Jaarstukken Versie:

Transcriptie

1 Jaarstukken 21 Versie: 5...

2

3 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 1.1 Leeswijzer 2 Algemeen 2.1 Samenstelling stadsbestuur 2.2 Uitvoeringsprogramma Binnenstad 2.3 Uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid 2.4 Grotestedenbeleid (GSB) 2.5 Kerngegevens Jaarverslag 3.1 Rekeningresultaat 3.2 Programmaverantwoording Bestuur en dienstverlening Veiligheid Economie en toerisme Bereikbaarheid Omgevingskwaliteit Stedelijke ontwikkeling Jeugd en onderwijs Cultuur, sport en recreatie Welzijn en zorg Werk en Inkomen Overzicht van algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 3.3 Paragrafen Financiering Grondbeleid Lokale heffingen Bedrijfsvoering Verbonden partijen Onderhoud kapitaalgoederen Weerstandsvermogen Jaarrekening 4.1 Balans 4.2 Programmarekening 4.3 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 4.4 Toelichting op de balans 4.5 Toelichting op de programmarekening Begrotingsrechtmatigheid programma's Gerealiseerde dekkingsmiddelen Toelichting op het resultaat voor en na bestemming Overzicht aanwending onvoorzien Overzicht incidentele baten en lasten Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) 4.6 SISA verantwoording SISAtabel Overigen 5.1 Gebeurtenissen na balansdatum 5.2 Subsidies 5.3 Investeringen 5.4 Controleverklaring Bijlagen 6.1 Conversietabel programma, beleidsterrein, product

4 Staat investeringskredieten incl. af te sluiten Toelichting voortgang investeringskredieten Staat kredieten grondbedrijf incl. af te sluiten Toelichting reserves en voorzieningen Project control top Projecten 6.7 Sociaal jaarverslag 6.8 Begrippenlijst

5 Hoofdstuk 1 1 Voorwoord Op woensdag 3 maart 21 waren er gemeenteraadsverkiezingen.acht weken daarna, op donderdagavond 29 april, tekenden alle raadsfracties het bestuursakkoord; de fracties van D66, VVD, CDA en SP het beleidsakkoord en werden vijf wethouders geïnstalleerd. Voor drie van hen een nieuwe ervaring, de andere twee hadden dit al eerder of zelfs meerdere keren meegemaakt. De jaarrekening 29 was eind april 21 feitelijk al afgerond en gecontroleerd door de extern accountant. Eigenlijk is deze jaarrekening dus de eerste echte van het nu één jaar oude college. Hoewel ook hier de invloed van het vorige stadsbestuur nog zichtbaar en voelbaar is. Dit doordat de begroting voor 21 nog werd vastgesteld in de vorige raadsperiode, maar ook omdat het vorige college de eerste 119 dagen van het jaar nog het dagelijks gemeentebestuur vormde. Het jaar 21 sluit met een negatief saldo van 6,4 miljoen. Dit negatieve saldo wordt voor het grootste deel veroorzaakt door noodzakelijke afwaarderingen van een aantal oude, maar ook lopende vastgoedontwikkelingen. Over alle andere programma s is een vrijwel positief of zeer ruim positief saldo bereikt. Dat is enerzijds het resultaat van voorzichtig beleid maar anderzijds ook van achterblijvende realisaties. Voor het merendeel van de afwijkingen zijn goede en aanvaardbare verklaringen gegeven. We zijn echter niet in staat gebleken om al helemaal in control te komen. Hoewel in 21 belangrijke stappen zijn gezet om te komen tot een volwaardige in control situatie, zijn die verbeteringen nog niet voldoende uitgekristalliseerd om te voldoen aan de norm voor het afgeven van een volledige incontrolverklaring. Niet alleen in de uitvoering van de verbijzonderde interne controles dienen we verbeterslagen te maken, ook het bewaken van de verbeterpunten naar aanleiding van de interne controles is nog niet adequaat genoeg. Uit de interne controles blijkt, dat we bij een groot aantal processen nog belangrijke verbeteringen moeten aanbrengen. Dit geldt met name bij het proces inkoop en aanbesteding. Het gaat nog niet goed met de naleving van de Europese aanbestedingsregels. De geconstateerde fout bij het proces inkoop en aanbesteding is zo groot dat we voor het jaar 21 geen goedkeurende controleverklaring voor rechtmatigheid ontvangen, maar een verklaring met een beperking zoals dat heet. De gebrekkige naleving van de Europese aanbestedingsregels heeft het college er toe gebracht direct maatregelen te treffen. Het beheer van het inkopen en aanbesteden, maar ook het daarmee samenhangende contract en archiefbeheer, centraliseren we veel meer dan tot nu toe. Ook zullen we voor de afdelingen waar veelvuldig onrechtmatigheden zijn geconstateerd aanvullende interne beheersmaatregelen treffen en het toezicht verhogen. Dit resulteert onder meer in het (al dan niet tijdelijk) aanpassen van een aantal mandaten, het verplicht betrekken van inkoop en aanbestedingadviseurs bij inkoop en aanbestedingsprocessen en het stopzetten dan wel openbreken van onrechtmatige contracten. Maar om in control te komen, zijn we ook voor het jaar 21 al een eind op de goede weg. Dit wordt gelukkig ook onderkend door onze externe accountant. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het proces rondom de grondexploitaties. De waardering van grondexploitaties is dit jaar bij veel gemeenten een belangrijk thema. Tientallen Nederlandse gemeenten dreigen onder curatele te worden gesteld. Uit een extra en specifiek onderzoek door een extern bureau naar de waardering van de grondexploitaties blijkt de gemeente Leiden het goed te doen. Ze waardeert op een conservatieve en zorgvuldige wijze haar gronden en loopt, zeker in vergelijking tot veel andere gemeenten en voor zover nu te overzien, op dit moment geen grote financiële risico s. Ook de solvabiliteit van Leiden is rooskleurig, met een eigen vermogenspositie die 62 % van het balanstotaal bedraagt. Zelfs als we rekening houden met het feit dat bij de jaarrekening 212 enkele bestemmingsreserves voor onderhoud worden overgeheveld naar de voorzieningen blijft de vermogenspositie van Leiden zeer solvabel. Korte analyse van het resultaat De jaarrekening van de Gemeente Leiden is opgesteld met inachtneming van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Dit verplicht ons sommige mee of tegenvallers te presenteren Voorwoord 3

