Seksuele ontwikkeling bij jongeren: risicovol of plezierig?

Transcriptie

1 Seksuele ontwikkeling bij jongeren: risicovol of plezierig? Katrien Symons, Vakgroep Sociologie, UGent Sexpertlezing 1 juni 2011

2 Seks en jongeren: een hot topic Jongeren Seks is leuk Beleid Seks is leuk, onder de juiste voorwaarden Onderzoek Seks is een risico

3 Seksuele ontwikkeling bij jongeren: risicovol of plezierig? 1. Onderzoekslijnen 2. Onderzoek in

4 1. Onderzoekslijnen Onderzoek rond seks en jongeren vanuit twee perspectieven: A. Risicoperspectief Seksueel gedrag bij jongeren is risicovol B. Ontwikkelingsperspectief Seksueel gedrag bij jongeren is een normatieve ontwikkelingstaak

5 A. Seksueel gedrag bij jongeren wordt voornamelijk bestudeerd vanuit een risicoperspectief Klemtoon op de risico s Fysieke gezondheid (soa s, hiv, zwangerschap) Mentale gezondheid (mentaal welbevinden, spijt, ) Geen éénduidige definitie van seksueel risicogedrag Op zoek naar de voorspellersvoor seksueel risicogedrag

6 Seksueel risicogedrag gekaderd binnen het probleemgedragsyndroom Probleemgedragsyndroom Verschillende vormen van risicogedrag komen samen voor (alcohol, geweld, drugs, spijbelen, ) Een gemeenschappelijke set achtergrondvariabelen maken jongeren prone to risk taking Seks als een specifieke vorm van risicogedrag Niet-seksueel risicogedrag Seksueel risicogedrag Seksueel risicogedrag A Seksueel risicogedrag B

7 Voorspellers van seksueel risicogedrag Biologische voorspellers Vroege intrede in puberteit Hogere testosteronniveaus Psychologische voorspellers Keuzetheorieën Persoonlijkheid, stress, welbevinden Sociologische voorspellers Gezinskenmerken Vriendengroep Attitudes, normen, religie, aspiraties

8 Seksueel gedrag vanuit een risicoperspectief Bio-psycho-sociale voorspellers Seksueel risicogedrag Niet-seksueel risicogedrag Soa s, HIV, zwangerschap,

9 Tekortkomingen risicoperspectief Weinig ruimte voor de studie van normaal seksueel gedrag bij jongeren Ontwikkeling tot een seksueel gezonde volwassene Seksueel gedrag > Seksueel risicogedrag Weinig aandacht voor seksuele gezondheid Seksuele gezondheid > afwezigheid van ziekte Gebrek aan multisystemisch perspectief

10 B. Seksueel gedrag als een ontwikkelingstaak Seksueel actief worden is een taak, die competenties vereist samen met andere ontwikkelingen verloopt in progressieve stappen verloopt Bepaalde jongeren slagen beter in deze taak dan andere (voorspellers) Seksuele gezondheid is het resultaat van hoe deze taak volbracht wordt

11 Seksueel gedrag vanuit ontwikkelingsperspectief Bio-psycho-sociale voorspellers Seksueel gedrag Risicogedrag Niet-seksueel risicogedrag Seksuele gezondheid

12 Uitdagingen bij de studie van seksueel gedrag als ontwikkelingstaak Er dient aandacht te zijn voor: een breed gamma aan seksuele gedragingen kenmerken van die seksuele gedragingen een genuanceerde definiëring van seksueel risicogedrag verschillende indicatoren van seksuele gezondheid

13 Seksuele ontwikkeling bij jongeren: risicovol of plezierig? 1. Onderzoekslijnen 2. Onderzoek in

14 2. Onderzoek in Nederland en Vlaanderen Eerder vanuit een ontwikkelingsperspectief: A. Seksuele handelingen Welke seksuele handelingen stellen jongeren? B. Voorspellers Welke jongeren? C. Seksuele gezondheid Welke seksuele trajecten gaan samen met een goede seksuele gezondheid?

15 A. Seksuele handelingen Ervaringen: Eerste tongzoen gemiddeld op 13,4 jaar Eerste geslachtsgemeenschap gemiddeld op 15,5 jaar De overgrote meerderheid van de jongeren legt een geleidelijk progressief parcours af (73% NL; 83% VL) Hoe intiemer, hoe vaker met vaste partner (90% bij geslachtsgemeenschap) 18% van de jongeren (12-25 jaar) hadden de laatste keer seks buiten een vaste relatie Jongeren kiezen er zelf voor om seks te hebben

16 B. Voorspellers Jongeren die geen lineair parcours afleggen, op een normatief vroege leeftijd starten, of instrumentele seks hebben: etnische minderheden opleidingsniveau problematische gezinsachtergrond ervaring met seksueel misbruik psychische problemen

17 C. Seksuele gezondheid Jongeren die geen lineair parcours afleggen: vertonen meer seksueel risicogedrag vertonen meer niet-seksueel risicogedrag hebben een lagere interactiecompetentie met losse partners hebben vaker seks onder invloed van alcohol hebben vaker seks onder druk van leeftijdsgenoten hebben vaker seks om andere dan intimiteitsmotieven

18 Seksuele ontwikkeling bij jongeren: risicovol of plezierig? 1. Onderzoekslijnen 2. Onderzoek in

19 2 doelstellingen: 3. Sexpert A. Bijdrage aan de wetenschap Studie van seksualiteit als een ontwikkelingstaak van jongeren B. Bijdrage aan het beleid Inzichten over de strategieën die seksuele ontwikkeling succesvol maken

20 A. Bijdrage aan de wetenschap Een ruim gamma aan indicatoren van seksueel gedrag typologieën van seksueel gedrag genuanceerd beeld van seksueel risicogedrag Een ruim gamma aan indicatoren van seksuele gezondheid beleving, motieven en competenties fysieke gezondheid Een multi-systemisch perspectief mbt voorspellers biopsychosocialevoorspellers correlatie met niet-seksueel risicogedrag

21 B. Bijdrage aan het beleid Info verspreiden en communiceren vanaf eerste stappen project Stimuleren van de implementatie van de bevindingen binnen een strategie voor seksuele gezondheid

22 Seks en jongeren: een hot topic Jongeren Seks is leuk Beleid Seks is leuk, onder de juiste voorwaarden Sexpert Onder welke voorwaarden is seks een positieve ervaring voor jongeren?

23 Contact:

24 Cijfers: - de Graaf, H., & Rademakers, J. (2009). Seks in de groei: Update anno Utrecht: Rutgers Nisso Groep - Bakker, F., de Graaf, H., de Haas, S., Kedde, H., Kruijer, H., & Wijsen, C. (2009). Seksuele gezondheid in Nederland Utrecht: Rutgers Nisso Groep. - de Graaf, H., Meijer, S., Poelman, J., & Vanwesenbeeck, I. (2005). Seks onder je 25 e : Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno Delft: Eburon. - Beyers, W. (2010). Samenvatting van de gegevens uit het onderzoek over seksueel gedrag Niet-uitgegevenonderzoeksrapport, Universiteit Gent, België.