Op wiens initiatief wordt deze overslaginstallatie gebouwd? Gasunie en Vopak hebben het initiatief genomen om deze overslaginstallatie te bouwen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Op wiens initiatief wordt deze overslaginstallatie gebouwd? Gasunie en Vopak hebben het initiatief genomen om deze overslaginstallatie te bouwen."

Transcriptie

1 Questions & Answers Wat gaan Gasunie en Vopak precies doen? Gasunie en Vopak gaan een overslaginstallatie voor vloeibaar aardgas bouwen op de Maasvlakte, naast de al bestaande Gate terminal. Wat houdt het project in? We bouwen op een nieuwe kade drie laadpunten voor verschillende soorten schepen en twee laadstations voor tankwagens om kleinschalige distributie van vloeibaar aardgas over land en water mogelijk te maken. We beginnen in 2013 met de bouw en eind 2014 zal die afgerond zijn. Wat is LNG? LNG is een heldere, kleurloze vloeistof die ontstaat als aardgas tot minus 160 C wordt afgekoeld. LNG neemt daardoor aanzienlijk minder ruimte in dan aardgas (de benodigde opslagruimte is 600 keer kleiner!). Dat maakt het mogelijk LNG ook per schip of tankwagen te vervoeren. In vloeibare vorm neemt LNG ongeveer 3 tot 4 keer minder volume in dan CNG (compressed natural gas). Hierdoor heeft bijvoorbeeld een truck rijdend op LNG een actieradius van circa kilometer. LNG is niet brandbaar of giftig en vervliegt bij verdamping meteen, omdat het lichter dan lucht is. Hoe wordt LNG gebruikt als transportbrandstof? Op dezelfde wijze als diesel en benzine; het verschil is dat LNG veel schoner is. Brandstofleveranciers zullen speciale vulpunten bouwen waar LNG kan worden getankt. Waarom wordt LNG in plaats van normaal aardgas toegepast? Omdat het volume van LNG zoveel kleiner is, kunnen schepen en vrachtwagens met een normaal formaat tank toch grote afstanden afleggen met deze schone brandstof. Wordt LNG in Nederland al gebruikt op dit moment? Ja als brandstof. De ondernemingen Simon Loos, Van Gansewinkel en Vos Logistics gebruiken het als brandstof voor hun vrachtwagens en het innovatieve binnenvaartschip de Argonon van Deen Shipping vaart deels op LNG. Voor energievoorziening. LNG wordt bij de Gate terminal binnengebracht. Vanaf daar kan het als aardgas via het landelijke transportnet naar de eindgebruikers worden vervoerd. Tevens kan LNG vanuit Gate worden geladen in schepen (backloading) Noodreserve. Gasunie gebruikt al sinds 1974 LNG in de zogenaamde Peakshaver op de Maasvlakte. In de tanks op deze installatie is LNG opgeslagen die tijdens extreme kou gasvormig wordt gemaakt, waarna het in het gastransportnet wordt opgenomen. Zo blijft gas ook bij piekvragen beschikbaar. Op wiens initiatief wordt deze overslaginstallatie gebouwd? Gasunie en Vopak hebben het initiatief genomen om deze overslaginstallatie te bouwen. Waarom doen Gasunie en Vopak dit? Gasunie en Vopak hebben eerder als onafhankelijke aanbieders van infrastructuur het initiatief genomen om Gate terminal te bouwen. Ook de nieuwe overslaginstallatie past goed in de strategie van beide bedrijven, waarbij zij ervan uitgaan dat er een markt ontstaat voor schone, betaalbare transportbrandstof. Dit komt enerzijds door strengere emissiewetgeving en anderzijds doordat de olie- en gasprijzen uit elkaar lopen. Pagina 1 van 5

2 Wie profiteren van de nieuwe terminal? Uiteindelijk profiteren we allemaal van het beschikbaar komen van schonere en betaalbare transportbrandstof. Niet alleen wij als initiatiefnemers en onze klanten, maar iedereen in Nederland: een lagere uitstoot van schadelijke stoffen als NOx, SOx, fijnstof en broeikasgassen zorgt voor een schoner milieu en is beter voor de volksgezondheid. Wie gaan de terminal gebruiken? Alle bedrijven die LNG willen leveren voor de transportsector kunnen een contract afsluiten om de overslaginstallatie te gebruiken. Het uitgangspunt van alle initiatieven die Gasunie en Vopak gezamenlijk ontplooien, is dat meerdere bedrijven de installaties kunnen gebruiken. De Rijksoverheid moedigt dit initiatief aan, zoals blijkt uit de Green Deal Wadden en Rijn dat in juli ondertekend is door minister Verhagen. LNG als transportbrandstof maakt transport schoner, wat past in de doelen op het gebied van milieu en volksgezondheid van de Rijksoverheid. Dit project vormt het startpunt voor het beschikbaar maken van deze schonere brandstof in onder andere het Waddengebied, in Rotterdam en langs de Rijn. Hoe zit het met het Slochterenveld? Is daar niet genoeg gas? Het Slochterenveld bevat nog genoeg gas, maar dit is niet vloeibaar. Het kan wel vloeibaar gemaakt worden door het af te koelen, maar als er al vloeibaar gas is, is het efficiënter om het Slochterengas via gasleidingen te vervoeren en het LNG uit Gate terminal voor transport te gebruiken. Waar komt het LNG vandaan? Dat hangt af van de leveranciers. Het kenmerk van LNG is dat het per schip wordt vervoerd. Nederland is dus in feite aangesloten op gasbronnen van over de hele wereld. In Gate terminal is tot nu toe LNG binnengekomen uit Qatar, Noorwegen, Algerije, Nigeria, Egypte en Trinidad. Moeten er nieuwe grote installaties gebouwd worden? De te bouwen overslaginstallatie is aanzienlijk kleiner dan Gate terminal; het gaat om enkele leidingen die het LNG aanvoeren, een kade voor transportschepen om aan te meren zodat het LNG geladen kan worden en laadstations voor tankwagens. Waar elders in de wereld wordt LNG al gebruikt voor transport? In België, Noorwegen, Spanje en Portugal worden al jaren tankwagens geladen met LNG. Ook in Noorwegen varen al veerdiensten op LNG en in de Oostzee varen meerdere schepen op deze brandstof. Verder weg, in Boston in de VS, worden jaarlijks duizenden vrachtwagens met LNG geladen, en ook in de Chinese zee varen al schepen op LNG. In Japan wordt LNG via het spoor vervoerd naar gebieden die niet op het gasnetwerk zijn aangesloten. Wordt LNG in Nederland ook al gebruikt voor transport? Ja, onder andere Simon Loos, Vos Logistics en Van Gansewinkel gebruiken het als brandstof in hun vrachtwagens. Hoe wordt LNG afgevoerd? Via de transportleiding komt het vanuit Gate terminal naar de overslaginstallatie, waarna het in tankwagens en schepen wordt afgevoerd. Hoe wordt het LNG nu aangevoerd? Bij Gate terminal brengen bulkschepen LNG binnen. Het maximale volume bedraagt ongeveer m3. Een hoeveelheid die is te vergelijken met het jaarlijkse aardgasverbruik van Nederlandse gezinnen. Pagina 2 van 5

