Pokon. De Dansers Kunstmenu groep 4 /5 /6

Transcriptie

1 Pokon De Dansers Kunstmenu groep 4 /5 /6

2 Lesbrief voor leerkrachten Inhoudsopgave 1. Samenvatting 2. Inleiding a. Introductie gezelschap b. Introductie voorstelling 3. Voor de voorstelling 4. Na de voorstelling a. gesprek met de klas 5. Bijlage: verwerkingsopdrachten 2

3 1. Samenvatting Bezoek aan de voorstelling Voorbereiding voor de voorstelling Een introductie op het bezoeken van een dansvoorstelling van De Dansers. Bereid de leerlingen voor op wat ze kunnen verwachten. Verder stimuleert een activerend gesprek over de voorstelling Pokon de associatie en interpretatie tijdens de voorstelling. Zorg dat u de leerlingen heeft verteld waar de voorstelling plaatsvindt. Zeker als dat buiten de school is, is een toelichting op de locatie gewenst. Weet u ook waar u verwacht wordt, waar de jassen opgehangen kunnen worden en waar de toiletten zich bevinden. Kijken en luisteren naar een voorstelling Er is een verschil tussen kijken naar televisie of naar een voorstelling. Een voorstelling is live en wordt dus uitgevoerd waar het publiek bij is. Het gedrag van het publiek heeft zowel in positieve als in negatieve zin invloed op de kwaliteit van de voorstelling. De voorstelling wordt dus eigenlijk door jullie samen gemaakt. Let op dat je anderen niet stoort tijdens de voorstelling. De dag van de voorstelling Laat de leerlingen van tevoren even een luchtje scheppen en naar het toilet gaan, zodat ze tijdens de voorstelling volledige concentratie voor de voorstelling hebben. Zorg dat u op tijd aanwezig bent. U kunt het beste verspreid tussen de leerlingen in gaan zitten. Telefoons dienen te zijn uitgeschakeld. Verwerking van de voorstelling Na de voorstelling kunt u met de handreikingen uit deze lesbrief een nagesprek voeren met de leerlingen en enkele dansopdrachten uitproberen 3

4 2. Inleiding Binnenkort gaat u met uw leerlingen naar de voorstelling Pokon van De Dansers. Deze voorstelling vindt plaats in de UCK Cultuurcampus, Burchtpoort 5, Vleuten. Wij kijken er naar uit om u te verwelkomen, om de verbeelding van u en uw leerlingen te prikkelen en ze een bijzondere ervaring mee te geven. Om de ervaring te optimaliseren ligt er een lesbrief voor u met praktische handreikingen voor zowel voor, tijdens als na de voorstelling. Allereerst een introductie van het gezelschap en de voorstelling. Het gezelschap De Dansers zijn een bende jonge kunstenaars bestaande uit dansers en muzikanten met een sterke onderlinge verbondenheid. Ze staan voor kunst in de samenleving en maken voorstellingen en dansconcerten voor jong en jeugdig publiek. Het is een eigen genre waarin muzikanten en dansers samen spelen, de hokjes tussen elkaar openbrekend. Josephine van Rheenen is de choreograaf van deze voorstelling. De choreograaf is de persoon die de dans bedenkt en ontwerpt. Het idee wordt vormgegeven met een team van dansers en medewerkers. Dansers en muzikanten: Stephan Bikker Guy Corneille Noemi Wagner De voorstelling Pokon is een associatieve voorstelling over het problematiseren van situaties. Voor kinderen is spelen een serieuze noodzaak. Kinderen spelen niet, ze voeren rituelen uit, in eindeloze herhaling en variatie; het is ze ernst. Hun intuïtie geeft er de lichtvoetigheid van een spel aan, maar ze zijn serieus. Spelen is een uitdrukking van volwassenen, die de ernst voor hun eigen daden claimen. Een schadelijke omkering, die onvermoede kennisoverdracht blokkeert. - A.F.TH. van der Heijden Alle dieren spelen om te groeien. Ze prepareren zich op het leven daarbuiten. Pokon neemt dit groeispel met een apart stel onder de loep. Het is alsof de dansers groeivoeding hebben gekregen en niet meer kunnen stoppen. Ze verliezen zichzelf in hun eigen spel dat overslaat op alles wat voor handen is. Een wervelende voorstelling met val- en vliegwerk over tafels en trappen. Alles voortgestuwd door hypnotiserende gitaarmuziek 4

