Kernenergie HOVO cursus
|
|
- Brecht Jacobs
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kernenergie HOVO cursus Jo van den Brand en Gideon Koekoek 8 november 2011 Week 7, jo@nikhe.nl
2 Inhoud Jo van den Brand URL: / , Kamer T2.69 Gideon Koekoek gkoekoek@nikhe.nl Dictaat Werk in uitvoering Boeken Energy Science, John Andrews & Nick Jelley Sustainable Energy without the hot air, David JC MacKay Elmer E. Lewis, Fundamentals o Nuclear Reactor Physics Inhoud van de cursus Gratis te downloaden Week 1 Motivatie, exponentiële groei, CO2 toename, broeikasteect, klimaat Week 2 Energieverbruik: transport, verwarming, koeling, verlichting, landbouw, veeteelt, abricage Week 3 Energie, thermodynamica Week 4 Entropie, enthalpie, Carnot, Otto, Rankine processen, inormatie Week 5 Kernenergie: kernysica, splijting Week 6 Kernenergie: reactorysica I Week 7 Kernenergie: reactorysica II Week 8 Kernenergie: maatschappelijke discussie (risico s, aval), kernusie Week 9 Energiebronnen: ossiele brandstoen (olie, gas, kolen), wind, zon (PV, thermisch, biomassa), waterkracht, geothermisch Week 10 Energie: scenario s voor Nederland, wereld, ysieke mogelijkheden, politiek, ethische vragen, economische aspecten Najaar 2009 Jo van den Brand With thanks to dr. Stean Hild, University o Glasgow
3 Vier-actoren ormule Vermenigvuldigingsactor k kan inzichtelijk gemaakt worden Er geldt k neutron productie door splijting in generatie neutron absorptie in generatie i 1 i Fast ission actor Resonance escape probability Thermal utilization actor Reproduction actor p T # snelle neutronen geproduceerd door alle splijtingen # snelle neutronen geproduceerd door thermische splijtingen # neutronen die thermische energie bereiken # snelle neutronen die met slow down beginnen # thermische neutronen geabsorbeerd in uel # thermische neutronen geabsorbeerd in alles # snelle neutronen geproduceerd in thermische splijting # thermische neutronen geabsorbeerd in de uel Vier-actoren ormule k p T
4 Eectieve vermenigvuldigingsactor Eectieve vermenigvuldigingsactor Fast non-leakage probability Thermal non-leakage probability Totale non-leakage waarschijnlijkheid hangt a van temperatuur van koelmiddel via een negatieve temperatuure coeicient Als temperatuur stijgt, dan zet het koelmiddel uit. Dichtheid van de moderator wordt kleiner; neutronen leggen grotere astand a tijdens slow-down. Zes-actoren ormule
5 Neutron lie cycle in thermische reactor Verrijking beinvloedt thermal utilization reproduction actor resonance escape probability p Cyclus in een snelle kweekreactor is geheel anders Energieverlies wordt geminimaliseerd en bijna alle splijtingen vinden plaats door snelle neutronen 5
6 Fast ission actor Fast ission actor # snelle neutronen geproduceerd door alle splijtingen # snelle neutronen geproduceerd door thermische splijtingen Er geldt ( E) ( E) de ( E) ( E) de ( E) ( E) de 1 ( E) ( E) de ( E) ( E) de T F F Ahankelijk van Moderator materiaal Verrijkingsgraad T T Varieert tussen 0.02 en 0.30
7 Resonance escape probability We hadden p # neutronen die thermische energie bereiken # snelle neutronen die met slow down beginnen Alle snelle neutronen die downward scatteren worden geabsorbeerd In I-range door resonante capture door uel In T-range door uel en moderator Er geldt Schrij als m V a ( E) ( E) de Vm a ( E) m( E) de T T p m V a ( E) ( E) de a ( E) ( E) devm a ( E) m( E) de T I T V a ( E) ( E) de I p 1 m V a ( E) ( E) de a ( E) ( E) devm a ( E) m( E) de T I T = Totale absorptie = Vq met q de slowing down dichtheid V Vm Twee volume model q q qm Vq Vmqm V V Verwaarloos slowdown in uel V e Dan geldt p 1 a ( E) ( E) de Vq Capture ertile materiaal dominant I m m e ( E) ( E) a a
8 Resonance escape probability We hadden V e p 1 a ( E) ( E) de Vq I m m In I-range zijn moderatoren zuivere verstrooiiers Er is dan een relatie tussen lux en slowing down density m Als ( E) constant, dan is de lux 1/E Dan geldt s m m Er geldt qm s Em ( E) V e We vinden p 1 a ( E) ( E) de m m V ( ) I m s Em E e V a ( E) ( E) Herschrij als p 1 I, met I de m m V I m s E( E) VN e Voor 1 resonantie pi exp I m m i Vm s Voor T resonanties p p1 p2 p3 pi pt 1 pt Sel shielding depresses T VN e p exp I, met I I m m Vm s i1 ( E) / ( E) m i Fuel rods 0.2 < D < 3.5 cm Integraal I (absorptie) neemt a als D toeneemt!
