lezen Caraïbisch gebied en Suriname

Transcriptie

1 veilig leren lezen Caraïbch gebied en Suriname Tips bij kern 1 Auteur: Wilma Stegeman In handleidingen van Veilig leren lezen staan structureerwoorn twee dagen centraal. Maar een aantal scholen in het Caraïbch gebied en Suriname werken twee, maar drie dagen lang aan een structureerwoord. Op die manier er een extra dag voor het leren lezen, voor woornschat, voor familiarering van het Nerlands en voor activiteiten uit Ko heeft praats. In dit artikel vindt u tips waarmee u bovenstaan activiteiten kunt onrsteunen. Kennmaking met materialen In loop van kern 1 legt u kinren alle materialen van Veilig leren lezen uit. Deze uitleg over hele kern vereld en vindt plaats in een extra les, Flitsles. Zo n Flitsles kunt u aan het eind van dag geven. Een overzicht van flitslessen vindt u in inhoudsopgave van Handleiding 1. De Woorndoos De Woorndoos wordt in kern 1 en 2 gebruikt voor het maken van woords en voor auditieve oefeningen. De concrete lettertekens en plaats helpen kinren bij lastige auditieve verkenning van letterklanken. Zo leert u kinren doos te gebruiken: Oefen met kinren eerst het open- en dichtdoen van doos. Wat bovenkant? Wat onrkant? De Woorndoos moet bij het openen altijd op het tafelt liggen, tekst onrsteboven, schar- 1

2 nieren kinren toe, sluiting van kinren af. Zo voorkomt u dat inhoud bij het openen op grond valt. Op bovenste regel liggen plaats. De kinren moeten ze plaats eerst kunnen benoemen. De plaats zijn: maan, vaas, m, ren, het net, raap, rem, roos, boom, pit, het mes, v, boos, reep, vaar, ik, het been, eet, aap, het raam. Een mooie aanleiding voor woornschatuitbreiding! Introduceer onbeken woorn in een verhaalt of in een zin. Laat zien en doe voor als u dat nodig vindt: raap een bal op. Wie kan heel boos kijken? Dit een reep chocola. Het bij auditieve oefeningen nodig dat plaats op een bepaal vaste manier in doos liggen. Wel moeten kinren leren om vóór een oefening eerst alle plaats op hun tafelt te leggen, boven doos. De kinren gebruiken het ksel als werkveld. Boven in het ksel een groot vak waar kinren plaats bij auditieve oefeningen neerleggen. Er ruimte voor vijf plaats. Daaronr een verelstrook voor een woord van drie letters en een vak voor een plaat. Dit gebruikt u wanneer kinren met letters en woorn werken. Gebruik Woorndoos vaak. Doe regelmatig een extra auditieve oefening als u tijd over hebt. Oefeningen met Woorndoos aan instructietafel zijn zeer zinvol voor zwakke leerlingen. De Lettermuur De Lettermuur bestaat uit 8 doorzichtige plastic strengen en een Letterboek met 38 letterkaarten en 114 plaats. Bij elke letter horen drie plaats. De Lettermuur wordt tijns eerste zes kernen van Veilig leren lezen gebruikt bij het aanleren van letters. Bij elke nieuwe letter wordt een nieuwe streng opgehangen. In het bovenste insteekvak komt kaart met nieuwe letter, bijvoorbeeld m. Daaronr komen drie plaats uit het Letterboek met woorn waar /m/ in hoort. Voor overige vaks verzamelen kinren voorwerpen, plaats en tekeningen waar ze /m/ in horen. Met Lettermuur kunnen kinren op een concrete manier letters van woorn uitluteren. Op website van Veilig leren lezen vindt u een artikel over Lettermuur: Op avontuur met Lettermuur geschreven door Josée War. Gebruik van Letterzetter en Veilig & vlot Letterzetter Letterzetter, een kopieermap met extra stof, bevat twee soorten werkblan: sterwerkblan voor leerlingen die extra oefening nodig hebben en raketwerkblan voor goe en snelle leerlingen. Met sterwerkblan oefent u moeilijke elvaardighen van het lezen nog eens extra, bijvoorbeeld verwseling van letters, of het uitluteren van letters in woorn (auditieve analyse). U kunt zelf een keuze maken uit grote hoeveelheid werkblan. Maar u kunt er ook voor kiezen om 2

