het Nederlands Als minstens 1 op 10 leerlingen van de school of de vestigingsplaats 15 aan één van de indicatoren voldoet, dan krijgt de school extra personeel. Opgelet! Een leerling die enkel voldoet aan de indicator thuistaal niet het Nederlands(TNN) telt niet mee voor het bereiken van de 10% grens noch voor aanvullende ondersteuning; alleen in combinatie met minstens één van de andere indicatoren komt de indicator TNN in aanmerking voor aanvullende ondersteuning en krijgt daardoor extra gewicht. Franstalige leerlingen die niet in achterstandssituaties leven, zoals bepaald door de eerste vier indicatoren, leveren dus geen extra middelen op. Voor elk van de indicatoren bepaalt de Vlaamse Regering een gewicht. De leerlingen genereren op basis van het gewicht van de gelijke kansenindicatoren die op hen van toepassing zijn, een aantal punten voor hun school. Na een aantal correcties beslist de Regering, uiteraard binnen het onderwijsbudget, hoeveel extra uren/leerkracht een punt vertegenwoordigt. De zojuist genoemde correcties zijn een factor waarmee het gewicht vermenigvuldigd wordt indien de school 80% of meer leerlingen telt die vallen onder een of meerdere van de eerste vier indicatoren. Daarnaast kan de Regering nog een coëfficiënt bepalen voor de Brusselse scholen. Voor de tweede en de derde graad van het secundair onderwijs voorziet het Decreet in andere indicatoren, die eerder gericht zijn op remediëring van leerachterstand, nl.: 1. de leerling heeft een schoolse achterstand van tenminste twee jaar; 15 De vestigingsplaats mag niet in een zelfde of aangrenzende gemeente of in het tweetalig gebied in Brussel-Hoofdstad gelegen zijn om als school beschouwd te worden 29

30 2. de leerling is een neveninstromer (een neveninstromer is een leerling die ingeschreven is in een leerjaar van de 2 de of 3 de graad van het technisch of beroepssecundair onderwijs, het vorige schooljaar in een andere school ingeschreven was én dat schooljaar een oriënteringsattest B of C behaalde). 3. de leerling volgde het jaar ervoor 16 onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers. Voor deze gegevens moeten ouders niks invullen omdat de school die gegevens al heeft. Als minstens één vierde van de leerlingen in de school voldoen aan die indicatoren, dan krijgt de school extra personeel. Leerlingen die vallen onder één of meerdere indicatoren genereren een puntengewicht dat opnieuw vertaald wordt naar uren-leerkracht voor de school. Dit decreet werkt met een gesloten enveloppe, dwz. dat de Vlaamse Regering en de minister op voorhand het budget gelijke kansen bepalen en op basis daarvan wordt het puntengewicht vertaald in uren-leerkracht. De omzendbrieven inzake gelijke onderwijskansen zijn te vinden op de site: Praktische vragen en antwoorden m.b.t. het inschrijvingsrecht, de LOP s, rechtsbescherming en het extra ondersteuningsaanbod vind je op de site: 16 onthaalonderwijs = dit is onderwijs met voornamelijk lessen Nederlands voor kinderen van vluchtelingen en asielzoekers; ze volgen dit type onderwijs vóór ze naar de gewone school gaan. 30

31 «Allochtone jongens doen Mechanica, allochtone meisjes Kleding. Dat lijkt bijna wetmatig. Allochtone ouders zijn vaak niet goed op de hoogte van wat er in het Vlaamse onderwijs allemaal kan. Ze zijn niet zo mondig, hebben weinig contact met de school of het CLB. Mijn ouders zijn laaggeschoolde Turkse immigranten. Ik zat in een concentratieschool. Noch de leraren of het CLB hebben me aangeraden iets te studeren waarin ik me kon ontplooien. Ik kon geen naald vasthouden, maar deed toch vier jaar Kleding. Ik wou almaar liever met mensen werken, niet met stoffen. Maar mijn mogelijkheden waren ondertussen al sterk beperkt. Ik schakelde over naar kinderverzorging. Toen ik nadien deelnam aan het tewerkstellingsproject "Interculturalisme van de kinderdagverblijven" ontdekte ik dat ik meer in mijn mars had. Ik kreeg zelfvertrouwen en nam zelf mijn toekomst in handen. Ik volgde de deeltijdse opleiding voor jeugd- en gehandicaptenzorg. Nadien ook de vierjarige deeltijdse opleiding voor gegradueerde orthopedagogie. Ik studeerde af met grote onderscheiding. Scholen houden veel te weinig rekening met verschillen. Niet dat ik vind dat ze mij speciaal moeten behandelen, maar ze mogen toch oog hebben voor mensen met een verschillende achtergrond. Extra taalles, huiswerkbegeleiding, meer informatie over het schoolsysteem, het helpt mensen die dat van thuis niet meekrijgen.» (uit Klasse oktober 2001) 31

32 Een ouder: Ze spreken op school van de Ardennen, de zee, over pretparken, alsof wij daar allemaal geweest zijn. We moeten opzoekingen doen op de PC, in de kranten, in de bibliotheek, dit is voor ons niet vanzelfsprekend. Achmed (3 de kleuterklas) krijgt bijna dagelijks één of andere lange en moeilijke brief mee uit de school. Zijn ouders kunnen echter nog niet goed Nederlands lezen of spreken. Enkele woorden begrijpen ze wel, maar deze zijn moeilijk terug te vinden in de lange brieven. Ook wordt af en toe iets in het heen en weerschriftje gekrabbeld door de juf. Dit begrijpen ze zeker niet. Kenny leeft vijf dagen van de week in een vreemde wereld. In de klas leert hij hoe de wereld eruit ziet. Leeslessen over vaders en moeders die werk hebben, op reis kunnen met de kinderen. Thuis heeft iedereen een eigen kamer, vaak is er een tuin waar je naar hartelust in kan spelen. Wie naar school gaat, wordt geholpen bij huiswerk en lessen. Op tafel staat altijd iets lekkers. Ontspanning is er op verschillende manieren aanwezig. Kenny begrijpt het niet, bij hem thuis is alles zo anders. Vader heeft geen werk, moeder kan niet lezen of schrijven. Thuis is er vaak ruzie en soms geen eten. Slapen doet hij in een kamer, samen met vier broers en zussen. Op een klein binnenkoertje, waar de zon niet aankan wordt er gespeeld. Kenny is nog jong en stelt zich nog maar weinig vragen bij die andere wereld.. Maar eens hij beseft dat er bij hem thuis heel wat minder mogelijk is, zal hij zich heel erg schamen over zijn thuissituatie. Op school leer je hoe het er in de wereld aan toe gaat. Kenny zijn wereld is niet gekend op school. 32

33 3 MATERIALENBANK Wil je meer weten over het thema? Een aantal LOP s hebben zelf ook al wat materiaal aangemaakt, zoals folders of video s. Check dit even bij je deskundige, meestal zal je dit wel spontaan krijgen. We kunnen zelf alles onmogelijk uitproberen. De websites werden wel allemaal gecheckt. Deze lijst zal ook nooit definitief zijn. Voor tips, suggesties, opmerkingen chris.cnop@vsknet.be Inhoudstafel 3.1. Gelijke kansenbeleid algemeen + vragen/info over onderwijs (p34-p35) 3.2. Organisaties/websites met informatie/materiaal over kansarmoede (p36-p38) 3.3. Organisaties/websites met informatie/materiaal rond etnisch-culturele minderheden (p39-p40) 3.4. Andere organisaties/websites (p41) 3.5. Didactische spelen/methodieken (p42-p43) 3.6. Boeken (p44-p46) 3.7. Film/documentaire/video (p47-p51) 33

