De rol van biomassa in de energietransitie & Introductie biomassateelt

Transcriptie

1 De rol van biomassa in de energietransitie & Introductie biomassateelt Martijn Boosten (Werkendam, 16 februari 2016) Hernieuwbare energie en houtige biomassa Situatie in 2014: 5,5% van NL energieverbruik kwam uit hernieuwbare bronnen Hiervan is 71 % opgewekt met biomassa, waarvan ruim 40 % houtige biomassa Verbruik houtige biomassa ca. 48 PJ Eigen productie NL (16 PJ) ** Resthout en gebruikt hout: 9 PJ Bos, landschap en bebouwde omgeving: 7 PJ Import (32 PJ*) * Schatting op basis van: CBS, Hernieuwbare energie in NL 2014 ** Bron: Boosten, M. & J. Oldenburger Biomassapotentieel NBLH-sector in 2020 en Wageningen, Stichting Probos

2 Import Herkomst vaste biomassa voor bij- en meestook Bron: Green Deal Duurzaamheid Vaste Biomassa rapportage II, 2013 (RVO, 2014) Opkomst biobased toepassingen Cobouw Agro & Chemie, juni 2014 Wageningen World, nr De Volkskrant

3 Verwachte ontwikkelingen in EU Bron: Oldenburger, J Is er in de toekomst voldoende hout voor iedereen? Bosberichten. Nr Hoeveelheden in mil. m3 Rondhout Equivalenten Ontwikkelingen in NL

4 Ontwikkelingen in NL Vraag stijgt t.g.v. Groeiende inzet hernieuwbare grondstoffen Energie- en klimaatbeleid Toenemende schaarste fossiele brandstoffen Geopolitieke overwegingen Duurzame herkomst wordt steeds belangrijker Op termijn m.n. hoge temperatuur warmte industrie, brandstoffen voor lucht- en scheepvaart en grondstof voor chemicaliën en materialen Biomassateelt Biomassateelt als aanvulling op bestaande bronnen Potentiële economische drager voor landschapsonderhoud Miscanthus, switchgrass Korte Omloop Hout Snelgroeiende loofhoutsoorten wilg, populier, els, es, robinia Korte oogstrotaties

5 Miscanthus Meerjarige grasachtige (afkomstig uit Azië) Stelt niet al te hoge eisen aan de bodem (mag niet te zuur zijn) Jaarlijkse oogst Opbrengsten: ton ds/ha jr Afzetmogelijkheden: houtkachel, stalstrooisel Miscanthus Afbeeldingen afkomstig van: en

6 Korte Omloop Hout wilg Moderne wilgengrienden Korte omlopen: oogst elke 2, 3 tot 4 jaar Relatief hoge productie: 10 ton ds/ha/jr = 180 GJ 5600 m 3 gas verbruik 3 huishoudens Hoge mechanisatiegraad Geen/nauwelijks bemesting of chemicaliën nodig Scoren hoog op gebied van duurzaamheid Aanplant

7 Oogst 1 jaar na de oogst Natuurwaarde Monitoring wilgenplantages in Flevoland ( ) Verrassend hoge biodiversiteit: Vaatplanten (101)*, paddenstoelen (62-96), broedvogels (18-22 ) amfibieën (4 ), muizen (6), dagvlinders (13), kevers (54), mossen en korstmossen (12) * (101) = aantal gevonden soorten Bron: Boosten, M., P.A.G. Jansen, Flevo-energiehout; resultaten van groei- en opbrengstenmetingen en biodiversiteitsmetingen, Wageningen, Stichting Probos. Veel soorten van struwelen en andere dynamische milieus Brede wespenorchis, fitis en kleibosbreeksteeltje (foto s vlnr: Fred van Daalen, Martin Parss & Yves Deneyer)

8 Korte Omloop Hout Els Productie: 5-7 ton ds/ha/jr Cyclus: oogst om de 8 tot 15 jaar Nog weinig ervaring meer in NL Korte Omloop Hout Els 2 m 2 m

9 Kansen in NL Geen grootschalige teelt op landbouwgrond Kan economisch niet concurreren Verdringing productie voedsel-/ voedergewassen voorkomen M.n. restgronden en functiecombinaties Kippenuitlopen Verbeteren leefomgeving kip + gebruik uitloop Kip is een bosvogel Beschutting tegen roofvogels, regen en wind Meer afleiding en verrijking voedselaanbod kip Uitloop dubbel gebruiken en extra inkomsten generen Preventie vogelgriep (weren ganzen, eenden uit de uitloop)

10 Waterzuivering 76 ha grote wilgenzuivering voor de reiniging van stikstofrijk restwater van een slibontwatering bij een rwzi in Enköping (S) (foto: Verontreinigde terreinen Baggerdepots stimuleren biologische afbraak verontreinigingen veel onderzoek in NL Voormalige stortplaatsen kwaliteit en dikte afdeklaag vochtvoorziening voldoende oppervlakte Met PAK s of zware metalen verontreinigde terreinen (fytoremediatie) Voor energieteelt geschikte stortplaatsen (Bron: Energy farming on the Dutch mountains, Onderzoek naar de geschiktheid van gesloten stortplaatsen voor energieteelt, IJzerman et al., 2010)

11 Braakliggende (bedrijven)terreinen Tijdelijk nuttig bestemmen van braakliggend terrein Naar schatting 2000 ha beschikbaar Voorbeelden: Appingedam, Zevenaar In voorbereiding: Nieuwegein, Gilze Aandachtspunten: Opgebrachte grond Ondergrondse infrastructuur Braakligtermijn Pacht Groenvoorziening Recreatieterreinen, wegbermen, Reductie beheerkosten groen

12 Dank voor uw aandacht!