THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers Commissie Analyse & Toxicologie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers Commissie Analyse & Toxicologie"

Transcriptie

1 Methotrexaat Geldt voor: Monstermateriaal: Afnametijdstip: Bewaarcondities: Inzending: Interpretatie: Doelgroepen: volwassenen, kinderen en neonaten. Indicatiegebied: leukemie. Kleine buis stolbloed, bepaling in serum. In de meeste protocollen worden de spiegels 24, 48 en 72 uur na start van het infuus afgenomen. koelkast: 2-8 C. Klinisch Farmaceutisch Laboratorium / Klinisch Chemisch Laboratorium. Therapeutische concentraties Toxische concentraties na einde infuus: [1-4] 24 uur: > 10 micromol/l 48 uur: > 1 micromol/l 72 uur: > 0,1 micromol/l Inleiding Methotrexaat (MTX) wordt toegepast in dosering variërend van 5 mg tot 12 g/m 2. Bij reumatoïde artritis, psoriasis en bij de ziekte van Crohn worden doseringen gebruikt die liggen tussen de 5-25 mg. Bij MTX doseringen 500 mg/m 2 wordt gesproken van high-dose MTX. HD-MTX wordt vooral gebruikt bij de behandeling van verschillende soorten leukemie, als profylaxe bij patiënten met een hoog risico lymphoma, centraal zenuwstelsel lymphoma, de behandeling van leptomeningeale metastases, trofoblasttumor met hoog risico en osteosarcoom [5-8]. Bij gebruik van een HD-MTX behandelschema worden doseringen toegediend in een 4-36 uur infusie, die levensbedreigend zijn. Deze toediening wordt gevolgd door een periode variërend van 2 tot 3 dagen waarin folinezuur (leucovorine, rescuvorine ) wordt toegediend. Het toedienen van folinezuur vlak na een HD- MTX wordt rescue therapie genoemd. Methotrexaat wordt via actief transport opgenomen in de cel en daar gepolyglutamyleerd tot farmacologisch actieve tetra- en pentaglutamaatvormen die binden aan dihydrofolaatreductase, het enzym dat dihydrofoliumzuur omzet in tetrahydrofoliumzuur. Hierdoor wordt indirect het thymidylaatsynthetase geremd waardoor de DNA-synthese wordt verstoord. Folinezuur is een derivaat van tetrahydrofoliumzuur. Door toediening hiervan wordt het tekort aan tetrahydrofoliumzuurderivaten opgeheven. Piek serum spiegels na MTX doses >1000 mg/m2 zijn in het bereik van 500 to 1500 µm [9]. De halfwaardetijd na intraveneuze toediening is tussen 8 en 12 uur. [9] Intrathecaal wordt tot 15 mg MTX per keer toegediend.[10] Doseringsrichtlijnen [10] Reumatoïde artritis 15 mg 1 keer per week Psoriasis mg 1 keer per week Ziekte van Crohn mg 1x per week Bij bovenstaande indicaties wordt over het algemeen geen TDM gedaan. Leukemieën, onder andere High Dose Methotrexaat HOVON 70 [11] 500 mg/m2 MTX in 60 minuten (10%) 4500 mg/m2 MTX in 23 uur (90%) TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 1 van 13

2 Skion ALL-10 [12] 5000 mg/m 2 /dosis, iv gedurende 24 uur, bij kinderen met het syndroom van Down 1000 mg/m 2. ALLR3 [13] 100 mg/m 2 MTX infuus in 15 minuten (10%) 900 mg/m 2 MTX infuus in 36 uur (90%) EURAMOS3 [14] 12 g/m 2, 4 uur infuus Dosisaanpassing Ongeveer 90% van de MTX dosis wordt onveranderd uitgescheiden in de urine. Dosisreductie is noodzakelijk voor GFR <80 ml/min: GFR 61 to 80 ml/minuut Reduceer de dosis tot 75 procent GFR 51 to 60 ml/minuut Reduceer de dosis tot 70 procent GFR 10 to 50 ml/minuut Reduceer de dosis tot 30 to 50 procent GFR <10 ml/minuut vermijd de toepassing Er is geen consensus over hoe de GFR moet worden bepaald. Sommige protocollen vereisen 24 uur urine verzamelen. Sommige studies suggereren een grotere nauwkeurigheid door gebruik te maken van de Cockcroft-Gault formule [15], of het gebruik van de MDRD (modification of diet in renal disease) formule [16]. De MDRD formule is niet gevalideerd voor GFR > 60 ml/min. Kinetiek Het distributievolume van MTX benadert het totaal lichaamswater. MTX wordt voor 50-60% gebonden aan serum plasmaeiwitten, voornamelijk albumine. Omdat het een zwak zure verbinding is, kan het van het albumine verdrongen worden door andere zwakke zuren, zoals o.a. chlooramfenicol, fenytoine, tetracyclinen, salicylaten en sulfonamiden. MTX diffundeert langzaam naar derde ruimte vloeistoffen (zoals ascites of pleuravocht). MTX diffundeert daarna ook langzaam uit deze ruimten, hetgeen tot een verlengde halfwaardetijd van MTX leidt. MTX kan worden aangetoond in borstvoeding. MTX ondergaat hepatisch en intracellulair metabolisme, waarbij de polyglutamaatvorm (MTX-PG) wordt gevormd. MTX-PG kan door hydrolase-enzymen weer worden omgezet naar MTX. Kleine hoeveelheden MTX-PG kunnen lange tijd in de weefsel aanwezig blijven. De retentie van MTX-PG varieert tussen de cellen van de verschillende weefsels en tumoren. MTX wordt voorts door aldehydehydroxylase gemetaboliseerd tot 7-hydroxymethotrexaat (7-OH-MTX). In de terminale fase van de eliminatie wordt 7-33% van het MTX uitgescheiden als 7-OH-MTX [17;18]. Voorts wordt MTX door de darmflora gemetaboliseerd tot een inactieve metaboliet 2,4- diamino- N-methylpteroic acid (DAMPA). Deze metaboliet vertoont kruisreactiviteit met de immunoassays voor MTX [19-22]. De eliminatie van MTX verloopt driefasisch. De eerste halfwaardetijd bedraagt ongeveer 45 minuten en weerspiegelt de distributiefase. De tweede halfwaardetijd wordt voornamelijk bepaald door renale klaring en bedraagt ongeveer 3,5 uur. De terminale halfwaardetijd bepaalt de ernst van de hematologische en gastro-intestinale toxiciteit. Renale klaring is het belangrijkste en deze is afhankelijk van doses en toedieningsweg [23]. Het grootste deel wordt de eerste 12 uur renaal geklaard. Actieve tubulaire secretie van MTX is beschreven. Zwakke zuren zoals penicillinen of probenicid blokkeren de tubulaire secretie. MTX wordt voor minder dan 10% uitgescheiden via de gal. Tijdens HD-MTX therapie leidt de snelle renale excretie van MTX tot hoge urine concentraties. Deze hoge concentraties kunnen de oplosbaarheid van MTX en 7-OH-MTX bij ph < 7 overschrijden en dat kan leiden tot uitkristalliseren in de urine en nefrotoxiciteit. Het alkaliseren van de urine met natriumwaterstofcarbonaat en geforceerde diurese worden daarom bij hoge doses therapie aanbevolen. Intensieve hydratatie en alkaliseren van de urine heeft nauwelijks invloed op de klaring van MTX, anders dan de preventie van nierschade. MTX wordt effectief geklaard met behulp van intermitterende hemodialyse met een high-flux kunstnier [24] TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 2 van 13

3 Spiegelafname Het tijdstip waarop de spiegels worden bepaald is afhankelijk van het gebruikte behandelprotocol. In de meeste protocollen worden de spiegels 24, 48 en 72 uur na het starten van het infuus bepaald. Interpretatie resultaten Methotrexaat serumspiegels na MTX infusie hoger dan 5 tot 10 µm na 24 uur, 0,9 tot 1 µm na 48 uur en hoger dan 0.1 µm na 72 uur geven een hoog risico op beenmerg- en gastrointestinale toxiciteit. [2;3;25;26] Deze studies laten ook zien dat het risico op MTX- geassocieerde toxiciteit minimaal is als er geen verhoogde MTX spiegels zijn, en dat in de meeste gevallen, de ontwikkeling van MTX- geassocieerde toxiciteit kan worden verzacht of voorkomen als patiënten met MTXspiegels in dit bereik TDM gestuurde folinezuur rescue krijgen. Voorbeelden rescue doseringen folinezuur [27] (zie bijlage voor specifieke protocollen) Plasma methotrexaat (MTX) spiegel 24 uur 1 tot 5 M 10 M 100 M 48 uur 1 M 10 M 72 uur 0,1 0,9 M 1 M 10 M om de 6 uur iv Folinezuur dosis mg/m 2 om de 6 uur iv mg/m 2 om de 6 uur iv 1000 mg/m 2 om de 6 uur iv mg/m mg/m 2 om de 3-4 uur iv mg/m 2 om de 6 uur iv mg/m 2 om de 3-4 uur iv mg/m 2 om de 3-4 uur iv Behandeling van langdurige hoge plasma MTX spiegels Vertraagde renale eliminatie kan resulteren in verhoogde MTX spiegels gedurende 2-3 weken, met de bijbehorende systemische toxiciteit. Het risico van deze toxiciteit kan worden verminderd door: Alkalische diurese: hydratie en alkalinisatie continueren of vergroten Verhoogde dosis en frequentie van folinezuur toediening: omdat het effect van folinezuur competitief is met de MTX werking zijn proportioneel hogere folinezuur doseringen nodig om rescue te bereiken bij hogere MTX spiegels [28;29]. Zie bovenstaande tabel Thymidine (experimenteel): toediening als continue infuus is beschreven, vaak in combinatie met folinezuur [30-34]. Er is geen preparaat in Nederland beschikbaar Glucarpidase (carboxypeptidase G2, Voraxaze ): wanneer door nierinsufficiëntie de klaring van MTX ernstig is verminderd kan carboxypeptidase G2 (CPDG2, glucarpidase, Voraxaze ) de serum spiegels van MTX snel verlagen [35-39]. Glucarpidase metaboliseert folinezuur en chemisch vergelijkbare antifolaten zoals MTX tot inactieve metabolieten. Na een dosis van 50 eenheden per kg iv, verlaagt glucarpidase in 30 minuten de plasma MTX spiegels met 98% [40-42]. Glucarpidase (voraxaze ) is op basis van compassionate use verkrijgbaar. Levering Voraxaze via IDIS. IDIS House Churchfield Road Weybridge Surrey KT13 8DB United Kingdom 24 Hr Tel: +44 (0) Tel: +44 (0) Fax: +44 (0) internationalsales@idispharma.com Fluorescent Polarisation Immunoassay (FPIA met TDx) is niet geschikt om MTX concentraties te meten na glucarpidase toediening omdat DAMPA, een metaboliet van MTX, kruisreactie geeft met MTX. De concentraties MTX worden daarmee overschat [43;44]. Hemodialyse: zie klaring bij niervervangende therapie. Klaring bij nierfunctie vervangende therapie Hemodialyse: Na toediening van 7,2 gram/m2 wordt ongeveer 63% van de dosis geklaard met 6 uur high-flux hemodialyse (Fresenius, F-80B membraan) bij patiënten die chronisch worden gedialyseerd. De gemiddelde plasma methotrexaat klaring is 92 ml/minuut (± 10,3 ml/min). TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 3 van 13

