Onderwijs in groepsvorm leidt tot minder creativiteit

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderwijs in groepsvorm leidt tot minder creativiteit"

Transcriptie

1 13 14e jaargang 25 maart 2009 redactioneel onafhankelijk magazine van de Hanzehogeschool Groningen Foto: GSp Priester Antoine Bodar Promoveren op zelfbewustzijn Lente-instrumenten Symposium HIS Naema Tahir pleit voor sensualiteit Will from Holland op Maagdeneilanden

2 Carina Wiekens promoveert op zelfbewustzijn Onderwijs in groepsvorm leidt tot minder creativiteit Carina Wiekens (30), onderwijsontwikkelaar en docent aan de opleiding Toegepaste Psychologie en onderzoeker bij de kenniskring Integraal Jeugdbeleid, promoveerde op 6 maart met haar proefschrift over zelfbewustzijn. Vanaf m n dertiende wist ik Foto: Luuk Steemers dat ik psychologie wilde gaan studeren én wilde promoveren. Toen ik twaalf was kon ik niet wachten om naar de volwassenenafdeling van de bibliotheek te gaan. Daar kon je pas vanaf je dertiende terecht. Ik had alle boeken van de kinderafdeling gelezen en de grote oversteek lonkte. Ik voelde me als een kind in een snoepwinkel en was nieuwsgierig naar alles. Omdat ik niet kon kiezen ben ik bij rij één begonnen: natuurkunde. Het bleef bij plaatjes kijken en bedenken dat ik er niets van snapte. De tweede rij was psychologie. Vooral de neurologische kant sprak me enorm aan. Waarom denken we zoals we denken en voelen we zoals we voelen? Na m n studie aan de Rijksuniversiteit Groningen wilde ik direct promoveren. Het ging niet helemaal van een leien dakje. Ik had tijdens mijn studie in een soort talentenpool gezeten. Een clubje van twaalf studenten die allemaal graag een promotieplaats wilden veroveren. Er waren maar vijf vacatures. Iedereen deed ontzettend z n best. Ik was op van de zenuwen tijdens het sollicitatiegesprek en ik dacht echt dat ik het had verprutst. Ik sprong een gat in de lucht toen ik een telefoontje kreeg dat ik het was geworden. Ik ging onderzoek doen naar de automatische aandacht voor negatieve stimuli. Hoe komt het dat mensen snel negatieve dingen in hun omgeving waarnemen? Er was al onderzoek naar gedaan en om te beginnen moest ik dat onderzoek zien te repliceren. Dat heeft me twee jaar en bijna dertig experimenten gekost. Best dramatisch. Anderen mochten naar het buitenland en naar congressen en ik kon niet mee omdat ik geen resultaten had. Ik begon aan mezelf te twijfelen: ben ik wel slim genoeg? Mijn promotor adviseerde me toen om een ander onderzoek te doen en ik startte vol goede moed aan een onderzoek naar de invloed van je stemming op hoe je anderen beoordeelt. Het onderzoek mislukte omdat het me niet lukte om de respondenten in een negatieve stemming te brengen. Ik had er inmiddels drie jaar op zitten en nog maar één jaar om te promoveren. Ik kon alles wat ik tot dan toe had gedaan op schrift zetten en daarop promoveren, maar dat had weinig wetenschappelijk belang. Dat was voor mij geen optie. De keuze was: opgeven of het nog één keer proberen. Ik schreef een onderzoeksplan waarin stond dat ik onderzoek wilde doen naar één van de grote mysteries uit de wetenschap: zelfbewustzijn. Het zelf? Wat is dat? Is dat het lichaam, zijn het gedachten, gevoelens, herinneringen? Bewustzijn is ook al zo n onbekend terrein. Veel processen zijn aantoonbaar in de hersenen. Taal, spraak, aandacht, waarnemen Zelfbewustzijn is dat niet. Het onderzoeksplan heb ik aan mijn promotor voorgelegd. Hij reageerde positief. Toen kwam er weer een kink in de kabel, mijn promotor had een baan bij de universiteit in Tilburg gekregen. Diezelfde dag besloot ik: ik ga mee. Het onderzoek bestond uit drie lijnen. Ten eerste vroeg ik mij af of zelfbewustzijn invloed heeft op je sociale gedrag. Hiervoor zette ik veertig mensen met vooroordelen over Surinamers voor een spiegel en veertig anderen liet ik in een verhaaltje telkens het woord ik omcirkelen. Beide groepen kregen een verhaaltje over Clarence, een Surinamer die zich nogal ambivalent gedroeg. De groep die voor de spiegel zat, zag daardoor hoe ze op anderen overkwam: de proefpersonen gedroegen zich sociaal wenselijk en beoordeelden Clarence positief. De groep die telkens ik had omcirkeld en zich dus bewust was van hun gedachten en gevoelens, beoordeelde Clarence negatief. In overeenstemming met hun negatieve stereotypen van Surinamers. Ten tweede vroeg ik me af wat er gebeurt als mannen en vrouwen naar elkaar kijken. Vrouwen bleken zich veel bewuster van zichzelf dan mannen. Hoe zie ik er uit en hoe kom ik over? Mannen keken meer als toeschouwer. De conclusie was dus: mannen bekijken en vrouwen voelen zich bekeken. Dat zie je ook terug in de maatschappij. Mannen worden bijvoorbeeld niet nagefloten. Tot slot ben ik gaan onderzoeken wat de invloed van het zelfbewustzijn is op brainstormen in een groep. Uit eerder onderzoek bleek dat brainstormen in groepen niet werkt. Eén verklaring is dat als de één praat de anderen luisteren en dat dat de creativiteit blokkeert. Ik vermoedde dat het veel meer basic is. Dat het wij-gevoel een rol speelt. Ik liet mensen twee verschillende teksten lezen. In de ene tekst moesten respondenten het woordje ik omcirkelen, in de andere tekst wij. Daarna lieten we de proefpersonen een motorvoertuig tekenen. De ik-groep tekende golfkarretjes en andere gekke voertuigen, terwijl de wij-groep doodgewone autootjes tekende. Mensen gaan in groepen hetzelfde denken. Kuddegedrag. Onderwijs in groepsvorm leidt tot minder creativiteit, daarvan ben ik overtuigd. Mijn studenten bevestigen dat iedere keer. Je ziet het ook in het bedrijfsleven. Als de afdeling Research & Development van Philips een nieuw product ontwikkelt, halen ze er externen bij. In zo n bedrijf gaat iedereen dezelfde kant op denken. Loes Vader 2 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13]

3 INHOUD Pagina 4 Versus Leen jij maximaal of liever helemaal niet? Pagina 6 Frick Plasterkgelden of geen Plasterkgelden, u krijgt geen loonsverhoging! Pagina 7 Bij de Les Over de natte T, de dikke L en de Gooise R Pagina 8 Symposium HIS Bewegen moet! Weg met buggies en bakfietsen Pagina 10 Aletta Jacobslezing Naema Tahir over de sensualiteit van de moslima 5 Pagina 13 Will from Holland maakt het op de Maagdeneilanden Pagina 14 Leonie mediteert: karma payi tenpa kj-ong-nam la. Salime Chana duutsi na-tsok gi Pagina 15 Uitwonen Nick & Simon hebben niks te klagen in het kleine koninkrijk van vier vriendinnen Pagina 19 Frits Bolkenstein criticizes western development policy. It is hypocritical to give with one hand and protect your market with the other [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 3

4 VERSUS Leenhuiver? Met het oog op de financiële crisis overweegt het kabinet om het collegegeld te verhogen om de overheidskas te spekken. Diezelfde crisis zorgt er echter ook voor dat de angst om je voor een studie in de schulden te steken, toeneemt. Voor Marlous zou dat een reden zijn om niet verder te studeren. Robert-Jan vindt lenen de gewoonste zaak van de wereld. NEE JA Robert-Jan van Dijk (25) Marlous Krul (20) Ik leen maximaal, vanaf dag één. Het was een kwestie van een eenvoudige rekensom. Ik leen vier jaar lang een bedrag van pakweg vijfhonderd euro per maand. Ik heb uitgerekend dat ik na m n opleiding een totale schuld heb van ongeveer twintig duizend euro. Dat bedrag moet ik na mijn studie terugbetalen. Dat is 111 euro per maand. Dat is niet veel, zeker niet als ik na m n studie een goedbetaalde baan krijg. Bij de overheid lenen is hartstikke veilig. Er zitten geen addertjes onder het gras: het is zoals het is. Bovendien is het rentepercentage dat de overheid vraagt behoorlijk lager dan dat van andere geldverstrekkers. Ik ken studenten die maximaal lenen en dat geld dan wegzetten op een spaarrekening. Ja, dat levert wel wat op. Je kunt dan in vier jaar een paar honderd euro winst maken. Maar dat vind ik de moeite niet waard. Ik gebruik m n hele studiefinanciering om nu prettig te kunnen leven. Met het loon van m n bijbaantje erbij zit ik op zo n elfhonderd per maand. Dat is prima te doen. Ik ben voorzitter van de studievereniging van Vastgoed & Makelaardij, Villa 96. Ik krijg een bestuursbeurs van de Hanzehogeschool om de kosten tijdens m n bestuursjaar te dekken. Maar dat 4 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13] geld krijg ik pas achteraf. Daarom leen ik ook dit jaar. Ik kan goed met geld omgaan, ik doe niet voor niets een commerciële opleiding. Maar ik heb heel weinig op met allerlei riskante constructies. Toen ik ging studeren, zag ik meteen af van de mogelijkheid om rood te staan. Dat leidt er alleen maar toe dat studenten inderdaad voortdurend rood staan. Ik ben ook erg tegen afbetalingsregelingen waaraan een doorlopend krediet is gekoppeld. Ik ken mensen die een geluidsinstallatie op afbetaling hebben gekocht. Daar zat zo n doorlopend krediet aan vast. Ze maakten daar gebruik van en zo staken ze zich, bijna zonder dat ze het doorhadden, zwaar in de schulden. Dat zit hem in de voorwaarden, de rente op doorlopende kredieten is erg hoog, je zit er jaren aan vast. Zulke constructies zouden verboden moeten worden. Ik heb het geluk dat mijn ouders mijn collegegeld betalen. Als het kabinet besluit om het te verhogen is dat voor hen waarschijnlijk geen probleem. Maar als ik het zelf zou moeten ophoesten, zou ik dat gerust via een lening bij de overheid doen. Lenen.nl, postkrediet.nl, frisia-me-diten-me-dat. Vreselijk, al die reclames voor leningen. Het klopt gewoon niet. Het principe van lenen is: je betaalt uiteindelijk altijd meer dan dat je krijgt. Maar dat zetten die instellingen altijd in de kleine lettertjes. Daarom! Het woord lenen alleen al geeft me geen goed gevoel. Laatst zag ik een documentaire waarin duidelijk werd dat sommige instellingen zelfs lenen aan mensen die in de registers van het Bureau Krediet Registratie als niet-kredietwaardig zijn opgenomen. Dat vind ik schokkend. In Amerika heeft dat soort praktijken tot de huidige financiële crisis geleid. Ik zou alleen lenen als het echt helemaal niet anders kan. Ik heb natuurlijk geluk. Mijn vader betaalt m n studie en ook die van m n drie zussen. Hij zegt wel dat ik binnen vier jaar moet afstuderen. Dat vind ik best wel prettig, zo n stok achter de deur. Eigenlijk had ik Fashion Management willen studeren. Een particuliere instelling in Doorn, een soort Nyenrode voor mode. Prachtig in de bossen. Maar die opleiding kost twaalf duizend euro per jaar. En als je voor een tentamen zakt, moet je 95 euro betalen om een hertentamen te doen. Dat vond ik té. Nu doe ik dus Management, Economie & Recht. Een leuke studie, ik zit zelfs in een commissie van studievereniging Homerus. En MER is véél goedkoper dan Fashion Management. Ik overweeg na MER nog een andere hbo-opleiding te volgen. Maar dan zoek ik er wel één die ik snel kan afronden. Ik ga liever meer werken om aan geld te komen dan dat ik ga lenen. Mijn tweelingzus doet mbo. Daarna wil ze ook een hbo-opleiding volgen. Dat wordt erg duur, zei ik tegen m n vader. Maar hij zegt dat ik me geen zorgen hoef te maken. Op een gegeven moment ontdekte ik dat m n huisbaas te veel huur vraagt. Ik wilde naar de huurcommissie stappen om dat te laten verlagen. Ik wilde dat verschil dan aan m n vader geven. Hij zei: Nee, je mag best naar de huurcommissie, maar ik betaal je toch gewoon die driehonderd euro om van te wonen. Vanavond ga ik naar een gala. Heel erg leuk, natuurlijk. Maar als het aan mij had gelegen, was ik niet gegaan. Ik heb het geld niet. Toch kocht een vriendin een kaartje voor me. Binnenkort krijg je toch je zorgtoeslag, zei ze. Dat is waar, maar ik vind het onprettig om geld uit te geven dat ik nog niet heb. Kwesties gezocht! Ook een heikele kwestie? Een vurig pleitbezorger van t een of ander? Treed in het strijdperk in de rubriek VERSUS. Mail: hanzemag@org.hanze.nl.

