Beurskroniek. omdat meten, weten is. Inleiding. (O)XO is géén spelletje

Transcriptie

1 Beurskroniek Inleiding Twee vliegen in een klap. We tonen nog een manier om op een objectieve wijze steun- en weerstandslijnen te bepalen met behulp van XO grafieken. Het is alweer een tijdje geleden dat we nog XO grafieken behandelden en grijpen meteen de opportuniteit om aan te tonen hoe je (O)XO is géén spelletje Terug aan de eerste zin van wat weer een flink artikel beloofd te worden in omvang. Maar niet getreurd, we houden het simpel en wie zich een beetje concentreert die slepen we er wel doorheen tot het einde. Eerst en vooral veronderstelt dit artikel dat je weet hoe XO grafieken tot stand komen (of tenminste hoe je ze leest). Ik probeer het hier in één alinea samen te vatten maar voor alle details verwijs ik U graag door naar BK1-6. Hier gaan we. Op een XO grafiek zijn alternerend kolommen te zien van X en en O s. Een X- kolom stijgt alleen maar. Telkens als de prijs voldoende stijgt zet men de bijhorende X en erbovenop. Het omgekeerde geldt voor de O-kolommen waar men telkens O s onderaan toevoegt als de prijs verder zakt. Om over te gaan van een X naar een O kolom moet je in één keer drie O s kunnen zetten vanaf de hoogste X. Zolang dit niet kan blijf je bij je X-kolom. Idem dito voor de overgang van een O naar een X-kolom. Pas als je drie X en in één keer kunt toevoegen vanop de laagste O wordt de omslag gedaan. Sommigen zullen zich nu afvragen wat de eenheid is van één X of O. Hiertoe moet omdat meten, weten is een eenvoudig handelssysteempje kunt opbouwen op dit soort grafieken. Tot slot is er onze TA Flash daar we, net zoals in de laatste nummers, weinig plaats hebben voor volledige analyses. Maar daar spenderen we dan terug wat meer aandacht aan in het volgende kwartaal. We weten het voorlopig goedgemaakt door een flinke TA Flash deze keer. Veel leesplezier! men het interval dat één X of O voorstelt natuurlijk als parameter bij de grafiek definiëren. Neem je bijvoorbeeld een interval van 5 op een aandeel dat in de buurt van 1 hangt dan zou het wel eens heel lang kunnen duren vooraleer je er ook maar één kruisje kunt bijzetten op je grafiek. Neem je dan weer een interval van 0,01 dan heb je het meest detail in je XO grafiek en volgt die ook nauwer de bochten waarin de prijsgrafiek zich wringt. Het idee achter dit soort grafieken is dat je de tijd die klassiek op de X-as van de grafiek staat uit het plaatje wegneemt. Je filtert dus ruis uit je grafiek. Als je interval voor één X of O bijvoorbeeld op 1 staat ingesteld dan kan het best zijn dat het aandeel twee maanden aan een stuk niet meer beweegt dan 1 in beide richtingen. Bijgevolg verandert er aan de XO grafiek in die twee maanden helemaal niets. Bewegingen kleiner dan 1 worden in dat geval immers als ruis beschouwd en onderdrukt. Hopelijk is het hiermee principieel duidelijk hoe je een XO grafiek leest. Maar hoe interpreteer je ze nu? Wat doe je er m.a.w. mee. Wel, net zoals bij candlestick grafieken en gewone lijngrafieken kennen ook XO grafieken hun eigen specifieke patronen. Zo spreekt men bijvoorbeeld van een koopsignaal als een X-kolom hoger gaat dan z n voorgaande en van Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 1/11