4 Hemodialyse moet worden overwogen als de concentratie methotrexaat hoger is dan 1600 to 2200 M einde infusie, 30 to 300 M na 24 uur, 3 to 30 M na 48 uur [45;46]. Sterk redistributie- effect na staken dialyse. Verwijdering van MTX door peritoneaal dialyse is niet effectief[47] Toxiciteit [10] Voor de behandeling van chronische toxiciteit wordt verwezen naar de methotrexaat monografie op bij HD-MTX: Hepatotoxiciteit Bij langdurig gebruik en een cumulatieve dosis hoger dan 1,5-2 gram bestaat er een verhoogd risico op hepatotoxiciteit (atrofie, necrose, cirrose en fibrose). Een verhoging van de serumtransaminase (tweevoud tot twintigvoud) treedt bij 60-80% van de patiënten op. Normalisering van de serumtransaminase treedt meestal op binnen twee weken. Indien de ALT waarde voor het toedienen van de gift niet lager is dan 180 IU/L dan dient de gift te worden verlaagd of zelfs te worden uitgesteld. Stomatitis /misselijkheid/braken: Vooral doseringen 250mg/m 2 worden als emetogeen beschouwd. Stomatitis kan worden bestreden met calciumfolinaat mondspoeling. Nefrotoxiciteit: In lagere doseringen is MTX niet nefrotoxisch. Bij verhoogde doseringen kan MTX in tubuli precipiteren en zo tubulaire schade veroorzaken. Het risico op precipitatie is verhoogd in zure omgeving, bij volumedepletie en bij aanhoudende hoge MTX concentraties. Het grootste risico bij MTX geïnduceerde renale disfunctie is daling van de MTX klaring met verhoogde plasmaspiegels als gevolg.[2] Om renale toxiciteit te voorkomen dient voor het starten van de HD-MTX intraveneuze hydratatie en alkalisatie plaats te vinden. Hematologische toxiciteit: Het risico op hematologische toxiciteit wordt verlaagd door het toedienen van folinezuur. Myelosuppressie treedt vooral op bij vertraagde toediening van folinezuur en bij aanhoudende verhoogde MTX spiegels. Pulmonaire toxiciteit : Pulmonaire toxiciteit uit zich vooral in hypergevoelige pneumonitis. Het treedt vaker op bij langdurige orale toediening. Pneumonitis kan zowel acuut, subacuut als chronisch manifest worden. Subacute pneumonitis treedt vooral op als koorts, hypoxie, dyspneu en niet-productieve hoest. Indien er tijdens de behandeling met MTX pulmonaire klachten optreden dient de behandeling te worden gestaakt en een infectieuze etiologie te worden uitgesloten. Neurologische toxiciteit: Acute en subacute encelopathie is de meest belangrijke neurotoxische bijwerking van HD-MTX. Het optreden van encelopathie wordt vooral gekarakteriseerd door slapeloosheid, verwardheid en seizures binnen 24 uur na de behandeling. In de meeste gevallen zijn deze problemen niet aanhoudend. Dermatologische bijwerkingen: 5 tot 10% van de patiënten die MTX gebruiken krijgen last van niet specifieke huiduitslag. MTX kan tevens huidhyperpigmentatie en fotoreactiviteit veroorzaken. Folinezuur aanstipvloeistof lijkt hierbij werkzaam. TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 4 van 13

5 Interacties [10] NSAID s, fenytoine, ciprofloxacin, amiodaron, omeprazol, penicillinen en probenicide kunnen de renale klaring van MTX verlagen. Gebruik van ciclosporine kan de MTX spiegels eveneens doen stijgen. Co-trimoxazol en thimethoprim kunnen de toxiciteit van MTX doen stijgen, het betreft vooral hematologische toxiciteit. Farmacokinetische parameters F (%) Cl (l/kg/uur) Vd (l/kg) t ½,ß (uur) % eiwit Tmax (uur) Volwassenen LD po * 3-14 l/uur 0,25-0,8 2,5-6,5 50 Volwassenen HD iv * 4-8 l/uur 0,25-0, [2] jaar HD iv * 4-1 l/uur/m 2 2,0-4,0 50 LD = Low Dose; HD = High Dose *MTX wordt oraal goed geabsorbeerd (90%) in lage dosis van minder dan 30mg/m 2. Tussen de 30 en 80mg/m 2 wordt ongeveer 50% geabsorbeerd. Orale doseringen groter dan 80mg/m 2 worden voor 10-20% geabsorbeerd. Populatiemodellen Algemeen HD V1 (l/kg) 0,55 ±0,19 0,2805 ±0,1442 Kelm (uur -1 ) 0,12 ±0,06 0,2189 ±0,1127 Kelr (uur -1 /ml/min) 0,0012 ±0,006 k12 (uur -1 ) 0,0801 ±0,0918 K21 (uur -1 ) 0,0822 ±0,0672 k13 (uur -1 ) 0,0925 ±0,0501 K31 (uur -1 ) 0,00004 ±0,00003 F Ka (uur -1 ) Literatuur 0,7 ±0,3 1 MW/Pharm Literatuur 1. Stoller RG, Hande KR, Jacobs SA, Rosenberg SA, Chabner BA. Use of plasma pharmacokinetics to predict and prevent methotrexate toxicity. N.Engl.J.Med. 1977; 297: Isacoff WH, Eilber F, Tabbarah H, Klein P, Dollinger M, Lemkin S, Sheehy P, Cone L, Rosenbloom B, Sieger L, Block JB. Phase II clinical trial with high-dose methotrexate therapy and citrovorum factor rescue. Cancer Treat.Rep. 1978; 62: Evans WE, Pratt CB, Taylor RH, Barker LF, Crom WR. Pharmacokinetic monitoring of high-dose methotrexate. Early recognition of high-risk patients. Cancer Chemother.Pharmacol. 1979; 3: Nirenberg A, Mosende C, Mehta BM, Gisolfi AL, Rosen G. High-dose methotrexate with citrovorum factor rescue: predictive value of serum methotrexate concentrations and corrective measures to avert toxicity. Cancer Treat.Rep. 1977; 61: Saha, V. ALLR3. An International Collaborative Trial for Relapsed and Refractory Acute Lymphoblastic Leukaemia (ALL) R.Willemze. HOVON 70 ALL -. Marie, J. P, Cornelissen, J. J, Dekker, A. W., Daenen, S. M. G. J., Labar B., and Holt, B. van der. Feasibility study using repeated intensive chemotherapy courses for patients with primary acute lymphoblastic leukemia in adults age years inclusive TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 5 van 13

6 7. Pieters, R., Berg, H. van den, Bont, E. de, Egeler, R. M., Hoogerbrugge, P, and Kaspers, G. J. L. Protocol ALL 10. Protocol voor diagnostiek en behandeling van kinderen en adolescenten (1-19 jaar) met Acute Lymfatische Leukemie (ALL) the European and American Osteosarcoma Study Group. Euramos1. A randomized trial of the European and American Osteosarcoma Study Group to optimize treatment strategies for resectable osteosarcoma based on histological response to pre-operative chemotherapy (ISRCTN ) Comandone A, Passera R, Boglione A, Tagini V, Ferrari S, Cattel L. High dose methotrexate in adult patients with osteosarcoma: clinical and pharmacokinetic results. Acta Oncol. 2005; 44: Anoniem. Informatorium Medicamentorum, 2008 Edition, Den Haag: Koninklijke Nederlandse Vereniging ter bevordering van de Pharmacie, R.Willemze. HOVON 70 ALL -. Marie, J. P, Cornelissen, J. J, Dekker, A. W., Daenen, S. M. G. J., Labar B., and Holt, B. van der. Feasibility study using repeated intensive chemotherapy courses for patients with primary acute lymphoblastic leukemia in adults age years inclusive Pieters, R., Berg, H. van den, Bont, E. de, Egeler, R. M., Hoogerbrugge, P, and Kaspers, G. J. L. Protocol ALL 10. Protocol voor diagnostiek en behandeling van kinderen en adolescenten (1-19 jaar) met Acute Lymfatische Leukemie (ALL) Saha, V. ALLR3. An International Collaborative Trial for Relapsed and Refractory Acute Lymphoblastic Leukaemia (ALL) the European and American Osteosarcoma Study Group. Euramos1. A randomized trial of the European and American Osteosarcoma Study Group to optimize treatment strategies for resectable osteosarcoma based on histological response to pre-operative chemotherapy (ISRCTN ) Gerber DE, Grossman SA, Batchelor T, Ye X. Calculated versus measured creatinine clearance for dosing methotrexate in the treatment of primary central nervous system lymphoma. Cancer Chemother.Pharmacol. 2007; 59: Stevens LA, Coresh J, Greene T, Levey AS. Assessing kidney function--measured and estimated glomerular filtration rate. N.Engl.J.Med. 2006; 354: Wang YM, Fujimoto T. Clinical pharmacokinetics of methotrexate in children. Clin Pharmacokinet. 1984; 9: Winograd B, Lippens RJ, Oosterbaan MJ, Dirks MJ, Vree TB, van der KE. Renal excretion and pharmacokinetics of methotrexate and 7-hydroxy-methotrexate following a 24-h high dose infusion of methotrexate in children. Eur.J Clin Pharmacol 1986; 30: Sakamoto S, Matsuhisa T, Miyoshi K, Naruse R, Urayama H, Shimokawa T, Okabe K, Toki H, Motoi M, Moriwaki S. [Serum monitoring of methotrexate (MTX) and 7-hydroxymethotrexate concentrations in patients treated with MTX using high-pressure liquid chromatography (HPLC) and comparison of serum MTX levels between HPLC method and fluorescence polarization immunoassay (FPIA)]. Gan To Kagaku Ryoho 1991; 18: TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 6 van 13