6 in de programmarekening voordat zij (eventueel en indien mogelijk) verrekend worden met een respectievelijke toevoeging of onttrekking van een bestemmingsreserve. Saldo verschil baten en lasten per programma tussen rekening 21 en begroting 211 (V=Saldo van baten en lasten valt positief uit t.o.v. begroot saldo, N=Saldo van baten en lasten pakt negatief uit t.o.v. begroot saldo) Programma Volgens regels BBV Na verrekening met de reserves Bedrag V/N Bedrag V/N 1 Bestuur en dienstverlening 2, V,4 V 2 Veiligheid,7 V,7 V 3 Economie en toerisme,3 V,3 V 4 Bereikbaarheid 1,5 V,9 V 5 Omgevingskwaliteit 8,3 V 8,3 V 6 Stedelijke ontwikkeling 17,7 N 25,3 N 7 Jeugd en onderwijs 2,1 V 1,7 V 8 Sport, cultuur en recreatie,9 V 1,4 V 9 Welzijn en zorg 2,1 V 2,1 V 1 Werk en inkomen,4 N,4 N AD Algemene middelen I en II 9. V 3,6 V Resultaat voor bestemming 8,8 V 6,4 N Saldo dotaties & onttrekkingen reserves 15.2 Resultaat na bestemming 6.4 N 6,4 N Bedragen * 1.. De rechterkolom geeft het snelst inzicht in de verschillen tussen de begroting en gerealiseerde saldi van baten en lasten per programma. Met name programma 6 Stedelijke ontwikkeling valt op met een tegenvaller van 25,3 miljoen. In 21 is de grond van de Oostvlietpolder afgewaardeerd tot agrarische grondprijzen.dit verlies is geboekt in 21 en verrekenen we conform het raadsbesluit pas in 211 met de vereveningsreserve. Zou deze verrekening ook al in 21 zijn geboekt, dan zou het resultaat na bestemming zelfs een kleine plus hebben gehad van 3 miljoen euro en bedroeg de totale tegenvaller op programma 6 na verrekening met de reserve slechts 15,9 miljoen. (Overigens nog steeds een forse afboeking.) Bij de toelichting op de programmarekening lichten we de tegenvallers uitgebreid toe. De grootste tegenvallers zijn de afboekingen van de historische kosten van het vastgoedcomplex ( 4,1 miljoen), terugdraaien van een te vroeg gefactureerde bijdrage van Oegstgeest aan de Brug Trekvaartplein ( 2,4 miljoen), risicoreservering voor een mogelijke terugbetalingsverplichting voor de VINEX subsidie Roomburg ( 4, miljoen) en het afboeken van de geactiveerde plankosten met de naam Mozaïek Zuid West ( 2,3 miljoen). Teleurstellend is het te moeten constateren, dat de bestuursrapportage per 3 juni 21 dit beeld van meeen tegenvallers nog niet gaf. Eind juni 21 hebben we het realisatievermogen van nog uit te voeren en gebudgetteerde activiteiten blijkbaar te hoog ingeschat. Doordat we die activiteiten uiteindelijk toch niet allemaal konden realiseren, zijn de lagere programmalasten in deze jaarrekening enigszins verrassend. Door scherper te gaan sturen op budgetoverheveling en harde afsluitingen bij het opstellen van de komende bestuursrapportages, moet de voorspellende kracht van tussentijdse rapportages in de komende jaren echt beter worden. Daarnaast draagt de frequentieverhoging bij aan het algemene streven om beter te beheersen. Zo zullen we in 212 op basis van de rapportage na (afsluiting na) vier maanden al vóór de zomer bijsturen, gevolgd door een tweede rapportage en bijsturing na acht maanden. 4 Voorwoord