3 Hoe wordt het LNG nu afgevoerd? Door het vloeibare LNG op te warmen tot omgevingstemperatuur wordt het weer gasvormig. Vervolgens gaat het via het leidingennet van Gasunie naar eindgebruikers overal in Noordwest-Europa. Waarom is LNG als brandstof nodig? De milieueisen voor de transportsector worden steeds strenger. Zo gaan de gestelde normen voor het wegverkeer naar Euro VI. Motoren van vrachtauto s moeten schoner, zuiniger en stiller zijn. Ze mogen minder uitlaatgassen en roetdeeltjes uitstoten en moeten minder geluid produceren. Ook voor de binnen en zeevaart worden de milieueisen de komende jaren strenger. De normen voor de binnenvaart gaan in 2016 naar CCR4, terwijl voor de zeevaart vanaf 2015 in bepaalde gebieden onder andere de Noordzee en de Oostzee scherpere eisen gelden. Dit zijn de zogenaamde SECA s (Sulfer Emission Control Areas). Van de fossiele brandstoffen is aardgas de schoonste. Vloeibaar gas (LNG) zorgt voor een lagere uitstoot van schadelijke stoffen als NOx, SOx, fijnstof en broeikasgassen. Vergeleken met Euro 5-trucks op diesel is de CO2-emissie 30 procent en de uitstoot van fijnstof zelfs 85 procent lager. Hierdoor kan LNG een belangrijke bijdrage leveren aan het schoner maken van de transportsector. Daar komt bij dat het geluidsniveau van een LNG-truck de helft lager is dan dat van een Euro 5- truck. Wat zijn de klimaatdoelen van de EU en van Nederland? De Europese doelstelling is om in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met twintig procent te verminderen ten opzichte van Nederland moet daar ook aan voldoen. Hoe draagt LNG als transportbrandstof bij aan de Nederlandse klimaatdoelstellingen? In de toekomstvisie van een duurzame energievoorziening past het gebruik van LNG als transportbrandstof omdat aardgas de schoonste fossiele brandstof is. Op termijn kan fossiel LNG vervangen worden door LNG uit biomassa die afkomstig is van organische reststromen. In de tussentijd levert LNG als transportbrandstof een schoner en betaalbaar alternatief voor diesel en stookolie en kan het de transitie naar een volledig duurzame energievoorziening mogelijk maken. Maar minstens zo belangrijk is de directe winst voor volksgezondheid: aardgas, en dus ook LNG, levert bij verbranding geen fijnstof op en heeft een sterk verminderde geluidsproductie waardoor de geluidsoverlast van vrachtverkeer afneemt. Waarom hebben Vopak en Gasunie Rotterdam als locatie uitgekozen? Omdat LNG bij Gate terminal op de Maasvlakte Nederland binnenkomt, is het logisch om direct daarnaast de overslaginstallatie te bouwen. Wat levert de toepassing van LNG in transport Nederland op? LNG maakt schoner en betaalbaar transport mogelijk en levert zo een bijdrage aan het beleid op het gebied van klimaat, milieu en volksgezondheid. Emissiereductie. Minder fijnstof voor binnensteden. Lagere geluidsproductie van vrachtwagens. Werkgelegenheid. Wat is de planning voor dit project? Het vooroverleg met overheden voor de vergunningaanvraag loopt nu; begin september zullen wij formeel een vergunningaanvraag indienen. Medio 2013 verwachten we te kunnen beginnen met bouwen en naar verwachting zal eind 2014 de eerste tankwagen geladen worden en de hele overslaginstallatie klaar is. Pagina 3 van 5