34 3.1.Gelijke kansenbeleid algemeen + vragen/info over onderwijs De website van het departement onderwijs over Gelijke Onderwijskansen. Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan Brussel Je kunt op de website doorklikken naar: - Verschillende informatiebrochures over het GOK-decreet (in pdf formaat) in Nederlands, Frans, Engels, Standaard Arabisch, Turks Brochures over het GOK-decreet kan je bestellen/aanvragen bij de Cel Publicaties Onderwijs 02/ De regelgeving en de beleidsteksten over GOK - De lijst met de LOP s, de gegevens van de LOP voorzitters en de LOP deskundigen. - De Commissie inzake Leerlingenrechten (hoe je ze kan bereiken, hoe ze werkt, de verslagen, ) - Vragen en antwoorden voor scholen over het inschrijvingsrecht, de LOP s, de Commissie leerlingenrechten, ondersteuning van scholen. Heb je vragen over onderwijs, dan kan je terecht bij het Steunpunt voor Ouders en Leerlingen. Deze dienst geeft je, indien mogelijk, een antwoord op je vraag of verbindt je door met de dienst die je met je vraag kan helpen. Voor het basisonderwijs: 02/ scholen.basisonderwijs.agodi@vlaanderen.be Voor secundair onderwijs: - Voor Antwerpen: 02/ marleen.callaert@ond.vlaanderen.be - Voor Limburg: 02/ luc.vanschoonbeek@ond.vlaanderen.be - Voor Oost-Vlaanderen: 02/ godelieve.verstraete@ond.vlaander.be - Voor Vlaams-Brabant en Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 02/ gilberte.toebaert@ond.vlaanderen.be - Voor West-Vlaanderen: 02/ martine.vanderschueren@ond.vlaanderen.be - Voor het buitengewoon secundair onderwijs (BuSO): 02/ annemarie.vandecasteele@ond.vlaanderen.be 34

35 Hier vind je een alfabetische lijst van woorden die vaak in onderwijs gebruikt worden en een bijbehorende woordverklaring. Aanvankelijk vond je op deze website info over het LOP Gent. Ondertussen hebben al een aantal andere LOP s zich hierop aangesloten. Je kan er eens gaan neuzen om te kijken hoe zo n LOP in mekaar zit, je kan er ook zien wanneer er LOP-vergaderingen zijn, verslagen raadplegen, enz.. Er is ook een link naar een interessante nieuwsbrief: GALOP. Is de databank met decreten en besluiten over het Vlaamse onderwijs en de omzendbrieven die over de onderwijswetgeving verspreid worden. Vlaamse Onderwijsraad Leuvenseplein 4, 1000 Brussel Tel Fax Vertegenwoordigers uit het hele onderwijslandschap overleggen in de Vlor over het onderwijsbeleid. Op basis daarvan geeft de Vlor adviezen aan de Vlaamse minister van Onderwijs en het Vlaamse Parlement. Daarnaast kan de Vlor overleg organiseren en onderzoek laten doen over alle onderwijsthema's waarvoor de Vlaamse Gemeenschap bevoegd is. Op de website vind je naast de meest recente adviezen ook een lijst met publicaties, waaronder enkele over gelijke kansen. 35

36 3.2. Organisaties/websites met informatie/materiaal rond kansarmoede Armoede.be wil een digitaal verzamelpunt worden van informatie over het armoededebat en de praktijk van de armoedebestrijding. Niet minder dan elf verschillende partners werkten mee aan dit initiatief. Op deze website vind je massa s links en informatie over armoede en ongelijke/gelijke kansen. Je vindt er getuigenissen, interessante acties, materiaal om mee op school te werken, heel wat verwijzingen naar andere organisaties die met kansarmoede bezig zijn. Er is een apart luik rond onderwijs. SOS Schulden op school Kapellestraat Aalst Tel. : 053/ Dit is de website van de organisatie SOS Schulden op school. Deze organisatie werkt rond kansarmoede en onderwijs en houdt zich o.m bezig met het inventariseren van goede praktijkvoorbeelden om goedkoop onderwijs te organiseren. Zo organiseren ze ieder jaar de Vlaamse beurs voor goedkoop onderwijs. Huidevetterstraat Brussel Tel (02) Fax (02) Armoede en achterstelling spelen door in het onderwijs en de opleiding. Een school kan de armoede niet uitschakelen. Ook de publicatie van boeken, van handleidingen of van educatieve spelen kan dat niet. Maar een school, een jongerengroep of jeugdbeweging kunnen belangrijke schakels zijn in de armoedebestrijding. Op de website van Welzijnszorg vind je boeken, materiaal e.d om rond dit thema te werken en alle gegevens van plaatselijke afdelingen waar je het materiaal kan ontlenen of kopen. Interactum is een samenwerkingsverband tussen vijf vrije hogescholen (K.H.Kempen, K.H.Limburg, Karel de Grote Hogeschool, K.H.Brussel en K.H.Brugge-Oostende. Eén van de gezamenlijke nascholingsprojecten (in ) van de departementen lerarenopleiding ging over het "Werken aan gelijke onderwijskansen: met élk van onze leerlingen naar de eindstreep". Het Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) werkte mee aan het kernprogramma en ontwierp een materialendatabank ter ondersteuning 36

37 van de nascholingen. Het projectteam besliste nadien om deze databank open te stellen voor alle geïnteresseerden. Je vindt hier uitgebreide informatie over strategieën voor meer gelijke kansen, hoe sociale achterstelling in de school (h)erkennen, projecten, didactisch materiaal, publicaties, de moeite! Het project Kansen in Onderwijs (KiO) Contactpersoon: Pat Kussé Lange Gasthuisstraat Antwerpen Tel De buitenkant van armoede herkennen we meestal nog: weinig geld, slechte woning, moeilijkheden op de arbeidsmarkt Maar de gekwetste binnenkant van deze mensen is onbekend. Daarom is de kloof tussen de wereld van de armen en de onderwijswereld groot. Er is weinig of geen contact. Het team Kansen In Onderwijs sensibiliseert schoolteams, onderwijspartners en lerarenopleidingen voor de armoedeproblematiek. Schoolrekeningen en een moeilijke communicatie zijn hierbij twee onderwerpen die in deze context vaak ter sprake komen. Wij helpen scholen om rond deze thema s aan de slag te gaan. Wij ondersteunen initiatieven van schoolteams die de gevolgen van armoede op school terugdringen. Daarnaast heeft KiO ook een adviserende en beleidsondersteunende rol. School plus is een internetplatform dat wordt beheerd door het Hoger Instituut voor Arbeid (HIVA). Het is een platform voor een school zonder uitsluiting. Je vindt er o.m een materialenbank rond verschillende thema s die met gelijke onderwijskansen te maken hebben, er zijn goede praktijkvoorbeelden, enz Vlaams Netwerk van Verenigingen waar Armen het woorden nemen Vooruitgangsstraat Brussel tel 02/ fax 02/ info@vlaams-netwerk-armoede.org Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen vzw Huis van de Mensenrechten Nieuwebosstraat 3 B-9000 GENT tel +32 (0) fax +32 (0)

