VROUWEN, VREDE EN VEILIGHEID VERSLAG ACTIVITEITEN IN HET KADER VAN HET PROJECT VCA 1325 IN 2008

Transcriptie

1 VROUWEN, VREDE EN VEILIGHEID VERSLAG ACTIVITEITEN IN HET KADER VAN HET PROJECT VCA 1325 IN 2008

2 Colofon: Nederlandse Vrouwen Raad Benoordenhoutseweg BA Den Haag tel fax: Samenstelling verslag: Joke Oranje, Sandra Boes, Lotte Wouters, Coby Meyboom, Alice Bouman Eindredactie: Bep den Ouden Foto s: Bas Baltus Lotte Wouters 2

3 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 5 Pag. Samenvattende conclusies 7 Inleiding 9 Hoofdstuk 1: Verslag werkconferentie 1-18 september Summary Report on the working conference WCA Hoofdstuk 2: Verslag Publieksmanifestatie 19 september Bijlagen: Verslag chatsessie 28 maart Speeches uitgesproken tijdens de werkconferentie: Speech Ted Strop 45 Speech Karin Willemse 47 Speeches uitgesproken tijdens de Publieksdag Sabra Bano 51 Bert van Alphen 53 Ruud Treffers 55 3

4 4

5 Voorwoord Werken aan vrede en veiligheid is een complex, multisectoraal en interdisciplinair proces, waarin vele partijen overheden, NGO s, bedrijfsleven, maar evenzeer de georganiseerde burgers elk hun eigen, specifieke en complementaire rollen vervullen. Een complexe en uitdagende taak, maar zeker niet onmogelijk. Voorwaarde is wel, dat de verschillende rollen en functies worden benoemd en erkend, en dat alle partijen in staat worden gesteld om in dit partnerschap te functioneren. In het Nationaal Actie Plan 1325 is hiertoe een belangrijke aanzet gegeven. Het onderhavige project betreft de concrete uitwerking van de rol van de vrouwen zelf in dit proces; niet van vrouwen als individu, in hun beroepsmatige of bestuurlijke capaciteit, maar van vrouwen als georganiseerde maatschappelijke groepering. Het collectief van vrouwenorganisaties is een diverse, krachtige en wereldwijde sociale constellatie waarin de diverse geledingen in de samenleving met elkaar mengen, en waarop zoveel ontwikkelingsorganisaties aantoonbaar leunen bij de uitvoering van hun werk. Vrouwenorganisaties vormen daarmee een belangrijk fundament waar de samenleving op rust en voortbouwt. Het fundament van een huis is niet zichtbaar voor de buitenwereld. Elke architect of aannemer weet echter dat je, om een gedegen en duurzaam huis te bouwen, moet investeren in een sterk en gezond fundament. Wij dagen de overheid, en in het bijzonder de Minister van Ontwikkelingssamenwerking, uit om als architect van het huis van de toekomst het huidige fundament te inspecteren en hierin substantieel en structureel te investeren. Zodat het huis blijft staan, ook bij zwaar weer. Wij complimenteren alle deelnemende organisaties en personen in dit project VCA1325 met hun inzet, betrokkenheid en creativiteit; met het in samenwerking bereikte resultaat; en vooral met hun bereidheid het ingezette proces door te zetten en tot een blijvend succes te maken. Wij danken de Nederlandse Vrouwen Raad voor de niet aflatende steun in de aanloop en uitvoering van dit project en voor de professionele begeleiding van dit complexe traject. Wij spreken onze bewondering uit voor de fondsenwervinggroep, die het onmogelijke heeft bereikt en in het voor vrouwenorganisaties uiterst moeilijke klimaat toch voldoende financiering bijeen heeft gebracht om het project doorgang te laten vinden. Het project zou niet mogelijk geweest zijn zonder de bereidheid van de Nederlandse deelnemende organisaties om de ondersteuning van hun zuidelijke partners op zich te nemen zonder zelfs de meest basale financiële honorering van hun inspanningen. Onze bewondering en dank gaan vooral uit naar onze 26 vrouwen uit de verschillende fragiele staten en naar hun uitgebreide netwerken en organisaties die in anonimiteit en zonder zelfs de meest noodzakelijke middelen hun strijd aan de basis blijven voortzetten; ad infinitum en soms zelfs tegen beter weten in. 5

6 Zoals Jan Pronk het zo treffend verwoordde tijdens de zinderende slotmanifestatie in het Vredespaleis: ondanks alle obstakels en gebrek aan steun en middelen hebben jullie vrouwen aan de basis al zoveel bereikt. Wij onderschrijven dat van harte. Onze solidariteit en steun is met jullie. Namens alle organisaties in het Platform Vrouwen en Duurzame Vrede, de stuurgroep VCA1325 Sabra Bano Dieny Scheffer-Versluis Ted Strop-von Meijenfeldt 6

7 Samenvattende conclusies uit het project Veel ontwikkelingsgeld, bedoeld voor het verbeteren van de positie van vrouwen en voor het tegengaan van geweld tegen vrouwen, komt niet bij die vrouwen zelf terecht, maar bij organisaties die vrouwen als doelgroep hebben. Die organisaties bepalen in hoge mate wat er van dat geld gedaan kan worden en wat niet. Dat wordt als een miskenning gezien van de vrouwen en hun organisaties. Men ontwikkelt mensen niet; mensen ontwikkelen zichzelf. Vrouwen weten zelf goed wat er nodig is en willen dat er vanuit hun vraag gewerkt wordt. Vrouwen willen niet primair als slachtoffer van geweld worden neergezet, maar als de belangrijke actor in het maatschappelijke proces naar vrede en wederopbouw die ze zijn. Op de werkconferentie bleek duidelijk dat vrouwen, als zij daartoe in staat worden gesteld, veel kunnen bijdragen aan het bij elkaar brengen van conflicterende bevolkingsgroepen en het van onderaf opbouwen van sociale stabiliteit. Signaal naar de politiek: Steun vrouwen en hun eigen organisaties rechtstreeks in hun werk aan vrede en wederopbouw in conflictgebieden. In dit project staan partnerschappen van vrouwen verspreid over de wereld centraal. Het steunen van elkaar uit solidariteit en vanuit onderlinge gelijkwaardigheid garandeert langdurige en duurzame contacten. Deze solidariteit en verbondenheid is een belangrijke motor voor empowerment en zelfredzaamheid van vrouwen die geïsoleerd zijn en onder moeilijke omstandigheden werken aan wederopbouw in de eigen leefomgeving. De vrouwen uit de 6 conflictgebieden hebben de wens uitgesproken om de samenwerking en saamhorigheid vast te houden. Men wil voortbouwen op wat er is bereikt en in een vervolgconferentie over een jaar de ervaringen uitwisselen om elkaar te versterken en het netwerk verder uit te bouwen. Deze duurzaamheid vereist wel een facilitering. Doe een beroep op de overheid en op sponsors. Signaal naar vrouwenorganisaties: Ga verder met het ontwikkelen van duurzame partnerschappen. Tijdens de werkconferentie werd de methode dynamisch netwerken toegepast. Hierbij wordt aan de verschillende projecten gewerkt door de eigenaren van elk project aangevuld met hiertoe speciaal uitgenodigde experts en andere belangrijke actoren. Werksessies worden afgewisseld met plenaire uitwisseling en discussie en er wordt algemene informatie aangeboden. Het is een heel intensieve manier van werken die snel leidt tot resultaten, plannen en concrete vertalingen daarvan. Door het creëren van een level playing field vanaf de planfase wordt bereikt dat de projecten vraaggestuurd zijn en blijven, en dat vrouwen en hun organisaties als actor figureren en niet als doelgroep. De methode stelt ook hoge eisen aan de begeleiding. Signaal naar vrouwen- en vredesorganisaties: Gebruik de methode Dynamisch netwerken voor projectontwikkeling 7

