Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg
|
|
- Rudolf Gerritsen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg Enkele resultaten van een recente achtergrondstudie van de NDM André van Gageldonk, Geeske Hoogenboezem, Toine Ketelaars
2 Hulp bij probleemgebruik van drugs. Stand van wetenschap voor behandelingen en andere interventies, 2004; Auteurs: Henk Rigter, André van Gageldonk, Toine Ketelaars en Margriet van Laar
3 Programma Nationale en internationale literatuur Cannabis Amfetaminen Opiaten Cocaïne Bewijs voor werkzaamheid Evidence Based Addiction Care
4 Rubricering van interventies naar: Type drug Cannabis, amfetaminen, cocaïne, opiaten, polydruggebruik, dubbele diagnose en overige interventies (motivatieverhoging, gezins- /partnertherapie, woongemeenschap, case management, zelfhulp) Doel van de interventie Abstinentie, matiging, harm reduction, reïntegratie Methode van de interventie Biologische interventies (farmacotherapie, maar ook acupunctuur, e.d.), Psychosociale interventies (motivatieverhoging, CGT, relatietherapie, CRA, etc.)
5 Wat wist men al (1997)? Methadononderhoud werkt voor velen (en Buprenorfine lijkt minstens even goed te werken) Voornamelijk buitenlands onderzoek Psychosociale interventies leveren een gunstige bijdrage aan farmacotherapie Vooral CGT, gezinstherapie en met name combinaties Therapeutische gemeenschappen of langduriger klinische behandeling werken ook, maar dit is minder zeker Het effect van overige interventies was toen nog onbekend
6 Wat is de afgelopen jaren duidelijker geworden? Verslaving is mede te wijten aan afwijkend functioneren van hersenendelen Verslaving is moeilijk te genezen: sommigen genezen niet, anderen pas na langere tijd Behandeling blijft zinvol en kan voor een minderheid zelfs effectief zijn, mede afhankelijk van de levensfase of de fase van verslaving De literatuur biedt nu meer veelbelovende behandelingen dan voorheen Verslaving aan opiaten is nog steeds het meest onderzocht, maar dat lijkt nu te veranderen (nu vooral ook: cannabis, cocaïne)
7 Voor veel drugs wist men (nog) niet welke interventies met enige kans van slagen zouden werken Cannabis Cocaïne Amfetaminen Polydruggebruik Dubbele diagnose
8 Wat doet men er in Nederland aan? Diverse experimenten uitgevoerd/lopend (vnl. voor opiaatverslaving): Effecten van methadon na twee jaar Hogere doses methadon Heroïne op medisch voorschrift (de Heroïne-trial) Afkicken onder narcose + nazorg (naltrexon en CRA) Dwangbehandeling in justitiële settingen (SOV): niet uitsluitend opiaatverslaafden!
9 Cannabis: stand van zaken Er is nog geen medicijn tegen cannabis-verslaving, wèl enkele psychosociale interventies: CGT helpt volwassenen hun cannabis-gebruik te matigen CGT in diverse vormen toegepast Langere termijn effecten nog onbekend Effectieve ingrediënten onbekend Multi-Dimensionele Gezins Therapie vermindert bij adolescenten het cannabisgebruik en probleemgedrag MDFT is intensief en veelomvattend Thuisomgeving, vriendenkring en schoolsituatie Langere termijn effecten nog onbekend Meest geschikt voor ernstige cannabisproblemen (vgl. Parnassia s Mistral -project)
10 Cannabis: opmerkingen CGT en MDFT: Australisch en Amerikaans onderzoek Vraag blijft: Wat werkt met name bij wie? Werkt het ook in Nederland? Hoe zwaar moet problematiek zijn om interventie te rechtvaardigen? Cannabisgebruik begint meestal al op tienerleeftijd; Nederlandse verslavingszorg is niet ingericht op adolescenten (er zijn enkele uitzonderingen, waaronder Parnassia, Den Haag)
11 Amfetaminen: stand van zaken Er bestaat (nog steeds) geen medicijn tegen (meth-) amfetamine verslaving Over het nut van psychosociale interventies weten we ook nagenoeg niets Er is een lopend USA experiment Veronderstelling: voorschrijven van deze drug (op recept) zal riskant injecteren (en de risico s) tegengaan (vgl. heroïne trial ) Australisch experiment in voorbereiding
12 Amfetaminen: opmerkingen Deze drugs krijgen weinig aandacht in onderzoek en praktijk, óók in landen waar het gebruik ervan vaak voorkomt
13 Opiaten: stand van zaken Methadon in Nederland eerste keus bij detoxificatie. Voor Buprenorfine even sterk bewijs. Meerwaarde van toediening onder sedatie is twijfelachtig. Methadon en buprenorfine vergelijkbare resultaten bij medicamenteuze vervangingsbehandeling Vervangingsbehandeling is effectief: minder crimineel gedrag, minder overdosering, minder infectieziekten. Ondersteuning met psychosociale interventies geeft beter resultaat Heroïne op recept