38 Je kan er onder andere de volledige catalogus raadplegen van de uitgebreide collectie van het Onderzoeks- en documentatiecentrum. Je vindt er leesboeken, videoreportages, naslagwerken, enz. Het Onderzoeks- en documentatiecentrum bevindt zich in het Huis van de mensenrechten. Je kan er op bepaalde dagen gewoon eens binnenspringen. Informeer je wel vooraf over de openingsuren. Website van het steunpunt tot bestrijding van armoede, uitsluiting en sociale onzekerheid. Het Steunpunt houdt de beleidsmakers op de hoogte van de vaststellingen, analyses en voorstellen die voortvloeien uit het overleg dat het Steunpunt met de betrokken actoren organiseert: verenigingen waarin armen zich herkennen, OCMW's, vakbonden, beroepsmensen uit verschillende sectoren, administraties Het Steunpunt biedt geen hulp aan particulieren. Duurzame ontwikkeling is een betrekkelijk nieuwe ontwikkelingsvisie die nog volop in beweging is. "Het is een ontwikkeling die tegemoetkomt aan de noden van het heden zonder de behoeftevoorziening van de toekomstige generaties in het gedrang te brengen. Twee concepten zijn inherent aan dit begrip: het concept "behoefte", en meer bepaald de essentiële noden van de minstbedeelden, waaraan voorrang moet worden verleend, en het idee dat de stand van onze techniek en onze sociale organisatie beperkingen opleggen aan de capaciteit van het milieu om aan onze huidige en toekomstige behoeften tegemoet te komen." Bij de thema's 'Welzijn' en 'Samenleving' vind je o.a. artikels rond armoede. Vooruitgangstraat 323 bus 2, 1030 Brussel T02/ F02/

39 3.3. Organisaties/websites met informatie/materiaal rond etnisch-culturele minderheden Bondgenotenstraat Brussel Tel.: 02/ GSM: 0498/ Kif Kif wil meebouwen aan een interculturele samenleving die de actieve participatie van àlle burgers in onze democratische rechtstaat bevordert. Via onafhankelijke, interactieve en sensibiliserende initiatieven wil Kif Kif een diversiteit aan stemmen en verhalen een forum bieden. Platform allochtone Jeugdwerkingen Oudstrijdersstraat Antwerpen tel: info@paj.be Het Platform Allochtone Jeugdwerkingen breekt een lans voor allochtone jongeren in Vlaanderen die bezig zijn met jeugdwerk in hun vrije tijd. Door spel, interactie, vorming en ontmoeting werkt het PAJ aan maatschappelijke participatie, ontvoogding, gelijke kansen, educatie en diversiteit van alle jongeren op Vlaamse bodem. Het PAJ biedt allochtone jongeren de ruimte om in het jeugdwerk te experimenteren en om zo te groeien tot maatschappijkritische en bewuste burgers van morgen. Nationaal secretariaat Cellebroerstraat Brussel Tel.: 02/ info@schoolzonderracisme.be Deze organisatie heeft materiaal ter beschikking als je rond dit thema iets wil doen. Ze geven ook workshops aan jongeren. Op hun website kan je ook een aantal folders, publicaties raadplegen. School Zonder Racisme heeft o.a. het handboek " Maak van je school een School Zonder Racisme ". Het kost 6 (+ portkosten) en is bestelbaar op het secretariaat per telefoon of per mail. In dit handboek vind je duizenden tips en redenen om de school racismevrij te maken. Leerkrachten en leerlingen vertellen hoe zij het in hun school deden. In dit handboek vind je ook een lijst met films, boeken en brochures om in de klas te bespreken. Steunpunt voor Allochtone Meisjes en Vrouwen Koningsstraat 136 B Brussel 39

40 tel. : steunpunt@samv.be Je vindt er informatie over hun activiteiten, je kan er o.m de gids opvoedingsondersteuning voor allochtone ouders bestellen. Daarin zit ook een gedeelte over onderwijs. Je kan ook doorklikken naar dossiers, het standpunt van het SAMV over de hoofddoek, enz. De website van het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding Koningsstraat 138, 1000 Brussel Tel: +32(0) Fax: +32(0) Groen nummer: 0800/ Koningsstraat Brussel 02/ De interculturele jongerensite van Vlaanderen. Carnotstraat Antwerpen 03/ info@docatlas.be Het Provinciaal Documentatiecentrum Atlas is een documentatie- en leermiddelencentrum dat gespecialiseerd is in de thematiek van de multiculturele samenleving. De materialenbank biedt zowel achtergrondliteratuur als les- en vormingsmateriaal voor het onderwijs en de volwasseneneducatie. Naast informatie, geven de medewerkers ook advies en vorming over Nederlands voor anderstaligen en intercultureel onderwijs. Op de website kan je onder meer de catalogus raadplegen, overzichtslijsten van de meest gebruikte lesmaterialen downloaden en de lijst van de nieuwe aanwinsten inkijken. Er is ook een zeer grote collectie videomateriaal rond de meest uiteenlopende thema s. 40

41 3.4. Andere organisaties/websites Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt 011/ Als je op de website op materialenbank klikt, dan kan je voor de rubriek onderwijs kiezen. Je krijgt dan een lijst met o.a. boeken, thema pakketten (lesmateriaal, maar ook video s) over verschillende thema s zoals studiekeuze, ouderbetrokkenheid, huiswerk begeleiden, enz.. Heel wat materiaal is bovendien in verschillende talen beschikbaar. Het centrum heeft ook een themapakket uitgewerkt over het gebruik van de thuistaal bij allochtonen. Op de website van de stad Turnhout vind je onder de rubriek onderwijs en vorming informatie over de cel onderwijs van Turnhout. Je kan er een document signaallijst kansarmoede downloaden en je vindt er nog andere interessante info rond gelijke onderwijskansen. Bij de rubriek anderstalige nieuwkomers kan je van vertalingen vinden in verschillende talen van documenten die vaak op school gebruikt worden (uitnodigingen oudercontact, afspraken&regels, ). 41

42 3.5. Didactische Spelen / methodieken Uitgespeeld Uitgespeeld is een informatief spel dat de deelnemers laat ervaren wat kansarmoede is en hoe moeilijk het is om uit de kringloop van armoede te breken. Kansarmoede is niet alleen een inkomensprobleem. Armoede manifesteert zich op verschillende levensdomeinen tegelijkertijd: huisvesting, gezondheid, onderwijs enz. Het spel speel je met een groep of met de hele klas. Iedere speler krijgt een personage toegekend en een dobbelsteen, die je een hoeveelheid geluk in dit spel toekent. Het doel van het spel is hoger op de sociale ladder te geraken, zonder één van je persoonlijke eigenschappen te verwaarlozen. Verder moeten ook de verschillende levensgebieden in evenwicht zijn. Zo mag je werksituatie bijv. niet verbeteren zonder dat je huisvesting en gezondheid mee verbeteren. Uitgespeeld geeft een realistisch en vereenvoudigd beeld van de maatschappij waarin rijken rijker worden en mensen in armoede moeten vechten om niet verder in de kringloop weg te zakken. Uitgespeeld kan je samen met een begeleider reserveren bij het Centrum Informatieve Spelen (C.I.S.), Naamsesteenweg 130, 3001 Leuven, T , of huren op de regionale dienst van Welzijnszorg in jouw provincie Centrum voor Informatieve Spelen heeft nog een aantal spelen die kaderen in het thema Gelijke Kansen. Meer info op de website of je kan de brochure ook telefonisch bestellen. Jeugd & Vrede vzw Kon. Astridlaan Mechelen tel. 015/ fax 015/ Deze mensen zijn bezig met educatieve programma s rond geweld, kinderrechten, racisme en pesten. Je vindt er materiaal voor leerlingen uit het basis- en secundair onderwijs. Je kunt hun materiaal/publicaties bestellen of je kan ze ook uitnodigen om een workshop te begeleiden. Blij u te leren kennen Het project Blij u te leren kennen wil kinderen van vluchtelingen een gezicht geven. In dit boekproject komen de kinderen zelf aan het woord. Deze kinderen getuigen over hun vlucht, ze vertellen over hun thuisland, hun toekomstdromen, Vlaanderen, Dit boek geeft deze kinderen een gezicht. Ook letterlijk, want het is ook een fotoboek én een verhalenboek én een poëziebundel. Bij het boek hoort een methodiekenmap om rond dit thema met kinderen en jongeren te werken. De redactie hiervan was een samenwerking van het Steunpunt Intercultureel Onderwijs (ICO) met de pedagogische begeleidingsdienst Gent. 42