8 8

9 Inleiding Vrede en Veiligheid: dat is waar veel vrouwen hard aan gewerkt hebben in het afgelopen jaar. Het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede organiseerde samen met de Nederlandse Vrouwen Raad een aantal activiteiten gericht op het versterken van de rol van vrouwen bij het tot stand komen van vrede, het voorkomen van gewapend geweld en de wederopbouw van de samenleving nadat wapengeweld is gestopt. Voorop stond en staat het belang van partnerschappen die vanwege hun duurzaam karakter blijvende steun geven aan vrouwen in conflictgebieden. Nederlandse vrouwenorganisaties hebben die duurzame contacten en bundelen hun kracht in het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede. In het project VCA Vrouwen Creëren Alternatieven voor Geweld, gebaseerd op Resolutie 1325 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties - dat in 2008 werd uitgevoerd richtten de activiteiten zich op Afghanistan, de Balkan, Darfur, het Grote Merengebied in Afrika, Kashmir en Palestina. Het project omvatte de volgende hoofdactiviteiten: Werkconferentie Van september kwamen 26 vrouwen uit de 6 genoemde gebieden naar Nederland om in een werkconferentie met elkaar, hun Nederlandse partners en speciaal daarvoor uitgenodigde experts te werken aan hun projecten. De conferentie werd gehouden in Kontakt der Kontinenten in Soesterberg. Het verslag van deze werkconferentie leest u in hoofdstuk 1 van dit projectverslag. Toegevoegd is een Engelstalig verslag van de werkconferentie. Dit is bedoeld voor alle niet- Nederlandssprekende deelnemers aan het project, en wordt ook apart naar hen verstuurd. Ook in de communicatie naar andere buitenlandse partners kan dit Engelstalige verslag gebruikt worden. Publieksmanifestatie Aansluitend aan de werkconferentie werd publiekelijk aandacht gevraagd voor de positie van vrouwen in conflictgebieden op de manifestatie Vrouwen, Vrede, Veiligheid in het Vredespaleis in Den Haag op 19 september. De 26 vrouwen uit de conflictgebieden kwamen zelf aan het woord. Meer dan 300 deelnemers, bijna allemaal vrouwen, woonden deze manifestatie bij. Hierdoor hebben de Nederlandse vrouwen- en vredesorganisaties een nieuwe impuls gekregen. Een verslag van de publieksmanifestatie kunt u lezen in hoofdstuk 2 van dit projectverslag. In de bijlagen van dit verslag zijn de verschillende speeches opgenomen die tijdens de werkconferentie en de publieksmanifestatie werden gehouden. De 26 buitenlandse vrouwen hebben nog een aantal dagen bezoeken afgelegd aan Nederlandse organisaties. Heel speciaal was het bezoek op 22 september aan het Internationaal Strafhof in Den Haag. Dit werd door de vrouwen heel belangrijk gevonden vanwege de processen die hier gevoerd zijn en worden tegen personen ook uit de genoemde conflictgebieden. Tijdens dit projectonderdeel hebben de vrouwenorganisaties uit de (post)conflictgebieden, ondersteund door hun Nederlandse partners, waardevolle stappen gezet richting concrete samenwerking met ontwikkelingsorganisaties. 9

10 Chatt-workshop Op 28 maart werd in Utrecht een eerste bijeenkomst georganiseerd waar iedereen kennis kon maken met het project en met de situatie in de genoemde conflictgebieden. Tijdens deze bijeenkomst was er gelegenheid om met vrouwen uit 3 van de gebieden te chatten en te spreken. Het ging om Afghanistan, Darfur en Kashmir. Een verslag van deze bijeenkomst treft u aan in de bijlagen van dit projectverslag. Het project was een groot succes: De uitgenodigde vrouwen uit de conflictgebieden voelen zich gesteund, bemoedigd en gewaardeerd. Zij kunnen verder met een uitgebreider netwerk en met de duurzame contacten die gelegd zijn. Vrouwen, wereldwijd op de bres voor vrede en veiligheid gaan door. Er is nog veel te doen... Het project werd financieel mogelijk gemaakt door: A-PLUS CMC Mensen met een missie Cordaid Haella ICCO Ministerie van Buitenlandse Zaken NCDO Oranjeconsult Oxfam Novib Smit Kwekerijen Stichting Melania, Women for Water Partnership 10

11 Hoofdstuk 1 VERSLAG van de werkconferentie VCA 1325 SOESTERBERG, SEPTEMBER 2008 Alle deelnemers voor het conferentieoord Kontakt der Kontinenten Het is een gedenkwaardig moment wanneer alle 26 genodigden uit de zes conflictgebieden en hun 12 partners uit Nederland op dinsdagavond 16 september 2008 voor het eerst bij elkaar zijn. Vrouwen uit verschillende landen die ogenschijnlijk niets gemeenschappelijk hebben. Een beetje onwennig nog schuiven ze aan de tafels bij Kontakt der Kontinenten. Die onwennigheid is snel over na de kennismaking rond het thema partnerschap. Al gauw wordt er volop gepraat, groeit de herkenning en zijn we allemaal intensief bezig. Partnerschap Twee jaar lang hebben het Platform Vrouwen en Duurzame Vrede en de Nederlandse Vrouwen Raad gewerkt aan deze bijzondere ontmoeting van vrouwen die in conflictgebieden zelf aan vrede werken. Volgens resolutie 1325 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties dienen vrouwen veel actiever te worden betrokken bij kwesties rondom vrede, niet alleen om gewapende conflicten te voorkomen en deel te nemen aan de vredesonderhandelingen, maar ook om de wederopbouw van de samenleving vorm te geven. Een aantal regeringen heeft zich verbonden om daar aan mee te werken, maar dat blijkt nog grotendeels een papieren oefening te zijn, zodat er in de praktijk nog weinig van te merken is. In Nederland is op 4 december 2007 het Akkoord van Schokland over Vrouwen, Vrede en Veiligheid getekend waarin maatschappelijke partners samen met de overheid beloven zich in te zetten voor een Nationaal Actieplan 1325 over vrouwen, vrede en veiligheid 1. Het Platform en de daarbij aangesloten vredesorganisaties vonden dat het nodig was de vrouwen 1 Zie NAP@minbuza.nl 11