14 Opiaten: opmerkingen Detoxificatie kan zowel ambulant als intramuraal. Keuze is afhankelijk van: Duur en ernst verslaving Aard van het middel (Bij)werkingen ontgiftingsmiddel Risico van uitval Essentieel: vervolgbehandeling sluit meteen aan op detoxificatie Bereidheid om vervolgbehandeling te starten en vol te houden is niet groot Methadononderhoud is routine: te lage dosering en onvoldoende psychosociale ondersteuning
15 Cocaïne: stand van zaken Er is geen medicijn tegen verslaving aan cocaïne Ook geen vervangingsbehandeling Buitenlands onderzoek loopt naar vaccinatie Acupunctuur werkt niet Mogelijk nut van CGT op korte termijn (matiging gebruik hoogstens een half jaar) Korte en intensiever vormen verschillen niet Therapietrouw is laag en terugval komt vaak voor CRA springt eruit (VS) vaak gecombineerd met vouchers (tegoedbonnen, prijzen of voorrechten) CRA: sociale contacten, zelfbeeld, werk, opleiding, vrijetijdsbesteding, urinecontrole, inschakeling familie en vrienden
16 Cocaïne: opmerkingen Cocaïneverslaafden laten zich moeilijk behandelen Snuivers versus rokers (crack) vragen om verschillende aanpak CRA wordt niet altijd systematisch toegepast Werken vouchers ook in de Nederlandse situatie?
17 Werkzame voorbeelden van overige interventies Motivatieverhoging (1 e vereiste!) Spuitomruil en counseling voorkomen infectieziekten (maar combinatie vindt onvoldoende plaats in Nederland) Gebruiksruimten verminderen hergebruik van naalden en overlast Gedragstherapeutische relatietherapie
18 Samenvatting We weten in veel situaties nog te weinig om evidence-based te kunnen werken In vergelijking met 1997 is m.n. in het Australische en Amerikaanse onderzoek vooruitgang geboekt In Nederland zijn experimenten schaarser: afhankelijkheid van ZonMw en samenwerkingsverbanden met het buitenland
19 Bewijs voor werkzaamheid Sterk (***): globaal minstens vier RCTs waarvan driekwart goed en met statistisch significante uitkomsten Middelsterk bewijs (**): globaal minstens drie RCTs waarvan tweederde goed en met statistisch significante uitkomsten Beperkt (*): twee goede RCTs zonder tegenspraak uit ander onderzoek Eén goede RCT en 2-3 gebrekkige RCTs (z.t.u.a.o.) Minstens 3 quasi-exp. of cohortstudies met positief effect (z.t.u.a.o.)
20 Algemeen I Motivatieverhoging (***) Verhoogt bereidheid om in behandeling te gaan en vol te houden. Bevordert het streven naar abstinentie of matiging van gebruik Counseling en psycho-educatie (***) Bevorderen veilig seksueel gedrag en verkleinen zo de kans op SOA Gedragstherapeutische relatietherapie (**) dringt het gebruik terug en verbetert de relatie met de partner
21 Algemeen II Opname in een therapeutische gemeenschap (*) Bevordert (behoud van) abstinentie, maar is duur. Bewijs voor effectiviteit neemt af. Dagbehandeling (*) Helpt voor jongeren even goed als een TG Spuitomruil (*) Vermindert HIV besmettingsrisico
22 Cannabis Meervoudige gezinstherapie (***) helpt adolescenten om gebruik te matigen en bevordert het functioneren in gezin en op school Cognitieve gedragstherapie (*) helpt druggebruik door volwassenen te beperken
23 Cocaïne CRA (**) Verandering van leefstijl met beloning van gewenst gedrag (vouchers) helpt op korte termijn om van de cocaïne af te raken om het gebruik te verminderen
24 Opiaten Vervangingstherapie hoge dosering van methadon of buprenorfine houdt cliënten in contact met hulpverleners. Het gebruik van opiaten daalt ( *** ) psychosociale interventies versterken dit effect (***)
25 Stand van zaken in Nederland Diverse experimenten lopen (opiaten, cocaïne) Er is (nog) geen systematisch overzicht van behandelingen in Nederland Veel eclectisch, op grond van voorkeur behandelaars, maar dit wordt minder Stepped care model (met de mond beleden?) Resultaten Scoren heeft veel bijgedragen Landelijke Raad voor Bekwaamheidsontwikkeling
26 Evidence Based Addiction Care Wat is EBAC? Hoe bereiken we dit?
27 Wat is EBAC? Vergelijkbaar met Evidence Based Medicine (EBM) Wat is EBM? Voorwaarden voor EBM? Toepasbaar in de verslavingszorg? Welke werkwijze? Welke valkuilen? Hoe in te voeren?
