Vooraleer we van start gaan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vooraleer we van start gaan"

Transcriptie

1 Bijlage 2b HANDLEIDING bij CHECKLIST Vooraleer we van start gaan Bij normaal begaafden vinden we een gemiddeld gehoorverlies van 45 db van 0,2 procent van de populatie tussen 18 en 30 jaar en van 17,6 procent bij mensen tussen 70 en 80 jaar (Lemkens, 2003). Bij mensen met een verstandelijke beperking liggen deze cijfers veel hoger. De prevalentie (= voorkomen) van gehoorverlies ligt het hoogst bij mensen met het syndroom van Down. Wist je dat bij personen met een verstandelijke beperking zonder het syndroom van Down ouderdomslechthorendheid vroeger optreedt dan bij normaal begaafden. gehoorverlies meer voorkomt op jongere leeftijd dan bij normaal begaafden. Ouderdomslechthorendheid treedt tien jaar vroeger op bij personen met een verstandelijke beperking dan bij normaal begaafden (Meuwese-Jongejeugd, 2006). Bij 21 procent van de onderzochte personen jonger dan 50 jaar en bij 77 procent van de onderzochte personen ouder dan 50 jaar (Evenhuis e.a., 2001) werd een gehoorverlies vastgesteld. Bij 23,3 procent van de onderzochte personen jonger dan 30 jaar en bij 78,2 procent van de onderzochte personen ouder dan 55 jaar (Trommelen & De Bal, 1994) werd een gehoorverlies vastgesteld. Wist je dat bij personen met het syndroom van Down minstens 40 procent van de kinderen aan één of beide oren een gehoorverlies heeft als gevolg van chronische middenoorontstekingen (Brooks e.a., 1972; Carvill, 2001). er vanaf de leeftijd van 20 à 30 jaar een toenemend gehoorverlies optreedt (Buchanan, 1990; Evenhuis e.a., 2001; Van Buggenhout e.a., 1999; 2001). Bij 64 procent van de onderzochte personen met het syndroom van Down jonger dan 50 jaar en bij 93 procent van de onderzochte personen ouder dan 50 jaar werd een gehoorverlies vastgesteld (Evenhuis e.a., 2001). Grafiek 1: Vergelijkende grafiek van onderzoek bij verschillende leeftijdsgroepen bij personen met een verstandelijke beperking met en zonder het syndroom van Down 100% 80% 60% 40% 20% 0% 5;4j-14;4j 1j-59j > 50 j Dale en Mc Brooks e.a Reyes - Slikker Syndroom van Down Verstandelijke handicap zonder SVD Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 1

2 Wat doe je met deze informatie? Als begeleiders van volwassenen met een verstandelijke beperking streven we naar optimale zorg. We willen onze zorggebruikers maximale ontplooiingskansen bieden. Individualisatie is dan ook een noodzaak: we stemmen onze zorg maximaal af op de capaciteiten en beperkingen van de persoon. Bij mensen met een verstandelijke beperking bestaat het gevaar dat problemen vrij snel worden toegeschreven aan de verstandelijke beperking. Duidelijk zichtbare of voelbare bijkomende stoornissen (bv. spasticiteit, dyspraxie, enz.) worden meestal vrij snel opgemerkt en gediagnosticeerd. Moeilijkheden als gevolg van niet zichtbare of niet voelbare beperkingen worden vaak ten onrechte toegeschreven aan de verstandelijke beperking. Gehoorstoornissen bijvoorbeeld zijn niet zichtbaar. Het typische gedrag en/of het verminderde reactievermogen wordt door de omgeving dan ook te vaak geïnterpreteerd als een kenmerkend aspect van de verstandelijke beperking of van een algemene achteruitgang (De Bal, 2003). Bovendien zijn heel wat gedragingen die frequent voorkomen bij personen met gehoorstoornissen gelijkaardig aan gedragingen die vaak voorkomen bij personen met een verstandelijke beperking. Dit alles zorgt ervoor dat de omgeving het gehoorverlies heel moeilijk opmerkt. Om optimale zorg te garanderen moeten we weten of de persoon al of niet goed hoort. Alleen via gespecialiseerd audiometrisch onderzoek, uitgevoerd door een audioloog of logopedist, krijg je een betrouwbaar beeld van het gehoor. Deze checklist kan het gespecialiseerde onderzoek voorafgaan. Waarvoor dient de checklist? Door deze checklist in te vullen krijgen we een eerste indruk van reacties op omgevingsgeluiden. Het is geen diagnostisch onderzoek. Uit deze lijst mag of kan nooit worden afgeleid dat een persoon al of niet slechthorend is. De checklist wil alleen informatie verzamelen om diepgaander onderzoek te kunnen plannen. De lijst wil begeleiders bewustmaken van de gehoormogelijkheden van de persoon met een verstandelijke beperking. De resultaten kunnen inzicht bijbrengen hoe en in welke mate de persoon op geluid reageert. De manier van begeleiden kan hierdoor nog beter afgestemd worden op het individu met zijn mogelijkheden en beperkingen. Als je bijvoorbeeld weet dat de persoon niet op geluid reageert, dan zal hij signaalgeluiden (bepaalde geluiden die een activiteit inleiden of afronden, de deurbel, enz.) niet kunnen plaatsen. Dit zorgt voor een fragmentarische en chaotische wereld. Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 2