12 die in de conflictgebieden wonen deze resolutie zelf in handen te geven, zodat hun activiteiten voor de vrede kunnen groeien onder de beschermende paraplu van de resolutie en in partnerschap met elkaar. Nederlandse Vrouwenvredesorganisaties hadden al partners in die gebieden, met wie ze al jaren samenwerken. Na veel geregel en heen-en-weer gepraat hebben we het voor elkaar gekregen dat de juiste vrouwen konden komen, dat ze ondergebracht konden worden, dat hun ticket betaald werd en dat ze een visum kregen. Dus nu ging het beginnen. Twee dagen in een conferentieoord om samen de koers uit te stippelen en te leren van elkaar. Daarna een publieksdag om bekend te maken wat ons doel is. En vervolgens uitwaaieren over het land om met allerlei mensen en organisaties te spreken. Want de bedoeling is niet om een conferentie te hebben en dan te stoppen; de bedoeling is doorgaan. Iedere organisatie zal nu een strategisch partnernetwerk opbouwen rond de problematiek in het eigen land en daarmee de eigen initiatiefkracht versterken. Women s Peacemakers Program ( nodigde een vrouwencollectief uit de Balkan uit (drie landen). Stichting Sundjata en Burundi Women for Peace and Development ontvingen vrouwenvredesgroepen uit meerdere landen in het Grote Meren gebied: Rwanda, Burundi, Congo. De Nederlandse afdeling van Women s International League for Peace and Freedom ( nodigde vrouwengroepen uit Palestina en Israël uit. Vrouwen voor Vrede en Stichting Nahid ( nodigden vrouwengroepen uit Afghanistan uit. Gender Concerns International ( ontving vrouwenorganisaties uit beide delen van Kasjmir. Stichting VOND (Vrouwenorganisatie Nederland Darfur) nodigde vrouwen uit Soedan (Darfur) uit De kracht van vrouwen en het omgaan met macht De dag wordt geopend door Ted Strop, voorzitter van het Platform Vrouwen en Duurzame Vrede. Ze verwelkomt de deelnemers aan de werkconferentie. De werkconferentie heeft als inzet te werken aan de daadwerkelijke uitvoering van resolutie 1325 door middel van het versterken van partnerschappen tussen vrouwen uit een zestal conflictgebieden en hun Nederlandse zusterorganisaties. Deze partnerschappen zijn bouwstenen voor alternatieven voor gewapende conflicten. Het uitwisselen van kennis over het voorkomen van gewapende conflicten, bescherming van de slachtoffers en de wederopbouw van gemeenschappen is van het grootste belang. Een paar jaar geleden toen Wangari Maathai, oprichter van de Green Belt Movement in Kenia, de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst nam, zei ze:... er is geen vrede mogelijk zonder een evenwichtige ontwikkeling; en er is geen ontwikkeling mogelijk zonder een duurzaam beheer van het milieu in een democratische en vreedzame ruimte. Ted Strop memoreert hoe we in Kenia hebben gezien hoe gemakkelijk een stabiel land kan veranderen in een conflictgebied. Des te meer zijn vredesvrouwen verplicht partners te worden en vrede te zaaien! Daarna is de beurt aan dr. Karin Willemse, die jarenlang antropologisch onderzoek gedaan heeft naar de etnische en niet-etnische oorzaken van de oorlog in Darfur. Ze is momenteel professor aan de Erasmus Universiteit. Karin Willemse betoogt dat het van belang is om als vrouwen zaken met elkaar te delen. De rol van vrouwen is die van moeder, ook als ze zelf 12

13 geen kinderen hebben. Etnische verschillen zijn voor hen ondergeschikt aan de voorwaarden om een gezin te kunnen onderhouden: onderwijs, gezondheidszorg, veiligheid. Een belangrijke factor in veel oorlogen is de achterstelling van jonge mannen in de modernisering en globalisering van de samenleving: de rol van hun vader kunnen ze niet overnemen en een nieuwe mannelijke rol is niet duidelijk. Ze zijn gefrustreerd en zoekend, en gemakkelijk te verleiden tot aansluiting bij gewapende strijd. "The human being, this vast and complex Vrouwen en hun organisaties beschikken over combination of pain and joy, solitary and forsaken, andere mogelijkheden. Karin Willemse schetst yet creator of all humanity, suffering, frustrated and humiliated, and yet endless source of happiness for het beeld van een boom als model voor de each one of us, this source of affection beyond kracht van vrouwen. De takken symboliseren de compare, inspiring the most unexpected courage, this being called weak but possessing untold ability vele netwerken waarover vrouwen beschikken. to inspire us to take the road of honor, this being of Toch zijn ook vrouwen niet allemaal hetzelfde. flesh and blood and of spiritual conviction this being woman, is you." Ze vormen, net als bloemen, juist een grote Thomas Sankara diversiteit. Vrouwen hebben zowel het symbool van een boom als van een bloem in zich. Belangrijk is dat vrouwen zich bewust zijn van die verschillen, zoals: nationaliteit, leeftijd, seksuele geaardheid, klasse, individu. Als we partnerschappen willen bevorderen, moeten we ons realiseren vanuit welke positie ieder van ons praat. Verschil is direct verbonden met het begrip power. Macht wordt in eerste instantie ervaren als power over: controle, opstand, onderwerping, dwang, geweld. Maar er zijn ook andere soorten macht, bijvoorbeeld power to: in staat zijn iets te doen, te willen, te helpen. power with: gezamenlijke macht opbouwen. power within: innerlijke kracht opbouwen, inzicht en zelfbewustzijn; daardoor gerespecteerd worden. Het is voor de toepassing van resolutie 1325 bijzonder belangrijk dat vrouwen zich organiseren en dat ze hun organisaties krachtig maken. Onze inzet moet zijn dat we delen, dat we diversiteit accepteren en gebruiken als we met macht omgaan. De zaal reageert enthousiast met vragen: Geloof je dat de vrede die we in Europa hebben een periode is van afwezigheid van oorlog of weten we welke vrede we nastreven? Is er vrede mogelijk zonder gerechtigheid? Kun je aan vrede werken als er armoede en onderdrukking zijn? Hoe pak je de oorzaken van oorlog en gewapende conflicten aan? Wat is vrede als het land van de bevolking is afgepakt, zoals in Palestina? Wat doe je als vrouw wanneer je kinderen gijzelaars zijn en slachtoffers van geweld, zoals in Afghanistan? Kunnen we conflicten juist niet uit de weg gaan, maar ze oplossen? Kan oorlog goede dingen voortbrengen, zoals een feministische beweging in Servië? Er is zoveel geld voor oorlog, waarom zijn er geen budgetten voor vrede? Resolutie 1325 Daarna leidt Joke Oranje een interactieve leersessie rond resolutie Eerst wordt aan de deelnemers gevraagd om te associëren op één van de volgende woorden: vrouw, vrede of veiligheid. Naar aanleiding van die associaties wordt gekeken hoe in de resolutie deze drie kernwoorden worden gebruikt. De conclusies van de deelnemers zijn de volgende: 13