9 Thermal utilization actor Thermal utilization actor # thermische neutronen geabsorbeerd in uel # thermische neutronen geabsorbeerd in alles Alle thermische neutronen worden in uel o moderator geabsorbeerd V a ( E) ( E) de T m V ( E) ( E) de V ( E) ( E) de Deinieer ( E) de, en ( E) de Dan T T mt T m T a m T a m (ruimtelijk gemiddelde thermische luxen) E E E de E E E de 1 m 1 m xt ( ) T x ( ) ( ), en xt ( ) mt x ( ) m( ) T T We vinden 1 m 1 V V m at at Met thermal disadvantage actor mt T Hoe meer neutronen gecaptured worden in de moderator (vanwege de grotere lux daar), hoe minder er splijting kunnen veroorzaken in de uel
10 Thermal utilization actor Thermal utilization actor voor een homogene reactor U, m en p voor uranium, moderator en poison Homogene reactor (overal dezelde lux en volume)
11 Reproduction actor Reproduction actor T # snelle neutronen geproduceerd in thermische splijting # thermische neutronen geabsorbeerd in de uel Er geldt ( E) ( E) de T ( E) ( E) de T T T a at T When core contains 235 U and 238 U
12 Voorbeeld: UO 2 PWR Druk our actors uit in termen van verrijking en verhouding moderator / uel Er geldt i (1 ) e at e at e at i 1 (1 ) e i T T e at e at Resonance escape probability is unctie van en Vm Nm V N (1 ) I m Omdat Ne (1 ) N p exp, met N m Vm Nm V N s 1 Thermal utilization actor m 1 V N V N Fast ission actor 1 m m at at Invloed van toename in Vm Nm V N Toename resonance escape probability Aname thermal utilization (absorptie in moderator) Er is dus een optimale verhouding! 1 e e F i i T Grotere rod diameter geet hogere multiplication Negatieve eedback met temperatuur (stabiliteit) m s s s
13 Reactor kinetics
14 Reactor kinetics Aannamen: Neutron distributies en werkzame doorsneden gemiddeld over energie Verwaarloos neutron leakage uit eindige core Deinities: Totaal aantal neutronen op tijd t is nt () Gemiddelde neutron snelheid is v Energie-gemiddelde werkzame doorsnede voor reactie van type x is Ininite medium non-multiplying system Balansvergelijking dn() t dt S( t) vn( t) Gemiddelde levensduur van neutronen # neutronen geabsorbeerd / s Neem aan n(0) neutronen op t = 0 # neutronen geproduceerd / s Neem aan dat er geen verdere neutronen geproduceerd worden, dus S(t) = 0 dn() t / ( ) ( ) (0) tl avn t n t n e, met l 1/ v dt En dus 0 t 1/ va l 0 tn() t dt n() t dt a x n t l S e n tl / ( ) 0 1, met (0) 0 a
15 Ininite medium multiplying systems Aannamen: Er is ook splijtbaar materiaal aanwezig Verwaarloos neutron leakage uit eindige core Ininite medium multiplying system Balansvergelijking Ininite medium multiplication k / a dn() t 1 Herschrij tot S( t) k n( t) dt l Aanname: enkel neutronen van splijting (S = 0) Criticality voor k 1 (dan stabiele populatie) dn() t dt # neutronen geabsorbeerd / s S( t) vn( t) vn( t) # neutronen van splijting / s # neutronen geproduceerd / s dn() t k dt l 1 a nt () We onderscheiden Subcritical Critical Supercritical k 1 k k 1 1
16 Finite multiplying systems Aannamen: Er is ook splijtbaar materiaal aanwezig Er is neutron leakage uit eindige core Finite multiplying system Balansvergelijking Notatie: leakage evenredig met aantal absorbed Neutronen Geboren in source S o in splijting Eindigen door absorptie o leakage Waarschijnlijkheid op (non)leakage We verwachten dat dn() t dt toeneemt met grootte van reactor S( t) vn( t) vn( t) vn( t) a a # neutronen van splijting / s # neutronen geproduceerd / s avn 1 PL PNL 1 PL vn vn 1 1 dn() t We schrijven PNL PNL S( t) PNL vn( t) avn( t) dt dn() t PNLk 1 dn() t PNL PNL S( t) n( t) dt l dt Analoog aan ininite medium, met notatie a k P k, en l P l NL a # neutronen geabsorbeerd / s NL # neutronen leakage / s 1 S( t) k n( t) l
17 Gedrag multiplying systems Criticality analyse: Zet bronterm S(t) = 0 Verwaarloos delayed neutrons Indien n(0) > 0 n( t) n(0) e k1 t l dn() t dt k 1 l nt () Een systeem is critical als Er een tijdonahankelijke kettingreactie gaande is in awezigheid van een bron S(t) We onderscheiden weer Subcritical k 1 Critical k 1 Supercritical 1 Met bron k ( ) 0 0 k1 0 t l n(0) 0, en S( t) S ls n( t) e 1 k 1 ls0 k 1 n( ) 1 k k 1 n( t) S t 0 k 1 Neutronen populaties (a) zonder bron (b) met bron St S () t S 0 Zeer snelle tijdvariaties: 10-8 tot 10-4 s
18 Vertraagde neutronen Meer dan 99% van alle splijtingsneutronen worden instantaan geproduceerd Een kleine ractie komt van het verval van splijtingsproducten We onderscheiden Er geldt Gemiddelde halwaardetijd 6 i i1 Verder t / 2 i Prompt neutron levensduur l Delayed neutron levensduur l 1/2 / d l t l 1/ Bijdrage van delayed neutronen domineert de gemiddelde neutron levensduur, want / l i t it i 1 2 i 1 2 Gemiddelde neutron levensduur i i1 i l 1 l l l / d We kunnen niet eenvoudig vervangen in uitdrukkingen l door l
19 Kinetics equations dn() t dt Vertraagde neutronen: dynamica # delayed neutronen / s # neutronen geabsorbeerd / s S( t) 1 vn( t) C ( t) vn( t) vn( t) dci () t Precursor concentraties dt # precursors verval / s # precursors geproduceerd / s Neutron kinetics equations herschrijven als i i a a i # neutronen van splijting / s # neutronen # neutronen geproduceerd / s leakage / s vn( t) C ( t), i 1,2,,6 i i i dn( t) 1 S( t) 1 k 1 n ( t) ici( t) dt l dci () t k i n ( t ) i C i( t ), i 1,2,,6 dt l i Steady-state oplossing: 0 S 0 1 k l Dus k = 1 als S 0 = 0 n
20 Reactiviteit 1 Deinitie van reactiviteit k k We onderscheiden weer Subcritical 0 Critical 0 Supercritical 0 Deinitie: prompt generation time l/ k Neutron kinetics equations herschrijven als Meestal i / i 1 Dan geldt C n i Aantal splijtingsproducten dat neutronen uitzendt is veel groter dan het aantal neutronen Stapverandering in reactiviteit 6 Neem aan 5010 s 0.10 Levensduur van de splijtingsproducten die neutronen uitzenden bepalen de tijd response Asymptotisch geldt Reactor period T n() t Ae Ae tt / 1 1 t/ dn() t S( t) n( t) ici( t) dt i dci() t i n( t) ici( t), i 1,2,,6 dt Reactormetingen
21 Reactor periode Prompt critical conditie Voor is kettingreactie mogelijk zonder delayed neutronen! Prompt critical niet benaderen! Reactor kan niet sneller uit dan in 56 s Voor kleine reactivities T / Vertraagde neutronen maken de dienst uit 235 U
22 Diusie van neutronen