28 Wat is EBM? Gebaseerd op zoveel mogelijk wetenschappelijk verantwoorde diagnostiek, zorgtoewijzing en behandeling (werkzaamheid/effectiviteit) Uitgevoerd door hierin opgeleide/bijgeschoolde behandelaars Rekening houdend met de cliënt en zijn omgeving en omstandigheden Klinische intuïtie is onvoldoende bewijs!
29 Voorwaarden voor EBM? Kennis over werkzaamheid interventies Beschikbaarheid/gebruik van een gedifferentieerd behandelaanbod van werkzame/effectieve interventies Behandelprotocollen voor een correcte uitvoering Expliciete regels voor zorgtoewijzing Kwaliteitsbeleid
30 Toepasbaar in de verslavingszorg? Kennis gecontroleerde studies, RCT s systematische overzichten meta-analyses Gediff.aanbod Behandelprotocollen Zorgtoewijzing centrale intake + expl toewijzingsregels Beschikbaar, maar verre van voldoende (verschilt per middel: alcohol, cocaïne, opiaten, etc.) Ruim beschikbaar Recentelijk beschikbaar Veelal impliciet veelal niet meestal niet
31 Welke werkwijze? Wat is evidence? Hoe moet je wetenschappelijk bewijs wegen? Er blijft altijd een zachte kant Bewijs Professional Druggebruiker Nodig blijft altijd: trail and error
uitkomstmaat). Over de hele linie bezien zou toekenning van drie sterren verdedigbaar zijn.
Bijlage bij BOW-07.123 Samenvatting uit Hulp bij probleemgebruik van Drugs, Stand van wetenschap voor behandelingen en andere interventies 2004. Achtergrondstudie bij de Nationale Drug Monitor. (Trimbos
Nadere informatieHulp bij probleemgebruik van drugs
Hulp bij probleemgebruik van drugs Stand van wetenschap voor behandelingen en andere interventies, 2004 Achtergrondstudie Nationale Drug Monitor Henk Rigter 1 Andre van Gageldonk 2 Toine Ketelaars 2 Margriet
Nadere informatieSymbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter
Symbiose tussen cognitievegedragstherapie en systeemtherapie Het voorbeeld van MDFT Henk Rigter Effectief bij praktisch elke aandoening, stoornis, probleemgedrag. Een panacee. Alle CGT op een hoop gegooid:
Nadere informatieBehandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie
Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve
Nadere informatieDe medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten.
De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. Joanneke van der Nagel, psychiater, Tactus Verslavingszorg, Enschede Pieter-Jan Carpentier, psychiater, Reinier van Arkel groep, s-hertogenbosch
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving
Multidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving Wim van den Brink, Geurt van de Glind en Gerard Schippers (redactie) De Tijdstroom, Utrecht 2013 Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en Centrale Commissie
Nadere informatieBeleidskader verslavingszorg
Beleidskader verslavingszorg voor instellingen Samengesteld op 26 maart 2018 Beleidskader verslavingszorg voor instellingen Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Organisatie van zorg... 2 2.1 Diagnostiek en behandelintensiteit...
Nadere informatieRichtlijn Forensische Geneeskunde Behandeling opiaatverslaafden in politiecellen
Richtlijn Forensische Geneeskunde Behandeling opiaatverslaafden in politiecellen Inhoudsopgave 1. Onderwerp 2 2. Doelstelling 2 3. Toepassingsgebied 2 4. Uitgangspunt 2 5. Toestemming 2 6. Werkwijze 3
Nadere informatieVerslaving en comorbiditeit
Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieBeter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?
Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British
Nadere informatieInhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland
Polls drugsweb Kun je op eigen houtje van drugs afkomen Ja: 85% Moeten we minder gaan drinken Ja: 57% Bang om verslaafd te worden Ja: 21% Drugs meenemen naar buitenland Ja: 73% Wiet is een harddrug Ja:
Nadere informatieStaat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst!
Staat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst! KLINISCHE BEHANDELING: ALS U DE CONTROLE OVER UW LEVEN TERUG WILT Onderdeel van Arkin Stoppen met alcohol of drugs en uw manier
Nadere informatieSamenvatting. Adviesaanvraag
Samenvatting Adviesaanvraag Dit advies Medicamenteuze interventies bij drugverslaving is het derde en laatste advies dat de gelijknamige commissie uitbrengt in antwoord op de haar voorgelegde adviesaanvragen.
