Respiratie 4 + Spijsvertering 1

Transcriptie

1 Respiratie 4 + Spijsvertering 1 Functie en bouw van de luchtwegen Functie spijsvertering Voedingsstoffen en enzymen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 1 Bij een stijging van de ph in het bloed neemt de ventilatie eerder toe dan af. Stijging van de ph betekent het getal wordt groter dus bloed wordt minder zuur ,35 7, ph laag zuur ph hoog basisch pco 2 = laag, dus H + laag dus ventilatie neemt af FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 2 Als een patiënt op zijn rug ligt is de perfusie aan de dorsale zijde (rugzijde) beter dan aan de ventrale zijde (buikzijde). L/min Staande houding L/min liggende houding Bloeddoorstroming Bloeddoorstroming Ventilatie 0,80 Ventilatie 0.07 Basis Niveau van de long Top 0.07 dorsaal ventraal Niveau van de long Ook hier speelt de zwaartekracht een rol echter minder dan in staande houding FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 3 1

2 CO 2 + H 2 O => H 2 CO 3 => H + + HCO 3 - Bovenstaande reactievergelijking is een reactie die eerder plaats vindt in de bloedbaan ter hoogte van de weefsels dan ter hoogte van de longen. In de weefsels komt veel CO 2 vrij dat de PaCO 2 verhoogt. Een deel bind zich aan het Hb de rest wordt omgezet in bicarbonaat volgens bovenstaande reactievergelijking. In de longen vindt dit proces in omgekeerde volgorde plaats: HCO 3- + H + => H 2 CO 3 => CO 2 + H 2 O FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 4 Een laag PaO 2 geeft eerder een prikkel om adem te gaan halen dan een hoog PaCO 2. De capaciteit van O 2 diffusie en binding aan Hb is ruimschoots voldoende om de weefsels van voldoende O 2 te voorzien. (1000 ml/min aanvoer 250 ml/min verbruik). Hiernaast geven de weefsels CO 2 af aan de bloedbaan. Het CO 2, gedeeltelijk gebufferd als HCO 3- en H +, bepaald in belangrijke mate de ph. Teneinde de ph binnen bepaalde grenzen te houden (7,35 7,45) is de CO 2 regulatie veel kritischer dan de O 2 regulatie. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 5 De ventilatie-perfusieverhouding is in zittende houding in de longtop hoger dan in de basis van de long. L/min L/min Va/Q verh 3 0,82 1,29 Bloeddoorstroming 2 Ventilatie 1 0, ,07 Basis Niveau van de long Top FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 6 2

3 Kortademigheid of dyspnoe Onlustgevoelens samenhangend met de ademhaling (subjectief verschijnsel) Niet altijd een directe relatie tussen dyspnoe enerzijds en bloedgaswaarden en zuurgraad Patiënt is zich bewust van zijn ademhaling Patiënt gebruikt hulpademhalingsspieren neusvleugelen en typisch zittende houding Patiënt op de aangedane kant leggen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 7 Astma bronchiale typische zittende houding kortademige patiënt FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 8 Dyspnoe oorzaken Grote hoogte lage po 2 Aandoening luchtwegen grote ventilatie kleine diffusie pleurabladen thorax ademhalingscentrum FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 9 3

4 Dyspnoe 2 Tachypnoe = te snelle ademhaling Hyperpnoe = versnelde of verdiepte ademhaling Hyperventilatie = langdurig snel en diep ademhalen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 10 Dyspnoe oorzaken Doorbloedingsstoornis hartfalen Anaemie Ijzergebreksanemie Pernicieuze anemie (tekort vitamine B12) Zwangerschapsanemie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 11 Dyspnoe beleid Ademhalingsoefeningen en geruststellen Slijmoplossende medicijnen Allergie bestrijden Neusdruppels Tapoteren (verouderd, alleen nog fysiotherapeut) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 12 4

5 Dyspnoe beleid Zuurstof toedienen niet bij hypoxie in combinatie met hypercapnie Vocht afdrijven met diuretica decompensatio cordis Hypoxie = laag O 2 gehalte Hypercapnie = hoog CO 2 gehalte FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 13 Hoesten Explosief verlopende uitademing bij gesloten strottenklepje en stemspleet wordt druk opgebouwd Soorten onproductieve hoest droge hoest productieve hoest ophoesten van slijm FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 14 Onproductief hoesten Irritatie slijmvlies door virus prikkel/kriebelhoest Taai of vastzittend slijm in de kleine luchtwegen stoflongen longemfyseem astma bronchiale Carcinoom FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 15 5

6 Productief hoesten Infectie door bacterie of virus Irritatie luchtwegen allergene stof carcinoom Productieve hoest niet dempen gevaar voor bacterie groei in het achterblijvend slijm FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 16 Hoesten beleid Causaal indien mogelijk Slijmverdunnende middelen Fluimicil, Bisolvon (Anti)hoesttabletten of siroop FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 17 Sputum Slijm bestaande uit vocht slijmvliescellen en ingeademde deeltjes Afkomstig uit de luchtwegen Afkomstig uit spijsverteringskanaal i bij reflux speeksel, maagsap, gal FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 18 6