7 20. Taber LD, O'Brien P, Bowsher RR, Sportsman JR. Competitive particle concentration fluorescence immunoassay for measuring 5,10-dideaza-5,6,7,8-tetrahydrofolic acid (lometrexol) in serum. Clin Chem 1991; 37: Pesce MA, Bodourian SH. Evaluation of a fluorescence polarization immunoassay procedure for quantitation of methotrexate. Ther Drug Monit. 1986; 8: Bore P, Rahmani R, Cano JP, Just S, Barbet J. Radioimmunoassays of 7-hydroxymethotrexate and methotrexate. Clin Chim.Acta 1984; 141: Wang YM, Fujimoto T. Clinical pharmacokinetics of methotrexate in children. Clin Pharmacokinet. 1984; 9: Wall SM, Johansen MJ, Molony DA, DuBose TD, Jr., Jaffe N, Madden T. Effective clearance of methotrexate using high-flux hemodialysis membranes. Am.J Kidney Dis 1996; 28: Stoller RG, Hande KR, Jacobs SA, Rosenberg SA, Chabner BA. Use of plasma pharmacokinetics to predict and prevent methotrexate toxicity. N.Engl.J.Med. 1977; 297: Nirenberg A, Mosende C, Mehta BM, Gisolfi AL, Rosen G. High-dose methotrexate with citrovorum factor rescue: predictive value of serum methotrexate concentrations and corrective measures to avert toxicity. Cancer Treat.Rep. 1977; 61: LaCasce AS. Therapeutic use of high-dose methotrexate.in: UpToDate ed Rose BD, Ackland SP, Schilsky RL. High-dose methotrexate: a critical reappraisal. J.Clin.Oncol. 1987; 5: Stoller RG, Hande KR, Jacobs SA, Rosenberg SA, Chabner BA. Use of plasma pharmacokinetics to predict and prevent methotrexate toxicity. N.Engl.J.Med. 1977; 297: van den Bongard HJ, Mathjt RA, Boogerd W, Schornagel JH, Soesan M, Schellens JH, Beijnen JH. Successful rescue with leucovorin and thymidine in a patient with high-dose methotrexate induced acute renal failure. Cancer Chemother.Pharmacol. 2001; 47: Grem JL, King SA, Sorensen JM, Christian MC. Clinical use of thymidine as a rescue agent from methotrexate toxicity. Invest New Drugs 1991; 9: Abelson HT, Fosburg MT, Beardsley GP, Goorin AM, Gorka C, Link M, Link D. Methotrexate-induced renal impairment: clinical studies and rescue from systemic toxicity with high-dose leucovorin and thymidine. J.Clin.Oncol. 1983; 1: Ensminger WD, Frei E, III. The prevention of methotrexate toxicity by thymidine infusions in humans. Cancer Res. 1977; 37: Howell SB, Herbst K, Boss GR, Frei E, III. Thymidine requirements for the rescue of patients treated with high-dose methotrexate. Cancer Res. 1980; 40: Widemann BC, Adamson PC. Understanding and managing methotrexate nephrotoxicity. Oncologist. 2006; 11: Krause AS, Weihrauch MR, Bode U, Fleischhack G, Elter T, Heuer T, Engert A, Diehl V, Josting A. Carboxypeptidase-G2 rescue in cancer patients with delayed methotrexate elimination after high-dose methotrexate therapy. Leuk.Lymphoma 2002; 43: TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 7 van 13

8 37. Widemann BC, Balis FM, Murphy RF, Sorensen JM, Montello MJ, O'Brien M, Adamson PC. Carboxypeptidase-G2, thymidine, and leucovorin rescue in cancer patients with methotrexate-induced renal dysfunction. J.Clin.Oncol. 1997; 15: Buchen S, Ngampolo D, Melton RG, Hasan C, Zoubek A, Henze G, Bode U, Fleischhack G. Carboxypeptidase G2 rescue in patients with methotrexate intoxication and renal failure. Br.J.Cancer 2005; 92: DeAngelis LM, Tong WP, Lin S, Fleisher M, Bertino JR. Carboxypeptidase G2 rescue after high-dose methotrexate. J.Clin.Oncol. 1996; 14: Buchen S, Ngampolo D, Melton RG, Hasan C, Zoubek A, Henze G, Bode U, Fleischhack G. Carboxypeptidase G2 rescue in patients with methotrexate intoxication and renal failure. Br.J.Cancer 2005; 92: Widemann BC, Balis FM, Kim A, Boron M, Jayaprakash N, Shalabi A, O'Brien M, Eby M, Cole DE, Murphy RF, Fox E, Ivy P, Adamson PC. Glucarpidase, leucovorin, and thymidine for high-dose methotrexate-induced renal dysfunction: Clinical and pharmacologic factors affecting outcome. Journal of Clinical Oncology 2010; 28: Laghouati, S., Demirdjian, S., and Vassal, G. Glucarpidase: a method of rescue from high dose methotrexate. J Oncol Pharmacy Practise 2, Ref Type: Journal (Full) 43. Esteve MA, victor-pierre B, Galy G, Andre N, Coze C, Lacarelle B, Bernard JL, Monjanel-Mouterde S. Severe acute toxicity associated with high-dose methotrexate (MTX) therapy: Use of therapeutic drug monitoring and test-dose to guide carboxypeptidase G2 rescue and MTX continuation. Eur.J.Clin.Pharmacol. 2007; 63: Al-Turkmani MR, Law T, Narla A, Kellogg MD. Difficulty measuring methotrexate in a patient with high-dose methotrexate-induced nephrotoxicity. Clin.Chem. 2010; 56: Wall SM, Johansen MJ, Molony DA, DuBose TD, Jr., Jaffe N, Madden T. Effective clearance of methotrexate using high-flux hemodialysis membranes. Am.J.Kidney Dis. 1996; 28: Chapman ME, Wideman RF, Jr. Evaluation of the serotonin receptor blocker methiothepin in broilers injected intravenously with lipopolysaccharide and microparticles. Poult.Sci. 2006; 85: Ahmad S, Shen FH, Bleyer WA. Methotrexate-induced renal failure and ineffectiveness of peritoneal dialysis. Arch.Intern.Med. 1978; 138: Pieters, R., Berg, H. van den, Bont, E. de, Egeler, R. M., Hoogerbrugge, P, and Kaspers, G. J. L. Protocol ALL 10. Protocol voor diagnostiek en behandeling van kinderen en adolescenten (1-19 jaar) met Acute Lymfatische Leukemie (ALL) Saha, V. ALLR3. An International Collaborative Trial for Relapsed and Refractory Acute Lymphoblastic Leukaemia (ALL) the European and American Osteosarcoma Study Group. Euramos1. A randomized trial of the European and American Osteosarcoma Study Group to optimize treatment strategies for resectable osteosarcoma based on histological response to pre-operative chemotherapy (ISRCTN ) TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 8 van 13

9 51. R.Willemze. HOVON 70 ALL -. Marie, J. P, Cornelissen, J. J, Dekker, A. W., Daenen, S. M. G. J., Labar B., and Holt, B. van der. Feasibility study using repeated intensive chemotherapy courses for patients with primary acute lymphoblastic leukemia in adults age years inclusive Colofon Aan de totstandkoming van deze monografie hebben meegewerkt: A.J. Wilhelm, ziekenhuisapotheker/klinisch farmacoloog. Onder auspiciën van de Commissie Analyse & Toxicologie van de, september TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 9 van 13

10 Skion ALL-10 protocol [48] Dosis 500 mg/m 2 MTX infuus in 30 min. (10%) 4500 mg/m 2 MTX infuus in 23,5 uur (90%) Folinezuur rescue MTX spiegel Bij kinderen met het Downsyndroom bedraagt de totale dosering 1000 mg/mg 2 15mg/m 2, iv 42, 48, en 54 uur na het starten van het MTX infuus De MTX serumspiegels worden 24 en 48 uur na toediening van MTX te worden bepaald. Bij MTX-spiegel > 0.4 µm op TNS: voortzetten folinezuur rescue iedere 6 uur tot de MTX-spiegel < 0.25 µm is. Opmerkingen Alvorens MTX toe te dienen behoren ASAT/ALAT 5x de bovenste grenswaarde bij de behorende leeftijd te zijn Alvorens, tijdens en tenminste 24 uur na het toedienen van MTX dient de urine-ph tussen de 7 en de 8 te liggen. Cotrimoxazol onderbreken vanaf dag voor MTX tot 48 uur na stop. TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 10 van 13

11 ALLR3 [49] Dosis 100 mg/m 2 MTX infuus in 15 minuten (10% oplaaddosis) Folinezuur rescue MTX spiegel Opmerkingen 900 mg/m 2 MTX infuus in 36 uur (90%) 15mg/m2 iv na 48 en 54 uur, vervolgens alleen bij verhoogde MTX spiegels. Indien nodig kan folinezuur oraal worden toegediend Bepaal 48 en 58 uur na het starten van het MTX infuus de serumspiegels Dien bij MTX waarden > dan 0.5 M na 54 uur om de 6 uur folinezuur toe dit in combinatie met continue hydratatie totdat MTX spiegels worden bereikt van <0.25 M Glucarpidase: Bij creatinine stijgingen van meer dan 100% binnen 24 uur of bij 48 uur MTX spiegels die >10 u/l moet worden overwogen om glucarpidase toe te dienen. Twee uur voor het toedienen van glucarpidase dient folinezuur te worden gestopt. De dosering glucarpidase bedraagt 50 eenheden/kg, deze wordt via een iv bolus over 5 minuten toegediend. De urine-ph dient met natriumbicarbonaat boven de 7 te worden gehouden. Twee uur na het toedienen van glucarpidase dient tijdens 48 uur folinezuur om de 6 uur via een iv bolus te worden toegediend in een dosering van 250mg/m2 met een maximale snelheid van 160 mg/ min. Na 48 uur wordt de dosering verlaagd tot 15 mg/m2 iv of oraal om de 6 uur totdat MTX plasmaspiegels < 0,2 mol worden bereikt. Er dient minimaal 6 uur voor het toedienen van MTX te worden gehydrateerd met 4% glucose en 0,18% NaCl (0.9%). Aan iedere 500ml hydratatievloeistof dient 25 mmol natriumbicarbonaat en 10 mmol kaliumchloride te worden toegevoegd. De infusiesnelheid bedraagt 125 mls/m2/hr (3 L/m2/ dag). De natriumbicarbonaat concentratie kan worden aangepast indien de urine-ph tijdens het hydrateren niet tussen de 7-8 ligt. MTX wordt pas toegediend als de urine-ph minimaal 7 bedraagt. Tijdens het toedienen van MTX wordt het hydrateren voortgezet met dezelfde hydratatievloeistof dit kan gebeuren via de Y-site van het infuus. Na het toedienen van MTX wordt de hydratatie voortgezet met dezelfde hydratatievloeistof totdat wordt gestopt met het toedienen van folinezuur. TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 11 van 13

