Nr e jaargang. Magazine PTSS SPECIAL

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nr. 4 2015 66 e jaargang. Magazine PTSS SPECIAL"

Transcriptie

1 Nr e jaargang Magazine SPECIAL

2 U zorgt zorgt voor voor veiligheid veiligheid op op straat. straat. Maar Maar bent bent u zelf zelf wel wel goed goed verzekerd? verzekerd? Sluit nu eenvoudig al uw schadeverzekeringen af via Sluit nu eenvoudig al uw schadeverzekeringen af via In samenwerking met Politie Nederland heeft REAAL voor politieambtenaren deze unieke In site samenwerking ontwikkeld. Zo met regelt Politie u eenvoudig Nederland online heeft uw REAAL particuliere voor politieambtenaren schadeverzekeringen deze met unieke veel site voordelen. ontwikkeld. En tegen Zo regelt een scherpe u eenvoudig premie! online uw particuliere schadeverzekeringen met veel voordelen. En tegen een scherpe premie! Voor alle gangbare schadeverzekeringen kunt u op terecht : Voor - personenautoverzekering alle gangbare schadeverzekeringen kunt u op terecht : - personenautoverzekering motorverzekering - motorverzekering woonhuis- en inboedelverzekering - woonhuis- aansprakelijkheidverzekering en inboedelverzekering particulieren - aansprakelijkheidverzekering ongevallenverzekering particulieren - ongevallenverzekering rechtsbijstandverzekering - rechtsbijstandverzekering caravanverzekering - caravanverzekering pleziervaartuigverzekering - pleziervaartuigverzekering doorlopende reis- en annuleringsverzekering - doorlopende reis- en annuleringsverzekering U kunt deze verzekeringen als losse verzekeringen afsluiten. Deze kennen uitstekende polisvoorwaarden U kunt deze verzekeringen en een lage als premie. losse verzekeringen Maar het is voor afsluiten. u nog Deze aantrekkelijker kennen uitstekende wanneer u meer polisvoorwaarden verzekeringen en bij een REAAL lage premie. afsluit. U Maar komt het dan is voor in aanmerking u nog aantrekkelijker voor pakketkorting, wanneer die u kan oplopen meer verzekeringen tot 10%. En bij dat REAAL terwijl de afsluit. verzekeringen U komt dan voor in aanmerking politieambtenaren voor pakketkorting, al bijzonder scherp die kan geprijsd oplopen zijn. tot 10%. Bovendien En dat kunt terwijl u de verzekeringen premie termijnen voor politieambtenaren betalen. Zonder premietoeslag! al bijzonder scherp geprijsd zijn. Bovendien kunt u de premie in termijnen betalen. Zonder premietoeslag! Let op! Het Let op! aanbod op is alleen geldig voor politieambtenaren. Als u niet Het (langer) aanbod werkzaam op bent bij de vervallen is alleen helaas geldig de voordelen. politieambtenaren. Lopende verzekeringen Als u niet worden (langer) dan werkzaam beëindigd. bent bij de politie vervallen helaas de voordelen. Lopende verzekeringen worden dan beëindigd.

3 Voorwoord Stress en meer Eén derde van alle ziekteverzuim wordt veroorzaakt door werk gerelateerde psychische klachten. Een algemeen probleem bij de politie. Dit is niet alleen een bedreiging voor de volksgezondheid maar ook voor de nationale veiligheid. Stress-klachten ontstaan veelal door een verstoorde balans tussen werk en privé, een te hoge werkdruk en grote onzekerheid over het werk. Nemen we daar het pestgedrag bij en de heersende (verbale) agressie en geweld in het werk maar ook op de werkvloer, hebben we een behoorlijke cocktail die leidt tot ziekteverzuim. In de huidige maatschappelijke context is het algemeen aanvaard dat het meemaken van schokkende gebeurtenissen kan leiden tot chronische psychische problemen. Na zo n schokervaring heeft ongeveer 10% last van aanhoudende symptomen van posttraumatische stress: herbeleving, vermijding en/of ontkenning en aanhoudende activatie. Deze posttraumatische symptomen gaan ook vaak gepaard met vormen van depressie, angst, dissociatie, verslaving en onverklaarbare lichamelijke klachten. Schokkende gebeurtenissen verschillen qua aard, duur en impact op de slachtoffers; hierbij kan worden gedacht aan: natuurrampen, verkeersongevallen, kindermishandeling, incest, geweldmisdrijven, oorlogservaringen, beroeps gerelateerd geweld (onder andere bij ge-uniformeerden) maar ook agressie (in het onderwijs, het openbaar vervoer of de zorgsector). In dit nummer gaan we nader in op bij politieambtenaren. Nu in voorkomende gevallen wordt erkend als beroepsziekte wordt geleidelijk aan duidelijk hoeveel mensen het betreft en wat er aan de hand is. Het aantal dossiers van collega s die in hun werk hebben opgelopen geeft namelijk nog niet aan hoe het gesteld is met de gezondheid van het hele korps. Hoewel velen, ondanks soms vage klachten, in verband met de loyaliteit ten aanzien van de werkgever gewoon maar doorgaan, hebben sommigen niet in de gaten hoe de sluipende stress bezit neemt van hun lichaam. Door de individualisering in zowel de maatschappij maar ook bij de politie in combinatie met de heersende organisatiecultuur en als gevolg van de vele veranderingen binnen het korps is het lastig geworden om nog goed op elkaar te passen hetgeen ten koste gaat van de saamhorigheid. Vaak wordt naar leidinggevenden gewezen, echter ook deze dienen zich vooral met opgedragen zaken bezig te houden en zijn daarbij niet geëquipeerd om dit soort zaken te herkennen en op adequate wijze mee om te gaan. De ANPV zal ook hierbij het voortouw nemen en heeft besloten om, naast zogenaamde buddy s op te leiden, ook trainingen aan te bieden aan collega s inzake crisisinterventie voor hulpverleners. We roepen dan ook alle collega s op om goed op elkaar te letten en voor elkaar te zorgen. Dit kan veel ellende voorkomen! Geert Priem 3

4 Inhoud Post Traumatische Stress Stoornis 6 Van een collega met 25 dienstjaren naar een dakloze collega zonder kind, vrouw, huis en inkomen 8 De hulphond is mijn redding geweest 10 Interview met Collega Joren 12 Interview met Maaike Schansman 14 Ik raakte mijn gevoel kwijt 16 Interview met John van Dam 18 Interview met Collega Alice 20 Liselotte Zandvliet over 21 Het zesde zintuig van veteranenhonden 22 Ervaringsdeskundige Roy Leppink 26 Wat is een Posttraumatische Stress Stoornis? 29 Uitgeblust? Depressief? Angstig? 30 Peter van Uhm aan het woord 32 ANPV jurist Lea Renfurm aan het woord 34 Traumaverwerking en behandeling 35 Heftige gebeurtenis 1 36 Heftige gebeurtenis 2 38 Benoeming Geert Priem tot Secretaris-Generaal van de CESP 39 Algemene Ledenvergadering ANPV 40 Blauwe protest-omsingeling 42 HomeRide Frank en vrij 44 Conseil Européen des Syndicats de Police 45 Word ook lid van de politievakbond ANPV! 46 Welkomstcadeaus Bezoekadres op afspraak: Ametisthorst 20, 2592 HN Den Haag Voorzitter: Geert Priem geert.priem@anpv.nl Secretaris: Fred Beckerman fred.beckerman@anpv.nl Penningmeester: J.E.C. (John) Brendel john.brendel@anpv.nl Communicatie: Ronald Pronk ronald.pronk@anpv.nl Eindredactie ANPV magazine: John van Noortwijk john.van.noortwijk@gmail.com Redacteur: Leen Spoor leen.spoor@anpv.nl Lay-out en drukwerk: Compact drukwerken compact@scarlet.be 4

5 Post Traumatische Stress Stoornis Depressie- burn-out-heftige gebeurtenis Psyschisch aandoening angststoornis slaapstoornis-flashbacks Prikkels-irritaties-spanningen-woedeuitbarstingen-overspannen Politiewerk is maatwerk. Het is bijzonder werk en vergt vaak enorm veel van de collegae. De maatschappelijke verharding en de daarbij toenemende fysieke en psychische druk op de politiemedewerker zorgt voor een explosieve stijging van het ziekteverzuim en het aantal collegae met psychische aandoeningen neemt enorm toe. Een politieman of vrouw zegt nooit nee en staat altijd vooraan. Daar waar ieder ander een stap terug zou doen.. Maar wat als je nu ongevraagd een keer achteraan komt te staan? Met dit item probeer ik u meer inzicht te geven in de donkere kanten van het politiewerk. Collega s delen schokkende praktijkverhalen en gebeurtenissen die bij het merendeel hebben geleid tot de zwaarste vormen van. Dit item is met veel zorgvuldigheid samengesteld. Mijn dank gaat uit naar de vele collega s, zorgverleners, ANPV juristen, adverteerders en de voorzitter van de politievakbond ANPV die allen intensief hebben meegewerkt aan de totstandkoming van dit magazine. Leen Spoor Redacteur politievakbond ANPV. Indien u vragen of opmerkingen heeft na het lezen van het magazine kunt u deze richten aan: redactie@anpv.nl 5

