Introductie lichthinder. Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw

Transcriptie

1 Introductie lichthinder Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw

2 Europa s nachts

3 Vlaanderen s nachts

4 Definities Het verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling Lichthinder is de overlast veroorzaakt door kunstlicht, als regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten, of als bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor lichthinder zijn de astronomen. Ook dieren ondervinden lichthinder door versnippering en beïnvloeding van hun leefgebied en verstoring van hun bioritme. Voor planten werden weinig of geen nadelige effecten vastgesteld met uitzondering van vorstschade door het langer vasthouden van de bladeren in de herfst.

5 Definities Lichtvervuiling volgens MIRA: is de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht. Lichtvervuiling wetenschappelijk: Is een wijziging van lichtniveau s in de buitenlucht als gevolg van kunstmatige verlichting. Lichtvervuiling volgens UNESCO: Elke introductie van licht door de mens, direct of indirect, van kunstmatig licht naar de omgeving

6 Definities

7 Lichtkoepel

8 Lichtkoepel

9 Verblinding (glare)

10 Doorbraak (tresspass)

11 Verspilling

12 Duidelijk en veilig?

13 Gevolgen voor onze omgeving Mensen, Dieren, Planten en Energiegebruik.

14 300% meer hemelgloed Meer onderdrukking melatonine productie zoogdieren Meest verstoring van uitwassen smog Meest impact op insecten Meer verblinding Beter perifeer zicht Nauwelijks impact op trekvogels Meest impact op trekvogels Minst impact op vleermuizen Minst impact op hemelgloed.

15 Lichamelijk

16 Woman Breast Cancer rates (per 100,00) Lichamelijk: endocriene kankers Positieve correlatie tussen nachtelijke lichtintensiteit (satellietfoto's) en aantal borstkankergevallen in 147 Israëlische steden R 2 = light intensity (micro-lux)

17 Organen en klieren beïnvloed door licht Pijnappelklier (epifyse) Hypofyse Schildklier Thymus Longen Bijschildklier Melkklier Hart Lever Milt Bijnieren Pancreas Eierstokken Baarmoeder A. Wunsch, Licht 11-12/2007

18 Melkweg weg!

19 Cultureel

20 Cultureel Properties relating to astronomy stand as a tribute to the complexity and diversity of ways in which people rationalised the cosmos and framed their actions in accordance with that understanding. This includes, but is by no means restricted to, the development of modern scientific astronomy. This close and perpetual interaction between astronomical knowledge and its role within human culture is a vital element of the outstanding universal value of these properties. These material testimonies of astronomy, found in all geographical regions, span all periods from prehistory to today.

21 Het verdwijnen van de sterrenhemel Contrast Contrast Contrast Deze letters zijn moeilijk te lezen zoals de sterren in een lichtvervuilde hemel. Deze letters zijn makkelijk te lezen, zoals sterren in een donkere hemel. Contrast

22

23

24 Schema dat de relatieve bijdrage van een verlichtingstoestel tot de lichtkoepel op een afstand van 10 km toont. A E B C D A : kritisch voor lichtvervuiling in bebouwde regio s maar optioneel minder lichtvervuilend in landelijke regio s. B : draagt significant bij tot lichtvervuiling, vooral in landelijke regio s waar het licht niet gehinderd wordt door obstakels. C : Zeer kritische zone voor lichtvervuiling en lichtkoepels waargenomen op 10km (in landelijke gebieden) waar het sterk het gevolg is van verstrooiing in de atmosfeer. D : draagt significant bij tot de lichtvervuiling op grotere afstand, als gevolg van reflectie. Het gereflecteerde licht zal wek vaak gehinderd worden door gebouwen, bomen en andere obstakels. E : Ideale verdeling van het licht.

25 Lage druk Natrium(SOX) Simulatie van de hemelgloed bij verschillende soorten lichtbronnen Hoge druk natrium(son) Lichtgebolde lichtkap Wit licht - licht gebolde lichtkap Hoge druk natrium (SON) Volledig horizontaal afgeschermd (Vlakke lichtkap) Wit licht - Volledig horizontaal afgeschermd (Vlakke lichtkap)

26 Natuurlijke habitat

27 Insecten, aantrekking

28 Insecten, aantrekking

29 Impact van lichtvervuiling op vleermuizen Straatlampen en andere verlichting Sommige vleermuizen worden aangetrokken Andere vleermuizen vermeiden verlichting Soorten licht Wit licht heeft de meeste impact (insecten & vleermuizen) Geel licht heeft de minste impact.