43 Het boek en de bijbehorende methodiekenmap is een uitgave van Jeugd en Vrede in samenwerking met Bakermat Uitgevers. Verkoopprijs boek: 13 euro, methodiekenmap: 8 euro, boek + map: 20 euro Wil je enkele verhalen lezen, dan kan je ook terecht op volgende website: Vlaamse Organisatie voor mensenrechteneducatie (VORMEN) Lange Gasthuisstraat Antwerpen (België) Tel: 03 / Fax: 02 / Via de website van Vormen krijg je toegang tot heel wat materiaal/methodieken om rond discriminatie en xenofobie, armoede en algemene mensenrechten te werken. Je kan het materiaal bestellen, maar je kan het gewoon ook downloaden via de website. 43

44 3.6. Boeken Een meisje van karton Auteur: Boonen Stefan Clavis, ISBN: , Type: leesboek Illustraties: kleur Illustrator: Bosschaert Greet Leeftijd: +8 jaar Een jaar geleden was alles heel anders voor Linde. Toen zouden ze nog gewoon op vakantie gaan. Toen was een paar nieuwe schoenen geen punt. Ondertussen veranderde er veel. Haar vader is zijn werk kwijt en hij is erg depressief. Lindes moeder probeert de eindjes aan elkaar te knopen en zoekt een extra baantje.. Kermis voor Sam? Auteur: Elias Bettie Clavis, ISBN: , Type: prentenboek Illustraties: kleur Illustrator: Meersman Marijke Leeftijd: peuter Er is kermis in de stad. Maar niet voor Sam, want Sam heeft geen geld. Thuis is er een zusje geboren. En nieuwe zusjes kosten handenvol geld, zegt mama. Toch gaat Sam stiekem een kijkje nemen. Naar het reuzenrad, naar de loterij en de paardenrace. Zijn handen jeuken om mee te doen. Eén keertje maar. Bloemen op de muur Auteur: Dieltiens Kristien Clavis, ISBN: , Type: leesboek Illustraties: - Illustrator: Meersman Marijke Leeftijd: +14 jaar Als oudste dochter van een groot gezin heeft Sandy het niet gemakkelijk. Zoals elke tiener twijfelt ze aan zichzelf - te dik, te wit. En ze droomt van een betere toekomst - met Alex, met werk. Maar het nest waaruit ze komt, laat haar niet los. Met veel levenskracht en een sterke verantwoordelijkheidszin probeert Sandy zichzelf en haar familie in moeilijke omstandigheden recht te houden. Toch zal ze ooit de keuze moeten maken tussen blijven of gaan. Sterk en genuanceerd portret van een tienermeisje dat opgroeit in een kansarm gezin. In samenwerking met Welzijnszorg vzw.. 44

45 Kleuren Auteur: Descamps Luc Facet, ISBN: X, Type: leesboek Illustraties: - Leeftijd: +12 jaar Steven is net veertien geworden. Zijn vader houdt er sterke rechtsextremistische ideeën op na. Zijn moeder is de rust zelf. De laatste tijd zijn er nogal wat spanningen in het gezin, en Steven is bang dat er op een dag geen verzoening meer mogelijk zal zijn. Bij de vaak nogal heftige discussies in de klas over een multiculturele samenleving houdt hij zich het liefst afzijdig, ervan overtuigd dat iedereen respect verdient. Op een dag vertelt zijn vriend Kobe hem over een nieuw computerspel, waarin je als vreemdeling terechtkomt in een nieuwe wereld, waar je huidskleur een belangrijke rol speelt, waar je een nieuwe taal moet leren en werk moet zien te vinden, en het moeilijkste van alles is dat je er ook vrienden moet proberen te maken. Hij raakt haast verslaafd aan het spel. Ook al omdat hij zich in het werkelijke leven geconfronteerd ziet met soortgelijke dingen, want op de dag dat hij verliefd wordt op Amina, een Marokkaans meisje, wordt zijn wereld totaal op zijn kop gezet. Dan ontdekt Amina dat haar broer, die het hun knap lastig maakt, zich bezighoudt met dingen die het daglicht niet verdragen. Brodala, Jan; Cuyvers, Guido; Van den Eeckhaut, Gie (Ed.) 1999 Kanttekeningen: Bouwen aan kansen op recht en toegang Dierckx, Danielle (Ed.) 2001 Moeder, waarvan leven wij? Over armoede in België Vanhee, Lieve; Laporte, Kim; Corveleyn, Jozef 2001 Kansarmoede en opvoeding: wat de ouders erover denken In vrije val Auteur: Bart Demyttenaere ISBN x Een uitgave van Manteau Vlaanderen behoort tot de meest welvarende regio s ter wereld. Politici kloppen zich trots op de borst. Toch is er geen reden om hoog van de toren te blazen. Het steeds groeiende aantal armen is een smet op het schitterende blazoen. Steeds meer mensen glippen door de mazen van onze welvaartsstaat. id=215 Auteur Bart Demyttenaere trok een tijdlang door de marge van Brussel. Zijn confrontatie met de schemerzone van Europa s hoofdstad leverde 45

46 geen fraai toeristisch plaatje op. De zeven diepteportretten van kansarme Vlamingen grijpen naar de keel. Naast generatiearmen komen ook de nieuwe armen aan het woord. Voorts wordt uitgebreid ingegaan op de gekwetste binnenkant van mensen, waardoor het begrip armoede een veel ruimere dimensie rijgt. Ten slotte focust Bart Demyttenaere op een aantal instellingen en voorzieningen die vaak mee aan de basis liggen van het bestendigen van armoede. Armoede is een totaalprobleem dat structureel moet worden opgelost. De samenleving heeft de plicht mensen in de armoede die rechten terug te geven die ze hen jarenlang heeft ontzegd. Niemand kiest immers voor een leven in armoede. 46

47 3.7. Film / Documentaire / Video (Zie ook 3.3) Op de website van de Provinciale Materialenbank kan je een zeer uitgebreide lijst (248 pagina s!) van videomateriaal raadplegen. Er zijn video s/dvd s rond de meest uiteenlopende thema s. Gelijke onderwijskansen voor elk kind, scholen maken er werk van! Deze video werd gemaakt door de lokale overlegplatformen i.s.m de stad Antwerpen. De video is verkrijgbaar bij VOEM (Vereniging voor Ontwikkeling en Emancipatie van Moslims) Stuivenbergplein Antwerpen Tel./Fax: 03/ secretariaat@voem-vzw.be Een aantal van de films die hieronder vermeld worden zijn in de videotheek te verkrijgen op video of DVD. Alle hieronder vermelde films kunnen, eventueel vergezeld van een filmpedagogisch dossier (o.a werkmodel voor leraren/ouderverenigingen, achtergrondinformatie, ) ontleend worden bij: Bevrijdingsfilms Quinten Metsijsplein Leuven Tel. & fax 016/ bevrijdingsfilms@pandora.be De films Raining Stones, Rosetta, Ca commence aujourd hui zijn ook te verkrijgen in de plaatselijke afdelingen van Welzijnszorg. Gegevens op (zie ook 3.2.) Raining Stones Speelfilm, 90 min. Eng./Ned. GB, 1993 Thema: arbeid & werkloosheid, armoede Film over kansarmoede in Manchester. Twee werklozen, Bob en Tommy, zijn bereid alle mogelijke en onmogelijke klussen op te knappen om hun gezinnen te onderhouden. Alleen via zwartwerk kunnen ze het hoofd boven water houden. Bobs dochtertje kijkt uit naar haar plechtige communie, maar Bob heeft geen geld om zijn dochter een mooie jurk en nieuwe schoenen te kopen. Hij besluit geld te lenen, maar hij raakt hierdoor van de regen in de drop, in de strikken van gewetensloze geldschieters, Raining Stones is een film die sociale kritiek aanbrengt op een verteerbare en ontroerende wijze, een combinatie van humor en woede op de frontlinie van de sociale verdrukking. 47

