NIEUWSFLASH INTERESSANTE RECHTSPRAAK INZAKE VRIJSTELLINGSREGIME ARTIKEL 60BIS WETBOEK SUCCESSIERECHTEN

Transcriptie

1 NIEUWSFLASH INTERESSANTE RECHTSPRAAK INZAKE VRIJSTELLINGSREGIME ARTIKEL 60BIS WETBOEK SUCCESSIERECHTEN Dit nieuwsbericht is enkel voor informatie doeleinden bestemd. Ondanks het feit dat aan dit nieuwsbericht de gebruikelijke zorg is besteed, kan de Stichting VermogensPlanning niet aansprakelijk worden gesteld voor enige advisering en/of uitvoering op grond van of mede op grond van dit nieuwsbericht De Rechtbank van 1 ste Aanleg van Brussel heeft op 12 mei 2006 (recent gepubliceerd op Fisconet) een interessant vonnis geveld inzake het vrijstellingsregime van artikel 60bis Wetboek Successierechten, zoals dat van toepassing is in het Vlaamse Gewest. Problematiek die ten grondslag ligt betreft de vraag of een vordering op een holdingvennootschap zonder tewerkstelling kan worden vrijgesteld wanneer de holding participeert in een vennootschap die wel beantwoordt aan de tewerkstellingsvoorwaarde van artikel 60bis, 5 Wetboek Successierechten. In haar Omzendbrief van 30 april 2004 weigert de Vlaamse Regering in dat geval de vrijstelling van de vordering. De rechtbank bevestigt het standpunt van de belastingplichtige en beslist dat de vordering op de holdingvennootschap die zelf niet beantwoordt aan de vrijstellingsvoorwaarden maar aandelen in een dochtervennootschap aanhoudt die op haar beurt aan deze voorwaarden beantwoordt, kwalificeert voor de vrijstelling. Dergelijke holdingvennootschap is immers een familiale vennootschap in de zin van artikel 60bis Wetboek Successierechten en een vordering op een familiale vennootschap komt krachtens de letter van artikel 60bis Wetboek Successierechten in aanmerking voor de vrijstelling. In bijlage treft u het vonnis. (1/6/2007 Bron:

2 BIJLAGE ARREST B1 06/3 Vonnis van de Rechtbank van Eerste Aanleg te Brussel dd De Fiscale Koerier 2007/358 Vlaams gewest - Vrijstelling - Familiale ondernemingen - Holdingstructuur Door de fictiebepaling van artikel 60bis, 3 van het W. Succ. kan een holdingvennootschap die, zoals in casu, nooit werknemers heeft tewerkgesteld, worden gelijkgesteld met een familiale vennootschap en zodoende toch nog de vrijstelling van successierechten genieten. In casu is de Vlaamse administratie ten onrechte van oordeel dat de fictiebepaling niet van toepassing zou zijn omdat deze enkel dan relevant is wanneer men te maken zou hebben met een holdingvennootschap die minstens gedeeltelijk voldoet aan de voorwaarden en tevens dochtervennootschappen heeft die er ook aan zouden voldoen. De Administratie kon niet rechtsgeldig beslissen om voor de vordering van de erflater op de holdingvennootschap geen attest van tewerkstelling en kapitaal af te leveren. VOLLEDIGE TEKST RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG TE BRUSSEL 33ste Kamer Nr. 179 A.R. 04/.../A - Fiscale zaken - Successierechten - op tegenspraak - eindvonnis Bijlage: 1 verzoekschrift 3 conclusies 179/33/06 In zake van:

3 1. De heer F. V. D. B., wonende te De heer B. V. D. B., wonende te De heer A. V. D. B., wonende te... Eisende partij, Vertegenwoordigd door Mr. A. V. en Mr. B. W., advocaat te... (ref.: BW ), Tegen: Het VLAAMS GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering in de persoon van de Minister-President, de heer Y. L., wiens kabinet gevestigd is te..., en de Minister van Financiën, met kantoor te..., Verwerende partij, Vertegenwoordigd door Mr. V. loco Mr. K. D. N., advocaat te... (Ref. : BR/10500/6108) De rechtbank spreekt het navolgend vonnis uit: De partijen hebben hun middelen en besluiten voorgedragen in de openbare terechtzitting van 13 maart 2006 waarna het debat werd gesloten. De rechtbank nam vervolgens de zaak in beraad. De rechtbank houdt in het bijzonder rekening met de volgende documenten: het verzoekschrift dat namens eisers op 29 maart 2004 in toepassing van artikel 1385 decies van het Gerechtelijk Wetboek ter griffie is neergelegd; de conclusie voor eisers neergelegd ter griffie op 27 oktober 2004; de conclusie en repliekconclusie voor verweerder neergelegd respectievelijk ter griffie op 15 september 2004 en 30 november Bovendien heeft de rechtank de overtuigingsstukken van de partijen ingezien.