4 Wat is de planning? De stappen zijn als volgt: Indienen vergunningen-aanvragen in het kader van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wabo en de Natuurbeschermingswet - NbW september 2012 Publicatie ontwerpvergunningen Wabo november 2012 Indienen van zienwijzen op ontwerpbesluiten november december 2012 Beschikkingen Wabo maart april 2013 Aanvang bouwactiviteiten medio 2013 Ingebruikname LNG-break bulk eind 2014 Is LNG gevaarlijk? LNG is niet gevaarlijk als vloeistof. Het is niet giftig of corrosief en volledig geurloos. Het is zo koud dat het niet kan ontbranden. Sterker nog, je zou er een sigaret in uit kunnen maken zonder dat er brand ontstaat. Als het verdampt en weer gasvormig wordt, is het net als aardgas uit het gasfornuis: het kan alleen branden bij de goede luchtgasverhouding. Wat gebeurt er als er dan toch LNG vrij komt? LNG zal onmiddellijk verdampen omdat het door de omgeving opwarmt. Het mengt niet met water, blijft niet drijven en kan ook niet in de grond trekken. Voordat het kan branden, moet het eerst verdampen en met de verhouding LNG-lucht precies goed zijn: dat wil zeggen dat tussen de vijf en vijftien procent van het mengsel uit aardgas moet bestaan. Bij te veel of te weinig aardgas is het onbrandbaar. Of deze verhouding goed is, is onder meer afhankelijk van het weer: als het hard waait, vervliegt het aardgas en zal niet de goede verhouding ontstaan. Bovendien moet er ook een ontstekingsbron zijn. LNG zal nooit spontaan ontbranden. Hoe veilig is LNG-vervoer over de weg? In Noorwegen en de VS rijden vrachtwagens al jaren op LNG. Hier hebben zich nooit ernstige ongelukken voorgedaan. Bovendien worden er hoge eisen aan de trucks gesteld. Zo is de kans op een ernstige beschadiging van een truck bij een aanrijding minimaal. Deze eisen zijn er bijvoorbeeld om te zorgen dat bij een aanrijding van een LNG-truck de tank heel blijft. Zie verder de vraag hierboven. Hoe veilig is het vervoer van LNG per schip? LNG wordt al sinds de jaren 60 vervoerd per schip en in die afgelopen vijftig jaar zijn er geen ernstige incidenten geweest waarbij slachtoffers zijn gevallen. Er zijn 2 kleine branden gerapporteerd die (in de tank) zijn ontstaan door blikseminslag. Hierdoor is damp bij een vent riser ontbrand. Dit is gewoon geblust omdat het niet naar binnen kan slaan bij gebrek aan zuurstof. Daarnaast zijn er 4 kleinere spill incidenten geweest in de jaren 60 en 70 waardoor staal van het dek gescheurd is. Ook de stranding van de El Paso Paul Kayser met hoge snelheid (17 knopen) op de rotsen bij Gibraltar is een vaak aangehaald incident. Ondanks enorme bodemschade is er geen druppel LNG vrijgekomen. Dit gebeurde in In de haven gaan we de schepen laden in een aparte insteekhaven zodat de kans op aanvaringen met andere schepen zeer klein is. Het risico voor een aanvaring tijdens laden en lossen is daarmee minimaal volgens het ALARP principe (As low as reasonably practicable). LNG schepen dienen zich 24 uur voor aankomst te melden bij de Havenmeester en zijn verplicht een loods aan boord te nemen. Dit geldt overigens voor alle zeeschepen die gevaarlijke stoffen vervoeren. Bij het aanmeren en ontmeren zal ook sleepbootassistentie worden verleend. Daarnaast schrijft onder meer het Havenreglement voor dat uitsluitend LNG-schepen het nieuwe LNG bassin in mogen varen. Andere schepen worden niet toegelaten. De schepen worden bovendien periodiek gekeurd om na te gaan of ze nog aan de strenge veiligheidsnormen voldoen. Zonder deze periodieke keuring mogen de schepen geen LNG laden bij onze overslaginstallatie. Pagina 4 van 5

5 Hoe zit het met de vergunningen? Wij zullen in september starten met het vergunningprocedure en naar verwachting in april de beschikkingen ontvangen. Wat gebeurt er als er een tankauto met LNG verongelukt? De tank mag bij normale botsingen niet scheuren. De tanks zijn dubbelwandig en de tussenruimte tussen de tanks is zo goed als mogelijk vacuüm getrokken. Vergelijkbaar met de tussenruimte bij dubbelglas. Als er toch een gat in de tankwand komt zal het LNG verdampen en snel vervliegen. Zie verder de vraag hierboven: Wat gebeurt er als er dan toch LNG vrijkomt?. Hoe wordt de veiligheid gewaarborgd? De nieuwe LNG-haven is zo aangelegd dat hij met korte en eenvoudige manoeuvres te bereiken is en is afgescheiden van het doorgaande scheepvaartverkeer. Daarnaast beschikt de haven van Rotterdam over een modern Verkeersmanagement (VTS) en een hoog niveau van nautische dienstverlening (loodsen, sleepdiensten en roeiers). De haven is volledig ingericht op een professionele handhaving van de veiligheid op het hoogste niveau. De LNG-schepen en de laad- en losconstructies voldoen aan strikte veiligheidsnormen en er worden strenge veiligheidsprocedures toegepast. Ditzelfde geldt voor het vervoer van LNG over de weg. Net als aan vervoer van andere gevaarlijke stoffen, stelt de overheid ook strenge eisen aan het vervoer van LNG. Wie betaalt deze terminal? Gasunie en Vopak betalen elk voor de helft mee aan deze terminal. Betaalt de overheid ook mee? Nee, het is een investering door de twee bedrijven. Wel is het mogelijk dat er wat subsidie vanuit Brussel komt omdat het gaat om een project dat in het Europese beleidskader past. Kan ik jullie later nog vragen stellen? Ja natuurlijk; u kunt ons mailen en via de website houden u graag op de hoogte van de voortgang. Pagina 5 van 5

Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015

Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015 Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen Jan Van Houwenhove 3 December 2015 Agenda Cryo Advise Aardgas - eigenschappen Voordelen Uitdagingen Cryo Advise advies voor LNG systemen

Nadere informatie

WHITEPAPER. Duurzaam transport met LNG-trucks

WHITEPAPER. Duurzaam transport met LNG-trucks WHITEPAPER Duurzaam transport met LNG-trucks Het terugbrengen van de CO 2 uitstoot is een belangrijk thema binnen de transportsector. Zowel dienstverleners als verladers trekken hierbij vaak samen op.

Nadere informatie

LNG is meer dan een nieuwe brandstof Het is pure concurrentiekracht... LNG, de brandstof van de toekomst is nu beschikbaar

LNG is meer dan een nieuwe brandstof Het is pure concurrentiekracht... LNG, de brandstof van de toekomst is nu beschikbaar LNG is meer dan een nieuwe brandstof Het is pure concurrentiekracht... LNG, de brandstof van de toekomst is nu beschikbaar De transportsector stapt over op LNG... De brandstof van de toekomst Liquefied

Nadere informatie

LNG IS MEER DAN EEN NIEUWE BRANDSTOF... HET IS PURE CONCURRENTIEKRACHT DE LNG SPECIALIST LNG LNG, DE BRANDSTOF VAN DE TOEKOMST SOLUTIONS

LNG IS MEER DAN EEN NIEUWE BRANDSTOF... HET IS PURE CONCURRENTIEKRACHT DE LNG SPECIALIST LNG LNG, DE BRANDSTOF VAN DE TOEKOMST SOLUTIONS DE LNG SPECIALIST LNG IS MEER DAN EEN NIEUWE BRANDSTOF... HET IS PURE CONCURRENTIEKRACHT LNG, DE BRANDSTOF VAN DE TOEKOMST LNG SOLUTIONS DE TRANSPORTSECTOR STAPT OVER OP LNG... DE BRANDSTOF VAN DE TOEKOMST