14 1. Vrouwen: Het woord vrouwen komt vaak voor, wel 33 keer. De resolutie is duidelijk niet door vrouwen geschreven, want vrouwen worden niet als actoren opgevoerd, maar als slachtoffers. De resolutie is belangrijk voor vrouwen omdat vrouwenorganisaties voor vrede er steun aan hebben. Die steun is vooral moreel en dat vinden de deelnemers unaniem onbegrijpelijk. Tegenover de enorme kosten van vredesoperaties en militaire bescherming, is het financieren van het werk van vrouwenorganisaties heel bescheiden, maar wèl zo effectief. Wat ook opvalt, is dat er niet gesproken wordt over armoede en economische uitsluiting als vormen van geweld. Ook de rol van de media bij gewapende conflicten mag meer aandacht hebben. In de media worden bepaalde groepen gestigmatiseerd, zodat conflicten kunnen escaleren. Positief is dat er gewezen wordt op de noodzaak van meer veldonderzoek naar mogelijkheden voor vrede en onderhandeling. Positief is dat wereldleiders de resolutie een warm hart toedragen. Jammer dat er niet gesproken wordt over een sterkere rol van vrouwen in de politiek en de media, het gaat bijna alleen over de vredesoperaties zelf. Juridisch gesproken is de resolutie niet erg hard en kunnen er geen verplichtingen aan ontleend worden. 2. Vrede: De resolutie spreekt over vrede als de afwezigheid van direct geweld door gewapende activiteiten. Vrede houdt méér in. Veel conflicten zijn onderhuids voordat ze uitbreken. Het proces waardoor vrede kan groeien en zich ontwikkelen, wordt niet benoemd. Het is zeer positief dat de resolutie de rol van vrouwen in wederopbouw (reconstruction and rehabilitation) onderstreept. De vrouwen zijn het ermee eens dat er veel werk is op dit terrein, waar ze tot over hun oren bij betrokken zijn. Vrouwen zijn echter ook bezig met opvoeding, onderwijs en training voor conflicthantering en duurzame vrede dat wordt niet genoemd. 3. Veiligheid: Het is belangrijk dat de resolutie duidelijk de noodzaak van bescherming en veiligheid aangeeft. Wat ontbreekt, is een scherper idee wat veiligheid betekent, wat een conflictgebied is en wat bescherming inhoudt. Er wordt gesproken over seksuele misdaden, maar niet over de falende rechtsspraak en bevooroordeelde politie. De mogelijke actieve rol van vrouwen bij de eigen bescherming en beveiliging wordt niet nader genoemd; daar is ook geen geld voor. De taal van de resolutie is juridisch zacht (houdt geen verplichtingen in). The resolution 1325 is in a glass showcase beautiful to see, but the men have the key. Aan het eind van deze sessie wordt duidelijk welke strategische activiteiten van vrouwennetwerken in het kader van 1325 belangrijk zijn: Strengthen women s capacity in lobbying for peace and security kadertraining van vrouwen in lobbyen en onderhandelen voor vrede en veiligheid; Communicate on the gender component in peace and security voorlichting over de rol van vrouwen en mannen in vrede en veiligheid; Support women s initiatives steun aan vrouweninitiatieven voor wederopbouw (samenlevingsopbouw) en traumaverwerking; 14

15 Protect women and girls against sexual violence in war beschermen van vrouwen en meisjes tegen seksueel geweld in oorlog. Marianne Rameijer en Joke Oranje, de begeleiders van de werkconferentie Dynamisch Netwerken Een belangrijk deel van de conferentie is gewijd aan het opbouwen van strategische netwerken via de dynamische netwerkmethode, zoals die ontwikkeld is door het Women for Water Partnership. Alice Bouman-Dentener, voorzitter van Women for Water, licht toe dat de methode is gericht op het formuleren van een programma waarin het lokale initiatief, versterkt door strategische netwerken, een belangrijke plaats inneemt. Het leidt tot local ownership en vraaggestuurde aanpak van (lokale) ontwikkeling en wederopbouw. De leiding van de conferentie heeft de methode aangepast voor vredesvraagstukken door nadruk te leggen op vier aspecten: communicatie met het publiek, lobby naar de regering, gebruik maken van wetgeving en beleidsdocumenten, en het mobiliseren van (financiële) steun en medewerking. Rond elke casus (= conflictgebied) vormt zich een groep die bestaat uit zogenaamde caseowners (de lokale initiatiefnemers), case-holders (hun Nederlandse vaste partnerorganisatie) plus externe experts of sponsors. Casus Grote Meren De groep bestaat uit 11 deelnemers 2. De gesprekken beginnen met het uitwerken van de situatie: de betrekkelijke vrede in de regio, de positie van vrouwen, activiteiten voor verzoening over wat in het verleden is gebeurd, de eenheid van de Grote Meren. De volgende, voor een deel al bestaande, initiatieven zijn belangrijke activiteiten in deze situatie: 1. opleiding en kadertraining voor vrouwen; 2. rechten en wetten vertalen naar lokale taken; 3. armoedebestrijding; 4. traumacentra openstellen om verhalen van vrouwen te horen; 2 De casus Grote Meren: Consolata Branyigigiye (Burundian Women for Peace) en Therese Nzikobanyanka (Groferve) uit Burundi; Josephine Barhalengehwa (Commission Justice et Paix) en Marie Louise Munyerenkana (Pax Christi Bukavu) uit Congo; Safi Nyirarukundo uit Rwanda. Hun partner is stichting Sundjata: Annemarie Zaat en Ivo Sicking. Als expert was Marjan Hoeijmakers toegevoegd. Gespreksleider was Hilde van de Hulst. 15