2 een verkoopsignaal als een O-kolom lager gaat dan de vorige. Daar het niet de bedoeling is van dit artikel om alle aspecten van XO grafieken uit de doeken te doen (daarvoor hebben we immers een gans boek nodig zie boekbespreking in BK1-6). We lichten enkel de voor deze discussie, handelend over het objectief bepalen van steun- en weerstandslijnen en niveaus, toe. 1. Steun en weerstand Nemen we even het idee over van een X- kolom die hoger gaat dan de vorige dan kunnen we dit principe opentrekken om een cijfermatige interpretatie te geven aan het belang van dergelijk signaal. We gaan niet alleen kijken naar de vorige kolom maar we kijken in het verleden hoever, in aantal, de laatste kolom ligt die dit niveau ook heeft bereikt. Figuur 11.1 Weerstandsniveaus op XO grafieken. Een voorbeeld heb je in figuur Het blauwe vierkantje duidt aan dat deze kolom X en hoger gaat dan de voorgaande. Maar niet hoger dan de X- kolom daar nog eens vóór. Daarom geven de dit een cijfer 1 als maat voor de significantie van dit niveau als weerstand. De 1 staat dus a.h.w. voor: doet het beter dan 1 kolom ervoor. Nemen we het groene vierkantje dan zien we dat deze hoger raakt dan twee X-kolommen ervoor. Bijgevolg krijgt deze het cijfer 2. Analoog kunnen we dus cijfers gaan kleven op elke X kolom als maat voor de kracht waarmee hij weerstanden doorprikt. Of nog aan elk prijsniveau kunnen we een maat geven voor de weerstand die ze biedt door het aantal X-kolommen te tellen die eronder blijft steken. Lopen we het rijtje verder af van gekleurde vierkantjes in figuur 11.1 dan krijgen we volgende waardebepaling: - rood : 6 - geel : 8 - paars: minstens 11 (we kunnen op de grafiek niet verder naar links kijken) Samengevat: hoe hoger het getal hoe belangrijker de doorbraak is (en de weerstand dus was). Dezelfde redenering kan uiteraard nog eens helemaal overgedaan worden voor O-kolommen. Maar dit laten we aan de lezer over. 2. Trendlijnen Een tweede zeer goeie eigenschap van XO-grafieken is hun opbouw op een raster. Hierdoor krijgen we dat alle trendlijnen zeer makkelijk op een objectieve manier kunnen worden bepaald. Ze hebben immers allemaal een helling van 45. Hierbij merken we toch graag even op dat je nog altijd vrij bent om andere lijnen te teken maar gezien het karakter van deze grafieken en de manier waarop ze tot stand komen zijn de lijnen op 45 vrij belangrijk en uitermate objectief te bepalen (en aldus even makkelijk in een algoritme te gieten). Een stuk van ons onderzoek focust zich momenteel op het belang van andere lijnen op XO grafieken (die van deze 45 afwijken). Ook daar mag je dus later meer over verwachten in deze nieuwsbrieven. Ziezo. Rest ons nog een woordje te vertellen over die éne parameter die het interval vastlegt die één X of O bepaalt. De officiële term voor dit interval is de box size. Dat interval is eigenlijk een maat voor jouw comfortgevoel. Hoe breder je het zet hoe geruster je er in bent. Bedot alleen jezelf niet door het achteraf te verbreden om je maar een excuus te geven je aan het aandeel vast te klampen. Kies je instelling en zet consequent je SL op basis daarvan. Er zijn verschillende technieken om deze te kiezen (en die vind Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 2/11

3 je ook terug in software en sites zoals stockcharts): - traditioneel: hierbij wordt een interval genomen dat wijzigt met verschillende schijven waarin de prijs valt. Zo heb je $0,25 als box size voor aandelen onder de $5, vanaf $5 tot $10 is de box size dan $0,5, enz - procentueel: hier wordt een bepaalde procentuele stijging/daling verwacht alvorens een nieuwe X of O opgetekend kan worden. In absolute waarde neemt de box size dus toe naarmate je hoger gaat in de kolom. - atr: De average true range is één van de vele maten voor volatiliteit. Door de box size hieraan te koppelen krijg je een box size die zich aanpast naar de volatitliteit. Bij hoge volatiliteit dempt dit dus de beweging wat, terwijl bij lage volatiliteit er wat meer ingezoomd wordt. - vast (user defined): Hier kun je als gebruiker zelf een constante waarde opgeven voor de box size. Hou dan wel rekening met de absolute prijs van het aandeel. Een box size van $1 voor een aandeel dat $1 noteert, betekent dat het aandeel moet verdubbelen of praktisch nul worden eer ook maar één X of O zou opgetekend worden. Betrekkelijk zinloos lijkt ons dat. Kies je daarentegen een box size van $0.01 dan krijg je maximaal detail (inclusief de ruis die je met die soort grafieken natuurlijk juist wil wegfilteren). Als het gaat om het tekenen van trendlijnen heb je uiteraard wel maximale precisie. Dit deden we voor jullie ter illustratie in figuur Figuur 11.2 XO grafieken om (objectief) steunlijnen te detecteren Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 3/11

4 Figuur 11.3 XO breakout trading system. Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 4/11

5 XO breakout trading system Voor de gelegenheid toon ik jullie één van mijn trading systeempjes die ik zelf ontworpen heb en die in alle omstandigheden zichzelf lijkt te bewijzen. Maar wees gewaarschuwd, de belangrijkste factor in het succesvol toepassen van dit (en waarschijnlijk alle trading systemen wat dat betreft) ben JIJZELF! En om dit systeempje nauwgezet toe te passen is soms wat geduld nodig. Een zeldzame eigenschap in dit instant tijdperk. Maar we komen er zo dadelijk op terug. Klaar? Daar gaan we. Het handelssysteem kent drie stappen. Twee ervan ken je ongetwijfeld als de noodzakelijke onderdelen van elke afgeronde transactie, met name het kopen en het verkopen. Omdat het hier gaat om een systeempje dat long gaat (dus van een stijging probeert te profiteren) noemen we de aankoop de entry en de verkoop de exit. In een systeem dat short zou de verkoop de entry genoemd worden (d.i. het innemen of openen van de shortpositie) en de aankoop de exit. Net omgekeerd dus. Je sluit dan immers je positie af door het terug aankopen/aanzuiveren van de aandelen die je short staat (in het rood staat en dus nog moet teruggeven). De derde stap (die eigenlijk de eerste is) noemen we de setup. Dit is een trigger (lees: een alarmpje) dat ons zegt dat we ons klaar mogen maken om te kopen. We wachten evenwel tot we een entry signaal krijgen om ons te engageren. De setup is dus als het ware de voorwaarde waaronder een entry toegelaten wordt. Intermezzo Hierbij even opmerken dat een trading systeem zich niet hoeft te beperken tot enkel longposities (een long systeem) of enkel shortposities (een short systeem). Een systeem dat ze allebei gebruikt, noemen we een hybride systeem. En om het theoretische plaatje volledig te schetsen vermelden ook nog even een swing trading systeem. Volgens de pure definitie is dit een systeem dat altijd een positie aanhoudt. Het afsluiten van een long positie (door een verkoop van de aandelen) gaat in dergelijk systeem dus automatisch gepaard met het innemen van een shortpositie (je verkoopt dus netto meer aandelen dan je in bezit hebt). Omgekeerd wordt terug automatisch een longpositie ingenomen als de shortpositie afgesloten wordt (het systeem dirigeert dus om netto meer aandelen aan te kopen dan het short staat). Kortom swingtrading betekent dat je op elk moment ofwel een shortpositie ofwel een longpositie hebt. Bon. Het systeempje dat ik zodadelijk dus uit de doeken ga doen illustreer ik met enkel longposities. Op een analoge manier zou je evenwel het systeem kunnen uitbreiden naar shortposities. Laat ons, macht der gewoonte, maar even beginnen met de regels, dan hebben we dat alvast gehad: 1. Voorbereiding a. Neem een XO grafiek met een compressiefactor waarbij je je comfortabel