4 1. FEITEN Eisers zijn elk voor één aandeel eigenaar van N.V. B. en M. V. D. B., met zetel te... De overige 267 aandelen zijn in handen van de N.V. B. V. D. B., met zetel te... Daarnaast zijn eisers tevens eigenaar, opnieuw elk van één aandeel, van de N.V. A. V. D. B., en Z. met zetel te... De rest van de aandelen (221 stuks) zijn eigendom van de N.V. B. en M. V. D. B.. N.V. B. V. D. B., fungeert hierbij als holdingvennootschap ten opzichte van de N.V. B. en M. V. D. B. Deze laatste vennootschap is op haar beurt holdingvennootschap van N.V. A. V. D. B. en Z.. Op 30 april 2001 overlijdt de moeder van eisers, mevrouw G. V. L.. Het actief, hetwelk bestaat uit de vorderingen op de holding N.V. B. V. D. B., en dat door haar overlijden kwam open te vallen, komt overeenkomstig artikel 60 bis W. Succ, in aanmerking om van successierechte te worden vrijgesteld. Alvorens vrijstelling van successierechten voor dergelijke familievennootschappen kan worden verleend, moet de aangever van de nalatenschap bewijzen dat het voldoet aan de toepassingsen vormvoorwaarden. Op 28 september 2001 dienen de erfgenamen van mevrouw V. L. drie aanvraagformulieren in bij verweerder teneinde een attest te verkrijgen dat bevestigt dat onder andere aan de voorwaarden van tewerkstelling en kapitaal is voldaan zodat zij kunnen worden vrijgesteld van successierechten. De aanvragen worden gedaan voor drie vennootschappen, zijnde de N.V. B. V. D. B., N.V. B. en M. V. en N.V. A. V. D. B. Z.. OP 5 december geeft verweerder drie gunstige attesten af voor voornoemde vennootschappen waarin wordt bepaald dat vrijstelling wordt toegestaan voor respectievelijk ,94 euro, ,23 euro en ,20 euro. Wanneer de heer A. V. D. B., echtgenote van inmiddels wijlen mevrouw V. L., op 24 februari 2003 overlijdt doen eisers opnieuw een aanvraag tot het bekomen van de nodige attesten inzake onder andere tewerkstelling en kapitaal. Eisers dienen hiertoe op 9 september 2003 een aanvraag in voor het verkrijgen van een attest inzake tewerkstelling en kapitaalbehoud.