5 Lenteconcert kort nieuws De Italiaanse accordeonist Simone Zanchini maakte indruk met zijn gepassioneerde spel tijdens het Lenteconcert van het Kamerorkest van het Prins Claus Conservatorium. Op 14 maart soleerde Zanchini na de pauze in de stampvolle Martinikerk in het mystieke en hartstochtelijke concert Orpheus and Eurydice, een compositie van jazzstudent Kaja Draksler van het Prins Claus Conservatorium. Na afloop ontvingen Zanchini, Draksler en dirigent Leender Runia een minutenlang applaus. Voor de pauze stonden de Ouverture De Hebriden van Felix Mendelssohn-Bartholdy en het Klarinetconcert van Wolfgang Amadeus Mozart op het programma met Bertwin Wubs, oud-student van het PCC, als solist. Foto: Luuk Steemers Mennolt de Haan wint ontwerpwedstrijd Ontwerp een multifunctioneel, flexibel expositiemeubel waarmee presentaties en exposities op verschillende locaties kunnen worden opgezet. Dat was de opdracht die De Cast uitzette bij twintig Bouwkundestudenten. Tien ontwerpen haalden de eindronde. Een kunstenaar, een expositie-inrichter en een meubelmaker kozen de uiteindelijke winnaar, Mennolt de Haan. Zijn ontwerp bestaan uit houten, hoekige elementen die op verschillende manieren in elkaar geschoven kunnen worden. We gaan nu onderzoeken of het ontwerp realiseerbaar is voor de Hanzehogeschool, zegt Hielke Wenselaar van de Cast. Het zou mooi zijn als de HG er op verschillende plekken van kan profiteren. Open Dag trekt dik dertienduizend bezoekers Op de kop af gasten heette de Hanzehogeschool welkom tijdens de Open Dag op 14 maart. Dat zijn er ruim tweehonderd meer dan op de Open Dag van maart Academie Minerva trok dit jaar 803 bezoekers, 96 meer dan vorig jaar (foto: Gerry Boesjes). Kunstenaars vaker werkloos Kunstopleidingen sluiten slecht aan op de arbeidsmarkt, schrijft minister Ronald Plasterk van Onderwijs aan de Tweede Kamer. Die had de minister gevraagd het arbeidsmarktperspectief van kunststudenten tegen het ligt te houden. De inkomenspositie van hbo-kunstenaars is volgens de minister slechter dan van andere hbo-afgestudeerden: mensen die de kunstacademie hebben voltooid, verdienen gemiddeld een kwart minder. 7,3 procent van de afgestudeerde kunstenaars is anderhalf jaar na het eindexamen werkloos. Hbo-breed is dat 3,5 procent. Plasterk roept kunstacademies op om op landelijk niveau veelvuldig te overleggen met de cultuursector. Ook vraagt hij de HBO-raad een sectorplan op te stellen voor het kunstvakonderwijs. Gevolgen kredietcrisis voor studenten De gemiddelde student geeft meer uit dan hij binnenkrijgt. De kosten voor boodschappen, kleding, uiterlijke verzorging, telefonie, uitgaan, sport, verzekeringen en huisvesting zijn toegenomen. Dat blijkt uit de resultaten van het jaarlijkse onderzoek dat Studenten. net hield onder ruim duizend hbo- en wo-studenten. Mannelijke studenten komen per maand 129 euro tekort, vrouwen gemiddeld 45 euro. Mannen zijn daarentegen gemiddeld 9,4 procent meer gaan verdienen met bijbanen, terwijl vrouwen 12 procent minder bijverdienden. In 2008 koos 59 procent van de studenten voor een bijbaan die relevant was voor de studie, ook al betaalde die minder. Nu kiest 48 procent voor de pegels. HG-voetbalster gaat naar EK Carmen Manduapessy zit in de selectie van het Nederlands voetbalelftal onder de negentien jaar dat van 23 tot 28 april in Zwitserland deelneemt aan de kwalificatieronde voor het Europees Kampioenschap. Daar zal de dames-elf van Oranje moeten afrekenen met Zwitserland, Italië en Roemenië. Ik denk dat wij een kans maken. We hebben al laten zien dat we ons kunnen meten met toplanden, laat de technisch begaafde zeventienjarige rechtshalf weten op de website van SC Heerenveen, de club waarvoor de studente Communicatie aan de Hanzehogeschool sinds dit jaar in het eerste team uitkomt. Kroton speelt Twister voor KiKa Vijftig volleyballers van de studentenvolleybalvereniging Kroton organiseerden op 18 maart een Twisterevenement op de Grote Markt voor stichting KiKa. Vierdejaars Minerva Janneke Visser: Voor ons negende lustrum wilden we iets doen met kinderen voor een goed doel. De keuze voor Kika, de stichting die kinderen met kanker support, was toen snel gemaakt. We hebben drie duizend flyers op basisscholen uitgedeeld met de uitnodiging om Twister te spelen. We hebben een hoogwerker geleend waarmee je op twintig meter hoogte de binnenstad kon bekijken. De benefietactie leverde 1550 euro op ( giro 8118). Kenniscentrum haalt 1,8 mln op voor Flexines Een consortium onder aanvoering van het Energie Kenniscentrum van de Hanzehogeschool heeft 1,8 miljoen euro in de wacht gesleept voor Flexines, een onderzoeksproject dat een intelligente energie-infrastructuur ontwikkelt voor de markt. In onderzoekslaboratorium RenQi construeren technici (in opleiding) een apparaat dat moet fungeren als een computerbrein dat de communicatie tussen allerhande huishoudelijke apparatuur en energievoorzieners regelt. Het idee is dat het computerbrein volautomatisch steeds de energiezuinigste methode van gebruik kiest. Rectificatie Take a Chance In het artikel Van onderwijsplanner tot onderwijsplanner in het vorige HanzeMag wordt gesuggereerd dat Take a Chance, het loopbaan-oriëntatietraject van de Hanzehogeschool, is bedoeld om werknemers aan een andere baan te helpen. Dat is niet specifiek het geval. Take a Chance is een heroriëntatieprogramma voor werknemers tussen de 40 en 55 jaar om gezond en met plezier aan het werk te blijven. Daarvoor is het nodig om van tijd tot tijd stil te staan bij je loopbaan en je blik op de toekomst te verruimen. Het doel van Take a Chance is dat de deelnemer na het traject beter weet waar en hoe hij in de nabije toekomst wil werken en met nieuw elan op de eigen of een andere werkplek aan de slag gaat. [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 5

6 HIT gaat in de kunst FRICK Petra de Rijke, directeur van het Hanze Institute of Technology, opent een interactief kunstproject in het Tschumipaviljoen. Kunst speelt een voortrekkersrol bij nieuwe ontwikkelingen. Vrijdagmiddag 13 maart --- Tientallen Chinese lampionnen lichten op als fietsers en voetgangers het Tschumipaviljoen passeren, de glazen expositieruimte aan het Hereplein in Groningen. Een paar mensen kijken verbaasd als ze merken dat de lampionnen reageren op hun bewegingen. De lampionnen komen echt uit China, zegt Marinus de Vries van de Stichting Tschumipaviljoen. Ruim tweeduizend zijn er naar Groningen gestuurd voor de grote tentoonstelling over Chinese kunst Go China in het Groninger en het Drents Museum. Die lampionnen zouden de Martinitoren sieren, maar uiteindelijk heeft men dat niet aangedurfd. Daarom is het leuk dat we er nu in het Tschumipaviljoen toch iets moois mee kunnen doen. Op de meeste lampionnen staat Go China, maar op een enkele staat Hanze Institute of Technology. Het zijn honderdtwintig lampionnen, weet docent Henk Hindriks van het HIT dat sinds september in Assen is gevestigd in de opgekalefaterde Ziengs Schoenenfabriek. Een camera in het paviljoen is de sensor. Het beeldvlak van de camera is in acht delen verdeeld. Aan ieder deel is een groep lampionnen gekoppeld die gaan branden zodra de camera een voetganger, fietser of auto registreert. Vooral als er vanuit alle hoeken beweging is, krijg je mooie grillige patronen. We hebben de lampions en de apparatuur geïnstalleerd met BySpy, een bedrijf in camerabewakingssystemen uit Ruinen. Zij zorgen voor de detectiesoftware en wij voor de koppeling van die software aan de lampen, ruim 7000 watt. In haar korte openingsspeech gaat HITdirecteur Petra de Rijke verder in op het specialisme van haar instituut, de sensortechnologie. Sensoren kun je zien als digitale zintuigen die signalen in actie vertalen. Iedereen kent natuurlijk de verwarmingsthermostaat of de afstandsbediening. Momenteel zijn de intelligente sensorsystemen in opmars. Dat zijn zeer geavanceerde systemen die bijvoorbeeld een gedeelte van de zorg voor patiënten op afstand overnemen of precisiebemesting toepassen. Kunst speelt bij nieuwe ontwikkelingen vaak een voortrekkersrol, zegt De Rijke even later. Leuk dat iedereen zo sensortechnologie in actie kan zien, misschien komen er ook een paar aspirantstudenten langs. Ook in Assen laten we onze studenten zien hoe sensorsystemen in de praktijk werken. Zo hebben we in ons gebouw een systeem dat de luchtkwaliteit meet. De info van het systeem gebruiken we in het onderwijs. Luuk Steemers De interactieve lichtinstallatie Light HIT in het Tschumipaviljoen is te zien tot 15 mei. De oplichtende lampionnen zijn te zien via de webcam: Stage Tik-tak-tik-tak-tik-tak Denk aan wat je later toekomt Hoor ik menig motivator schreeuwen En dat het allemaal wel goed komt Maar ondertussen duren uren eeuwen En regent het minuten En seconden die sneeuwen Voorbij honderden statuten Tik-tak-tik-tak-tik-tak Dit stukje is een tijdelijke redder We zijn weer vijf minuten verder Foto: Luuk Steemers HG vers Jan Willem Plasterkgelden Zes zeldzaam zonderlinge zinnen zwermen zomaar zielig zwalkend over mijn beeldscherm. Tezamen vormen ze een verzameling breinbrekers. Marian van Os van het College van Bestuur is de afzender van een reeks raadselen. Ze mailt dat ze met de vakbonden heeft overlegd over de zogenaamde Plasterkgelden. Na een kwartier googelen ben ik erachter: het gaat om de 1,1 miljard euro die minister Plasterk de komende jaren uittrekt om de lerarenlonen te verhogen. Dat lijkt niet iets waarvoor je de vakbonden moet optrommelen. Toch wel, schrijft Marian, ze hebben zelfs stevig gesproken over uitgangspunten. Dat is raar. Plasterk geeft geld om de lerarensalarissen te verhogen, dan is er maar één uitgangspunt: alle docenten een paar euro erbij en uitbetalen die hap. Maar nee. Er is afgesproken te streven naar een substantiële en structurele verhoging van het aantal docentfuncties in hogere schalen. Een zin die tot ernstig nadenken stemt. Een afspraak om naar iets te streven is natuurlijk iets anders dan een garantie op een uitkomst. In de term substantieel zit net zoveel rek als in een postbode-elastiekje. Drie? Vier? Vijftien? Marian laat ook in het midden wat de HG verstaat onder docentfuncties in hogere schalen. De HG heeft onderwijsfuncties op de schaalniveaus 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 én 16. De formulering suggereert dat de HG daar hogere functies aan toevoegt. Hogeschoollector (schaal 17) of hogeschoolhoofdlector (schaal 18)? Maar de zin laat ook de mogelijkheid open dat de HG nieuwe onderwijsfuncties schept op lagere schaalniveaus (nieuwe types docent, schaal 12B, schaal 13B?). De bonden én de HG zijn content met het bereikte resultaat, schrijft Marian. Die zin is opeens weer verrassend duidelijk, kristalhelder. Natuurlijk zijn de bonden tevreden. Ze denken dat de HG doet wat zij willen. Het College is vanzelfsprekend ook in zijn nopjes: het heeft alle vrijheid om te doen wat het wil doen. Wát het College gaat doen blijft echter in nevelen gehuld. Iets! Ik citeer Marian nog maar eens. De hogeschool kiest voor een beleidsrijke aanpak. Beleidsrijk, dat riekt naar het instellen van werkgroepen, stuurgroepen en klankbordgroepen. Dat riekt naar integrale-visiedocumenten, naar taskforces, terugkoppeling en tussentijds technisch overleg. Dat riekt vooral naar duur. Aha, ik ben eruit. Marian zegt in zes zwabberende zinnen wat ze de doorsnee docent in acht ware woorden duidelijk had kunnen maken: Plasterkgelden of geen Plasterkgelden, u krijgt géén loonsverhoging! Hajo Frick 6 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13]