3 Hoe gebruik je de checklist? Welke geluiden? Selecteer uit elke zone een tweetal geluiden. Overleg eventueel met de logopedist, de audioloog of de persoon die het gebruik van de checklist coördineert. Voeg eventueel geluiden toe aan de lijst. Wie neemt de checklist af? De checklist wordt bij voorkeur afgenomen door een begeleider samen met een logopedist of audioloog. Is dit niet mogelijk, dan kunnen twee begeleiders de lijst afnemen, op voorwaarde dat ze de handleiding volgen en zich laten bijstaan door deskundigen bij het interpreteren van de resultaten. Eén persoon biedt de geluiden aan, de andere persoon observeert. Waar neem je de checklist af? De checklist neem je bij voorkeur af in een rustige, vertrouwde ruimte zonder veel afleidende prikkels. In de leefgroep is er meestal achtergrondlawaai en zijn er vaak afleidende prikkels. Wanneer de persoon met een verstandelijke beperking merkbaar anders reageert omwille van de niet-vertrouwde stilte of wanneer hij/zij zich niet op het gemak voelt in de niet-vertrouwde ruimte, dan kan je de checklist een tweede keer afnemen in de vertrouwde ruimte met de gewone geluiden. Nadien kan je de resultaten vergelijken. Laat de ruimte het niet toe om het geluid aan te bieden op een afstand van groter dan drie meter, bied het dan alleen aan op een afstand van drie meter en op een afstand van één meter. Op welk geluidsniveau? Het geluidsniveau is niet echt te bepalen voor bepaalde geluiden. Het is de bedoeling dat de afnemer het geluid probeert aan te bieden op een alledaags geluidsniveau. Volg het algoritme bij afname: Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 3

4 Algoritme bij afname van de checklist Bied een geluid aan op een afstand van > dan 3m Reageert de persoon? Ja Onduidelijk Nee Noteer + bij > 3m Noteer? bij > 3m Noteer - bij > 3m Bied hetzelfde geluid aan op een afstand van 3m Reageert de persoon? Ja Noteer + bij 3m Onduidelijk Noteer? bij 3m Nee Noteer - bij 3m Bied hetzelfde geluid aan op een afstand van 1m Reageert de persoon? Ja Noteer + bij 1m Onduidelijk Noteer? bij 1m Nee Noteer - bij 1m Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 4

5 Wanneer gebruik je de checklist? Neem de checklist af op een moment waarop je voldoende tijd hebt om dit te doen. Neem de checklist af op een moment waarop de persoon goed wakker en alert is. Neem de checklist af op een moment waarop er zo weinig mogelijk achtergrondgeluiden in de leefgroep zijn. Let wel: in de leefgroep is er altijd achtergrondlawaai, een situatie zonder achtergrondlawaai is onmogelijk, maar ook onnatuurlijk. Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 5

6 Vermijd afleidende prikkels of houd er rekening mee dat de persoon niet kan reageren omdat hij geconcentreerd bezig is met iets. Bied de geluiden aan op een plaats waar de bewoner je niet kan zien. Sta achter de persoon Vermijd een lange spreiding van de afname. Spreiding over verschillende momenten is vaak een noodzaak, maar probeer de afname af te werken in een drietal weken. Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 6