7 Op zich is de conservatieve doorrekening van het halfjaarcijfer logisch te verklaren. Men houdt de eventuele meevallers liever nog even bij zich om te kunnen compenseren met eventuele tegenvallers in het tweede halfjaar. Dit ook vanuit de wetenschap dat de aandacht vooral zal uitgaan naar budgetoverschrijdingen. Ook de wil om meer te realiseren dan achteraf feitelijk haalbaar bleek, is op zich lovenswaardig. Toch moet het streven zijn tussentijdse rapportages op te leveren die een beter beeld geven van de werkelijkheid op dat moment. Ook al is dat nieuws niet altijd prettig. De jaarrekening van de Gemeente Leiden kent eind 21 een balanstotaal van ruim 811 miljoen euro. Met een eigen vermogen van bijna 53 miljoen kent Leiden een bijzonder hoge solvabiliteit van 62 %. Dit is in vergelijking met andere steden bijzonder hoog. Bij steden van gelijke omvang is een percentage tussen de 3 % en 4 % meer gangbaar.het lijkt raadzaam om het komend jaar meer inzicht te krijgen in deze verschillen met andere steden. Terugkijkend op het afgelopen jaar zijn heldere conclusies te trekken. De basis van de organisatie is nog steeds niet op orde en de sturing door management en bestuur is daardoor gebrekkig; het stuur zwabbert. De komende twee jaar zullen we zowel de basis op orde krijgen, als volledig in control komen door onder andere dit en volgend jaar (eindelijk) alle meerjarenonderhoudsplannen vast te gaan stellen en de financiële gevolgen te verwerken in de begroting van 213. We gaan gefaseerd over het jaar de interne controles uitvoeren, waarbij we strak sturen op het invoeren van de aanbevelingen. We gaan met ingang van volgend jaar al voor de zomer bijsturen op basis van een realistischer inzicht in de toestand na de vier eerste maanden. Deze en andere maatregelen vormen echter niet een doel in zichzelf. Laten we vooral niet vergeten, dat het doel ligt in de stad en haar inwoners! En op basis van de resultaten van vorig jaar mogen we voorzichtig optimistisch zijn. Geholpen door een soort economisch zeeklimaat (zachte winter, niet te warme zomers) gaat het, ook vergelijkenderwijs, niet slecht met Leiden. Maar daar waar elders het voorjaar al bijna is aangebroken en het snel zomer zal zijn, is de verwachting dat het in Leiden langer fris zal blijven, door het meer dan elders in Leiden neerslaan van de enorme bezuinigingen bij het Rijk. Uiteindelijk ligt daar dan ook de uitdaging voor de komende periode: zo snel mogelijk intern de boel op orde brengen om met nog meer kracht en precisie te kunnen doen wat goed is voor Leiden. Samen Leiden. Die mooie, oude, sociale en bereikbare stad van ontdekkingen! Namens het College van Burgemeester en Wethouders Robert Strijk Wethouder Financiën, Economie en Bereikbaarheid Voorwoord 5