23 Diusie van neutronen Tot nu toe hebben we globale neutronendiusie met P NL gekarakteriseerd Diusievergelijking nodig Verband tussen reactorametingen, vorm en criticality Ruimtelijke lux distributies in power reactoren Aannamen Een energie-groep model Neutron lux en werkzame doorsneden zijn al gemiddeld over energie Diusievergelijking en randvoorwaarden opstellen Eenvoudige 1D gevallen Eindige cilindersymmetrische reactor core Ruimtelijke neutronenbalans (steady state conditie) Volume element dv dxdydz op punt r ( x, y, z) Er geldt Neutronenstroom J ( is het netto aantal neutronen/cm 2 x x, y, z ) /s door het y-z vlak in de positieve x richting op punt (x,y,z)
24 Diusievergelijking Aantal neutronen dat door het voorvlak naar binnen stroomt 1 En door het achtervlak naar buiten J x( x dx, y, z) dydz Evenzo voor de andere vlakken 2 Netto neutronenlek per seconde uit de kubus 1 J x( x dx, y, z) dydz 2 Gebruik deinitie van partiële ageleide We vinden dan Verder geldt
25 Diusievergelijking Invullen in van gevonden uitdrukkingen in Levert Schrij neutronenstroom in vectorvorm Deinitie van gradiënt We vinden dan de balansvergelijking Diusiebenadering: relatie tussen stroom en lux Neutron diusievergelijking Wet van Fick Diusiecoeicient Er geldt met transport cross section Gemiddelde verstrooiingshoek (isotroop: 0)
26 Neutronenverdeling Diusievergelijking in cilindrische coordinaten Tijdsonahankelijk (zonder bron) Enkel oplossing voor kritische reactor (anders tijdahankelijke oplossingen) Neem aan dat je het aantal neutronen per splijting kunt varieren, dan Neem aan dat met Dan geldt de reactor kritisch is (k = 1), met echt aantal en dus Dit is een eigenwaardenvergelijking: eigenwaarde k, eigenunctie Er geldt D = constant, en en Dan geldt Er moet nu gelden Buckling B volgt uit Helmholtz vergelijking
27 Eindige cilindrische core Cilindrische reactor (extrapolated straal en hoogte) Dan geldt met Separabele oplossing Invullen We vinden Probeer Randvoorwaarden Positieve lux
28 Radiële oplossing We hadden Bessel uncties Merk op Verder Buckling Fluxverdeling
29 Reactor vermogen Energie per kernsplijting #splijtingen / cm 3 / s Reactor vermogen Flux invullen Herschrijven met Verander variabele en gebruik Bessel unctie relatie Evenzo, met
30 Neutron leakage Two group approximation: neutronenmigratie in slowdown en thermisch gebied Deinieer snelle en thermische lux Diusievergelijking voor snelle neutronen Fast ission Thermal utilization: absorbed in uel Fast leakage Diusievergelijking voor thermische neutronen Verlies door slowing down # snelle neutronen geproduceerd / cm 3 / s Thermische leakage Bronterm thermische neutronen Bereken diusiecoëiciënten en removal werkzame doorsnede
31 Two group approximation Deel door en en deinieer en Beschouw uniorme reactor met zero lux randvoorwaarden. Dan weer en Gebruik dit om de Laplace operatoren te elimineren en Combineren levert met We vinden Bepaal diusielengten uit transport, resonantie en absorptie werkzame doorsneden
32 Migratielengte Er geldt Voor grote reactor is B 2 klein en kan B 4 verwaarloosd worden We vinden dan migratielengte Grootste correctie voor thermische diusielengte in geval van H 2 O gemodereerde power reactoren Dit komt door de grote absorptie werkzame doorsnede van watersto Snelle reactoren (diusie en migratielengte zijn hetzelde): SFR: M = 19.2 cm GCFR: M = 25.5 cm
33 Leakage en ontwerp Er geldt Stel we hebben een cilindrische reactor met De buckling volgt uit Aldus Leakage van neutronen wordt primair bepaald door Karakteristieke dimensie in eenheden van migratielengten Ontwerp van reactor core: Kies vermogen P Bepaal structuur van de core lattice Kies brandsto, moderator, koelmiddel en andere materialen Bepaal volume ratio s en geometrische coniguraties (straal uel rods, etc.) Kies lattice parameters, zodat voor gegeven enrichment k bijna optimaal is en de powerdichtheid van uel naar koelmiddel maximaal Nu ligt de migratielengte M vast Lattice design en maximum/gemiddelde lux bepaalt power density Vermogen en power density bepalen core volume Fuel enrichment wordt aangepast om de juiste k te krijgen
34 Energietransport
35 Energietransport In het voorgaande hebben we tijd- en ruimteverdelingen van neutronen in een reactor besproken In een kritische reactor is lux evenredig met vermogen Bij hoog vermogen Thermische limiet bepaalt maximum vermogen (oververhitting uel) Dichtheden veranderen (reactivity eedback eecten) Core averaged power density Power peaking actor Constructie kosten nemen sterk toe met volume V optimaliseer Maximale wordt bepaald door materiaaleigenschappen Minimale peaking actor wordt bepaald door reactorysica Niet-uniorme verdelingen van uel enrichment Plaatsing van control rods and andere neutron poisons Gekozen core volume bepaalt Core-averaged uel enrichment Non-leakage probabilities
36 Core eigenschappen
37 Eindige cilindrische core Vermogensdichtheid [ W / cm3 ] In een kritische reactor is lux evenredig met vermogen Voor cilindrische reactor # Ws / ission # ission / cm 3 /s Core averaged power density Cilindrische geometrie Normering en Power peaking actor met radiale en axiale peaking Local peaking actor F l Fuel element manuacturing tolerances Local control and instrumentation perturbations Flatten power distribution (reduceer peaking) Meerdere radiële zone s met verschillende uel enrichment Partially inserted control-rod banks
38 Voorbeeld: uniorme cilindrische core Flux in uniorme core Power density distributions en Normalisatie coeicienten volgen uit en Deze integralen hebben we al eens uitgerekend. Er geldt Zowel Bessel unctie als cosinus hebben maximum waarde 1 Peaking actoren:
39 Warmtetransport Fuel coolant model: goed voor thermische en ast reactors Thermal power per unit length van uel element (linear heat rate in W/cm) Surace heat lux in W/cm 2 Voor cilindrisch element met straal a geldt Oppervlak van lattice cell met 1 uel rod Thermische power geproduceerd per unit core volume is Voor cilindrische reactor Combineren geet Aanname: reactor met N identieke cellen Dan geldt Totale lengte uel rods Temperatuurverschil tussen uel en coolant Thermische weerstand (1/warmte geleiding) Er geldt Thermische weerstand reactor core Gemiddeld over pa 2 van uel rod Gemiddeld over volume Gemiddeld over koelkanaal
40 Warmtetransport Warmtebalans voor een roostercel Massa low rate in [ kg/s ] We hadden Dit levert voor uitgaand koelwater Opwarming koelmiddel Warmte geproduceerd in uel element Reactorkern massa low Combineren met door de N identieke koelkanalen De gemiddelde temperatuur van het uitgaande koelwater vinden we door integratie over de doorsnede van de kern Met vinden we Gemiddelde koelwatertemperatuur We hadden Gemiddelde temperatuur van uel en koelmiddel is later nodig om reactivity eedback te modelleren.