7 Waarop moet je letten? Spreid de afname over verschillende momenten bij zorggebruikers met een korte taakspanne. Sommige zorggebruikers reageren niet op bepaalde geluiden omdat ze het geluid niet kennen. De zorggebruiker reageert niet omdat het geluid geen betekenis heeft voor hem/haar. Sommige zorggebruikers reageren niet omdat het geluid te vertrouwd is. De persoon heeft geen aandacht voor het geluid omdat het een te alledaags achtergrondgeluid is. Zorggebruikers kunnen niet of minder reageren in een niet vertrouwde ruimte omdat ze zich niet veilig voelen in de ruimte. Zorggebruikers kunnen een verkoudheid hebben waardoor ze tijdelijk minder goed horen. De resultaten zijn bijgevolg niet representatief. Zorggebruikers kunnen oorproppen hebben waardoor ze minder goed horen. De oren worden bij voorkeur vóór de afname gecontroleerd op oorproppen. Heeft de zorggebruiker oorproppen, dan moeten deze verwijderd worden vooraleer de checklist kan worden afgenomen. Reacties van zorggebruikers worden niet opgemerkt omdat het gaat om subtiele gedragswijzigingen zoals oogknipperen, stereotiepe beweging(en) stoppen, starten/stoppen met beweging, enz. Reacties worden te snel en bijgevolg fout geïnterpreteerd. Vertrouwde begeleiders kunnen reacties te snel interpreteren omdat ze uitgaan van hun kennis over het functioneren van de zorggebruiker. Er wordt best zowel door een vertrouwde als een niet-vertrouwde begeleider geobserveerd. Vraag tijdens of na het aanbieden van het geluid nooit aan de zorggebruiker of hij het geluid hoorde. Verschillende begeleiders kunnen een verschillende kijk hebben op het functioneren van de zorggebruiker. Het is bijgevolg beter om de vragenlijst met meerdere begeleiders in te vullen. Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 7

8 Wat gebeurt er daarna? Selecteren van zorggebruikers voor screening In voorzieningen waar systematische audiometrische screening van alle bewoners onmogelijk is, kan de audioloog of logopedist via deze checklist samen met een begeleider bewoners selecteren die in aanmerking komen voor een gehoorscreening. Op basis van de gegevens van de checklist eventueel geluiden selecteren voor het gehooronderzoek Als de persoon bijvoorbeeld duidelijk en snel reageert op muziek, dan kan je gebruik maken van muziek bij het gehooronderzoek via gedragsobservatie. De gegevens van de checklist eventueel linken aan de resultaten van de gehooronderzoeken die werden uitgevoerd bij de zorggebruiker De resultaten van andere uitgevoerde onderzoeken kunnen de gegevens verkregen via de checklist bevestigen of tegenspreken. Spreken de onderzoeksresultaten elkaar tegen, dan kan objectief gehooronderzoek 1 eventueel meer duidelijkheid bieden. 1 Bij objectief gehooronderzoek is er geen medewerking van de persoon vereist. Bijlage 2b - Handleiding bij Checklist 8

Hoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN. Inleiding. Gehoorstoornissen. Soorten gehoorverlies

Hoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN. Inleiding. Gehoorstoornissen. Soorten gehoorverlies Hoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN Inleiding Een kan verschillende oorzaken hebben. De gevolgen en de behandeling van de stoornis hangen af van de oorzaak. Dit hoofdstuk beschrijft kort de soorten, de graden

Nadere informatie

PREVALENTIE EN DIAGNOSTIEK VAN SLECHTHORENDHEID BIJ PERSONEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING EN AUTISMESPECTRUMSTOORNIS

PREVALENTIE EN DIAGNOSTIEK VAN SLECHTHORENDHEID BIJ PERSONEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING EN AUTISMESPECTRUMSTOORNIS Utrecht 2 november 2007 PREVALENTIE EN DIAGNOSTIEK VAN SLECHTHORENDHEID BIJ PERSONEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING EN AUTISMESPECTRUMSTOORNIS CHRIS DE BAL DEP. LOGOPEDIE EN AUDIOLOGIE LESSIUS HOGESCHOOL

Nadere informatie

Gehoorproblemen bij kinderen met het Syndroom van Down perspectief van een onderzoeker en ouder

Gehoorproblemen bij kinderen met het Syndroom van Down perspectief van een onderzoeker en ouder Gehoorproblemen bij kinderen met het Syndroom van Down perspectief van een onderzoeker en ouder Henriëtte Koch Audiologisch Centrum UMC St Radboud Nijmegen John Langdon Down (1828-1896) Down (1866): The