16 5. een vredesschool; 6. lobbyen voor mensenrechten. Annemarie Zaat en vrouwen uit het Grote Meren-gebied De groep maakt een keuze voor één initiatief dat ze nader willen uitwerken. De voorkeur van de meesten gaat uit naar een opleiding en kadertraining voor vrouwen, gecombineerd met het openstellen van traumacentra (centre d écoute). Vervolgens werkt de groep uit hoe die opleiding en kadertraining eruit moet zien. Het regionale vrouwencollectief Synergie des Femmes pour la Paix et la Réconciliation zal de leiding nemen. Ze hebben recent rechtspersoonlijkheid verkregen, dus ze kunnen nu duurzaam aan de slag. De visie van dit platform, waar alle case-owners lid van zijn, is dat vrouwen opleiding nodig hebben om hun vaardigheden te ontwikkelen, zodat ze op strategisch niveau kunnen bijdragen aan het vredesproces. Ze moeten zelfvertrouwen krijgen in het beslechten van conflicten in hun families en ze moeten zich als leiders waar kunnen maken. Het perspectief is dus om vrouwelijke leiders te ondersteunen met opleidingen in traumacounseling, communicatie, macht gebruiken en gezag uitoefenen. Casus Afghanistan De deelnemers uit Afghanistan 3 zien het versterken van de democratie, voorlichting geven over 1325 aan parlementariërs, het verbeteren van de positie van vrouwen en het vormen van een lobbygroep van vrouwen richting politiek, als dringend noodzakelijk. Dit laatste is een idee waar alle deelnemers zich voor in willen zetten: een lobbygroep (pressure group) waarbij 1325 centraal staat. De lobbygroep zal onderzoek doen naar de situatie van geweld en zich inzetten voor berechting en bestraffing van geweld tegen vrouwen en voor het bieden van mogelijkheden voor autonome economische ontwikkeling aan vrouwen. Over de naam van het op te richten collectief is veel gelachen in de groep: Women for equality Women s equity Bright future Happy women (for a) happy country Women and Justice. Uiteindelijk valt de keus op: Women and Justice met als visie Een Afghanistan waar respect is voor de rechten van vrouwen en kinderen. Wat moet Women and Justice doen? Vooral lobbyen voor een betere wetgeving, en centra openen waar vrouwen rechtsbijstand kunnen krijgen. Ook is reïntegratie van slachtoffers nodig. Dat betekent zowel psychologische ondersteuning als zorgen voor werk. Een gevoelig punt is het geweld tegen kinderen. Als die het slachtoffer zijn, staan de vrouwen vaak machteloos. Dat moet eerst veranderen. Casus Balkan 3 Afghanistan casus: Huma Alizoy (Juvenile Court), Gul Maki Siawash (Kabul Orthopedic Organisation), Suraya Perlika (All Afghan Women s Union) en Sheila Samini (Afghan Women s Network. Van hun partnerorganisatie in Nederland, stichting Nahid, waren Janny Beekman, Afifa Azim, Tineke Fennis en Malolay Nawobi aanwezig. Gespreksleider was Joke Hartmans. 16

17 De groep uit de Balkan 4 gaat eerst dieper in op de geschiedenis van hun regionale vrouwennetwerk in de Balkan. In Servië is Women in Black ontstaan uit een SOS telefoonlijn om geweld tegen vrouwen in de jaren 80 en 90 aan te geven. De initiatiefnemers hebben zich geoefend in luisteren. Tijdens de oorlog was hun werk verdacht en moesten ze onderduiken. Uit deze beweging zijn meerdere kleine vrouweninitiatieven ontstaan, bijvoorbeeld de Vrouwenlobby in Belgrado, die acties voert tegen seksisme in de media. Er is ook een expositie gemaakt van moedige vrouwen die dus niet als oorlogshelden worden voorgesteld. In Kroatië komt de groep voort uit counseling van vrouwen die leden aan de gevolgen van oorlogstrauma. Er was een organisatie, Women s Action of Rijeka, die oorlogsmisdadigers confronteerde met hun daden. Ze hebben, in samenwerking met een netwerk van 40 organisaties, met succes gelobbyd voor een wet die huiselijk geweld strafbaar stelt. De organisatie SCILLS voert een permanente campagne voor vrede, bijvoorbeeld door manifestaties op de internationale vredesdag 21 september, voorlichting op scholen en kadertraining voor vrouwen in de politiek en in de media. 22 september is internationale dag tegen geweld tegen vrouwen. In Bosnië is de organisatie Una actief: deze verzet zich tegen vrouwenhandel en geweld tegen vrouwen en ijvert voor betere wetgeving in dit opzicht. Una organiseerde in 2000 een conferentie voor het oprichten van een Vrouwenrechtbank, maar dat is niet gelukt. Ze willen nu voorlichting en training organiseren voor vrouwen èn mannen over resolutie In Kosovo en Albanië is na 2000 het Gender Training and Research Centre gesticht dat de samenwerking bevordert tussen vrouwenorganisaties in Kosovo en gewerkt heeft aan een Nationaal Actieplan rond Er zijn 98 organisaties lid van het centrum en ze lobbyen voor vrouwenzaken zoals gezondheidszorg en publieke functies voor vrouwen; ook werken ze aan bewustmaking van vrouwenhandel en geweld tegen vrouwen, De psychologische blokkade in de Balkan is dat de helden van de oorlog tegelijk de daders zijn, van wie veel vrouwen slachtoffer zijn. Zolang de regering deze tegenstelling niet aan wil pakken en de rechtspraak zwak is, hebben organisaties voor de rechten van de vrouw geen kans op berechting en bestraffing van misdaden die vrouwen zijn aangedaan. Daarnaast is het merendeel van de zogenaamde vredesgroepen méér uit op het promoten van hun eigen etnische groep dan op het exploreren van voorwaarden voor echte vredesopbouw. Straffeloosheid en etnische competitie zijn niet de juiste ingrediënten voor vredesopbouw. De vrouwenorganisaties willen dus een beweging voor cultuurverandering in gang zetten, waarin inhoud gegeven wordt aan het begrip vrede. Als gezamenlijk initiatief wordt gedacht aan een internationale vrouwen-vredes-karavaan die van land tot land reist en voorlichting geeft en media-aandacht trekt. Dit blijkt echter nog een brug te ver. Eerst moeten vrouwen en vrouwenorganisaties elkaar beter leren kennen en hun vredesvisie duidelijker vorm geven. Als initiatief wordt gekozen voor het verenigen van de Balkan vrouwen in een (serie) bijeenkomst(en) waar ze elkaar leren kennen en vertrouwen opbouwen. Het doel daarvan is het stichten en verbreiden van een vredescultuur, het bewustmaken van de stappen die voor vrede nodig zijn, en het ontwikkelen van leiderschap onder vrouwen om daar in hun eigen land aan te werken. Resolutie 1325 biedt daar een goed anker voor. 4 Balkan casus: Nadežda Radović uit Servië, Shura Dumanić uit Kroatië, Hatidža Pečenković uit Bosnië en Arjeta Rexhaj uit Kosovo. Er waren drie mensen van de partner uit Nederland, de Women Peace Makers Programme van IFOR: Isabelle Geuskens, José de Vries en Janne Poort van Eeden. Gespreksleider was Alice Bouman. 17