voelt. Wij tekenen in onze illustratie een X of een O op van zodra de beweging groter is dan de ATR (average true range zie BK1-14) maar je kunt ook een vast interval kiezen als je ATR even buiten het plaatje wenst te houden. Neem dan bijvoorbeeld $0.25. b. Teken alle weerstandslijnen die minstens een, door U bepaald, aantal kolommen kan overspannen zonder een kolom X en of O s te snijden. Wij nemen voor de illustratie 5 kolommen. Dit deden we op figuur 11.2 met de dikke rode lijntjes. c. Doe hetzelfde voor de steunlijnen. Op figuur 11.2 zie je die in het blauw. Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 5/11

6 Opmerking: Wij tekenden voor deze ene keer meer steun en weerstandslijntjes dan dewelke voor dit algoritme van belang zijn om je ook te laten nadenken welke nu in aanmerking komen en welke niet. Simpel dus. Diegene die 5 kolommen of meer overspannen zonder X en of O s te raken. 2. Setup a. Pas als een kolom X en boven een weerstandslijn uitkomt, wordt onze setup getriggered. Dit is dus de absoluut noodzakelijke voorwaarde die moet gelden alvorens een we entry mogen overwegen. Op figuur 11.2 worden de setups aangegeven door de blauwe pijlen wijzend naar een blauwe cirkel. b. De setup blijft geldig tot een (blauwe) steunlijn wordt geschonden (aangegeven door de blauwe vierkantjes). Op zo n moment wordt onze license to buy onmiddellijk ingetrokken. Je zit dus afwisselend in een toegelaten zone en een verboden zone wat kopen betreft. 3. Entry Iedere keer dat een X-kolom hoger gaat dan de vorige kopen we. Dit wordt op figuur 11.2 aangegeven door de groene vierkantjes. Tenminste als we met een geldige setup zitten. M.a.w. als de laatste trendlijn die doorprikt werd een weerstandslijn (rood) was en geen steunlijn (blauw). Als we dus laatst een blauw vierkant hadden mogen we niet kopen. Een blauwe pijl met dito cirkel zorg zorgt wel voor toegelaten entries. 4. Exit Als we in een positie zitten wordt deze onmiddellijk afgesloten bij de overgang naar een kolom met O s. Aangezien de omslag naar een nieuwe kolom maar gebeurt bij een overbrugde afstand van 3 keer het vooraf bepaalde interval (compressiefactor) kunnen we onze aandelen pas kwijt bij de derde O (want de eerste O s van een kolom zijn er dus meteen drie). Deze verkopen worden op figuur 11.2 aangeduid met rode vierkantjes. Opmerking; Zolang de setup geldig is (dus niet werd geneutraliseerd doordat een steunlijn sneuvelde blauw vierkantje) kun je verschillende entries en daaropvolgende exits hebben. Als de kolom X en maar hoger gaat dan de vorige kolom. Laat ons nu even kijken naar de resultaten van dit systeem zoals uitgevoerd op de grafiek in figuur 11.2: aankoop verkoop bruto rendement netto rendement 1,82 1,75 0,96 0,93 2,03 2,31 1,14 1,10 2,52 3,43 1,36 1,32 3,22 3,22 1 0,97 2,94 2,73 0,93 0,90 3,01 3,78 1,26 1,22 3,57 3,99 1,12 1,08 2,38 2,24 0,94 0,91 totaal 1,83 1,43 op jaarbasis 20,35 4,20 Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 6/11

7 buy & hold 1,26 4,2 3,33 3,23 De kolom bruto rendement is niets meer dan de verkoopprijs gedeeld door de aankoopprijs. Dit geeft ons de HPR (HPR staat voor holding period return zie BK 2.7). Dit is in feite niets meer dan je winst of verlies maar als factor (niet als percentage). Zo betekent een HPR van 0,96 eigenlijk een verlies van 4% terwijl een HPR van 1,14 staat voor 14% winst. De reden waarom we dit zo noteren is om dat we deze factoren gewoon kunnen vermenigvuldigen (percentages kun je niet optellen of vermenigvuldigen). Als we alle getallen in de kolom bruto rendement vermenigvuldigen krijgen we onze totale return (of in de terminologie van