8 1.1 Leeswijzer Ten opzichte van de 'Jaarstukken 29' zijn in de 'Jaarstukken 21' de volgende verbeteringen doorgevoerd. Jaarverslag Programmaverantwoording Toelichtingen financiele afwijkingen per programma In de Jaarstukken 29 was aan het einde van iedere afzonderlijke programmaverantwoording een paragraaf opgenomen met een toelichting over de financiële afwijkingingen van dat programma. Dezelfde informatie werd echter ook opgenomen in het hoofstuk 'Jaarrekening' onder paragraaf Begrotingsrechtmatigheid programma's. Omdat het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bepaalt dat deze informatie in ieder geval in de jaarrekening opgenomen moet worden, wordt deze informatie niet meer opgenomen in de afzonderlijke programmaverantwoordingen. Toelichtingen over investeringskredieten In een afzonderlijke paragraaf per programma werd in 29 een toelichting gegeven over investeringskredieten die per balansdatum ouder waren dan drie jaar en nog niet afgesloten werden. Tevens werd een toelichting opgenomen over investeringskredieten die per balansdatum waren overschreden. De informatie over investeringen was hierdoor nogal versnipperd. Daarom worden deze toelichtingen in 21 niet meer opgenomen in de afzonderlijke programma's, maar in het hoofdstuk 'Overigen' paragraaf 'Investeringen'. Zelfevaluatie In de jaarrekening 29 heeft het college per programma een aparte paragraaf opgenomen, waarin het college het gevoerde beleid in relatie tot de programmabegroting evalueert. Wettelijk legt het college verantwoording af over de programmarealisatie in het jaarverslag. De toegevoegde waarde van een zelfevaluatie werd als minimaal ervaren. Daarom vervalt de zelfevaluatie. Productenrealisatie De Productenrealisatie als apart boekwerk is bij de jaarrekening 21 vervallen. De financiële afwijkingen per product met een toelichting daarop zijn net als voorheen per programma opgenomen in het hoofdstuk 'Jaarrekening' onder paragraaf Begrotingsrechtmatigheid programma's. Burgerjaarverslag Er is geen burgerjaarverslag meer in de jaarrekening 21 opgenomen. Bijlagen Het Bijlagenboek is vervallen. De bijlagen zijn binnen bestaande hoofdstukken in de Jaarstukken 21 opgenomen, vervallen of opgenomen in een nieuw hoofdstuk Bijlagen in de Jaarstukken 21. Conversietabel programmabeleidsterreinproduct Deze tabel is opgenomen in het hoofdstuk Bijlagen in de Jaarstukken 21. Risicoinventarisatie In de Jaarstukken 29 was in de paragraaf Weerstandsvermogen een tabel met risico's opgenomen. Deze risico's werden vervolgens in het Bijlagenboek toegelicht. De toelichting is in de Jaarstukken 21 opgenomen in de paragraaf Weerstandsvermogen. Onderhoud kapitaalgoederen In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen wordt aangegeven hoe kapitaalgoederen in gemeentelijk eigendom worden beheerd. Onderdeel van deze paragraaf was een tabel die in het bijlagenboek verder werd toegelicht. De uitgebreide tabellen uit het bijlagenboek zijn in de Jaarstukken 21 opgenomen in de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen. Staat van voortgang investeringen inclusief af te sluiten kredieten Deze staat is opgenomen in hoofdstuk Bijlagen in de Jaarstukken 21. Toelichtingen op afgesloten investeringskredieten zijn opgenomen in hoofdstuk Overigen, paragraaf Investeringen. Overzicht subsidies Dit overzicht stond in 29 in het Bijlagenboek en in het hoofdstuk Overigen, paragraaf Subsidies. In 21 is het overzicht alleen opgenomen in het hoofdstuk Overigen, paragraaf Subsidies. 6 Voorwoord

9 Reserves en voorzieningen De tabellen zoals die in het Bijlagenboek 29 opgenomen waren stonden ook in de Toelichting op de balans. In de Jaarstukken 21 zijn deze tabellen alleen in de Toelichting op de balans opgenomen. De toelichtingen per reserve/voorziening zijn terug te vinden in het hoofdstuk Bijlagen. Personele sterkte en loonsom Deze tabel maakt in de Jaarstukken 21 onderdeel uit van de paragraaf Bedrijfsvoering. Rapportage Ruimte voor nieuw Beleid Deze rapportage is vervallen. Overzicht acties Leiden, stad van ambities Dit overzicht is vervallen. Resultaten post en telefoonbeantwoording Deze rapportage is opgenomen in de verantwoording van programma 1 Bestuur en dienstverlening. TOP 2 projectcontrol De TOP 2 projectcontrol is opgenomen in het hoofdstuk Bijlagen in de Jaarstukken 21. Voorwoord 7

10 8 Voorwoord

11 Hoofdstuk 2 2 Algemeen Algemeen 9

12 2.1 Samenstelling stadsbestuur Gemeenteraad De zetelverdeling in de gemeenteraad op 31 december 21 is als volgt: Partij Democraten 66 (D66) Aantal zetels 1 Partij van de Arbeid (PvdA) 6 Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) 6 Socialistische Partij (SP) 4 Christen Democratisch Appèl (CDA) 4 GroenLinks (GL) 4 Stadspartij Leiden Ontzet (SLO) 2 Leefbaar Leiden (LL) 1 Christen Unie (CU) 1 Partij voor de Dieren (PvdD) 1 E.H.T. (Noor) van der Vlist, griffier College van Burgemeester en Wethouders Op 28 april 21 is een nieuw college geïnstalleerd met de volgende samenstelling: Drs. H.J.J. (Henri) Lenferink burgemeester Bestuur, veiligheid en handhaving R. (Robert) Strijk (D66) wethouder bereikbaarheid, financiën en economie Mr. P.T. (Pieter) van Woensel (VVD) wethouder Ruimtelijke Ordening, Binnenstad en Publiekszaken R. (Roos) van Gelderen (SP) wethouder jeugd, zorg en welzijn Drs. J.J. (JanJaap) de Haan (CDA) wethouder Cultuur, Werk en Inkomen F. (Frank) de Wit (D66) wethouder onderwijs, sport en milieu Mr. drs. P.I.M. (Paul) van den Wijngaart, gemeentesecretaris / algemeen directeur In 21 is Han Bekkers als interim gemeentesecretaris/algemeen directeur aangesteld. 1 Algemeen