Nadere informatieDe toepasbaarheid en haalbaarheid van CONTINGENCY MANAGEMENT, toegevoegd aan een CGT interventie voor problematisch middelengebruik
De toepasbaarheid en haalbaarheid van CONTINGENCY MANAGEMENT, toegevoegd aan een CGT interventie voor problematisch middelengebruik Merkx et al., 2015 1 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag
Nadere informatieRichtlijn Forensische Geneeskunde Behandeling opiaatverslaafden in politiecellen
Richtlijn Forensische Geneeskunde Behandeling opiaatverslaafden in politiecellen Inhoudsopgave 1. Onderwerp 2 2. Doelstelling 2 3. Toepassingsgebied 2 4. Uitgangspunt 2 5. Toestemming 2 6. Werkwijze 2
Nadere informatieProgramma. Cijfers & trends Verslaving? Klassieke casus Waarom zij en niet wij? Behandeling
Verslaafde jongeren trends in middelengebruik en behandeling PAOG nascholing Jeugdgezondheidszorg Thema: Risicogedrag en verslaving bij jongeren 27 januari 2015 Willeke van Esch, GZ-psycholoog Programma
Nadere informatieZorgstandaard. Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving
Zorgstandaard Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving WORKSHOP - inleiding, dr. Peter Greeven, klinisch-psycholoog, lid werkgroep Zorgstandaarden, bestuurslid NIP - vervolg, Marcella Mulder, teamleider
Nadere informatieHulp bij probleemgebruik van drugs
Hulp bij probleemgebruik van drugs Wetenschappelijk bewijs voor werkzaamheid of effectiviteit van interventies in de verslavingszorg Actualisering van de NDM achtergrondstudie uit 2004 André van Gageldonk
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 24 077 Drugbeleid Nr. 113 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieDepressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie?
Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie? Rob Kok, psychiater, epidemioloog Parnassia Bavo Groep Den Haag Waarom rehabilitatie? Eerherstel van wie? Over welke ouderen hebben we het
Nadere informatieVan Richtlijn naar Individu. Wim Veling, UMCG
Van Richtlijn naar Individu Wim Veling, UMCG Disclosure Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: Geen. Overig: voorzitter Werkgroep Zorgstandaard Psychose
Nadere informatieSpecialisten in verslavingszorg
Specialisten in verslavingszorg Werkbespreking Commissie maatschappelijke Ontwikkeling Woensdag 7 maart 2007 Zorgdivisies binnen de Parnassiagroep Divisie Zorgservice Divisie Brijder Verslavingszorg Divisie
Nadere informatieINCANT de International Cannabis Need for Treatment studie
INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie Henk Rigter, Craig Henderson, Isidore Pelc, Peter Tossmann, Olivier Phan, Vincent Hendriks, Michael Schaub, Cindy Rowe Ministeries van Volksgezondheid
Nadere informatieEVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN
EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN 2 Hoogleraar Klinische Psychologie VU POH- GGZ in huisartsenpraktijk 3 E-health Wat bedoel ik daarmee? 4 Uitgangspunt:
Nadere informatieVerstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen
Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving Samenvatting
Multidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving Samenvatting Multidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving Samenvatting Wim van den Brink, Geurt van de Glind en Gerard Schippers (redactie) De Tijdstroom,
Nadere informatieEliane Duvekot. Eliane Duvekot
Eliane Duvekot Eliane Duvekot Gezinsinterventies Het belang van een focus René Keet, psychiater GGZ Noord Holland Noord AMC Inhoud presentatie Psychosociale interventies bij schizofrenie Gezinsinterventies
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieBrijder Verslavingszorg Hoofddorp
Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,
Nadere informatieDynamisch overzicht. Psychologische interventies GGZ. Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1
Dynamisch overzicht Psychologische interventies GGZ Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1 Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ U heeft een Basisverzekering bij
Nadere informatieAls er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden
Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden DAGBEHANDELING: DRIE DAGEN PER WEEK, TWAALF WEKEN LANG Onderdeel van Arkin De intensieve behandeling tijdens de Dagbehandeling helpt om uw verslaving
Nadere informatieVerslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen. Hein Sigling, specialismeleider Verslaving.
Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen Hein Sigling, specialismeleider Verslaving. Hein Sigling juni 2008 Wat staat er over verslaving in de GRB? Middelenmisbruik
Nadere informatieAls er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden
Als er meer nodig is om uw verslaving de baas te worden DAGBEHANDELING: VIER DAGEN PER WEEK, TWAALF WEKEN LANG Onderdeel van Arkin De intensieve behandeling tijdens de Dagbehandeling helpt om uw verslaving
Nadere informatieDe 7 stappen van een CAT
De 7 stappen van een CAT Patiënt (praktijk) Vertaalslag (expert) Wetenschap (literatuur) 1 klinisch scenario trefwoorden 2 klinische vraag 3 literatuur search 4 kritisch beoordelen artikel 7 bottom line
Nadere informatieZelf gediagnosticeerd en behandeld. Vervelende ervaringen. Vinden van de juiste behandeling
Sam Schrevel, Ph.D. Zelf gediagnosticeerd en behandeld Vervelende ervaringen Vinden van de juiste behandeling Waar ben ik goed in? Hoe richt ik mijn leven in? Aan wie vraag ik hulp? Waar niet? Wat wil
Nadere informatieZelfbeeld en Eetstoornissen. Drs. Martie de Jong Klinisch psycholoog PsyQ Eetstoornissen
Zelfbeeld en Eetstoornissen Drs. Martie de Jong Klinisch psycholoog PsyQ Eetstoornissen Medewerkers Iris van der Meer Sjoukje Sinke Mathijs Deen Kees Korrelboom Philip Spinhoven Wijbrand Hoek Peter de
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving
Multidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving Multidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving Wim van den Brink, Geurt van de Glind en Gerard Schippers (redactie) De Tijdstroom, Utrecht 2013 Nederlandse
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieVerstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen
Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker
Nadere informatieEen oplossing voor uw verslaving én uw psychische klachten
Een oplossing voor uw verslaving én uw psychische klachten GECOMBINEERDE BEHANDELING BIJ DUBBELE DIAGNOSE Onderdeel van Arkin Hebt u, naast een verslavingsprobleem, last van psychische klachten, zoals
Nadere informatieImplementatie. Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken 18 november 2014
Implementatie Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken 18 november 2014 Opbouw Enkele conclusies Implicaties Integriteit Training Implementatie Tot slot Enkele conclusies uit onderzoek
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines
Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines Wencke de Wildt Floris Bary Peter Blanken Symposium Zorgstandaarden Verslaving:
Nadere informatieHerstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus
Herstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus Dr. Hanneke van Gestel-Timmermans Dr. Evelien Brouwers Dr. Marcel van Assen Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen Herstellen doe je zelf Ontwikkeld
Nadere informatieMistral DTOX, een goed begin is het halve werk. Edwin Spapens GZ-Psycholoog Mistral DTOX & Mistral Kliniek
Mistral DTOX, een goed begin is het halve werk. Edwin Spapens GZ-Psycholoog Mistral DTOX & Mistral Kliniek Cluster jeugd Preventie, inclusief minimale interventie van 1-3 gesprekken I- hulp (ambitie ook
Nadere informatieEen literatuurstudie en een inventarisatie van behandelaanbod in Nederland.
Jongeren en verslaving - De effectiviteit van behandelinterventies voor jongeren Een literatuurstudie en een inventarisatie van behandelaanbod in Nederland. Evelien Smit Jacqueline Verdurmen Karin Monshouwer
Nadere informatieEvidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015
Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk Lies Braam, verpleegkundig specialist neurologie 26 maart 2015 V &VN neurocongres Definitie EBP Bij EBP gaat het om klinische beslissingen op basis van
Nadere informatieLVB en (cannabis)gebruik
LVB en (cannabis)gebruik Bart Alders Mondriaan Preventie Programma - Koppeling van literatuur over LVB en middelengebruik en wat we zien in de praktijk - Waarom cannabisgebruik bij de LVBdoelgroep veel
Nadere informatieDe Riethorst GGZ-centrum voor doven & slechthorenden. Algemene informatie
De Riethorst GGZ-centrum voor doven & slechthorenden Algemene informatie 2 De Riethorst, GGZ-centrum voor doven & slechthorenden Pro Persona de Riethorst, GGZ-centrum voor doven & slechthorenden, biedt
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 11. Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15
Inhoud Voorwoord 11 Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15 1 Kenmerken van eetstoornissen 17 1 Inleiding 17 2 Criteria voor anorexia nervosa 17 Wat zijn de criteria voor
Nadere informatieDe multidisciplinaire richtlijn schizofrenie - Wat kunnen we met de recente update?-
De multidisciplinaire richtlijn schizofrenie - Wat kunnen we met de recente update?- Dr. Berno van Meijel Lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool INHolland / Amsterdam www.ggzverpleegkunde.nl De richtlijn
Nadere informatieFlexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT
Flexibel thuistraject voor het hele gezin. GezinsFACT Behandeling in de eigen leefomgeving. GezinsFACT Sommige gezinnen komen door een opeenstapeling van negatieve factoren, waaronder het complexe probleemgedrag
Nadere informatieProfessionele hulp voor kinderen en jongeren
Professionele hulp voor kinderen en jongeren Ik heb het leuker en gezelliger met mama. Lijn5 is er voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen die hulp nodig hebben in moeilijke fases van hun leven. Door
Nadere informatieDynamisch overzicht Psychologische interventies ggz Dynamisch overzicht psychologische interventies ggz 2017 vs 1 1
Dynamisch overzicht Psychologische interventies ggz 2017 Dynamisch overzicht psychologische interventies ggz 2017 vs 1 1 Dynamisch overzicht psychologische interventies ggz U heeft een Basisverzekering
Nadere informatieAbstinent worden, abstinent blijven en de determinanten van een terugval in harddruggebruik.