Nadere informatie

De groene delta van Nijmegen

De groene delta van Nijmegen GDF SUEZ LNG Solutions Workshop GDF SUEZ LNG Solutions - 10 oktober 2014 Leon Sluiman Manager operations & Technology De groene delta van Nijmegen GDF SUEZ LNG Solutions WAT IS LNG LNG: HET PRODUCT Vloeibaar

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden

Nadere informatie

Liquefied Natural Gas / L N G

Liquefied Natural Gas / L N G Liquefied Natural Gas / L N G Eigenschappen van L N G 1/2 Natuurlijk gas dat terug gekoeld is tot 161 graden Celcius op welk moment het condenseert tot een kleurloze, reukloze, niet corrosieve en niet

Nadere informatie

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx

Nadere informatie

De kortste weg naar duurzaam transport. Maak kennis met de binnenvaart en haar koplopers

De kortste weg naar duurzaam transport. Maak kennis met de binnenvaart en haar koplopers De kortste weg naar duurzaam transport Maak kennis met de binnenvaart en haar koplopers De kortste weg naar duurzaam transport The Blue Road is de kortste weg naar een duurzame toekomst. Waarom? Omdat

Nadere informatie

LNG en Scheepvaart. Martin Quispel. Zwijndrecht 24 februari 2017

LNG en Scheepvaart. Martin Quispel. Zwijndrecht 24 februari 2017 LNG en Scheepvaart Martin Quispel Zwijndrecht 24 februari 2017 Het nationaal LNG Platform Doel platform: uitrol van LNG (vloeibaar gas) als nieuwe, schonere en stillere brandstof voor wegtransport en scheepvaart.

Nadere informatie

De SLIMME KEUZE voor

De SLIMME KEUZE voor Aardgas voor voertuigen De SLIMME KEUZE voor uw onderneming DATS 24, meer dan brandstof alleen DATS 24 maakt deel uit van Colruyt Group en zet ook resoluut in op duurzaamheid. DATS 24 draagt dus graag

Nadere informatie

Cryogeen LNG: Waar..

Cryogeen LNG: Waar.. Cryogeen LNG: Voor het mileu een zegen!! Voor incident bestrijders een ramp?! VBE Seminar, 07-10-2015 te Gorinchem 9-10-2015 Dick Arentsen, AGS/Veiligheidskundige/Fire Engineer Waar.. Vrachtwagens Bussen

Nadere informatie

Emissies, wet- en regelgeving. Leo van der Burg - projectmanager TCNN - projectmanager MariTIM - LNG Passenger Vessel

Emissies, wet- en regelgeving. Leo van der Burg - projectmanager TCNN - projectmanager MariTIM - LNG Passenger Vessel Emissies, wet- en regelgeving Leo van der Burg - projectmanager TCNN - projectmanager MariTIM - LNG Passenger Vessel Wetgeving ter stimulering duurzaam varen CCR (Centrale Commissie Rijnvaart): Eisen aan

Nadere informatie

Groen-Punt Groep B.V.

Groen-Punt Groep B.V. Conform 3.D.1 & 3.D.2 November 2014 Groen-Punt Groep B.V. Groen-aannemingsbedrijf Punt B.V. Groen Punt Uitzendorganisatie B.V. Chroomstraat 1d 3067 GN Rotterdam INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DEELNAME INITIATIEVEN...

Nadere informatie

EFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek

EFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek EFRO project Factsheets rondvaart Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek 2 Inhoud Inleiding Technische opties voor een schonere vloot Emissie in de praktijk Overzicht Conclusies

Nadere informatie

Peter Alkema beleidsadviseur Divisie Havenmeester

Peter Alkema beleidsadviseur Divisie Havenmeester Peter Alkema beleidsadviseur Divisie Havenmeester Missie Veiligheid Vlotheid Milieu OESO rapport (13/5) R dam en A dam: de havens dienen het milieu en leefklimaat te verbeteren 2 SECA Noordzee en Baltic

Nadere informatie

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

LNG: dé transitiebrandstof op weg naar een duurzame toekomst

LNG: dé transitiebrandstof op weg naar een duurzame toekomst LNG: dé transitiebrandstof op weg naar een duurzame toekomst LNG in de transportsector Liquid Natural Gas (LNG) is booming. Voor het overgrote deel wordt het geïmporteerde vloeibare aardgas in het landelijk

Nadere informatie

aardgas tank ik bij DATS 24 www.dats24.be CNG aardgas voor voertuigen De slimme ecomobiele toekomst is vandaag Transitiebrandstof

aardgas tank ik bij DATS 24 www.dats24.be CNG aardgas voor voertuigen De slimme ecomobiele toekomst is vandaag Transitiebrandstof CNG aardgas voor voertuigen CNG betekent letterlijk samengeperst natuurlijk gas en is eenvoudigweg de samengeperste variant van het aardgas dat we kennen voor huishoudelijk gebruik. CNG is al een tijdje

Nadere informatie

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland Jan Schouten Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values CO 2 -neutrale productie Eerste 100 % CO 2 -neutrale truckfabriek in Gent Windenergie, zonne-energie, biobrandstoffen

Nadere informatie

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS BOVENBOUW HAVO/VWO OPDRACHTEN DE HAVEN VAN ROTTERDAM Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven

Nadere informatie

Rijden op groen gas Feiten en cijfers

Rijden op groen gas Feiten en cijfers Rijden op groen gas Feiten en cijfers Rijden op groen gas Transporteurs, bedrijven en particulieren rijden steeds vaker op groen gas. Er komt meer groen gas beschikbaar en het aantal auto s dat op groen

Nadere informatie

Emissies door de zeescheepvaart,

Emissies door de zeescheepvaart, Indicator 26 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het betreft hier de feitelijke

Nadere informatie

Container Terminal Doesburg Presentatie

Container Terminal Doesburg Presentatie Container Terminal Doesburg Presentatie Container Terminal Rotra Familiebedrijf 4de generatie 860 medewerkers Koninklijk Actief in logistiek sinds 1909 Onberispelijk gedrag van het management Financieel

Nadere informatie

Clean fuel. LNG Facts & Figures

Clean fuel. LNG Facts & Figures 1 LNG Facts & Figures Waarom LNG Schoon Zonder nabehandeling voldoen aan emissie standaarden Veilig Lichter dan lucht als het verdampt Moeilijk ontsteekbaar Enorme voorraden Past in Europese doelstelling