13 2.2 Uitvoeringsprogramma Binnenstad De uitvoeringsstrategie Met raadsbesluit RV9.5 is het programma vastgesteld en richt het college van B en W zich op de uitvoering van het programma via twee hoofdstrategieën: Op de 8 ambities worden jaarlijks vele inspanningen (projecten, (lijn)activiteiten en maatregelen) uitgevoerd. Op de 18 ontwikkellocaties worden fysieke ontwikkelingen voorzien. De beide strategieën zijn in 21 praktisch gemaakt door uitvoering van 78 inspanningen (projecten, activiteiten en maatregelen) die alle zijn opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Binnenstad 21. In totaal 66 van de 78 inspanningen hebben tot resultaten geleiden of zullen nog leiden tot resultaat. Daarmee levert de gemeente en de stadspartners een bijdrage aan de doelen van het programma Binnenstad. Van een derde deel van de inspanningen was vooraf niet verwacht dat deze pas in 211 tot resultaat zouden leiden. De redenen zijn gelegen in planningsoptimisme, onvoldoende capaciteit, afhankelijkheid van derden, onvoldoende of geen beschikbare middelen en verandering in sturing. Deze analyse zal aanleiding geven tot het maken van nadere afspraken over de sturing en beheersing van inspanningen. De Junimonitor van 21 heeft een goede voorspellende waarde over het uiteindelijk bereiken van de resultaten. De bijsturing door de ambtelijke opdrachtgevers is in zoverre adequaat dat de resultaten alsnog worden behaald, maar vrijwel alle pas in 211. Dit geeft aanleiding tot het overwegen van het eerder uitvoeren van monitor activiteiten, opdat eerdere bijsturing zal leiden tot het behalen van de resultaten in het lopende jaar. De resultaten op hoofdlijn Alle inspanningen van het programma Binnenstad zijn verdeeld in 5 aandachtsgebieden. In dit overzicht worden enkele behaalde resultaten weergegeven. Aandachtsgebied Resultaten op hoofdlijn Openbare Ruimte: De kwaliteit van de openbare ruimte is op een aantal aspecten verbeterd, zoals het water, de Leidse Loper, bloemen in de stad en bomen. Op gebied van handhaving is, naast het boeken van beleidsresultaten, ook de concrete aanpak in de openbare en gebouwde ruimte zichtbaar. Er is een start gemaakt met de aanpak van wees en zwerffietsen, uitstallingen en stoepborden. Een aantal beleidsproducten zijn in voorbereiding en worden in 211 afgerond: het kader voor inrichting en beheer van de openbare ruimte en het handboek. Voor de aanpak van bedrijfsafval in het kernwinkelgebied is in 21 een aanpak opgesteld die in 211 zal worden toegepast. Gebouwde Ruimte De monumentale waarden van de binnenstad van Leiden worden goed benut en versterkt door de succesvolle verruiming en toepassing van de subsidieregeling Historisch Stadsbeeld. Met de aanpak van de gevelreclame is de Steenstraat goed opgeknapt. De restauratie van de Burcht is met succes afgerond. Met het opstellen van een restauratie en beheerplan voor alle monumentale objecten in de openbare ruimte is de basis gelegd voor verdere kwaliteitverbetering. Cultuur, Evenementen en Promotie Een aanzienlijk deel van de met succes afgeronde inspanningen vallen onder de prestatieafspraken met Leiden Marketing, het Leids Filmfestival, de Leidse Schouwburg en de Museumgroep Leiden. Er is voortgang op de projecten de Lakenhal (restauratie, nieuwbouw en collectie) en Muziekcentrum de Nobel, alhoewel de complexiteit van beide projecten een vertragend effect heeft op de eerdere geplande voortgang. Op basis van een haalbaarheidstudie naar mogelijke centrale huisvesting van BplusC in het Rijnlandblok op de Breestraat is de conclusie getrokken dat dit niet realistisch is. Algemeen 11