BK2-7 de TWR of terminal wealth relative). Deze 1,83 staat dus voor een totaal rendement nadat we alle transacties hebben gedaan van 83%. De kolom netto rendement is niets meer dan een aanpassing van het bruto rendement na aftrek van transactiekosten (commissie, beurstaks, slippage, ). Hiervoor hebben we 3% genomen. We bekomen dus het netto rendement in ons geval door het bruto rendement te vermenigvuldigen met 0,97 (-3% dus). Dit om onze systeem realistisch te benaderen. Theorie is mooi maar in de echte wereld is er wel degelijk een verschil tussen theoretische winst en netto rendement. Vandaar deze kolom. Halen we de verhandelingskosten er af dan houden we een TWR over van 1,43 of nog 43% winst. Aanschouw het hallucinant effect dat gecumuleerde transactiekosten hebben op je kapitaal. Van de theoretische winst (83%) schiet er na afloop nog slechts de helft (43%) aan netto rendement over! Onderschat dus nooit het voordeel van een goedkopere broker. Hoe goed is dit resultaat nu? Hiervoor moeten we gaan kijken hoe lang we in de markt zaten (en dus aan risico blootgesteld waren) in vergelijking met een buy & hold strategie. Maar laat het ons meteen even nog interessanter maken en veronderstellen dat je met een glazen bol kon kopen op het laagste punt en verkopen op het hoogste. Dit is een afstand van $1,26 naar $4,20 of een HPR van 4,20/1,26 = 3,33. Eerlijkheidhalve halen we hier ook de eenmalige transactiekosten vanaf en bekomen we 3,33x0,97 = 3,23 (of +223%). Niet slecht maar dan moet je natuurlijk wel op het laagste punt kopen en op het hoogste verkopen (en alle tijd ertussen toch een dik jaartje op je positie blijven zitten). Met het XO breakout systeem hebben we een HPR van 1,43 maar wel met een market exposure van amper 3 maand. Als we dit annualiseren om het vergelijkbaar te maken met het jaar buy & hold dan hebben we dat we dit 4 keer zouden hebben kunnen herhalen in die tijd. Het geannualiseerd rendement van 1,43 wordt met andere woorden (1,43) 4 (of voluit 1,43x1,43x1,43x1,43) wat goed is voor een vergelijkbare HPR op jaarbasis van 4,20 of een rendement van 320%. Dat is 100% meer dan bij de buy & hold strategie. Ok, ik hoor er al afkomen van dat is in theorie maar Correct je kunt hetzelfde geen 4 keer herhalen. Maar het geeft wel aan dat met een tradingsysteem (dat niet eens zo moeilijk is om te begrijpen) je je geld veel minder lang hoeft bloot te stellen aan risico (en het ondertussen ergens anders kunt laten renderen). Bovendien zou een te vroeg of te laat instappen en idem dito voor het uitstappen het rendement van de buy & hold strategie alleen verder naar beneden halen. En wie kan er exact bodems of toppen mikken. Juist, al die mensen met een eigen eiland ter grote van Hawaï. Merk tenslotte op dat er ook een paar valse signalen met bijhorende kleine verliezen tot de transacties behoren. Maar dat, beste mensen, is part of the game. Je kunt geen ei bakken zonder schalen te breken en daarmee komt de aap uit de mouw. Het succes van dergelijk systeem zit hem in degene die het gebruikt. Het vergt discipline om op zo n momenten terug met verlies te verkopen en vervolgens niet achter de koers aan te hollen als je ziet dat een stijging alsnog ingezet wordt. Of juist toch terug te kopen als het technisch plaatje verbetert en het systeem je zegt terug te kopen maar hoger. Zoiets gaan in tegen onze menselijk natuur en is dus zeer moeilijk om nauwgezet toe te passen. Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 7/11