6 Van een collega met 25 dienstjaren naar een dakloze collega zonder kind, vrouw, huis en inkomen Het zal je maar gebeuren.. Zo ben je jarenlang in dienst bij de politie en op het andere moment sta je op straat. Dakloos. Niets meer. Als dank voor de trouwe dienst en inzet heb je de diagnose zware meegekregen. Het is Frans Vreeswijk overkomen, voormalig politieman van het korps Haaglanden. Ik ontmoet Frans een dag na de nationale bekerfinale in de brasserie van het Feyenoordstadion. Het stadion is op dat moment leeg. De zon verlicht het stadion en samen nemen we plaats in de brasserie van de Kuip. Ik had hier nooit kunnen komen als er veel volk was geeft Frans vrijwel direct aan.. Al die prikkels.. Ik zou het niet trekken.. Frans doet graag zijn verhaal. En wat voor een verhaal. Ik wil de jonge collega s ook vooral meegeven wat de andere kant van het politiewerk is... Het is 1959 als Frans ter wereld komt in Den Haag. Zijn jeugdjaren brengt hij vrij sportief door als skileraar en windsurfleraar. Eind jaren 80 werkt hij als Bode bij de Rechtbank en al vrij snel trad hij in dienst van de parketpolitie. In de jaren 90 maakte hij de overstap naar de surveillancedienst van toen nog de Gemeentepolitie Den Haag. Van 1990 tot 1997 ben ik werkzaam geweest aan bureau Patijnlaan op de noodhulp. Het waren bijzondere jaren waarin er heel veel geweld tegen ons als politie was. Ons bureau leverde veel collega s voor het populaire horecagebied in Den Haag. Ieder weekend was het knokken geblazen met de politie. In al die jaren zijn er vele tientallen dodelijke slachtoffers voorbij gekomen. Springers, hangers, reanimaties, bizarre ongevallen. Een kindje onder de tram is bepalend geweest voor mijn latere zware nachtmerries... Als jonge diender deed je toen overal aan mee. Er heerste een enorme machocultuur bij ons in de ploeg. Er was zelfs onderling de verplichting ingesteld om bij iedere dode die je had gebak te trakteren. De leiding vond het prima. Toch merkte ik dat het niet goed met me ging. Ik kreeg nachtmerries van de bizarre meldingen waar ik bij ben geweest. Binnen mijn ploeg kon ik dit niet kwijt want ik wilde niet buiten de boot vallen. Ik draaide in de overlevingsmodus waarbij de incidenten zich maar op bleven stapelen.. Ook thuis ging het in die periode steeds slechter. Mijn vrouw wist niet wat ze met mij aan moest. Ik maakte snel ruzie en was snel geïrriteerd. Maar ook was ik slecht in contacten en relaties onderhouden. Mijn dromen werden nachtmerries en herbelevingen van de dodelijke slachtoffers op straat. Voor mijzelf vulde ik in dat ik de incidenten aan het verwerken was. Collega s op de bus bevestigde mij dat ze er ook last van hadden maar dat dit erbij hoorde. Een leidinggevende van de oude stempel gaf aan dat hij voor het slapen gaan een halve fles Whisky dronk. Ik deed dit ook en raakte min of meer verslaafd aan de alcohol. In 1997 ging het voor de eerste keer mis. Na al die jaren viel het de leiding pas op dat mijn administratieve afhandeling een zooi was. Er volgende een gesprek met de leiding waarin ik aangaf dat ik slecht in mijn vel zat. Via de arbodienst kwam ik bij een therapeut terecht. In die periode sprak ik een leidinggevende van de oude stempel. Hij gaf aan dat hij soms een halve fles Whisky dronk om in slaap te kunnen komen. Als normale drinker raakte ik min of meer verslaafd aan de alcohol. Het verzachte de pijnlijke gedachten en gevoelens. Als ik terug krijg naar die eerste behandelperiode dan kan gesteld worden dat ik toen al heel ziek was. De behandelmethode blijkt nu achteraf ook de verkeerde geweest te zijn. In 1998 keerde ik terug op mijn werkplek in een beschermde situatie. Geen weekenden en nachten meer draaien en in de luwte gehouden worden. Ik werd als wijkagent weggezet en had het goed naar mijn zin. Omdat er formatief geen ruimte meer was moest ik uiteindelijk weer terug naar de noodhulp. Daar begon de ellende weer van vooraf aan. Omdat ik geen klager was bleef ik maar gaan. Altijd vooraan staan en de straatstenen eruit rijden om ergens als eerste ter plaatse te zijn. De dodelijke incidenten stapelden zich weer op. Medio 2000 ben ik weer helemaal terug bij af. De ploeg chef maakte zich zorgen en ik werd direct overgeplaatst naar het VHT. Daar heb ik uiteindelijk tot 2006 met veel plezier gewerkt. De nachtmerries en de prikkels bleven maar ik dacht dat er mee te leven viel. Ik was allang blij dat ik niet meer op de noodhulp hoefde te werken. Vanwege landelijke bezuinigingen werd er bezuinigd op mijn toenmalige werkplek en was ik een van de eerste die daar weer weg moest. Weer terug naar de noodhulp. Ik was gedeeltelijk afgekeurd en had vrijstelling voor de nachtdiensten. Mijn toenmalige teamchef was naast haar werk als leidinggevende kaderlid van een andere vakbond. Ze vertelde mij toen dat ik gewoon nachtdiensten moest draaien en anders maar weg moest gaan bij de politie. Mijn strijdvaardigheid was helemaal verdwenen en deze leidinggevende overrulede mij met haar kennis. Ik was op en ik accepteerde dit maar ten koste van mijn vertrouwen in de leiding. Vanaf dat moment werd ik studentenbegeleider op de noodhulp. Ik was weer terug bij af omdat ik de studenten graag liet zien dat ik altijd vooraan stond. Ik was weer even gek als vroeger en ging weer maximaal in mijn werk op. Het kindje onder de tram kreeg in mijn nachtmerries het gezicht van mijn zoontje In die periode die volgde stapelden de incidenten zich weer op. Intussen verliet mijn vrouw mij ook omdat het niet meer ging thuis. Mijn nachtmerries bleven zich herhalen en dat overreden tram kindje kreeg in mijn nachtmerries het gezicht van mijn zoontje... In die periode volgde nog een overreden kindje onder de tram, hangers en verbrande lijken. Ik ben uiteindelijk ook nog eens 30 keer betrokken geweest bij een BTGV. (Uitpraatprocedure van een vuurwapen gevaarlijke verdachte). Ik merkte dat ik in de jaren die volgde aan het doorslaan was. Ik reed als een malloot in de dienstauto. Hield me niet meer aan de snelheid. Met 100 km per uur door het centrum heen scheuren en overal waar die dienstauto doorheen paste reed ik ook doorheen. Ik sloeg door. Alles om mijn collega s 6

7 te helpen. Naar burgers op straat had ik iets onoverwinnelijks in mijn ogen. Ik straalde uit dat er niet met mij gesold moest worden. Ik keek dwars door de burgers heen. Ik leefde heel erg met het idee om mijzelf en mijn gezin te vermoorden. Ik wilde een gezinsmoord plegen. Mijn zoontje was mijn houvast en trots. Ik had een enorme verantwoordelijkheid naar mijn zoontje toe. Maar ik kon hier niet mee omgaan en mee leven. In die periode was ik zo ver heen dat ik het idee had om mijzelf en mijn gezin te vermoorden. Ik speelde met die gedachte. Het is ontzettend luguber om die gevoelens te krijgen en ik heb mijn ex-vrouw dat ook nooit verteld. Toen werd ik ook echt roerloos. Ik wilde mijn baan niet kwijt raken dus ik bleef werken. Het was het enige wat ik nog had. Die gevoelens die ik hierboven omschreef kon ik onderdrukken door te vluchten. Te vluchten in mijn werk. Mijn leven buiten de politie werd ook steeds turbulenter. Ik sprong in de ene naar de andere relatie maar niemand hield het met mij uit. Ik kon ontploffen zonder reden en joeg iedereen bij mij weg. Het ergste is dat ik zelf nooit in de gaten had dat ik veranderde. De schuld lag altijd bij een ander dacht ik toen. Medio 2007 volgde ik de M.E opleiding van 5 weken. In die opleiding kon ik mijn agressie kwijt en voelde ik eindelijk mijn lichaam weer eens. Het leverde de nodige kneuzingen en botbreuken op. Ik ervoer de pijn die ik opliep tijdens de trainingen als prettig. Door de was ik het totale gevoel kwijt geraakt in mijn lichaam.in 2009 was het klaar. Een gewelddadig optreden tegen de harde kern van Ado Den Haag zorgde ervoor dat het op was. Dit was het keermoment in mijn leven. Ik was op. Nog steeds durfde ik het niet aan te geven. Bang om geen begrip te krijgen en bang om min baan te verliezen. Als rode draad door de jaren heen bleef mijn administratie steeds niet op orde. Ik verslonsde onbedoeld het papierwerk. En zo werd door mijn leidinggevende een beoordelingstraject aangezegd. Ze vertelde mij hier nog eens bij dat ze kaderlid van een andere vakbond was en precies wist wat ze in mijn beoordeling moest zetten om dit juridisch waterdicht te krijgen. Nooit is er gevraagd hoe het ging. Nooit is er iets opgevallen door de leiding. Ik was op en kon zelf niet meer vechten. Het zorgde ervoor dat ik ontslag kreeg. Later is dit omgezet in eervol ontslag. Het is dan medio 2012 als ik nog steeds niet weet dat ik aan zware lijdt. Inmiddels was het thuis ook een zooitje geworden. Door ernstige concentratieproblemen was mijn eigen administratie ook niet meer op orde en belande ik van de ene in de andere schuld. Ik kwam er niet meer uit en probeerde schuldsanering aan te vragen. Dit werd afgewezen. Mijn toenmalige vriendin vertrok ook plotsklap bij me en zo bleef ik alleen met mijn zoon over. Ik was opeens dakloos en had niets meer. Op het dieptepunt dronk ik ook nog eens 18,5 liter bier op een dag. Intussen had ik een baan gevonden. Ik maakte huizen schoon van mensen die zorg nodig hadden en had ik weer iets op mij aan vast te klampen. Tot vlak na de feestdagen mijn huis met een executie verkoop werd verkocht. Ik stond op straat. Met niets meer. Ik had niemand meer om mij heen om mijn meubeltjes onder te brengen. Financieel had ik ook niets meer. Vanaf dat moment was ik dakloos. Ik at niet meer en raakte nog meer aan de alcohol. 18,5 liter bier achter elkaar is mijn dieptepunt. Ik schaam mezelf om hierover te praten maar ik wil het toch graag met de collega s delen. Ik sliep in die periode overal en nergens. Stond bij de daklozenopvang aan de deur enzovoorts... Van alles naar niets. Intussen was ik geestelijk heel erg van de leg. Alle genoemde symptomen namen toe. Ik kwam er uit te zien als een zwerver. Mager en slecht verzorgd. En zo is het medio Een collega docent van de politieacademie had mij op straat opgemerkt en greep mij beet. Jij gaat hulp zoeken en ik help je daarbij zei hij. Verdiep je eens in politie en vertelde hij mij. Zo gezegd zo gedaan. Soms sliep ik bij mijn moeder en daar thuis verdiepte ik mij dan in. En zo schakelde ik hulp in. Via Centrum 45 (gespecialiseerd en behandeling van ) ben ik een traject ingegaan. Doormiddel van de behandeling met EMDR kregen een aantal incidenten een plekje. Het was lastig en zwaar want met deze behandelmethode komt de situatie letterlijk naar boven. Je ruikt de lijkenlucht weer.. Je ziet de omgeving waar je toen was.. Je hoort de geluiden die er waren.. Je voelt de emoties van wat het met je doet. Bij de gedachte aan een vechtpartij voel je de klappen en bij het aantreffen van een verbrand lijk ruik je de lucht van en verband lichaam. Dit was echt heel erg heftig. Ik kreeg de diagnose dat ik zware had maar de behandeling stopte na 9 maanden. De zorgverzekeraar vergoede niet meer dan dat. Via een forum en een dag kwam ik in aanraking met Lea Renfurm en Jeanette van de Bovenkamp, beiden zorgjuristen van de ANPV. Jeanette is de allereerste waarbij ik mijn volledige verhaal heb gedaan. Wat een fijne mensen zijn dit. Ik heb zitten huilen als een klein kind en voelde me zo begrepen door deze mensen. Ik hoorde voor het eerst dat ik de politie aansprakelijk kon stellen en dat ik smartengeld kon eisen. Maar ook gaf de ANPV aan dat ze wilde vechten voor mijn eervolle ontslag. Momenteel zijn ze bezig dit proberen om te zetten naar ontslag vanwege ziekte. Vanuit de ANPV wordt ik praktisch, juridisch en emotioneel ondersteund en begeleid. Dit voelt zo enorm fijn aan. Ze hebben me geholpen om mijn leven weer draagbaar te maken en bepaalde zaken op de rit te krijgen. Zo heb ik nu een kamer en een oude auto en heb ik 300 Euro per maand om rond te komen. Dit had ik ook nodig om mijn zoon te kunnen blijven zien. Waar ik Lea en Jeanette nog steeds heel dankbaar voor ben is dat ze mij een tas met boodschappen hebben gegeven in de periode dat ik nauwelijks iets te eten had. Dan ben je echt heel zorgzaam en betrokken. Collega s, ondanks dat ik de diagnose heb gekregen van zware, let op jezelf en je omgeving. Trek tijdig aan de bel bij iemand die je vertrouwd en/of schakel de ANPV in voordat het te laat is. Inzoomen op details van al het dodelijke leed op straat kan ik niet. Het globaal benoemen zorgt er al voor dat ik me de komende dagen slecht ga voelen. Toch wilde ik jullie bovenstaande niet onthouden. Ik heb nog steeds een blauw hart maar ik zal nooit meer kunnen functioneren. 7