7 Vlieguren met een stiekem plan bij de les Logopedie is meer dan de natte T, de logge L, de schraap-g, de fluit-s en de Gooise R. In de rubriek Bij de Les maakt Boudewijn Otten kennis met lichaamsechodansen, oberservatiespiegels, resonantietwijfel en therapeutenvertrouwen Foto: Pepijn van den Broeke Frederieke danst een vreemde dans. Met de palm van haar rechterhand duwt ze tegen de buik van haar danspartner, die met haar rechterhandpalm Frederiekes buik van zich af drukt. Hun ineengestrengelde linkerhanden houden ze boven hun hoofd. Frederieke stapt met haar rechtervoet naar voren, de partner wijkt naar achteren. Ze roept. Oh-ohooooh! Dan stapt de partner naar voren. Oh-oh-ooooh!, echoot ze. Frederieke stapt nu links uit. Ee-ee-eeeeh! De wijkende partner pareert. Ee-ee-eeeeh! Zo walsen de twee voort. Ah-ah-aaaah!, Ah-ah-aaaah! Ee-oh-aaaah! Ee-ohaaaah! Het is geen dans. Frederieke helpt de cliënt, want dat blijkt de danspartner te zijn, om ontspannen via de buik te ademen. Gerdien houdt de gebeurtenissen nauwgezet in de gaten via een raam waar je maar van één kant doorheen kunt kijken, een zogeheten observatiespiegel. Het skillslab van Logopedie, op de tweede verdieping van het Wiebengacomplex, telt negen van zulke observatiekamers. Toekijkende studenten horen met een koptelefoon wat er binnen wordt gezegd, gezongen en geschreeuwd. Twee kamers van Frederieke verwijderd vraagt Klaske een man van middelbare leeftijd de oren van het hoofd. Dan mag hij een stukje voorlezen uit het kinderboek Otje. Als hij een paar alinea s ver is, sluipt Klaske achter hem langs, houdt twee papiertjes bij z n oren en verfrommelt ze. De man gaat harder praten. Prima, zegt docent Inge Wijkamp, ze vertelde duidelijk wat ze ging doen. De cliënt schrok helemaal niet toen ze die papiertjes verkreukelde en hij las goed door. Klaske, Gerdien en Frederieke zijn drie van de zestien tweedejaars die op 13 maart een vuurdoop ondergaan. Voor het eerst zijn ze een echte logopediepraktijk met echte cliënten, nou ja: echte vrijwilligers. Het zijn vooral eerstejaars Logopedie, die voor hun opleiding leren voelen hoe het is om door een logopedist te worden behandeld. Catharina probeert te doorgronden welke problemen haar Duitse cliënt heeft met de articulatie van Nederlandse woorden. Ze glipt even naar buiten. Weet iemand hoe je iemand met te veel resonantie moet behandelen? Te veel resonantie?, zegt Nathalie, dat kan toch niet? Dat dacht ik ook, maar het stond wel in het verslag van de vorige behandelaar. Op een groot scherm verschijnt de man in Klaskes ruimte. Hij zingt de klinker a. Zij stem begint laag en eindigt hoog. Ergens halverwege, vlak voordat hij de hoogte in schiet, stokt zijn stem. Een stembreuk, constateert Klaske, dat klinkt erger dan het is, hoor. Dat hebben veel mensen. Met een beetje oefening hebt u dat zo afgeleerd. Linda haalt een dvd tje uit het opname-apparaat. De studenten nemen veel behandelingen op. Jezelf op video zien, daar leer je zo veel van. Zo, dit was de eerste keer dat jullie volle bak hebben gedraaid, zegt Inge Wijkamp. Nou, hoe was het? Super, klinkt het uit wel tien kelen. Goed georganiseerd. We hebben iedereen behandeld. Mijn cliënt kwam niet opdagen, sipt Nathalie. Precies zoals het in het echt is, reageert Inge. Hannah had het moeilijk, zegt ze. Mijn cliënt is al langer in behandeling, maar daar had ik geen verslag van. Ik heb dus ook geen behandelplan kunnen maken. Ik wilde ook geen nieuwe anamnese doen, want dat staat zo onprofessioneel. Ik moest improviseren en daar houd ik niet zo van. Ik deed de behandeling en het onderzoek eigenlijk tegelijkertijd. Inge: Uitstekend! Zulke dingen gebeuren nu eenmaal. Je zegt dat je geen plan had, maar stiekem had je dat toch eigenlijk wel. Ze wijst naar Hannah s hoofd. In je koppie had je dat plan. Ik heb de hele tijd een beetje rondgeluisterd. Ik ben zeer tevreden: ik zie gewoon dat jullie vertrouwen op jullie vaardigheden als therapeut. Martina!!!! Martina veert op. Ja, ik heb me sterker opgesteld, de cliënt weinig laten merken van mijn twijfels. Je had gelijk, dat komt veel beter over. En als ik eerlijk ben: het gaf me ook een heel goed gevoel. Jij gedroeg je echt als therapeut, zegt observator Margreet. Echt veel beter dan in de vorige oefensessie. Al doende leert de logopedist. Inge: Meiden, jullie gedragen jullie als therapeuten. Allemaal. De vaardigheden zijn er, het vertrouwen is er. Nu komt het aan op oefenen. Vlieguren maken. Boudewijn Otten [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 7

8 CULTUUR DVD Boek Tijdschrift Babylon A.D. Tim Krabbé Primo Boek Nico Dijkshoorn - De Tranen van Kuif den Dolder Een actiefilm met pretenties, dat gaat maar zelden Hoewel de titel van het boek dat wel doet vermoeden komt er geen beest voor in Tim Krabbés gratis goed. The Matrix slaagde met vlag en wimpel. En Rambo natuurlijk, maar dan alleen deel één. boekenweek novelle Een Tafel Vol Vlinders. Wel Babylon A.D., met in de hoofdrol Vin Diesel, had echte levende mensen. Duizenden mensen lazen natuurlijk gewoon een vette actiefilm moeten worden. Waarom vraag je anders de logische opvolger tis treinreis, die je kon verdienen als je het boekje het verhaal op zondag 16 maart tijdens een gra- van Arnold Schwarzenegger om de film te dragen? aan de conducteur liet zien. Krabbés verhaal zelf Maar regisseur Mathieu Kassovitz, maker van de leest ook als een trein en had wel drie keer zo lang wel geniale film La Haine, is Fransman en dus mogen duren. Een Tafel Vol Vlinders is een romantisch relatiedrama in een notendop. Krabbé schrijft moest er een diepzinnig verhaal achter komen te zitten. De film doet denken aan Fifth Element van over een bijzondere vader-en zoon-relatie en een Luc Besson. Stoere man (Vin Diesel / Bruce Willis) beginnende liefdesrelatie. Pseudovader Fred besluit moet mooie dame (Melanie Thierry / Milla Jovovic) in het eerste hoofdstuk na het beëindigen van zijn beschermen omdat zij een belangrijke kracht bezit. Allebei de films spelen in een enigszins depri- leven lang als een zoon te beschouwen. relatie met de moeder van Bram, de jongen zijn merende toekomst en, inderdaad, beide films zijn Hij zorgt voor Bram alsof het zijn eigen kind is, maar geregisseerd door ambitieuze Franse regisseurs. hij ontwikkelt ook een ietwat obsessieve gedachtegang waarin hij Bram eigenlijk zijn eigen onmo- Maar Fifth Element is visueel overweldigend en erg grappig, waardoor je alle mankementen graag voor gelijke dromen wil laten uitvoeren. Bram worstelt lief neemt. Babylon A.D. neemt zichzelf uitermate in hoofdstuk twee met demonen uit het heden en serieus en is desondanks toch lachwekkend. En als verleden en ontwikkelt een identiteitscrisis, die opgelost lijkt te worden als hij bij de tramhalte smoor- de actie dan ook nog knullig en onnavolgbaar (in de negatieve zin des woords) oogt, dan houd je verliefd wordt op de schattige Emma. In prachtige weinig meer over dan een big budget B-film. Huur zinnen ontrolt Krabbé zijn spannende, tragische plot dan liever Kassovitz debuutfilm La Haine. Gemaakt dat boeit en ontroert tot de laatste punt. voor één procent van Babylons budget en toch duizendmaal beter. Platformtheater.nl ga eens uit ons dak the art of having fun Eén schamele ster, alléén voor de sterren die in de Primo geportretteerd worden. Het nieuwe glossy familieblad Primo is te koop voor één euro en dat is nog te duur betaald voor de zoveelste loot aan de roddelbladenboom. Glamour, mode, beauty, royalty, trends, body & mind, auto en sport kopt de cover. Chef-redacteur Renee van Breukelen voorspelt ons in de lanceringscolumn een half uurtje ontspanning op de bank waar je ook nog wijzer van wordt. Even checken. Vier pagina s nikserigheid over celebs, een diepte-interview over Cameron Diaz liefdesperikelen en dan mogen we ons vergapen aan de dieren-bijouterietjes van Prinses Máxima. We zien dat rood en pimpelpaars dé modekleuren voor dit seizoen zijn en dat we alleen nog maar enveloppetasjes moeten kopen. Lozen die hutkoffers van Gucci en Versace van vorig jaar. Gauw verder naar de financiële nieuwtjes en weetjes en de gouden tip van museumstuk Zsa Zsa Gabor: Ik heb nog nooit een man zo gehaat dat ik hem zijn diamanten teruggaf. Het thema beauty is één grote reclamespot en in het thema sport volgen we vanaf de bank het wel en wee van lekkere topsporters all over the world. Met als toetje voor de mannen: koffiedikkijker Hans Kraay Jr. voorspelt de voetbaluitslagen. Gaap. Gauw nog even gadgets spotten, een snufje misdaad opsnuiven en hup: na tien minuten in de kattenbak ermee. STEENTILSTRAAT GM GRONINGEN TEL Tot voor kort lachten we wel om Nico Dijkshoorn, maar zonder te weten dat het zijn grappen waren. Hij werkte als tekstschrijver voor Dit Was Het Nieuws en Draadstaal en maakte furore op Geenstijl.nl onder het pseudoniem P. Kouwes. Maar dankzij zijn sportcolumns in de Volkskrant en vooral zijn wekelijkse bijdragen als huisdichter van De Wereld Draait Door, weten we sinds kort wie hij is. Terecht, want zijn eerste roman De Tranen van Kuif den Dolder is uitermate grappig. Hoogstaande literatuur is het misschien niet, maar het verslaat met gemak de onzinboekjes die Mart Smeets en Youp van t Hek jaarlijks uitbrengen. De Tranen van Kuif den Dolder beschrijft het leven van een geniale voetballer die door zijn eigenzinnige gedrag nooit doorbreekt. Zijn opkomst en ondergang worden beschreven door zijn dorpelingen uit Uffelte, die door hun jaloezie en bekrompenheid deels verantwoordelijk zijn voor het lot van Kuif. Dit simpele gegeven is de kapstok die Dijkshoorn gebruikt om alle clichéverhalen over het Nederlands voetbal in één boek te verzamelen. Kuif wijst vertegenwoordigers van AC Milan de deur (Abe Lensta), heeft een vriendin die als spelbreker wordt gezien (Johan Cruijff) en heeft een mysterieus avontuur in een hotel (het zwembadincident tijdens het WK 1974). Voor iedereen die ook maar een beetje van voetbal houdt verplichte kost. Adverteren in HanzeMag? Bel Bureau Nassau Of mail info@bureaunassau.nl 8 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13]