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

Bussen die rijden op: Aardgas CNG = Compressed Natural Gas

Bussen die rijden op: Aardgas CNG = Compressed Natural Gas Bussen die rijden op: Aardgas CNG = Compressed Natural Gas Landelijke OGS Netwerkdag, 27 juni 2013 te Arnhem Dick Arentsen, AGS 1 Brandweer en Methaan Aardgas (zoals aan huis geleverd) Hogedruk (80 bar)

Nadere informatie

Mobiliteit. Verdiepende opdracht

Mobiliteit. Verdiepende opdracht 2015 Mobiliteit Verdiepende opdracht Inleiding In dit onderdeel kun je meer leren over het onderwerp Mobiliteit. Pagina 1 Inhoud 1. Mobiliteit... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 Pagina 2 1. Mobiliteit

Nadere informatie

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW OPDRACHTEN

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW OPDRACHTEN DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

Wie vooruit wil, rijdt duurzaam!

Wie vooruit wil, rijdt duurzaam! Wie vooruit wil, rijdt duurzaam! Noord-Nederland is een prachtig deel van Nederland. Prachtig vanwege de natuur, de mentaliteit van de mensen en de ruimte. Een plek waar duurzaamheid steeds meer ruimte

Nadere informatie

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW ANTWOORDEN

DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW ANTWOORDEN DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS MIDDENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

Er zit een raar luchtje aan biogas FTM

Er zit een raar luchtje aan biogas FTM 1 van 9 14-05-17 07:07 ftm.nl Er zit een raar luchtje aan biogas FTM Authentieke Journalistiek 13-17 minuten Onder druk van de gaslobby en de overheid stapt de Nederlandse transportsector over op een nieuwe

Nadere informatie

DUURZAME ENERGIE IN DE GARNALENVISSERIJ. 12 december 2014 Henk Oudman

DUURZAME ENERGIE IN DE GARNALENVISSERIJ. 12 december 2014 Henk Oudman DUURZAME ENERGIE IN DE GARNALENVISSERIJ 12 december 2014 Henk Oudman HOMARTEC Consultancy voor maritieme technologie; Sinds 2008; Machinekamer installaties; Specialisatie Energie en Milieu; Referenties:

Nadere informatie

MIB in de HAN 26 maart 2015 Alternatieve brandstoffen en industriële verbrandingsmotoren

MIB in de HAN 26 maart 2015 Alternatieve brandstoffen en industriële verbrandingsmotoren A MIB in de HAN 26 maart 2015 Alternatieve brandstoffen en industriële verbrandingsmotoren A MIB in de HAN 26 maart 2015 Alternatieve brandstoffen en industriële verbrandingsmotoren VIV? Wat is de VIV?

Nadere informatie

rubriek Wie brengt FORUM #14/25.07.13

rubriek Wie brengt FORUM #14/25.07.13 rubriek Wie brengt vaart in LNG? 16 Nederland als spil in de Europese gashandel. Met LNG als dé milieuvriendelijke brandstof voor de Nederlandse transportsector, komt die droom snel dichterbij. Maar voorlopig

Nadere informatie

Introductie. Havens als belangrijk knooppunt

Introductie. Havens als belangrijk knooppunt Les 3. Havens Introductie De onderdelen voor de pennen van Pennenland bv komen uit de Verenigde Staten. De bedrijven die deze onderdelen aan Pennenland verkopen (leveranciers) verschepen hun onderdelen

Nadere informatie

Hoe kan innovatie helpen?

Hoe kan innovatie helpen? Themabijeenkomst 16 december: Luchtvervuiling, en hoe houden wij Nederland mobiel? Verkeer Toenemende en invloed luchtvervuiling: van milieu-eisen op de sector hoe kan 2 Inhoud Waar komen verkeersemissies

Nadere informatie

3. Hoeveel tankstations in Vlaanderen beschikken thans over een vergunning voor CNG-levering? Graag een overzicht per provincie.

3. Hoeveel tankstations in Vlaanderen beschikken thans over een vergunning voor CNG-levering? Graag een overzicht per provincie. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 282 van MARTINE TAELMAN datum: 20 april 2015 aan ANNEMIE TURTELBOOM VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Alternatieve

Nadere informatie

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

BP Amsterdam Terminal

BP Amsterdam Terminal BP Amsterdam Terminal Distributie en Blending Terminal voor brandstoffen en componenten De BP Amsterdam Terminal (BAT) is gelegen aan de Hornweg in het Westelijk Havengebied van Amsterdam. De BAT is een

Nadere informatie

LPG en veiligheid. Autogas (LPG) Toepassingen LPG. Productie, invoer en uitvoer LPG. Ontwikkeling Nederlandse Autogasmarkt

LPG en veiligheid. Autogas (LPG) Toepassingen LPG. Productie, invoer en uitvoer LPG. Ontwikkeling Nederlandse Autogasmarkt Autogas (LPG) Autogas: LPG toegepast als autobrandstof. LPG en veiligheid LPG (Liquefied Petroleum Gas, vloeibaar gemaakt petroleumgas) is de verzamelnaam voor een grote groep brandbare koolwaterstoffen.

Nadere informatie

Activiteiten van leveranciers van biobrandstoffen, ontwikkelingen en toekomstverwachtingen

Activiteiten van leveranciers van biobrandstoffen, ontwikkelingen en toekomstverwachtingen Activiteiten van leveranciers van biobrandstoffen, ontwikkelingen en toekomstverwachtingen Eric van den Heuvel 18 maart 2015 Presentatie tijdens het Truck van de Toekomst evenement - Hardenberg Inpakken

Nadere informatie

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Als er één plek is die duidelijk maakt waarom Nederland in de moderne tijd zo n belangrijk handelsland is, dan is het Rotterdam wel. De haven ligt in de delta van

Nadere informatie

VOS Keten. Knelpunten en Kansen binnen Rotterdams havengebied

VOS Keten. Knelpunten en Kansen binnen Rotterdams havengebied VOS Keten Knelpunten en Kansen binnen Rotterdams havengebied Wie staat hier? Toon Boonekamp Adviseur Energie, Water en Afval Ondersteuning industriële klanten op de technische thema s duurzaamheid en contacten