41 Warmtetransport Maximum koelwatertemperatuur Maximaal temperatuurverschil uit Radiale peaking actor Combineren met Hiervoor moeten we T c weten! Voor vloeisto gekoelde reactoren geldt Maximum uel temperatuur Gemiddelde koelwater temperatuur Thermische weerstand gebruikt gemiddeld over uel rod Hoogste temperatuur in uel rod (center line) geet limiet op linear heat rate
42 Voorbeeld: PWR Speciicaties Reactorysica Voorkom koken Voorkom koken Energiemaatschappij Thermische geleiding en smelt-temperatuur Thermodynamica Dit bepaalt Fuel radius: Lattice (vierkant) pitch: Core volume:
43 Voorbeeld: PWR Speciicaties H/D = 1: Vermogensdichtheid: # brandstoelementen: Vloeistodebiet: Snelheid koelvloeisto: Dichtheid (300 o C: g/ml) Overige parameters: verrijkingsactor, control poisson, control rods (die nemen volume in). Een iteratie engineering proces.
44 Thermische transients Steady state condities Uitval koelinstallatie Combineer beide situaties in lumped-parameter model = 0 in steady state = 0 indien geen koeling Schrij als Adiabatic heatup rate Core thermal time constant Voorbeeld: reactor shutdown Tijd nodig voor warmteoverdracht van uel naar koelmiddel (paar secs) Randvoorwaarde
45 Lange termijn core gedrag
46 Lange termijn core gedrag Lange termijn eecten: Opbouw en verval van radioactieve splijtingsproducten Depletie van brandsto Opbouw van actiniden (veroorzaken neutron capture) Vermenigvuldigingsactor neemt a in de tijd Fuel burnup en ission product buildup hebben eect op thermische werkzame doorsnede, en dus en Merk op Fuel depletion Splijtingsproducten (p) die ontstaan Reactor moet altijd kritisch blijven (k = 1), dus voegen we poisons toe Dus
47 Splijtingsproducten: opbouw en verval Vermenigvuldigingsactor zonder poisons Excess reactivity Fuel depletion en ission product buildup laten reactivity anemen Splijtingsproducten Splijtingsproducten als Xenon en Samarium hebben grote capture werkzame doorsnede Fission rate: opbouw p p verval p neutron absorptie Herschrij Oplossing Voor korte tijden Voor lange tijden geldt geldt Halwaardetijden: jodium-131 (8.0 dagen), cesium-137 (30.2 jaren)
48 Xenon vergitiging Absorptie werkzame doorsnede Productie en verval Dan geldt Neem tellurium-235 en jodium- 135 samen Na reactor start-up bouwen de I en X concentraties op naar evenwicht Verwaarloos verval van cesium, en geen absorptie door 135 I Evenwichtconcentraties Voor hoge luxen geldt en
49 Xenon en reactor shutdown Tijdens shutdown hebben we concentraties Stel in en Dan geldt Invullen in Na enkele dagen Xenon verval Xenon uit jodium verval Negatieve reactivity bijdrage
50 Samarium vergitiging Werkzame doorsnede voor absorptie Vervalreeks Er geldt en Promothium Samarium Shutdown yield Combineren Na shutdown neemt de samarium concentratie toe met Forse extra reactivity nodig om te kunnen herstarten
51 Brandstodepletie Vermogensdichtheid Vergelijkingen opsplitsen Uranium-235 Uranium-238 Plutonium Integreer 25 Fluence Evenzo 28 We vinden Kleine absorptie Breeding ratio PWR Verder
52 Burnable poisons Los neutronabsorbers op in koelvloeisto Beperk hiermee de excess reactivity Deze materialen hebben een grote absorptie werkzame doorsnede, worden opgebrand, en zijn eectie in het begin van het reactor leven Lumping leidt tot ruimtelijke sel-shielding
53 Splijtingsproducten en actiniden Productie van splijtingsproducten is potentieel gezondheidsrisico Belangrijk zijn jodium, strontium en cesium Na ongeveer een eeuw komt alle radioactiviteit van de actiniden en niet van de splijtingsproducten Tim van der Hagen (TU Delt) over hoogradioactie aval. Bij 100% gebruik van kernenergie Aval per gezin 0.4 gram per jaar In een leven, 1 biljartbal per persoon Borssele: 1.5 kubieke meter per jaar: 140 kilo actiniden, 450 kilo splijtingsproducten Snelle reactoren (4e generatie) maken transmutatie mogelijk: reduceer levensduur van jaar tot jaar
54 Diusielengte Astand die een neutron alegt van geboorte op r = 0 tot absorptie Er geldt Met Uitrekenen levert Diusielengte is evenredig met rms diusieastand van geboorte tot absorptie Vrije weglengte Isotrope verstrooiing Met en Dus Voorwaarde: c > 0.7
55 Voorbeeld: kritische bolvormige reactor Flux neemt toe met toenemende Dit komt door de noemer in Als de lux oneindig wordt is de bol critical We verwachten dat de uitdrukking voor de lux singulier wordt p lux oneindig Criticality condition voor eindige reactor Voor de serische reactor geldt De nonleakage probability is dus Merk op: dus geldt Zoals verwacht neemt nonleakage toe met de geextrapoleerde reactorstraal gemeten in diusielengten Material buckling term Geometric buckling term Criticality B g = B m
Kernenergie FEW cursus
Kernenergie FEW cursus Jo van den Brand en Roel Aaij www.nikhe.nl/~jo/energie 7 mei 2012 Week 4, jo@nikhe.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhe.nl URL: www.nikhe.nl/~jo/energie 0620 539 484 / 020
Nadere informatieNuclear energy FEW course
Nuclear energy FEW course Jo van den Brand www.nikhef.nl/~jo/ne May 16, 2011 Week 7, jo@nikhef.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl URL: www.nikhef.nl/~jo 0620 539 484 / 020 598 7900, Kamer T2.69
Nadere informatieTentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie
Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Docenten: J. F. J. van den Brand en J. de Vries Telefoon: 0620 539 484 Datum: 27 mei 2014 Zaal: WN-M143 Tijd: 08:45-11.30 uur Maak elke opgave
Nadere informatieEnergie FEW cursus. Jo van den Brand en Jacco de Vries www.nikhef.nl/~jo/energie 9 mei 2014. Week 4, jo@nikhef.nl
Energie FEW cursus Jo van den Brand en Jacco de Vries www.nikhef.nl/~jo/energie 9 mei 2014 Week 4, jo@nikhef.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl URL: www.nikhef.nl/~jo/energie 0620 539 484 /
Nadere informatieNuclear energy FEW course
Nuclear energy FEW course Jo van den Brand www.nikhe.nl/~jo/ne April 11, 2011 Week 3, jo@nikhe.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhe.nl URL: www.nikhe.nl/~jo 0620 539 484 / 020 598 7900, Kamer T2.69
Nadere informatieHerkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen
Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen Docenten: J. F. J. van den Brand en R. Aaij Telefoon: 0620 539 484 Datum: 8 juli 2013 Zaal: WN-KC137 Tijd: 12:00-14:45 uur Maak elke opgave op een apart
Nadere informatieTentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie
Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Docenten: J. F. J. van den Brand en R. Aaij Telefoon: 0620 539 484 Datum: 28 mei 2013 Zaal: WN-M143 Tijd: 08:45-11.30 uur Maak elke opgave op een
Nadere informatieJan Leen Kloosterman. August 26, 2011
Jan Leen Kloosterman August 26, 2011 1 August 26, 2011 2 1 August 26, 2011 3 August 26, 2011 4 2 Snelle reactor, vermogen 1 MWth, koelmiddel Na-K 1951: eerste productie van nucleaire electriciteit 1953:
Nadere informatieKernreactor voor onderzoek
Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Toegepaste Natuur Wetenschappen Jan Leen Kloosterman 1 Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman 2 1 1. Het Mondiale Energievraagstuk 2. Werking
Nadere informatieKernreactor voor onderzoek
Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Toegepaste NatuurWetenschappen Jan Leen Kloosterman 1 Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman 2 1 1. Het Mondiale Energievraagstuk 2. Werking van
Nadere informatieGamma en neutron afscherming. Jan Leen Kloosterman Interfacultair Reactor Instituut Technische Universiteit Delft
Gamma en neutron afscherming Jan Leen Kloosterman Interfacultair Reactor Instituut Technische Universiteit Delft Verschillen gamma s-neutronen Gamma s hebben interactie met atoomschil Foto-elektrisch effect
Nadere informatieElementaire Deeltjesfysica
Elementaire Deeltjesfysica FEW Cursus Jo van den Brand 24 November, 2008 Structuur der Materie Inhoud Inleiding Deeltjes Interacties Relativistische kinematica Lorentz transformaties Viervectoren Energie
Nadere informatieNieuwe kernreactoren voor de toekomst. Mondiale energieconsumptie
Nieuwe kernreactoren voor de toekomst Jan Leen Kloosterman 1 Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Mondiale energieconsumptie Jan Leen Kloosterman 2 1 Energie voor welvaart & welzijn 6 5 Noord-Amerika
Nadere informatieWerking van moderne kerncentrales
Werking van moderne kerncentrales www.janleenkloosterman.nl 1 Uranium U-238 Electronen Atoomkern met protonen (p) en neutronen (n) U-238 U-235 92 p en 146 n 92 p en 143 n Niet splijtbaar Goed splijtbaar
Nadere informatieKernenergie HOVO cursus
Kernenergie HOVO cursus Jo van den Brand en Gideon Koekoek www.nikhef.nl/~jo/energie 1 november 2011 Week 6, jo@nikhef.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl URL: www.nikhef.nl/~jo/energie 0620
Nadere informatieTentamen Warmte-overdracht
Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 21 juni 2010 tijd: 14.00-17.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar
Nadere informatie7 College 01/12: Electrische velden, Wet van Gauss
7 College 01/12: Electrische velden, Wet van Gauss Berekening van electrische flux Alleen de component van het veld loodrecht op het oppervlak draagt bij aan de netto flux. We definieren de electrische
Nadere informatieVerhogen van energie efficiëntie in industriële heaters
Verhogen van energie efficiëntie in industriële heaters Arthur Groenbos Product Manager Gas Analyzers arthur.groenbos@nl.yokogawa.com M. 0651538935 Introductie Yokogawa gaat dieper in op het verbeteren
Nadere informatieMSR in Nederland. Jan Leen Kloosterman Rudy Konings TU-Delft 14-10-2014. Challenge the future. Delft University of Technology
MSR in Nederland 14-10-2014 Jan Leen Kloosterman Rudy Konings TU-Delft Delft University of Technology Challenge the future Reactor Institute Delft Research on Energy and Health with Radiation 2 3 Chemical
Nadere informatieBasics flowmetingen. De basis informatie over: Thermal Mass / Positive Displacement / Turbine / Verschildruk en VA Flowmeters
Basics flowmetingen De basis informatie over: Thermal Mass / Positive Displacement / Turbine / Verschildruk en VA Flowmeters Thermische Flowmeters (in-line & by-pass principe) Thermische massa flowmeter
Nadere informatieWe kijken naar een plant- of diersoort, waarbij de productie van nakomelingen gerealiseerd wordt door de vrouwelijke individuen van die soort.
1 Tent_TheEc_oct2013 // 18 October 2013 Ecological interactions in terms o simple games Opgave 1 (Sex ratio game) We kijken naar een plant- o diersoort, waarbij de productie van nakomelingen gerealiseerd
Nadere informatieThorium Energie Centrales
Thorium Energie Centrales 15-4-2015 Jan Leen Kloosterman, Jilt Sietsma TU Delft Delft University of Technology 2 1 Unieke eigenschappen thorium Thorium is prima grondstof voor electriciteitsproductie Thorium
Nadere informatie3. Beschouw een zeer goede thermische geleider ( k ) in de vorm van een cilinder met lengte L en straal a
1. Op een vierkantig substraat bevinden zich 4 IC s (warmtebronnen), zoals op de bijgevoegde figuur. Als een van de warmtebronnen een vermogen van 1W dissipeert als warmte (en de andere geen vermogen dissiperen),
Nadere informatieThermodynamica rol in de moderne fysica Jo van den Brand HOVO: 4 december 2014
Thermodynamica rol in de moderne fysica Jo van den Brand HOVO: 4 december 2014 jo@nikhef.nl Kosmologie Algemene relativiteitstheorie Kosmologie en Big Bang Roodverschuiving Thermodynamica Fase-overgangen
Nadere informatieThermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014
Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema E.On kolencentrales, Maasvlakte, Rotterdam. G.P.J. Dijkema 5 mei 2014 Faculty of Technology, Policy and Management
Nadere informatieTOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY, MST1211TA1, LB1541) 10 maart 2015 14.00-15.30 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam
TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY, MST1211TA1, LB1541) 10 maart 2015 14.00-15.30 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam Naam:. Studentnummer Leiden:... En/of Studentnummer Delft:... Dit tentamen bestaat
Nadere informatieOpgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II
Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II In de reactor binnen in het reactorgebouw van een kerncentrale komt warmte vrij door kernsplijtingen. Die warmte wordt afgevoerd door het water in het primaire
Nadere informatieInleiding stralingsfysica
Inleiding stralingsfysica Historie 1896: Henri Becquerel ontdekt het verschijnsel radioactiviteit 1895: Wilhelm Conrad Röntgen ontdekt Röntgenstraling RadioNucliden: Inleiding Stralingsfysica 1 Wat maakt
Nadere informatieGlas persen door een mal
Glas persen door een mal Jeroen Wessels 778324 Ruben Kwant 78949 2 juni 212 1 Samenvatting Een glasfabriek maakt glazen jampotjes. Ze willen de productie van jampotjes graag vergroten. Glas is stroperig
Nadere informatieIS KERNENERGIE DUURZAAM?