3 sterwerkblan met alle kinren te maken. U kunt werkblan monling behanlen, maar ze ook schriftelijk laten maken. Monling U doet oefening samen met kinren die moeite hebben met het uitluteren van letter. In het voorbeeld (p. 2) Kopieerblad 1.1 ( m vooraan) gebruikt. 1 Op het eerste plaat zie een muur. We hakken het woord muur in stuks. Doe maar mee: /m/-/uu/-/r/. 2 Wat hoor vooraan bij muur? Hoor mmmm? Teken een rond om het plaat. 3 Op ze manier behanlt u alle woorn van het werkblad. Schriftelijk Kinren die geen moeite hebben met opdracht, mogen het werkblad zelfstandig maken, nadat u plaats hebt toegelicht. Zie hiervoor toelichting bij kopieerblad 1.1 op pagina 9 van Letterzetter. De raketwerkblan bien extra stof voor kinren die goed en snel werken. Deze kinren zijn soms sneller klaar dan groep. Zij mogen dan een raketwerkblad pakken. Veilig & Vlot Veilig & Vlot helpt kinren bij het automateren van leeshanling. Kinren moeten alleen correct lezen, maar ze moeten dat ook vlot kunnen. Anrs krijgen zij later problemen bij het technch lezen en bij het leesbegrip. Elke dag oefenen met Veilig & Vlot helpt kinren om los te komen van het letter-voor-letter-hardop-lezen ( elementaire leeshanling). Veilig & Vlot wordt gebruikt vanaf het woord sok. Veilig & Vlot geen extra stof, maar hoort bij basstof van Veilig leren lezen. Planning van kern 1 Het overzicht op pagina 5 geeft aan: op welke dagen u blan van Veilig & Vlot gebruikt, op welke dagen u sterwerkblan van Letterzetter kunt gebruiken. Voor snelle lezers maakt u, eigen inzicht, een keuze uit raketwerkblan. Monling Nerlands Interactief voorlezen In Veilig leren lezen zijn veel voorleesactiviteiten opgenomen. - In kern 1 er zelfs bij ier structureerwoord een prentenboek. - Door voor te lezen ontwikkelt u Nerlandse taal én geletterdheid. De kinren geen van het verhaal, ze gaan Nerlandse taal steeds beter begrijpen én ze ervaren dat er mooie verhalen in uw boeken staan en dat stimuleert ze om zelf ook te gaan lezen. Lees voor volgens principes van het interactief voorlezen. Het interactief voorlezen helemaal uitgewerkt in handleidingen van Veilig leren lezen. Maar op uw school moet u het voorlezen aanpassen aan familiarering van het Nerlands. Hierna vindt u tips voor het interactief voorlezen, aangepast aan situatie in het Caraïbch gebied en Suriname. Stap 1 Vóór het lezen: voorgesprek Vóór u gaat lezen, houdt u eerst een kort voorgesprek over het verhaal. In het voorgesprek leert u kinren bepaal woorn. Dit zijn woorn die ze moeten onthoun (ongeveer 20 per kern). In handleidingen worn ze woorn themawoorn genoemd. Leer woorn zo concreet mogelijk aan, neem voorwerpen mee om bepaal woorn duilijk te maken. Als het om een werkwoord gaat, kunt u het woord uitbeeln: u legt dus uit wat grommen, maar u gromt zelf. En natuurlijk kunt u een woord vertalen moertaal van kinren. In handleidingen vindt u suggesties voor dit voorgesprek. 3

4 Wat heb kun zo n nooit? zin om vraagt mama. school te gaan, zegt Rik. O nee, ik kan dat allang! Ik Vertel ben wil weer me eens een beet wat ziek. kleuters. er aan Jeroen hand. ook bij kleuters gebleven. Leren lezen natuurlijk! dromerig kijken Ziek? Waarom Rik staart vraagt ik ig dan mama? haps op zijn bord. Rik wordt een beet verbaasd. boos. Waarom snapt mama dat? Kijk Lieverd, kan het me eens zegt nooit! aan. mama, roept Nee, nú hij ik geloof hoef dan ineens. ook dat nog ziek te bent. kunnen lezen. Kun dat nu pas? An kan allangg een boek lezen. Ik vind lezen veel te moeilijk. Vertel Wat ga kun me eens jut nooit? wat leren. vraagt er aan En kunt mama. hand. eigen naam toch al lezen en schrijven? O nee, ik kan dat allang! Ik wil weer kleuters. Jeroen ook bij kleuters gebleven. Stap 2 - Vertellen dromerig kijken Rik Leren staart An lezen al kan natuurlijk! ig lezen, haps knap. op Maar zijn bord. meeste kinren kunnen, net als jij Als kinren op uw school nog zo vertrouwd Waarom ik dan? nog Rik wordt kan het lezen. een beet boos. Waarom snapt mama dat? zijn met Nerlandse taal, kunt u het verhaal Lieverd, nooit! zegt mama, roept nú hij dan hoef ineens. ook nog te kunnen lezen. Kun dat nu pas? An kan allangg een boek lezen. Ik vind lezen veel te moeilijk. eerst in eigen woorn vertellen, zonodig in Wat moertaal van kinren. En toch kun heb nooit? ik geen vraagt zin om mama. school te gaan! ga jut leren. En kunt eigen naam toch al lezen en schrijven? O nee, ik kan dat allang! Leren Rik Ik wil doet weer kleuters. Jeroen ook bij kleuters gebleven. lezen zijn natuurlijk! armen stevig over elkaar. Hij weet het zeker. Hij wil weer An al kan lezen, knap. Maar meeste kinren kunnen, net als ji Waarom ik dan? Rik wordt kleuters. een beet boos. Waarom snapt mama dat? stap 3 Tijns het lezen nog lezen. Lieverd, zegt mama, nú hoef ook nog te kunnen lezen. Kun dat nu pas? An kan heb een ie, allangg zegt boek mama lezen. dan. Als u het verhaal voorleest, stelt u af en toe een vraag En toch heb ik geen zin om Ik school vind lezen te gaan! veel te moeilijk. jut leren. En kunt eigen naam toch al lezen en schrijven? O nee, ik kan dat allang! Ik Je wil gaat weer één dag kijken kleuters. in Jeroen nieuwe klas. ook bij Als kleuters morgen nog gebleven. steeds om grote lijn van het verhaal duilijk te houn. Rik doet zijn armen stevig over elkaar. Hij weet het zeker. Hij wil weer An al kan lezen, knap. Maar meeste kinren kunnen, net als ji Voorbeeldvragen vindt u in handleiding maar Waarom terug u wilt ik dan? kleuters, gaan we vragen of dat kan. Goed? kleuters. kunt natuurlijk ook zelf vragen benken. nog lezen. Lieverd, Rik nkt zegt na. mama, Eén dag nú hoef zo voorbij. ook nog wil hij te wel kunnen proberen. heb een ie, zegt mama dan. lezen. Ook kunt u een moeilijk woord kort uitleggen volgens En toch heb ik geen zin om school te gaan! Oké, Je ga gaat zegt jut hij één dag leren. dan. vier principes van Veilig leren lezen, aangevuld kijken En in kunt nieuwe eigen klas. naam Als toch morgen al lezen nog en steeds schrijven? Rik doet zijn armen stevig over elkaar. Hij weet het zeker. Hij wil weer En terug An nu al opschieten, wilt kan lezen, jij! kleuters, knap. lacht Maar mama. met een vijf: P laat zien gaan we meeste vragen kinren of dat kan. kunnen, Goed? net als jij, kleuters. 1 Wijs aan: a nog An Rik staat nkt lezen. vast allang op ons te wachten. Woorn die te maken hebben met lezen. Bijvoorbeeld: ie, het zegt woord, mama letter, dan. titel, regel, zin. na. Eén dag zo voorbij. wil hij wel proberen. Laat een woord zien op illustratie uit het ankerverhaal. Je gaat één Begrippen dag kijken die in kinren nieuwe in klas. groep Als 1 en 2 al morgen heb- nog steeds heb een En Oké, toch zegt heb ik hij geen dan. zin om school te gaan! Rik En doet nu opschieten, zijn armen stevig jij! lacht over mama. elkaar. Hij weet het zeker. Hij wil weer 2 Laat zien: P laat zien terug wilt ben geleerd: kleuters, gaan we vragen of dat kan. Goed? Laat zien wat An staat kleuters. ahet woord betekent, neem het voorwerp mee in G klas. leg uit/synoniem heb een ie, rkant; zegt mama dan. vast - allang voorkant, op ons achterkant, wachten. bovenkant, on- Rik nkt na. Eén dag zo voorbij. wil hij wel proberen. 3 Doe voor: Oké, zegt hij dan. - eerste, laatste, 8 midlste, voorste, Je gaat één dag kijken in nieuwe klas. Als morgen nog steeds Doe het woord En nu opschieten, jij! lacht mama. P laat voor zien als het om een werkwoord achterste, vooraan, achteraan, in het midn. terug wilt kleuters, gaan we vragen of dat kan. Goed? gaat. a An staat vast De allang kinren op kennen ons te ze wachten. begrippen al wanneer 4 Leg uit: Rik nkt na. Eén dag zo voorbij. wil hij wel proberen. het gaat om concreet materiaal, maar nu moeten zij Dit moeilijkste manier voor kinren. Oké, Leg zegt hij die dan. ook begrijpen vanaf 8papier of op het gehoor: daarom pas uit wat een woord betekent als En u nu opschieten, - voorkant, jij! lacht achterkant mama. van leesboek en P laat zien vorige drie mogelijkhen kunt gebruiken. werkboek; a An staat vast allang op ons te wachten. 5 U kunt een vijf principe gebruiken: vertaal het - bovenkant, onrkant van bladzij; woord in moertaal van kinren. - eerste, laatste, midlste 8 letter die hoort; - voorste, achterste, midlste letter die ziet. Stap 4 Na het lezen De kinren moeten ook woorn kennen die zij Als u het verhaal heeft voorgelezen kunt u een nagesprek nodig hebben om oefeningen te lezen en te ma- houn. Vraag kinren wat ze van het verken. In het werkboek van kern 1 op werkblad 2 8 haal vonn, bijvoorbeeld grappig of spannend. En zijn dat bijvoorbeeld: mug, ton, mol, of ze ook weleens zoiets meegemaakt hebben. v, pop, het net, mu, maan, muur, Let op: het bedoeling dat u vier stappen m, kok, het mes, mat, wip. allemaal achter elkaar uitvoert. zou veel te lang Op aan-dag 1 leert u het woord aan in verschillen duren. U kunt eerst het verhaal in uw eigen woorn betekensen: iets aan iemand geven, kleren vertellen en volgen dag voorlezen volgens stap aantrekken, iets hangt aan lijn, ik doe het licht 2 tot en met 4. aan. De woorn uit prentenboeken. U kunt uit elk Woornschat in kern 1 prentenboek enkele woorn kiezen om aan te leren. In inleiding van handleiding 1 staat onr het kop De woorn staan vermeld in handleiding Woornschat : kinren brein hun woornschat van kern 1. uit binnen het thema Mijn klas. Tijns ze kern komen zo heel wat woorn aan or. Planning Allemaal woorn die te maken hebben met het leren Op in rubriek Grat materiaal lezen in groep 3. per kern vindt u twee soorten planningen: een planning waarin alle 12 kernen in een jaar worn Woorn rond het materiaal. afgerond; Bijvoorbeeld: pen, het potlood, het gum, het een planning waarin 9 kernen in een jaar worn krijt (bordkrijt en kleurkrijt), het schoolbord, het afgerond. In dit geval kunt u lessen uit handleiding boek(), het werk boek(), het leesboek(), sprein over drie dagen. Gebruik voor kaft, titel, bladzij. kern 1 dan het schema van volgen pagina. 4

5 Planning van kern 1 Dag Woord Letter Veilig & vlot kern 1 t/m 3 Letterzetter ster werkblan 1 ik-dag 2 maan-dag 1 m 3 maan-dag 2 werkblad 1.1 letter m 4 maan-dag 3 5 roos-dag 1 r 6 roos-dag 2 werkblad 1.2 letter r 7 roos-dag 3 8 v-dag 1 v 9 v-dag 2 werkblad 1.3 letter v 10 v-dag 3 i werkblad 1.5 letter i werkblad 1.4 m-r-v 11 sok-dag 1 s 12 sok-dag 2 blad 1 werkblad 1.6 letter s 13 sok-dag 3 blad 2 werkblad 1.7 klankpositie m werkblad 1.8 klankpositie r 14 aan-dag 1 aa blad 3 15 aan-dag 2 blad 4 werkblad 1.10 letter aa werkblad 1.9 klankpositie s 16 aan-dag 3 herhaling werkblad 1.11 leesoefening 17 pen-dag 1 p blad 5 18 pen-dag 2 blad 6 werkblad 1.12 letter p werkblad 1.13 leesoefening 19 pen-dag 3 herhaling werkblad 1.14 klankpositie p werkblad 1.15 v-s-p 20 en-dag 1 e blad 7 21 en-dag 2 blad 8 werkblad 1.16 letter e 22 en-dag 3 blad 9 werkblad 1.17 woordrijts 23 blad 10 blad 10 werkblad 1.18 i-aa-e 24 herhaling herhaling werkblad 1.19 woordrijts 25 herhaling herhaling werkblad 1.20 zinnets lezen 5