Nadere informatie

Goevaers Consultancy. Geluid Trillingen en luchtkwaliteit Wat kan de Green Deal aanpak doen? 9 november 2016

Goevaers Consultancy. Geluid Trillingen en luchtkwaliteit Wat kan de Green Deal aanpak doen? 9 november 2016 GC Goevaers Consultancy Geluid Trillingen en luchtkwaliteit Wat kan de Green Deal aanpak doen? 9 november 2016 Onderwerpen Wie ben ik? Wat is een Green Deal? Wat is duurzame logistiek? Duurzaam vrachtvervoer

Nadere informatie

www.tcnn.nl Leo van der Burg - projectmanager TCNN - projectmanager MariTIM - LNG Passenger Vessel

www.tcnn.nl Leo van der Burg - projectmanager TCNN - projectmanager MariTIM - LNG Passenger Vessel Missie: economische versterking van Noord-Nederland door innovatie en samenwerking door het uitvoeren van concrete samenwerkingsprojecten tussen het MKB en de kennisinstellingen. www.tcnn.nl Leo van der

Nadere informatie

Impact van. emissienormen op de. maritieme sector. Jaap Kolpa, beleidsmedewerker Ministerie van IenM, afd. Zeevaart

Impact van. emissienormen op de. maritieme sector. Jaap Kolpa, beleidsmedewerker Ministerie van IenM, afd. Zeevaart Impact van emissienormen op de maritieme sector Jaap Kolpa, beleidsmedewerker Ministerie van IenM, afd. Zeevaart Earnewald, 11 september 2013 Luchtemissies door zeeschepen: Kort overzicht van begrippen

Nadere informatie

Wat is een explosie? Een explosie is een zeer snel verlopende brand met een vrijkomende (verwoestende) drukgolf.

Wat is een explosie? Een explosie is een zeer snel verlopende brand met een vrijkomende (verwoestende) drukgolf. Toolbox: Brand en Explosie Het doel van een toolboxmeeting is om de aandacht en motivatie voor veiligheid en gezondheid binnen het bedrijf te verbeteren. Wat is brand? Brand is een chemische reactie van

Nadere informatie

Klaar voor de toekomst. Scania Gasmotoren CNG & LNG

Klaar voor de toekomst. Scania Gasmotoren CNG & LNG Klaar voor de toekomst Scania Gasmotoren CNG & LNG Scania en het milieu Klimaatveranderingen ten gevolge van de uitstoot van broeikasgassen, steeds schaarser wordende natuurlijke grondstoffen (o.a. als

Nadere informatie

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS BOVENBOUW HAVO/VWO ANTWOORDEN DE HAVEN VAN ROTTERDAM Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven

Nadere informatie

GDF SUEZ LNG Solutions

GDF SUEZ LNG Solutions BECOMES GDF SUEZ LNG Solutions Nationale Distributiedag - 15 oktober 2015 Jan-Joris van Dijk Managing Director GDF SUEZ LNG Solutions GDF SUEZ LNG SOLUTIONS Een nieuw bedrijf binnen de groep met focus

Nadere informatie

LNG Veiligheid, hoe doe je dat?

LNG Veiligheid, hoe doe je dat? LNG Veiligheid, hoe doe je dat? Ernest Groensmit Voorzitter Werkgroep I LNG Veiligheid en Regelgeving Presentatie LNG Platform Vergadering 20 nov 2014 Schiedam LNG naar een nieuwe markt Source Transport

Nadere informatie

Op weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018

Op weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018 Op weg naar Doetinchem, 8 maart 2018 Agenda VDL Pieter Bastiaansen Mogelijkheden en ontwikkelingen batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch Suez Edwin Kramer Batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch

Nadere informatie

aardgas tank ik bij DATS 24 www.dats24.be CNG aardgas voor voertuigen De slimme ecomobiele toekomst is vandaag Transitiebrandstof

aardgas tank ik bij DATS 24 www.dats24.be CNG aardgas voor voertuigen De slimme ecomobiele toekomst is vandaag Transitiebrandstof aardgas voor voertuigen betekent letterlijk samengeperst natuurlijk gas en is eenvoudigweg de samengeperste variant van het aardgas dat we kennen voor huishoudelijk gebruik. is al een tijdje populair als

Nadere informatie

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019 AFID workshop Nienke Smeets, nienke.smeets@minienw.nl Gerben Passier, gerben.passier@rws.nl 21 maart 2019 EU Richtlijn Infrastructuur Alternatieve Brandstoffen Richtlijn uit 2014. Verplicht lidstaten tot

Nadere informatie

Samenvatting van de Invitation to Tender

Samenvatting van de Invitation to Tender C L E A N I N L A N D S H I P P I N G CLINSH, de Vlootselectie II Samenvatting van de Invitation to Tender Voor u ligt de samenvatting van de aanbesteding Vlootselectie II voor het project Clean Inland

Nadere informatie

Scheepsafval. in het Noordzeekanaalgebied

Scheepsafval. in het Noordzeekanaalgebied Scheepsafval in het Noordzeekanaalgebied Scheepsafval in het Noordzeekanaalgebied Een schonere zee via een goed geregelde inzameling van scheepsafval. Met dat doel voor ogen heeft de EU vastgesteld dat

Nadere informatie

Veiligheid. voor alles

Veiligheid. voor alles Veiligheid voor alles Voor BASF Nederland, locatie De Meern betekent veiligheid: alles in het werk stellen om te voorkomen dat er iets mis gaat. In deze brochure leest u hoe we dat doen. Veiligheid is

Nadere informatie

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE SPREEKBEURT 1/8 Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE Q8KPE is gelegen in Rotterdam Europoort. De locatie Europoort heeft de grootste haven ter wereld waar veel producten worden gemaakt en verhandeld. Voor

Nadere informatie

BRANDSTOFFEN WEGVERKEER

BRANDSTOFFEN WEGVERKEER BRANDSTOFFEN WEGVERKEER Update toekomstverkenning Paul Hofmeijer, 25 juni 2013 Partner MMG Advies Voor strategie, organisatieadvies en duurzame mobiliteit AGENDA 1. Actualiteiten uit media & drivers 2.