8 De hulphond is mijn redding geweest Zonder hem had ik mijzelf allang van kant gemaakt Voormalig politieman en militair Edwin Zegel is vijf keer uitgezonden geweest naar de Balkan. Bij terugkomst in Nederland is hij in 2000 in dienst van de politie getreden. In 2012 is het misgegaan en kwam Edwin thuis te zitten met chronische zware, een zware depressie en angststoornissen. Het kost Edwin veel moeite om zijn verhaal te doen. Hij heeft het zwaar. Toch wil hij heel graag zijn ervaringen en heftige verhaal delen met de collega s. Als vader van 2 kinderen en man van een geweldige vrouw ben ik woonachtig in Dordrecht. Ik ben geboren in Den Helder en opgegroeid in de Achterhoek. Van mijn vader heb ik de liefde voor de politie meegekregen.. Hij heeft zelf jarenlang dienst gedaan bij de politie. Toch heb ik eerst een aantal jaar bij defensie gezeten en ben ik vijfmaal op uitzending geweest. Daar kreeg ik als jonge militair al de meest bizarre dingen mee op straat. Terwijl wij door de straten van Bosnië reden probeerden hopeloze moeders langs de weg hun baby via ons raam naar binnen te gooien. In de hoop dat ze het in Nederland beter zouden hebben.. Terug in Nederland ben ik in 2000 in dienst van de politie gekomen. Toen werkzaam bij de noodhulp aan de Nassauweg in Dordrecht. Hier heb ik tot 2005 gewerkt waarna ik naar de verkeerspolitie van Rotterdam vertrok. Motorrijden was mijn grote passie en op die afdeling kon ik dagelijks motorrijden. Toch is de periode bij de noodhulp in Dordrecht niet onopgemerkt gebleven. Hier kwam ik met veel geweld op straat in aanraking. Zo kreeg ik in een uit de hand gelopen ruzie een fles bier naar mijn hoofd gegooid waar ik 5 hechtingen en een litteken aan over hield. In die periode bij de noodhulp maakte ik het nodige mee. Niet meer als iedere andere collega maar wel een aantal bizarre incidenten. Zo was er eens een verdachte die een overdosis Methadon had gebruikt. Die werd naar het ziekenhuis gebracht met de Ambu en ik ben meegereden in die Ambu. Het was een beer van een verdachte en in het ziekenhuis gaven ze hem een anti middel. Hij kwam bij en werd ontzettend agressief naar mij toe. Het resulteerde in een assistentie collega oproep en 7 minutenlang vechten voor leven en dood. Het aantal klachten tegen mij van burgers stapelden zich steeds meer op. Door de nodige incidenten werd ik steeds prikkelbaarder. Korter voor de kar en mijn lontje werd steeds korter. Het aantal klachten tegen mij stapelden zich op in de laatste periode bij de noodhulp. Er werd door mij of de leiding verder ook weinig aandacht aan besteed. Het gaat wel over dacht ik dan. In 2005 ben ik dan bij de verkeerspolitie van Rotterdam terecht gekomen. Onze taakstelling was het surveilleren op de ring, begeleiden van transporten, meldingen rijden etc. In 2008 werd de taakstelling voor de verkeersdienst gewijzigd door de procureur generaal. Vanaf dat moment behoorde de afhandeling van zware verkeersongevallen tot ons takenpakket. In die jaren raakte ik betrokken bij de meest zware ongevallen. Ik kan mij niet eens alles meer herinneren. Ik probeer me ervan af te sluiten. Vrachtwagen personenauto aanrijdingen waren vaak het heftigst. Maar ook motorrijders die zich te pletter reden. Van beknelde inzittenden tot compleet tot moes gedrukte bijrijders. Ik heb ze allemaal voorbij zien komen. Tientallen. Terwijl Edwin zijn verhaal doet merk ik op dat hij wat onrustiger aan het worden is. Ik stel voor om even een pauze in te lassen en een bakkie te doen. Edwin laad zich weer op en vervolgt zijn verhaal. Als ik Edwin vraag of hij veel kinderleed heeft meegemaakt volgt een lange stilte. Te zien is dat hij erg emotioneel raakt en er volgt een hele lange stilte. Weet je... kinderen zijn zo weerloos. Zo onschuldig. Die kiezen er niet voor om zichzelf dood te rijden op een snelle motorfiets. Die overkomen het. Het geluid van de gillende sirenes van een ambulance naar het ziekenhuis.. Die gaan door merg en been. Alle spoedtransporten naar het Sophia kinderziekenhuis het was een hel. Wetende dat er een baby of kind in die ambulance lag te knokken voor haar leven... 8

9 In 2009 was mijn eigen vrouw zwanger. Met 22 weken had ze meerdere bloedingen en was er al ontsluiting. De artsen vertelden ons dat als het geboren zou worden ze niets voor het kind konden betekenen. Het licht ging uit bij mij en dat was de eerste keer dat ik thuis kwam te zitten. Het was mijn eerste knakmoment. Ruim 1,5 jaar heb ik thuis gezeten en werd ik behandeld door een psycholoog. Er kwam veel ellende naar boven en de diagnose werd gesteld. Het zal allemaal wel dacht ik en ik hoopte dat het over zou waaien. Gescalpeerde, gehalveerde en verminkte slachtoffers. Het hoorde allemaal bij mijn werk. In 2010 ben ik weer terug in dienst gekomen en ging ik er echt volop in. De aanrijdingen met zwaar gewonden en dodelijke slachtoffers stapelen zich op. Zo vergeet ik nooit meer dat ik naar een verkeersongeval op de Maasvlakte moest. Een oude man met zijn hond was met zijn auto aangereden door een vrachtwagen. De vrouw van deze man zat op dat moment bij een concert van Andre Rieu en was niet te bereiken.. Uiteindelijk heb ik het slecht nieuws telefonisch moeten doen en ben ik daar een dag mee bezig geweest met het contacten met die vrouw. Die emoties van haar vergeet ik nooit meer. Gescalpeerde, gehalveerde, verminkte slachtoffers het hoorde allemaal bij ons werk. Ik merkte dat het niet goed met me ging maar net als alle andere collega s was er veel galgenhumor. Het was een manier van levensbehoud. Hoe grover de humor hoe makkelijker het te handelen was. Binnen de afdeling was er jaarlijks een mentale check-up. Door een huis tuin en keuken psycholoog werd je dan aan de tand gevoeld. Je bepaalde zelf wat de diagnose ging worden. Als je niets vertelde kon er ook niets vastgesteld worden. Maar geloof me binnen deze afdeling lopen veel collega s rond die een lopend Kruidvat zijn. Ik zag mijn zwangere vrouw bij mijn eigen graf staan. Dan is het 8 november Samen met een collega was ik ingezet voor een ANPR controle in de binnenstad van Rotterdam. Er was een hit op een voertuig en er ontstond een achtervolging. Uiteindelijk reed de bestuurder mij van mijn motor en lag ik op de grond. Ik zag dat de bestuurder op mij af kwam rijden. Op dat moment flitste er door mijn hoofd dat ik doodgereden zou gaan worden en zag ik voor me dat mijn zwangere vrouw bij mijn graf stond... Ik zag dit echt letterlijk voor mij. Uiteindelijk los ik 4 of 5 schoten op die auto. De bestuurder reed vooruit en is met zijn auto over mij heen gereden.. Collega s hebben gem uiteindelijk aangehouden. Het was mijn definitieve knakmoment. Het was klaar. Op. Ik kwam voorgoed thuis te zitten. Mijn leven stond op zijn kop. Mijn gezin ook. Na de geboorte van mijn tweede dochter werden de gedachten om mijzelf van het leven te beroven steeds heftiger. De gedachten tot het plegen van suïcide namen steeds extremere vormen aan en ik maakte serieuze plannen om uit het leven te stappen. Medicijnen hebben deze gedachten onderdrukt.. Alsof het zo moest zijn kreeg ik in november 2014 een buddyhond aangeboden van KNGF geleidehonden. Deze hond heeft echt mijn leven veranderd. Zonder haar was ik er nu niet meer en mijn gezin misschien ook wel niet meer. De hond zorgt voor rust bij mij en in huis. Op het moment dat er prikkels zijn of er een woedeaanval of angst op komst is dan voelt de hond dit aan. Ze komt dan meteen naar me toe om te spelen of legt haar hoofd op mijn benen. Het zorgt voo r afleiding waardoor de gedachte op iets anders wordt gefocust. De hond gaat overal mee naar toe en zorgt dat ik weer buiten durf te komen. Waar ik voorheen achter iedere struik gevaar zag neemt de hond dit weg. Als de hond relaxed blijft ben ik dit ook. Ik ben zo ontzettend dankbaar naar de KNGF dat ik ambassadeur ben geworden namens hen. Ondanks dit feit is de relatie met mijn vrouw enorm gaan lijden onder de. Mijn huwelijk staat onder hoogspanning en we leven in een woestijn, roepen naar elkaar maar we horen elkaar niet meer. Waar ouders normaal op een lijn zitten met opvoeden lukt het mij niet om mijn kinderen op te voeden. Van mij mogen ze alles omdat ik bang ben boos te worden op ze en door te slaan. Mijzelf niet meer te kunnen beheersen. Het doet dan ook verschrikkelijk veel pijn als je dochter naar je toekomt en zegt dat ze bang voor je is. Ik dank de Heer op mijn knieën dat ze nog steeds bij me is. De muren in mijn huis zijn beschadigd. Door het kapotslaan van mijn vuisten. Zoals je kunt zien aan de muren in mijn huis zitten er beschadigingen op en bloed. Om mijn woede af te kunnen reageren sloeg ik regelmatig op de muren los. Nu met de buddyhond is dat afgenomen. Ze voelt ook dat er een woedeaanval aan zit te komen en weet mij dan af te leiden. En dan is er nog de ANPV met de zorgjuristen Lea en Jeanette.. ik ben hen zo ontzettend dankbaar voor alles wat ze gedaan hebben en doen voor mij! Ik ben jarenlang lid geweest van een andere politiebond. Wat is dat zonde van mijn geld geweest. Toen ik in de knoei zat en hen belde, 3 jaar geleden, zou ik teruggebeld worden. Dat moet nog steeds gebeuren. Eikels. Ik kan met geen pen beschrijven hoe dankbaar ik de ANPV ben. Als -er is het heel lastig om jezelf te concentreren en lukt het niet om een moeilijk gesprek te voeren. Ik kan me nog een zwaar gesprek herinneren welke ik had met een leidinggevende en iemand van HRM. Jeanette van de ANPV zat daarbij. Ze liet de leidinggevende en de HRM medewerker eerst het woord doen. Daarna heeft ze hen overruled met feiten.. Dit kun je daar teruglezen, dat staat daar geregeld, hier heeft Edwin recht op enz. enz. Ze zaten met een mond vol tanden en het bleek maar weer eens dat de organisatie niet wist wat ze aan het doen waren. Momenteel ziet mijn leven er door de buddyhond wat draagbaarder uit. Mijn zelfmoordgedachten zijn naar de achtergrond getreden. Ik leef van dag tot dag en hoop ooit weer de vader en man te kunnen zijn waar mijn gezin recht op heeft. 9