14 Aandachtsgebied Resultaten op hoofdlijn Cluster Bereikbaarheid & Parkeren Op gebied van fietsgebruik is in het Aalmarktproject ruimte gevonden om een fietsenstalling in het kernwinkelgebied te maken en zijn 15 van de beoogde 6 fietsklemmen in de binnenstad toegevoegd. De inspanning 'exploitatie van het Stadsparkeerplan' heeft geleid tot het besluit om vooralsnog de huidige regeling voort te zetten. Dit vooral onder invloed van de aangekondigde bezuiniging en op de landelijke participatiebudget. De instelling van de commissie Hoogwaardig Openbaar Vervoer en het daarop volgende besluit van de gemeenteraad om onder andere een MERprocedure te voeren heeft tot vertraging van een aantal resultaten geleid. Dat betreft de activiteiten ter voorbereiding van de RGL zelf, het verkeerscirculatieplan, de openbaar vervoer visie Leiden regio en de inspanning met betrekking tot de nieuwe busroutes en haltes. 18 Ontwikkellocaties Het grootste deel van de inspanningen van 21 is gericht geweest op gebied en vastgoedontwikkeling: Stationsgebied, de Garenmarkt, de Kaasmarkt, de Lammermarkt, de Aalmarkt, de Meelfabriek, de ontwikkeling van de singelroute. Zonder uitzondering betreft dit projecten met een langere looptijd dan 21. Deze zullen dan ook allen terugkomen in het Uitvoeringsprogramma 211. Op al deze projecten zijn de inspanningen geleverd, ten dele met de beoogde resultaten. Zo is voor de Garenmarkt, de Lammermarkt en de Kaasmarkt besloten om deze ontwikkelingen via een aanbesteding in de markt te gaan zetten. Daarmee vertraagt weliswaar het proces, maar stijgt de kans op realisatie omdat reeds vele marktpartijen interesse hebben getoond. Voor het Aalmarktproject zijn de resultaten behaald door het in procedure brengen van het beeldkwaliteitplan en het bestemmingsplan. In het Leiden Centraal Project en de ontwikkeling van het Stationsgebied worden de inhoudelijke resultaten behaald, al zal besluitvorming over de Stedenbouwkundige visie en grondexploitatie in eerste helft 211 plaatsvinden. Positief is dat de aanpak en de resultaten worden gedragen door de stakeholders in dat gebied. Het masterplan singelroute is eveneens afgerond en zal naar verwachting in eerste kwartaal 211 in het college worden vastgesteld, inclusief financiële middelen voor de realisatie. CUP middelen Alle in 21 beschikbare middelen van het College Uitvoering Programma (CUP) zijn in 21 ingezet. Alleen voor het project Entree van de Stad geldt dat een deel van de middelen wordt doorgeschoven naar 211. Voor dit project heeft het college besloten (BW1.1275) om het project voort te zetten als onderdeel van het uitvoeringsprogramma Binnenstad en de Stationsweg onder te brengen bij het Leiden Centraal Project. Monitoring van het programma In de diverse begrotingsprogramma s zijn de inspanningen van het programma Binnenstad opgenomen. Monitoring op de doelen van het programma Binnenstad wordt uitgevoerd aan de hand van de in de programmabegroting opgenomen indicatoren. In overzicht: Doel Indicator Nummer in PB21 Meer bezoekers Aantal dagbezoeken aan Leiden door Nederlanders Aantal hotel en campingovernachtingen in Leiden e3.3c e3.3d Meer bestedingen Gemiddelde bestedingen van dagbezoekers aan Leiden per bezoek per persoon e3.3e Hogere waardering Rapportcijfer Leidenaren voor historische binnenstad Leiden Beoordeling door Leidenaren van Leidse binnenstad op 7 aspecten e3.3f e3.3g Doorontwikkeling van het programma Juist om meerjarige structuur en samenhang te geven aan de resultaten en inspanningen van het programma is een Meerjaren Uitvoeringsprogramma (MUP) door B&W vastgesteld (BW ). Ook wordt dit 12 Algemeen

15 MUP benut ter vergroting van het commitment van stadspartners en ontwikkelaars en beleggers. Met het MUP geeft de gemeente een perspectief voor de komende jaren. Met de stadspartners vindt regelmatig overleg plaats. Op verzoek van hen is het formele, gezamenlijke overleg veranderd naar 2 keer per jaar in de vorm van een voorjaarsoverleg met als doel een vinger aan de pols houden van de inspanningen en een najaarsoverleg met als doel een terugblik en een vooruitblik op het volgende jaar. In 21 is gebleken dat stadspartners een grote mate van betrokkenheid hebben bij de inspanningen van het programma Binnenstad. Toch is door een aantal stadspartners de oproep gedaan om meer in de voorbereidende fase van een inspanning betrokken te zijn dan te worden geconsulteerd wanneer de eerste resultaten zijn behaald. Het programma Binnenstad zal er voor zorgen dit in 211 te verbeteren. Stadspartners en gemeenteraad hebben in 21 een inspiratie werkbezoek afgelegd aan Breda, verkozen tot beste binnenstad van Nederland in 21. Algemeen 13