IS KERNENERGIE DUURZAAM? Kivi lezing, Netwerkcafe, Arnhem Ronald Schram Director Strategic Alliances NRG 1 April 2019 2 INHOUDSOPGAVE NRG R&D Is kernenergie duurzaam? Enkele antwoorden Wat is duurzaamheid,
Nadere informatieNucleair Materiaal onschadelijk maken
Nucleair Materiaal onschadelijk maken Frodo Klaassen Kivi Symposium 24 maart 2014 klaassen@nrg.eu Inleiding Wat is nucleair materiaal? Hoeveel materiaal is er op de wereld? Afbreken en onschadelijk maken
Nadere informatieOnderzoek aan kernenergie
Onderzoek aan kernenergie Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft RIVM, 5 april 2007 1 RID: Reactor Instituut Delft huisvest faciliteiten en diensten op het gebied van stralingsonderzoek en
Nadere informatieDe verliezen van /in het systeem zijn ook het gevolg van energietransformaties!
Centrale Verwarmingssysteem Uitwerking van de deelvragen 1 ) Wat zijn de Energietransformaties in het systeem? De Energietransformaties die optreden in het CV-systeem zijn a. Boven de brander c.q. in de
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE DIVISIE COMPUTATIONAL AND EXPERIMENTAL MECHANICS
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE DIVISIE COMPUTATIONAL AND EXPERIMENTAL MECHANICS Tentamen Polymeerverwerking (4K550) donderdag 5 juli 2007, 14:00-17:00. Bij het tentamen mag
Nadere informatieVectoranalyse voor TG
college 12 collegejaar college build slides Vandaag : : : : 17-18 12 4 september 217 3 ail Training Vessel 263 tad Amsterdam 1 2 3 4 stelling van Gauss stelling van Green Conservatieve vectorvelden 1 VA
Nadere informatieFukushima Jan Leen Kloosterman Delft University of Technology. Fukushima Daiichi accident
Fukushima 2011 Jan Leen Kloosterman Delft University of Technology 1 Fukushima Daiichi accident Safety of Nuclear Power Plants Earthquake and Tsunami Accident initiators and progression 2 1 Nuclear fission
Nadere informatieKwantummechanica HOVO cursus. Jo van den Brand Lecture 4: 13 oktober 2016
Kwantummechanica HOVO cursus Jo van den Brand Lecture 4: 13 oktober 2016 Copyright (C) VU University Amsterdam 2016 Overzicht Algemene informatie Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl 0620 539 484 / 020
Nadere informatieToestandsgrootheden en energieconversie
Toestandsgrootheden en energieconversie Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Faculty of Technology, Policy and Management Industry and Energy Group PO Box 5015, 2600 GA Delft, The Netherlands Eemscentrale, Eemshaven,
Nadere informatieTentamen Statistische Thermodynamica MS&T 27/6/08
Tentamen Statistische Thermodynamica MS&T 27/6/08 Vraag 1. Toestandssom De toestandssom van een systeem is in het algemeen gegeven door de volgende uitdrukking: Z(T, V, N) = e E i/k B T. i a. Hoe is de
Nadere informatieEindronde Natuurkunde Olympiade 2015 theorietoets deel 1
Eindronde Natuurkunde Olympiade 2015 theorietoets deel 1 Opgave 1 Botsend blokje (5p) Een blok met een massa van 10 kg glijdt over een glad oppervlak. Hoek D botst tegen een klein vastzittend blokje S
Nadere informatieVerzameling oud-examenvragen
Verzameling oud-examenvragen Achim Vandierendonck Vraag 1 (6 punten) Beschouw een zeer goede thermische geleider (k ) in de vorm van een cilinder met lengte L en straal a 1. Rond deze geleider zit een
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA Tentamen Stroming & Diffusie (3D030) op donderdag 7 augustus 2008, 14.00-17.00 uur. 1. Beantwoord de volgende vragen
Nadere informatieIPT hertentamen - 03-07-2015, 9:00-12:00
IPT hertentamen - 03-07-2015, 9:00-12:00 Cursus: 4051IPTECY Inleiding ProcesTechnologie Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag volledig door voordat je aan (a) begint. Schrijf op elk blad
Nadere informatieKlassieke Mechanica a (Tentamen 11 mei 2012) Uitwerkingen
Klassieke Mechanica a (Tentamen mei ) Uitwerkingen Opgave. (Beweging in een conservatief krachtenveld) a. Een kracht is conservatief als r F =. Dit blijkt na invullen: (r F) x = @F z =@y @F y =@z = =,
Nadere informatieTentamen Verbrandingstechnologie d.d. 9 maart 2009
Tentamen Verbrandingstechnologie d.d. 9 maart 2009 Maak elke opgave op een afzonderlijk vel papier Diktaat mag gebruikt worden, aantekeningen niet Succes! Opgave 1: Diversen (a) Geef de algemene reactie
Nadere informatieBereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau bedraagt 1 bar.
7. Gaswetten Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4 Opgave 5 Opgave 6 Opgave 7 Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau
Nadere informatieThermodynamica 2 Thermodynamic relations of systems in equilibrium
Thermodynamica 2 Thermodynamic relations of systems in equilibrium Thijs J.H. Vlugt Engineering Thermodynamics Process and Energy Department Lecture 3 ovember 15, 2010 1 Today: Introductie van Gibbs energie
Nadere informatieTOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 1 maart uur Docenten: L. de Smet, B. Dam
TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 1 maart 2016 13.30-15.00 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam Dit tentamen bestaat uit 30 multiple-choice vragen Hiermee zijn in totaal 20 punten te verdienen Voor
Nadere informatieOnderzoek bij de sectie PNR
Onderzoek bij de sectie PNR De Zeer-Hoge Temperatuur Reactor (VHTR) De Hoge Temperatuur Reactor met extra hoge bedrijfstemperatuur (Very High Temperature Reactor-VHTR) is gevuld met enkele honderdduizenden
Nadere informatiev gem v rms f(v) v (m/s) 0.0020 v α v β 0.0015 f(v) 0.0010 0.0005 v (m/s)
Uitwerkingen Hertentamen E.K.T., november. We berekenen eerst het volume van de gases: V : :6 : m. Bij aanvang is de es gevuld tot een druk van :4 6 Pa bij een temperatuur van 9 K. We berekenen het aantal
Nadere informatieRADIOACTIEF VERVAL. Vervalsnelheid
/stralingsbeschermingsdienst 8385-I dictaat september 2000 RADIOACTIEF VERVAL Voor een beperkt aantal van nature voorkomende kernsoorten en voor de meeste kunstmatig gevormde nucliden wijkt de neutron/proton
Nadere informatieExamen VWO. Wiskunde A (oude stijl)
Wiskunde A (oude stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 28 mei 13.30 16.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit 19
Nadere informatieTENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb april :00-12:00
TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb 4100 13 april 2011 9:00-12:00 Linksboven op elk blad vermelden: naam, studienummer en studierichting. Puntentelling: het tentamen bestaat uit 14 meerkeuzevragen en twee open
Nadere informatieRadioactiviteit werd ontdekt in 1898 door de Franse natuurkundige Henri Becquerel.