Abstinent worden, abstinent blijven en de determinanten van een terugval in harddruggebruik. Samenvatting van de resultaten uit het subcohort abstinenten die deelnemen aan de Amsterdamse Cohort Studie
Nadere informatieMulti Systeem Therapie bij gedragsproblemen Sterker in de samenleving.
Multi Systeem Therapie bij gedragsproblemen Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Jeroen raakte al op jonge leeftijd verslaafd aan drugs. Om aan geld te komen, zet hij iedereen in zijn omgeving
Nadere informatieWerken in sph. Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli
Verslaafden Werken in sph Redactie: Dineke Behrend Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli 2 Verslaafden Auteur: Hans van Nes Bohn Stafleu Van Loghum Houten, 2004
Nadere informatieSucces met geïntegreerde behandeling?
Succes met geïntegreerde behandeling? Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog Kenniscarrousel LEDD Utrecht, 18 april 2017 Dubbele problematiek Patiënten met een dubbele diagnose vallen vaak tussen
Nadere informatieNaar een verdere uitbouwing en duurzame verankering van de drughulpverlening in het drugsbeleid
Naar een verdere uitbouwing en duurzame verankering van de drughulpverlening in het drugsbeleid Prof. dr. Brice De Ruyver Studiedag De Kiem 29 maart 2012, Gent 1 Structuur 1. De bevraging van de noden
Nadere informatieKliniek Nijmegen. Informatie voor patiënten
Kliniek Nijmegen Informatie voor patiënten We spreken van een verslaving wanneer bepaald gedrag zoals middelengebruik of gokken uw leven gaat beheersen. Steeds meer tijd en energie gaan op aan de verslaving.
Nadere informatiejongeren. het beste in verdieping en
Aanbod Permanente vorming Academiejaar 2014 2015 Studiedomein: Psychologie en pedagogische wetenschappen Getuigschrift counseling in existentieel welzijn Getuigschrift gedragstherapie bij kinderen en jongeren
Nadere informatieCannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater. Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag
Cannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatiePROTOCOL ADHD BIJ VERSLAVING
PROTOCOL ADHD BIJ VERSLAVING Screening, diagnostiek en behandeling voor de ambulante en klinische verslavingszorg Samenstelling: Geurt van de Glind Sandra Kooij Daniëlle van Duin Anne Goossensen Pieter-Jan
Nadere informatieKan protocollair behandelen suïcide voorkomen?
Inhoud Kan protocollair behandelen suïcide voorkomen? 1. Inleiding 2. Protocollen en richtlijnen 3. Bespreking en implicaties Kees van Heeringen Protocol versus richtlijn De vrijheid van handelen is bij
Nadere informatieAlcohol- en druggebruikers bij Parnassia Verslavingszorg onder de loep; Den Haag 1999-2001
2 epidemiologisch bulletin, 2004, jaargang 39, nummer 3 Alcohol- en druggebruikers bij Parnassia Verslavingszorg onder de loep; Den Haag 1999-2001 T. van Batenburg-Eddes, P. Blanken, I. Burger en V.M.
Nadere informatieInformatiefolder voor cliënten: Dubbele Diagnose Meer informatie:
DUBBELE DIAGNOSE RVE FACT/WOZ Bergen op Zoom INLEIDING Deze folder is bestemd om informatie te geven over behandeling op afdeling Dubbele Diagnose (DD), Schelde 5 GGZ WNB. U vindt in deze folder informatie
Nadere informatie11-10-2014. Ypsilon 30 jaar. Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart
Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht - Ypsilon en onderzoekers trekken sinds die tijd met elkaar op Wat hebben we gezamenlijk bereikt!