18 Casus Soedan De delegatie uit Soedan 5 geeft aan dat er al veel initiatieven bestaan waarin gewerkt wordt aan het vredesproces voor Darfur. De vrouwen in de kampen voor interne ontheemde personen kunnen een positieve rol spelen bij het stoppen van het verzet van de rebellen tegen vredesonderhandelingen, en bij het bij elkaar brengen van zulke groepen. Een belangrijk obstakel voor onderhandelingen is het feit dat er compensaties betaald moeten worden voor de verkrachting van vrouwen en ontheemding van kostverdieners (verlies van land). Het principe is dat de staat dit betaalt, maar de staat geeft aan dit niet te kunnen en investeert liever in infrastructuur. De vrouwen kunnen niet afzien van de eis tot compensatie; ze hebben ook kapitaal nodig om er economisch weer bovenop te komen. De delegatie gaat met deze problematiek aan de slag. Ze besluiten dat vrede en economische ontwikkeling nu echt centraal moeten staan. In de drie belangrijkste steden in Darfur dienen vrouwencentra te komen waar vrouwen uit de kampen opleidingen krijgen om in de moderne samenleving te kunnen functioneren. Vanuit die centra kan dan tevens per geval, en met hulp van juristen, de zaak van de compensaties aangekaart worden. Het principe moet geen blokkade meer zijn voor vredesbesprekingen. Traumaverwerking en ontmoetingen zijn van belang. Bovendien kan er ook zonder dit expliciet te noemen door gezondheidswerkers voorlichting gegeven worden over de schadelijke gewoonte van vrouwenbesnijdenis. Casus Palestina Er is een forse en diverse groep die zich over de casus Palestina buigt 6. Het is geen gemakkelijk gesprek, want iedere organisatie heeft een eigen perspectief. Bijvoorbeeld: WILPF-Nederland is lid van het Platform Vrouwen en Duurzame Vrede en heeft stevig bijgedragen aan het tot stand komen van het Nederlandse Nationaal Actieplan Verder heeft WILPF de aandacht van veel Nederlandse politici op 1325 gericht door middel van lobby en brievenacties. Volgens Al-Nagda Association is resolutie 1325 een goed uitgangspunt voor de Palestijnse vrouwen, ook al worden zoveel resoluties niet uitgevoerd. Dit geldt namelijk voor meer landen en is niet specifiek voor Palestina. De resolutie geeft de vrouwen de mogelijkheid de Israëlische autoriteiten ter verantwoording te roepen voor hun acties tegen de Palestijnen. Reema Nazzal heeft 1325 vertaald naar de Palestijnse situatie en zou graag de discussie over de inhoud van 1325 in VN-verband heropenen, omdat er gebreken zijn: het tijdsplan ontbreekt, de preambule is te vaag, er is geen juridische verplichting, geen financiële verplichting, en ook de gendergelijkheid is niet goed doordacht. WILPF-Palestina heeft verschillende bijeenkomsten georganiseerd om resolutie 1325 te bestuderen en te implementeren. Men moet zich goed realiseren dat in Palestina onder zeer moeilijke, haast onmogelijke omstandigheden wordt gewerkt. Het Palestijnse parlement kan bijvoorbeeld niet functioneren door de Israëlische reisverboden. Als daarin verandering komt 5 Nawal Hassan Osman (Women First) vanuit de hoofdstad Khartoum; en Zainab Ahmad Sharoufa, (Darfur Platform for Dialogue and Peaceful Coexistence), Thouria Ibrahim Salih (Darfur Women Organization for Charity) en Zainab Musa Mohammed (Foundation WONDER), uit verschillende gebieden in Darfur. Hun partner in Nederland is de stichting VOND (Vrouwen Organisatie Nederland Darfur), vertegenwoordigd door Mekka Abdelgabar, Agnes Ovington en Dr. Karin Willemse. Ook gedelegeerden van OXFAM en van Cordaid waren aanwezig. Gespreksleider was Joke Oranje. 6 Asma Kilani, Association of Women Action, Ramallah; Reema Nazzal, Al-Nagda Association and advisor of the Mayor of Nablus, Dr. Hanan Awwad, Wilpf/Palestine; Moran Avital, Wilpf/Israel, Tel Aviv. De groep is partner van WILPF-Nederland, vertegenwoordigd door Inge Stemmler. Ze worden ook gesteund door Stichting Palestijnse Vrouwen in Nederland, waarvan Nawal Al-Baz en Sonia Zarour aanwezig waren. Andere gasten waren Conny Bergé, Stichting Pep International; en Hanni Verschuur, expert capacity building. Gespreksleider was Ted Strop. 18

19 wil WILPF trainingen organiseren in bijvoorbeeld Hebron en Jericho. Het allerbelangrijkste is dat de bezetting ophoudt. WILPF-Palestina heeft ook leden in Syrië, Libanon en Egypte waarmee gesprekken zijn over resolutie De Association of Women Action for Training and Rehabilitation beveelt een fact finding - missie van de secretaris generaal Ban Ki-moon aan om de uitvoering van resolutie 1325 in de Palestijnse gebieden te bevorderen. De vereniging werkt vooral met vrouwen in landbouwgebieden en vindt het moeilijk om resolutie 1325 aan de orde te stellen als er niet genoeg te eten is. De vrouwen moeten werken en geld verdienen om het gezin te onderhouden. Veel mannen zitten in Israëlische gevangenissen en vrouwen staan er alleen voor. De vereniging wil een concreet actieplan en niet alleen woorden. WILPF-Israel heeft zich nog niet intensief kunnen bezighouden met Afgelopen tijd heeft WILPF over racisme en fascisme gerapporteerd. Dit spreekt een aantal vrouwen in het parlement zeker aan, maar niet alle. De organisaties zijn het over één ding roerend eens: het beëindigen van de Israëlische bezetting en het afbreken van de apartheidsmuur. Ze vatten al hun verschillende voorstellen samen in één leuze: Implement 1325 now! Casus Kasjmir De delegatie uit Kasjmir 7 is gemengd: er zijn vrouwen uit het Pakistaanse deel van Kasjmir en vrouwen uit het Indiase deel. Ze praten over de heftige gebeurtenissen van geweld in hun regio. Vooral aan de Indiase kant van Kasjmir is er sprake van militarisering van het gebied en vervolging van politiek actieve mensen. Honderden mannen zijn ontvoerd door het leger en daarna verdwenen. De conclusie van de werkgroep is dat vrouwen van beide kanten van Kasjmir moeten samenwerken om respect af te dwingen voor resolutie 1325 van de VN Veiligheidsraad. Ze besluiten twee vrouwencentra op te richten: één in Srinagar en één in Mzaffarabad. De centra gaan werken aan kadertraining van vrouwen, aan documentatie van gewelddadigheden en aan het versterken van vrouwenorganisaties. Eén van de taken is ook het opsporen van verdwenen familieleden. Alice Bouman, voorzitter WfWP (l) en Lotte Wouters, NVR (r) 7 Asma Dhar, Gender Concerns Kashmir, Taqdees Gillani, Stichting HOPE, Sahba Huais, Aman PublicCharitable Trust, Safiya Lone, Gender Concerns Kashmir. De partner in Nederland is Gender Concerns International, vertegenwoordigd door Sabra Bano, Uta Zetek en Marion Uhle. Gespreksleider was Solta Sarwono. 19