H7: Radioactiviteit Als een bepaalde kern van een element te veel of te weinig neutronen heeft is het onstabiel. Daardoor gaan ze na een zekere tijd uit elkaar vallen, op die manier bereiken ze een stabiele
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo 2004-II
4 Beoordelingsmodel Opgave Natuurlijke kernreactor voorbeeld van een antwoord: Bij een splijting van een uraniumkern (door een neutron) ontstaan enkele nieuwe neutronen. Een kernreactor wordt kritisch
Nadere informatieHoofdstuk 9: Radioactiviteit
Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatieIn deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad hebben:
Eindtoets 3DEX1: Fysica van nieuwe energie 21-1- 2014 van 9:00-12:00 Roger Jaspers & Adriana Creatore In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad
Nadere informatieNuclear energy FEW course
Nuclear energy FEW course Jo van den Brand www.nikhef.nl/~jo/ne March 28, 2011 Week 1, jo@nikhef.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl URL: www.nikhef.nl/~jo 0620 539 484 / 020 598 7900, Kamer
Nadere informatieKernenergie en Duurzame Ontwikkeling
Kernenergie en Duurzame Ontwikkeling Technische Universiteit Delft www.janleenkloosterman.nl 11 oktober 2007 1 Hoger Onderwijs Reactor 11 oktober 2007 2 1 Experimentele opstellingen 11 oktober 2007 3 Energie
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE DIVISIE COMPUTATIONAL AND EXPERIMENTAL MECHANICS
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE DIVISIE COMPUTATIONAL AND EXPERIMENTAL MECHANICS Tentamen Polymeerverwerking (4K550) vrijdag 2 juli 2004, 14:00-17:00. Bij het tentamen mag
Nadere informatieKernenergie HOVO cursus
Kernenergie HOVO cursus Jo van den Brand en Gideon Koekoek www.nikhef.nl/~jo/energie 18 oktober 2011 Week 5, jo@nikhef.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl URL: www.nikhef.nl/~jo/energie 0620
Nadere informatieGravitatie en kosmologie
Gravitatie en kosmologie FEW cursus Jo van den Brand & Joris van Heijningen Sferische oplossingen: 10 November 2015 Copyright (C) Vrije Universiteit 2009 Inhoud Inleiding Overzicht Klassieke mechanica
Nadere informatiePT-1 tentamen, , 9:00-12:00. Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn
PT-1 tentamen, 26-06-2013, 9:00-12:00 Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag goed door voordat je begint Schrijf op elk blad in ieder geval je naam
Nadere informatiekringloop TS diagram berekeningen. omgevingsdruk / aanzuigdruk na compressor na de verbrandingskamers na de turbine berekend:
kringloop vrijdag 12 september 2014 10:33 TS diagram berekeningen. p1 p2 p3 p4 omgevingsdruk / aanzuigdruk na compressor na de verbrandingskamers na de turbine berekend: q toe. q af, w en rendement theoretisch
Nadere informatieEindexamen wiskunde A1-2 vwo 2002-I
Vogels die voedsel zoeken Vogels die voedsel zoeken op de grond vertonen vaak een karakteristiek patroon van lopen en stilstaan. In iguur 1 is dit patroon voor twee vogelsoorten schematisch weergegeven.
Nadere informatieHertentamen Statistische en Thermische Fysica II Woensdag 14 februari 2007 Duur: 3 uur
Hertentamen Statistische en Thermische Fysica II Woensdag 14 februari 2007 Duur: 3 uur Vermeld op elk blad duidelijk je naam, studierichting, en evt. collegekaartnummer! (TIP: lees eerst alle vragen rustig
Nadere informatieTentamen x 3
Tentamen 28.06.2011 Gebruik de meegeleverde vellen papier voor het schrijven van de oplossingen van de opgaven. Schrijf je naam, studentnummer en studierichting op de eerste pagina. Nummer alle volgende
Nadere informatieUnificatie. Zwakke Kracht. electro-zwakke kracht. Electriciteit. Maxwell theorie. Magnetisme. Optica. Sterke Kracht. Speciale Relativiteitstheorie
Electriciteit Magnetisme Unificatie Maxwell theorie Zwakke Kracht electro-zwakke kracht Optica Statistische Mechanica Speciale Relativiteitstheorie quantumveldentheorie Sterke Kracht Klassieke Mechanica
Nadere informatieFormules Materiaaltechnologie
Formules Materiaaltechnologie June 11, 2014 Hoofdstuk 2: Netto kracht tussen 2 atomen is de som van de aantrekkende en de afstotende kracht. F N = F A + F R Als een atoom in balans is, is de som van de
Nadere informatieVectoranalyse voor TG
college 11 collegejaar college build slides Vandaag : : : : 17-18 11 23 oktober 2017 35 De sterrennacht Vincent van Gogh, 1889 1 2 3 4 5 Verband met de stelling van n 1 VA intro ection 16.7 Definitie Equation
Nadere informatieTentamen Simulaties van biochemische systemen - 8C Juni uur
Tentamen Simulaties van biochemische systemen - 8C110 8 Juni 010-900-100 uur Vier algemene opmerkingen: Het tentamen bestaat uit 7 opgaven verdeeld over 3 pagina s Op pagina 3 staat voor iedere opgave
Nadere informatieFiguur 8.50: Toestandsdiagram van propaan naar ASHRAE Hoofdstuk 8: Kringprocessen 46
Onderstaande figuur toont het ph-diagram van propaan, naar ASHRAE (boeken). Hierop moeten we aflezen, geen gemakkelijke karwei, tenzij men de zaken uitvergroot, of computerprogramma s zoals COOLPACK gebruikt.
Nadere informatieEindexamen wiskunde A vwo 2002-I (oude stijl)
Vogels die voedsel zoeken Vogels die voedsel zoeken op de grond vertonen vaak een karakteristiek patroon van lopen en stilstaan. In iguur 1 is dit patroon voor twee vogelsoorten schematisch weergegeven.