Nadere informatieCampagne Verstandig Kiezen
Campagne Verstandig Kiezen 2 3 Campagne Verstandig Kiezen Wat is het doel van de campagne Verstandig Kiezen? De Orde van Medisch Specialisten (OMS), de wetenschappelijke verenigingen en ZonMw hebben de
Nadere informatieEen oplossing voor uw verslaving én uw psychische klachten
Een oplossing voor uw verslaving én uw psychische klachten GecombinEErde behandeling bij dubbele diagnose Onderdeel van Arkin Hebt u, naast een verslavingsprobleem, last van psychische klachten, zoals
Nadere informatieDr. Jessica De Maeyer, UGent - HoGent Prof. Dr. Wouter Vanderplasschen, UGent Vakgroep orthopedagogiek
Dr. Jessica De Maeyer, UGent - HoGent Prof. Dr. Wouter Vanderplasschen, UGent Vakgroep orthopedagogiek Afhankelijkheid: langdurig (chronisch?), complex en meervoudig probleem: polydruggebruik relationele
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING Hoofdstuk 1 is de algemene introductie over de inhoud van dit proefschrift. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen en brengen een grote
Nadere informatiePeer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine
Peer review EBM Inleiding Doelstellingen? Attitude: bereid zijn om evidence based te handelen, om expertise te delen, om evidentie te bespreken Kennis: wat is EBM, wat is evidentie, wat is een richtlijn,
Nadere informatieCongres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1
ADHD EN VERSLAVING Congres 01-04-2009 lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING PREVALENTIE VERKLARINGSMODELLEN DIAGNOSTIEK BEHANDELING lex pull 23-03-2009 2 prevalentie 8-Tal studies SUD bij ADHD: Life-time
Nadere informatieIntegrale Zorg. Kom verder! www.ln5.nl INFORMATIE VOOR VERWIJZERS. Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking
Integrale Zorg INFORMATIE VOOR VERWIJZERS Integrale Zorg voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Kom verder! www.ln5.nl Het zorgarrangement PriZma kent Crisisopvang, Observatie,
Nadere informatiehet antwoord op de Basis GGZ
het antwoord op de Basis GGZ mentale ondersteuning direct en dichtbij Inhoudsopgave Indigo Wat is de Basis GGZ? Verwijscriteria Wat kan Indigo mij bieden? 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ Mirro:
Nadere informatieRalph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam
Richtlijnen, Zorgstandaarden en Generieke Modules: hulpmiddelen op weg naar Goede Zorg Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam GGZ ingeest, Amsterdam Altrecht GGZ, Utrecht
Nadere informatiehet antwoord op de Basis GGZ
het antwoord op de Basis GGZ mentale ondersteuning direct en dichtbij Inhoudsopgave Indigo Wat is de Basis GGZ? Verwijscriteria Wat kan Indigo mij bieden? 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ 3. mirro:
Nadere informatieLeidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland
Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland Mei 2014 Aanleiding Het CVZ beschrijft in het Rapport geneeskundige GGZ deel 2 de begrenzing
Nadere informatieKerncijfers Brijder Jeugd 2016
Kerncijfers Brijder Jeugd 2016 Parnassia Addiction Research Centre (PARC) Brijder Parnassia Groep Renske Rigter Peter Blanken Den Haag, oktober 2017 IHOUDSOPGAVE BEKOPTE SAMEVATTIG 3 DEMOGRAFISCHE KEMERKE
Nadere informatiehet antwoord op de Basis GGZ
het antwoord op de Basis GGZ mentale ondersteuning direct en dichtbij 2 Inhoudsopgave Indigo Wat is de Basis GGZ? Verwijscriteria Wat kan Indigo mij bieden? 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ 3. mirro:
Nadere informatieBipolaire stoornissen
Bipolaire stoornissen PuntP kan u helpen volwassenen Sommige mensen hebben last van stemmingsschommelingen die niet in verhouding staan tot wat er in hun persoonlijke omgeving gebeurt. De stemming lijkt
Nadere informatieHet behandelprogramma Vroege Intensieve Neurostimulatie
Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Zorgvorm: Vroege intensieve neurorevalidatie bij volwassenen Het CVZ heeft een literatuuronderzoek verricht naar de stand van de wetenschap en praktijk van VIN.
Nadere informatieMultiprobleemgezinnen: een onderdeel van de (participatie)samenleving?!
Multiprobleemgezinnen: een onderdeel van de (participatie)samenleving?! Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) Afdeling Gezondheidswetenschappen Els Evenboer, Danielle Jansen, Menno Reijneveld Inhoud
Nadere informatie20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose
Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is
Nadere informatie29 maart 2012. Impulsiviteit in de behandelingsuitkomst van alcohol en druggebruikers. Een onomkeerbaar gegeven of (therapeutisch) aanknopingspunt?