48 Ca commence aujourd hui Speelfilm, 117 min. Fr./Ned. Frankrijk 1999 Thema: armoede, kinderen Daniel Lefèbre is directeur van een lagere school in Hernaing, een dorp in Noord-Frankrijk. Voor Daniël, een mijnwerkerszoon, is lesgeven een passie. Hij werkt in een regio die ooit welvarend was, maar nu geplaagd wordt door schrijnende werkloosheid. Zijn collega s zijn minstens zo bekwaam en toegewijd en samen proberen ze het beste uit de kinderen te halen en hen spelenderwijs de nodige vaardigheden bij te brengen. Op een avond komt mevrouw Henry haar dochtertje Laetitia van school ophalen. Ze is veel later dan gewoonlijk. Als ze haar kind wil knuffelen, valt ze op de grond. Ze blijkt dronken te zijn. Uit schaamte vlucht ze weg en laat ze Laetitia en een jonger zusje alleen achter. Daniël roept de hulp in van de Sociale Dienst. Zij sturen hem echter met een kluitje in het riet, waarna hij besluit de kinderen zelf naar huis te brengen, hoewel dat tegen de schoolvoorschriften indruist. Maar Daniël is vastbesloten in zijn strijd voor een betere toekomst voor zijn leerlingen. Door armoede getroffen Documentaire, 55 min. Ned. Versie België, 1977 Thema: armoede, vrouwen Door armoede getroffen bezocht vijf vrouwen die in zware financiële problemen zitten, vrouwen die armoede aan den lijve ondervinden en ondanks alles het hoofd boven water houden. The Yarn Princess Speelfilm, 94 min. Eng./Ned. VSA, 1994 Thema: vrouwen, armoede, kinderen Ongeschikt verklaard om haar zes kinderen op te voeden, weigert Marjorie Thomas te aanvaarden dat haar kroost van haar wordt weggenomen. Meer nog, ze vindt de innerlijke kracht om voor haar kinderen te vechten, de strijd met de bureaucratie aan te gaan en een polemiek te ontketenen rond geschikt ouderschap. Exodus Documentaire, 52 min. Ned. Gesproken Lode Desmet/Canvas België, 1999 Thema: vluchtelingen, integratie De vijfjarige Vina en haar vader maken een hectische reis vanuit Zweden naar Noord-Irak om haar grootvader en oom te bezoeken. Ook haar broer heeft hulp nodig om Irak te kunnen ontvluchten. De documentaire sleept de kijker mee in een draaikolk van geheimen, soldaten, de bedreiging van bombardementen, smokkelaars en emoties. Op het einde van de reis neemt Vina afscheid van haar grootvader zonder te weten of ze hem ooit 48

49 nog zal weerzien. Drie maanden later komt Vina s oom aan in het station van Stockholm. Hij is illegaal uit Irak gevlucht. Exodus toont aan dat fort Europa niet zo n onneembare burcht is. In de laatste 15 jaar is in de Europese steden een parallelle samenleving gegroeid van honderdduizenden vluchtelingen. Ze zijn goed georganiseerd en lossen hun problemen noodgedwongen zelf op. De meeste van hen zijn geen criminelen of slachtoffers van criminelen. Het zijn gewone mensen die in de legaliteit willen leven. Het gelijk van de sterkste (La raison du plus fort) Documentaire, 88 min. Fr./Ned. België 2003 Thema: armoede, ongelijkheid, onrechtvaardigheid, migratie In plaats van armoede te bestrijden, bestrijdt men de armen. Dit is de slagzin van deze documentaire, die het heeft over enkele hete topics van onze tijd: armoede, delinquentie en immigratie. De film brengt een persoonlijk standpunt over de wijze waarop onze samenleving omgaat met vreemden. De bange blanke man wordt geconfronteerd met de vreemden die in onze steden wonen. De verteller reist van stad tot stad en toont ons dat de Europese democratie waar het zogezegd goed is en waar iedereen alle kansen krijgt, een illusie is. Patric Jean trok onder meer naar Brussel, Amiens, Lyon en Marseille. Hij verbleef in de troosteloze banlieues en filmde in de rechtszaal en in de gevangenis. Hij onthult doorheen de reis de onrechtvaardige werkelijkheid en het sociale geweld waarvan de immigranten slachtoffer zijn. School nr. 1 Documentaire, 45 min. Fr/Ned. Canvas 2003 Thema: lager onderwijs, achterstand, migratie De les van Schaarbeek is een reportage over positieve discriminatie in een Brusselse school. De Josaphatstraat is niet meteen Brussels mooiste. De meeste huizen zijn aan een opknapbeurt toe, sluikstorters deponeren er hun afval. Toch trekt één gebouw de aandacht: l école n. 1. De overgrote meerderheid van dit schooltje bestaat uit migrantenkinderen met heel wat taalproblemen. Daarom krijgen ze extra middelen voor o.a. taallessen en een psychologe. Er zijn speciale klasjes voor kinderen met leerproblemen en taalachterstand. Roger Beeckmans volgt een les waarin een lerares op overtuigende wijze de mechanismen van uitsluiting en racisme uitlegt aan deze diverse groep. De les toont aan welke filosofie de school en haar directie hanteert: respect voor anderen en verdraagzaam leren zijn, staat centraal. Een groep Kossovaarse vluchtelingen overleeft dankzij de hulp van de directeur en een schoonmaakploeg die soms voor de kinderen kookt omdat ze geen eten bij zich hebben. Een film die laat zien dat het ook anders kan. 49