5 Verweerder levert enkel voor de vennootschappen N.V. B. & M. V. D. B. en N.V. A. V. D. B. en Z. een gunstig attest af. Voor de familiale holding N.V. B. V. D. B. wordt op 9 januari 2004 een negatief attest afgegeven. In de aangifte van nalatenschap van de heer A. V. D. B. wordt naast de andere activa een passiva van de dencuius in een afzonderlijke rubriek melding gemaakt van de vorderingen op de drie vennootschappen met uitdrukkelijk verzoek toepassing te maken van artikel 60 bis W. Succ. De ontvanger van de Successierechten wordt hierbij bovendien op de hoogte gebracht van het feit dat de Vlaamse Administratie van oordeel is dat geen vrijstelling kan worden verleend voor de vorderingen van de decuius op de holdingvennootschap N.V. B. V. D. B. en dat hiertegen beroep zou worden ingediend. Op 26 mart 2004 laat de Administratie weten dat een beslissing van de Rechtbank van Eerste Aanleg nopens de toepassing van artikel 60bis W.Succ. een nieuw feit kan zijn op basis waarvan een eventuele herberekening van de successierechten zal gebeuren. Hij is tegen het negatieve attest inzake tewerkstelling en kapitaal voor de N.V. B. V. D. B. dat eiser een fiscale voorziening hebben ingeleid bij de Rechtbank. 2. VORDERING De vordering van eisers strekt zich ertoe de beslissing van de gemachtigde ambtenaar van 9 januari 2004 ongedaan te maken waarin wordt bepaald dat geen vrijstelling van successierechten mogelijk is wegens gebrek aan tewerkstelling in de N.V. B. V. D. B. Bijgevolg voor recht te zeggen dat eisers recht hebben op vrijstelling van successierechten voor de vordering van de decuius in de N.V. B. V. D. B. en te bevelen het attest inzake tewerkstelling en kapitaal af te geven. In ondergeschikte orde de beslissing van de gemachtigde ambtenaar van 9 januari 2004 te horen vernietigen wegens schending van het vertrouwensbeginsel en in voorkomend geval het attest af te leveren. In uiterst ondergeschikte orde vragen eisers dat de rechtbank het Arbitragehof zou willen gelasten met de vraag of artikel 60 bis W. Succ. geen schending zou uitmaken van het beginsel van de gelijkheid en niet-discriminatie zoals vastgelegd in artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de mate dit artikel zo wordt geïnterpreteerd dat geen vrijstelling van successierechten wordt toegestaan voor de aandelen in en de vorderingen op de familiale

6 holdingvennootschappen die zelf geen werknemers tewerkstellen, maar die wel aandelen en desgevallend vorderingen houden van dochtervennootschappen die wel aan de voorwaarden van artikelen 60 bis, 1, 5 en 8 W. Succ. voldoen, terwijl een vrijstelling van successierechten wel zou worden verleend wanneer deze onderneming met gelijke activiteit en gelijk aantal tewerkgestelde werknemers geen gebruik maakt van een holdingsvennootschap. Tenslotte vragen eisers verweerder te horen veroordelen tot de kosten van het geding. In haar eerste conclusie concludeert verweerder tot de onontvankelijkheid, minstens de ongegrondheid van de vordering. In de repliekbesluiten concludeert verweerder tot de onontvankelijkheid en de gegrondheid van de vordering. De rechtbank neemt aan dat het hier een materiële vergissing betreft en meent uit de inhoud van de conclusie te mogen afleiden dat verweerder de onontvankelijkheid en ongegrondheid van de vordering bedoelt. 3. ONTVANKELIJKHEID In haar tweede conclusie wijst verweerder erop dat er een onderscheid bestaat tussen enerzijds de mogelijkheid tot vrijstelling van bepaalde activa, vorderingen of aandelen, en anderzijds het oordeel omtrent de belastbare grondslag van de toegevallen activa, zijnde de basis, na toepassing van aftrekposten en vrijstellingen, waarop de belasting zou moeten worden berekend en daarmee verband houdende de waardering van de hoegrootheid van het vrij te stellen bedrag. (Zie tweede conclusie verweerder, p. 14, nr. 13). Verweerder betwist niet dat zij de bevoegdheid heeft om de tarieven, vrijstellingen en verminderingen inzake successierechten te bepalen, wat echter niet verhindert dat de vaststelling van de belastbare grondslag en waardering van het in aanmerking te nemen bedrag nog altijd tot het bevoegdheidsdomein van de federale ontvanger behoort. Daarom vermelden de door verweerder afgegeven attesten van tewerkstelling en kapitaal niet meer voor welk bedrag de vrijstelling zal gelden. Verweerder beperkt zich tot het omschrijven van de betrokken activa die deel uitmaken van de nalatenschap (vb. aantal aandelen,...) met verwijzing naar de waarde in de jaarrekening. Het is dan de federale ontvanger die de door de erfgenamen gewaardeerde aangegeven activa (en passiva) met eventuele vrijstelling zal moeten controleren en dit op het ogenblik van het overlijden. Volgens verweerder is het deel van de vordering betreffende waardering onontvankelijk bij gebreke aan de dagvaarding van de juiste procespartij.