30 Trekvogels

31 Zangvogels Verstoord zanggedrag. Gebrek aan slaap. Verstoord bioritme Verstoorde BMI (metabolisme) Verstoorde broedcyclus. Verstoord paargedrag Alex Pollard, Cardiff University(2006) / Bart Kempeneers, Max Plank Instituut (2010)

32 Wanneer?

33 Vorstschade

34 Landbouw

35

36 Verspilling = extra energie

37 Aandeel van verschillende doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichting handel & diensten 27,5 % overig 2,4 % bevolking 2,9 % industrie 8,0% landbouw 0,5% verkeer & vervoer 58,7 %

38 Het armatuur

39 Slecht afgeschermd armatuur

40 Goed afgeschermd armatuur

41 Minder verblinding, betere zichtbaarheid Nieuw (FCO) Oud Ljubljana, Tivolska road

42 Slechte plaatsing

43 Plaatsing in de bomen

44 Meer licht, meer veiligheid?

45 Verlicht niet meer dan nodig!

46 dark/day accidents Hoeveel licht en veiligheid Fördergemeinschaft Gutes Licht publicatie 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, ,5 1 1,5 2 road illuminance [cd/m²] Hargroves & Scott, 1979: Measurements of road lighting and accidents - the results Public lighting, Dec. 1979,

47 Hoe moet er verlicht worden Wat we nodig hebben

48 Principes van goed verlichten Respecteren van de 20 -regel Volledig vermijden van RECHTSTREEKS OPWAARTSE LICHTSTROOM Beperken van WEERKAATST OPWAARTS LICHT Minimum doelgebied Minimale luminantie en maximale uniformiteit. Minimum gebruiksperiode. ACTIEF LICHTBEHEER Dimming. Logische actieve schakeling

49 Principe neerwaartse lichtstroom een overzicht van verschillende mogelijke straatverlichtingen. Het onderscheid tussen goede en slechte keuzes ligt voor de hand. Op de foto zie je waarom verlichting met "bollen" gewoonweg af te raden valt: onder de lantaarnpaal - waar het licht juist moet komen - is er een donkere zone. De aanpalende huizen krijgen daarentegen de volle laag: het licht dringt de kamers ongewenst binnen.

50 Lichtkap

51 Interne louvres of High Defenition Grids

52 Voor en na

53 Het gebruik van lichtkappen. Verlichtingsoplossingen met vergelijking voor masten van of 10 m Voorbeeld met de faciteiten voor hoofdstraten ( EN 13201, klasse ME2) Lichtkap type diep glas (PMMA / PC) Gebogen glas (ESG) Vlak glas (ESG) vlak glas met antireflex- coating met Graad van efficientie 78 % 76% 74 % 79 % L m = 1,5 cd/m² U o = 0,4 U L = 0,7 T i 10 LB T i Maximale afstand % % % % Dichtbij 10,58 dichtbij 9,7 Dichtbij 8,46 Dichtbij 9,75 veraf 3,87 veraf 3,8 veraf 3,62 veraf 4,28 52 m 49 m 48 m 52 m

54 Decoratieve verlichting

55 Decoratieve verlichting

56 Lichtbronnen Type Ra Efficiëntie Lage Druk Na lm/w Hoge Druk Na lm/w CDO > lm/w CPO > lm/w Inductie > lm/w LED > 80 < 105 lm/w

57 Alternatieven Openbare Verlichting

58 Verspilt verbruik Verbruik straatverlichting: 550 GWh Opgestraald vermogen: 35 MW Branduren/jaar: 4200 Verspilt verbruik: 147 GWh > 25% Jaarverbruik gezinnen: CO 2 uitstoot: ton

59 Een kerktoren?

60 Klemtoonverlichting De brug of de hemel verlicht?

61 Stadhuis of de hemel?

62 Neerwaarts verlichten

63 Afschermen

64 Afschermen en niet hele nacht!

65 Principe neerwaartse lichtstroom Bij alle toepassingen moet zoveel mogelijk neerwaarts verlicht worden. Geen enkel deel van de lichtbundel mag hoger dan het horizontale vlak door het lichtpunt waarneembaar zijn, en liefst niet boven 10 onder dit vlak. Dit noemt men het "Full Cutoff Systeem", volledige afsnijding boven het horizontale vlak.