Nadere informatiePT-1 tentamen, , 9:00-12:00. Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn
PT-1 tentamen, 26-06-2013, 9:00-12:00 Cursus: 4051PRTE1Y Procestechnologie 1 Docenten: F. Kapteijn & V. van Steijn Lees elke vraag goed door voordat je begint Schrijf op elk blad in ieder geval je naam
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatieEnergiesysteemanalyse Thermische Centrales College TB142Ea, 19 mei 2014
Energiesysteemanalyse Thermische Centrales College TB142Ea, 19 mei 2014 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema E.On kolencentrales, Maasvlakte, Rotterdam. G.P.J. Dijkema 5 mei 2014 Faculty of Technology, Policy and
Nadere informatienatuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex
Examen HAVO 2010 tijdvak 1 vrijdag 28 mei totale examentijd 3 uur tevens oud programma natuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex Vragen 1 tot en met 14 In dit deel van het examen staan vragen waarbij de
Nadere informatieFysische modellen De Aarde zonder en met atmosfeer
Fysische modellen De Aarde zonder en met atmosfeer J. Kortland Cdb, Universiteit Utrecht Inleiding Bij het ontwerpen van een computermodel van de broeikas Aarde maak je gebruik van fysische modellen. Deze
Nadere informatieEindtoets 3DEX0: Fysica van nieuwe energie 30-1- 2013 van 9:00-12:00
Eindtoets 3DEX0: Fysica van nieuwe energie 30-1- 2013 van 9:00-12:00 Roger Jaspers & Adriana Creatore In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad
Nadere informatieTENTAMEN ELEKTROMAGNETISME
TENTMEN ELEKTROMGNETISME 23 juni 2003, 14.00 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 opgaven. OPGVE 1 Gegeven is een zeer dunne draad B waarop zch een elektrische lading Q bevindt die homogeen over de lengte
Nadere informatie. Vermeld je naam op elke pagina.
Tentamen: Elektriciteit en Magnetisme Docent: J. F. J. van den Brand R. J. Wijngaarden Datum: 30 Mei 2006 Zaal: Q112/M143 Tijd: 15:15-18.00 uur. Vermeld je naam op elke pagina.. Vermeld je collegenummer..
Nadere informatieGravitatie en kosmologie
Gravitatie en kosmologie FEW cursus Jo van den Brand & Mark Beker Einsteinvergelijkingen: 7 oktober 009 Traagheid van gasdruk SRT: hoe hoger de gasdruk, des te moeilijker is het om het gas te versnellen
Nadere informatieHoofdstuk 23 Electrische Potentiaal. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.
Hoofdstuk 23 Electrische Potentiaal Elektrische flux Een cilinder van een niet-geleidend materiaal wordt in een elektrisch veld gezet als geschetst. De totale elektrische flux door het oppervlak van de
Nadere informatieTentamen Statistische Thermodynamica MST 19/6/2014
Tentamen Statistische Thermodynamica MST 19/6/214 Vraag 1. Soortelijke warmte ( heat capacity or specific heat ) De soortelijke warmte geeft het vermogen weer van een systeem om warmte op te nemen. Dit
Nadere informatieHERHALINGS TENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA voor S2/F2/MNW2 Woensdag 14 januari, 2009, 18.30 20.30
HERHALINGS TENTAMEN CHEMISCHE THERMODYNAMICA voor S2/F2/MNW2 Woensdag 14 januari, 2009, 18.30 20.30 Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van een GR en BINAS. NB: Geef bij je antwoorden altijd eenheden,
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2017 TOETS APRIL :00 12:45 uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2017 TOETS 1 12 APRIL 2017 11:00 12:45 uur 1 Eenheden. (3 punten) Een helikopter kan stil hangen in de lucht als de motor van de helikopter een vermogen levert. Een
Nadere informatieCitation for published version (APA): Kaper, H. G. (1965). Étude du ralentissement des neutrons dans la matière. Groningen: s.n.
University of Groningen Étude du ralentissement des neutrons dans la matière Kaper, Hans Gerard IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieHoe staat het met Fusie?
Hoe staat het met Fusie? Enkele aspecten in minder dan een uur! Nico van der Kleij Waarom Fusie? Wereld energieverbruik over 20 jr 45% meer Wereld voor 80% afh. van fossiel Duurzaam kan het gat niet opvullen
Nadere informatieGravitatie en kosmologie
Gravitatie en kosologie FEW Cursus Jo van den Brand & Joris van Heijningen Speciale relativiteitstheorie: 6 oktober 2015 Copyright (C) Vrije Universiteit 2009 Inhoud Inleiding Overzicht Klassieke echanica
Nadere informatieTentamen Warmte-overdracht
Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 25 juni 07 tijd: 9.00-12.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Ieder onderdeel wordt (indien nodig)
Nadere informatie2 Van 1 liter vloeistof wordt door koken 1000 liter damp gemaakt.
Domein E: Materie en energie Subdomein: Energie 1 De dichtheid van een kubus P is 10 keer zo groot als de dichtheid van een kubus Q. De ribbe van kubus Q is 10 keer zo groot als de ribbe van kubus P. Hoe
Nadere informatieKERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? het. Wereldbevolking. Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft. (met dank aan Tim van der Hagen)
KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft (met dank aan Tim van der Hagen) 1 het probleem Wereldbevolking Historische bevolkingsgroei 9 miljard populatie
Nadere informatieEindexamen natuurkunde compex havo I
Opgave 1 Eliica De Eliica (figuur 1) is een supersnelle figuur 1 elektrische auto. Hij heeft acht wielen en elk wiel wordt aangedreven door een elektromotor. In de accu s kan in totaal 55 kwh elektrische
Nadere informatieOVER HET WARMTETHEOREMA VANNERNST DOOR H. A. LORENTZ.
OVER HE WARMEHEOREMA VANNERNS DOOR H. A. LORENZ. De thermodynamische stelling die eenige jaren geleden door Nernst werd opgesteld, komt hierop neer dat de entropieën van twee gecondenseerde, b.v. vaste
Nadere informatieNaam: Klas: Toets Kernenergie (versie A)
Naam: Klas: Toets Kernenergie (versie A) Opgave 1 In een kernreactor komt energie vrij bij het splijten van zware kernen. In de figuur hiernaast is het principe van een kernreactor weergegeven. Er volgt
Nadere informatieTentamen Warmte-overdracht
Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 10 juni 09 tijd: 9.00-12.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar mee.
Nadere informatieHomelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen
Energie en exergie in de gebouwde omgeving Door Sabine Jansen (TU Delft) 7 April 2015 Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen Exergie voor de gebouwde omgeving Statements
Nadere informatieTentamen Simulaties van biochemische systemen - 8C110 9 April uur
Tentamen Simulaties van biochemische systemen - 8C0 9 April 200-900-200 uur Vier algemene opmerkingen: Het tentamen bestaat uit 6 opgaven verdeeld over pagina s Op pagina staat voor iedere opgave het maximale
Nadere informatieOpgave 2. Voor vloeibaar water bij 298.15K en 1 atm zijn de volgende gegevens beschikbaar:
Oefenopgaven Thermodynamica 2 (29-9-2010) Opgave 1. Een stuk ijs van -20 C en 1 atm wordt langzaam opgewarmd tot 110 C. De druk blijft hierbij constant. Schets hiervoor in een grafiek het verloop van de
Nadere informatie