5 3. Voor de voorstelling Een voorstelling bezoeken kan best spannend zijn voor de kleinste onder ons. Wat gaat er allemaal gebeuren en wat wordt er van hen verwacht? Bovenal is het heel leuk, leerzaam en prikkelend. Die ervaring maken we graag zo optimaal mogelijk. Bereid de leerlingen voor door ze te vertellen wat er gaat gebeuren en gebruik onderstaande informatie om een kringgesprek over dans en het thema te ondersteunen. Voorbereiding met de klas Dans als taal Dans is een taal van het lichaam. Dansers spreken zonder woorden, iedereen kan zijn eigen verhaal maken bij wat hij ziet. Er is geen goed en fout, je mag je eigen fantasie de vrije loop laten. Soms snap je niet alles en dat hoeft ook niet. Leerlingen kunnen genieten van alle prikkels van de voorstelling. Dat betekent dat iedere leerling na afloop zijn eigen verhaal bij de voorstelling kan hebben, ieder een unieke ervaring. In de kunst gaat het om de creativiteit en de verbeelding. Jonge kinderen zijn daar meestal nog heel goed in, geef hun de ruimte en laat ze vrij associëren. Het kan helpen dit van tevoren met de leerlingen te spreken. Wat gaan we zien? Daarnaast kunt u in de klas alvast een kijkje op de website nemen. Neem een aantal van onderstaande punten en bespreek wat ze van de voorstelling kunnen verwachten. Hoe dichtbij staan dans en muziek? Wie heeft er wel eens dans gezien? Misschien heeft er een leerling iets op televisie gezien of is er iemand naar een voorstelling geweest. Wie danst er zelf? Zit je op dansles of doe je het zelf? Waar dans je? Bijvoorbeeld op je kamer, op straat of op school. Wanneer dans je? Als je blij, boos of verdrietig bent of zodra je muziek hoort. Kennen we verschillende dansstijlen? Klassiek ballet, moderne dans, jazz, urban, hip hop, breakdance, Afrikaanse dans, Indiaanse dans, flamenco etc. Dans in verschillende stijlen maar ook uit verschillende landen. Als je naar de foto kijkt, waar denk je dan aan? Wat zouden de leerlingen mogelijkerwijs kunnen verwachten tijdens de voorstelling Pokon? o Je ziet een meisje aan een tafel hangen. Een tafel is toch om aan te zitten, je kunt er aan schrijven of aan eten. Nu lijkt het misschien meer op een klimrek. Wat kun je nog meer bedenken bij een tafel? Of waar kun je nog meer op klimmen? En mag dat van de meester of juf? Er wordt gedanst op muziek. Zijn er leerlingen die op muziekles zitten? Welke instrumenten kunnen we allemaal opnoemen? Waar hoor je allemaal muziek? (cd-speler, Ipod, Ipad, computer, televisie bijvoorbeeld tijdens reclame of tijdens een film, in een winkel etc.) 5

6 4. Na de voorstelling Naast een goede voorbereiding is het heel belangrijk dat u na afloop van de voorstelling ook nog even aandacht besteed aan wat er is gebeurd. Geef de leerlingen ruimte om er nog even over na te praten. Het zou fantastisch zijn als u enkele van de verwerkingsopdrachten aangrijpt om ook echt nog even met de leerlingen te gaan dansen. U hoeft zelf niet goed te kunnen dansen, maar uw open houding naar dans is een voorbeeld voor de leerlingen. Gesprek met de klas Hierbij een aantal voorbeeld vragen om het gesprek te leiden. Probeer waarom vragen te vermijden, vraag liever naar het wat en hoe. Het is waardevol om de leerlingen echt even te laten nadenken en meer te laten verwoorden dan leuk of saai. Wat is er gebeurd? Wat vond je een grappig moment? Kun je uitleggen wat er grappig was? Wie vond dat ook een grappig moment? Wie vond er een ander moment grappig? Wat vond je het knapste stukje van de voorstelling? Kun je dat zelf ook? Kun je ook iets beschrijven wat je wel zelf uit zou kunnen voeren? Dansten ze samen met de muziek? Hoeveel dansers zag je? Mannen, vrouwen. Had je dit verwacht? Had je verwacht dat dit ook dans kan zijn? Vonden de dansers elkaar aardig? Hoe zag je dat? Wie vind jij aardig? (mama, papa, vriendje, vriendinnetje etc.) Zijn de dansers vriendjes, denk je? Welke voorwerpen hebben ze gebruikt in de voorstelling? Waar zijn die voorwerpen voor bedoelt? Wat hebben zij met de voorwerpen gedaan? Wat zou je nog meer met de voorwerpen kunnen doen? Als je straks naar huis gaat, hoe ga je dan vertellen wat je vandaag hebt gezien? 6