16 2.3 Uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid In het uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid wordt uitvoering, coördinatie en sturing gegeven aan de doelstellingen en uitgangspunten zoals deze in 29 zijn vastgesteld in de Kadernota Bereikbaarheid. De zaken die in het uitvoeringsprogramma worden aangepakt krijgen ook hun beslag in begrotingsprogramma Bereikbaarheid. Hiermee worden de doelen en uitgangspunten van het uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid doorvertaald naar het gemeentelijke beleid. De komende jaren wordt er in Leiden hard gewerkt om ervoor te zorgen dat de bereikbaarheid van de stad verbeterd wordt, en niet alleen voor het jaar 22 maar ook voor volgende generaties. Daarbij moet deze verbetering een positieve bijdrage leveren aan de leefkwaliteit van de stad Leiden. Centraal binnen het beleid staat daarom het stimuleren van duurzame mobiliteit. Dit beleid moet op termijn enerzijds een bijdrage leveren aan een kwalitatief goede leefomgeving (afname verkeersonveiligheid, geluidhinder en milieubelasting) en moet anderzijds zorgen voor de noodzakelijke bereikbaarheid van voorzieningen met fiets, ov, auto en te voet. Naast een aantal maatregelen op het gebied van mobiliteitsmanagement (het beïnvloeden van de vervoersvraag) en dynamisch verkeersmanagement (o.a. betere afstelling verkeerslichten) is een belangrijk onderdeel van de duurzame toekomstvisie een duidelijke structuur van het wegen en OVnet rond Leiden. De ringstructuur leidt doorgaand autoverkeer over verschillende ringwegen langs en door de agglomeratie en ontsluit de binnenstad met meer en beter openbaar vervoer dat de ringwegen kruist. De structuur is ontworpen met oog op de toekomst: hij kan in elk geval de komende decennia de verwachte groei van het verkeer aan. Resultaten 21 Voor de Ringweg Oost is in januari het kaderbesluit vastgesteld waarna de voorbereidingen voor de realisatiefase zijn gestart. Het uitblijven van bestuurlijke overeenstemming met Leiderdorp levert vertraging op waardoor grondverwerving en bestemmingsplanprocedures nog niet gestart konden worden. Voor het project is een projectbeheersplan opgesteld volgens de richtlijnen uit het rapport Leiden stad van ambities en volgens de richtlijn informatievoorziening grote projecten zoals deze ook in gebruik is bij de tweede kamer. Dit projectbeheersplan zal ook als uitgangspunt dienen bij de projectbeheersing en opzet van de projecten RijnGouweLijn; Ontsluiting Bio Sciencepark; en de Parkeergarages Lammermarkt en Garenmarkt. Het project RijnGouwelijn heeft enige vertraging opgelopen door besluiten rond de MER en het afwegingskader. Deze besluiten zijn genomen naar aanleiding van het advies van de commissie o.l.v dhr Boele Staal. Tegelijkertijd zijn de werkzaamheden aan het definitief ontwerp voor het tracé HooigrachtLangegracht doorgegaan en is het bestemmingsplan daarvoor gereed gemaakt. In het najaar is het kaderbesluit voor de ontsluiting van het BioSciencepark genomen. Daarmee is het startsein gegeven voor het voorbereiden van de concurrentiegerichte dialoog die moet leiden tot de keuze voor een geschikte partij voor contractering die zal plaats vinden volgens de methode design & construct. De voorbereidingen voor de realisatie in de periode verlopen darmee volgens plan. Met de kamer van koophandel en ondernemersverenigingen is in het afgelopen jaar maandelijks naar tevredenheid overleg geweest in het Platform bereikbaarheid Leidse Agglomeratie. Gezamenlijk zijn initiatieven gestart voor de verbetering van de communicatie over wegwerkzaamheden en over alternatieve oplossingen voor de bereikbaarheidproblematiek (bijvoorbeeld mobiliteitsmanagement of verbetering stadsdistributie). De eerste resultaten zijn bereikt in de verbeterde webpagina Daarnaast zijn via de stadskrant meerder themapagina s gewijd aan de bereikbaarheid van Leiden. Belangrijke stappen zijn gezet op de verbetering van de coördinatie en onderlinge samenhang van de kleinschalige herinrichtingen. Op termijn moeten deze verbeteringen zichtbaar worden in een transparantere begroting en bijbehorend uitvoeringsprogramma. 14 Algemeen