12 Euramos 1 [50] Dosis Folinezuur rescue MTX spiegel 12 g/m 2, 4 uur infuus Folinezuur (15 mg/m 2 ) wordt vanaf uur na het starten van het MTX infuus om de 6 uur toegediend totdat de MTX serum spiegels <0,1 µm of na 11 doses tot T= 84 uur. Folinezuur kan zowel oraal als intraveneus worden toegediend. MTX serumspiegels worden 24 en 28 na het starten van het infuus bepaald. Vervolgens worden de spiegels dagelijks bepaald totdat de serumspiegel MTX <0,1 µm is Opmerkingen Bij aanvang van de behandeling dient de urine-ph kleiner te zijn dan 7, gedurende de behandeling dient de ph waarde onder te 7 te blijven totdat veilige MTX serumspiegels worden bereikt. Bij daling van de ph tijdens het toedienen van het infuus dient er te worden gehydrateerd. Dit kan gebeuren met Glucose 5%, natriumchloride 0,45% met kaliumchloride 20 mm+ natrium bicarbonaat 50 mm. Het volume welke wordt toegediend bedraagt dan 3000 ml/m2 /dag totdat de MTX spiegels onder de 0.1 M zitten.48 uur na het starten van het infuus dient het totaal (oraal+iv) toegediende volume groter te zijn dan 2 L/m2/24 uur totdat MTX spiegels <0,1 M zijn. Minimaal 1500 ml/m2 dient IV te worden toegediend. Intraveneuze hydratatie en alkalisatie dient 4 uur voor aanvang van de MTX behandeling te starten en te worden voortgezet totdat veilige MTX spiegels worden bereikt. Bij stijgingen groter dan 100% in MTX spiegels binnen 24 uur na het starten van het infuus of bij MTX spiegels die in het toxisch gebied vallen (op de MTX excretie curve) dient er continue hydratatie en alkalinisatie plaats te vinden m.b.v ml/m2/24 uur of glucose 4% of natrium chloride 0,18% met 40 mmol NaHCO 3/L en 20 mmol KCl /L of vergelijkbare basische hydratatie vloeistoffen. De minimale diurese dient te worden verhoogd tot 600 ml/m2/6uur. De hoeveelheid folinezuur dient dan te worden verhoogd. De toegediende hoeveelheid KCL dient nauwkeurig te worden gemonitord. TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 12 van 13

13 HOVON 70 [51] Dosis 500 mg/m 2 MTX infuus in 60 min. (10%) Folinezuur rescue MTX spiegel Opmerkingen 4500 mg/m 2 MTX infuus in 23 uur (90%) Folininezuur rescue 45 mg oraal wordt gegeven vanaf 36 uur na start MTX infuus tot MTX serumspiegels 0.2 µm MTX serumspiegels worden 24, 36 en 48 uur na het starten van het infuus bepaald. Vervolgens worden de spiegels dagelijks bepaald totdat de serumspiegel MTX <0,2 µm is. Stop cotrimoxazol vanaf 3 dagen voor, tot 5 dagen na start MTX infuus. De folinezuur behandeling wordt geintensifeerd bij verhoogde MTX spiegels volgens onderstaande tabel MTX 36 uur 48 uur 72 uur 96 uur > 96 uur µm >10 45mg po x2 50mg/m 2 200mg/m 2 200mg/m 2 200mg/m 2 >5 45mg po x2 45mg po x4 100mg/m 2 200mg/m 2 200mg/m 2 >1 45mg po x2 45mg po x4 50mg/m 2 100mg/m 2 200mg/m 2 >0.5 45mg po x2 45mg po x4 45mg po x4 50mg/m 2 100mg/m 2 >0.2 45mg po x2 45mg po x4 45mg po x4 45mg po x4 50mg/m Stop rescue Stop rescue Stop rescue Stop rescue Stop rescue TDM-monografie METHOTHREXAAT november 2011 Pagina 13 van 13

14 - Commissie Analyse en Toxicologie Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het RIVM Toxicologie behandelinformatie Methotrexaat (MTX) Algemeen Methotrexaat (4-amino-10-methylfolate zuur) is een analoog van foliumzuur. MTX is een competitieve inhibitor van enkele foliumzuur afhankelijke enzymen waarvan dihydrofolaat reductase de belangrijkste is. Dihydrofolaat reductase zet dihydrofoliumzuur om in tetrahydrofoliumzuur. Remming van dit enzym heeft tot gevolg dat de thymidine synthese wordt geremd. MTX interfereert zodoende met de DNA/RNA synthese. Methotrexaat is een middel dat in lage wekelijkse doseringen (meestal tot 30 mg/week) bij inflammatoire aandoeningen en in hoge doseringen ( 500 mg/m2: high dose therapy) als cytostaticum in de oncologie wordt gebruikt. Inflammatoire indicaties binnen de reumatologie zijn reumatoide artritis, juveniele idiopathische artritis, artritis psoriatica, en als steroid sparend middel bij onder andere arteriitis temporalis, polymyalgia reumatica, M. Wegener, systemische lupus erythematosus en (juveniele) dermatomyositis. Daarnaast wordt MTX ook gebruikt bij de behandeling van ernstige therapieresistente psoriasis en M. Crohn. Oncologische indicaties zijn trofoblasttumoren, leukemieën, NHL, Burkitt lymfoom, vergevorderde stadia van mycosis fungoides (cutaan T-cel lymfoom ), hoofd/hals tumoren, invasieve blaastumoren, osteosacroom. Bij gebruik van een HD-MTX behandelschema worden doseringen toegediend in een 4-36 uur infusie, doseringen die levensbedreigend zijn. Deze toediening wordt daarom gevolgd door een periode variërend van 2 tot 3 dagen waarin folinezuur (leucovorine, rescuvorine ) wordt toegediend. Het toedienen van folinezuur vlak na een HD- MTX wordt rescue therapie genoemd. Preparaten Methotrexaat tabletten: 2.5 en 10 mg. Injectievloeistof: 2.5 mg per ml; flacon 2 ml. Injectievloeistof: wegwerpspuit 5 mg, 7,5 mg, 10 mg, 12,5 mg, 15 mg, 17,5 mg, 20 mg, 22,5 mg25 mg, 27,5 mg, 30 mg, 35 mg, 40 mg Injectievloeistof: 25 mg per ml; flacon 2, 10, 20, 40 ml. Injectievloeistof: 100 mg per ml; flacon 10, 50ml. Toediening oraal, intraveneus, intramusculair, subcutaan en intrathecaal. Synoniemen Geen opmerkingen Therapeutische dosis De therapeutische dosis is afhankelijk van de indicatie. Monografie Methrotrexaat, versie 2 september 2011

15 - Commissie Analyse en Toxicologie Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het RIVM Toxicologie behandelinformatie Bij oncologische indicaties afhankelijk van patiënt kenmerken en onderliggend lijden. Doseringen variëren van 30 tot 5000 mg per m2 (intraveneus). Intrathecaal worden lagere doseringen gebruikt (10-15 mg). Bij toedieningen van meer dan 500 mg per m2 wordt gesproken van high dose MTX. Bij inflammatoire aandoenigen wordt MTX altijd wekelijks gedoseerd. Gebruikelijke doseringen zijn dan 5 tot 30 mg/week. Toxische dosis Toxische concentraties na staken HD infuus (bron TDM monografie Methotrexaat van Commissie Analyse en Toxicologie van NVZA (versie ) (Klik voor PDF) 24 uur: > 10 µmol/l. (4,5 mg/l) 48 uur: > 1 µmol/l. (0,45 mg/l) 72 uur: > 0.1 µmol/l. (0,045 mg/l) Antidotum MTX is een foliumzuur antagonist. Zowel bij oncologische- als inflammatoire aandoeningen wordt daarom foliumzuurderivaten gebruikt om de bijwerkingen van methotrexaat te beperken. Binnen de oncologie vindt rescuebehandeling plaats met foline zuur (= gereduceerd foliumzuur). Dit gebeurt op geleide van MTX spiegels. Het wordt standaard gegeven wanneer de dosis MTX > 500mg/m2 is. Bij inflammatoire aandoeningen krijgt de patiënt naast de methotrexaat standaard ten minste 5 mg foliumzuur oraal per week. Bij een MTX intoxicatie is het essentieel dat folinezuur (= gereduceerd foliumzuur) wordt gegeven en niet foliumzuur zelf. Bij high dose therapie wordt bij een intoxicatie de folinezuurtherapie voortgezet tot de spiegel van MTX < 50 nmol/l is. Folinezuur kan ook worden gebruikt bij een pancytopenie als gevolg van laaggedoseerde methotrexaat therapie, de geadviseerde dosering is dan 4 x daags 15 mg oraal. [5] Kinetiek Absorptie: De absorptie na orale toediening is dosisafhankelijk en variabel. Bij een dosering van MTX 7,5 mg/week is de orale biologische beschikbaarheid vergelijkbaar met intramusculaire toediening (ongeveer 70%), echter wanneer wekelijks 15mg of meer MTX wordt gegeven daalt de biologische beschikbaarheid met 30%. Bij hogere doses (boven 80 mg/m 2 lich.oppervlak) worden minder goed geabsorbeerd. Bij een dosering van ong. 30 mg/m 2 lich.oppervlak, is de biologische beschikbaarheid (van tabletten) ong. 60%. Metabolisme/Distributie: MTX wordt voor ongeveer 10 % in de lever omgezet in de inactieve metaboliet 7- hydroxymethotrexaat. Deze metaboliet is slecht wateroplosbaar en kan neerslaan in de niertubuli bij lage urine ph. Deze metaboliet is voor 91-95% gebonden aan albumine, MTX daarentegen is voor 35-50% gebonden aan albumine. De Cmax wordt na orale toediening binnen 1-2 uur en na intramusculaire/intraveneuze Monografie Methrotrexaat, versie 2 september 2011