9 Symposium over bewegingsstimulering De homo zappiens wordt niet oud. Weg met die hippe buggies, bakfietsen, computers en veiligheidsgordels in verzorgingshuizen. Bewegen moeten we, van de wieg tot aan het graf. Het houdt ons gezond en fit en maakt ons ook nog slimmer. Bewegingsarmoede is een belangrijk probleem in de Nederlandse samenleving. Het lectoraat Sportwetenschap greep het behalen van de doctorstitel van Johan de Jong, docent bij Sportstudies en onderzoeker bij het lectoraat, aan voor het organiseren van het symposium Levenslang Bewegen. In het auditorium spraken op 11 maart vier experts over de zin en onzin van bewegen en bewegingsstimulering van jong tot oud. Te weinig beweging leidt tot een vertraagde motorische ontwikkeling, overgewicht bij kinderen, het vervroegd ontstaan van chronische ziekten en problemen bij het zelfstandig functioneren van ouderen. Maar er is hoop. We kunnen al beginnen bij de zuigeling. croissants en koekjes. Tot op hoge leeftijd brengen ouders hun kinderen in bakfietsen en auto s naar school. En kinderen spelen steeds minder buiten. Van Mechelen laat een filmpje zien van een plotseling stilstaande roltrap. In plaats van naar boven te lopen, gaan mensen direct bellen en schreeuwen naar de bewaking. De hamvraag is: is dit abnormaal gedrag in een normale omgeving of is dit normaal gedrag in een abnormale omgeving? Misschien moeten we de omgeving veranderen zodat kinderen gedwongen worden meer te bewegen. Bij inactieve adolescenten helpt ingrijpen goed. Meer gymlessen, op de fiets naar school, en geen suiker en snacks meer eten doet wonderen. Weg met de maxi-cosy Volgens epidemioloog Ronald Stolk is de aanleg voor ziekten en gedrag een combinatie van genetische factoren én bewegingsinvloeden heel vroeg in het leven. Onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen die borstvoeding gehad hebben een lager gewicht houden. En uit het zogenaamde hongerwinteronderzoek bleek dat kinderen van moeders die twee tot drie maanden honger hadden geleden, op latere leeftijd dikker werden dan kinderen van moeders die wel voldoende voedsel hadden gehad. Baby s die veel tijd doorbrengen in de maxi-cosy, de buggy en de box ontwikkelen al jong overgewicht. Dus: hup uit die veiligheidsgordels en op een dekentje op de grond met die kinderen. En als je ze als ouders ook nog stimuleert tot bewegen, hun hoofdje op te tillen, te draaien of zelfstandig te zitten, maakt dat echt een wereld van verschil. Weg met de roltrap Inactiviteit is de grootste oorzaak van overgewicht, beaamt Willem van Mechelen, hoogleraar Bedrijfs- en Sportgeneeskunde. De obesitas-tsunami begint zich al uit te rollen. De homo zappiens wordt niet oud, zijn ouders zullen hem overleven. Per jaar worden we zes ons dikker. Dat is anderhalve gram per dag! Dat zijn die extra biertjes, pinda s, Weg met de auto Promovendus Johan de Jong ontwikkelde een sportstimuleringsmethode met een beweegprogramma voor inactieve ouderen van 55 tot 65 jaar, het GALM (Groninger Actief Level Model). Zijn onderzoekers benaderden mensen per post, haalden de aanmeldingsbrieven zelf bij hen thuis weer op en testten de deelnemers in een sporthal in hun eigen wijk. De helft van de groep kon zich direct aanmelden voor het bewegingsprogramma, de andere helft kwam op een wachtlijst en werd, zonder dat te weten, de controlegroep. Het programma leverde veel resultaat op. Meer fysieke activiteit, de mensen voelen zich gezonder en fitter en na een jaar was er een duidelijke toename van sportieve activiteiten. Ook op langere termijn blijkt het te werken. Maar er deed zich ook een wonderlijk fenomeen voor: de controlegroep ging óók meer bewegen. Die dachten: ik begin maar vast. Voor het onderzoek was dat niet zo leuk, maar het bewees wel dat aandacht geven dus helpt. De gewone bewegingsactiviteiten van de deelnemers verminderden trouwens wel wat, alsof ze iets moesten compenseren. Ze gingen bijvoorbeeld met de auto naar de sportschool. Illustratie: Xiao Feng Chiu en Mathieu van der Bij Weg met de veiligheidsgordels De sterke relatie tussen bewegen en cognitie wordt bewezen door Erik Scherder. Maar is er ook een causale relatie? Verbetert het geheugen als je meer beweegt en zijn er effecten daarvan waar te nemen bij demente ouderen? Dat blijkt zo te zijn. De bevlogen hoogleraar Klinische Neuropsychologie en Bewegingswetenschappen breekt een lans voor meer bewegen in verzorgingshuizen. De mensen zitten vaak vastgebonden. Het is niet als kritiek op de verzorgers bedoeld, maar initiatief nemen op de psycho-geriatrische afdeling is er niet bij voor de mensen. Wij moeten dat voor ze doen, met ze gaan lopen. Het bleek zelfs dat hun hersenactiviteit toeneemt als ze alleen al naar dvd s kijken van mensen die op loopbanden lopen of naar zwemmende vissen! Hun depressiviteit en ontremmingsverschijnselen namen er significant door af. Ook voor de inactieven onder ons is er volgens Scherder nog hoop. Als je nu nog begint met bewegen, helpt dat écht tegen het ontwikkelen van dementie en alzheimer. Dikke adolescenten hebben meer kans op dementie. Rina Tienstra [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 9

10 Aletta Jacobslezing over de emancipatoire sensualiteit van de moslima Terug in de tijd met Tahir Aletta Jacobs ( ) zou zich omdraaien in haar graf als ze de lezing van schrijfster Naema Tahir (38) had gehoord. De seksuele revolutie is doorgeslagen, vindt Tahir. Volgens literair criticus Elsbeth Etty is dat pas het geval als vrouwen mannen tot slaaf maken. Foto: Studium Generale Hulde aan Aletta Jacobs. Zij zette vraagtekens bij de zeggenschap van de man boven de vrouw. In de westerse wereld is dat al lang niet meer zo. Maar op het gebied van seks domineert de man de vrouw nog steeds. Zo begint schrijfster Naema Tahir op 9 maart haar Aletta Jacobslezing in het Academiegebouw. Is de seksuele revolutie doorgeslagen? is het thema. Tahir, Pakistaanse van origine, breekt een lans voor de emancipatoire sensualiteit van de moslima. In mijn politiek incorrecte sprookje Maagdensteeltje vertel ik over een meisje dat een oosterse moeder én een westerse feministische moeder heeft. De oosterse vindt dat haar dochter maagd moet blijven. Haar man moet haar als vrouw verdienen. Ze moet haar eigen erotische gevoelens kanaliseren tot sensualiteit en zich afstandelijk opstellen. De feministe vindt het maagdenvlies van haar dochter niet belangrijk en heeft geen moeite met vluchtige seks: Maagdensteeltje moet zich bevrijden, met mannen spelen en haar sluier verbranden. Het zijn stereotypes, maar ze bestaan allebei, constateert Tahir. De seksuele revolutie in Nederland die eind zestiger jaren plaatsvond, werkte bevrijdend, vindt ze. Maar nu is seks casual geworden en one night stands doodnormaal. Wat betekent dat voor de jongeren van nu?, vraagt ze zich bezorgd af. Ze kunnen hun behoeftes bevredigen zonder liefde te voelen. Je hoeft niet verliefd te zijn, griezelt Tahir. In onze zwaar geseksualiseerde samenleving is seks tot een consumptiegoed verworden. Dan is seks niet kostbaar en kwetsbaar meer. Moslims aanvaarden de verschillen tussen mannen en vrouwen. Ze vinden dat vrouwen emotioneler zijn. En ook minder verstandig, maar daar ben ik het niet mee eens De vrouw hecht zich na de seks aan de man, maar mannen kunnen seks hebben zonder emoties. Mannen denken iedere minuut aan seks. Vrouwen een paar keer per week. De man heeft een ongecontroleerde seksuele drift, maar die hoeft niet direct geconsumeerd worden. Eerst moet er gehuwd worden, en een bruidsschat betaald. Nadeel is wel dat vrouwen daarvoor soms worden geketend. En dat ze worden uitgehuwelijkt. Toch zou het ook voor westerse jongeren goed zijn om seks niet zo te consumeren. Ik vind dat de seksuele revolutie is doorgeslagen. Noem mij maar ouderwets, ik vind dat een geuzennaam. De man moet de vrouw beschermen. En mannen kunnen leren gentleman te zijn. Literair criticus Elsbeth Etty (58) reageert furieus. Ik heb zin in een ouderwets radicaal feministisch betoog. Ik krijg zin om te vloeken, ik voel me in de kerk. Ik kan mijn oren niet geloven zoals ik mijn ogen al niet kon geloven bij de briefwisseling van Naema Tahir met de conservatieve filosoof Andreas Kinneging in de Volkskrant. Hun gedachtegoed is van vóór de seksuele revolutie. Naema Tahir is verre van feministisch en houdt zo de vrouwenonderdrukking in stand. Seks was altijd al een consumptieartikel. Waaróm moeten meisjes maagd blijven en trouwen? Aletta De vrouw hecht zich na de seks aan de man, maar mannen kunnen seks hebben zonder emoties Jacobs draait zich om in haar graf. En ik sterf duizend doden en kan zo naast haar gaan liggen. Wat heb je aan kiesrecht als er nog besnijdenis is, anticonceptie verboden is en abortus niet toegestaan? Zolang er een maagdelijkheidscultus is, is er ook geen vrijheid voor vrouwen. De revolutie is nog niet eens begonnen! Etty heeft een tip voor Tahir. Neem als rolmodel geen nonnen of blauwkousen. Verplaats je eens in meisjes die níet willen trouwen, promiscue vrouwen en lesbische vrouwen. Toen ik achttien was, wilde ik niet het veilig getrouwde uitgezakte zoogdier worden zoals onze moeders. Wordt geen afgelikte boterham, was hun credo. Nou, ik heb me heerlijk laten aflikken. Laat iedereen lekker zelf uitzoeken of en hoe je je seksualiteit ontwikkelt. Is er dan geen enkel positief punt te melden van vóór de seksuele revolutie?, vraagt Tahir aan Etty. Ja, dat Aletta Jacobs pessaria ronddeelde. En de seksuele revolutie is helemaal niet doorgeslagen. Als de man de vrouw de wet niet meer voorschrijft, dán pas is de seksuele revolutie voorbij. Die revolutie is pas doorgeslagen als vrouwen mannen met gelijke munt terugbetalen en mannen als slaven gaan behandelen. Rina Tienstra 10 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13]