10 Interview met Collega Joren Collega Joren is werkzaam bij de politie in Brabant. In Oss. Bij de Noodhulp. Tot hij in 2010 bij een dienstongeval betrokken raakt en hij werd afgekeurd voor het executieve werk. Dit nieuws kwam bij Joren binnen als een mokerslag. Joren is politieman in hart en nieren maar heeft te horen gekregen dit werk nooit meer uit te kunnen voeren. Hij raakte in gesprek met een Psycholoog om dit nieuws te verwerken. Deze gesprekken halen uiteindelijk heel veel naar boven.. Joren blijkt te hebben.. Als vader van 2 kinderen woon ik met mijn lieve vriendin in Nijmegen. In mijn jaren voor de politie ben ik afgestudeerd tweedegraads biologie docent. Omdat ik uit een maatschappelijk betrokken gezin kom, mijn vader was huisarts en mijn moeder assistente, trok de kan van de dienstverlening mij enorm. Via een vriend ben ik in 2002 bij de politie terecht gekomen, in Utrecht. Uiteindelijk ben ik in 2007 dichterbij huis gaan werken en kwam ik in Oss te werken op de noodhulp. In mijn periode bij de noodhulp merkte ik al gauw dat ik het letterlijk trof. De vele reanimatiemeldingen, geweldsdelicten in de horeca, zelfmoorden en meerdere lijkvindingen werden meer regel dan uitzondering. Na deze diensten nam ik dit mee naar huis maar sprak hier niet met mijn vriendin over. Ik wilde haar hier niet mee belasten. Ook binnen ons bureau heerste een soort machocultuur en werd er niet veel over gesproken. Na heftige incidenten werd dan het bedrijf opvangteam (BOT) ingeschakeld, dit zijn collega s die dit als neventaak erbij doen. Ze horen de collega s aan en je kunt even stoom afblazen. Ikzelf heb geen hoge pet op van het BOT. Het zijn immers collega s waar je een dag later weer mee op de auto zit en het geen prettig gevoel geeft om deze ervaringen met hen te delen. Het tonen van zwakte is not done, al helemaal niet bij collega s van hetzelfde bureau. Zo stond ik eens bij een dodelijk ongeval en kwam er een collega op de motor aanrijden. Deze had ook dienst en terwijl wij bezig waren met de hulpverlening hoorde ik hem zeggen; als het niet gaat moet je me maar ff bellen, ik heb BOT piket vandaag. Ik wil hiermee zeggen dat er niet heel veel aandacht is voor collega s die bij zware incidenten betrokken raken. Enerzijds vanuit de organisatie en anderzijds omdat er een cultuur heerst binnen de politie waarin er nauwelijks ruimte is om emotie te tonen. Dat doe je dan ook niet. "Ik zag mijzelf boven de trap hangen aan een strop, dat was een van mijn zelfmoordgedachten" Thuis merkte ik dat het niet lekker ging. Ik kon snel boos worden op mijn kinderen en raakte snel geïrriteerd. Het zal wel verwerking van al die ellende op het werk zijn dacht ik dan. In mijn werk op straat was ik veel sneller geprikkeld en had ik op den duur angst om naar meldingen te rijden. Ik zocht dan uitvlucht in mijn nevenwerkzaamheden. In 2010 raak ik betrokken bij een zwaar dienstongeval. Tijdens het biken ga ik keihard onderuit en blijf ik met mijn voet hangen aan mijn fiets. Mijn onderbeen was hierdoor kapot gegaan en uiteindelijk bleek dat dit nooit meer zou herstellen. Via de Arbo werd mij na een lang traject medegedeeld dat ik ongeschikt was. Ongeschikt om het straatwerk uit te voeren. Via de werkgever belande ik bij een psycholoog om dit keiharde nieuws te verwerken. Dit moment is misschien wel het keermoment geweest in mijn leven. Door alle gesprekken die ik voerde kwam er heel veel naar boven. Alle shit die ik de jaren daarvoor had opgestapeld. Het werd te complex en ik werd doorverwezen naar de politiepoli PDC in Diemen. Daar werd ik onderzocht en viel alles op zijn plek. Diagnose: complexe chronische... Het was voor mij een soort opluchting dat dit eruit was gekomen. Ikzelf was niet in staat om te verklaren waar mijn klachten vandaan kwamen. In die periode ging het echt heel slecht met mij. Ik had zelfmoordneigingen en ik deed aan zelfmutilatie. Ik zag mijzelf in het trapgat hangen of voor de trein springen. Die gedachten waren heel sterk aanwezig. Om deze te onderdrukken sloeg ik mijn handen kapot op de muren en op alles om mij heen. In maart 2014 ben ik uiteindelijk in behandeling gegaan bij Stichting Centrum 45 in Oegstgeest. De behandelingen die uiteindelijk volgden duurden 9 maanden. Daarna stoppen ze omdat de verzekering niet langer vergoed. Je kunt dan incidenteel nog terugkomen voor een behandeling. In die periode kwam ik in aanraking met Lea en Jeanette van de Politievakbond ANPV. Ik hoorde al van mede -ers dat de ANPV ontzettend betrokken is bij collega s en hen de juiste zorg kan bieden. Ik kan dit alleen maar bevestigen. 10

11 Wat een fijne warme en kundige mensen werken daar. Via de ANPV ben ik doorverwezen naar Balans en Impuls en krijg ik binnenkort een buddyhond. Maar ook zijn we juridisch bezig om tot een aansprakelijkheidsstelling naar de werkgever te komen. Ik wil ook aangeven dat binnen mijn Eenheid de casemanager goed werk verricht. Ik heb hier veel aan. Als je mij vraagt hoe het op dit moment met mij gaat dan zeg ik slecht. Ik slaap slecht, ben geprikkeld, heb last van herbelevingen en durf de straat niet meer op. Pas geleden hoorde ik een dienstauto met toeters en bellen aankomen rijden in de straat gevolgd door de toeters en bellen van 2 ambu s. Ik wist meteen dat dit een reanimatie betrof en ben weggedoken. Bang dat er aangebeld zou worden door de buren of ik wilde assisteren. In de zomer van 2015 hoop ik dat de praktische kant afgerond is en ik volledig afgekeurd ben. Dit traject loopt nog. Tot die tijd kom ik niet meer op het bureau. Ik kan dit gewoon niet handelen. Uit bezigheidstherapie repareer ik computerapparatuur in mijn huis. De foto die ik laat plaatsen bij mijn item is een knutselwerk wat ik heb gemaakt tijdens mijn opname. Het is een hagedis en deze staat symbool voor mijn verhaal. De hagedis laat zijn staart los bij gevaar en kan dan weer verder gaan met een nieuwe staart die aangroeit, de zon staat centraal voor mijn gezin, vrienden en familie. Zij geven mij de energie om door te gaan. Zonder de zon kan de hagedis tenslotte ook niet leven. Voor mij is verder gaan lastig. Ik zie wel wat de toekomst gaat brengen... 11

12 Interview met Maaike Schansman Bij Maaike Schansman werd in 2013 complexe meervoudige geconstateerd. Op dat moment was Maaike nog maar kort werkzaam bij de spoorwegpolitie. Inmiddels is Maaike aan het revalideren op de meldkamer in Driebergen en is ze op de weg terug. Graag deelt ze haar ervaringen en verhaal met ons.. Ik was 21 jaar toen ik bij de politie in dienst kwam. Opgegroeid en woonachtig in Twente werd ik in mijn stageperioden geplaatst aan Amsterdam Centraal waar ik na de opleiding ook werd geplaatst. Mijn werkzaamheden waren divers en bestonden uit ongevallen op het spoor, evenementen en surveillance op en rondom de stations. Al vrij snel in mijn carrière kwam ik met dodelijke slachtoffers in aanraking, zelfdodingen op het spoor en dodelijke aanrijdingen. In korte tijd stapelde de incidenten zich op waarbij enkele dodelijke slachtoffers behoorlijk zijn bijgebleven. Zo was er een aanrijding trein-auto in Heemstede waarbij ik ter plaatse kwam. Op het spoor stond een zwaar beschadigde auto en trein. Ik had het idee dat er iemand gehurkt naast de auto zat maar toen ik dichterbij kwam bleek dit een romp van een lichaam te zijn. Door de kracht van de aanrijding was de romp van het lichaam weggedrukt en naast de auto terecht gekomen. In mijn beginjaren kwam ik al met vele tientallen dodelijke slachtoffers in aanraking waarvan de lichamen van het merendeel niet meer als mens terug te herkennen was. Een golf van zelfmoorden onder pubers, springers, aanrijdingen en ongevallen op het spoor. Met als dieptepunt drie dodelijke ongevallen achter elkaar in een dienst. Soms heb je van die collega s die (onbewust) van die bizarre meldingen aantrekken.. Ik was er zo een.. Maar ook het voeren van de slechtnieuwsgesprekken met nabestaanden waren weleens een zware opgave. De jaren verstreken en het ging eigenlijk nog steeds goed met me. Op de afdeling was er galgenhumor en zo werden de incidenten onderling verwerkt. Maar dan breekt zaterdagavond 21 april 2012 aan.. Ik had avonddienst en zat rond etenstijd met mijn collega s te eten. Opeens volgde er een oproep van de meldkamer aan alle beschikbare politie eenheden met hierin het verzoek te rijden naar het Westerpark te Amsterdam. De precieze locatie was onbekend. De meldkamer riep alle beschikbare politievoertuigen op om naar het Westerpark te rijden. Omdat meldingen altijd aan onze roepnummers worden uitgegeven wisten wij dat er iets goed mis was. Aanrijdend naar 12

13 het Westerpark kregen we mee dat er een aanrijding had plaatsgevonden tussen twee passagierstreinen. Ik rende mijn dienstvoertuig uit het spoor op en ik zag daar twee treinen staan. Ik wilde van alles doorgeven over de portofoon maar het was zo druk en chaotisch dat ik er niet doorheen kwam. Het was een hele vreemde gewaarwording.. Toen ik de trein binnenging leek er in eerste instantie niets aan de hand. Ik werd zelfs aangekeken van wat kom jij doen! Maar hoe verder ik de trein binnenliep hoe meer schade er was en hoe meer gewonden er waren. Ik zag volwassen en kinderen met bebloede gezichten en verwondingen door glas maar ook een vrouw met een open botbreuk. Ik wist niet waar ik moest beginnen en liep nog verder naar voren. Daar lag een jongen op de grond in een onnatuurlijke houding. Hij was met zijn rug als het ware om een paal in het gangpad heengeslagen. Er stroomde bloed uit zijn oren.. Zes uur later en teruggekomen op het bureau stond de teller op 120 gewonden waarvan 43 ernstig gewond en 1 dodelijk slachtoffer. Ik zag toen pas dat ik helemaal onder het bloed zat.. Van mijzelf maar ook van de vele glassplinters in mijn handen en armen. Ik kwam thuis en was gesloopt. Die nacht sliep ik heel erg slecht net als de dagen die volgde. Ik had zelfs mijn tuin eens omgewoeld omdat ik een lijk dacht te ruiken.. Het bleek een dode duif te zijn uiteindelijk. In die periode slopen er veranderingen in.. Ik nam meer afstand naar mijn vrienden, werd emotieloos, kreeg heftige nachtmerries en was snel afgeleid. Ik was op. Toch bleef ik werken. Tot aan een zondagochtenddienst. Een kwartier na aanvang dienst werd ik gestuurd naar een dodelijke aanrijding op het spoor.. trein-auto. Het was de eerste keer in mijn carrière dat ik niet meer kon handelen. Ik wist niet meer wat te doen, mijn lichaam blokkeerde. Het lichaam van het slachtoffer lag afgedekt. Dood dacht ik. slachtoffer gereanimeerd en zo werd hij met ambulance vervoerd. Mijn structuur was helemaal van slag want in mijn wereld en in mijn beleving waren alle treinslachtoffers altijd dood... Uiteindelijk overleed het slachtoffer aan zijn zware verwondingen. Het was mijn tweede knakmoment. Ik trok het niet meer en gaf dit aan bij mijn leidinggevende. Deze gaf aan dat er een onderbezetting van personeel was en hij niets voor mij kon betekenen. Teruggekomen op het bureau barste ik in huilen uit en ben ik in gesprek gegaan met mijn leidinggevende. Ik gaf aan dat ik het niet meer aan kom om naar ongevallen te gaan en dat ik even in de luwte wilde werken. Hij gaf aan dat dit niet kon door personele problemen en onderbezetting. In de weken die volgden zat ik huilend op het bureau. De lichamelijke klachten werden steeds heftiger. Ik stond kotsend voor het bureau als ik de dienst nog moest beginnen. De dodelijke slachtoffers stapelden zich weer op en ik had besloten mij na iedere dode een week ziek te melden. Uiteindelijk moest ik zelf op het idee komen om de bedrijfsarts in te schakelen. Ik zat er echt doorheen. Bij deze bedrijfsarts kreeg ik geen gehoor en ook bij mijn leidinggevende niet. Sterker nog ik werd gewoon weer op de reguliere dienst gezet. De bedrijfsarts hield het op een burn-out. Zelfs nadat ik daarna door maatschappelijk werk werd doorverwezen naar de politie polie en er complexe werd geconstateerd wilde de bedrijfsarts dit nog steeds niet aannemen. De ommekeer Ik dacht dat er iemand gehurkt naast de auto zat. Maar de klap van de trein bleek zo hard geweest dat de romp van het lichaam naast de auto lag In juni 2013 zocht ik contact met mijn vakbond, de ANPV. Deze heeft mij vanaf dat moment prima bijgestaan en geholpen. Nadat op 16 september bij mij werd gediagnostiseerd werden de behandelingen gestart. Ik kon en wilde toen overigens nog steeds niet geloven dat ik had. Ik was nog zo jong.. Er volgde een strijd met de werkgever en de bedrijfsarts want die laatste wilde er nog steeds niet aan. Jeanette, de zorg coördinator van de ANPV heeft toen onder andere geregeld dat er een andere bedrijfsarts kwam. Per maart 2014 is de bij mij erkend. Revalideren doe ik verder op de meldkamer in Driebergen. Het gaat steeds beter met me en ik heb nu twee geweldige leidinggevenden die alle begrip hebben voor mijn situatie. Ik hoop zo snel mogelijk weer terug te keren op straat! Ik ben naar de conducteur gelopen die mij vertelde dat het slachtoffer nog een ademhaling had en dat hij het lichaam had bedekt. Door ambulancebroeders werd het 13