50 Samia Speelfilm, 73 min. Fr. en Ar. gesproken, Ned. Ondertiteld Frankrijk 2000, Philippe Faucon en Soraya Nini, gebaseerd op haar boek: Ils disent que je suis une beurette Thema: meisjes, opvoeding, religie, liefde De vijftienjarige Samia leeft in Marseille als één van de acht kinderen van een zeer traditionalistisch Algerijns gezin. Ze stikt onder het gewicht van een op geloofs- en verbodsbepalingen gebaseerde moraal die zij niet meer deelt. Samia s slechte schoolresultaten hebben tot gevolg dat zij tegen haar zin in een technische richting wordt ondergebracht. Het verhaal van Samia leidt ons binnen in de wereld van een Maghrebijnse familie in het hedendaagse Marseille, met haar codes en taboes die zowel warm en krachtig als strak en onderdrukkend kunnen zijn. Op een buitenwereld die als agressief en vijandig wordt ervaren, wordt gereageerd door zich af te sluiten en op zichzelf terug te plooien. In dit verhaal is het racisme gedeeld, het onbegrip wederzijds. De jongen die niet meer praatte Speelfilm, 108 min. Ned. Nederland 1995 Thema: migranten, kinderen Memo is een negenjarige Koerdische jongen, die met zijn moeder en zusje in Oost-Turkije woont. Zijn vader woont in een grote zeehaven in Nederland. Als er oorlog dreigt in het gebied waar Memo woont, besluit de vader om zijn gezin definitief naar Nederland te halen. Maar Memo wil zijn vrienden niet achterlaten. Hij gaat er naar school en heeft een baantje dat hij heel graag doet: hij brengt post rond en leest sommige mensen die niet goed kunnen lezen, hun post voor. Als Memo merkt dat hij voorgoed in Nederland moet blijven, besluit hij uit protest niet meer te praten. Aller simple vers l hiver Speelfilm, 50 min. Fr./Ned. België 1999 Thema: vluchtelingen/kinderen In het putje van de winter komt de 13-jarige Malika aan in een Ardeens dorpsschooltje. Ze is niet te best gekleed, eerder gesloten en beantwoordt alle vragen steevast met een comprends pas! Reis naar de winter is het verhaal van een lange reis naar Europa: van de oorlog in de woestijn naar de bidonvilles en uit de sloppenwijken als verstekeling in het smerige ruim van een vrachtschip. Het is het verhaal van huiszoekingen en van arrestaties van mensen zonder papieren. Van gesloten centra voor vluchtelingen én van solidariteitsacties. Reis naar de winter vertelt het verhaal van een jonge vluchtelinge die op haar tanden bijt om niet te huilen en die haar vuisten balt om niet te vergeten. 50

51 De vrouw in de tram Kortfilm, 8 min. Frans/Ned. België 1993 Thema: racisme In openbare plaatsen, op tram en bus voelen zich nogal eens snel geïrriteerd door vreemde snuiters. De grens tussen onverdraagzaamheid en racisme vervaagt naarmate men zich in zijn gedrag gesterkt waant door het eigen volk. Maar het loopt soms anders af dan men zich voorgesteld had. Deze kortfilm is uitermate geschikt als inleiding rond onverdraagzaamheid, temeer daar de kijker zichzelf herkent in deze komische zedenschets. Humor blijkt dikwijls een sterker tegengif tegen onverdraagzaamheid dan een lange loodzware film. De vriendinnen uit de klas van Sofie (4 de leerjaar basisonderwijs) kunnen perfect uitleggen welke spelletjes Sofie graag met hen speelt. Bij rekkertje spelen wordt de rekker aan de voeten van Sofie bevestigd onder de velcro die haar voeten in de spalken van haar rolstoel houdt zodat ze kan staan (een zeer belangrijke functie in het rekkerspel). (uit het tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten oktober 2003) Sommige klasgenoten van Sofie waren bij het begin van groepsvorming onwennig omdat Sofie over geen verbale communicatie beschikt. De leerkracht en de klasassistenten informeerden de klas over het feit dat er ook andere (non-verbale) manieren zijn om te communiceren. De medeleerlingen leerden bijvoorbeeld om zodanig vragen te stellen dat Sofie met ja-knikken of nee-schudden voor basale antwoorden kon zorgen. (uit het tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten oktober 2003) 51

52 AFKORTINGEN AFKORTINGEN VERKLARINGEN OMSCHRIJVING ABVV ACLVB ACOD sector onderwijs ACV AGIOn ALDI ARAB ARGO ARKO APGA ASBL ASBO ASBS ASO Algemeen Belgisch Vakverbond Algemene Centrale der Liberale Vakverbonden Algemene Centrale der Openbare Diensten Algemeen Christelijk Vakverbond Agentschap voor infrastructuur in het onderwijs Algemeen directeur Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming Autonome raad voor het gemeenschapsonderwijs Algemene Raad van het Katholiek Onderwijs Antwerps platform generatie armoede Aanvullende Secundaire Beroepsleergangen Aanvullend Secundair Beroepsonderwijs Aanvullend Secundaire Beroepsschool Algemeen Secundair Onderwijs Socialistische vakbond Liberale vakbond Socialistische vakbond voor de mensen die in onderwijs werken Christelijke Vakbond Geheel van wetten en reglementen die opgemaakt zijn om de mensen die arbeid verrichten te beschermen (veiligheid en welbevinden) Bestuursorgaan van het gemeenschapsonderwijs Onderwijs, bestuur van het Katholiek Onderwijs Samenwerkingsverband tussen alle Antwerpse verenigingen waar armen het woord nemen Onderwijs, bijkomende mogelijkheden om te leren op secundair niveau Onderwijs Onderwijs Onderwijsvorm met verschillende studierichtingen vanaf de 2 de graad van het secundair onderwijs ASV Algemene en Sociale Vorming Onderdeel van het deeltijds onderwijs AV Algemeen Vak Onderwijs AV Algemene vergadering Algemene vergadering in een LOP (lokaal overlegplatform) 52

53 BaO basisonderwijs Onderwijs BAP Brussels armoedeplatform BGV Beroepsgerichte Vorming BHG Brussels hoofdstedelijk gewest BITS² BKO BL BNO BOCO BON BOP BPA BPT BROSO BRUTUS BS BS BSBO BSO BuBaO BuKLO BuLO BuO BuSO BWR CABO Brussels impuls voor technologie en software op school Buitenschoolse kinderopvang Beperkt Leerplan Brussels Nederlandstalig onderwijs Brussels overleg-en coördinatiecentrum voor het officieel onderwijs Brussels onthaalbureau voor nieuwkomers Brussels onderwijspunt Brussels platform armoede Bijzondere Pedagogische Taken Brussels ondersteuningscentrum secundair onderwijs Brusselse tutors voor scholieren Basisschool Belgisch Staatsblad Basisschool voor Buitengewoon Onderwijs Beroepssecundair Onderwijs Buitengewoon Basisonderwijs Buitengewoon Kleuteronderwijs Buitengewoon Lager Onderwijs Buitengewoon Onderwijs Buitengewoon secundair onderwijs Brussels welzijnsraad Commissie van Advies voor het Buitengewoon Onderwijs Een van de drie gewesten in België, bestuurlijke eenheid Door Kind en Gezin erkende inrichting voor de opvang van kinderen voor en na school Deel van het lestijdenpakket dat scholen kunnen gebruiken om speciale pedagogische taken uit te voeren. 53

54 CAW Centrum Algemeen Welzijn Maatschappelijk welzijn CBE Centrum voor basiseducatie CCOD Christelijke Centrale van de Christelijke vakbond Openbare Diensten CDO Centrum voor Deeltijds Onderwijsaanbod Onderwijs CEGO Centrum voor ervaringsgericht onderwijs Zit mee in het steunpunt GOK samen met NT2 ICO CEPOC Centraal Pedagogisch Beleid onderwijsoverleg Overlegcomité CERVO Centrum voor Regionaal Onderwijsaanbod Volwassenenonderwijs CLB Centrum voor Leerlingenbegeleiding Centrum als schakel tussen school, ouders en leerlingen. Onderwijs, opvoeding, begeleiding, oriëntatie van de studieloopbaan, CLIM Coöperatief leren in Methodiek multiculturele groepen CMO Centrum voor Onderwijsaanbod Middenstandsopleiding COC Christelijke Onderwijscentrale Christelijke onderwijsvakbond CODI Coördinerende Directeur Directeur van een scholengemeenschap CODIS Contactcomité van de Directies van het Secundair Onderwijsoverleg in het vrij onderwijs Onderwijs COOVI Centrum voor onderricht en opzoeking der chemische en voedingsindustrieën COV Christelijk Christelijke CPB Onderwijzersverbond Comité voor Preventie en Bescherming op het werk onderwijzersvakbond Arbeidsvoorwaarden, reglement in het kader van de wet op het welzijn CVPO Cel voor Provinciaal Onderwijsbeleid Onderwijs CVO Centrum voor Onderwijsaanbod Volwassenenonderwijs DBSO Deeltijds Beroepssecundair Onderwijsaanbod Onderwijs DIGO Dienst voor infrastructuurwerken van het gesubsidieerd onderwijs Beleidsorgaan voor bouwprojecten in het gesubsidieerd onderwijs DIVA Dienst informatie en Beleidsorgaan vorming en afstemming DKO Deeltijds Kunstonderwijs Onderwijsaanbod DO Deeltijds Onderwijs Onderwijsaanbod, deels werken, deels leren 54