16 - Commissie Analyse en Toxicologie Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het RIVM Toxicologie behandelinformatie toediening binnen uur bereikt. MTX heeft een verdelingsvolume van 0.4/0.8 liter per kilogram. Hierbij worden de hoogste concentraties MTX bereikt in de nieren, lever, galblaas, milt, huid en rode bloedlichaampjes. MTX passeert de bloedhersenbarrière alleen bij hoge intraveneuze doses. Na intrathecale toediening vindt aanzienlijke absorptie vanuit de liquor in het bloed plaats. Eliminatie: MTX wordt grotendeels (65-80%) renaal geëlimineerd, met name de eerste 12 uur na toediening. Een klein deel via de lever, ondergaat enterohepatische kringloop. Klaring 3-14 liter per uur bij lage doseringen (< 30mg per m2), 4-8 liter per uur bij hogere doseringen. Doorgaans is de terminale halfwaardetijd ongeveer 7 10 uur,echter sommige mensen kunnen een vertraagde eliminatietijd hebben (halfwaardetijd 26 uur) De eliminatie is vertraagd bij nierfunctiestoornissen, derderuimte kinetiek (ascites, oedemen, pleuravocht).en door geneesmiddelen interacties. Klinische beeld Acute intoxicatie: mucositis, misselijkheid/braken, koorts, sepsis, orgaanfalen, overlijden. Bij hoge dosis neemt de orgaan toxiciteit ernstig toe. - (acuut) nierfalen. Door de ontstane nierinsufficiëntie neemt ook de klaring af met als gevolg langduriger hoge spiegels en verergering toxiciteit. - beenmergdepressie, leidend tot anemie, trombopenie, leucopenie of pancytopenie. Door de ontstane leucopenie ontstaat een verhoogde infectiegevoeligheid met ook een risico op opportunistische infecties. - mucositis gehele tractus digestivus. - hepatotoxiciteit. MTX is geassocieerd met acute stijging transaminasen, en chronisch potentieel fatale hepatotoxiciteit (fibrose, cirrhose). - Pulmonaal. Met name hypergevoelige pneumonitis. - huidreacties, zoals TEN, SJS en EM. Verergering van brandwonden door radiotherapie of zonlicht. Bij intrathecale toediening worden ook hoofdpijn, rugpijn, verwarring, epileptische aanvallen, coma, tachycardi en hypotensie gezien Bloedspiegelbepaling Het bepalen van de MTX concentratie kan, met name bij high dose therapie, gebruikt worden om de diagnose MTX intoxicatie te bevestigen, en om de therapie met folinezuur te sturen. Benodigd voor het bepalen van de MTX concentratie: medium : plasma of serum methode : Immuno-Assay bepalingsduur : 1-2 uur therapeutische waarden : afhankelijk van indicatie Monografie Methrotrexaat, versie 2 september 2011

17 - Commissie Analyse en Toxicologie Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het RIVM Toxicologie behandelinformatie Toxische waarden : Bij accidentele overdosis met lage orale dosis, zoals het dagelijks gebruik van mg in plaats van éénmaal per week, zal de serumspiegel 12 uur na inname vaak < 0,1 umol/l zijn, maar dit sluit een ernstige intoxicatie zeker niet uit. : High dose: Methotrexaat serumspiegels na MTX infusie hoger dan 10 µm (4,5 mg/l) na 24 uur, 1 µm (0,45 mg/l) na 48 uur en hoger dan 0.1 µm (0,045 mg/l) na 72 uur geven een hoog risico op beenmerg- en gastrointestinale toxiciteit. Dezelfde studies laten ook zien dat het risico op MTX- geassocieerde toxiciteit minimaal is als er geen verhoogde MTX spiegels zijn, en dat in de meeste gevallen, de ontwikkeling van MTX- geassocieerde toxiciteit kan worden verzacht of voorkomen als patiënten met MTXspiegels in dit bereik in ieder geval TDM gestuurde folinezuur rescue krijgen. Therapie Voor het beleid bij high dose MTX therapie wordt het beleid geadviseerd zoals dat beschreven is door Schellens en Beijnen [1], welke is weergegeven in onderstaande tabel. Voor overdoseringen bij laag gedoseerde methotrexaat regimes is slechts beperkte evidence beschikbaar[6]. Op grond van de beschikbare literatuur en op farmacokinetische en farmacodynamische gronden lijkt orale therapie met 4 x daags 15 mg oraal folinezuur in de meeste gevallen afdoende om het effect van methotrexaat te antagoneren. Uiteraard is het stopzetten van interacterende medicatie essentieel en kunnen voor lokale klachten folinezuur oogdruppels en mondspoeling worden ingezet. Stap Actie Voorbeeld Mechanisme/overweging 1 Stopzetten interacterende comedicatie NSAIDs, benzimidazolen fenytoine, Interfereert met renale eliminatie Verdringt MTX uit plasma-eiwit binding 2 Alkaliseren van de urine NaHCO 3 8,4%iv 100 ml per keer (4x/24 h)ph urine > 7, waarbij ph 3-4 keer per dag gemeten wordt - Preventie neerslag 7- hydroxy MTX Monografie Methrotrexaat, versie 2 september 2011

18 - Commissie Analyse en Toxicologie Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het RIVM Toxicologie behandelinformatie Vermijden van inname van citrusvruchten en vitamine C preparaten. 3 Folinezuur iv 1200 mg/24h continu ( of Eventueel ook 4-6 dd korte infusies)) bijstelling op geleide spiegel Continueren totdat MTX spiegels gedaald zijn tot < 50nmol/l. 4 Folinezuur mondspoeling 30 mg per keer, 4 x daags; niet doorslikken na doorspoelen 5 Folinezuur oogdruppels 0,035 oplossing, 3 x 2 druppels beiderzijds 6 Thymidine-infuus 8 g/m 2 /24h continu iv; bijstelling op geleide MTX spiegel Opheffen van de blokkade van het enzym tetrahydrofolaatreductase Rescue: bereikt hoge concentraties in slijmvliezen Rescue: bereikt hoge concentraties in conjunctiva Opheffen blokkade van endogene thymidinesynthese, 7 MTX spiegelbepaling Iedere 24 uur Voor dosis aanpassing folinezuur en inschatting ernst intoxicatie 8 Behandeling bij vermoeden bacteriele infecties 9 Herstel van de nierfunctie Antibiotia iv Herstel van de vochtbalans, soms zelfs tijdelijke nierfunctievervangende therapie 10 Overige maatregelen Op geleide klinisch beeld Veelal zijn er koorts, mucositis en granulopenie Algehele ondersteuning Glucarpidase (Voraxaze ) is een kopie van het enzym carboxypeptidase G2). Het metaboliseert folinezuur en chemisch vergelijkbare antifolaten zoals MTX tot inactieve metabolieten [7]. De geadviseerde dosis is 50 eenheden per kg iv als bolusinejctie in 15 minuten. In de meerderheid van de gevallen zorgt glucarpidase voor een daling van de methotrexaatspiegels onder de 1 µmol/l.. Vanwege productietechnische redenen is het middel niet geregistreerd in Europa. De fabrikant van glucarpidase, Protherics, biedt de mogelijkheid voor off-label use. Hiervoor heeft zij de internationale (spoed)distributie overgedragen aan IDIS ( Fluorescent Polarisation Immunoassay (FPIA met TDx) is niet geschikt om MTX concentraties te meten na glucarpidase toediening omdat DAMPA, een metaboliet Monografie Methrotrexaat, versie 2 september 2011

19 - Commissie Analyse en Toxicologie Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het RIVM Toxicologie behandelinformatie van MTX, kruisreactie geeft met MTX. De concentraties MTX worden daarmee overschat [8,9]. Niet bewezen of controversiele therapie Dialyse vermindert MTX spiegels, maar onduidelijk is of ook intracellulaire spiegels dalen. Literatuur 1 Schellens JHM, Beijen JH. Beleid bij methotrexaat intoxicatie. Ned Tijdschr Geneesk. 2007;151(6): Verduijn MM, Bemt BJF van den, Dijkmans BAC, Waal RIF van der, Horikx A. Methotrexaat, veilig mits juist voorgeschreven. Ned Tijdschr Geneesku. 2009;153:A695-3 Farmacotherapeutisch kompas. 4 Richtlijnen medicijnen: Methotrexaat. Nederlandse Vereniging voor reumatologie. 5 Cuéllar ML, Espinoza LR. Pancytopenia secondary to methotrexate therapy in rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 1996;39(2): TDM monografie Methotrexaat van Commissie Analyse en Toxicologie van NVZA. 7 Laghouati S, Demirdjian S, Vassal G. Glucarpidase: a method of rescue from high dose methotrexate. Eur J Oncology Pharmacy 2008;2:19 8 Estève MA, Devictor-Pierre B, Galy G, André N, Coze C, Lacarelle B, Bernard JL, Monjanel-Mouterde S. Severe acute toxicity associated with high-dose methotrexate (MTX) therapy: use of therapeutic drug monitoring and test-dose to guide carboxypeptidase G2 rescue and MTX continuation. Eur J Clin Pharmacol. 2007;(63): Al-Turkmani MR, Law T, Narla A, Kellogg MD. Difficulty Measuring Methotrexate in a Patient with High-Dose Methotrexate Induced Nephrotoxicity. Clin Chem 56: , 2010 Auteurs dr BJF (Bart) van den Bemt, apotheker/onderzoeker A.T.W.M. Verheijen, internist in opleiding A.J. Wilhelm, ziekenhuisapotheker klinisch farmacoloog Monografie Methrotrexaat, versie 2 september 2011

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie Methotrexaat Geldt voor: Monstermateriaal: Afnametijdstip: Bewaarcondities: Inzending: Interpretatie: Doelgroepen: volwassenen, kinderen en neonaten. Indicatiegebied: leukemie. Kleine buis stolbloed, bepaling

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Methotrexaat Geldt voor: Monstermateriaal: Afnametijdstip: Bewaarcondities: Inzending: Interpretatie: Doelgroepen: volwassenen, kinderen en neonaten. Indicatiegebied: leukemie. Kleine buis stolbloed, bepaling

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie Methotrexaat Geldt voor: Monstermateriaal: Afnametijdstip: Bewaarcondities: Inzending: Interpretatie: Doelgroepen: volwassenen, kinderen en neonaten. Indicatiegebied: leukemie. Kleine buis stolbloed, bepaling

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie Fenytoïne Geldt voor Indicatiegebied: Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie doelgroepen: volwassenen, kinderen, dialysepatiënten, patiënten met lever- en of nierfunctiestoornissen

Nadere informatie

Midazolam spiegels. MDO IC Voordracht. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 5 januari 2018

Midazolam spiegels. MDO IC Voordracht. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 5 januari 2018 Midazolam spiegels MDO IC Voordracht Sander Wout AIOS Anesthesiologie 5 januari 2018 Aanleiding Patient 1959 BMI 54 (145 kg) Traumatisch schedel-hersenletsel na auto vs boom (50 km/u) Initieel E 1 M 1

Nadere informatie

Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart

Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart Intensive Care & Apotheek VU medisch centrum Netherlands Farmaco-terminologie Farmacologie de studie van geneesmiddelen observeerbare

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers -- Commissie Analyse en Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers -- Commissie Analyse en Toxicologie SELECTIEVE SEROTONINE HEROPNAME REMMERS Geldt voor Indicatiegebied Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie doelgroepen: volwassenen depressie en angststoornissen grote buis

Nadere informatie

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

200906_oefen.pdf. Tentamen 25 juni 2009, vragen

200906_oefen.pdf. Tentamen 25 juni 2009, vragen 200906_oefen.pdf Tentamen 25 juni 2009, vragen Universiteit Utrecht Farmacie Geneesmiddel en patient Naam: Collegekaartnummer: OPGAVEN TENTAMEN BLOK FA-201 GENEESMIDDEL EN PATIENT 25 juni 2009 9.00 12.00

Nadere informatie

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

De tabletten zijn geel, rond, vlak met een breukstreep en de inscriptie Ac. Fol. 5.