14 Ik raakte mijn gevoel kwijt Collega Patrick over zijn zware burn-out Collega Patrick is sinds 2004 werkzaam bij de noodhulp in het Utrechtse. Bij Patrick werd een zware burn-out geconstateerd na jarenlang de meest verschrikkelijke incidenten meegemaakt te hebben.. Ik zat als 22 jarige in een ploeg met vooral jonge mannelijke collega s. De twee vrouwen die erin zaten waren ook behoorlijk vermannelijkt door de cultuur in die ploeg. Mijn eerste dodelijke slachtoffer had ik dan ook vrij snel. Na een week al. Samen met mijn maat reden we naar een verhanging van een meisje. Toen we de deur in hadden getrapt hing ze daar, 27 jaren jong. Reanimatie mocht niet meer baten. Het was mijn eerste dodelijke slachtoffer en ik had het er best moeilijk mee. Op het bureau aangekomen gaf ik dit aan. De brigadier van dienst lachte het weg en zei dat ik me niet zo druk moest maken en het me niet aan moest trekken. Anders zou ik er ooit nog eens last van gaan krijgen... In de jaren die volgden werden wij de ploeg met de meeste dooien. De humor in onze ploeg was keihard. Jonge studenten werden hierin meegenomen. Ze voelden aan dat ze mee moesten doen anders lagen ze eruit. In de jaren die volgden heb ik tientallen reanimaties uitgevoerd. Waaronder ook een baby, peuters en jong volwassenen. De emoties die daarbij kwamen kijken van de ouders zijn niet te beschrijven. Echter spraken we hier niet over want iedereen uit de ploeg wilde erbij blijven horen. een BOT gesprek. Opzouten we zijn geen pussy s riepen mijn maat en ik tegelijk. De leidinggevende bleef verbouwereerd achter en wij maakte ons gereed naar huis te gaan. En zo was de toon gezet in onze ploeg. Soms draaiden er weleens collega s mee uit andere ploegen en die wisten niet wat ze zagen en hoorden. Dat waren gasten uit ploegen die nauwelijks wat meemaakte. Ik besef me nu maar al te goed dat iedereen zijn eigen limit heeft en dat er geen kwalificatie is van het aantal incidenten om tot een burn-out te komen. Naast al het dodelijk leed was er ook veel geweld op straat naar mij toe. Er is een paar keer op ons ingereden met een auto, ik heb een aantal keer moeten schieten en heb ook weleens de nodige klappen ontvangen. Door hier met niemand over te praten werd mijn houding naar het totale Het dieptepunt van mijn carrière binnen de noodhulp betrof drie reanimaties in 1 dienst. publiek anders. Ik werd keihard en behandelde iedereen als een verdachte. Tegen het asociale aan. De geweldsrapportages en klachten namen toe. Maar bij de leiding vonden ze dat dit thuishoorde bij onze ploegcultuur. hoofdpijnen en veel zweten. Ik dacht nog steeds niet aan iets werk gerelateerd en toen was ik al ruim vier jaar verder. In die tussentijd stroomde er een aantal nieuwe studenten in de ploeg. Iedereen kreeg er een mee op de auto. Ze vonden het prachtig want in onze ploeg werden de straatstenen er tenminste uitgereden en was het altijd spannend. Al vrij snel kregen zij ook te maken met dodelijke slachtoffers. Ik vergeet nooit meer dat ik samen met een student naar een springer reed. Zijn lichaam was onherkenbaar en verspreid over de treinrails. Daar aangekomen was er al reeds een leidinggevende ter plaatse. De chef van dienst. Deze tilde zijn schoen omhoog en riep naar ons: Zo er zit genoeg vlees tussen voor een pan macaroni. Ik lachte keihard mee maar niet meer zo van harte als in mijn beginjaren. De student vond het prachtig en ik zag in hem de nieuwe Patrick opstaan. Inmiddels in mijn zesde dienstjaar wist ik niet eens meer hoeveel dodelijke slachtoffers ik gezien had. In alle vormen. Verbrand, platgereden, opgehangen, bekneld, gehalveerd. Het zijn er misschien wel 200. Nog steeds was er niemand in mijn ploeg die ergens last van had. Was ik dan toch de enige met klachten? Ik durfde het niet kenbaar te maken want ik was inmiddels 1 van de gezichten geworden van de ploeg. Het dieptepunt van mijn carrière binnen de noodhulp betrof drie reanimaties in 1 dienst. Aangekomen op het bureau na de derde reanimatie zo vlak voor einde dienst werd er door een leidinggevende gevraagd of we behoefte hadden aan Thuis liep het ook steeds minder. Ik sliep slecht, was enorm negatief en geprikkeld en had continue ruzie met mijn vriendin en omgeving. Het lag daarbij nooit aan mij. De lichamelijke klachten begonnen steeds meer toe te nemen. Zware vermoeidheid, Thuis ging het echt niet meer. De ruzies namen toe en op het dieptepunt sloeg ik mijn vriendin. Ik behandelde haar als de verdachten op straat. Ik zag geen onderscheid meer. Omdat ze zoveel van mij hield zijn we naar de huisarts gegaan. Bui- 14

15 ten medeweten van mijn leidinggevenden en collega s om. Daar werd de diagnose gesteld... Een zware burn-out. Ik kreeg medicijnen mee maar slikte deze niet uit schaamte. Ik ben toen nog 3 maanden zo doorgegaan totdat het klaar was. Samen met mijn student reden wij naar een springer. Van tien hoog naar beneden. Daar als eerste aangekomen bleek het een jonge meid te zijn. Ze lag daar levenloos op het gras en keek mij met grote ogen aan. Haar lichaam was een zak botten. Dit was mijn knak moment. Na de dienst ben ik huilend naar huis gereden en ben ik op de bank geploft. Mijn vriendin die ik heel slecht behandelde in die periode was er gewoon weer voor mij. Samen met haar ben ik de volgende dag naar de districtschef gestapt om mijn verhaal te doen. Ze schrok hiervan en heeft mij alle hulp geboden die in haar mogelijkheden lag. Ik werd ziek naar huis gestuurd en in contact gebracht met een eerstelijns psycholoog. Ik behandelde mijn vriendin als een verdachte op straat. Het dieptepunt was dat ik haar weleens sloeg Het moeilijkste moment moest nog komen. Mijn maatjes uit de ploeg in kennis stellen. Met lood in mijn schoenen heb ik dit gedaan. Er was uiteindelijk begrip en het was goed. Die dag was mijn laatste dienst bij de noodhulp. Inmiddels gaat het weer goed met mij en ben ik IBT docent geworden. Inmiddels zijn er vier oude ploegmaatjes die ook met een burn-out thuis zijn komen te zitten. Bij 1 daarvan is geconstateerd. Ik wil aan de collegae meegeven dat hoe moeilijk het ook is je echt aan de bel moet trekken. Maak het bespreekbaar want ik heb zelf ervaren dat dit mijn redding is geweest. Ga in gesprek met iemand die je vertrouwd. Schakel ook je vakbond (ANPV) in. Ik ben uitstekend geholpen bij het traject om weer terug te keren in de dienst. Zowel emotioneel, praktisch als juridisch. 15

16 Interview met John van Dam John van Dam is werkzaam bij de politie waar hij momenteel leidinggevende is binnen de afdeling Speur en Specialistische Dieren. Daarnaast is hij politie-onderhandelaar en heeft hij de 4e dan in karate. Echter, deze afgetrainde inspecteur heeft de meest verschrikkelijke situaties beleefd.. De moord op goede vriendin en arrestatieteamlid Allegonda Gremmer en twee zelfdodingen van collega s deden hem in 2004 de das om... Er werd geconstateerd. Maar John is helemaal terug. Graag deelt hij zijn heftige verhaal met de collega s. Ik ben 28 jaar geleden op Groot-IJsselmonde in Rotterdam begonnen. De periode daarna heb ik op diverse afdelingen gewerkt, waaronder de noodhulp, bureau Observatie en projectbureau EK 2000 aan Rotterdam-Centrum. Daarna heb ik de LLO gevolgd en ben ik bevorderd tot inspecteur. Als chef heb ik aan verschillende teams leiding mogen gegeven. Door een opeenstapeling van heel verdrietige gebeurtenissen zijn er een aantal knakmomenten geweest. Daarnaast kwamen er veel ernstige politiemeldingen naar boven. Dit waren niet eens de kerntrauma s. Met 32 weken werd mijn dochter doodgeboren. Het beeld van het kistje met daarop een knuffelbeer zal ik nooit meer vergeten. Tot aan 1996 had ik een goud leven. Ik was getrouwd en het leven verliep vlekkeloos. Ook op zakelijk gebied verliep het allemaal goed. Mijn vrouw raakte zwanger en we keken erg uit naar de geboorte van onze kleine. Maar toen brak eind mei aan en beviel mijn vrouw van onze baby. Dood. Dood geboren. Met 32 weken was onze kleine plotsklaps overleden. Het ergste wat een mens kon overkomen was ons nu overkomen dacht ik toen nog.. Samen met mijn vrouw hebben wij de kleine laten cremeren. Op haar kistje stond een knuffelbeer.. Dit beeld zal ik nooit meer vergeten. Na een maand thuis gezeten te hebben ben ik weer aan het werk gegaan. In september 1997 werd onze zoon geboren. Ik was goed bevriend met Allegonda Gremmer en haar partner Edwin Matulessy die eveneens collega was. Samen zijn ze toen ook bij ons op kraamvisite geweest. Enkele weken later op 28 oktober 1997 werd ik gebeld.. Allegonda was doodgeschoten tijdens een inval met het arrestatieteam. Dit was niet te bevatten. In die periode vond ik veel rust in de vechtsport karate. Ik trainde zeer regelmatig. Zo trainde ik op een avond met de zoon van een collega. We waren lekker aan het knokken met elkaar en na afloop is hij naar zijn huis gereden. Niet veel later werd ik gebeld.. Hij was achter zijn computer gaan zitten en zijn hart was ermee gestopt. Een longembolie bleek later. Wat een enorme klap was dat en wat een ongeloof! Eind 2000 ben ik gescheiden. Het huwelijk was op. Teveel gebeurd in ons leven, wat onherstelbaar bleek. Medio 2003 was ik werkzaam als chef DHV (noodhulp) in Rotterdam zuid. Mijn vriend Edwin Matulessy nam contact met mij op en gaf aan dat hij van de DKDB terug naar de uniformdienst wilde. Uiteindelijk kon dit geregeld worden en kwam hij als hoofdagent terug op de DHV. Hij kreeg een maatje aangewezen. Kees. Het was genieten met die gasten, bloedfanatiek en ze werkte aanstekelijk voor de andere collega s. Een top duo! Medio maart 2004 werd dit duo abrupt uit elkaar getrokken. Tijdens mijn dienst werd ik gebeld vanuit het korps Zuid Holland Zuid. Kees had zelfmoord had gepleegd... Het was weer een klap. Edwin heeft samen met de ploeg de begrafenis grotendeels georganiseerd en geregeld. In december 2004 kwam Edwin thuis bij mij op de koffie. Hij vertelde mij dat hij in scheiding lag met zijn vrouw en het niet heel erg lekker liep. Na de kerstdagen sprak ik Edwin op de werkvloer en vroeg hem hoe hij deze dagen had doorgebracht. Alleen, zei hij mij en meteen vroeg hij of hij de woensdag vrij kon krijgen omdat hij een aantal zaken bij de notaris moest regelen. Ik keek voor hem op de agenda en zag dat hij de schiettoets had bij IBT. Edwin vroeg mij of hij zijn dienstwapen mee mocht nemen zodat hij meteen door kon gaan. Ik vond dit goed. Op die woensdag, 29 december 2004, kwam ik Edwin weer tegen op het bureau. Ik was chef van dienst die avond en Edwin kwam zijn dienstwapen ophalen. Hij greep me vast en zei letterlijk tegen mij: Ik ga schieten, ik zie je