8 TA Flash Scherm I - wekelijks FCEL - RSI en koers flirten beide met hun weerstandslijn - Opgaande steunlijn sinds januari opnieuw met succes bevestigd - Eenmaal voorbij de $7 kan het flink hoger - 13 weeks EMA stijgt momenteel (nog) niet maar vertoont wel een stijgende trend sinds januari van dit jaar. DYMTF - 13 weeks EMA dalend - Hier komt de steun op 1.1 mooi tot z n recht - Het is nu de vraag of de 1.15 opnieuw kan genomen worden maar voorgoed dit keer FCSE - We haalden het al een aantal keer aan dat hier het technisch plaatje zeer mooi oogt. - Stijgende driehoek tegen de weerstand van $1.4. Deze zou deze week wel eens kunnen sneuvelen. - Kijk ook naar het volume waarmee dit gebeurt. Dit trok de laatste dagen immers al ietwat aan. - MACD histogram staat al positief en Force Index lijkt te zullen volgen - 13 weeks EMA is stijgend IVAN - 13 weeks EMA houdt de puristen van het triple screen trading systeem zeker tegen om nu reeds te kopen. Maar de kans op een uitbodeming is er misschien al wel Scherm II dagelijks - 50 daags SMA staat in de steigers en klaar om het te winnen van het 200 daags SMA - Koers nam met succes de weerstandslijn die z n omkering naar steun ondertussen bevestigde - 21 mei was een schoolvoorbeeldje van hoe je met een BS perfect op tijd kon instappen - Getuigde de voorbije week wel van sterke steun van de zone $1-$1.05, zoals ook vorige keer in ons prijshistogram aangetoond. - Op 23/5 was het duidelijk dat het aandeel z n weerstandslijn niet zou kunnen innemen. Daar hadden we met winst afscheid moeten nemen. Uiteraard deed een SL voor ons wat wij zelf niet konden. - Flinke positieve divergentie tussen koers en MACD histogram, evenwel niet bevestigd door een divergentie met ook Force Index. Twijfel alom dus. - Bevestigt grosso modo wat we al in scherm I zien. - Dubbele bodem gevormd met flinke positieve divergentie op zowel MACD histogram als Force Index - RSI doorbrak reeds z n weerstandslijn en MACD histogram staat reeds in positief gebied. Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 8/11

9 HEB - Bullisch harami candlestick patroon RMBS - Eerste tekenen van een trendomkeertje. Zet deze op je watchlist. /$ - Koers zoekt steun op z n 13 weeks EMA. Eenmaal daardoor is het vrije val en is de trendomkeer een feit - Deze is zeker en vast nauw in de gaten te houden. Alleen een flinterdun weerstandslijntje staat een flinke stijging in de weg. - Een waarschuwingssignaal werd deze week gegeven dat het aandeel reeds flink goedkoper was. Maar er staat nog heel wat weerstand voor de deur eer we van een heropstanding kunnen spreken. Misschien kunnen we al denken aan een dubbele bodem? - Idem dito hier - De koers klampt zich wanhopig vast aan het 50 daags SMA waar hij doorviel. Dit zou wel eens de voorbode kunnen zijn van de trendomkeer waarop alle divergenties van de laatste maand(en) allusie maakten. Vraag & antwoord I k las op het forum je commentaar (i.v.m. mensen blijvend een rad voor de ogen laten draaien). Zelf ben ik ook zo dwaas geweest op te lang in een aandeel te zitten. Als jonge - onervaren - belegger is het niet altijd gemakkelijk om een goeie keuze van aandelen te maken. Zelf ben ik ook geabonneerd op een ander blad en de tips zijn tot hiertoe allemaal redelijk verlieslatend. De tips komen veel te vroeg, de koers zakt daarbij eerst nog eens twintig procent, om vervolgens na enkele maanden terug op hetzelfde niveau te komen. Geld dat beter en efficiënter kon belegd worden. Hoe kan je op zoek gaan naar degelijke aandelen? Persoonlijk heb ik qua biotech een positietje genomen in Sonus Pharmaceuticals. Dit bedrijf communiceert veel duidelijker en haalt z'n deadlines wel, maar ja: wie moet je nu nog geloven? Waar haal je nu in godsnaam nog degelijke informatie? Wie probeert