17 2.4 Grotestedenbeleid (GSB) Verantwoording GSB III 2529 In de Jaarstukken 29 hebben wij de derde tranche van het Grotestedenbeleid, de periode 25 t/m 29, verantwoord. De verantwoording maakte deel uit van de SISAbijlage en hebben we nader toegelicht in een paragraaf. Hiermee hebben we een totaalbedrag van ruim 9 miljoen euro aan het Rijk verantwoord, dat de gemeente eerder in voorschotten ontving via drie brede doeluitkeringen: de Brede Doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (BDU SIV), de Brede Doeluitkering Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (BDU ISV 2) en de Brede Doeluitkering Economie (BDU Economie). Beoordeling door het Rijk Economische pijler In 21 is de BDU Economie geheel vastgesteld. Dat betekent dat het Rijk het totaalbedrag voor de economische pijler van definitief heeft toegekend aan de gemeente. Het Rijk heeft bij de definitieve toekenning geen nadere verplichtingen meer opgelegd. De gemeente dient nog een aantal prestaties af te ronden, waarvoor we een reservering in de Programmabegroting 21 en 211 hebben opgenomen. Fysieke pijler Ook heeft het Rijk in 21 het totaalbedrag van voor de fysieke pijler, de BDU ISV 2, definitief aan de gemeente toegekend. Ook van dit bedrag is nog een deel gereserveerd in de Programmabegroting om prestaties te realiseren. Voor de fysieke pijler heeft het Rijk bij de definitieve toekenning de volgende nadere verplichtingen opgelegd, die voortkomen uit de afspraken van 25 t/m 29: Het in de ISV 3 periode (21 t/m 214) alsnog realiseren van de bouw van woningen ten behoeve van de uitbreidingsbehoefte binnenstedelijk gebied; Het in de ISV 3 periode alsnog realiseren van de aanleg van 1 hectare groen; Het in de ISV 3 periode alsnog realiseren van de geluidsanering van 128 Awoningen. De verantwoording voor deze verplichtingen gebeurt met ingang van 21 niet meer via SISA aan het Rijk, maar maakt onderdeel uit van de gemeentelijke planning en controlcyclus, omdat ISV 3 een Decentralisatieuitkering is. Sociale pijler In 21 heeft de gemeente een concept van het voorgenomen besluit over de definitieve vaststelling van de BDU SIV ontvangen. In dit concept heeft het Rijk voorgesteld een bedrag van toe te kennen aan de gemeente. De gemeente is het daarmee eens. Een bedrag van , zijnde een deel van de bijdrage voor Inburgering, vordert het Rijk terug op grond van de gerealiseerde prestaties in 25 t/m 29. De gemeente meent dat het Rijk dit bedrag correct heeft berekend volgens de daarvoor geldende regels. We hebben in de risicovoorziening GSB voldoende middelen gereserveerd om deze terugbetaling te kunnen voldoen. Over een bedrag van in het voorstel heeft de gemeente aanvullende informatie aan het Rijk geleverd, die naar verwachting zal leiden tot definitieve toekenning van ook verreweg het grootste deel van dit bedrag. Voor het overige deel van zal de gemeente wellicht een zogenoemde herstelafspraak met het Rijk moeten maken, waardoor dit bedrag pas in 212 definitief toegekend kan worden. Dit betreft een in de periode 25 t/m 29 onvoldoende mate gerealiseerde prestatie van gemiddelde verblijfsduur in crisisopvang. Samenvattend is de stand op basis van de concept beschikking en aanvullende informatie voor de BDU SIV 2529 als volgt: Definitief toegekend Zeer waarschijnlijk toegekend Toekenning afhankelijk van beoordeling aanvullende informatie of realisatie herstelafspraak Toekenning afhankelijk van realisatie Inburgering 21 en Algemeen 15

18 Intrekking deel van resultaat Inburgering Totaal verleend in voorschotten Gevolgen voor de risicovoorziening Grotestedenbeleid De BDU s ISV2 en Economie (2529) zijn eind 21 definitief afgerekend. Uit deze definitieve beschikkingen zijn geen financiële consequenties voortgevloeid. De BDU Economie is niet gecontinueerd. Voor ISV is een nieuwe periode ingegaan (ISV 3, 21214). Op basis van de nu bekende informatie uit de concept beschikking BDU SIV en de resterende terugbetalingrisico s is in de jaarrekening een risicovoorziening opgenomen voor resterende terugbetalingsverplichtingen van Algemeen

19 2.5 Kerngegevens De ramingen in deze Programmabegroting zijn gebaseerd op onderstaande kerngegevens en uitgangspunten. Kerngegevens van Leiden Realisatie 29 Begroting 21 Realisatie van 19 jaar van 2 64 jaar van 65 jaar en ouder Wet Werk en Bijstand (WWB) < 65 jaar Wet Werk en Bijstand (WWB) > 65 jaar ha ha ha Binnenwater 131 ha 131 ha 131 ha Historische stads of dorpskern 125 ha 125 ha 125 ha Bijzondere woongebouwen Wooneenheden Aantal woonschepen*): Aantal woonwagens*): km 379 km 34 km Hoofdontsluitingswegen 37 km 57 km 37 km Verzamelwegen/industrie 47 km 56 km 47 km 22 km 266 km 22 km A. Sociale structuur Aantal inwoners *): waarvan: Aantal periodieke bijstandsgerechtigden: waarvan: Wet investeering in jongeren < 27 jaar Werknemers en Zelfstandigen (IOAW/IOAZ) Regeling Opvang Asielzoekers (ROA) Bijzondere bijstand: Aantal tewerkgestelde inwoners in de sociale werkgemeenschappen: B. Fysieke structuur Oppervlakte gemeente: waarvan: Aantal woonruimten*): waarvan: Zelfstandige woningen Lengte van de wegen: waarvan: Woonstraten/winkelstraten Algemeen 17

20 Realisatie 29 Begroting 21 Realisatie 21 Lengte van vrijliggende fiets en wandelwegen 22 km 64 km 22 km Lengte van de waterwegen 32 km 32 km 32 km Aantal m2 openbaar groen Aantal bomen *) De peildatum voor de realisatie in 21 van deze kerngegevens is 1 januari. Voor de overige kerngegevens is de peildatum 31 december. 18 Algemeen