11 Antoine Bodar debatteert bij het GSp MARTHE U doet geen enkele stap in onze richting Angsthaas De bekendste priester van Nederland, Antoine Bodar (64), is niet naar het Groninger Studentenpastoraat gekomen voor een gezellig praatje. Zijn overwegend protestantse publiek heeft het er soms moeilijk mee. Zo n tachtig mensen zijn naar het GSppand aan de Kraneweg gekomen voor priester Antoine Bodar (64). Veel meer dan vorige week voor bisschop De Korte, lacht GSp-predikant Tiemo Meijlink. U heeft zeer intellectuele interviewprogramma s gepresenteerd, maar u heeft ook met Jan Mulder in een reclamespotje gezeten. Hoe kun je dat rijmen? Wij zijn niet zo stoffig als men vaak denkt, antwoordt Bodar. Daar komt bij dat ik pastoor was van de Sint-Janskathedraal In Den Bosch. We hadden een Foto: GSp nieuw altaar nodig. Ik zei dat ik die 35 duizend euro alleen voor dat doel kon accepteren. Toen bood de Postbank nog 25 duizend euro extra. Kardinaal Simonis was niet geamuseerd. Maar ja, ik zie hem ook niet achter op een scooter zitten. Het gesprek spitst zich toe op wat je in de media wel en niet kunt doen. De naam van EO-presentator Arie Boomsma valt. Bodar: Ik heb de foto s niet gezien, maar als hij gewoon in badkostuum staat afgebeeld, begrijp ik niet wat daarop tegen is. Dat is toch de schoonheid van het menselijk lichaam. Dat de EO hem schorst, heeft vast te maken met het feit dat Andries Knevel ook al in opspraak kwam toen hij toegaf in de evolutie te geloven. Ach, voor ons katholieken is dat helemaal geen punt meer. Wij vinden dat in de schepping de evolutie is gegeven. Bodar woont al sinds tien jaar in een eeuwenoud priesterhuis in Rome. Eén van zijn opdrachten is de bestudering van een pauselijk geschrift over de toenadering tot andere geloven, de oecumene. De cultuur in de Nederlandse rooms-katholieke kerken is protestants gekleurd, meent de priester. Waar het echt om gaat is het besef dat Christus aanwezig is in de gelovigen die samenkomen, en in het brood en de wijn. Dat besef raakt steeds verder op de achtergrond. Vroeger waren de mensen stil in de katholieke kerk. Je schaarde je rond Christus. Nu is het een geroezemoes, net als bij de protestanten. De maaltijd, het brood en de wijn, is voor de protestanten een symbool. Ze Wij vinden dat in de schepping de evolutie is gegeven gooien het brood zelfs weg als het over is. Hoe kunnen we dan met hen aan tafel gaan? Voor ons is het letterlijk het lichaam van Jezus. Dat schiet bij veel protestantse aanwezigen in het verkeerde keelgat. Als je elkaar liefde geeft, wat maakt het dan eigenlijk uit?, vraagt een toehoorster, God kijkt op ons neer en lacht in zijn vuistje. Kijk die kleintjes toch! De remonstrantse predikant Lense Lijzen schiet haar te hulp. U praat alleen maar over tradities en vorm. Heel interessant, maar het gaat toch om ons gelóóf in Jezus. U doet geen enkele stap in onze richting. U blijft over verschillen praten. Bodar is niet te vermurwen. Het is nog maar de vraag of uw geloof over dertig jaar nog bestaat, zegt hij tegen Lijzen met een mengeling van zorg en spot. We moeten niet alleen ons hart gebruiken, maar ook ons verstand. Ik ben gekomen om mijn traditie uit te leggen, zodat we elkaar beter kunnen begrijpen. Meijlink kijkt op zijn horloge. Uw trein vertrekt zo. Ik breng u even. Luuk Steemers Met 140 kilometer per uur scheur ik in mijn bakkie over de N2 naar mijn stage in Stellenbosch. Drie kwartier lang rijd ik langs de Townships. Als ik hier nu pech krijg, ben ik alles kwijt. Letterlijk. Overdag over de N2 is op zich geen probleem, maar s avonds is het vragen om problemen. Soms staan ze je hier zelfs op te wachten om je auto te hi-jacken. Ze richten een pistool en gebieden je om uit de auto te stappen. Alles nemen ze je af, soms zelfs je schoenen. Je bent blij dat je nog leeft. In de weken voordat ik naar Kaapstad zou vertrekken, heb ik de meest angstaanjagende geruchten aangehoord over de criminaliteit. Je mag nooit alleen over straat lopen, altijd in een groepje. Geen rokjes, strakke truitjes of jurkjes dragen. Je moet je geld verspreiden over je lichaam, omdat je zeker weet dat je een keer wordt beroofd. Nooit met een vreemde praten, al helemaal niet als je bij een pinautomaat staat. Niet zomaar naar iemand lachen. Niet voor een frisse neus even een blokje om. Gewoon niet doen. Zo werd mij dikwijls verteld. Ons studentenhuis staat midden in een wijk waar je zodra het schemerig wordt, niet alleen over straat kunt lopen. Dan doen we dan ook niet. Maar ik kan nu prima alleen naar een supermarkt, mits ik geen duur ogende sieraden om mijn nek hang. In de eerste week stond de politie al voor onze deur, omdat één van mijn huisgenoten werd bedreigd met moord door een collega van zijn werk. En een paar tassen zijn al gestolen, en een meisje is lastig gevallen op straat. Maar om je de waarheid te vertellen: ik heb me nog niet onveilig gevoeld in Kaapstad. Zolang je maar bewust bent van de gevaren om je heen, in welke straat je bent en wie er net iets te lang achter je aan blijft lopen, is de kans klein dat je iets overkomt. Je moet inderdaad niet met een uitdagend decolleté rondlopen, terwijl je iedere willekeurige passant je charmantste glimlach toont. Je kunt ook beter niet met je biljetten wapperen bij de pinautomaat. Maar welke idioot doet dat? Kortom, de geruchten houden je scherp, maar om als angsthaas van veilige haven naar veilige haven te springen is lichtelijk overdreven. Ik sla heelhuids af op de N2. Stellenbosch komt in zicht. Wederom, een nieuwe veilige stagedag tegemoet! Marthe Houpt [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 11

12 Tijdens mijn Leidse master leerde ik al de moeilijkheidsgraad van problemen inschatten Cor Cornelisse, System Engineer bij Hyves, deed zijn master in Leiden Hyves is de grootste site van Nederland. Omdat er onvoorstelbaar veel data worden verzonden, heb je grote hoeveelheden servers nodig. Als system engineer moet je ervoor zorgen dat alle systemen samen zo efficiënt mogelijk blijven draaien, zodat de gebruiker snel een pagina op het scherm te zien krijgt. Tijdens mijn master Computer Science in Leiden heb ik onder meer geleerd om problemen op te lossen met behulp van grote aantallen aan elkaar gekoppelde computers. Die ervaring komt me nu goed van pas. 13 Ook je master doen in Leiden? Kom naar de mastervoorlichting. Kijk voor programma en data op Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. YES, YOU CAN! STEL JE KANDIDAAT VOOR DE MEDEZEGGENSCHAPSRAAD. 20 euro verdienen in je pauze? Marjolein Aalbers (Student-lid MedezeggenschapsRaad Instituut voor Sportstudies) Medezeggenschap is van belang voor zowel studenten als medewerkers. Je krijgt de kans om je mening over onderwijs te delen met anderen en daadwerkelijk veranderingen te realiseren. Door me actief bezig te houden met medezeggenschap heb ik inzicht gekregen in wat er binnen mijn opleiding reilt en zeilt. Dat verandert ook mijn kijk op het onderwijs. Ik kan elke student aanraden om zich in te zetten voor medezeggenschap! Kijk voor meer info en aanmelden op Blackboard: HG>Medezeggenschap>Verkiezingen 12 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13] redactioneel onafhankelijk magazine van de Hanzehogeschool Groningen Foto: HanzeMag zoekt twee pittige studenten die één keer in de veertien dagen HanzeMag willen uitdelen in de gebouwen op het Zernike En twee studenten die HanzeMag willen versturen (10 euro p.p.) Daarnaast, nog twee enthousiaste studenten die HanzeMag op WiebengaComplex willen uitdelen (10 euro p.p) Interesse? Bel: Mail: Kom langs: Zernikeplein 7, kamer A0.04

13 Oud-student Wicher is CEO onder de palmen Studiestaker maakt het op Tortola werknemers komen regelmatig langs in de Cariben. Ik geef ze geen ongelijk. Mijn zakenpartner Renier Dijkhuis, die ik vanaf mijn elfde ken, en ik wonen er erg prettig. In Amerika is het jakkeren van hotel naar hotel en loop ik constant rond in een pak. Hier op de Cariben werk ik lekker in mijn surfshort en T-shirtje in mijn thuiskantoor in Carrot Bay, tussen de palmbomen aan het strand. Voor het werk gaan we even surfen en in de lunchpauze weer. s Avonds lekker met een stel maten op het strand hangen, en in het weekeinde lekker zeilen. We hebben hier een lokaal gezegde... We re living the rough life easy! Will from Holland bij zijn thuiskantoor in Carrot Bay. Na zijn derdejaarsstage bleef hij plakken op Tortola, één van de Maagdeneilanden in de Cariben. Zijn studie maakte Wicher de Hoo niet af. Toch is Will from Holland (29) amper vijf jaar later chief executive officer van het florerende bedrijf Foolproof. In 2004 kreeg derdejaars Communicatie Wicher de Hoo via het Bureau Buitenlandstages een stage op Tortola, het grootste eiland van de Maagdeneilanden, zestig mijl ten oosten van Puerto Rico. Ik werkte bij een zeilverhuurbedrijf dat luxejachten verhuurt aan vakantiegangers. Ik heb onder meer hun Nederlandse website gebouwd, een detailboek over de boten ontworpen en een time-share-project opgezet. Na de stage bood advocaat Remar Sutton Wicher een baan als assistent aan waarbij hij veel moest reizen in de Verenigde Staten. Dat trok hem wel. Sutton is een autoriteit: hij komt op voor de rechten van de consument in Amerika. In de VS kwam ik vaak over de vloer bij credit unions. Dat zijn een soort non-profitbanken die veel te maken hebben met mensen die leningen afsluiten die ze niet kunnen terugbetalen. Ik kan daar persoonlijk ook over meepraten. De problematiek is enorm in de VS. Door de vrije markteconomie kan iedereen verkopen en adverteren zoals hij wil. Dat maakt het soms heel moeilijk voor de consument om de juiste informatie te vinden over leningen, creditcards en dergelijke. Veel mensen komen in de problemen. Het gemiddelde Amerikaanse huishouden heeft zo n twaalfduizend dollar schuld. Amerikaanse studenten hebben gemiddeld zes creditcards met een gemiddelde schuld van 2800 dollar per kaart. Ik wilde daar iets aan doen. Wicher begon columns te schrijven voor de websites en nieuwsbrieven van credit unions. Die columns werden goed ontvangen. Zo is FoolProof geboren. Mijn eerste product was een online-krant. Daarna zijn we begonnen met het ontwerpen van een programma dat leraren kunnen gebruiken in hun lessen. De leerlingen werken door de lesstof, ze moeten vragen beantwoorden en worden getest. De antwoorden worden opgeslagen in de database en de leraar plukt de cijfers van het web. Snel en makkelijk, een groot succes! We zijn daarna soortgelijke programma s gaan ontwerpen voor andere doelgroepen, zoals ouders, studenten en jongeren zonder opleiding. Wij verdienen geld door deze programma s te verkopen aan de credit unions. Die geven onze educatieve programma s gratis aan hun leden, bijvoorbeeld scholen, bedrijven, kerken en gevangenissen. Hij is vaak bezig met het verkrijgen van nieuwe projecten. Dat brengt veel vergaderen en overleggen met zich mee en veel reizen door Amerika. We bezoeken ook klanten en we organiseren meetings, trainingen en workshops voor onze leden. En natuurlijk zijn we constant bezig onze programma s te verbeteren en nieuwe te creëren. Het gaat fantastisch! Momenteel worden onze producten gebruikt door ruim zestig banken, verspreid over heel Zo heb ik ook Barack Obama ontmoet die toen nog senator was Amerika en we hebben negen fulltime werknemers in vier landen: de Virgin Islands, Amerika, Nederland en Denemarken. Het bedrijf is in Florida gevestigd. We hebben geen vast kantoor, iedereen werkt vanuit zijn eigen locatie, maar veel Wicher heeft al heel wat interessante mensen ontmoet. Drie jaar geleden deed Peter Jennings, de toenmalige anchorman van ABC News een vijfdelige special over ons project. Zo heb ik ook Barack Obama ontmoet die toen nog senator was. Wicher houdt ook contact met de thuisbasis. Ik vind het altijd fantastisch om mijn familie uit Skarnegoutum op bezoek te krijgen. Ik laat ze de Virgin Islands ontdekken zoals ik dat zelf ook heb gedaan. Mijn zusje, die nooit in de Cariben was geweest sprong midden in de nacht in het water en schreeuwde uit: Wow! Ik kan mijn voeten zien! Wicher, die zichzelf afficheert als Will from Holland, blijft voorlopig op Tortola. Maar het mooie van ons bedrijfje is, is dat alles over het internet gaat. Ik kan in principe werken waar ik wil. Mocht ik ooit heimwee krijgen, dan ben ik de volgende dag terug. Ik weet niet zeker of ik mijn studie Communicatie afmaak. Ik speel met het idee, als FoolProof wat minder van mijn aandacht vraagt, een deeltijdstudie te doen. Iets in de richting van marketing en business management of zo. Luuk Steemers [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 13