koersen te manipuleren door fake reclame en wie niet? Moeilijk! Sta mij toe met enkele verschillende puntjes te antwoorden: - Veel blaadjes beperken zich vaak tot het geven van tips zonder daarbij het waarom te geven. En ofwel doen ze dit enkel op fundamentele basis ofwel enkel op technische basis. Wie enkel op fundamentele basis werkt heeft een extra vangnet (zeker als je de aandelen onder hun intrinsieke waarde koopt met een margin of safety zoals value investors à la Buffett dit betitelen). Het probleem met enkel fundamenteel werken is dat men geen aandacht schenkt aan timing. Om het met een vraag te stellen: als je een goed bedrijf aan een goedkope prijs opspoort (via fundamentele analyse), waarom zou je het dan vandaag al kopen. Dan kun je beter toch wachten tot de koers vertrekt, niet? En dat is net waar de technische analyse het fundamentele aanvult. Omgekeerd, werk je enkel technisch dan kun je dit op de grootste rommel doen, maar beter is dit op een aantal Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 9/11

10 aandelen met gezonde fundamenten te doen (hoewel volatiliteit heel belangrijk is en die heb je meestal bij de speculatievere aandelen). Dan heb je voor je technische analyse een extra stootkussen. Over hoe je die twee samen kunt laten werken zet ik eens een trading systeem op in mijn nieuwsbrieven (vermoedelijk in de zomer of net na de zomer). - Het belangrijkste is vooral dat je met een systeem werkt. Dat je weet waarom je iets koopt en je op dat moment ook al hebt afgevraagd waar je het zult verkopen als het verkeerd gaat. En dat vergt ijzersterke discipline. De twee moeilijkste zaken op de beurs zijn: o Verkopen o Niet te vroeg willen kopen (geduld hebben dus) - De stap die je zette van naar SNUS is voor jou alvast een stap in de goede richting naar het heft in eigen handen nemen, je logisch verstand laten primeren en (vooraf) beslissingen nemen en je daar (navenant later) aan te gaan houden. Ook als tijdens de openingsuren de verleiding het grootst wordt. De stap getuigt ook van een maturiteitsproces dat iedereen voor zich op gang moet trekken. Zo heb je ingezien wat voor jou fout zat en heb je een beter alternatief gezocht waar deze fout schijnbaar niet voorkomt. - Ik help je nog een stapje in de goede richting. Wat je ook overkomt is niet de schuld van anderen (die koersen manipuleren of fake reclame maken of wat dan ook) maar altijd in de eerste plaats van jezelf. Jij was het die kocht. Niemand deed dit voor jou en zelfs dan nog zou het jou beslissing geweest zijn om dat die ander te laten doen. Hopelijk begrijp je wat ik bedoel. In het Engels zou ik het formuleren als always take full responsibility for your actions. In het Vlaams: wie z n gat brandt moet op de blaren zitten. Maar alle gekheid op een stokje. Verliezen is niet erg. Als je maar nooit meer omwille van dezelfde reden nog eens verliest. Je moet leren uit je fouten en die maken we allemaal. En al die fouten vinden hun oorsprong bij onszelf en onze emoties. - Goede aandelen opsporen kun je doen met technieken zoals beschreven in het blauwe boekje (zie BK1-17). Op die aandelen ga je dan technisch werken met een systeem zoals triple screen trading (zie BK1-10 t.em. BK1-13). Een andere manier is om met scanners te gaan werken. Het probleem is dat de gratis scanners die je op het net vindt, vooraf vast gedefinieerd zijn en niet aanpasbaar. Voorbeelden vind je op o.a. op Zelfgedefinieerde - de zogenaamde custom - scans zijn ook mogelijk maar meestal niet gratis. Wij ontwikkelden zelf software om aandelen te scannen naar criteria en indicatoren die we zelf hebben ontworpen. Het is