66 Inkapselen

67 Een voetbalveld in Sinaai

68 Sportterreinen Sinaai(oktober 2003)

69 Sportterreinen Sinaai(oktober 2003)

70 Hoe terreinverlichting degelijk aanpakken. VOORKEUR sterk asymmetrische reflectortoestellen full cutoff uitvalshoek gladde of gesatineerde reflector, geen gehamerde aanvullende deflector of paralumen montage steeds horizontaal.

71 Principe van de neerwaartse lichtstroom Projectoren voor terreinverlichting VERMIJDEN zwak asymmetrische reflectortoestellen uitvalshoek t.o.v. de loodlijn op het frontglas slechts geschikt: paalhoogte/terreinbreedte 1/1 tot 1/2 Monteren met beperkte inclinatie zodat geen doorstraling hoger dan 10 onder het HVT ontstaat

72 Principe van de neerwaartse lichtstroom Projectoren voor terreinverlichting ABSOLUUT TE VERMIJDEN symmetrische open projectoren zowel met als zonder deflector boven de brander

73 Wat verhoogt de veiligheid?

74 Vermijd verblinding

75 Vermijd verblinding 90

76 Vermijd Verblinding 70

77 Vermijd verblinding 50

78 Vermijd verblinding 20

79 Lancering in de mist?

80 Neerwaarts en tijdschakeling

81 Verspilt verbruik Verbruik Buitenverlichting: 1030 GWh Opgestraald vermogen: 80 MW Branduren/jaar: 4200 Verspilt verbruik: 336 GWh > 30% Jaarverbruik gezinnen: CO 2 uitstoot: ton

82 Lichthinder in Vlarem II En hoe de milieu-inspectie daar mee om gaat.

83 Regelgeving Vlarem II Deel 4: Algemene milieuvoorwaarden voor ingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 4.6 Beheersing van hinder door licht Deel 6: Milieuvoorwaarden voor nietingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 6.3 Beheersing van hinder door licht. Beiden hebben zelfde artikelen Alle artikels rond lichthinder zijn voor iedereen van toepassing

84 Regelgeving Vlarem II.0.1: De exploitant treft de nodige maatregelen om lichthinder te voorkomen

85 Regelgeving Vlarem II.0.2: Het gebruik en de intensiteit is beperkt tot de noodwendig-heden inzake uitbating en veiligheid;

86 MI en lichthinder Hierbij hanteert MI volgende principes: Bij activiteit: het gebruik van de intensiteit van de lichtbronnen in open lucht zijn beperkt tot de noodwendigheden inzake uitbating en veiligheid. De verlichting is dermate geconcipieerd dat nietfunctionele lichtoverdracht naar de omgeving maximaal wordt beperkt; Bij non-activiteit: geen licht.

87 MI en lichthinder De term veiligheid in de wetgeving verwijst in deze context echter naar de bescherming van de integriteit van personen en niet naar beveiliging tegen inbraak (citaat antwoord minister leefmilieu op parlementaire vraag). Anti-diefstalverlichting behoort dus niet tot de noodwendigheden inzake veiligheid.

88 MI en lichthinder Verbazingwekkend dat bedrijven Door verzekeringsmaatschappijen Door reguliere politiediensten. Verplicht worden om overvloedig te verlichten ter bescherming van hun eigendommen (tegen de wet) Beter gebruik van naderingsverlichting.

89 Regelgeving Vlarem II.0.2: niet functionele lichtoverdracht naar de omgeving wordt beperkt

90 Regelgeving Vlarem II.0.3: Klemtoonverlichting wordt enkel op de inrichting gericht

91 Sky-Tracer = klemtoonverlichting

92 Regelgeving Vlarem II.0.4: Lichtreclame mag de intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen

93 MI en lichthinder Openbare verlichting eveneens onderhevig aan VLAREM.

94 Controle Voor klasse I bedrijven: Milieu Inspectie Al de rest: De gemeente. Milieudienst en/of milieu politie mee betrekken bij verlichtingsprojecten.

95 Regelgeving art Wegcode Bestuurders niet verblinden of in dwaling brengen Verkeersborden (zelfs gedeeltelijk) voorstellen of nabootsen Binnen 75 m van verkeerslichten op minder dan 7 m boven de grond rode of groene tint geven aan reclameborden, uithangborden of inrichtingen

96 Wegcode en lichthinder

97 Meer informatie wetgeving Brochures Ministerie van de Vlaamse gemeenschap: Publiciteit zonder lichtvervuiling Openbare wegverlichting zonder lichthinder

98 De toestand is niet hopeloos

99 Meer informatie

100