14 Diamantwegboeddhisme Foto: Jan Luursema Op haar fiets scheurt Leonie langs de Groningse Godshuizen. Soms stapt ze binnen. Boeddhisten weten hoe kronkelig het pad naar Verlichting is. Leonie nu ook. Karma payi tenpa kj-ong-nam la. Salime Chana duutsi na-tsok gi. Het feest is altijd in de keuken. Als ik het meditatiecentrum inloop, hoor ik stemmen. Geen mens te bekennen in de hal, ook niet in het zaaltje. Schoenen uit, staat er op een bordje. Dat doe ik dus maar. Ik ben blij dat ik vanochtend twee dezelfde onopvallende sokken heb aangetrokken. Op een altaar staan foto s van vier mannen die me recht aankijken. Ik krijg een Het is een meditatie die zich richt op het moment dat je zult sterven raar gevoel. Zouden ze deze mannen soms vereren als een soort goden? Snel loop ik naar het stemmengeluid. De keuken zit vol met mensen. Ik neem plaats op een krukje en krijg een kop thee aangeboden. Een man vertelt dat hij al vanaf de jaren zeventig mediteert. Zijn ogen stralen als hij erover praat, of eigenlijk stralen zijn ogen de hele tijd. Het werkt aanstekelijk. Na een paar minuten voel ik me vrolijk en op mijn gemak. Ik vraag naar de foto s van de mannen. Als ik de brandende vraag die eerder in me opkwam stel, moet iedereen lachen. Het is zeker geen kwestie van verafgoding, legt Marja Jongeman uit. De mannen op de foto s hebben verlichting bereikt. Door tijdens de meditatie naar hun foto s te kijken kun je daarin je eigen boeddhaschap herkennen. Het is eigenlijk een trucje. De foto s werken als een spiegel. Even later pak ik een kussen van de stapel en nestel me in een hoek van de zaal. Zo charmant mogelijk ga ik zitten. Het wordt een soort halve kleermakerszit. Marja legt in eenvoudige bewoordingen uit waar Diamantwegboeddhisme om draait. Het doel van boeddhisme is het bereiken van verlichting, het hoogste geluk dat moeiteloos, tijdloos en duurzaam is. Ieder mens kan het bereiken. Op de Diamantweg richt men zich speciaal op de leraar-leerlingrelatie. Een leraar die uit zijn eigen ervaring de onbegrensdheid van de geest kan tonen is onontbeerlijk. De meditatie is heel anders dan ik had verwacht. Marja blijft doorpraten, al verandert haar stem. De klank doet me denken aan een informatiebandje van de rondleiding in een museum. Ik kan me niet goed concentreren op wat ze zegt. Toch denk ik niet aan andere dingen. Alles gaat een beetje langs me heen. Pas wanneer we een Tibetaanse tekst zingen komen er gedachtes. Ik waag me maar niet aan meezingen: Karma payi tenpa kj-ong-nam la. Salime Chana duutsi na-tsok gi. Bij het napraten is de sfeer meteen ontspannen. Er wordt veel gelachen. De man met de lachende ogen merkt op dat we al deze toestanden nodig hebben omdat we niet kunnen zien wat zo ontzettend dichtbij is. Marja vergelijkt het met een bril die op je hoofd staat. Je zoekt hem overal en uiteindelijk kom je erachter dat hij al de hele tijd bij je is. Na afloop duik ik nog even de keuken in met Dik ten Hoven en Sjoerd Pijpers. Voor Sjoerd is het een van de eerste keren dat hij meedeed. Hij is zoals hij het zelf noemt een zwevende gelovige. Ik ben afgestapt van het strenge geloof van mijn ouders en ben nu aan het bepalen in welke richting ik mij zelf thuis voel. Ik weet niet zeker of het boeddhisme iets voor me is. Maar je kunt niet na een paar keer kijken al iets afwijzen. Tot nu toe haal ik er voor mezelf in ieder geval veel uit. Dik is al vier jaar een regelmatig bezoeker. De eerste keer ging ik mee met een vriend en ik vond het gelijk al interessant. Maar de werkelijke ommekeer vond plaats tijdens een cursus Phowa door de oprichter van het centrum, Lama Ole Nydhal. Het is een meditatie die zich richt op het moment dat je zult sterven. Toen is er bij mij iets veranderd. Ik heb tijdens die meditatie iets van dat ultieme geluk mogen ervaren. Als ik buiten kom, staat de fotograaf het slot van zijn fiets open te maken. En, wat vond je ervan? vraag ik. Even kijkt hij bedenkelijk, dan zegt hij: Het was net een theekransje. Leonie Veraar 14 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13]

15 UITwonen Paleisje Klein-Emmen Een snackbar bij de hand, een Albert Heijn op loopafstand en nog dichterbij de dierenwinkel. Nick & Simon hebben niks te klagen in het kleine koninkrijk van Miriam en haar drie huisgenotes. Als Miriam Huizenga (20) de klink van de deur naar het balkon naar zich toehaalt, opent ze alleen de bovenste helft. De onderdeur blijft staan in het kozijn. Cool, hè? Dat is nou echt dit huis, lekker nostalgisch. Een kamer met open keuken, een dikke vijftien meter lang, vier meter breed. Het vroege lentelicht straalt vriendelijk door de gevelbrede voor- en achterramen. Het mooist is het plafond, vindt Miriam, die deze dag het rijk alleen heeft. Het plafond, hoog boven de vloer, is beige (mogelijk het gevolg van jarenlang opgewolkte sigarettenrook). Voor in het in koperverf benadrukte ornament hangt de draad waaraan een antiek aandoende luchter hangt. De haard mag er ook wezen. En kijk die plavuisjes. Die zie je normaal alleen in oude Groningse borgen en hier. De vijftig rood-groen geschakeerde plavuizen waarop de antracietkleurige houtkachel staat, doen inderdaad eeuwenoud aan. De hele entourage ademt antiek, glasin-lood in de deuren en een verdwaald binnenraam. Lambrisering heeft de kamer niet, maar de vier bewoonsters hebben de muur tot op een metertje van onderen purpertaupe geschilderd. We dachten eerst aan een hele felle kleur, maar dit komt beter overeen. Vier meiden, vier vriendinnen. In Emmen al. Eén voor één, met tussenpozen van pakweg een half jaar, trokken ze naar Groningen. Eerst op verschillende kamers en toen, november 2007, kwam deze kans. Een buitenkans in Helpman, de geweldige gezamenlijke woonruimte en ieder een slaapkamer voor zich. Samen wonen in één huis, duizend euro per maand, twee-vijftig de man. Miriam zette nog een huiselijk accent. Nick en Simon zijn de mannen in huis, twee gladharige cavia s die vrolijk in een blauw plastic hok rondscharrelen. Miriam trekt een enorm reclamedoek van Super de Boer weg. Een drie meter lang aquarium verschijnt. Er zaten twee platte vissen in. We hebben nog geprobeerd ze te redden. De vissen gingen hemelen, de meiden pompten het water weg, poetsten de algen van de ruiten en creëerden een grotachtige ruimte. Het is heerlijk toeven, buiten bloeien de krokussen paars, binnen voor het voorraam hangen bordeauxrode veloursgordijnen aan goudkleurige stangen. We noemen het wel ons paleisje, zegt Miriam, derdejaars Verpleegkunde. Boudewijn Otten Foto s: Luuk Steemers [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 15