55 DPB DSKO DSO DVO EDPB EHSAL Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Diocesaan secretariaat katholiek onderwijs Decreet Secundair Onderwijs, Dienst voor Onderwijsontwikkeling Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk Europese hogeschool Brussel Begeleidingsdienst per bisdom die de scholen ondersteunt en helpt om hun taken correct uit te voeren regels en wetten die het secundair onderwijs organiseren Dienst in het departement onderwijs waar men de laatste ontwikkelingen in onderwijs opvolgt en verzamelt. Arbeidsvoorwaarden en reglement EMA Extra-muros activiteiten Activiteiten buiten de schooluren EOP Eigen Opvoedkundig Project Visie van waaruit een school uit het vrij onderwijs haar werking opzet ET Eindterm Doelen die scholen met hun kinderen/leerlingen moeten bereiken EVC FIM GECO Elders verworven competentie Federaal impulsfonds voor het migrantenbeleid Gesubsidieerde contractuelen Erkenning van de kennis en de vaardigheden die men ergens anders heeft verworven en die bruikbaar zijn voor de verdere (studie)loopbaan. Mensen die via speciale subsidies van de overheid tewerk gesteld worden GO Gemeenschapsonderwijs Onderwijs GOK Gelijk onderwijskansendecreet Wet voor de regeling van gelijke kansen in onderwijs GON Geïntegreerd onderwijs Onderwijsvorm met extra ondersteuning waarbij kinderen met een handicap in het gewone onderwijs les kunnen volgen. GPB HIVA Getuigschrift pedagogische bekwaamheid Hoger Instituut van de Arbeid Afdeling van de universiteit van Leuven die sociaal- 55

56 economische onderzoeken doet HLTO Hogere Leergangen voor Onderwijsaanbod Technisch Onderwijs HO Hoger onderwijs Onderwijsaanbod na de leerplicht 18+ HSBL Hogere Secundaire Onderwijsaanbod Beroepsleergangen HSBO Hoger Secundair Onderwijsaanbod Beroepsonderwijs HSBS Hogere Secundaire Onderwijsaanbod Beroepsschool HSKO Hoger Secundair Onderwijsaanbod Kunstonderwijs HSO Hoger Secundair Onderwijs Onderwijsaanbod HSTL Hogere Secundaire Onderwijsaanbod Technische Leergangen HSTO Hoger Secundair Technisch Onderwijsaanbod Onderwijs HSTS Hoger Secundaire Onderwijsaanbod Technische school HTO Hoger Technisch Onderwijs Onderwijsaanbod HZS Hogere Zeevaartschool Onderwijsaanbod IBO Initiatief buitenschoolse opvang Initiatief voor de opvang van kinderen voor en na school ICO ICT Intercultureel onderwijs Informatie- en communicatietechnologie Alle technieken die verband hebben met informatie en communicatie Onderwijsaanbod IKA Instituut voor Kunstambachten IKZ Interne Kwaliteitszorg Geheel van maatregelen die een instelling plant en uitvoert om de kwaliteit van de werking te verbeteren. IM Inrichtende Macht Onderwijsbeleid, de vereniging, de instelling die een school of een aantal scholen opricht en bestuurt. IPB Interne Pedagogische Schoolbegeleiding Begeleider IPB Interdiocesaan Pastoraal beleid Beleidsorgaan binnen de katholieke kerk KA Koninklijk Atheneum Onderwijsaanbod, secundaire school van het gemeenschapsonderwijs KB Koninklijk Besluit Regel, wet door het parlement gestemd en door 56

57 de koning ondertekend. KD Klassendirectie Onderwijsaanbod KH Kunsthumaniora Onderwijsaanbod KINT Koninklijk instituut voor duurzame beheer van de natuurlijke rijkdommen en de bevordering van schone technologie KLO Kleuteronderwijs Onderwijsaanbod vanaf 2,5 jaar tot 5 jaar KMS Koninklijke Militaire School Onderwijsaanbod, opleiding tot officier KOCB KOOGO Katholiek opvoeding en cultuur Brussel Koepel van Ouderverenigingen van het Officieel Gesubsidieerd Onderwijs Beleidsorgaan katholiek onderwijs Brussel Ouderverenigingen KR Klassenraad Onderwijs, vergadering van leerkrachten over leerlingen KS Kleuterschool Onderwijsaanbod KSO Kunstsecundair onderwijs Onderwijsaanbod KTA Koninklijk Technisch Onderwijsaanbod Atheneum KUB Katholieke Universiteit Onderwijsaanbod Brussel KUL Katholieke Universiteit Onderwijsaanbod Leuven LAF Lokaal armoedeforum Lokaal overlegorgaan en communicatieplatform met het lokale beleid voor organisaties die rond armoede werken LO Lager Onderwijs Onderwijsaanbod voor leerlingen van 6 tot 12 jaar (maximum tot 14 jaar) LOGO Lokaal gezondheidsoverleg Lokaal Overlegorgaan voor de gezondheidssector LOP Lokaal Overlegplatform LS Lagere School Onderwijsaanbod LSBL Lagere Secundaire Onderwijsaanbod Beroepsleergangen LSBO Lager Secundair Onderwijsaanbod Beroepsonderwijs LSBS Lagere Secundaire Onderwijsaanbod Beroepsschool LSO Lager Secundair Onderwijs Onderwijsaanbod LSTL Lager Secundaire Onderwijsaanbod Technische Leergangen LSTO Lager Secundair Technisch Onderwijsaanbod 57

58 Onderwijs LTO Leergangen voor Technisch Onderwijsaanbod Onderwijs LUC Limburgs Universitair Onderwijsaanbod Centrum MA Muziekacademie Onderwijsaanbod, muziekschool MB Ministerieel Besluit Beslissing van de ministerraad met kracht van wet MIA Mensen in armoede Welzijn MO Ministeriële Omzendbrief Brief waarmee de minister een decreet in praktische richtlijnen omzet MOS Milieuzorg op school MPI Medisch-pedagogisch instituut Geneeskundig en opvoedkundig instituut MS Middenschool 1 ste graad van het secundair onderwijs ( de eerste twee jaren) MST Medisch Schooltoezicht Schoolarts en verpleegsters die in samenwerking met de CLB s scholen begeleiden. NCC Nederlandse cultuurcommissie NCOV Nationale Confederatie van Ouderverenigingen Ouders en Ouderverenigingen van de Vlaams Gemeenschap NMe Natuur- en milieueducatie NT2 Nederlands als tweede taal OA omgevingsanalyse Studie van alle elementen die lokaal meespelen, verplichte opdracht van het LOP OBC Observatie- en behandelingscentrum OD Ontwikkelingsdoel Doelen die scholen met hun kleuters moeten bereiken OGO Officieel Gesubsidieerd Onderwijs Onderwijsaanbod, koepel van onderwijs van steden en gemeenten OI OKAN OKO onderwijsinstelling Onthaalklas anderstalige nieuwkomers Organisatie Kleine Onderwijsverstrekkers Speciale klas voor nieuwkomers die het Nederlands niet machtig zijn (slechts 1 schooljaar te volgen) Overleg van (hoofdzakelijk) methodescholen 58