7 Sputum Soorten kleurloos helder rood, roestkeurig geel groen Bewaren ter inspectie! FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 19 Cyanose Blauwe verkleuring van de huid Centraal lage zuurstofverzadiging, hypoxemie, bijvoorbeeld door longfunctiestoornis. Perifeer slechte doorbloeding van de huid bij kortdurende dyspnoe FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 20 Cyanose FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 21 7

8 Spijsvertering 1 Functie spijsvertering Voedingsstoffen en enzymen Hoofdfuncties tractus digestivus Digestie Absorptie Secretie Motiliteit Er is geen regulatiemechanisme voor de mate van opname FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 23 Overzicht van de tractus digestivus FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 24 8

9 Extern milieu Het spijsverterings kanaal behoort tot het milieu exterieur. Gevaar! Blootstelling aan pathogene bacteriën en virussen. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 25 Beschermingsmechanismen Mucus Immunoglobulinen Digesterende enzymen Zuur Lymfocyten FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 26 Spijsvertering Metabolisme = anabolisme + katabolisme Metabolisme of stofwisseling = bouwstofwisseling en energievrijmaking of energiestofwisseling verbruik opname gewichtsafname normaal gewichtstoename FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 27 9

10 Waar het om gaat? Voedingsstoffen, transporteren, geschikt maken zodat deze opgenomen (in de bloedbaan brengen) en gebruikt kunnen worden in onze cellen. Stoffen (afvalstoffen) die niet nodig zijn worden daarbij uitgescheiden. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 28 Taak spijsvertering Opname voedsel uit m.e. [eten] Mechanische afbraak voedsel in delen [kauwen] Transport voedsel door spijsverteringsstelsel [slikken en peristaltiek (samentrekkingen)] Ontleding voedsel door enzymen in substraten (celvoedingsstoffen) [vertering] en vloeibaar maken Overdracht substraten aan circulatie [resorptie=opname] Uitscheiding van resten voedselafbraak [ontlasting] FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 29 Voeding bestaande uit: Eiwitten of proteïne Koolhydraten (zetmeel en suikers) Vetten of lipiden Water Mineralen of zouten Vitaminen ( veelal zijn dat essentiële enzymen) Letten op samenstelling en hoeveelheid Eenzijdige voeding kan ook gebrek geven FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 30 10

11 Belang eiwitten Eiwitten zijn bouwstoffen (samen met de mineralen of zouten) voor cellen dus groei Koolhydraten en vetten zijn energieleveranciers en kunnen vervangen worden, eiwitten niet! Energie: 1 gram eiwit => 17 Kj, 4,1 kcal (1) 1 gram koolhydraat => 17 Kj, 4,1 kcal (1) 1 gram vet => 38 Kj, 9,3 kcal (2) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 31 Energie nodig voor chemische arbeid (omzetting stoffen in het lichaam) mechanische arbeid (werk of sporten) actief transport, nieren en darmen (peristaltiek) elektrische arbeid (hart en spieren) handhaving lichaamstemperatuur (restproduct verbranding oftewel stofwisseling) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 32 Verbranding aërobe = afbraak met zuurstof (O2) anaërobe = afbraak zonder zuurstof (O2) Koolhydraten Vetten Eiwitten Volledig Onvolledig Onvolledig CO 2 CO 2 Ureum H 2 O + CO 2 geeft H + + HCO 3 - dus verzuring, dus toename H +, dus lagere ph FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 33 11

12 Energie Voor celfuncties, kerndeling, celdeling, opname en afgifte van stoffen. Brandstoffen die de cel nodig heeft zijn koolhydraten. Om energie te krijgen is zuurstof nodig, energie die vrijkomt wordt uitgedrukt in joule, vroeger cal. Dagelijkse dosis afhankelijk van activiteit 7500 tot Kj alleen voor basaalmetabolisme 7000 Kj FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 34 Vitaminen (vitale aminozuren) Zijn gecompliceerde organische verbindingen die in betrekkelijk kleine hoeveelheden onmisbaar zijn. Het lichaam kan ze niet maken. Aminen zijn aminozuren vitaminen zijn dus vitale aminozuren (het zijn niet allemaal aminen) Vitaminen spelen een essentiële rol in de enzymsystemen van het lichaam FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 35 Enzym definitie Enzymen zijn splitsing of ontledingsstoffen, bevorderd scheikundige processen in het menselijk lichaam, zonder zelf te veranderen Enzymen zijn biochemische katalysatoren of biokatalysatoren Versnellen of bevorderen lichaamsprocessen zonder zelf verbruikt te worden FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 36 12

13 Enzymen Zijn steeds eiwitten, hebben meestal ook een niet-eiwit gedeelte het coënzym kunnen alleen gezamenlijk werken De meeste vitamine zijn coënzymen Enzymen zijn specifiek, dus slechts 1 reactie amylase => zetmeel (amylum) saccharose => riet of bietsuiker pepsine => eiwitsplitsing FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 37 Kenmerken enzym Temperatuur is zoals bij alle scheikundige reacties een belangrijke factor =>hoe hoger de temp hoe makkelijker de reactie Optimum temperatuur waarop de reactie het best verloopt voor menselijk lichaam 37 Ook afhankelijk van de zuurgraad (ph) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 38 Enzymreactie Substraat (omzettingsstof) => samen met enzym => enzymsubstraatcomplex => substraat valt uiteen in stukken => enzym Substraat = een betere term voor voedingsstof van de cel Voedingsstof = bestanddeel van onze voeding FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 39 13