20 Paneldiscussie met experts De vrouwen uit de zes conflictgebieden presenteren hun casus kort aan het expert panel. Het panel bestaat uit: Annemieke de los Santos (Ministerie van Buitenlandse Zaken, 1325 Desk), Els Scholten (SNV, adviseur communicatie), Erik Laan (IKV/PaxChristi, lobbyist), Hugo de Vries (Buitenlandse Zaken, Peace Building and Stabilization Unit) en Ad Ooms (ICCO, fundraising policies). Het is hun taak om de deelnemers te adviseren. Hugo de Vries geeft aan dat de aandacht bij Buitenlandse Zaken naar grotere politiek relevante zaken gaat. Het is van belang dat te weten en daarbinnen een niche te vinden als je steun wilt van het ministerie. De niche van de meeste casussen is sociale opbouw oftewel coherence. Annemiek de los Santos vult aan dat ze onder de indruk is van de casussen. De kracht ervan is de power of determination. Met die boodschap kun je de politieke agenda zeker beïnvloeden, zonder zelf te verliezen. Voorstellen voor het verbeteren van wetgeving zijn zeker relevant voor ambassades, want die kunnen dit ondersteunen door vergelijking met internationale wetgeving. Ook worden bij BZ regelmatig rapporten gemaakt over mensenrechten in de verschillende landen. Het is belangrijk schendingen te melden aan ambassades (op het moment dat ze bezig zijn met die rapporten). Een andere kracht van vrouwen is hun vermogen om bruggen te slaan. Bedenk dat niet alleen Nederland een Nationaal Actieplan 1325 heeft. Je kunt ook bij andere landen aansluiten, bij voorbeeld bij Argentinië. Els Scholte vindt de boodschap van vrede indrukwekkend. Een sterke boodschap is het belangrijkste principe voor goede communicatie. Maar andere zaken verdienen ook aandacht. Je moet weten op wie je je boodschap richt. Kies de juiste persoon/groep en richt je boodschap zo specifiek mogelijk op de ontvanger. Denk na over wat je met je boodschap wilt bereiken. Begin klein en dichtbij, maar wees precies in je onderzoek hoe je de doelgroep kunt bereiken: naar welke media luisteren ze? Welke kranten lezen ze? Waar kun je ze ontmoeten? Vraag aan iemand uit die groep: hoe kunnen we jullie bereiken? Het krachtigste communicatiemiddel is het één-op-één gesprek, de dialoog. Maar als je méér mensen tegelijk wilt bereiken, dan heb je ook media nodig. Ook dat begint met face-to-face dialoog, zoek de journalist op en praat met hem of haar. Wees creatief in het benaderen van media. Gebruik ook Internet. Denk na over de verwerking van je boodschap, er zijn veel verschrikkelijke boodschappen die het voorstellingsvermogen van mensen te boven gaan en daardoor juist machteloosheid oproepen. Dan gaat de luisteraar zich ook zo voelen: machteloos. Mensen willen het verhaal horen als ze denken dat ze iets kunnen doen. Neem daarom concrete actiemogelijkheden in de boodschap op. Maak duidelijk wat je wilt dat mensen gaan doen. Stop actie in je boodschap. Iets kleins, zoals ballonnen oplaten, kan wel degelijk een grote, symbolische actie worden. Voor het verpakken van je boodschap is het verhaal een goed middel. Niet de statistieken, maar het verhaal van die éne vrouw die haar 20

21 kind begraaft na de aardbeving en vervolgens gewoon verder gaat met koken en werken. Maak gebruik van beelden. Beelden worden onthouden en helpen begrijpen. Erik Laan definieert lobby als een informele maar systematische manier om beleid en besluitvorming te beïnvloeden. Het informele zit m in de persoonlijke contacten. Dat gebeurt in het begin van de besluitvorming vanuit maatschappelijke groeperingen. Bij lobbyen is het belangrijk een strategie te hebben. Geen paniekvoetbal, geen bitterheid, geen protest. Sleutel is het doen van voorstellen. Daarvoor moet je specifiek, creatief en realistisch zijn. Je moet in staat zijn te onderhandelen over je doel. Als je lobbyt vraag je de ander niet om jouw probleem op te lossen. Nee, je komt met voorstellen die zijn/haar probleem oplossen en je helpt de politicus om te scoren. Voor politici zijn vooral transnationale initiatieven interessant, die kunnen ze niet naast zich neerleggen. Zoek daarom ook bondgenoten buiten je eigen land. Ad Ooms raadt aan om bij donoren niet direct over geld te beginnen, maar te concentreren op de inhoud, wat je wilt bereiken, welke oplossingen je biedt. Het is sterk als je realistisch bent over wat je aankunt, als je vertrouwt op eigen kracht, als je niet wacht op de donor voordat je met iets begint. Denk ook altijd aan inkomensgenererende activiteiten in je programma; die garanderen duurzaamheid. Een goede gids is het verslag van de IFOR conferentie, Money For Peace Makers. Vergeet de EU delegaties in je land niet: die zenden in oktober voorstellen naar Brussel, zorg dat je er bij bent. Discussie De zaal reageert zeer actief op het panel: Is er een manier om aandacht te krijgen voor de situatie in Kasjmir? Is er een manier om de tekorten van de conferentie te dekken? Hoe kunnen organisaties aan de basis aan kleine fondsen komen? Kunnen we resolutie 1325 nog wijzigen? Nu gaat veel meer geld naar oorlog dan naar vrede. Kunnen we iets doen aan de leveringen van kleine wapens die tot onveiligheid leiden van vrouwen en kinderen? Veel basisgroepen missen de vaardigheid om verder te komen, kunnen we geld vragen voor kadertraining? Waarom heeft het Nationaal Actieplan NAP 1325 geen eigen budget? De deskundigen gaan hier zo goed mogelijk op in en wijzen steeds op de noodzaak samen te werken, te weten wanneer en waar zaken spelen waar je op in kunt gaan, met uitvoerbare voorstellen te komen. Na afloop van het programma worden ze bestormd door vrouwen die met hen na willen praten. De middag en de avond worden door de groepen gebruikt om hun voorstellen te verfijnen en in te passen in een Power Point presentatie voor de publieksbijeenkomst de volgende dag. De nadruk wordt gelegd op het vormen van strategische netwerken en op het uitwerken van de ideeën in concrete stappen. Het resultaat van dit werk is in zes aparte bladzijden (Engelstalig) toegevoegd aan dit verslag (zie pagina 25 30). 21