17 Edwin is naar de IBT-locatie gereden en daarna volgde er heel wat telefoontjes met zijn ex. Er was druk naar hem toe van alle kanten. Hij raakte in een soort depressie en belde een gezamenlijke maat en eveneens collega op. Deze vroeg Edwin meteen naar zijn huis te komen om te praten en tot rust te komen. Toevallig woonde deze collega in het gebied waar ik werkzaam was.. In Beverwaard. De kogel waarmee hij zichzelf door zijn hoofd had geschoten had veel schade aangericht. Toch straalde zijn gezicht rust en vrede uit. Om 18:30 uur kwam de wachtcommandant naar mij toe en hoorde ik haar zeggen dat er een zelfdoding was in Beverwaard. Terwijl ik mij samen met een collega gereed maakte om te vertrekken hoorde ik de wachtcommandant zeggen dat het een collega zou zijn.. Terwijl wij net weg reden van het bureau werd ik weer gebeld. John.. het is Edwin.. hoor ik aan de andere kant van de lijn.. Ik trapte het gas in en we zijn die kant op gescheurd.. Aangekomen in de betreffende straat vroeg ik aan de aanwezige collega s waar hij was. Ze wezen naar een parkeervak. Daar zat Edwin. Tegen zijn auto aan. Zittend op de grond. Ik keek naar hem en zag dat de kogel veel schade had aangericht. Daar waar de kogel naar binnen was geschoten was een klein gat te zien maar daar waar de kogel uit kwam was een ravage aangericht. Een beeld dat ik nooit meer vergeten zal. Zijn gezichtsuitdrukking was vredig en rustig. Het was goed zo leek hij te willen zeggen. Het hoofd van de DHV kwam ook naar de plaats delict. Ik had daar enorm veel respect voor. Hij heeft hetzelfde gezien als wat ik gezien hebt... Samen zijn we terug naar het bureau gegaan. Ik was kapot.. Op.. Gebroken.. De dagen erna heb ik mij bezig gehouden met het regelen van de uitvaart. Thuisgekomen na deze zware dag dacht ik nog: als ik nou ff twee dagen thuis blijf komt het vast wel weer goed... Het was het begin van herbelevingen. Continue speelde het filmpje zich in mijn hoofd af. Ik kon nergens anders meer aan denken en op aanraden van mijn leidinggevende ben ik thuis gebleven. Ik schakelde een psycholoog in en die gaf aan dat mijn klachten pasten bij het incident. Op het moment dat het niet meer zou gaan moest ik aan de bel trekken. De klachten verergerden zich hierna. Ik sliep niet meer. De nachtmerries hielden me wakker. Mijn baby, Allegonda, Ewout, Edwin.. zelfmoord Kees.allerlei politiemeldingen.. Ze draaiden overuren in mijn hoofd. De beelden van het levenloze lichaam van Edwin tegen de auto aan kon ik niet loslaten. Nachtenlang lag ik doorgezweet in mijn bed. Ik was op. Tijdens een bezoek aan de bedrijfsarts werden wij het er snel over eens dat een onderzoek bij Psychopol-AMC, tegenwoordig PDC politiepoli genaamd, een goede optie was. Het eerste gesprek daar voerde ik met professor Gersons. Hij stelde wat directe vragen en besloot mij voor een screening Na de dood van Edwin was ik op. Het was klaar. Ik kon niet meer. Hij was zoveelste die ging te laten komen. Mijn volgende afspraak was met Renée Hutter, psychodiagnostisch medewerkster. Zij heeft mij drie uur lang onderzocht door middel van het voeren van gesprekken en invullen van vragenlijsten. De uitslag was dat ik leed aan en dat behandeling noodzakelijk was. Ik werd doorverwezen naar een bij PDC politiepoli aangesloten psycholoog, de heer Stegmann in Bleskensgraaf. Het eerste gesprek dat ik met hem voerde, voelde erg goed. Hij legde mij het behandelplan uit en wat dit allemaal zou gaan betekenen. Het lukte me niet het telefoonnummer van Edwin te wissen. Het zou dan meteen zo definitief zijn. Behalve 16 behandelsessies kreeg ik mijn eerste schrijfopdracht mee. Dat was het tot in het kleinste detail beschrijven wat zich op de avond van 29 december 2004 precies had afgespeeld. Wat ik had gezien, gevoeld, ervaren etc. Dat was moeilijk. De volgende behandelingen gingen vooral daarover. Ik moest over het incident vertellen en aangeven wat het losmaakte. Eerst was dat lastig, maar het werd steeds makkelijker. Het werd een deel van mij. De behandeling bestond niet alleen uit het opschrijven en vertellen over mijn ervaringen, maar ook het onderzoeken wat de ervaringen voor mij hadden opgeleverd. Dit deed ik bijvoorbeeld door het schrijven van fictieve brieven aan mensen die tijdens het gebeuren in mijn omgeving waren geweest. De behandeling eindigde met het daadwerkelijk afscheid nemen van het gebeuren. Dit deed ik door als een soort ritueel iets te doen. Voor mij was het steeds onmogelijk geweest het telefoonnummer van mijn vriend en collega Edwin uit mijn telefoon te wissen. Door dit nu wel te doen nam ik feitelijk afscheid van mijn trauma en accepteerde ik dat deze gebeurtenis een deel was geworden van mijn leven. Alleen nu anders: een soort dichtgegroeide wond, waarvan alleen nog het litteken zichtbaar is, bloeden doet het niet meer. Het jaar 2005 heb ik niet kunnen werken. Ik ben in januari 2006 weer gaan werken op mijn eigen werkplek. Ik heb mezelf hervonden maar ben nooit meer dezelfde geworden. Daar ben ik blij om. Ik heb nieuwe waarden aan mijn leven toegevoegd die ik zonder deze ervaringen niet gevonden zou hebben. Na alle ervaringen heb ik mij samen met een collega ingezet om een coaching bedrijf op te richten. VR-Coaching in Middelharnis. Wij zijn dusdanig gespecialiseerd en bekwaam dat ik durf te beweren dat wij collega s die thuiszitten met een burn-out of uitbehandeld er zijn, binnen 4 maanden weer terug krijgen. Collega s.. tot slot wil ik jullie graag nog iets meegeven: Later is nu Van het verleden mag je leren, maar je kunt het niet meer veranderen. Leven in de toekomst lijkt mooi, maar realiseer je dat het vandaag gebeurt. Zorg goed voor jezelf en wees voorbereid, maar geniet in het hier en nu. 17

18 Interview met Collega Alice Ik heb besloten mijn verhaal met jullie te delen, omdat ik in een groot diep gat ben beland dat heet en ik het zonder hulp van de ANPV en een kleine groep mensen die dicht bij mij betrokken zijn het zeer waarschijnlijk niet gered zou hebben. Laat ik bij het begin beginnen. Ik ben een 42-jarige vrouw uit Midden Limburg. Ik woon samen met mijn man en onze twee jonge pleegkinderen en onze kinderboerderij aan dieren; cavia s, kippen, vogels, katten, vissen, schildpadden en hond. Sinds 24 maart jl. heb ik een nieuwe huisgenoot; mijn buddyhond Patser. Patser is aan mij toegewezen in verband met mijn werkgerelateerde, opgelopen na een geweldsincident in augustus Veel wil ik niet kwijt over mijn kerntra uma, na bijna 4 jaar therapie is nog steeds het wroeten in mijn hoofd, het beeldend worden van herinneringen funest voor mijn gezondheid. Ik werkte bij eenheid Zuid Oost Brabant, inderdaad werkte, want afgelopen november heb ik als gevolg van mijn, van de werkgever eervol ontslag gekregen. Een zeer aangrijpende en pijnlijke gebeurtenis. Mijn begon in augustus Een zomeravond, bijna het einde van mijn dienst, er ontstond een angstaanjagende situatie en tijdens het incident voelde het alsof er letterlijk iets knapte in mijn hoofd. Ik heb gehandeld op de automatische piloot en was blij dat het goed, zonder lichamelijk letsel, afgelopen leek. Ik was door een samenloop van omstandigheden alleen in een situatie komen te staan en ik heb al mijn kunde en ervaring ingezet om de zaak niet verder te laten escaleren. Na de dienst was ik op weg terug naar huis en ik besloot een collega te bellen om mijn verhaal met haar te delen, helaas kreeg ik geen gehoor. Ik heb thuis nog even met mijn man gesproken, wat gedronken en met het gelukkig is het goed afgelopen gevoel ben ik mijn bed ingestapt. Die nacht sliep ik onrustig, ik werd veel wakker, de gebeurtenissen van die avonddienst bleven als een film in flarden door mijn hoofd spoken. Mijn man gaf de volgende ochtend aan de hond uit te gaan laten. Ik voelde paniek opkomen, ik stond net onder de douche en als hij weg was zou ik het niet horen als er iets zou gebeuren Dit was de eerste keer dat ik een angstgevoel bij mezelf bespeurde. Ik heb contact gezocht met het werk en afgesproken om de dag erna een kop koffie te komen drinken, ik voelde namelijk een enorme angst opkomen als ik maar aan het bureau dacht en ik herkende mezelf hier totaal niet in. Ik hoefde pas 2 dagen later te beginnen met werken en ik wilde niet zolang wachten met het terugkeren naar de werkvloer. Die eerste dagen heb ik diverse malen contact gehad met het Bedrijfs Opvang Team. Ik was vastbesloten en ervan overtuigd dat ik 3 dagen na het incident weer een normale ochtenddienst zou kunnen draaien. Dit duurde echter niet lang, mijn uniform weer aan, elke geluidje of elke beweging stond ik letterlijk strak van de spanning en bij het zien van burgers al in paniek raken bij het gevoel dat er mogelijk iets zou kunnen gebeuren. Een uur na aanvang dienst zat ik er volledig doorheen en heb ik in overleg met de afdelingschef een spoedafspraak voor de volgende dag kunnen maken met de ARBO-arts. Ik wilde een deskundig advies wat raadzaam was in deze situatie. Inmiddels sliep ik niet meer, stond ik stijf van de adrenaline en durfde ik niet meer alleen thuis te zijn, of alleen naar buiten. De ARBO-arts gaf aan een totale rustperiode in te lassen van 4 weken, zodat mijn lijf zou kunnen ontstressen. Voor mijn gevoel stond de wereld op zijn kop. Ik wilde werken in plaats van thuiszitten, ik herkende mezelf niet meer, mijn man moest steeds vrij nemen van zijn werk, omdat ik het thuis niet meer alleen kon redden. Het leek alleen maar slechter met me te gaan en dit steeds opnieuw tegen werk, familie, vrienden te moeten vertellen, frustreerde me tot op het bot. Na die 4 weken geprobeerd in overleg met de werkgever en de bedrijfsarts om weer naar het werk te gaan. Ik was zo positief, was echt van mening dat als ik alles maar weer als vanouds zou doen ik snel mezelf weer beter zou voelen en ook weer meer aan zou kunnen. Ook vanuit de omgeving leek iedereen weer hoopvol, blij dat er nu snel weer verbetering zou komen voor dit ineens bang geworden en lamgeslagen vogeltje Helaas was ik absoluut niet in staat om ook maar iets uit te voeren. 1 kopje koffie op de werkvloer drinken met mijn man dichtbij, parkeren achter het bureau in plaats van in de parkeergarage, het zien en horen van collega s, het was al ver over mijn grenzen en ik bleef maar achteruitgaan De ARBO-arts opperde tijdens een bezoek in oktober dat er mogelijk sprake kon zijn van en dat zij met de werkgever ging overleggen om me door te sturen naar de politiepoli van het Psychotrauma Diagnose Centrum in Diemen, om me daar te laten onderzoeken of er sprake kon zijn van. Ik had nog nooit van gehoord In november 2011 kon ik bij de politiepoli terecht en daar werd na een loodzware, lange dag vol onderzoeken en gesprekken zware werkgerelateerde bij mij geconstateerd. Ik kreeg een aan het PDC gekoppelde therapeut toegewezen en eind november 2011 begon ik met therapie. Eerst de BEPmethode en toen daar onvoldoende mee bereikt werd, de EMDR behandelingen. Deze hadden helaas niet het gewenste resultaat en inmiddels heb ik van november 2011 tot april 2015 therapie gehad, onlangs is deze gestopt en ben ik uitbehandeld zoals dat zo mooi heet. Het voelde alsof ik de eerste was met binnen het gehele korps. Niemand leek 18