De tabletten zijn geel, rond, vlak met een breukstreep en de inscriptie Ac. Fol. 5. 1.3.1 : productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Foliumzuur TEVA 5 mg, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Foliumzuur TEVA 5 mg bevat 5 mg foliumzuur per tablet. Hulpstoffen

Nadere informatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Meropenem 2 g medicatiecassette 100 ml (ZI )

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Meropenem 2 g medicatiecassette 100 ml (ZI ) 1. Naam van het geneesmiddel Meropenem 1 3 g medicatiecassette 100 ml 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Bevat per medicatiecassette van 100 ml meropenemtrihydraat overeenkomende met resp.

Nadere informatie

Farmacokinetiek en dynamiek

Farmacokinetiek en dynamiek Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?

Nadere informatie

Algemene kennis over farmacokinetiek (PK)

Algemene kennis over farmacokinetiek (PK) Algemene kennis over farmacokinetiek (PK) C max, klaring, Vd, halfwaardetijd, AUC, biologische beschikbaarheid, proteinebinding Watis ditjargon? Is dit belangrijk voor mij? 2-1 Algemene kennis over farmacokinetiek

Nadere informatie

Methotrexaat + div. antibiotica: ciprofloxacine

Methotrexaat + div. antibiotica: ciprofloxacine Methotrexaat + div. antibiotica: ciprofloxacine MTX = methotrexaat H-MTX = High dose methotrexaat 6254a Hansten - 475 3 ciprofloxacine - casus : huidtoxiciteit, hematologische toxiciteit (leukocyten

Nadere informatie

Apotheek Ziekenhuis Rijnstate

Apotheek Ziekenhuis Rijnstate Aciclovir (1,2,3,4) IV 5-10 mg/kg 3dd IV 5-10 mg/kg IV 5-10 mg/kg IV 2,5-5 mg/kg IV 2,5-5 mg/kg (NB: op dialyse dagen na dialyse (H. Simplex) PO 200 mg 5dd PO 200 mg 5dd PO 200 mg 3-4dd PO 200 mg PO 200

Nadere informatie

Beoordelingsrapport fosfomycine

Beoordelingsrapport fosfomycine Beoordelingsrapport fosfomycine Veiligheid en doseeradvies Conclusie: Child-Pugh A + B +C: Oraal: Geen nadelige effecten bekend IV: Onbekend Dosering: Toelichting: Oraal: Aanpassing van de dosering is

Nadere informatie

Toedienlijst Promace-COPP

Toedienlijst Promace-COPP Naam Pat.: Geb.dat.: Start kuur: Toedienlijst Promace-COPP Specialisme : IHMP Interval :à 4 weken, dag 29 = dag 1 Totaal :6 Bruto behandeltijd:kuurdag 1: 02:30 kuurdag 8: 01:00 kuurdag 15: 04:00 Kuurdag

Nadere informatie

RICHTLIJNEN MEDICIJNEN: METHOTREXAAT. September 2009

RICHTLIJNEN MEDICIJNEN: METHOTREXAAT. September 2009 RICHTLIJNEN MEDICIJNEN: METHOTREXAAT September 2009 De door de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie gepubliceerde richtlijnen en standpunten zijn bedoeld ter ondersteuning van de dagelijkse praktijk

Nadere informatie

FOLIUMZUUR TEVA 0,5 MG tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 22 februari : productinformatie Bladzijde : 1

FOLIUMZUUR TEVA 0,5 MG tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 22 februari : productinformatie Bladzijde : 1 1.3.1 : productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Foliumzuur TEVA 0,5 mg, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Foliumzuur TEVA 0,5 mg bevat 0,5 mg foliumzuur per tablet. Hulpstof

Nadere informatie

Medicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt!

Medicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt! (Diabetes-)(dialyse-)verpleegkundigen, internisten, arts-assistenten,.. Medicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt! Dr. T. van Gelder internist-nefroloog en internist-klinisch farmacoloog

Nadere informatie

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL TOLFINE, 40 mg/ml, oplossing voor injectie voor runderen en varkens 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml:

Nadere informatie

Red Man Syndroom bij vancomycine. Emmy Janssen, 5 maart 2019

Red Man Syndroom bij vancomycine. Emmy Janssen, 5 maart 2019 Red Man Syndroom bij vancomycine Emmy Janssen, 5 maart 2019 Vancomycine Glycopeptide-antibioticum, sinds 1958 Remt bacteriële celwandsynthese Tast permeabiliteit celmembraan aan Blokkeert RNA synthese

Nadere informatie

MACOP-B GENEESMIDDEL. dagelijks PREDNISOLON p.o. 75 mg recept arts. 1 ONDANSETRON iv 8 mg bolus 1 00:15 DOXORUBICINE 50 mg/m² in ml NaCl 0.

MACOP-B GENEESMIDDEL. dagelijks PREDNISOLON p.o. 75 mg recept arts. 1 ONDANSETRON iv 8 mg bolus 1 00:15 DOXORUBICINE 50 mg/m² in ml NaCl 0. In studieverband :.. Buiten studieverband MACOP-B Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling 12-NAT: Gefaxt naar apotheek Ja/Nee Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.opp

Nadere informatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Piperacilline 6 g / Tazobactam 0,75 g medicatiecassette, 100 ml (ZI-16112571)

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Piperacilline 6 g / Tazobactam 0,75 g medicatiecassette, 100 ml (ZI-16112571) 1. Naam van het geneesmiddel Piperacilline 6 g / Tazobactam 0,75 g medicatiecassette, 100 ml 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Bevat per medicatiecassette van 100 ml piperacilline natrium.1water

Nadere informatie

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL TOLFINE, 40 mg/ml, oplossing voor injectie voor runderen en varkens 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml:

Nadere informatie

FARMACOKINETIEK EN ADME-PROCESSEN

FARMACOKINETIEK EN ADME-PROCESSEN TENTAMEN FARMACOKINETIEK EN ADME-PROCESSEN UITWERKINGEN Vakcode: 435084 Docent: dr. J.N.M. Commandeur Datum: 26 juni 2008 Tijd: 12-14 uur Zaal: KC.159 Zet op elk vel (incl. millimeterpapier) je naam en

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Paracetamol Mylan 1 g, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet 1000 mg paracetamol Voor een volledige lijst

Nadere informatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Vancomycine 4 g elastomeerpomp, 120 ml

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Vancomycine 4 g elastomeerpomp, 120 ml 1. Naam van het geneesmiddel Vancomycine 1 4 g elastomeerpomp, 120 ml 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Bevat per elastomeerpomp van 120 ml vancomycinehydrochloride overeenkomend met resp.

Nadere informatie

Nierfunctie bij oudere patiënten

Nierfunctie bij oudere patiënten Nierfunctie bij oudere patiënten Aris Prins, apotheker Apotheek Poeldijk Wie ben ik? Apotheker sinds april 2004 Na studie gewerkt als ziekenhuis apotheker in Ninewells Hospital Dundee, Schotland Sinds

Nadere informatie

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden?

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden? METHOTREXAAT 1173 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de werking en bijwerkingen van Methotrexaat. De folder is bedoeld voor psoriasispatiënten die behandeld worden met Methotrexaat. Wat is

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Fenytoïne Geldt voor Indicatiegebied: Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie doelgroepen: volwassenen, kinderen, dialysepatiënten, patiënten met lever- en of nierfunctiestoornissen

Nadere informatie

DOORBREEKT DE KETEN VAN CHRONISCH BRAKEN

DOORBREEKT DE KETEN VAN CHRONISCH BRAKEN DOORBREEKT DE KETEN VAN CHRONISCH BRAKEN CHRONISCH BRAKEN: EEN VICIEUZE CIRKEL Bij chronische gastritis is er sprake van een ontsteking van de maagwand. De oorzaken van chronische gastritis zijn (vaak)

Nadere informatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Clobazam 2 mg, capsule

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Clobazam 2 mg, capsule 1. Naam van het geneesmiddel Clobazam 1 mg, capsule Clobazam 1,5 mg, capsule Clobazam 2,5 mg, capsule 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Bevat per capsule resp. 1, 1,5, 2 of 2,5 mg clobazam

Nadere informatie

Aanvullende veiligheidsinformatie betreffende leflunomide voor de voorschrijvers

Aanvullende veiligheidsinformatie betreffende leflunomide voor de voorschrijvers Aanvullende veiligheidsinformatie betreffende leflunomide voor de voorschrijvers Leflunomide is een disease modifying antirheumatic drug (DMARD), dat geïndiceerd is voor de behandeling van volwassenen

Nadere informatie

Dosering van antibiotica tijdens dialyse. Anke Reuser AIOS Anesthesiologie

Dosering van antibiotica tijdens dialyse. Anke Reuser AIOS Anesthesiologie Dosering van antibiotica tijdens dialyse Anke Reuser AIOS Anesthesiologie 01-08-2017 AKI 60% mortaliteit Meeste mortaliteit agv sepsis (50%) Juiste dosering en spiegels van antibiotica cruciaal Onderdosering

Nadere informatie

Tabletten. Bijna witte, ronde, platte tabletten met afgeronde kanten en een breukstreep aan één zijde.

Tabletten. Bijna witte, ronde, platte tabletten met afgeronde kanten en een breukstreep aan één zijde. 1.3.1 Samenvatting van de Productkenmerken Rev.nr. 1703 Pag. 1 van 5 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Paracetamol Sanias 500 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet 500 mg paracetamol.

Nadere informatie

PARACETAMOL TEVA 500 MG OVAAL tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 19 juli : Productinformatie Bladzijde : 1

PARACETAMOL TEVA 500 MG OVAAL tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 19 juli : Productinformatie Bladzijde : 1 1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Paracetamol Teva 500 mg ovaal, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet 500 mg paracetamol Voor een volledige lijst

Nadere informatie

Kruidvat Paracetamol 120, 240, 500 en 1000 mg, zetpillen bevatten als werkzaam bestanddeel per zetpil 120, 240, 500 resp. 1000 mg paracetamol.

Kruidvat Paracetamol 120, 240, 500 en 1000 mg, zetpillen bevatten als werkzaam bestanddeel per zetpil 120, 240, 500 resp. 1000 mg paracetamol. 1.3.1.1 SmPC Page 1 of 5 1.3.1.1 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS Samenvatting van de productkenmerken 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Kruidvat Paracetamol 120 mg, zetpillen. Kruidvat Paracetamol 240 mg,

Nadere informatie

Vulling. Hoeveel water heeft een mens en waar zit het?