de bedoeling dat ik die voor mijn lezers op termijn beschikbaar maak. Maar as-is zullen we maar zeggen is dit niet bruikbaar voor niet-programmeurs. Even geduld dus. Toch al even opmerken dat je geen software nodig hebt om te studeren en je TA s te maken. Pik er in het begin een vast mandje aandelen uit en leer die goed kennen. Dat levert doorgaans betere resultaten op dan telkens van de hak op de tak naar vreemde (lees: voor jou onbekende) aandelen te springen waarvan je het individuele gedrag amper kent. Elk aandeel heeft zo z n eigen karakter (maar wees gerust in wezen zijn ze allemaal gelijk en hun gedrag is dan ook voor 99% gelijklopend als je ze technisch benadert). - TA houdt zich principieel niet bezig met vage begrippen zoals degelijke informatie, koersmanipulatie en fake reclame. Het probeert enkel die zaken op een zo objectief mogelijke manier te meten. In feite meet je in de eerste plaats niet de kwaliteit van het nieuws (hoewel ook dit daaruit af te leiden valt is het irrelevant want de koers vertelt je alles wat je weten moet) maar wel de perceptie ervan door een hoop emotionele mensen. - Het is niet mijn bedoeling dat mensen mij gaan na-apen maar dat ik, alvast met mijn lezers, een vertrouwensband kan opbouwen die mij niet hoeven af te rekenen op Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 10/11

11 rendement maar op kwaliteit van de informatie die ik hen overbreng. Elk voor zich moet een zeker zelfbewustzijn terugwinnen op de beurs. Het is dat zelfbewustzijn en het idee van iedereen kan dit dat ik wil overbrengen. Pas dan kijk je er, weliswaar met heel andere ogen, op een veel rustiger en berekende manier naar en niet langer op een emotionele manier. En dat, waarde lezer, is het verschil tussen business en pleasure. Dit is dan ook geen tipsblaadje maar een kennisblaadje. Van die eerste zijn er al genoeg zeker? - Wie denkt ooit geld te kunnen verdienen door niet te werken die kan ik alvast vertellen dat hij dit ook niet op de beurs moet komen zoeken. En dan is mijn nieuwsbrief alvast nutteloos voor hem of haar. Volgende keer Hebben we keuze zat tussen onderwerpen en artikels. We denken er dan ook nog even over na. Laat alvast niet na om verder vragen onze richting uit te sturen. Zoals altijd wens ik U een goed weekend en twee emotieloze beursweken. Een eenvoudige naar beurskroniek@telenet.be volstaat om deze nieuwsbrief te ontvangen. OPMERKING 1: Think out of the box. Niet elk aandeel dat wij ter illustratie gebruiken is een aanbeveling tot kopen. Veel van wat we schrijven is voorwaardelijk! Dat betekent soms pas aankopen als een weerstand doorbroken is en verkopen (desnoods met verlies) als een bevestiging uitblijft of een weerstand sneuvelt. Lees de tekst en maak je huiswerk op basis van wat we je aanreiken. Wie zelf ideeën heeft is welkom om deze met ons en z n medelezers te delen. We zetten uw troetelaandeel graag technisch in de kijker. Jagen en vissen is, voor wie dit niet weet, voor het grootste stuk wachten en slechts voor een klein verwaarloosbaar stukje van de tijd actie. Een goede jager/visser leeft voor/naar die momenten en kan het lange wachten hierdoor opbrengen. Te vroeg schieten of aanslaan kan het verlies van z n vangst betekenen. De catch is hier, althans op de beurs, veel beter de (saaie) chase. Wat we bedoelen: geef signalen (en dus aandelen) de tijd om te rijpen en probeer op het juiste moment toe te slaan. Je hebt veel minder tijd om juist te zijn dan om te wachten op de beurs. De tijd doden tijdens dit wachten kan mooi opgevuld worden met wat studeren. Kennis maakt het verschil! Beurskroniek Jaargang 2 - Nummer 11 11/11