22 Op de laatste avond zijn de vrouwen bij elkaar en worden de tafels aan de kant geschoven. Dirigente Marzenka Pala studeert met de deelnemers het vrouwenvredeslied in. Dan komen er allerlei CD s uit de damestasjes, er klinkt muziek uit alle landen, er wordt gezongen en gedanst. 22

23 Doelstellingen en resultaten Het doel van de werkconferentie VCA 1325 was strategisch partnerschap op te bouwen en te versterken tussen vrouwenvredesorganisaties in conflictgebieden en in Nederland, en daarmee een concrete bijdrage te leveren aan conflictpreventie, bemiddeling en duurzame wederopbouw van vreedzame samenlevingen 8. Subdoelen waren: 1. Het ontdekken van gemeenschappelijke ervaringen in de praktijk van vredesvrouwen en van organisaties en netwerken van vredesvrouwen in het creëren van alternatieven. 2. Het delen van kennis en organiseren van leergemeenschappen over werkzame strategieën van vrouwen in conflictsituaties, vredesonderhandelingen en wederopbouw. 3. Het uitwerken van concrete initiatieven vanuit de vrouwenvredesorganisaties in conflictgebieden door het in werking stellen van functionele netwerken per conflictgebied. Voorafgaand aan de conferentie is een vragenlijst ingevuld door de 26 deelnemers uit de conflictgebieden en door 17 deelnemers uit Nederland (de casusverantwoordelijken). Na de conferentie zijn dezelfde vragen (op een iets andere manier) weer gesteld aan dezelfde mensen, om na te gaan of de conferentie effect heeft gehad. Over de ervaringen Het beeld dat uit de antwoorden naar voren komt is dat weliswaar regelmatig nieuwe mensen zich aansluiten bij de activiteiten en de deelnemers daar in de meeste gevallen ook openlijk over kunnen praten in hun land (met uitzondering van Kashmir), maar dat het bereiken van de pers en het mobiliseren van steun van de overheid moeilijker ligt. Na de conferentie is gevraagd of de deelnemers naar aanleiding van de beginsituatie steun hebben gehad aan de conferentie. Velen hebben nieuwe ideeën opgedaan over het benaderen van de pers, maar hoe de overheid ervan te overtuigen om hen te steunen is nog niet duidelijk. Over de aanpak Uit de vragen over de werkwijze blijkt dat er vooral veel genetwerkt wordt met andere organisaties en dat er in een behoorlijk aantal gevallen gewerkt wordt met jaarplannen. Over de vraag of leden bijdragen aan de organisatie zijn de meningen verdeeld. Politici en de overheid worden wel bij hun boodschap betrokken, maar met minder inzet dan de andere zaken. Er is (te) weinig contact met financieringsorganisaties. Na de conferentie is gevraagd in hoeverre de werkwijze nu anders wordt. Nog steeds scoort het contact met andere organisaties het hoogst, maar men wil wel veel actiever gaan werken met financieringsorganisaties en met de overheid. Over bijdragen van leden blijven de meningen verdeeld. 8 Zie NAP aandachtsgebied 2, doel 2, activiteit 1 en 2; doel 3, activiteit 9; en NAP aandachtgebied 3, doel 1, activiteit 1 en 2. 23

24 Over leren Er is gevraagd of men de tekst van de resolutie kent, of men bepaalde artikelen daaruit gebruikt en of men de resolutie met de eigen overheid bespreekt. De antwoorden op beide eerste vragen waren verrassend positief: de resolutie is breed bekend en populair. De laatste vraag is meer negatief: men bespreekt het slechts in enkele gevallen met de overheid. Is dit na de conferentie veranderd? Ja, de respondenten geven aan dat ze (toch) veel geleerd hebben over de resolutie, vooral over de toepasbaarheid ervan, en dat ze zeker gezagsdragers hierop aan zullen spreken. De conclusie die we trekken uit deze enquête, is dat de conferentie gezorgd heeft voor bewustwording van mechanismen die men kan gebruiken om vrede en veiligheid samen met de overheid te bevorderen. Over het versterken van strategische netwerken hoeven we ons geen zorgen te maken de deelnemers waren al bekwaam in het netwerken, alleen gaan ze zich nu sterker inzetten voor langere termijn financiering. Wat nog beter kan is de communicatie, en vooral het strategisch versterken van de eigen organisatie om steun te mobiliseren van de eigen achterban. 24

25 SUMMARY REPORT ON THE WORKING CONFERENCE WCA 1325 It was a beautiful moment, when the 26 invited women from six conflict areas, together with representatives from six women s peace organisations in the Netherlands, came finally all together at Soesterberg on September 17, in the late afternoon. For two years the Platform Women for Sustainable Peace and the Netherlands Women s Council had prepared for this meeting. The purpose was to start well informed strategic networks on Women, Peace and Security (resolution 1325) not from theory, but from the encounter with the daily struggle and initiatives of women in concrete conflict situations. There were women from Kashmir (both sides of Kashmir), Sudan (from different regions in Darfur), Great Lakes (representing a network that works in all the countries), Balkan (also from 4 different countries), Palestine (including a representative from Israel) and Afghanistan. The two days conference started that first evening with welcome and sharing ideas on what partnership meant to each of us. The next day keynote speaker Dr. Karin Willemse gave a speech about women and the use of power. There was a lively discussion in response to her ideas. After that, the participants shared their views on the content of the resolution 1325 and how they use it in their country. Priorities were found that would be important to all of us and in each situation. The participants gathered around 6 cases: initiatives to be taken by the women and supported by their partners in the Netherlands. They worked two days in developing the following initiatives: The Balkan women decided to organize a 3-day consultation on how to promote a culture of peace. The meeting will be in Skopje, Macedonia, April 2009, with approximately 50 participants from 11 Balkan states. The Afghanistan delegation decided to initiate a pressure group called Women and Justice, to push for laws to denounce violence against civil women and children as a crime. The Palestinian delegation will work on forming a coalition of different groups and movements under the heading Implement resolution 1325 now! As this resolution is not specific for the Middle East only, it might get a lot of support. The Kashmiri delegation plans to start two women s centres, one in Srinagar and Muzaffarabad, who will connect both sides of Kashmir in knowledge sharing and pleading for human rights. In the Great Lakes, there is already a transnational women s peace organisation formed, called Synergie. They want to invest in training of women leaders for upcoming elections. The delegation from Darfur, Sudan, wants to open Three Women Peace Centres in the main cities of Darfur, to answer to the challenge of engendering the peace process on working on development with the refugee, the displaced and the neglected women in and around Nyala, Fasher and Geneina. 25