7 Verwerkingsopdrachten Afhankelijk van de ruimte in uw lesprogramma is het heel wenselijk om na alles wat ze gezien hebben het ook even uit te proberen met de leerlingen. Houd lessen van 30 a 45 minuten aan, afhankelijk van de leeftijd en de spanningsboog van de leerlingen. Kies één of meerdere van opdrachten uit de bijlage en zorg voor een inleiding kern afsluiting. Voorbereiding / benodigdheden: - Lege ruimte, bijvoorbeeld speellokaal of gymzaal. - Kinderen op sokken, blote voeten of gymschoenen en makkelijk zittende kleren. - Muziek. Bij voorkeur een opgewekte instrumentale muziek en een cd-speler. - Een korte voorbereiding van wat u gaat doen met de kinderen. 7

8 Bijlage: verwerkingsopdrachten Je lijf in stukjes. (circa 10 min) Voor je kunt gaan dansen moet je eerst je lijf wakker maken, je moet in de stemming komen. Muziek: vrolijke, actieve muziek. Instructie: Benoem met de kinderen alle lichaamsdelen van tevoren. De kinderen luisteren naar de instructie van de docent. De docent noemt een lichaamsdeel en dat stukje van het lijf plakken de leerlingen op een bepaalde manier aan de grond. Stap 1 De docent noemt een lichaamsdeel en dat stukje van het lijf plakken de leerlingen aan de grond. Oefen dit een aantal keer, zonder muziek. Kom tussendoor steeds weer tot een staande positie. Probeer het een keer heel langzaam en een keer zo snel mogelijk (heel langzaam met je knie naar de grond, en sta op, heel snel je oor) uitproberen op muziek. Variatie: Laat -het tussendoor weer in de uitgangspositie gaan staan weg. Stap 2 De weg ernaar toe. De verbinding tussen de poses/standbeelden/foto s maakt de dans. Voeg een bewegingskwaliteit toe aan het lichaamsdeel. snuffelend met je neus naar de grond als een robot met je handen naar de grond als een vogel met lange vleugels op je rug liggen een boze vuist op de grond blije voeten op de grond nieuwsgierige knieën en schouders op de grond Tip: Benoem wat je de leerlingen ziet doen tijdens het uitvoeren van de opdracht. Dat geeft hun een gevoel dat ze gezien worden en het geeft inspiratie voor andere leerlingen. Stap 3 En de rest van je lijf? De docent heeft weer een lichaamsdeel genoemd dat aan de grond vast geplakt zit. Wat kan de rest van je lijf nog doen? Probeer zoveel mogelijk te dansen terwijl je onderarm aan de grond geplakt blijft. Hoever kun je van je voet weg dansen terwijl je voetzool op die ene plek aan de grond geplakt blijft? Op deze manier ervaren de leerlingen ook de mogelijkheden om te dansen terwijl er een belemmering is. Voor de leerlingen is het een vastgeplakt lichaamsdeel, voor de dansers een hindernis met een attribuut. Iets kan je niet, maar wat kun je allemaal wel?! Uitproberen op muziek. De docent noemt het lichaamsdeel, de muziek gaat aan en de leerlingen gaan de opdracht dansen. De muziek stopt, de leerlingen bevriezen (niet meer bewegen, zoals stopdans). De docent noemt een nieuw lichaamsdeel, muziek gaat aan, de leerlingen wisselen van lichaamsdeel en gaan weer dansen tot de muziek stopt. Tip: beeldspraak kan de leerlingen helpen om de opdracht minder abstract te zien. Er zitten bijvoorbeeld magneetjes of stukjes kauwgom of lijm aan dat lichaamsdeel en daarmee zit het aan de grond vast. En door de tover woorden van de juf kan het ineens van lichaamsdeel veranderen. Een kauwgombal kan bijvoorbeeld heel snel rollen of springen/stuiteren, maar je kunt hem ook heel langzaam uit elkaar trekken. 8