Impulsiviteit in de behandelingsuitkomst van alcohol en druggebruikers Een onomkeerbaar gegeven of (therapeutisch) aanknopingspunt? 29 maart 2012 Doctoranda: Laura Stevens Promotor: Prof. Dr. Wouter Vanderplasschen
Nadere informatieGeschiedenis van de Community Reinforcement Approach
Geschiedenis van de Community Reinforcement Approach. Inleiding 2.2 De eerste CRA-onderzoeken 3.2. Toepassing van CRA bij ambulante cliënten 5.2.2 Uitbreiding van het originele CRA-experiment onder ambulante
Nadere informatieEvidence Based Practise versus Practice Based Evidence
Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Dr. John Verhoef (Lector) Lectoraat Eigen Regie Hogeschool Leiden, Cluster Zorg verhoef.j@hsleiden.nl Waar hebben we het over? Evidence Based Practice
Nadere informatieVroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven
Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen HGR-CSS Brussel, 20 juni 2014 Vroegtijdige interventie bij kinderen
Nadere informatieBehandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona
Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona Environment Genotype Phenotype Omgeving Gen Psychose Omgeving
Nadere informatieOnderzoek naar de effectiviteit van de residentieel geïntegreerde behandeling voor patiënten met een dubbeldiagnose
Onderzoek naar de effectiviteit van de residentieel geïntegreerde behandeling voor patiënten met een dubbeldiagnose Prof. Sabbe (CAPRI UA) Malone Maureen (CAPRI UA) Overzicht Definities Onderzoeksvragen
Nadere informatieAantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda
Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Waarom video games? Nadelen van huidige interventies Effectiviteit Toegankelijkheid Stigmatisering Didactische
Nadere informatieSAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift
153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met
Nadere informatieMonitor. alcohol en middelen
Gemeente Utrecht, Volksgezondheid Monitor www.utrecht.nl/gggd alcohol en middelen www.utrecht.nl/volksgezondheid Thema 3 Gebruik van de verslavingszorg in Utrecht - 2012 1 Colofon Uitgave Gemeente Utrecht,
Nadere informatie4. Als u bij vraag 3 'Anders' heeft ingevuld, geef dan hier aan, met een korte omschrijving erbij, om welke behandeling/ondersteuning het gaat.
Balans Enquête Heeft uw kind recentelijk de diagnose adhd/add gekregen, max. 24 maanden geleden, of zit u nog in een traject voor een diagnose, wilt u dan onderstaande enquête invullen? De uitkomsten van
Nadere informatieKerncijfers Brijder 2012 Noord- en Zuid-Holland. Parnassia Addiction Research Centre (PARC) Brijder Parnassia Groep
Kerncijfers Brijder 2012 Noord- en Zuid-Holland Parnassia Addiction Research Centre (PARC) Brijder Parnassia Groep INHOUDSOPGAVE INLEIDING 3 VOORAF 4 BEKNOPTE SAMENVATTING 5 KERNCIJFERS BRIJDER 2012 NOORD-HOLLAND
Nadere informatieEvidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN
Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL PSYCHIATRIE Herziene versie mei/juni 2009.
TRANSMURAAL PROTOCOL PSYCHIATRIE Herziene versie mei/juni 2009. Werkafspraken De afdeling psychiatrie, gevestigd in het Academisch Psychiatrisch Centrum van het AMC, kent 4 zorglijnen: 1. Acute zorg 2.
Nadere informatieRichtlijn Forensische Geneeskunde Behandeling opiaatverslaafden in politiecellen
Richtlijn Forensische Geneeskunde Behandeling opiaatverslaafden in politiecellen Inhoudsopgave 1. Onderwerp 2 2. Doelstelling 2 3. Toepassingsgebied 2 4. Uitgangspunt 2 5. Toestemming 3 6. Werkwijze 3
Nadere informatieJaargang 2 nummer 1 16 dec 2010
Jaargang 2 nummer 1 16 dec 2010 Inhoudsopgave: Inleiding Minisymposium LVG en Verslaving De belangrijkste problemen volgens hulpverleners De ervaringen van cliënten De ervaringen van verwanten Vervolgstappen
Nadere informatieHigh Care - Kastanjehof
High Care - Kastanjehof Behandelprogramma Acute Psychiatrie High Care - Kastanjehof Behandelprogramma Acute Psychiatrie Inhoudsopgave Wat...Pagina Inleiding...2 Voor wie...3 Aanmelding...3 Behandelaanbod...3
Nadere informatie