Nadere informatie

De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer;

De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer; Regeling van de Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, van 2004, nr. KvI2004113915 tot wijziging van de Regeling op-, overslag en distributie benzine milieubeheer

Nadere informatie

CO2 Reductie. Samen beter voor buiten

CO2 Reductie. Samen beter voor buiten CO2 Reductie Samen beter voor buiten CO2 Reductie Door middel van deze presentatie willen wij u informeren over ons energiebeleid. Daarnaast willen wij u oproepen om ook binnen uw bedrijf een actief beleid

Nadere informatie

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 Een advies aan de Provincie Zuid-Holland Maart 2019 Zuid-Holland kent een dubbele urgentie voor ontwikkelen groene waterstofeconomie:

Nadere informatie

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken Hoofdstuk 5 In vuur en vlam 5.1 Brand! Voorwaarden voor verbranding Ontbrandingstemperatuur De temperatuur waarbij een stof gaat branden De ontbrandingstemperatuur is ook een stofeigenschap. Er zijn drie

Nadere informatie

CO 2 Prestatieladder. Ketenanalyse diesel. Aspect(en): 4.A.1

CO 2 Prestatieladder. Ketenanalyse diesel. Aspect(en): 4.A.1 CO 2 Prestatieladder Ketenanalyse diesel Auteur: Dhr. A.J. van Doornmalen Aspect(en): 4.A.1 Vrijgegeven: Dhr. A.J. van der Heul Datum: 17 april 2014 Inhoudsopgave 1.0 Inleiding... 3 2.0 Doelstelling...

Nadere informatie

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk

Nadere informatie

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector Groeiplan voor warmte een initiatief van provincies, gemeenten en sector 27 november 2015 De Provincies Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Holland, en Limburg, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de Gemeenten

Nadere informatie

Agenda. De uitdaging. Euro normen ENVIRONMENTAL VEHICLE STRATEGY. De uitdaging. Dubbele strategie. Hybride techniek & potentieel

Agenda. De uitdaging. Euro normen ENVIRONMENTAL VEHICLE STRATEGY. De uitdaging. Dubbele strategie. Hybride techniek & potentieel Agenda De uitdaging Dubbele strategie Hybride techniek & potentieel Methaan-diesel techniek & potentieel ENVIRONMENTAL VEHICLE STRATEGY p2 De uitdaging Euro normen Wettelijk kader Opwarming van de aarde

Nadere informatie

Wat kan de kennistafel LNG hierin betekenen?

Wat kan de kennistafel LNG hierin betekenen? Landelijk Informatiepunt Omgevallen Gevaarlijke Stoffen Het gedrag van LNG bij incidenten Wat kan de kennistafel LNG hierin betekenen? 7-9-2016 Marco van den Berg 1 Kennistafel LNG Relevante kennis verzamelen

Nadere informatie

de Nieuwe PGS 25 Aardgasvulstations

de Nieuwe PGS 25 Aardgasvulstations de Nieuwe PGS 25 Aardgasvulstations Erik Büthker 1 december 2009 congres Relevant Ringwade 71, 3439 LM, Nieuwegein Postbus 1033, 3430 BA, Nieuwegein Tel: (030) 285 3320 Fax: (030) 285 4850 info@cngnet.nl

Nadere informatie

Tunnels en alternatieve brandstoffen. Jetty Middelkoop AGS brandweer AA

Tunnels en alternatieve brandstoffen. Jetty Middelkoop AGS brandweer AA Tunnels en alternatieve brandstoffen Jetty Middelkoop AGS brandweer AA Soorten alternatieve brandstoffen Elektrisch Hybride CNG LNG Waterstof Incidenten: elektrisch 26 februari 2015, Amsterdam Gevaren:

Nadere informatie

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom

Nadere informatie

Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2

Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Klimaatdoelstellingen in Nederland Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% zijn

Nadere informatie

Transportbrandstoffen uit biomassa

Transportbrandstoffen uit biomassa Transportbrandstoffen uit biomassa Bio-energiedag Oost Nederland 01 november 2012 Erik Büthker business development manager Ballast Nedam Concessies [1] Inhoud Rol Ballast Nedam Waarom aardgas/ biomethaan

Nadere informatie

Energietransitie en transportveiligheid

Energietransitie en transportveiligheid Energietransitie en transportveiligheid Nils Rosmuller Lector Transportveiligheid (IFV) Kennistafel transport gevaarlijke stoffen 4 februari 2019 Rode draad Energietransitie en de veiligheidsregio: grote

Nadere informatie

Introductie. Duurzame stedelijke distributie. Goevaers Consultancy. België 16 februari 2013

Introductie. Duurzame stedelijke distributie. Goevaers Consultancy. België 16 februari 2013 Goevaers Consultancy Duurzame stedelijke distributie België 16 februari 2013 GC Introductie Duurzaam goederen vervoer Duurzaamheid vraagt om samenwerking in de keten Nieuwe technologieën kunnen alleen

Nadere informatie

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - HAVO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2014

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2014 Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2014 CO 2 Prestatieladder - Niveau 3 Datum: 1 november 2014 Versie: 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Basisgegevens... 2 2.1 Beschrijving van de organisatie...

Nadere informatie

GTL SPECIAL 2013. nieuw product nu leverbaar! Alternatieve brandstoffen. Gat in de markt of verre toekomstmuziek? januari 2013. in gesprek met...

GTL SPECIAL 2013. nieuw product nu leverbaar! Alternatieve brandstoffen. Gat in de markt of verre toekomstmuziek? januari 2013. in gesprek met... GTL SPECIAL 2013 januari 2013 Gas To Liquid nieuw product nu leverbaar! in gesprek met... Alternatieve brandstoffen. Gat in de markt of verre toekomstmuziek? GTL FEITEN REDUCEER UW CO2 FOOTPRINT MET GTL!

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 1. De haven 2. Soorten havens 3. Soorten vracht 4. Lossen en laden 5. Werken in de haven 6. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. Inleiding 1. De haven 2. Soorten havens 3. Soorten vracht 4. Lossen en laden 5. Werken in de haven 6. Filmpjes Pluskaarten De haven inhoud blz. Inleiding 3 1. De haven 4 2. Soorten havens 5 3. Soorten vracht 7 4. Lossen en laden 10 5. Werken in de haven 12 6. Filmpjes 14 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 18 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

TITEL Deelname regionale aanbesteding van oplaadpunten voor elektrische auto s.