16 In & UIT IN&UIT is bestemd voor studenten- en personeelsactiviteiten. Ook kunnen studenten en medewerkers hier hun gratis advertenties kwijt (maximaal 30 woorden). Informatie voor de uitgave van woensdag 8 april kun je mailen naar hanzemag@org.hanze.nl. De deadline is donderdag 2 april. USVA Dans Everything you always wanted to know about Zaterdag 4 april uur, OUTheater, Harmoniegebouw. Dansspektakel Groningen brengt (semi-)profesraire klassiekers voor vroegere volwassenen zijn kin- Alice in Wonderland. Maandag 6 april. Heel wat litesionele dansgroepen en geïnteresseerd publiek bij derboeken geworden. Bij Alice in Wonderland lijkt het elkaar tijdens jaarlijks terugkerende voorstellingen. omgekeerde gebeurd te zijn. Nicolaas Matsier over de Tijdens de voorstelling ligt er een wereld van dans vraag hoe dit een boek voor alle leeftijden kon worden uur. Academiegebouw, Broerstraat aan de voeten van de bezoeker, een diversiteit van stijlen die elkaar versterken en op scherp zetten. 5, Groningen. Entree: 4,- / 3,- voor studenten en Stadjerspashouders. Meer informatie op: usva.nl/dansspektakel- Honing & Yuri Honing Trio How does it Work. Arts meet Science Swing and Groove - Henkjan groningen. Dinsdag 7 april. Swing, groove, drive en shuffle zijn slechts enkele van de termen die musici gebruiken Studium Generale Groningen om het verschijnsel timing te beschrijven dat zo belangrijk is in de jazz- en popmuziek. Met een lezing DwarsDiep debat - Wie helpt onze probleemjeugd? Vrijdag 27 maart. Het rommelt al een aantal jaren van Henkjan Honing en een optreden van het Yuri in de jeugdzorg, de kinderbescherming en de jeugdhulpverlening. Volgens critici krijgen kinderen die echt subtiele aspecten van muziek uur, Huize Maas, Honing Trio wordt het mysterie ontsluierd van enkele hulp nodig hebben, die niet of te laat. Heeft iemand Vismarkt 52, Groningen. nog zicht op alle hulp? Hoe effectief is het aanbod? En DwarsDiep debat Privacy - Niets te verbergen en waarom nemen de wachtlijsten niet af? toch bang. Woensdag 8 april. uur, Usva, Munnekeholm 10, Groningen. Ieder kind heeft vanaf dit jaar een Elektronisch Kinddossier en straks staat ieder griepje en kuchje in het The Second Wave Inclusion of Pregnant Women in Research - Anne Drapkin Lyerly. Maandag 30 maart. Elektronisch Patiëntendossier. De ene helft van Nederland ligt daar niet wakker van. De andere helft maakt Zwangere vrouwen en ongeboren kinderen zijn een vergeten groep in het klinisch medisch onderzoek. zich wel zorgen over hun privacy uur, Volgens de Amerikaanse Anne Drapkin Lyerly is het Het Heerenhuis, Spilsluizen 9. de hoogste tijd dat er meer onderzoek komt naar hun Kenniscafé Pestkoppen en slachtoffers. Donderdag 9 april. Honderdduizenden Nederlandse kinderen gezondheidssituatie uur Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen. Voertaal zijn dagelijks het slachtoffer van pesten. Een onderzoeker, een socioloog en een bioloog vertellen over Engels. Arts meet Science Theo Jansen Strandbeesten. hoe pesten ontstaat en hoe kan dit negatieve gedrag Dinsdag 31 maart. Achttien jaar houdt kunstenaar effectief worden tegengegaan? uur, Theo Jansen zich bezig met het maken van nieuwe Kelder Newscafé, Waagstraat 5. Informatie: Studium vormen van leven. Hij maakt van elektriciteitbuizen Generale Groningen, Oude Boteringestraat 13, tel. geraamtes die kunnen lopen. Hun energie halen ze uit (050) , de wind; ze hoeven dus niet te eten. Een spannende presentatie met, uiteraard, een loslopend strandbeest Taizé-jongerengebed in de collegezaal uur, UMCG. Elke tweede woensdag van de maand is er een oecumenisch jongerengebed met liederen van Taizé in de Lutherse kerk, Haddingestraat 23. Het eerstvolgende gebed is op 8 april. De kerk is open vanaf uur en het gebed begint om uur. GSp - Studentenplatform voor Levensbeschouwing Een plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. GSp, Kraneweg 33, tel , info@ gspweb.nl of Filmhuis - Lars and the Real Girl. Als Lars aankondigt een gast te verwachten, reageren zijn broer en schoonzus verheugd. Lars woont namelijk al jaren in de verbouwde garage en heeft moeite met sociale contacten. Hun verbazing is groot als blijkt dat Bianca een levensechte sekspop is. De dorpsarts/psycholoog adviseert mee te gaan in Lars denkwereld en er ontstaat een hilarisch rollenspel waarin het hele dorp wordt betrokken. Donderdag 26 maart uur. Een mens te veel. Zondag 29 maart. Tijdens de vesper in de Martinikerk geeft de Cantorij van het GSp een uitvoering van Een mens te veel het lijdensevangelie volgens Johannes. Voorafgaand begint om uur een rondleiding in het Hoogkoor van de Martinikerk door kunsthistorica Saskia van Lier. Persoonlijk gesprek. Geert Brüsewitz , Anja Diesemer , Lense Lijzen , Tiemo Meijlink of Matty Metzlar Nieuwsbrief van het GSp. Meld je aan via de website. Taizé-vesper. Zondag 15 maart om uur is er weer een Taizé-vesper in de Martinikerk. Studentendiensten in de Martinikerk. 29 maart: uur M. Metzlar, uur M. Metzlar. 5 april: uur T. Meijlink, uur T. Meijlink. Handballen Train eens mee met de enige studentenhandbalvereniging van Groningen, de Cirkeltijgers. Je bent altijd welkom op dinsdag- en donderdagavond. We hebben een dameszondag, damesmidweek en een herenzondag in de regioklasse. We organiseren ons eigen internationale toernooi en bezoeken toernooien in binnen- en buitenland! Info: KEI zoekt Projectmanagers! Voor de maanden mei t/m augustus zoeken wij enthousiaste en stressbestendige studenten om ons te helpen als projectmanager. In deze functie zul je meedenken over de invulling van de evenementen. In de KEI-week krijg je de leiding over deze evenementen. Je kunt rekenen op een behoorlijke uitdaging, maar ook op een vergoeding en eventueel studiepunten. Denk jij hier met ons iets moois van te maken? Solliciteer dan vóór 3 april! Vraag vrijblijvend een informatiepakket aan. Meer info: Vrijwilligerswerk buitenland Voor korte of lange termijn vrijwilligerswerk in het buitenland doen? Kom zaterdag 4 april naar de informatiemarkt van SIW Internationale Vrijwilligersprojecten! De Kargadoor, Oudegracht 36, Utrecht, Werken in ruil voor wonen In ruil voor tien uur werken een woning. Het project heeft nog woonruimte vrij voor student-vrijwilligers van de Pedagogische Academie en het Instituut voor Sportstudies. Info: Irene Thoman, i.thoman@mjd.nl. JUST 4 KIDS - sterk in merk Vingino, Villa Happ, Gaastra, G-Star, Mexx, IOTTUM, EDC-Esprit, je vindt het allemaal in het inbrengwinkeltje voor kinderkleding van maat 80 t/m 188. Overtuig jezelf en kom eens langs op dinsdag van u uur of op vrijdag van 10 tot twaalf aan de Brinkweg 1, 9756 AM te Glimmen, tel Alle kleding is aan een strenge inspectie onderworpen. Ook verkopen wij speelgoed, sportschoenen en kinderboeken. Tot gauw ziens. YES, YOU CAN! In mei 2009 worden er verkiezingen gehouden voor de HG-medezeggenschapsraden. Ook jij kunt je kandidaat stellen: YES, YOU CAN! Kijk voor aanmelden (van 11 maart t/m 1 april) en meer informatie op Blackboard: HG>medezeggenschap>verkiezingen. Pedicure Brigitte Munzebrock, telefoon PZZL Pseudowetenschap Hori Verti 1. Lepeloplichter, Uri (6) 1. Religie (6) 4. Minister die kwakzalvers wil aanpakken (5) 2. Penislekkernij is onzin (7) 8. Bloem, symbool van de onschuld (5) 3. Daadkrachtig (8) 9. Boom (7) 4. Roept de eend tegen een charlatan (4) 10. Schadelijk verschijnsel boven de Zuidpool (7) 5. Reputatie in de buitenwereld (5) 11. Zuid-Amerikaanse lasso (4) 6. Energie of Panama (6) 12. Tennispaar (3) 7. Snedige krant in de voorhoede (5) 14. Toneelbedrijf (4) 13. Bach-bloesem of oorkaarsen (8) 15. lezer of oplegging (4) 16. Geen enkel persoon (7) 18. Grieks eiland (3) 17. Centrum van levenskracht in het lichaam (6) 21. Slimme, het rekenende paard (4) 19. Ruzie op het toneel (5) 23. Merkwaardig (7) 20. Noorderbuur van Egypte (6) 25. therapie of tuin (7) 22. -linguïstisch programmeren (5) 26. Spaans plein (5) 24. Florida Dairy Goat Association (afko, 4) 27. therapie met etherische oliën (5) 28. bus of beweging (6) De schuin gedrukte omschrijvingen zijn cryptisch, de vet gedrukte hebben met het thema te maken, net als de oplossing. Mail het woord naar: pzzl@org.hanze.nl en ding mee naar een cadeaubon van 10 euro. Inzenden t/m donderdag 2 april. De vorige PZZL is gewonnen door: Maartje Ellens. De oplossing is: EU- ROPARLEMENT. Boudewijn Otten 16 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [13]

17 Lieve Loes LEEUW Heeft je beste vriendin gezoend met de jongen waar jij al tijden vlinders van in je buik krijgt? Ben je verliefd op je docent en kun je je niet meer op je studie concentreren? Lig je niet lekker in je projectgroep en begrijp je niet waarom? Mail Loes, onze enige echte ervaringsdeskundige. Inzenden mag zelfs anoniem. Lieve Loes, Ik woon sinds drie maanden samen met mijn vriendin en ik heb spijt als haren op mijn hoofd. Mijn ouders hebben een huis voor me gekocht en toen mijn vorige huisgenoot was afgestudeerd en naar Rotterdam verhuisde, is mijn vriendin bij me ingetrokken. Ze woonde in een krot van drie bij drie meter dus het leek zo n mooie oplossing. Het probleem is dat ze de grootste viespeuk is die ik ken. Ze laat alles slingeren, ze zet nooit een vuilniszak buiten, ze wast nooit af, ze gooit de lege flessen gewoon in de vuilnisbak, ze staat uren onder de douche, ze zet liever de ramen open dan de verwarming lager en eet net zo lief een zak chips als een maaltijd. Ik erger me rot aan haar. Zelf zegt ze dat ze nou eenmaal zo is en dat ik er aan moet wennen als ik van haar hou. Dat is nou ook het probleem: ik ben echt stapelgek op haar. Toch twijfel ik aan onze relatie. Wat denk je, zal t wennen? Of zal zij veranderen? Kees Colofon HanzeMag is het redactioneel onafhankelijke magazine van de Hanzehogeschool Groningen. Het blad verschijnt tweewekelijks. Redactie-adres Zernikeplein 7, A0.04 en A0.05, Groningen Postadres Postbus 30030, 9700 RM Groningen telefoon: fax: hanzemag@org.hanze.nl Internet: via Redactie Chris Wind - hoofdredacteur c.f.wind@pl.hanze.nl Boudewijn Otten - (eind)redacteur j.b.m.otten@pl.hanze.nl Luuk Steemers - redacteur lu.a.steemers@pl.hanze.nl Rina Tienstra - redacteur r.h.tienstra-de.knegt@pl.hanze.nl Loes Vader - redacteur j.l.c.vader@pl.hanze.nl Fotografie Pepijn van den Broeke - loexproduxies Luuk Steemers Illustraties Xiao Feng Chiu & Mathieu van der Bij Rick van Duuren Sam Peeters Leo van der Reest Reid, Geleijnse & Van Tol Basis lay-out Art Studio - Groningen Productie Redactie HanzeMag & Grafische Industrie De Marne B.V. Oplage: Advertenties Bureau Nassau info@bureaunassau.nl Abonnementen 60 euro per jaar hanzemag@org.hanze.nl ISSN Beste Kees, Wennen aan een smeerkees, sloddervos, milieuramp hoe doe je dat? Ik moet direct denken aan twee goede vriendinnen. Ze delen al sinds hun studie een etage. Een onbeschrijfelijke bende is het er. Behalve als één van de dames een vriendje heeft. Zo n jongen brengt de lege flessen naar de glasbak, bikt het aanrecht schoon, maakt het stinkende balkonnetje vrij van vuilnis en kookt bovendien een echte maaltijd voor de meiden terwijl zij met een wijntje op de bank naar GTST kijken. Mijn vriendinnen hebben een feilloos gevoel voor zorgzame mannen en iedereen is gelukkig en tevree. Als jouw geliefde op één van mijn vriendinnen lijkt, vergeet het dan maar. Dit is een bij voorbaat verloren strijd tegen vuilnis, vieze onderbroeken, vette keukens en trippelende muizen. Je kunt het proberen met een verstandig gesprek: Ik wil je niet veranderen liefste, maar je kunt toch wel íets leren. Ik ben bang dat het weinig op zal leveren. Of je er zelf aan zult wennen om in een varkensstal te wonen, kan ik moeilijk beoordelen, maar ik ben bang van niet. Als je je al na drie maanden ergert en twijfelt, hoe zal dat dan na drie jaar zijn? Zoek een nieuwe kamer voor je vriendin en een nette huisgenoot voor jezelf. Twijfel niet aan je relatie met ma Flodder, maar aan het samenwonen. Mijn leus: liever latten, neem de kuierlatten. Lieve Loes, Een paar maanden geleden heeft mijn vriend onze verkering na drie jaar uitgemaakt omdat hij zichzelf te jong vond om zich te binden. Hij ging een jaar naar het buitenland. Ik was er kapot van, maar ben er al een beetje overheen. Vorige week kwam ik hem tot mijn stomme verbazing tegen op een feestje. Hij was teruggekomen omdat zijn geld op was. Aan het einde van de avond begon hij me zoenen en zei dat hij me weer terug wilde. Ik vind hem nog steeds leuk maar ik ben ook bang dat hij me weer laat zitten. Wat moet ik doen? Lonneke Lieve Lonneke, We gaan gewoon even ouderwets plussen en minnen. Je ex-vriendje heeft het uitgemaakt omdat ie zichzelf te jong vond om zich te binden. Wat een cliché, gaap. Dikke min. Hij is na een paar maanden teruggekomen omdat z n geld op was. Hij kan niet met geld omgaan en het lukt hem niet eens om in het buitenland een baantje te vinden. Eigenlijk twee minpunten. Je kwam hem tegen op een feestje. Hij heeft jou dus niet eens opgezocht of gebeld toen hij terug was. Weer een minpunt. Aan het eind van de avond begon ie je te zoenen. Toen was ie natuurlijk dronken en had ie zin in seks. Heel voorspelbaar, maar toch weer een minpunt. Je vindt hem nog steeds leuk (ach, er zijn zo veel leuke jongens), maar je bent bang dat ie je weer laat zitten. Dat heb je goed gezien, lieve Lonneke. Alweer een min, dus. Jij was er kapot van toen hij het uitmaakte en je bent er net weer een beetje overheen. Houden zo, Lonneke. Deze ex scoort slechts minnen. Laat deze minne gast vooral je ex blijven. Proost op Balkenende In tijden van economische crisis begin ik meer waardering te voelen voor mijn geldschieters. Wanneer ik tegenwoordig tien biertjes drink, draag ik er vijf op aan de Informatie Beheer Groep. Eentje proost ik op mijn ouders en de rest op de bazen van mijn verschillende bijbaantjes. Vooral van de IB-groep begin ik steeds meer te houden. Zolang zij mijn volledige lening iedere maand blijven storten, ben ik veilig. Het is de reden waarom ik tegenwoordig een warm gevoel krijg wanneer ik de blokken grijs beton zie bij het naderen van station Groningen. Je zou het bijna een skyline kunnen noemen. Een totale skyline gevormd door mijn geliefde geldschieter. Tot nu toe gaat de economische crisis me dus aardig goed af. Bij het vallen van de markt kreeg ik zelfs een warm romantisch gevoel. Ik zag mezelf al in een keurig jaren-twintig pakje door een lege Jumbo wandelen op zoek naar een laatste overgebleven sperzieboon. Zag mijn familie en vrienden al zingend op de grond zitten in een met kaarsen belichte ruimte. Bedacht me dat ik misschien maar een kip moest kopen, zodat ik in ieder geval elke dag een ei kon eten. Ik zag het al helemaal voor me. Als vrouw zou ik met mijn druipende borsten heel wat dorstige monden kunnen besproeien. Ja, ik zou een heldhaftige rol gaan spelen in al dat economische geweld. In werkelijkheid eet ik nog steeds de helft van de week buiten de deur en koop dure broodjes bij de croissanterie. Ik smijt mijn geld naar barmannen, koop kleren en schoenen wanneer ik daar zin in heb en verhuis binnenkort naar een nieuw en duurder appartement. Mijn heldhaftige rol beperkt zich tot een graai in mijn broekzak wanneer ik een straatkrant tegenkom. En dan lees ik dat blad ook nog eens voor mijn eigen plezier (de gedichten zijn geweldig), dus echt heldhaftig kun je het niet noemen. foksuk.nl Maar net als ik me zenuwachtig afvraag of de IB-groep niet failliet kan gaan, zie ik mijn redding in het jeugdjournaal. Het is Balkenende. Uitgerekend Balkenende. Zijn verhaal komt erop neer dat we vooral geld moeten blijven uitgeven. Dat laat ik me geen tweede keer zeggen. Ik loop naar de stad, en met heldhaftige zwaaien smijt ik mijn geld regelrecht de economie in. Leonie [13] MAART WOENSDAG HANZEMAG 17