9 De wind (circa 10 min) Laat de kinderen verspreid door de zaal staan en kijk hoe je door de wind kan bewegen. Muziek: Naar eigen keuze, iets wat aan de wind doet denken en bij voorkeur instrumentaal is. Instructie: De docent onderzoekt met de kinderen hoe je door de wind kan bewegen. Bespreek eerst wat je hebt gezien in de voorstelling met betrekking tot wind. Zijn er nog bewegingen die de kinderen zich kunnen herinneren? Stap 1 Je voeten staan aan de grond geplakt. - Er gaat een luchtig briesje door je vingers en je handen. - Er komt een klein beetje meer wind en je handen dansen op de wind. - Er komt nog een beetje meer wind en nu dansen je armen in de wind. De wind waait alle kanten op (naar voren, naar achteren, opzij, omhoog, omlaag, schuin) en ineens is het soms even windstil. - Er steekt een storm op en je vingers, handen, armen, schouders en je hele lijf worden alle kanten op geblazen. Je voeten blijven aan de grond geplakt. Herhaal met een voet, de andere voet, twee voeten maar blijf op je plekje. Nu gaat de storm door je hele lijf maar je komt niet van je plek af. De wind waait steeds van een andere kant. Stap 2 De leerlingen staan aan één kant van de zaal en waaien naar de overkant, dus met de wind mee. De docent benoemt wat voor wind het is. (Afhankelijk van het aantal leerlingen in rijen laten gaan.) - Een klein briesje - Een frisse wind - Een stevige wind - Een storm De zelfde opdracht kan herhaald worden, maar nu tegen de wind in. Stap 3 De wind kan ook nog in een lichaamsdeel zitten. (Deze opdracht is leuk als hiervoor Je lijf in stukjes is gedaan.) - Je hand wappert naar de overkant - Je armen waaien naar de overkant. - Je oor wordt als eerste naar de overkant geblazen. - Je knieën worden opgezogen door de wind voor je. Of op de plek kunnen de verschillende lichaamsdelen in een draaikolk terecht zijn gekomen. 9

10 Geluiden en dans (circa 15 min) We gaan met z n allen even helemaal stil worden en goed luisteren of we iets horen. Misschien horen we een vogel in de boom, een toilet die doorgetrokken wordt, iemand die over de gang loopt of zelfs de kerkklok of de trein. Daarna bespreken welke geluiden jullie hebben gehoord. Welke geluiden heb je in de voorstelling gehoord? Wat deden de dansers toen ze die geluiden hoorde? Muziek: geen externe muziek. In de opdracht worden geluiden gemaakt. Instructie: refereer steeds naar de voorstelling en dan telkens een opdracht erbij. Vorm: Ga met de leerlingen in een kring staan met ruimte tussen alle kinderen. Stap 1 - Wie kan er een geluid uit de voorstelling nadoen? Kunnen we dat geluid allemaal herhalen? Aantal voorbeelden. - Kunnen we bij het geluid ook een beweging maken? Laat de leerlingen een beweging verzinnen bij het geluid. - Echoput: De docent doet een geluid en een beweging voor, de leerlingen doen het na. Een aantal keren herhalen met verschillende geluiden. - Vervolgens op dezelfde manier de kring rond. De leerlingen doen om de beurt een beweging en een geluid voor en de andere leerlingen doen het daarna na. Stap 2 De docent maakt tweetallen. Eén leerling is muzikant (maakt de geluiden) en de andere leerling is danser (beweegt op de geluiden). Als tweetal mag je door de hele zaal verplaatsen maar je blijft wel bij elkaar in de buurt. Wissel daarna van rol. Stap 3 In twee groepen naar elkaar kijken. Vraag de leerlingen wat ze gezien hebben. Welke momenten waar leuk, grappig of mooi? Kun je na vertellen wat er precies gebeurden? Verdieping Als er geen geluid wordt gemaakt dan wordt er dus ook niet bewogen. Een soort stopdans dus. Let op: Zorg ervoor dat de kinderen alleen de geluiden maken die in dienst staan van de opdracht. Als je namelijk niet praat en geen woorden gebruikt dan hoor je de geluiden beter en dan wordt dat een taal op zich. Afhankelijk van de klas kan het handig zijn van tevoren het stilte teken nogmaals te oefenen. Met de geluiden kunnen we muziek maken, maar muziek is alleen mooi als we goed naar elkaar luisteren. Als iedereen door elkaar gaat schreeuwen dan wordt het herrie i.p.v. muziek. 10

11 Postadres De Dansers Postbus DB Utrecht De Reuzenhal (kantoor) Brailledreef 9, loods LA Utrecht TEL +31 (0) Utrechts Centrum voor de Kunsten Postbus AB Utrecht Domplein JC Utrecht TEL +31 (0)