19 te weten wat er nu goed voor mij was en wat niet. Niemand leek te weten welke stappen er genomen dienden te worden. Door miscommunicatie en druk uitvoeren bleef mijn situatie verslechteren. Wat voelde ik mezelf eenzaam en onbegrepen Het bleef bergafwaarts gaan. De therapie zorgde ervoor dat er gewroet werd in mijn hoofd, daar waar ik juist er overheen wilde stappen en weer wilde werken ik kon niet meer ik durfde niet meer te gaan slapen door de intense nachtmerries, ik kon geen muziek en tv meer verdragen, ik kon geen winkels meer in, ik kon geen telefoongesprek meer voeren Waar collega s eerst nog informeerden werd het stiller en stiller, ik kon ze niet bellen, niet bezoeken, niet ontvangen.er zijn er maar zeer weinig die daar begrip voor konden hebben ieders leven ging door, het mijne stond stil sinds die bewuste avond in augustus. Ik heb diverse keren op het punt gestaan mijn leven te beëindigen, mijn man durfde me niet meer alleen thuis te laten De werkgever frustreerde het traject door tegen het advies van de therapeut in te gaan. Er moest iets gebeuren, vanuit de werkgever bleef er veel miscommunicatie, post, mail, telefoontjes, afspraken, de stress werd maar opgevoerd. Vier ARBO-artsen in drie jaar, continu andere poppetjes die dingen van me verlangden en meenden, vaak tegen advies van de therapeut in, hun eigen visie op het geheel op mij los te laten. Mijn man onderschepte de post, nam altijd de telefoon op en probeerde mijn zaken zo goed als mogelijk te behartigen. Op advies van mijn therapeute moest alle stress en druk van me weggehouden worden, er werd zelfs over een mogelijke opname gesproken als er niet snel rust voor mij zou komen. Op internet is mijn man informatie gaan zoeken; ook hij was tenslotte enorm aan het inleveren en was veranderd in een volledige hulpverlener. Mijn man kwam via het internet uit bij Rick Franx, bij de door hem opgezette site -Support. Wat een openbaring, we stonden niet alleen, er liepen meerderen aan tegen het enorme gevecht met de werkgever en de druk die maar werd opgevoerd ten koste van inmiddels onze gezondheid. hard nodig. Rick Franx kwam daar bij ons op bezoek en daar kregen we nog meer inzichtelijk dat onze zaak niet uniek was. Er bleek door het gehele land veel onduidelijk te zijn en totaal geen eenduidigheid te zijn over hoe nu om te gaan met. Via Rick Franx hoorden we over een besloten lotgenotensite en we kwamen in contact met collega s die in hetzelfde schuitje bleken te zitten. Zo belangrijk om informatie, vragen, ervaringen te delen, een plek waar je jezelf kon zijn en waar de ander je ook zonder uitleg begreep. Inmiddels had het korps zich gebogen over de erkenning van mijn werkgerelateerde ernstige, de NPB heeft mij hierin geholpen, want het korps probeerde de landelijk gemaakte afspraken rondom de erkenning te omzeilen. Nadat ik mijn erkenning had gekregen dacht ik dat nu alles vanzelf beter zou gaan. De NPB trok zich terug nu de erkenning rond was en ik liep weer tegen de muur van bureaucratie en druk op. Via lotgenoten die met dezelfde zaken van doen hadden hoorde ik dat zij waren aangesloten bij de ANPV. De drempel om weer een ander mijn verhaal te moeten vertellen was hoog, mijn vertrouwen in een ander tot onder het nulpunt gedaald. Mijn man heeft toch mijn zaak aangemeld bij de ANPV en het was de eerste bond die ik meemaakte waarbij er een persoonlijke belangenbehartiger werd aangewezen die ook gewoon bij mij thuis op huisbezoek kwam in plaats van alleen via mail en telefoon contact te hebben. De zorg coördinator van de ANPV is maar liefst 8 uur lang bij me gebleven. Dit heeft een onuitwisbare indruk op mij gemaakt. Als eerste hoorde de belangenbehartiger ons hele verhaal aan. Nam ruim de tijd voor ons en gaf aan wat zij als bond in onze situatie voor ons konden betekenen. Er moest rust voor mij komen dat werd al snel duidelijk Vanaf aanmelding staat de ANPV met raad en daad voor mij klaar. Als mijn man niet mee kon naar de ARBO arts dan ging mijn belangenbehartiger van de ANPV mee, hij ging namens mij naar gesprekken met de werkgever, gaf ons juridisch advies, ANPV hield landelijke lotgenoten bijeenkomsten, brachten overzicht in de chaos die de hele papierwinkel met zich meebrengt en bovenal zorgden zij dat de werkgever de juiste stappen bleef volgen en niet van A naar Z ging om daarna weer terug te gaan naar B. In een acute stress situatie, is de zorgcoördinator van de ANPV direct vanuit Amsterdam naar mij toe gereden en is 8 uur bij me gebleven totdat de situatie weer enigszins onder controle was. Dit heeft een onuitwisbare indruk op mij gemaakt. Ook nu nog, na mijn ontslag, blijft de ANPV zich inzetten rondom de financiële afhandeling van mijn situatie en bij de onduidelijkheid rondom de vergoedingen voor de buddyhond, waarbij mijn oude eenheid opnieuw andere regels hanteert dan elders in het land. Een ding is duidelijk en blijft zeer frustrerend, ondanks het centrale meldpunt en de casemanagers, tot op heden is het maar net welk poppetje jouw documenten en aanvragen onder ogen krijgt en wat deze er vervolgens mee doet Als je hebt kun je het niet alleen, je hebt contact met lotgenoten nodig en een bond met verstand van zaken, die zicht houdt op de landelijke afspraken en naast je blijft staan met raad en daad gedurende dit hele proces. Aan jullie zou ik mee willen geven, let op elkaar, geef een ander de ruimte, nodig uit tot vertellen, tot delen van ervaringen. Herken de signalen en schroom niet om aan te geven als je hulp nodig hebt. De tijden zijn aan het veranderen, krijgt steeds meer een naam en een gezicht Ik hoop niet jullie gezicht Take care! In mei 2012 zijn mijn man en ik dankzij een puzzelactie van de Telegraaf via Rick Franx en Hulp voor Hulpverleners in aanmerking gekomen voor een time-out in een vakantiewoning in een klein vakantiepark in Noord Holland. Een week geen post, mail, druk en alleen maar rust en natuur, zo welkom en zo 19

20 Liselotte Zandvliet over Collega Liselotte Zandvliet is medio maart 2015 groot in het nieuws geweest. Met een ludieke selfie actie van een aangetroffen Iphone in het centrum van Amsterdam, maakte ze een selfie van haarzelf en haar collega en plaatste deze op de Facebookpagina van de gebruiker van de Iphone. Wat bijna niemand weet is dat in 2012 werd vastgesteld bij Liselotte. Toen ik als 19 jarige aan de politieopleiding begon had ik nooit durven denken dat ik op 25 jarige leeftijd de diagnose zou krijgen. Collega Liselotte Zandvliet is medio maart 2015 groot in het nieuws geweest. Met een ludieke selfie actie van een aangetroffen Iphone in het centrum van Amsterdam, maakte ze een selfie van haarzelf en haar collega en plaatste deze op de Facebookpagina van de gebruiker van de Iphone. Wat bijna niemand weet is dat in 2012 werd vastgesteld bij Liselotte. In 2009 kwam ik als jong meisje in dienst bij de politie Amsterdam. Een vriendin van mij die al bij de politie werkte heeft mij toen enthousiast gemaakt voor het politiewerk. Tijdens mijn opleiding werd ik geplaatst in een wijkbureau in de Jordaan. Een klein hecht bureau waar de sfeer heel erg goed was. AL vrij snel had ik mijn eerste lijkvinding. Samen met mijn praktijkcoach reden wij naar een woning waar een gehandicapte vrouw was vermoord door haar moeder van 85 jaar oud. Heel die woning zat onder het bloed en haar keel was heel lelijk opengesneden. Alsof het met een aardappelschilmesje was gebeurd. Het beeld van haar opengesneden keel bleef heel lang door mijn hoofd spoken. Dit beeld bleef heel lang bij mij hangen en ik had er slapeloze nachten van. Ik heb dit niet aan durven geven. Thuis niet en op het werk niet. Het is een macho cultuur en ik wilde niet buiten de boot vallen door mij kwetsbaar op te stellen. In mijn stages bleven de nare meldingen gewoon doorgaan. Veel bloed, open wonden en geweld kreeg ik onder ogen. In die periode zat ik met een collega op de auto welke ook had. Ik vertelde hem het een en ander en hij waarschuwde mij. Kijk je wel uit en let je op jezelf?, zei hij letterlijk tegen me. Ik sprak het daarna goed voor mijzelf en dacht dat ik het vanzelf wel weer beter zou gaan met mij. Toch verharde ik steeds meer en ging ik de lat steeds hoger leggen voor mijzelf. Ik werd gevoelloos voor wat ik op straat zag en meemaakte. Tenminste dat dacht ik toen. Totdat het knakmoment in mijn leven kwam. Het is de avond van 14 mei 2011 als een elftal voetballers van een amateurvoetbal vereniging zijn kampioenschap ging vieren in de binnenstad van Amsterdam. Samen met mijn collega kregen wij de melding te assisteren op de Spiegelgracht in Amsterdam. Daar aangekomen zag ik een herkenbaar politiebusje staan van de hondengeleiders. Ik zag een lichaam op de grond liggen en een hoop tumult daaromheen. Er was een enorme agressieve sfeer op straat. Ik zag dat het lichaam levenloos was. Toen ik dichterbij de persoon op de grond kwam zag ik dat er een gat in zijn gezicht en keel zat. Het bleek later van een kogel te zijn. Het was me nog steeds niet duidelijk wat er aan de hand was maar het geweld van een grote groep jongeren richtte zich steeds tegen de aanwezige politie. Ik ben om de dienstbus van de hondengeleider heengelopen want ik was niet wapen dragend. Aan de andere kant van de bus lag ook een lichaam op de grond. Een man met een schotwond in zijn buik. Er werd van alles naar ons geschreeuwd door aanwezige omstanders en er was totaal geen overzicht. Die jongen die op de grond lag was in zijn gezicht geschoten door de collega van de hondenbrigade. Het doorgesnoven voetbalteam bleef ons nog steeds belagen. Van een omstander hoorde ik dat het dienstwapen van de hondengeleider was afgepakt en dat er daarna mee rond geschoten werd. Er is meerdere keren om assistentie collega geroepen. Minuten leken uren te duren. Dan zie ik een eerste politiebus aankomen rijden. Deze bleek vol te zitten met politiestudenten. Dat busje stopte en er stapte niemand uit. Ik kon dit toen niet begrijpen en voelde me ontzettend alleen op dat moment. Intussen werd duidelijk dat we met een doorgesnoven voetbalteam te maken hadden waarvan twee jongeren door de hondengeleider waren neergeschoten en dat de neergeschoten jongen uiteindelijk was overleden. Diezelfde avond vond er een ontzettend emotionele debriefing plaats op het bureau. Ik kon niets uitbrengen en voelde mij als een soort tijdbom. Na die dienst ben ik heel erg emotioneel naar huis gereden en wilde ik thuis mijn verhaal delen... Mijn ouders waren niet echt begripvol en zorgden ervoor dat ik nergens mijn verhaal kon doen. Het is ook lastig voor een buitenstaander om te begrijpen wat dit werk teweeg kan brengen. De volgende dag was ik weer op het werk en stond ik samen met een collega van het opvangteam een sigaretje te roken. Hij vroeg aan mij hoe het ging en ik barste voor het eerst in huilen uit en dit zorgde voor wat opluchting. Ongeveer twee weken hierna heb ik zelf contact opgenomen met het opvangteam. Ik hoorde dat de collega s welke met deze zaak bezig waren op vakantie waren en ik het na drie weken nog maar eens moest proberen... Die dagen daarna ging het steeds meer en meer mis. Ik kreeg nachtmerries en paniekaanvallen. Mijn concentratie en geheugen lieten mij steeds meer in de steek. Om mijn verdriet te verwerken ging ik veel stappen en dronk ik behoorlijk wat alcohol in de hoop dat ik eindelijk moe genoeg was om een keer te kunnen slapen. Ik hield dit een jaar vol. Tot aan een grote briefing, een jaar later. Het Strafrechtelijk onderzoek tegen de collega was afgerond en de Rechter had uitspraak gedaan. Alle collega s die betrokken waren bij deze zaak werden hiervoor uitgenodigd. We werden toen geconfronteerd met de inhoud van het dossier en niet eerder vertoonde beelden van een beveiligingscamera. Ik kreeg een enorme paniekaanval toen ik hoorde dat er beelden getoond zouden gaan worden. Van dat incident ben ik stukjes kwijt en ik was bang voor wat ik te zien zou krijgen. Ook dit heb ik geprobeerd te onderdrukken en niets te laten merken aan de collega s om mij heen. Na deze briefing ben ik echt ingestort en bij bedrijfsmaatschappelijk werk terecht gekomen. Deze verwees mij na een positieve test al gauw door naar een psycholoog waar ik onder andere EMDR behandelingen kreeg. De behandelingen waren zwaar want ik kon niet eens meer normaal terug naar huis rijden. Na 17 weken behandelen kwam ik weer terug op de werkvloer. Toen werd vastgesteld dat ik acute had met een verlaat begin en ook een depressieve stoornis. Tijdens en na de behandelingen was er nog steeds niemand van de leiding die aan mij vroeg hoe het met mij ging. De leiding wilde dat ik weer full time aan het werk ging en ik was niet in staat om hiertegen in verweer te gaan. Sterker nog mijn eerste dienst was meteen tijdens de Kroning op Koninginnendag. Ik neem het de leiding nog steeds kwalijk dat er nooit interesse is getoond in mij. Niemand wist wat mij bezig hield terwijl de werkgever dit traject zelf op had gezet. Nu, een aantal jaar verder gaat het weer wat beter met mij en begin ik weer lol te krijgen. Ik heb geleerd van die periode en zal nu sneller mijn mond opentrekken. Er zijn grenzen voor mijzelf en daar laat ik niet meer overheen gaan. 20