59 OOTB Overleg opleidings- en tewerkstellingsprojecten Brussel OOW Onderwijsopbouwwerk Organisatie die lokaal kansarme gezinnen ondersteunt in onderwijszaken OP Opvoedkundig Project De visie van waaruit een inrichtende macht of een onderwijskoepel vertrekt om haar onderwijs op te richten en uit te voeren. OPB OSP OV OVB OVSG Onthaal en promotie Brussel Onderwijs voor Sociale Promotie Onderwijsvorm Onderwijsvoorrangsbeleid (verdwenen) Onderwijssecretariaat Vlaamse Steden en Gemeenten Onderwijsaanbod, avondleergangen weekendonderwijs Geheel van maatregelen waarmee scholen extra lestijden kregen om kansarme leerlingen beter te kunnen opvangen en ondersteunen. Voorloper van het GOK Onderwijsbeleid secretariaat van de stads en de gemeentescholen PAO Permanent armoedeoverleg Beleidsorgaan PHS Provinciale Hogeschool Onderwijsaanbod PPGO Pedagogisch Project Gemeenschapsonderwijs Visie van waaruit het gemeenschapsonderwijs zijn werking opzet PR Participatieraad Comité dat in katholieke, gemeentelijke en provinciale scholen de participatie tussen directie, personeel, ouders en de lokale gemeenschap organiseert. Dit comité kan advies geven aan de directie. Deelname aan het beleid van de school. Wordt om de vier jaar verkozen. PSV Programma preventie schoolverzuim PV Praktisch Vak Onderwijsaanbod PWR RaGO Permanente werkgroep risicogroepen Raad Gemeenschapsonderwijs Onderwijsbeleid 59

60 RIC Foyer:regionaal Brussels integratiecentrum integratiecentrum Foyer RM Remedial. Teacher Leerkracht die kinderen met leerachterstand en leerproblemen zo vlug mogelijk bijwerkt ROGO Raad van Ouders van het Ouderverenigingen, beleid Gemeenschaponderwijs RT Ronde Tafel Overlegvergaderingen voor vertegenwoordigers van niet-onderwijsverstrekkers in LOPs SBK School voor Beeldende Onderwijsaanbod Kunsten SBSO School voor Buitengewoon Secundair Onderwijs Onderwijsaanbod, secundaire school voor kinderen met leer en of gedragsproblemen, handicaps SERV Sociaal-Economische Raad Beleid van Vlaanderen SIF Sociaal impulsfonds Afgeschaft, fonds voor steden en gemeenten met speciale sociale noden SIT schoolinterventieteam SG Scholengemeenschap Aantal scholen (basis en/of secundair onderwijs) die samenwerken in een groep SGr Scholengroep, aantal Gemeenschapsonderwijs scholen uit alle niveaus die samenwerken in een groep SO Secundair Onderwijs Onderwijsaanbod, onderwijs vanaf 12 jaar tot 18 jaar SO-OSP Secundair Onderwijs onderwijs voor sociale promotie Secundair onderwijs avondleergangen of weekendonderwijs SR Schoolraad Schoolbeleid, participatie voor derden in het beleid van scholen STIMOB Stimulering meertalig onderwijs Brussel SWP Schoolwerkplan Beschrijving van de werking van de school (Wat, wie, waar, waarmee, hoe) TG Tehuis voor kinderen wier ouders geen vaste verblijfplaats hebben Welzijn, onderwijs voor kinderen van schippers, foorreizigers, circusartiesten, TLKR Taakleerkracht Leerkracht die kinderen 60

61 met beperkte leerachterstand zo vlug mogelijk bijwerkt TNN Thuistaal niet Nederlands Mensen van wie de gebruikelijke taal niet het Nederlands is TSO Technisch Secundair Onderwijsaanbod Onderwijs TV Technisch vak Onderwijsaanbod UFSIA Universitaire Faculteiten Onderwijsaanbod Sint-Ignatius Antwerpen UG Universiteit Gent Onderwijsaanbod VBB Voorrangsbeleid Brussel VCLB Vrije Centra voor CLB van het vrij onderwijs VCOV VDAB VG VGO VIBOSO VIZO Leerlingenbegeleiding Vlaamse Confederatie van Ouders en Ouderverenigingen Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding Vlaamse gemeenschap Vrij Gesubsidieerd Onderwijs Vlaams Instituut voor Samenlevingsopbouw Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen Vereniging van ouderverenigingen van het katholiek onderwijs Instelling die zich bezig houdt met arbeidsbemiddeling en tewerkstelling Onderwijsaanbod Organisatie die zich bezig houdt met de maatschappelijke problemen Organisatie die onder andere het deeltijds leren mee organiseert en begeleid VL Volledig Leerplan Onderwijsaanbod, geheel van doelen die een school moet bereiken VLOR Vlaamse Onderwijsraad Overlegorgaan voor alle onderwijspartners VO Vrij Onderwijs Onderwijsaanbod, alle onderwijs dat niet tot het gemeenschapsonderwijs, het provinciaal onderwijs of het onderwijs van steden en gemeenten behoort. VOE(T) VOOP VRC Vakoverschrijdende eindtermen Vlaams Onderwijs Overleg Platform Vlaams Regionaal Comité Doelen die scholen met hun leerlingen moeten bereiken en die niet in 1 vak te beschrijven zijn Onderwijsbeleid, kleine onderwijsverstrekkers 61

62 (ACV) VSK Vlaamse Scholierenkoepel Organisatie die de belangen van de scholieren in onderwijs behartigt VSKO Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs Hoofdkwartier van het katholiek onderwijs VSOA Vrij Syndicaat voor het Liberale vakbonden Openbaar Ambt VUB Vrije Universiteit Brussel Onderwijsaanbod VVKBaO Vlaams Verbond Katholiek Onderdeel van het VSKO VVKBuO VVKHO VVKSO VVP VWAWN Basisonderwijs Vlaams Verbond Katholiek Buitengewoon Onderwijs Vlaams Verbond Katholiek Hoger Onderwijs Vlaams Verbond Katholiek Secundair Onderwijs Vereniging van Vlaamse provincies vereniging waar armen het woord nemen voor het basisonderwijs Onderdeel van het VSKO voor het buitengewoon onderwijs Onderdeel van het VSKO voor het hoger onderwijs Onderdeel van het VSKO voor het secundair onderwijs Netwerk van verenigingen die vanuit het armoededecreet mensen in armoede opzoeken, verenigingen om hen ervaringen te laten delen zodat ze de kracht zouden vinden om een volwaardige plaats in de maatschappij te kunnen innemen. ZoCo zorgcoördinator Persoon die het zorgbeleid van 1 of meer scholen coördineert. Deze opdracht is een onderdeel van het GOKdecreet 62

63 Gegevens LOP-begeleiders Wens je inlichtingen over één van de deelnemende organisaties, contacteer gerust de aanspreekpersonen via telefoon of via . Samenlevingsopbouw Vlaanderen Luc Vanden Bogaerde COV Trudo Beckers COC Monique Wauters, ACOD Fred Braeckman, VSOA Francis De Vries VMC Maurits Eycken ECM Jacqueline Verlinden VCOV Ludo Claes VCOV Jo Colaers KOOGO Bart Van Dijck =>ouders=>koogo ROGO Marijke Vanthomme VSK Chris Cnop VN Werner Gebruers

64 64