18 legal alien Native country: China, 1.3 billion inhabitants, 227 times the size of the Netherlands Studies: Job: Graduated from Hanze University in 2007 Public Relations Officer at the National Centre for the Performing Arts in Beijing Ziren Zhou (25) Do you miss Groningen? Groningen on the map is simply a little dot in the north of the Netherlands, yet it s much more than that once you start a life there. The two universities in the city are both very open to students from all around the world. The city is perfect for studying as it is rather small, cozy and clean. Everything is reachable by bicycle and bus. Meanwhile, its social life is simply irresistible. It varies from house parties to friends dinners, from music festivals to sports activities. It is much more than you could ever imagine. What did you do after you graduated? I went back to China in July 2008 and found a job in the National Centre for the Performing Arts, in the International Arts Exchange department. This department is mainly responsible for foreign public relations. We cooperate with foreign arts institutions and embassies in Beijing on certain projects in order to promote cultural exchange. Meanwhile, we also organise international conferences such as the International Summit of Theatre Development. It sounds like a very international environment It is! We work with people from all around the world. The staff in our department is divided into groups and each group is in charge of different regions on the globe. In the Group of Europe we have colleagues who speak French, German and English, and since I speak Spanish, I am in the group of South America. So far we have already organised a folksong festival with four hundred artists from abroad and various concerts, and now we are all busy organizing the summit to be held in May How does your education at Hanze University help you in this job? If I look back at my International Communication studies, I realise that it has made me a very open and international person. Since the theatre opened in 2007, we have not been very well known internationally, therefore, one of the tasks we have is to receive visitors from the embassies in Beijing and show them our theatre, in order to arouse their interest and organize artists from their countries to perform here. An international public relations officer should be very open and active. You need a good level of international awareness in terms of politics, art, society, economics and many other issues. This was exactly what I developed while I studied in Groningen. I was surrounded by students from various cultures in the world. I have gradually learned about all types of opinions, ideas which aroused my interest. I wanted to participate in the world, and not simply in my own country. Chris Wind

19 Development aid increases corruption and decreases economic growth Former EU Commissioner Bolkestein criticizes western development policy It takes guts to invite former liberal party leader Frits Bolkestein, a strong opponent of governmental aid to developing countries, to a congress about development aid. As expected, he did not hide his feelings. It is hypocritical to give with one hand and protect your own market with the other. I had lived in developing countries for ten years when I worked for the oil company Shell. I was assigned to postings in East Africa, Central America, and Indonesia. When I returned in the 1970s, Jan Pronk was the minister for Development Cooperation in the Netherlands. He said things, how can I put this nicely, that were very far removed from the reality that I had experienced. Frits Bolkestein s outspokenness did not disappear, visitors of the Develop Your World congress noticed quickly. Although he already became a member of Parliament in the 1970s, his fame really began to rise in the 1990s, when he became liberal party leader. His attacks on the Dutch multicultural society were highly controversial. Now even leftist politicians dare to say what he said fifteen years ago. When it comes to development aid, he does not beat around the bush either. Photo: Pepijn van den Broeke Our governments have wasted billions of euros on nothing for several decades. Bolkestein still sounds irritated when he remembers the social democratic policies of Minister Pronk. He gave the socialist government of Tanzania 450 million Euro between 1970 and Still, their economy decreased by 0.2 percent each year. Kenia, ruled by a capitalist government, received much less aid, but managed to have a yearly growth of 1,5 percent. In Tanzania people would say that man eats man in Kenia, but the answer from Nairobi (capital of Kenia, ed.) was that in Tanzania man eats nothing. The truth was that average growth was highest were prices reflected the market conditions. The change in thinking came very late. Restrictions for foreign investors, repression of private entrepreneurs and the discouragement of agriculture by introducing price systems had killed the entrepreneurial spirit in many countries. In 1957, when Ghana became independent, it was the wealthiest country south of the Sahara behind South-Africa. Seek ye first political kingdom, first Prime Minister Kwameh Nkrumah said, and all else will follow. It turned out to be an illusion. Kleptocrats ruined the country completely. The problem is not just that development aid does not work, claims Bolkestein. It actually does a lot of harm. I agree with what Zambian economist Dambisa Moyo has expressed in a lot of media lately. Development aid increases corruption and inertia, and decreases economic growth. After the fall of the Berlin Wall in 1989, the ideal of an all-controlling state slowly disappeared in many developing countries. Especially in Latin America a revolution took place. Mercantilism, brought to this continent by the Spanish colonizers, disappeared and the belief in free trade gained territory. So should Western governments just sit back and let developing countries Advertisement YES, YOU CAN! BECOME A CANDIDATE FOR ELECTION TO THE PARTICIPATION COUNCIL (MEDEZEGGENSCHAPSRAAD). Marjolein Aalbers (Student member of the Participation Council of the School of Sport Studies) solve their own problems? No, says Bolkestein, there is actually a lot we can do. First of all, we have to get rid of trade barriers. They cost Africa eleven times more every year than what they receive in development aid. It is hypocritical to give with one hand and protect your own market with the other. Participation is important to both students and staff. It gives you the opportunity to share your views on education with others and to realise changes. By being an active member of the Participation Council, I have gained insight into the way things are organised within my school. This in turn has changed my outlook on the education that I am receiving. I do recommend you as a student to participate and to have your voice heard! Click for more information and application forms on Blackboard: HG>Medezeggenschap>Verkiezingen Chris Wind Each year, SIB, Move Your World Network Groningen en AIESEC organize the Develop Your World congress. It is the largest congress in the North of the Netherlands that deals with development aid and cooperation. This year the theme of the congress was The Future of Development Aid. 19 HANZEMAG WOENSDAG 25 MAART 2009 [12]

20 Former EU Commissioner Bolkestein: Development aid increases corruption and decreases economic growth Alumnus Ziren Zhou found a great job in Beijing 12 Wednesday 25 Maart 2009 Independent Magazine of the Hanze University Groningen hanzemag@org.hanze.nl photo: Pepijn van den Broeke

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Mijn loverboy Verloren onschuld

Mijn loverboy Verloren onschuld Mijn loverboy Verloren onschuld in makkelijke taal simone schoemaker 8 Het verhaal van Lisa De dag begint goed. Ik word wakker met een blij gevoel. Yes, ik ben jarig! Ik ben zestien! Mijn moeder feliciteert

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur.

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Tornado Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Geschreven in januari 2012 (Geïllustreerd t.b.v. het

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan.

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan. LESBRIEF Binnenkort gaan jullie met jullie groep naar de voorstelling Biggels en Tuiten Hieronder een aantal tips over hoe je de groep goed kan voorbereiden op de voorstelling. VOOR DE VOORSTELLING Vertel

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort.

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort. Een erfenis Dag dames, kan ik iets voor u doen? Amber kijkt Liz even aan en zegt dan: Ik heb hier een afspraak met de notaris. Mijn naam is Amber Overgauw. De vrouw kijkt op haar beeldscherm. Ik zie het,

Nadere informatie

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar! Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Jezus maakt mensen gelukkig

Jezus maakt mensen gelukkig Eerste Communieproject 33 Jezus maakt mensen gelukkig Jezus doet wonderen In les 5 hebben we geleerd dat God onze Vader is. Wij zijn allemaal zijn kinderen. Alle mensen zijn broertjes en zusjes van elkaar!

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN TEKST: Annick Geets DE KWETSBAARHEID VAN NOOIT GENOEG Kwetsbaarheid is niet een kwestie van winnen of verliezen, maar een kwestie van inzien en accepteren dat beide bij het leven horen. Een kwestie van

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving Glass Christmas Edition Voor wielrennen was het... Alies: Ik heb een schoenen verslaving Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË Inhoudsopgave Pagina: Even voorstellen 4-5 Ik heb een schoenen

Nadere informatie

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31 1 januari OOGGETUIGE Johannes 20:30-31 Een nieuw jaar ligt voor ons. Wat er gaat komen, weten we niet. Al heb je waarschijnlijk mooie plannen gemaakt. Misschien heb je goede voornemens. Om elke dag uit

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Zonder dieet lekkerder in je vel!

Zonder dieet lekkerder in je vel! Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Resultaten onderzoek seksualiteit

Resultaten onderzoek seksualiteit Resultaten onderzoek seksualiteit Augustus 2015 In opdracht van Way of Life en de NPV Uitgevoerd door Direct Research www.wayoflife.nl www.npvzorg.nl Conclusies Kennis Seksuele voorlichting Opvattingen

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

- Waarschuwing- dit is een pittige les!

- Waarschuwing- dit is een pittige les! - Waarschuwing- dit is een pittige les! Herken je de volgende situatie: Je vraagt aan je partner (heb je deze niet denk dan even terug aan de tijd dat je deze wel had) of hij de vuilniszak wilt buiten

Nadere informatie

Weer loop ik door de draaideur van het Lucasziekenhuis.

Weer loop ik door de draaideur van het Lucasziekenhuis. 1 Weer loop ik door de draaideur van het Lucasziekenhuis. Dat is nu al de derde keer in een paar dagen. We moeten vandaag op de eerste verdieping zijn, kamer 105. Mevrouw dr. W.H.F. Scheltema, internist,

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Over schulden gesproken

Over schulden gesproken Over schulden gesproken Verhalen uit de praktijk Sandra van der Stege 8 Inleiding In Nederland zijn veel mensen met schulden. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft moeite om elke maand rond te komen. In de schulden

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Don zit naast Jamiro. Ze zit omgekeerd in haar stoel en kijkt door de achterruit.

Don zit naast Jamiro. Ze zit omgekeerd in haar stoel en kijkt door de achterruit. Botsing Jamiro kijkt door de ruit van de auto. Hij zit achter het stuur, maar hij let niet goed op de weg. Jamiro heeft geen rijbewijs. Hij heeft de auto gestolen. Samen met Don. Don zit naast Jamiro.

Nadere informatie

explore the big questions of life Een introductie

explore the big questions of life Een introductie explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl

Nadere informatie