7 Ter zitting verklaart de raadsman van eisers dat de waardebepaling niet aan de orde is. Zij vragen geen waardebepaling. Voor het overige werpen partijen geen specifieke gronden van nietontvankelijkheid van de vordering op. De rechtbank ziet evenmin redenen om ambtshalve te besluiten tot de niet-ontvankelijkheid van de vordering. Deze is ontvankelijk. 4. BESPREKING TEN GRONDE Om een vrijstelling van Vlaamse Successierechten voor familiale ondernemingen te kunnen genieten moet aan verschillende voorwaarden voldaan zijn in hoofde van de erflater, erfopvolgers, de ondernemingen en aan materiële voorwaarden. Zo moet de erfgenaam de exploitatie van het bedrijf gedurende minstens drie jaar voortzetten. Daarnaast moeten de aandelen of vorderingen die behoren tot de nalatenschap voor ten minste 50 % gedurende een aantal jaren voorafgaand aan het overlijden ononderbroken hebben toebehoord aan de overledene en/of zijn echtgenoot. Daarnaast moet de onderneming of vennootschap gedurende drie jaar voor het overlijden minstens vijf werknemers, uitgedrukt in voltijdse eenheden, hebben tewerk gesteld. Tenslotte mag de onderneming of vennootschap geen uitkering van vermogen of terugbetaling van kapitaal hebben gedaan en moet zij een jaarrekening hebben opgemaakt overeenkomstig het Jaarrekeningenbesluit van 8 oktober De wetgever heeft tevens rekening willen houden met holdingvennootschappen en daarom een vorm van transparantie voorzien in het artikel 60bis, 3 W.Succ.: 3. Onder familiale vennootschap wordt verstaan: de vennootschap met zetel van werkelijke leiding in een van de lidstaten van de Europese Unie die: ofwel zelf beantwoordt aan de voorwaarden 1, 5 en 8,ofwel, die aandelen en desgevallend orderingen houdt van dochtervennootschappen die aan deze voorwaarden beantwoorden. In dit laatste geval wordt de participatievoorwaarde op geconsolideerde basis berekend; de tewerkstellingsvoorwaarde, bedoeld in 5 wordt echter per vennootschap berekend. Hierdoor heeft de decreetgever specifiek voor holdingvennootschappen voorzien in een vorm van transparantie. Er wordt immers rekening gehouden met het feit dat in sommige omstandigheden familiale ondernemingen gestructureerd worden in verschillende vennootschappen, bijvoorbeeld om verantwoordelijkheden van de leiding duidelijk af te lijnen, om de ene activiteit niet laten deelnemen in een welbepaalde activiteit en

8 niet in een andere. Volgens de decreetgever mogen deze economische gerechtvaardigde verrichtingen niet worden gehinderd door een bepaling inzake successierechten, die precies op de bloei van economisch leven is gericht. De decreetgever is van oordeel dat de holdingstructuur zo veel mogelijk neutraal moet zijn, dit wil zeggen noch voordeliger, noch nadeliger dan de rechtstreekse exploitatie. (Zie Memorie van Toelichting, Gedr. St. Vl. Parl., /97, nr. 428/1, p.9). In casu heeft de holdingvennootschap N.V. B. V. D. B. nooit werknemers tewerkgesteld. Zonder fictiebepaling van artikel 60bis, 3 W. Succ. zouden de aandelen in en vorderingen op deze vennootschap nooit kunnen worden vrijgesteld. Door de fictiebepaling van artikel 60bis, 3 W. Succ. kan de holdingvennootschap worden gelijkgesteld met een "familiale vennootschap" en zodoende alsnog van de vrijstelling van successierechten genieten. In haar eerste conclusie verklaart de verweerder dat de tewerkstellingsvoorwaarde niet moet worden bekeken op het niveau van de holdingvennootschap, maar voor elke dochtervennootschap afzonderlijk (1 e conclusie verweerder, p. 5, nr. 13). De holdingvennootschap voldoet dan wel aan de tewerkstellingsvoorwaarde en moet als een familiale vennootschap worden beschouwd (1 e conclusie verweerder, p.8, nr. 20). Ten onrechte concludeert verweerder hieruit dat de fictiebepaling voorzien in artikel 60bis, 3 W. Succ. niet van toepassing zou zijn omdat deze enkel dan relevant is wanneer men te maken zou hebben met een holdingvennootschap die minstens gedeeltelijk voldoet aan de voorwaarden en tevens dochtervennootschappen heet die er ook aan zouden voldoen (conclusie verweerder, p. 8, nr. 20). Tenslotte besluit verweerder uit het feit dat eiser nog geen aangifte van nalatenschap zouden hebben ingediend, dat het recht op vrijstelling van de successierechten verloren is gegaan. Ter zitting verklaart de raadsman van het Vlaams Gewest dat de vrijstelling inderdaad enkel door de administratie werd geweigerd op basis van het feit dat de aanvraag verkeerdelijk werd ingediend. Principieel is volgens de raadsman van verweerder wel een vrijstelling mogelijk. Maar volgens verweerster hebben de erfgenamen noch bij de aangifte van nalatenschap van mevrouw V. L. noch bij de aangifte van nalatenschap van heer V. D. B. uitdrukkelijk en in ondubbelzinnige bewoordingen om de toepassing