Vulling. Hoeveel water heeft een mens en waar zit het? Vulling Hoeveel water heeft een mens en waar zit het? Vulling Lichaamswater Bij mannen 60%; vrouwen 50% ECV: iets minder dan de helft ICV: iets meer dan de helft Intravasculair (plasma): onderdeel van

Nadere informatie

Schatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk. Iefke Drion 30 oktober 2014

Schatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk. Iefke Drion 30 oktober 2014 Schatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk Iefke Drion 30 oktober 2014 Casus Casus Vrouw 43 jaar Fam anamnese: moeder op 45 jaar ernstige nierfunctiestoornissen o.b.v.

Nadere informatie

Butagran Equi 200 mg/g

Butagran Equi 200 mg/g Butagran Equi 200 mg/g Terug naar het overzicht Registratienummer: BE-V437035 Op diergeneeskundig voorschrift Voor welke dieren is dit product bedoeld Samenstelling Per gram: fenylbutazon 200 mg Wachttermijn

Nadere informatie

Risico minimalisatie materiaal betreffende tenofovirdisoproxil voor voorschrijvers - Brochure controle nierfunctie bij behandeling van volwassenen

Risico minimalisatie materiaal betreffende tenofovirdisoproxil voor voorschrijvers - Brochure controle nierfunctie bij behandeling van volwassenen Risico minimalisatie materiaal betreffende voor voorschrijvers - Brochure controle nierfunctie bij behandeling van volwassenen De risico minimalisatie materialen voor zijn beoordeeld door het College ter

Nadere informatie

Hulpstof met bekend effect: Opticrom, oogdruppels bevat benzalkoniumchloride. Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1.

Hulpstof met bekend effect: Opticrom, oogdruppels bevat benzalkoniumchloride. Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1. SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Opticrom, oogdruppels, oplossing 20 mg/ml Opticrom Unit Dose, oogdruppels, oplossing 20 mg/ml 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Nadere informatie

Beleid bij methotrexaatintoxicatie

Beleid bij methotrexaatintoxicatie klinische lessen Beleid bij methotrexaatintoxicatie J.H.M.Schellens en J.H.Beijnen Dames en Heren, Methotrexaat (MTX) is een veelgebruikt oncolyticum dat bij patiënten vrijwel steeds veilig kan worden

Nadere informatie

Version 3.1, 06/2015 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Version 3.1, 06/2015 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Version 3.1, 06/2015 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL PYRIDOXINE LABAZ 250 mg tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Pyridoxine hydrochloride (vitamine

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL TOLFEDINE 4 % 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml: Werkzaam bestanddeel: Tolfenamzuur 40 mg Hulpstoffen: Benzylalcohol

Nadere informatie

2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Soluvit Novum poeder voor oplossing voor infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén flacon Soluvit Novum bevat: Thiaminemononitraat 3,09 mg (overeenkomend met

Nadere informatie

Achtereenvolgens zullen we bij de bespreking van de farmacokinetiek het distributievolume, de clearance van een medicament, de verdeling van een

Achtereenvolgens zullen we bij de bespreking van de farmacokinetiek het distributievolume, de clearance van een medicament, de verdeling van een 1 2 Achtereenvolgens zullen we bij de bespreking van de farmacokinetiek het distributievolume, de clearance van een medicament, de verdeling van een medicament tussen plasma en weefsels en de effecten

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Lithium Geldt voor Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie volwassenen en kinderen vanaf 13 jaar kleine buis stolbloed; bepaling in serum (let op geen buis met lithiumheparine

Nadere informatie

Bij vastzittende hoest, ter vergemakkelijking van het ophoesten indien dit door taai slijm wordt bemoeilijkt.

Bij vastzittende hoest, ter vergemakkelijking van het ophoesten indien dit door taai slijm wordt bemoeilijkt. 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Bisolvon tabletten, 8 mg. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bisolvon tabletten bevatten als werkzaam bestanddeel 8 mg broomhexinehydrochloride (=N-cyclohexyl-

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29755 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29755 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29755 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Moes, Dirk Jan Alie Roelof Title: Optimizing immunosuppression with mtor inhibitors

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie TACROLIMUS Geldt voor: Monstermateriaal: Afnametijdstip: Patiënten met een nier-, lever-, of harttransplantatie Volbloed, 4 ml in EDTA-buis Meerder mogelijkheden: 12 uur na laatste inname van tacrolimus,

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies. Introductie

Samenvatting en conclusies. Introductie Cytostatica (antikanker middelen) zijn één van de belangrijkste behandelingsmethoden van kanker. Ondanks een aanzienlijke verbetering in de behandeling van gemetastaseerde (uitgezaaide) kanker in de afgelopen

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers Commissie Analyse & Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers Commissie Analyse & Toxicologie Digoxine Indicatiegebied: Monstermateriaal: Neonaten, kinderen, volwassenen, dialysepatiënten, patiënten met lever- of nierfunctiestoornissen met hartfalen of supraventriculaire aritmieën (1) Bepaling

Nadere informatie

Coumarines Algemeen. Preparaten: Therapeutische anticoagulantia (cumarines): Acenocoumarol (Sintrom Mitis ) Fenprocoumon (Marcoumar ) Warfarine

Coumarines Algemeen. Preparaten: Therapeutische anticoagulantia (cumarines): Acenocoumarol (Sintrom Mitis ) Fenprocoumon (Marcoumar ) Warfarine Coumarines Algemeen Cumarinederivaten verdringen vitamine K competitief bij de vorming van stollingsfactoren II, VII, IX, X, proteïne C en proteïne S in de lever. Er ontstaat een deficiëntie aan de vier

Nadere informatie

RISICO MINIMALISATIE MATERIAAL BETREFFENDE TENOFOVIRDISOPROXIL-BEVATTENDE PRODUCTEN VOOR VOORSCHRIJVERS.

RISICO MINIMALISATIE MATERIAAL BETREFFENDE TENOFOVIRDISOPROXIL-BEVATTENDE PRODUCTEN VOOR VOORSCHRIJVERS. RISICO MINIMALISATIE MATERIAAL BETREFFENDE TENOFOVIRDISOPROXIL-BEVATTENDE PRODUCTEN VOOR VOORSCHRIJVERS. Brochure controle nierfunctie bij behandeling van volwassenen met HIV De risico minimalisatie materialen

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. HYDROXOCOBALAMINE ACETATE STEROP 10mg / 2ml Oplossing voor injectie en drank. Hydroxocobalamine acetaat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. HYDROXOCOBALAMINE ACETATE STEROP 10mg / 2ml Oplossing voor injectie en drank. Hydroxocobalamine acetaat HYDROXOCOBALAMINE AC STEROP BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER HYDROXOCOBALAMINE ACETATE STEROP 10mg / 2ml Oplossing voor injectie en drank Hydroxocobalamine acetaat Lees goed de hele bijsluiter

Nadere informatie

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4)

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4) Fosinopril C09AA09, januari 2018 Indicatie Hypertensie en hartfalen. Standpunt Ephor In het rapport over de ACE-remmers van december 2017 wordt fosinopril door Ephor als behandeling van hypertensie niet

Nadere informatie

Methotrexaat + NSAID's acetylsalicylzuur, fenylbutazon

Methotrexaat + NSAID's acetylsalicylzuur, fenylbutazon Methotrexaat + NSI's acetylsalicylzuur, fenylbutazon 1309a Hansten 480-3 2 acetylsalicylzuur 3 15 patiënten (reumatoïde artritis) kregen MTX 10 mg iv op dag 0, vervolgens dag 1-7 acetylsalicylzuur 325

Nadere informatie

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN ROTER PARACETAMOL JUNIOR INSTANT SMELTTABLET 250 MG BANAAN ORODISPERGEERBARE TABLET

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN ROTER PARACETAMOL JUNIOR INSTANT SMELTTABLET 250 MG BANAAN ORODISPERGEERBARE TABLET BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN ROTER PARACETAMOL JUNIOR INSTANT SMELTTABLET 250 MG BANAAN ORODISPERGEERBARE TABLET Version: 07-05-2012 Page: 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Roter paracetamol

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie GENTAMICINE Geldt voor: doelgroepen: neonaten, kinderen, volwassenen, patiënten met nierfunctievervangende therapie, patiënten met lever- en of nierfunctiestoornissen indicatiegebied: endocarditis-patiënten,

Nadere informatie

Welke patiënten zijn geschikt voor MTX?

Welke patiënten zijn geschikt voor MTX? Methotrexaat (MTX) Wat is methotrexaat (MTX) MTX is een geneesmiddel dat wordt gebruikt voor de behandeling bij ernstige psoriasis. Aanvankelijk werd het gebruikt bij de behandeling van kanker. Bij toeval

Nadere informatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Aztreonam 8g = 120ml elastomeerpomp

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Aztreonam 8g = 120ml elastomeerpomp 1. Naam van het geneesmiddel Aztreonam 8 g in 120 ml elastomeerpomp 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Bevat per elastomeerpomp van 120 ml 8 gram aztreonam. Voor een volledige lijst van hulpstoffen,

Nadere informatie

Functie van de nieren en wat kan fout gaan

Functie van de nieren en wat kan fout gaan Functie van de nieren en wat kan fout gaan Dr Lucien Hoekx Kliniekhoofd oncologische urologie Universitair Ziekenhuis Antwerpen 1 staalname MIDSTREAM urine Renogram 1. reinigen met chloramine 2. steriel

Nadere informatie

Legalon-Sil 528,5 mg (overeenstemmend met 350 mg silibinine), poeder voor oplossing voor infusie

Legalon-Sil 528,5 mg (overeenstemmend met 350 mg silibinine), poeder voor oplossing voor infusie 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Legalon-Sil 528,5 mg (overeenstemmend met 350 mg silibinine), poeder voor oplossing voor infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een flacon met poeder voor oplossing

Nadere informatie

22-1-2016. De interactie tussen een molecuul metoprolol en de beta-receptor is een voorbeeld van een farmacokinetisch principe. Waar.

22-1-2016. De interactie tussen een molecuul metoprolol en de beta-receptor is een voorbeeld van een farmacokinetisch principe. Waar. (potentiële) belangenverstrengeling Geen Freek van Gorp Ziekenhuisapotheker Franciscus Groep 13-01-2016 Farmacokinetiek bij de individuele (oudere) patiënt Trucs en weetjes voor de dagelijkse praktijk

Nadere informatie

Volwassenen 1-2 tabletten per keer, maximaal 6 tabletten per dag.