TITEL Deelname regionale aanbesteding van oplaadpunten voor elektrische auto s. RAADSVOORSTEL Van : Burgemeester en Wethouders Reg.nr. : 4562162 Aan : Gemeenteraad Datum : 17 december 2013 Portefeuillehouder : Wethouder J.C. Buijtelaar Wethouder C. van Eijk Agendapunt : B&W-vergadering

Nadere informatie

1. Algemeen. Notitie. Equivalent Unit). l:\doc\i\2009\056201\i2009056201n001-v002.docx 14-06-2011 1

1. Algemeen. Notitie. Equivalent Unit). l:\doc\i\2009\056201\i2009056201n001-v002.docx 14-06-2011 1 Notitie Project Rotterdam World Gateway Betreft Bijlage 1: niet-technische samenvatting Ons kenmerk I.2009.0562.01.N001 Versie 002 Datum 14 juni 2011 Verwerkt door KR SEN Contactpersoon ir. E.A. (Edward)

Nadere informatie

GTL SPECIAL 2013. nieuw product nu leverbaar! Alternatieve brandstoffen. Gat in de markt of verre toekomstmuziek? januari 2013. in gesprek met...

GTL SPECIAL 2013. nieuw product nu leverbaar! Alternatieve brandstoffen. Gat in de markt of verre toekomstmuziek? januari 2013. in gesprek met... GTL SPECIAL januari nieuw product nu leverbaar! in gesprek met... Alternatieve brandstoffen. GTL FEITEN REDUCEER UW CO2 FOOTPRINT MET GTL! column Peter Ontwikkelingen Zoals in GEVAT #4 (december jl.) reeds

Nadere informatie

LPG tanktransport veiliger. Moment van de BLEVE uitgesteld door hittewerende bekleding

LPG tanktransport veiliger. Moment van de BLEVE uitgesteld door hittewerende bekleding LPG tanktransport veiliger Moment van de BLEVE uitgesteld door hittewerende bekleding Doelstelling presentatie De regionale Brandweer van de VRK kan: De LPG-tankwagens die zijn voorzien van de hitte werende

Nadere informatie

LNG als alternatieve motorbrandstof

LNG als alternatieve motorbrandstof Ministerie van Infrastructuur en Milieu DG Milieu/ Directie Veiligheid & Risico s LNG als alternatieve motorbrandstof Recente ontwikkelingen Meindert Timmer Ministerie van I&M/DGMi directie Veiligheid

Nadere informatie

Van visie naar doen. De rol van gas en Gasunie in de duurzame energievoorziening

Van visie naar doen. De rol van gas en Gasunie in de duurzame energievoorziening Van visie naar doen De rol van gas en Gasunie in de duurzame energievoorziening Feb. 2017 1 2 Onze visie op energietransitie Het doel is: klimaatbelasting verminderen door CO2-reductie. Dit betekent: per

Nadere informatie

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2013

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2013 Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2013 CO 2 Prestatieladder - Niveau 3 Datum: 1 november 2013 Versie: 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Basisgegevens... 2 2.1 Beschrijving van de organisatie...

Nadere informatie

1.5 Alternatieve en gasvormige brandsstoffen

1.5 Alternatieve en gasvormige brandsstoffen 1.5 Alternatieve en gasvormige brandsstoffen Vooreerst worden de gasvormige brandstoffen uiteengezet. Vervolgens worden de verschillende alternatieve brandstoffen. 1.5.1 Gasvormige brandstoffen Aardgas

Nadere informatie

Kwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart. Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017

Kwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart. Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017 Kwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017 Achtergrond Verkennende studie uitgevoerd door STC-NESTRA en EICB in opdracht voor het

Nadere informatie

Als het schoner kan, moet het schoner. Felix Guttmann

Als het schoner kan, moet het schoner. Felix Guttmann Als het schoner kan, moet het schoner Felix Guttmann Plaatjes vieze boten, HIR, BBA Plaatjes schone boten Monne, Hopper, City Tender, Canal Bus Historisch perspectief 1990 eerste aanzet milieubeleid (electrisch,

Nadere informatie

Op ontdekkingstocht naar aardolie

Op ontdekkingstocht naar aardolie O p o n t d e k k i n g s t o c h t n a a r a a r d o l i e Op ontdekkingstocht naar aardolie Miljoenen jaren geleden De mens heeft in de loop van de tijd vele vormen van energie gebruikt: spierkracht,

Nadere informatie

DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2

DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2 DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2 2013 2014 2015 2017 / 2018 10-pagers functionaliteiten: - beleidsverkenning INEK: integraal nationaal energie en klimaat plan - bestuurlijk stuk (TK) - alle lidstaten

Nadere informatie

De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen.

De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen. Toelichting bij Voorbeeldopgaven Syllabus Nieuwe Scheikunde HAVO De opgave is een bewerking van de volgende CE-opgave: LPG 2007-2de tijdvak De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift

Nadere informatie

GREEN AWARD FOUNDATION

GREEN AWARD FOUNDATION Bijeenkomst milieu-indices voor zeeschepen Rotterdam, 16 september 2010 Karin Struijk, Deputy Managing Director A simple, recognised tool to address air quality issues in ports The link between environment

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 2016

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 2016 Voortgangsrapportage CO 2 reductie 2016 CO 2 Prestatieladder - Niveau 3 Datum: 4 april 2017 Versie: 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Basisgegevens... 2 2.1 Beschrijving van de organisatie... 2 2.2

Nadere informatie

Transitie naar elektrisch vervoer

Transitie naar elektrisch vervoer Transitie naar elektrisch vervoer Chantal de Graaf 10 oktober 2018 Ecomobiel Over EVConsult Unieke expertise op het gebied van duurzaam vervoer Missie: het versnellen van de transitie naar 100% zero emissie

Nadere informatie

Datum 10 juli 2018 Betreft Beantwoording van vragen over de reductie van broeikasgas in relatie tot biomassa

Datum 10 juli 2018 Betreft Beantwoording van vragen over de reductie van broeikasgas in relatie tot biomassa > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland.

Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Wij zijn gevestigd in Yerseke, dicht bij de havens van Rotterdam en Antwerpen

Nadere informatie