9 van artikel 60bis W. Succ. verzocht. Daarom wordt de vrijstelling niet verleend. Uit de stukken van het dossier blijkt dat op 30 november 2001 de erfgenamen van mevrouw G. V. L. een aangifte van nalatenschap hebben ingediend met onder meer de vermelding van de vorderingen van de decuius in de holdingvennootschap N.V. B. V. D. B. Hierbij wordt uitdrukkelijk om de toepassing gevraagd van artikel 60bis W. Succ. inzake het bekomen van nultarief van de successierechten voor familiale vennootschappen. Vervolgens dienen de erfgenamen van de heer A. V. D. B. op 10 februari 2004 een aangifte van nalatenschap met onder meer de vermelding van de vorderingen van de decuius op de holdingvennootschap N.V. B. V. D. B. en van het feit dat de Vlaamse Administratie de toepassing van artikel 60bis W. Succ. nood niet heeft toegekend. In de aangifte wordt uitdrukkelijk om de toepassing gevraagd van artikel 60bis W. Succ. inzake het bekomen van de nultarief van de successierechten voor familiale vennootschappen. De gunstige attesten worden bij de aangifte gevoegd. Bovendien vragen eisers bij aangetekende brief van 9 september 2003 voor de holdingvennootschap B. V. D. B. om de toepassing van de vrijstellingsregeling omdat zij een 99 % participatie in een dochtervennootschap heeft die aan de tewerkstellingsvoorwaarde voldoet. Eisers hebben in hun aangifte van nalatenschap onder meer melding gemaakt van alle litigieuze vorderingen van de decuius op de holdingvennootschap N.V. B. V. D. B. met uitdrukkelijke verzoek toepassing te maken van artikel 60bis W. Succ. Alle vormvereisten zijn derhalve vervuld om hiervoor een vrijstelling van successierechten overeenkomstig artikel 60bis W. Succ; te bekomen, dit met uitzondering van een gunstig attest van tewerkstelling en kapitaal. Uit het geen voorafgaat volgt dat de holdingvennootschap N.V. B. V. D. B. een familiale vennootschap is ingevolge artikel 60bis, 3 en de beperking van artikel 60bis, 9, W. Succ. is niet van toepassing zodat de aandelen in of vorderingen op deze vennootschap volledige kunnen worden vrijgesteld van successierechten. De Vlaamse Administratie kan bijgevolg niet rechtsgeldig beslissen geen attest van tewerkstelling en kapitaal af te leveren. De vordering is gegrond.

10 OM DEZE REDENEN, Gelet op de artikelen 4, 37, 41 en 42 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, Rechtsprekend op tegenspraak; Verklaart de vordering van eisers ontvankelijk en gegrond; Vernietigd de beslissing van 9 januari 2004 van de gemachtigde ambtenaar van het Minister van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Financieel Management, te..., met als kenmerk...; Zegt voor recht dat eisers recht hebben op de vrijstelling van successierechten voor de vorderingen van de decuius in N.V. B. V. D. B. ; Beveelt verweerder het overeenkomstige attest af te leveren; Veroordeelt verweerder tot betaling van de gedingkosten, in hoofde van eisers begroot op 356,97 rechtsplegingsvergoeding. Aldus gevonnist en uitgesproken ter openbare terechtzitting van de 33ste kamer van de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel, op 12 mei 2006 Waar aanwezig waren en zitting namen: Mevrouw N. S.: alleenrechtsprekend rechter Mevrouw I. D.: griffier.