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik. De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar

Nadere informatie

Als het licht weer aan gaat

Als het licht weer aan gaat Als het licht weer aan gaat Als het licht weer aan gaat Joyce de Groot Copyright Joyce de Groot Coverontwerp: Gerrit Hendriks ISBN: 978.94.021.5289.0 Inhoudsopgave Voorwoord blz. 7 Het boek wordt geboren

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Ik heb een postnatale/postpartum depressie

Ik heb een postnatale/postpartum depressie Ik heb een postnatale/postpartum depressie Ik kan nu volledig zeggen dat ik last heb van een postnatale/postpartum depressie. Dit durfde ik niet hardop te zeggen omdat mijn huisarts de eerste keer toen

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Elke miskraam is anders (deel 2)

Elke miskraam is anders (deel 2) Elke miskraam is anders (deel 2) Eindelijk zijn we twee weken verder en heb ik inmiddels de ingreep gehad waar ik op zat te wachten. In de tussen tijd dacht ik eerst dat ik nu wel schoon zou zijn, maar

Nadere informatie

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen?

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Vooraf Oud en nieuw is leuk en gezellig: oliebollen eten, spelletjes doen, televisie kijken, met zijn allen aftellen tot twaalf uur en vuurwerk afsteken.

Nadere informatie

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Mijn leven veranderde zo n drie jaar geleden. Juist de dag voor mijn mama s verjaardag kreeg ze van mijn vader een kogel door het hoofd. Wonder boven wonder overleefde

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02 Papahoorjeme_bw.indd 2 05-05-11 15:02 Papahoorjeme_bw.indd 3 05-05-11 15:02 Voor Indigo en Nhimo Tamara Bos Papa, hoor je me? met tekeningen van Annemarie van Haeringen Leopold / Amsterdam De liefste

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd!

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd! Het kwaad Verdieping: Persoonlijke verhalen Leeftijd: 13-16 Thema: Tijdsduur: 20+ min. In de verdiepingsfase ga je met de jongeren in op hun persoonlijke verhalen Duur: 30 minuten Nodig: twee verhalen

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp 00 Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar Afdeling Spoedeisende Hulp U of een van uw naasten heeft een hersenschudding opgelopen door een ongeluk of plotselinge beweging van het hoofd. Dit wordt

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16 Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet

Nadere informatie

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6)

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6) Als tweeling ben je nooit alleen. Maar je bent ook altijd de helft van iets. Vijf broers en zussen vertellen hoe ze samen zichzelf zijn. Tekst Nanneke van Drunen Foto s Edith Verhoeven ISABEL EN BAS VAN

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

De weg naar mijzelf. Interview met Lana door Ghadisha

De weg naar mijzelf. Interview met Lana door Ghadisha De weg naar mijzelf Interview met Lana door Ghadisha 'Mijn naam is Lana en ik ben nu 39 jaar. Ik vertel hier over mijn levensverhaal, omdat ik anderen wil laten zien dat het mogelijk is om je leven te

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Na de schok... Informatie voor ouders

Na de schok... Informatie voor ouders Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende

Nadere informatie

Een Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school.

Een Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school. Een Berbers dorp Ik ben geboren en opgegroeid in het noorden van Marokko. In een buitenwijk van de stad Nador. Iedereen kent elkaar en altijd kun je bij de mensen binnenlopen. Als er feest is, viert het

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud

Nadere informatie

Secundaire traumatisering

Secundaire traumatisering SECTORFONDSEN ZORG EN WELZIJN Secundaire traumatisering In de welzijnssector Informatie voor werknemers Weer een verhaal over incest: ik kan er niet meer tegen Als ik zo n lieve vader op de crèche zie,

Nadere informatie

EEN DIERBARE VERLIEZEN

EEN DIERBARE VERLIEZEN EEN DIERBARE VERLIEZEN 994 Inleiding Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt zorgen. U heeft kort

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Je mag stralen je mag huilen je mag dwalen je mag schuilen je mag vragen je mag dromen je mag klagen je mag komen Hij wacht op jou

Je mag stralen je mag huilen je mag dwalen je mag schuilen je mag vragen je mag dromen je mag klagen je mag komen Hij wacht op jou Je mag stralen je mag huilen je mag dwalen je mag schuilen je mag vragen je mag dromen je mag klagen je mag komen Hij wacht op jou Heb je naar aanleiding van dit dagboek vragen of opmerkingen? Mail me

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

een dierbare verliezen

een dierbare verliezen een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

WIJNBERG& WIJNBERG voorbeeld REflEctIEvERslaG

WIJNBERG& WIJNBERG voorbeeld REflEctIEvERslaG & voorbeeld reflectieverslag Naam: - Betreft: Intake gesprek Datum: 2010 Inleiding: Op vrijdag vond mijn intake gesprek plaats bij dhr Wijnberg. De aanleiding tot dit bezoek komt voort uit dat op zeventien

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

De draad weer oppakken

De draad weer oppakken De draad weer oppakken na een ingrijpende gebeurtenis 0900-0101 (lokaal tarief) Slachtofferhulp N e d e r l a n d Een ingrijpende gebeurtenis, zoals een misdrijf of verkeersongeluk, zet uw leven in meer

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

Huiselijk geweld. Casus 1:

Huiselijk geweld. Casus 1: Huiselijk geweld Casus 1: Jonge vrouw, 32 jaar, meldt zich bij de huisarts. Ze is getrouwd en de man van deze vrouw is ook uw cliënt. Ze hebben 3 kinderen van 6-3 en 1 jaar. Ze heeft duidelijke zichtbare

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

...de draad weer oppakken

...de draad weer oppakken ...de draad weer oppakken Na de schok... Volwassenen Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende gebeurtenis Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis, dat laat niemand

Nadere informatie

Als opvoeden even lastig is

Als opvoeden even lastig is Als opvoeden even lastig is Hoe pak je dat dan aan? Soms weet ik niet meer wat ik moet doen om hem stil te krijgen. Schattig? Je moest eens weten. Hoezo roze wolk? Mijn dochter kan af en toe het bloed

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Cambriana online hulpprogramma

Cambriana online hulpprogramma Dit is deel 1 van het online hulpprogramma van Cambriana. Verwerking van een scheiding 'Breaking up is hard to do' Neil Sedaka Een scheiding is een van de pijnlijkste ervaringen die je kunt meemaken in

Nadere informatie

Over schulden gesproken

Over schulden gesproken Over schulden gesproken Verhalen uit de praktijk Sandra van der Stege 8 Inleiding In Nederland zijn veel mensen met schulden. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft moeite om elke maand rond te komen. In de schulden

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

https://dementie.nl/dagbesteding/tijdelijke-opvang-respijtzorg-regelen

https://dementie.nl/dagbesteding/tijdelijke-opvang-respijtzorg-regelen 1 2 Odensehuis Hoeksche Waard: Odensehuizen landelijk platform: Dementie.nl: Dementie winkel: Doorleven: Fotofabriek: Handen in huis: Samen Dementievriendelijk: Stichting Alzheimer Nederland: http://odensehuishw.nl

Nadere informatie

Werkelijk hemels: na ruim 20 jaar

Werkelijk hemels: na ruim 20 jaar Succes verhaal - Stoppen met haren uittrekken Werkelijk hemels: na ruim 20 jaar knokken tegen Trichotillomanie eindelijk bevrijd van gewoonte tot haren uittrekken!!!! Al ruim 20 jaar lang had ik last van

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn.

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn. NIEUWSBRIEF 2 Oktober 2013-20142014 Geachte Ouders/verzorgers, De eerste 9 weken zitten erop. De leerlingen en leerkrachten hebben hard gewerkt. Met z n allen hebben we goed ons best gedaan op de leervakken,

Nadere informatie

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en

Nadere informatie

EIGEN BLOED Over moeders die hun kind afstaan ter adoptie

EIGEN BLOED Over moeders die hun kind afstaan ter adoptie EIGEN BLOED Ik zie het koppie al, zegt de huisarts tegen de dertienjarige Henny Paniek Ze kwam bij hem vanwege buikpijn Dan gaat alles razendsnel Met een ambulance wordt Henny naar het ziekenhuis gebracht

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?

Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Succesverhaal. over pesten op het werk

Succesverhaal. over pesten op het werk Supermarktmedewerkster Fenny gaat met plezier naar haar werk. Dat is zeer opmerkelijk als je bedenkt dat ze lange tijd werd gepest. Op het dieptepunt hoopte ze zelfs dat haar onderweg naar de supermarkt

Nadere informatie

Het boek van Samuel. Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf.

Het boek van Samuel. Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf. Het boek van Samuel Ik ben begonnen met het boek van Samuel, maar het lukt me niet om verder te lezen; ik word geconfronteerd met mezelf. Ik voel me schuldig naar mezelf toe dat ik al die tijd in de sekte

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 SOCIAAL WERK VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 U bent recent betrokken geweest bij een gebeurtenis waarbij u geconfronteerd werd met een aantal ingrijpende ervaringen. Met deze korte informatie

Nadere informatie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie DC 7 Epilepsie 1 Inleiding In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie 4 Epilepsie-aanvallen 1 1 2 Wat is epilepsie? Een epileptische aanval is een plotselinge kortsluiting

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen

Nadere informatie

ACHTERUIT ZWEMMEN IN GLASSPLINTERS door Herman Brusselmans

ACHTERUIT ZWEMMEN IN GLASSPLINTERS door Herman Brusselmans door Herman Brusselmans ACHTERUIT ZWEMMEN IN GLASSPLINTERS Ik ben begonnen met schrijven op mijn 23e. Maar het grote succes kwam pas later. Op mijn 24e. Door dit succes bleef ik schrijven. Maar ook omdat

Nadere informatie

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor!

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor! Directe Hulp bij Huiselijk Geweld U staat er niet alleen voor! U krijgt hulp Wat nu? U bent in contact geweest met de politie of u heeft zelf om hulp gevraagd. Daarom krijgt u nu Directe Hulp bij Huiselijk

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Samenvatting Mensen ABC

Samenvatting Mensen ABC Samenvatting Mensen ABC Week 1ABC: Wie zijn wij? Info: Wie zijn wij mensen Mensen zijn verschillend. Iedereen is anders, niemand is hetzelfde. Dat noem je uniek. Een mens heeft een skelet van botten. Daarom

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie