Kinderrechteneducatie: een brede benadering. Achtergronddossier
|
|
- Adam Meijer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kinderrechteneducatie: een brede benadering Achtergronddossier Beste lezer, Fijn dat u deelneemt aan het Open Forum over kinderrechteneducatie in het onderwijs op 23 oktober In dit achtergronddossier leest u meer over de visie op kinderrechteneducatie (KRE) die de Kinderrechtencoalitie hierbij hanteert, en waarom het zo belangrijk is om aandacht te besteden aan KRE in het onderwijs. We nodigen graag elke deelnemer uit om dit achtergronddossier op voorhand door te nemen. Het geeft een eerste inkijk in de theorie rond kinderrechteneducatie. Zo kunnen we tijdens het Open Forum ten volle inzetten op interactie en kunnen we de verschillende toepassingen van kinderrechteneducatie in de onderwijspraktijk onder de loep nemen. 1. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET HET JAARTHEMA KINDERRECHTENEDUCATIE IN HET ONDERWIJS? Dit jaar viert het VN-Kinderrechtenverdrag haar 25 ste verjaardag. Ons land ratificeerde het Verdrag reeds in 1991 en is sindsdien verantwoordelijk om de rechten van alle kinderen te respecteren, te promoten en te verdedigen. Hieronder verstaat men ook dat iedereen geïnformeerd wordt over kinderrechten. Het onderwijs als sector in zijn geheel is de plek bij uitstek is om kinderen en volwassenen in aanraking te laten komen met kinderrechten en deze ook toe te passen in hun eigen leef- en werkomgeving. Anderzijds zien we dat nog niet iedereen in het onderwijs in aanraking komt met kinderrechten. Daarom koos de Kinderrechtencoalitie ervoor om dit jaar extra aandacht te vragen voor deze belangrijke opdracht. We formuleerden twee doelstellingen die we willen bereiken met het jaarthema: - We willen tegen eind 2014 via studie en overleg een duidelijk overzicht verkrijgen over de bestaande hefbomen en knelpunten die bestaan rond kinderrechteneducatie in het basis-, secundair en hoger onderwijs. - We willen tegen eind 2014 aanbevelingen formuleren om kinderrechteneducatie structureel te verankeren zowel binnen het onderwijsbeleid, de lerarenopleidingen als in de dagelijkse praktijk op school. 1
2 2. HOE KAN U TIJDENS HET OPEN FORUM HIER AAN BIJDRAGEN? Tijdens het Open Forum willen we samen met u en de andere deelnemers de volgende ambities waarmaken, zodat deze kunnen bijdragen aan het bereiken van de doelstellingen van het jaarthema: - We willen bij de deelnemers een sterker bewustzijn creëren rond de betekenis van kinderrechteneducatie in het onderwijs - We willen onderzoeken wat de voorwaarden zijn opdat kinderrechteneducatie structureel en duurzaam ingebed wordt in het onderwijs. 3. WAT IS KINDERRECHTENEDUCATIE? Er bestaan verschillende interpretaties en opvattingen over wat kinderrechteneducatie nu eigenlijk is. Wat kan het allemaal zijn? een les over het ontstaan en de inhoud van het Kinderrechtenverdrag een les over een welbepaald thema waarop kinderrechten van toepassing zijn, bijvoorbeeld over pesten of armoede. een vorming aan professionelen die in contact komen met kinderen over hoe ze in hun werkpraktijk kinderrechten kunnen toepassen. een school die kinderrechten als rode draad gebruikt doorheen haar hele schoolbeleid een les waarin de leerlingen worden geleerd hoe ze kunnen opkomen voor hun rechten of die van andere kinderen, zowel hier als in het Zuiden. en nog veel meer! Kinderrechteneducatie kan dus op verschillende manieren ingevuld worden: - Doelstelling: Proactief (versterken van het respect voor kinderrechten) en defensief (om kinderrechtenschendingen te voorkomen ) - Doelgroep: kinderen en volwassen - Sector: zowel in formele, informele als niet-formele leercontexten - Bereik: zowel hier als in alle andere landen van de wereld - Termijn: zowel over het verleden, nu als over de toekomst 2
3 - Thema s: algemeen (kinderrechten algemeen, kinderrechten in het Zuiden, nondiscriminatie, participatie, ) en specifiek (armoede, gezondheid, huisvesting, geweld, onderwijs, ) - Methodiek: de manier waarop men aan kinderrechteneducatie doet (klasgesprek, vorming, spel, lespakket, ) - Context: les over kinderrechten in de klas, kinderrechten als uitgangspunt in het beleid van een school, les over kinderrechten in de lerarenopleiding, Je kan kinderrechteneducatie ook definiëren vanuit de verschillende doelen of effecten die het wil bereiken: LEREN OVER KINDERRECHTEN Een eerste belangrijk doel van kinderrechteneducatie is het leren over kinderrechten. Wat zijn kinderrechten? Wat staat er in het Kinderrechtenverdrag? 1 Wat is de relatie tussen mensen- en kinderrechten? Kinderrechteneducatie wil de implementatie van het Kinderrechtenverdrag bevorderen door het actief promoten van de principes en de bepalingen uit het Verdrag. Het is hierbij van belang om de bepalingen en principes uit het Kinderrechtenverdrag in te bedden in zowel formele als niet-formele leeromgevingen van kinderen en in de curricula en vormingen van professionelen die werken met kinderen of rond kindgerelateerde thema s. Niet alleen kinderen hebben baat bij informatie over hun rechten, ook volwassenen (ouders, opvoeders, professionelen, ) en bij uitbreiding de hele maatschappij. LEREN DOOR KINDERRECHTEN De manier waarop men aan KRE doet, is minstens even belangrijk als de inhoud. Dit moet conform zijn met de principes uit het Kinderrechtenverdrag: participatief, interactief, ervaringsgericht, concreet, vanuit en relevant voor het eigen dagelijks leven, OPKOMEN VOOR KINDERRECHTEN Een derde doel is het leren opkomen voor kinderrechten. Kinderen en volwassenen meer inzicht geven over hoe belangrijk deze rechten zijn. Hoe kunnen kinderen hun eigen rechten verdedigen, en die van andere kinderen? Waar kunnen ze hiervoor terecht? Hoe kunnen kinderen en volwassenen kinderrechten toepassen in hun dagelijkse leven? 1 De link naar de Nederlandstalige vertaling van het Kinderrechtenverdrag: 3
4 Hierbij wordt er steeds vertrokken vanuit de kinderrechtenbenadering: dit is een internationaal erkende en omschreven benadering (o.m. door het VN-Comité voor de Rechten van het Kind) die stelt dat er steeds vanuit de rechten van kinderen wordt vertrokken opdat zowel kinderen als volwassenen de nodige hefbomen in handen krijgen om deze rechten in hun dagelijkse leven te realiseren, te garanderen en te beschermen. Een kinderrechtenbenadering hanteren draagt bij aan het realiseren van de bepalingen en principes uit het Kinderrechtenverdrag, kan als basis dienen bij het plannen en uitvoeren van beleidsmaatregelen en kan een leidraad zijn in onze omgang en gedrag tegenover kinderen. Het ziet kinderen als rights holders, houders van rechten, en niet enkel als objecten die beschermd moeten worden. 2 Is het aangewezen om te kiezen voor één benadering of definiëring? NEE! Kinderrechteneducatie is een en-en verhaal en de verschillende manieren van invulling zijn complementair. Kinderrechteneducatie moet verstaan worden in de brede zin, veel breder dan het onderwerp van een enkele les. Je spreekt pas over een volwaardige kinderrechteneducatie als je een combinatie maakt van de verschillende invullingen. Het een kan niet zonder het ander 4. WAT BETEKENT HET ONDERWIJS VOOR KINDERRECHTENEDUCATIE? Het VN-Comité voor de Rechten van het Kind beveelt ons land aan om alle kinderen en volwassenen te informeren over kinderrechten. 3 Kinderrechteneducatie kan dus plaatsvinden in elk domein en aan elke doelgroep die met kinderen te maken hebben: in het onderwijs, in het jeugdwerk, thuis, in de buurt, bij het gerecht, de politie, in de gezondheidszorg, etc. Net omdat het toepassingsgebied voor kinderrechteneducatie zo omvangrijk is, kiest de Kinderrechtencoalitie in het kader van dit jaarthema wel expliciet voor een duidelijke afbakening van de doelgroep: namelijk kinderrechteneducatie in het formeel onderwijs. Volgens het Kinderrechtenverdrag hebben kinderen immers: - recht op onderwijs (art. 28) - rechten in het onderwijs - worden kinderrechten verwezenlijkt door onderwijs (art. 29). 2 UNICEF (2014), Child Rights Education Toolkit, p Slotbeschouwingen van het VN-Comité voor de Rechten van het Kind aan België (2010), artikels 25 en 26. Een Nederlandstalige versie kan gedownload worden via deze link: K_NL% pdf 4
5 Een school moet daarom niet alleen informatie geven over kinderrechten, maar ze moet kinderen ook de kans geven om op te groeien in een klimaat waarin kinderrechten beleefd worden. 4 Waar kan er aan kinderrechteneducatie gedaan worden in het onderwijs? - In de klas: kinderrechteneducatie door een leerkracht of vormingswerker aan kinderen in het basis- en secundair onderwijs. - Op school: Een school moet niet alleen informatie geven over hun rechten, maar moet kinderen ook de kans geven om op te groeien in een klimaat waarin kinderrechten beleefd worden. In alle domeinen binnen de school is er aandacht voor kinderrechten: o Bij alle stakeholders: directie, leerkrachten, leerlingen, ouders, buurtbewoners, partners, o In elk aspect van het schoolleven: de pedagogische visie, schoolreglement, activiteiten, inhoud van de lessen, interacties, attitudes, vaardigheden, kennis, - In de basisopleiding van leraren: kinderrechteneducatie wordt expliciet opgenomen in de curricula van alle lerarenopleidingen, zodat toekomstige leerkrachten de nodige basis meekrijgen om later in hun dagelijkse praktijk kinderrechten toe te passen en hun leerlingen hierover te informeren. - In het onderwijsbeleid: kinderrechteneducatie als aandachtspunt bij de inrichtende machten, de pedagogische begeleidingsdiensten, de inspectie, de minister van Onderwijs en de administratie. Kinderrechteneducatie wordt meegenomen in de permanente vorming van leerkrachten, het opmaken en evalueren van eindtermen en leerplannen, het kader om scholen door te lichten, het opmaken van het onderwijsbeleid, enz. Is het aangewezen om te kiezen voor één doelgroep binnen het onderwijs? NEE! We maken de expliciete keuze om kinderrechteneducatie in de hele onderwijssector onder de loep te nemen. Zoals we hierboven reeds aanhaalden: kinderrechteneducatie is een en-en verhaal. Kinderen hebben minder kans om voldoende informatie te krijgen over hun rechten als hun leerkracht er nog nooit van heeft gehoord tijdens vorming of opleiding. Scholen kunnen minder makkelijk een beleid opbouwen rond kinderrechten als er geen ondersteuning komt vanuit de directie of de koepels. De inspanningen om de eindtermen rond kinderrechten te behalen kunnen pas op een kwalitatieve manier beoordeeld worden als de onderwijsinspecteurs ook geïnformeerd worden, enz. 4 Vormen vzw (2007), Krekelboek Deel I basisinformatie, kinderrechteneducatie bij jonge kinderen in kleuter- en lager onderwijs; p
6 Wat gebeurt er momenteel rond kinderrechteneducatie binnen het onderwijs? Kinderrechteneducatie is reeds gedeeltelijk ingebed in het onderwijs. Het staat in de vakoverschrijdende eindtermen van het secundair onderwijs 5, in de ontwikkelingsdoelen en eindtermen van het basisonderwijs 6 en in die van het buitengewoon lager onderwijs (type 1 en type 7) en het buitengewoon secundair onderwijs (opleidingsvorm 3 en 4). Toch dringt het niet door in alle leerplannen en maakt het ook geen vast onderdeel uit van de basisopleiding of de permanente vormingen van leerkrachten. We willen tijdens het Open Forum samen nadenken over welke randvoorwaarden en welke factoren er nodig zijn om kinderrechteneducatie duurzamer in te bedden in het onderwijs. 5. WAT BETEKENT KINDERRECHTENEDUCATIE VOOR HET ONDERWIJS? Voor kinderen: Een eerste belangrijke betekenis van kinderrechteneducatie voor het onderwijs is het feit dat kinderen geïnformeerd worden over wat kinderrechten precies zijn, en op welke aspecten van hun leven ze allemaal van toepassing zijn. Ze leren de link leggen tussen kinderrechten en hun eigen situatie, maar ook die van andere kinderen (zowel hier als in andere landen). Ze leren ook hoe ze voor hun rechten kunnen opkomen. Voor leerkrachten: Kinderrechteneducatie helpt om op een interactieve en ervaringsgerichte manier les te geven. Kinderrechten bieden een waardevol kader aan om het lesgeven te structureren omwille van het universeel karakter. Een focus op kinderrechten structureert het grote aanbod en de nood aan verschillende educaties. 7 Als men vertrekt vanuit de brede basis die het Kinderrechtenverdrag biedt, kan kinderrechteneducatie fungeren als een sterk en overkoepelend kader waaronder reeds bestaande educaties kunnen samengebracht worden, waaronder: mensenrechteneducatie, mondiale vorming, educatie rond duurzame ontwikkeling, burgerschapseducatie, vredeseducatie, Daarnaast geeft onderzoek aan dat het toepassen van een kinderrechtenbenadering op school en in de klas kan zorgen voor een betere relatie tussen leerkrachten en leerlingen. 8 5 een van de vier thema s in de eindtermen in context 5 (de politiek-juridische samenleving ) is mens- en kinderrechten en fundamentele vrijheden. De leerlingen tonen het belang en dynamisch karakter aan van mensen- en kinderrechten. In: VOET@2010. Nieuwe vakoverschrijdende eindtermen voor het secundair onderwijs. 6 Eindtermen bij Maatschappij : 4.13 de leerlingen kunnen het belang illustreren van de fundamentele Rechten van de Mens en de Rechten van het Kind. In: Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (2010), Ontwikkelingsdoelen en eindtermen voor het gewoon basisonderwijs. Informatie voor de onderwijspraktijk, Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming (AKOV) 7 UNICEF (2014), Child Rights Education Toolkit, p Covell, Katherine, Justin K. McNeil and R. Brian Howe, Reducing Teacher Burnout by Increasing Student Engagement: A children s rights approach, School Psychology International, vol. 30, no. 3, 2009, pp In: UNICEF (2014), Child Rights Education Toolkit, p. 35 6
7 Voor scholen: Kinderrechteneducatie heeft een positieve invloed op het schoolklimaat en op het welbevinden van leerlingen op school. Onderzoek naar kinderrechteneducatie staat nog in de kinderschoenen, maar enkele studies wijzen alvast uit dat kinderrechteneducatie het engagement van kinderen op school verhoogt, de onderlinge relaties verbeteren en dat antisociaal gedrag en pesten afnemen. 9 KRE op schoolniveau komt ook specifiek ten goede aan maatschappelijk kwetsbare kinderen. Onderzoek stelt een daling van het aantal afwezigheden vast, alsook betere leerprestaties en betere relaties met de ouders van deze groep kinderen. 10 Voor de maatschappij: Het effect van kinderrechteneducatie overstijgt het niveau van het onderwijs, het komt immers ten goede aan de hele maatschappij. KRE draagt bij tot het vormen van mondige en verantwoordelijke burgers die in een democratische gemeenschap kunnen leven en werken. Het draagt ook bij aan het nakomen van de verplichtingen die staten hebben inzake de toepassing van het Kinderrechtenverdrag. 6. BRONNEN UNICEF (2014), Child Rights Education Toolkit: Rooting Child Rights in Early Childhood Education, Primary and Secondary Schools, Geneva Vormen vzw (2007), Krekelboek, Deel I: basisinformatie. Kinderrechteneducatie bij jonge kinderen in kleuter- en lager onderwijs Didier Reynaert (2013), Kinderrechteneducatie: een individueel en collectief leerproces, Welwijs 4 (december 2013), pp Hilde De Vleeschouwer (2013), Toepassing van de rechten van het kind in het Vlaamse basisonderwijs, casestudy van kinderrechtenscholen, masterproef Universiteit Antwerpen, Instituut voor Onderwijs- en Informatiewetenschappen 9 Covell, Katherine and R. Brian Howe, Rights, Respect and Responsibility: Final report on the County of Hampshire Rights Education Initiative, Children s Rights Centre, Cape Breton University, Nova Scotia, 2008; Covell, Katherine, Justin K. McNeil and R. Brian Howe, Reducing Teacher Burnout by Increasing Student Engagement: A children s rights approach, School Psychology International, vol. 30, no. 3, 2009, pp In: UNICEF (2014), Child Rights Education Toolkit, p Covell, Katherine, R. Brian Howe and Jillian Polegato, Children s Human Rights Education as a Counter to Social Disadvantage: A case study from England, Educational Research: Special Issue Intercultural, Citizenship and Human Rights Education, vol. 53, no. 2, 2011, pp in: UNICEF (2014), Child Rights Education Toolkit, p. 35 7
8 VRAGEN? OPMERKINGEN? Heeft u op voorhand nog vragen of aanvullingen bij deze nota of rond het Open Forum? Laat het zeker weten aan de organisatie: Farah Laporte (coördinator tot 6 oktober) farah.laporte@kinderrechtencoalitie.be TEL 09/ of GSM 0468/ Naima Charkaoui (plaatsvervangend coördinator vanaf 6 oktober) naima.charkaoui@kinderrechtencoalitie.be TEL 09/ of GSM 0468/ Jef Geboers (medewerker) jef.geboers@kinderrechtencoalitie.be TEL 09/
Kinderrechten. Het bevordert daarnaast ook burgerschapswaarden en -gedrag en gelijke onderwijskansen.
Kinderrechten Door aandacht te besteden aan kinderrechten in de klaspraktijk wordt niet alleen hun concrete realisatie versterkt. Kinderrechten versterken op hun beurt de klaspraktijk, de leerkrachten
Nadere informatieOpen Forum. Kinderrechteneducatie. 25 februari 2005
Open Forum Kinderrechteneducatie 25 februari 2005 Kinderrechtencoalitie Vlaanderen vzw Eekhout 4 9000 Gent Tel: 09/225.90.25 info@kinderrechtencoalitie.be www.kinderrechtencoalitie.be INHOUD Inhoud 2 Programma
Nadere informatieKINDERRECHTEN IN UW KLAS?
KINDERRECHTEN IN UW KLAS? Doe een beroep op UNICEF België voor gratis lesmateriaal, thematische gastlessen en concrete acties over kinderrechtenen ontwikkelingseducatie. Over UNICEF België UNICEF (het
Nadere informatieKinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten!
Kinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! samen voor kinderen 2 2 Waarom is het belangrijk om leerlingen en leerkrachten te sensibiliseren over de Rechten van het Kind?
Nadere informatieKinderrechten als omvattend kader
Kinderrechten als omvattend kader De 4 hefbomen om kwaliteitsvolle interactievaardigheden tussen begeleiders en kinderen te ontwikkelen en de 3 hefbomen om de professionaliteit van de begeleider te versterken,
Nadere informatieKINDERRECHTENEDUCATIE IN HET ONDERWIJS POSITION PAPER (DEC. 2014) WAT IS KINDERRECHTENEDUCATIE?
KINDERRECHTENEDUCATIE IN HET ONDERWIJS POSITION PAPER (DEC. 2014) Het Kinderrechtenverdrag (Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind) besteedt veel aandacht aan kinderrechteneducatie. Opdat
Nadere informatiePascal Smet reageert op gebrek aan kennis in onderwijs - Belg...
Pascal Smet reageert op gebrek aan kennis in onderwijs (http://www.knack.be/auteurs/simon-demeulemeester/author- Simon Demeulemeester demeulemeester/author-4000174167085.htm) woensdag 23 januari 2013 om
Nadere informatiePARTICIPATIE DOOR KINDEREN
PARTICIPATIE DOOR KINDEREN Ellen Van Vooren Kenniscentrum Kinderrechten 17 januari, dialooggroep kleuters & lagere school kinderen, Leuven KINDERRECHTEN PARTICIPATIE IDEE Participatie: een kinderrecht?
Nadere informatieWij gaan met plezier naar school.
www.schoolbranst.be Wij gaan met plezier naar school. 3...onze visie Onze school is een landelijk gelegen dorpsschool, een groene school, waar we leven in verbondenheid met de natuur en met elkaar en handelen
Nadere informatieKinderrechteneducatie. onderwijs. Kinderrechtencoalitie Vlaanderen KINDER RECHTEN FORUM 2014
10 KINDER RECHTEN FORUM 2014 Kinderrechteneducatie in het onderwijs Kinderrechtencoalitie Vlaanderen Kinderrechtenforum 10 2014 Kinderrechteneducatie in het onderwijs Voorwoord Sinds haar oprichting
Nadere informatieStartmoment traject Jeugdwerk in de Stad, 27 september Didier Reynaert Lector sociaal werk, HoGent Gastlector kinderrechten, Odisee
Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad, 27 september 2016 Didier Reynaert Lector sociaal werk, HoGent Gastlector kinderrechten, Odisee Goedkeuring Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK, 1989).
Nadere informatieEindtermen van de tweede en de derde graad van het gewoon secundair onderwijs. Advies aan de Commissie voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid.
Advies Eindtermen van de tweede en de derde graad van het gewoon secundair onderwijs Advies aan de Commissie voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid. Ontwerp van decreet tot bekrachtiging van de eindtermen
Nadere informatieUitdagingen voor de professionalisering en de loopbaan van leerkrachten. Geert Devos.
Uitdagingen voor de en de loopbaan van Geert Devos www.steunpuntssl.be Systeem van Effectieve Effectieve Focus op lespraktijk en leren van leerlingen Actief leren Observatie expert leraren met feedback
Nadere informatieADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL
ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL Jongeren hebben nood aan maatschappelijke en politieke vorming en zien hierin een rol weggelegd voor het onderwijs. De Vlaamse Jeugdraad geeft in
Nadere informatieSessie: aan de slag met kinderrechten
Sessie: aan de slag met kinderrechten Voorstelling Organisatie Djapo Scholen ondersteunen bij EDUCATIE DUURZAME ONTWIKKELING We streven naar een wereld waarin iedereen geniet van het recht op een menswaardig
Nadere informatieDoorstroming en oriëntering
Doorstroming en oriëntering Wat? De school wil aan alle leerlingen de kans bieden op een succesvolle loopbaan. Succesvol zijn in het onderwijs betekent dat de leerling, bij voorkeur op de leeftijd van
Nadere informatiePedagogisch Project. Gemeentelijke basisschool Buggenhout
Pedagogisch Project Gemeentelijke basisschool Buggenhout Tel.: 052/33.95.67 fax: 052/33.95.66 1 1. Gegevens met betrekking tot de situering van de onderwijsinstelling Onze school is een basisschool die
Nadere informatieSTEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap
STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken
Nadere informatiePedagogisch Project van het Stedelijk Onderwijs
Pedagogisch Project van het Stedelijk Onderwijs (1) Het Stedelijk Onderwijs is de dynamische ontmoetingsplaats van alle leernetwerken ingericht door de Stad Antwerpen. (2) Het Stedelijk Onderwijs voldoet
Nadere informatieHoofdstuk I: Eindtermen de basics
Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...
Nadere informatieHOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING?
HOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING? INSPIRATIE OP BASIS VAN DE LEERGEMEENSCHAP STEM VOOR DE BASIS EN STEM+ VLOR-Studiedag Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs: de lerarenopleidingen
Nadere informatieThema KINDERRECHTEN EN PARTICIPATIE EXTRA INFO. Kinderrechten voor toekomstige leerkrachten.
Thema KINDERRECHTEN EN PARTICIPATIE EXTRA INFO Kinderrechten voor toekomstige leerkrachten 1. Wat is de meerwaarde van kinderrechten voor toekomstige leerkrachten? 2. Hoe begin je aan kinderrechten? IK-JIJ-WIJ...
Nadere informatieKinderrechten in ontwikkelingssamenwerkin
Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerkin KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC Infocyclus April 2016 Annelies Maertens (KIYO) PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2007 nalv wetswijziging
Nadere informatieOPVOEDINGSPROJECT. Bv. Binnenklasdifferentiatie. Het uitdagen van de kinderen door gebruik te maken van coöperatieve werkvormen.
OPVOEDINGSPROJECT Onze school wil iedereen uitnodigen om samen de wereld te ontdekken, om samen lief en leed te delen en wil iedereen de kans geven om zichzelf te ontplooien. Wij willen dat iedereen bij
Nadere informatieSUPPORTED BY THE RIGHTS, EQUALITY AND CITIZENSHIP (REC) PROGRAMME OF THE EUROPEAN UNION
SUPPORTED BY THE RIGHTS, EQUALITY AND CITIZENSHIP (REC) PROGRAMME OF THE EUROPEAN UNION WIE IS EEN KIND? Ieder mens onder de leeftijd van 18 jaar (tenzij meerderjarigheid eerder wordt bereikt) VN Verdrag
Nadere informatieEUROPEAN DISABILITY FORUM...
Deïnstitutionalisering en de rechten van personen met een handicap perspectief van Europese Unie... An-Sofie Leenknecht, EDF Human Rights Officer, Brussel, 26 november 2014 EUROPEAN DISABILITY FORUM Vertegenwoordigen
Nadere informatieDe 10 basiscompetenties van de leraar
De 10 basiscompetenties van de leraar Woord vooraf 1 De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen 2 De leraar als opvoeder 3 De leraar als inhoudelijk expert 5 8 36 52 4 De leraar als organisator
Nadere informatieThema KINDERRECHTEN EN PARTICIPATIE EXTRA INFO. Kinderrechten in een notendop.
Thema KINDERRECHTEN EN PARTICIPATIE EXTRA INFO Kinderrechten in een notendop 1. Wat is het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind? 2. Waarom is het Verdrag baanbrekend? 3. Wat is de geschiedenis?
Nadere informatieBELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL
BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL Een reflectie-instrument voor beleidsmakers Sara Lembrechts Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) KeKi s dubbele opdracht - Brugfunctie: bijdragen tot een
Nadere informatieOnderzoek/ontwikkeling gesteund met de PWO-middelen van de Arteveldehogeschool
Omgevingsonderwijs en erfgoededucatie startdag cultuureducatie ENCE co7 Sven De Maertelaere Lector Wereldoriëntatie Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs Onderzoek/ontwikkeling gesteund met de PWO-middelen
Nadere informatieVisienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar. Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin
Visienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin a. Situering Jonge kinderen (0-6 jaar) groeien op in diverse contexten: thuis, eventueel in de kinderopvang, en in de kleuterschool.
Nadere informatieEngagementsverklaring
Engagementsverklaring van de erkende instanties en vereniging van de levensbeschouwelijke vakken en de onderwijskoepels van het officieel onderwijs en het GO! met het oog op een versterking van de interlevensbeschouwelijke
Nadere informatieKINDERRECHTEN ALS KAPSTOK VOOR KINDVRIENDELIJK BELEID
KINDERRECHTEN ALS KAPSTOK VOOR KINDVRIENDELIJK BELEID Een reflectie-oefening Sara Lembrechts Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) Wat kan je verwachten? OVERZICHT 1 Theoretische bagage Oefening protection
Nadere informatieGeschiedenis en VOET
Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De
Nadere informatie1 PEDAGOGISCH PROJECT
DEEL II: Pedagogisch project 1 PEDAGOGISCH PROJECT Een school is een levenloos gebouw. Onze school, De Kameleon, is een dynamische gemeenschap van personeel, kinderen, ouders, bestuur en andere participanten.
Nadere informatieDe schoolbrochure. Jenaplanschool Lieven Gevaert. van het GESUBSIDIEERD OFFICIEEL LAGER ONDERWIJS
De schoolbrochure van het GESUBSIDIEERD OFFICIEEL LAGER ONDERWIJS Jenaplanschool Lieven Gevaert 2017-2018 1 Inhoudsopgave 1. Het pedagogisch project van Jenaplanschool Lieven Gevaert... 3 1.1. Inleiding
Nadere informatieKinderrechten -en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! Ons gratis aanbod over kinderrechten en aanverwante thema s:
Kinderrechten -en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! Ons gratis aanbod over kinderrechten en aanverwante thema s: Lesideeën en educatief materiaal gelinkt aan de eindtermen Workshops
Nadere informatieLeidraad voor het indienen van een aanvraag voor structurele subsidiëring of erkenning als landelijk georganiseerde jeugdvereniging
Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen Afdeling Jeugd Arenbergstraat 9 1000 Brussel E-mail: subsidiedossierjeugd@cjsm.vlaanderen.be Leidraad voor het indienen van een aanvraag voor
Nadere informatieBELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL
BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL Een instrument voor reflectie Sara Lembrechts & Eveline Meylemans Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) Wat kan je verwachten? Overzicht 1 IJsbreker Wat
Nadere informatieHuis van het Kind sleutelactor in een kindvriendelijke stad of gemeente?
Huis van het Kind sleutelactor in een kindvriendelijke stad of gemeente? Didier Reynaert Hogeschool Gent Sarah Vanden Herrewegen Huis van het Kind Geraardsbergen Inhoud Voorstelling Sarah en Didier Duiding
Nadere informatieVandaag staan wij aan de start van het implementeren van een uniek ONDERWIJSPROJECT in de Vlaamse scholen.
Vandaag staan wij aan de start van het implementeren van een uniek ONDERWIJSPROJECT in de Vlaamse scholen. Sedert januari 2015 sloegen Edhuca Mexico, Edhuca Aalst en Steunpunt Welzijn vzw de handen in
Nadere informatieKINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC INFOCYCLUS
KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC INFOCYCLUS PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Oprichting: 2007 naar aanleiding van wetswijziging Leden: NGO s, BTC, Experten, Doelstelling:
Nadere informatieNieuwsbrief. Interactieve werkvormen in de klaspraktijk. Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk
Interactieve werkvormen in de klaspraktijk Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk Lia Blaton, medewerker Onderzoek naar onderwijspraktijk In het kader van de opdracht van het Steunpunt Gelijke Onderwijskansen
Nadere informatieMinister Sven Gatz geeft acht steden en gemeenten een 'kindvriendelijk' label
Minister Sven Gatz geeft acht steden en gemeenten een 'kindvriendelijk' label Temse, Kortrijk, Middelkerke, Dendermonde, Poperinge, Herenthout, Geraardsbergen en Leuven mogen zich de komende zes jaar kindvriendelijke
Nadere informatiePedagogisch project 1
Pedagogisch project 1 Situering van de school : - Als officieel gesubsidieerd onderwijs eerbiedigen we de overtuiging van alle ouders en staan wij als school open voor alle strekkingen. De ouders kunnen
Nadere informatieTerugkoppeling van de workshops. Chris De Nijs (VRT)
Terugkoppeling van de workshops Chris De Nijs (VRT) Vaardig genoeg voor de 21 ste eeuw? Samen aan de slag met de Vlaamse PIAAC resultaten Brussel - 20 maart 2014 Workshop 1: Basisvaardigheden voor de arbeidsmarkt
Nadere informatieWat? HANDLEIDING REFLECT TO ACT Reflect to act is een pakket voor lerarenopleiders om met studenten stil te staan bij diverse actuele thema s. - Identiteit - Gevoelens & gedachten - Kinderrechten & participatie
Nadere informatieVakdidactiek: inleiding
Vakdidactiek: inleiding Els Tanghe 1 1. Inleiding Een specialist in de wiskunde is niet noodzakelijk een goede leraar wiskunde. Een briljant violist is niet noodzakelijk een goede muziekleraar. Een meester-bakker
Nadere informatieONS EIGEN OPVOEDINGSPROJECT
ONS EIGEN OPVOEDINGSPROJECT 1 INHOUDSOPGAVE Pedagogisch project Opdracht 1 Werken aan de schooleigen christelijke identiteit 3 Opdracht 2 Werken aan een degelijk en samenhangend onderwijsinhoudelijk aanbod.
Nadere informatieZaveldal buitengewoon secundair onderwijs in BRUSSEL zoekt leerkracht OV1 TYPE 3
Zaveldal buitengewoon secundair onderwijs in BRUSSEL zoekt leerkracht OV1 TYPE 3 Zie website VDAB FUNCTIEOMSCHRIJVING Zaveldal is een school voor buitengewoon secundair onderwijs die de opleidingsvorm
Nadere informatieOntwikkelingseducatie in het onderwijs. Een gemeenschappelijk kader voor de scholenwerking van de ngo s, als onderdeel van de noordwerking
Ontwikkelingseducatie in het onderwijs Een gemeenschappelijk kader voor de scholenwerking van de ngo s, als onderdeel van de noordwerking 1. Inleiding De bedoeling van deze tekst is het verhelderen en
Nadere informatieTheorie en praktijk van Global learning (mondiaal leren) en Wereldburgerschapseducatie.
Theorie en praktijk van Global learning (mondiaal leren) en Wereldburgerschapseducatie. Dr. Douglas Bourn Directeur Development Education Research Centre IOE-UCL Dr. Douglas Bourn Directeur Development
Nadere informatieONS EIGEN OPVOEDINGSPROJECT
ONS EIGEN OPVOEDINGSPROJECT - SCHOOLBROCHURE - Basisonderwijs DE LINDE, Overpelt ONS EIGEN OPVOEDINGSPROJECT In ons Eigen opvoedingsproject (EOP) kan u lezen hoe wij als school onze opvoedingstaak zien.
Nadere informatieLand Focus: Nederland
- Een kort overzicht van intercultureel leren - in de initiële lerarenopleiding en de professionele ontwikkeling van leerkrachten in het middelbaar onderwijs - in curricula van het voortgezet onderwijs
Nadere informatieOPEN SPACE TECHNIEK: 6 WERKGROEPEN. WEERGAVE VAN DE FLAPPEN
OPEN SPACE TECHNIEK: 6 WERKGROEPEN. WEERGAVE VAN DE FLAPPEN Hoe wordt de participatie, de inbreng van leerlingen zelf vorm gegeven? Vraag van het Stimuleringsfonds Brede School Antwerpen Basis: - Verkiezing
Nadere informatieFunctiebeschrijving Adjunct- Directeur Secundair Onderwijs VL
Provinciaal Technisch Instituut Roze 131 9900 EEKLO Functiebeschrijving Adjunct- Directeur Secundair Onderwijs VL Persoonlijke gegevens personeelslid Naam: Deze functiebeschrijving kadert binnen het pedagogisch
Nadere informatieONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT
ONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT < verwijder geen elementen boven deze lijn; ze bevatten sjabloon-instellingen - deze lijn wordt niet afgedrukt > Deze woordenlijst
Nadere informatie1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs
1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs Het Vlaams parlement legde de basiscompetenties die nagestreefd en gerealiseerd moeten worden tijdens de opleiding vast. Basiscompetenties zijn een
Nadere informatieZaveldal buitengewoon secundair onderwijs in BRUSSEL zoekt leerkracht ASV OV3.
Zaveldal buitengewoon secundair onderwijs in BRUSSEL zoekt leerkracht ASV OV3. FUNCTIEOMSCHRIJVING Zaveldal is een school voor buitengewoon secundair onderwijs die de opleidingsvorm 3 aanbiedt (= toewerken
Nadere informatieCompetenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject
Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,
Nadere informatieID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet
ID bijdrage: 15501 Logo talenwebsite: wel niet Indien je uitgaat van gevoelig maken voor talen en op een positieve manier omgaan met een diversiteit aan talen als invulling van talensensibilisering kan
Nadere informatieHet pedagogisch project van de stedelijke scholen hebben we als volgt verwoord:
pedagogisch project voorwoord Beste ouders, In deze brochure krijg je meer uitleg over het pedagogisch project van het Geelse stedelijk onderwijs. Dit project verwijst naar de doelstellingen waar het
Nadere informatieInspectieverslag over de schooldoorlichting van het. SITO 7 te ANTWERPEN
MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP DEPARTEMENT ONDERWIJS Inspectie Secundair Onderwijs Inspectieverslag over de schooldoorlichting van het SITO 7 te ANTWERPEN Inrichtende macht Stedelijk Onderwijs Antwerpen
Nadere informatieDidactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4
ALGEMENE INFORMATIE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester
Nadere informatieStandpunt rapport in het basisonderwijs PBD Basisonderwijs (september 2015)
Standpunt rapport in het basisonderwijs PBD Basisonderwijs (september 2015) Pedagogische begeleidingsdienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel Situering, probleemstelling en uitgangspunten
Nadere informatieVerslag over de opvolgingsdoorlichting van het Koninklijk Instituut Spermalie te Brugge
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag
Nadere informatienr. 290 van KRIS VAN DIJCK datum: 23 februari 2015 aan HILDE CREVITS
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 290 van KRIS VAN DIJCK datum: 23 februari 2015 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Nederlandstalig Brussel Lerarentekort
Nadere informatieZaveldal buitengewoon secundair onderwijs in BRUSSEL zoekt Individuele leerkracht (TIJDELIJK ONDERWIJS AAN HUIS)
Zaveldal buitengewoon secundair onderwijs in BRUSSEL zoekt Individuele leerkracht (TIJDELIJK ONDERWIJS AAN HUIS) Zie website VDAB FUNCTIEOMSCHRIJVING Zaveldal is een school voor buitengewoon secundair
Nadere informatieBijlage 3: kinderrechtenorganisaties in Vlaanderen
Bijlage 3: kinderrechtenorganisaties in Vlaanderen KINDERRECHTENORGANISATIES IN VLAANDEREN 1 KINDERRECHTEN IN VLAANDEREN Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind werd in België als eerste
Nadere informatieVoorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017
Voorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017 Nieuwe actieve voedingsdriehoek: hoe en waarom Waarom een nieuwe model? Bevraging doelgroepen en intermediairs: Burgers,
Nadere informatieHet pedagogisch project van de stedelijke scholen hebben we als volgt verwoord:
pedagogisch project voorwoord Beste ouders, In deze brochure krijg je meer uitleg over het pedagogisch project van het Geelse stedelijk onderwijs. Dit project verwijst naar de doelstellingen waar het
Nadere informatieDe nieuwe eindtermen Loopbaancompetentie. Jan De Smet 6 mei 2019
De nieuwe eindtermen Loopbaancompetentie Jan De Smet 6 mei 2019 Programma Achtergrond - modernisering SO Nieuw concept eindtermen De loopbaancompetentie AHOVOKS Kwalificaties & Curriculum Ministerie van
Nadere informatieVoorstel van resolutie. betreffende het verplicht aanbieden van cursussen eerste hulp bij ongevallen (EHBO) in het lager en secundair onderwijs
stuk ingediend op 1224 (2010-2011) Nr. 1 6 juli 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van de heer Jean-Jacques De Gucht, de dames Ann Brusseel, Marleen Vanderpoorten en Elisabeth Meuleman, de heren Boudewijn
Nadere informatiewaarbij de leerkracht er toe doet
Een geïntegreerde socioemotionele leerlingenbegeleiding waarbij de leerkracht er toe doet Workshop Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 Gent Karen Jacobs, Universiteit Antwerpen 1. De SEG-vragenlijst WERKMOMENT
Nadere informatieVisietekst rond de samenwerking tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs
Visietekst rond de samenwerking tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs Inleiding: De pedagogische begeleiding heeft voor volgende jaren de samenwerking tussen BaO en SO als prioriteit gekozen.
Nadere informatieHandleiding/verbetersleutel voor de leerkracht bij themafiche 25 jaar IVRK
Eindtermen: Wereldoriëntatie 3.1* ; 4.13 ; 4.15 ; 5.8 ; 5.9* Sociale vaardigheden 1.6 ; 3 Nederlands 2.9* ; 2.10* ; 3.4 ; 4.6 ; 4.7 Muzische vorming Handleiding/verbetersleutel voor de leerkracht bij themafiche
Nadere informatieInhoudstafel Inleiding en probleemstelling Hoofdstuk 1. Leerlingenbegeleiding: een exemplarisch thema in het jeugdbeleid
Inleiding en probleemstelling................................... 1 1. Situering............................................... 3 2. Onderzoeken die aan de basis liggen van deze studie............ 4 2.1
Nadere informatieVerklaring : Rechten en verantwoordelijkheden van ouders in het onderwijs Ouders en school bondgenoten in de opvoeding
Verklaring : Rechten en verantwoordelijkheden van ouders in het onderwijs Ouders en school bondgenoten in de opvoeding Inleiding Ouders zijn de eerste opvoedingsverantwoordelijken van hun kinderen. In
Nadere informatie10/12/2015. Uit evaluaties en klachten: nog nood aan tips voor communicatie en voor mogelijke interventies nog heel wat misverstanden.
Studiedag peer-mediation 15 december 2015 Argumenten om voor een extra publicatie te zorgen Heel wat beleidsinstrumenten voor het voorkomen en aanpakken van vormen van geweld op scholen door scholen niet
Nadere informatie-Onze school behoort tot het officieel gesubsidieerd onderwijsnet. Het schoolbestuur is de gemeente Olen.
Pedagogisch project 1. situering onderwijsinstelling 2. levensbeschouwelijke uitgangspunten 3. visie op ontwikkeling en opvoeding 4. het schoolconcept 1. Situering onderwijsinstelling 1.1 Een gemeenteschool:
Nadere informatieSOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale
Nadere informatiePedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie
& Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie E HO DIT T RK AL E W ITA? G I D IER H CA mens & maatschappij specifieke visie van leerlijn naar methodiek van methodiek naar leerlijn
Nadere informatieOver thuis, buurt, kinderopvang, kleuteronderwijs en transitie
Over thuis, buurt, kinderopvang, kleuteronderwijs en transitie Welke uitdagingen liggen er? De kwaliteit van de overgang tussen thuis, kinderopvang en kleuterschool is cruciaal voor jonge kinderen. Onderzoek
Nadere informatie13.00 tot 13.30 uur: onthaal en gelegenheid tot beursbezoek
Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs. Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs UITNODIGING STAPVOETSMARKT Aan directies, coördinatoren en leraars SO Op 1 september 2010 worden
Nadere informatieDrugbeleidsplan KOGEKA
Drugbeleidsplan KOGEKA September 2012 Visie De scholengemeenschap KOGEKA is zich bewust van druggebruik bij jongeren en wil hier uitgesproken begrenzend en begeleidend mee omgaan. In dit drugbeleid hebben
Nadere informatieDe Zonnebloem, een school waar pit in zit
De Zonnebloem, een school waar pit in zit Zonnebloemen staan symbool voor opgewektheid, kleur, warmte en groeikracht. De pitten duiden op een grote eenheid in diversiteit. Een symboliek die onze school
Nadere informatieKindvriendelijkheid zonder het label. Provinciale bijeenkomst Oost- Vlaanderen 8 oktober 2015
Kindvriendelijkheid zonder het label Provinciale bijeenkomst Oost- Vlaanderen 8 oktober 2015 1. Wat is kindvriendelijkheid voor jullie? 2. Wat is een kindvriendelijke stad/gemeente? theoretisch kader 3.
Nadere informatieOm pestgedrag te voorkomen, kiest ons schoolteam ervoor om acties te ondernemen die ervoor zorgen dat pestgedrag weinig kans maakt.
Plagen is vooral een spel en het gebeurt vaak tussen vrienden. Het spel gaat om te kijken of je creatief kan reageren en dat waardeer je. Pesten is herhaaldelijk uitoefenen van lichamelijke en/of geestelijke
Nadere informatieDidactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4
ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester
Nadere informatieVerantwoordelijke opleidingsonderdeel: Gretel Van Heukelom
Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-fiche opleidingsonderdeel VAKDIDACTISCHE STAGE Code: 10379 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 9 Studietijd: 225 à 270 uur Deliberatie: mogelijk Vrijstelling:
Nadere informatieNanotechnologie voor de VWO bovenbouw
Nanotechnologie voor de VWO bovenbouw Benny Aalders (s1960636) bennyaalders@gmail.com Jakko Arbeider (s1528742) jakkoarbeider@hotmail.com Floris Harmanni (s2592274) floris.harmanni@gmail.com Kristel Lok
Nadere informatieAdvies over de operationalisering van het begrip leerlingenpopulatie
Algemene Raad 29 november 2018 AR-AR-ADV-1819-007 Advies over de operationalisering van het begrip leerlingenpopulatie Vlaamse Onderwijsraad Koning Albert II-laan 37 BE-1030 Brussel T +32 2 219 42 99 www.vlor.be
Nadere informatiePrimair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444
Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het
Nadere informatieCentrale examenschool
Centrale examenschool INDEX 1. Algemeen wettelijk luik 3-4 1.1. Voorwoord 3 1.2. Procedure tot het behalen van het getuigschrift Basisonderwijs 4 2. Schooleigen luik 5-9 2.1. Visie van de school 5-6 2.2.
Nadere informatie2. Projectomschrijving 6 3. Website & lespakket 7 4. Eindtermen 8. 2. Spelbord en spelkaarten 23. 2. HIV & soa 63
lespakket Lespakket Dicht bij mijn bed show Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Projectomschrijving 6 3. Website & lespakket 7 4. Eindtermen 8 5. PIKASOLL 9 1. RELATIes 11 1. Spel Reis rond de wonderlijke
Nadere informatieICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie
AR-COM SAMENLEVING-DOC-1718-032 ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie Ellen Claes, Marc Hooghe, Dorien Sampermans, Lies Maurissen, Greet Louw International Civic
Nadere informatieOm de school te helpen bij het voeren van een zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid
Een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid Leidraad bij het stappenplan Sinds 1 september 2012 is elke school verplicht een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid te voeren. Dit
Nadere informatie1. Pedagogisch project - visie
1. Pedagogisch project - visie 1.1. Inleiding 1.1.1. Een pedagogisch project - algemeen Een pedagogisch project is een geheel van fundamentele uitgangspunten dat door een school wordt vastgelegd. Met andere
Nadere informatieType 4 Voor kinderen met een motorische en/of meervoudige beperking
Type 4 Voor kinderen met een motorische en/of meervoudige beperking Type 4 - Kleuter- en lager onderwijs op maat Kinderen met een motorische beperking zijn welkom bij De Leerexpert in Dullingen. We bieden
Nadere informatie2. Waar staat de school voor?
2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook
Nadere informatie