Volwassenen 1-2 tabletten per keer, maximaal 6 tabletten per dag. 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Propyfenazon comp. MAE, tabletten. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet: 150 mg propyfenazon, 250 mg paracetamol en 50 mg coffeïne. Voor hulpstoffen zie

Nadere informatie

Biotransformatie en toxiciteit van

Biotransformatie en toxiciteit van Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol 062 1 Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol Inleiding Paracetamol is het farmacologisch actieve bestanddeel van een groot aantal vrij en op recept

Nadere informatie

SAMENVATTING EN CONCLUSIES

SAMENVATTING EN CONCLUSIES SAMENVATTING EN CONCLUSIES De afgelopen 10 jaar hebben de taxanen paclitaxel (Taxol ) en docetaxel (Taxotere ) een belangrijke plaats verworven in de chemotherapeutische behandeling van kanker. Beide geneesmiddelen

Nadere informatie

1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EN DE FABRIKANT VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE, INDIEN VERSCHILLEND

1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EN DE FABRIKANT VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE, INDIEN VERSCHILLEND BIJSLUITER Benefortin Flavour 2,5 mg tabletten voor katten en honden Benefortin Flavour 5 mg tabletten voor katten en honden Benefortin Flavour 20 mg tabletten voor honden 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER

Nadere informatie

APO 4-02 SPC Voorraadproducten

APO 4-02 SPC Voorraadproducten APO 4-02 SPC Voorraadproducten Apotheek Catharina Ziekenhuis SPC Voorraadproducten Coffeine (base) injectievloeistof 10mg/ml ampul 1ml 1. Naam van het geneesmiddel Coffeine(base) injectievloeistof 10mg/ml

Nadere informatie

Summary of Product Characteristics / 1 van 6

Summary of Product Characteristics / 1 van 6 1.3.1.1 Summary of Product Characteristics 1.3.1.1 / 1 van 6 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Hydroxocobalamine HCl CF 0,5 mg/ml, oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Hydroxocobalamine

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. HYDROXOCOBALAMINE ACETATE STEROP 10mg / 2ml Oplossing voor injectie en drank. Hydroxocobalamine acetaat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. HYDROXOCOBALAMINE ACETATE STEROP 10mg / 2ml Oplossing voor injectie en drank. Hydroxocobalamine acetaat BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER HYDROXOCOBALAMINE ACETATE STEROP 10mg / 2ml Oplossing voor injectie en drank Hydroxocobalamine acetaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat

Nadere informatie

Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ

Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Casus- letter to the editor NEJM juni 2013

Nadere informatie

BIJSLUITER. Ketodolor 100 mg/ml oplossing voor injectie voor paarden, runderen en varkens

BIJSLUITER. Ketodolor 100 mg/ml oplossing voor injectie voor paarden, runderen en varkens BIJSLUITER Ketodolor 100 mg/ml oplossing voor injectie voor paarden, runderen en varkens 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EN DE FABRIKANT VERANTWOORDELIJK

Nadere informatie

Behandeling van psoriasis met methotrexaat

Behandeling van psoriasis met methotrexaat Behandeling van psoriasis met methotrexaat In overleg met uw dermatoloog heeft u besloten om voor de behandeling van uw psoriasis methotrexaat te gaan gebruiken. In deze folder leest u hoe dit middel werkt

Nadere informatie

Rycarfa 50 mg/ml oplossing voor injectie voor honden en katten

Rycarfa 50 mg/ml oplossing voor injectie voor honden en katten 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Rycarfa 50 mg/ml oplossing voor injectie voor honden en katten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml: Werkzaam bestanddeel: Carprofen Hulpstoffen: Benzylalcohol

Nadere informatie

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie.

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Barnidipine C08CA12, december 2017 Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt barnidipine door

Nadere informatie

Broomhexinehydrochloride 8 mg tabletten Samenwerkende Apothekers

Broomhexinehydrochloride 8 mg tabletten Samenwerkende Apothekers Samenvatting van de Productkenmerken Part: 1.3.1-1 of 6 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Iedere tablet bevat 8 mg broomhexinehydrochloride. Voor de volledige

Nadere informatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Flucloxacilline 3 g in 100 ml medicatiecassette

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Flucloxacilline 3 g in 100 ml medicatiecassette 1. Naam van het geneesmiddel Apotheek Haagse Ziekenhuizen 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Bevat per medicatiecassette van 100 ml flucloxacillinenatriummonohydraat overeenkomend met 3 g watervrij

Nadere informatie

Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze

Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze hemfiltratie (CVVH) Catherine Bouman Internist intensivist Topics 11-12-2014 Antibiotica op de IC Intensief gebruik en vaak van levensbelang

Nadere informatie

Een ernstige metformine intoxicatie

Een ernstige metformine intoxicatie 1 Een ernstige metformine intoxicatie M. Olde Bekkink & A. Esselink AIOS Interne geneeskunde 12 april 2013 2 Casus 43 jarige patiënte RvO/ Metformine intoxicatie Voorgeschiedenis Diabetes mellitus type

Nadere informatie

Meloxidolor 20 mg/ml oplossing voor injectie bij rundvee, varkens en paarden

Meloxidolor 20 mg/ml oplossing voor injectie bij rundvee, varkens en paarden 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Meloxidolor 20 mg/ml oplossing voor injectie bij rundvee, varkens en paarden 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén ml bevat: Werkzaam bestanddeel: Meloxicam

Nadere informatie

Informatiefolder Leflunomide voor voorschrijvers (in opleiding)

Informatiefolder Leflunomide voor voorschrijvers (in opleiding) Informatiefolder Leflunomide voor voorschrijvers (in opleiding) Teva Nederland BV Swensweg 5 Postbus 552 2003 RN Haarlem 0800 02 28 400 customerservice@tevanederland.com Informatiefolder leflunomide voor

Nadere informatie

RVG Version 2017_06 Page 1 of 5

RVG Version 2017_06 Page 1 of 5 Version 2017_06 Page 1 of 5 1.3.1.1 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Propylthiouracil Apotex 50 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke tablet bevat

Nadere informatie

Summary of the Product Characteristics

Summary of the Product Characteristics 1.3.1.1 Summary of the Product Characteristics 1.3.1.1-1 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat dinatriumcromoglicaat overeenkomend

Nadere informatie

Farmacokinetiek in klinisch onderzoek. Dr. Floor van Rosse Apotheek Erasmus MC

Farmacokinetiek in klinisch onderzoek. Dr. Floor van Rosse Apotheek Erasmus MC Farmacokinetiek in klinisch onderzoek Dr. Floor van Rosse Apotheek Erasmus MC Even voorstellen BSc Biomedische wetenschappen (UU) MSc Epidemiologie (UU) O.a. klinische epidemiologie en farmaco-epidemiologie

Nadere informatie

De lotgevallen van medicatie in het menselijk lichaam.

De lotgevallen van medicatie in het menselijk lichaam. De lotgevallen van medicatie in het menselijk lichaam. Waarom medicijnen gebruiken? Iemand heeft een aandoening en de oorzaak van die aandoening kan met geneesmiddelen worden behandeld causale behandeling.

Nadere informatie

Bijwerkingen op de nier. Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014

Bijwerkingen op de nier. Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014 Bijwerkingen op de nier Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014 Belangrijkste aandoeningen Acuut nierfalen Pre-renaal Renaal Post-renaal Nefrotisch syndroom Chronisch nierfalen Acuut nierfalen

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Addaven bevat: 1 ml 1 injectieflacon (10 ml)

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Addaven bevat: 1 ml 1 injectieflacon (10 ml) SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Addaven concentraat voor oplossing voor infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Addaven bevat: 1 ml 1 injectieflacon (10

Nadere informatie

BIJSLUITER. MELOXIDYL 0,5 mg/ml suspensie voor oraal gebruik voor katten

BIJSLUITER. MELOXIDYL 0,5 mg/ml suspensie voor oraal gebruik voor katten BIJSLUITER MELOXIDYL 0,5 mg/ml suspensie voor oraal gebruik voor katten 1. NAAM EN HET ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EN VAN DE FABRIKANT VERANTWOORDELIJK VOOR DE VRIJGIFTE,

Nadere informatie

DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, In overeenstemming met de MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT,

DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, In overeenstemming met de MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT, BD/2015/REG NL 3563/zaak 462677 DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, In overeenstemming met de MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT, Gezien het verzoek van Boehringer Ingelheim B.V. te

Nadere informatie

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL. Paracetamol Teva 1 g tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING. Elke tablet bevat 1g paracetamol.

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL. Paracetamol Teva 1 g tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING. Elke tablet bevat 1g paracetamol. SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Paracetamol Teva 1 g tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke tablet bevat 1g paracetamol. Voor de volledige

Nadere informatie

BOOTS PHARMACEUTICALS PARACETAMOL 500 MG tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 2 juni : Productinformatie Bladzijde : 1

BOOTS PHARMACEUTICALS PARACETAMOL 500 MG tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 2 juni : Productinformatie Bladzijde : 1 1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Boots Pharmaceuticals Paracetamol 500 mg,. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet 500 mg paracetamol. Voor hulpstoffen,

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers - Commissie Analyse & Toxicologie Mycofenolzuur Geldt voor Monstermateriaal Afnametijdstip doelgroepen: volwassenen en kinderen indicatiegebied: patiënten na een allogene orgaantransplantatie of stamcel transplantatie EDTA buis; bepaling

Nadere informatie

STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002

STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002 NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 1 STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002 NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 2 De door de gepubliceerde richtlijnen en standpunten

Nadere informatie

Dit product mag niet gebruikt worden bij: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen.

Dit product mag niet gebruikt worden bij: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Apotheek Catharina Ziekenhuis SPC Voorraadproducten Ethanol 96% infusieconcentraat 50ml 1. Naam van het geneesmiddel Ethanol 96% infusieconcentraat 50ml 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Dit

Nadere informatie

VITAMINE C TEVA 250 MG VITAMINE C TEVA 100 MG. VITAMINE C TEVA 500 MG tabletten

VITAMINE C TEVA 250 MG VITAMINE C TEVA 100 MG. VITAMINE C TEVA 500 MG tabletten 1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Vitamine C Teva 50 mg, Vitamine C Teva 100 mg, Vitamine C Teva 250 mg, Vitamine C Teva 500 mg, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Nadere informatie

BIJSLUITER FORTEKOR FLAVOUR 20

BIJSLUITER FORTEKOR FLAVOUR 20 BIJSLUITER FORTEKOR FLAVOUR 20 Aard van het middel Anti-hypertensivum (bloeddrukverlagend middel) Benaming van het diergeneesmiddel Fortekor Flavour 20 mg, tabletten voor honden Gehalte aan werkzame en

Nadere informatie