Nadere informatie

Hoorzorg binnen een instelling

Hoorzorg binnen een instelling Hoorzorg binnen een instelling Ingrid Hertgers, logopedist/ M SEN logopedist s Heeren Loo Advisium Ermelo Marrianne van de Glind-Zwart, Logopedist/teamleider Pento AC Amersfoort s Heeren Loo Ermelo wonen

Nadere informatie

Audiometrie. Bij mensen met een verstandelijke beperking. Henriëtte Koch Audiologisch Centrum

Audiometrie. Bij mensen met een verstandelijke beperking. Henriëtte Koch Audiologisch Centrum Audiometrie Bij mensen met een verstandelijke beperking Henriëtte Koch Audiologisch Centrum Voorwaarden aan onderzoeker Affiniteit met de doelgroep Kunnen observeren Geduld, duidelijke structuur kunnen

Nadere informatie

Herkennen en behandelen MIGRAINE

Herkennen en behandelen MIGRAINE Herkennen en behandelen MIGRAINE MIGRAINE Is meer dan gewoon hoofdpijn Wat is migraine? Een migraineaanval is veel meer dan gewoon hoofdpijn, het is een hele verzameling verschijnselen waaronder zeer ernstige

Nadere informatie

"Een goede oude dag, zo doen wij dat..."

Een goede oude dag, zo doen wij dat... Slechter zien en slechter horen; kijk en luister naar de cliënt een goede oude dag, zo doen wij dat Conny van den Brand, logopediste Sara Clappers, gedragsdeskundige Inhoud Voorstellen Visus: - Visuele

Nadere informatie

Gehoordiagnostiek neonataal CASUS

Gehoordiagnostiek neonataal CASUS Gehoordiagnostiek neonataal CASUS Presentatie Nascholingsdag audiologen te Utrecht Vrijdag 17 maart 2006 Age Hoekstra klinisch fysicus-audioloog Audiologisch Centrum van de Prof. J.J. Groen Stichting Amersfoort

Nadere informatie

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus VOORMIDDAG Inleiding: doelstellingen Doelstelling 1 Doelstelling 3 Casusbespreking Praktische voorbereiding: Hoe gaan we het doen? Overzicht

Nadere informatie

Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking

Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking Prof. Dr. Ir. Ad Snik, Klinisch Fysicus en Audioloog,

Nadere informatie

Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest

Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest De pianostemmer Stemtechniek Aanleiding (zorgvraag Hans Troost) Hard of zacht, wat is het

Nadere informatie

Het gebruik en nut van gehoorbescherming

Het gebruik en nut van gehoorbescherming Het gebruik en nut van gehoorbescherming -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Gehoorbescherming

Nadere informatie

Wie zijn wij? Werkwijze

Wie zijn wij? Werkwijze Het SpraakTaalteam De ontwikkeling van taal en spraak verloopt niet bij alle kinderen vanzelfsprekend. Sommige kinderen zijn later met hun eerste woordjes, andere kinderen praten al snel maar zijn voor

Nadere informatie

Gehoor-en Spraak Centrum (GSC) Sophia Kinderziekenhuis

Gehoor-en Spraak Centrum (GSC) Sophia Kinderziekenhuis Gehoor-en Spraak Centrum (GSC) Sophia Kinderziekenhuis U en uw kind hebben een afspraak op het Gehoor- en Spraak Centrum (GSC) van de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde van het Erasmus MC - Sophia.

Nadere informatie

VWVJ. Karen Van Doorslaer Referatendag - 15/12/2006 ONTWIKKELING VAN STANDAARD GEHOORONDERZOEK IN HET CLB

VWVJ. Karen Van Doorslaer Referatendag - 15/12/2006 ONTWIKKELING VAN STANDAARD GEHOORONDERZOEK IN HET CLB ONTWIKKELING VAN STANDAARD VWVJ GEHOORONDERZOEK IN HET CLB Karen Van Doorslaer Referatendag - 15/12/2006 Inhoud 1. Het opstellen van een screeningsprogramma 2. Ontwikkeling van standaard GEHOOR : Afgelegde

Nadere informatie

Informatieavond leerkrachten en pedagogisch medewerkers van slechthorende kinderen. Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog 4 oktober 2012

Informatieavond leerkrachten en pedagogisch medewerkers van slechthorende kinderen. Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog 4 oktober 2012 Informatieavond leerkrachten en pedagogisch medewerkers van slechthorende kinderen Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog 4 oktober 2012 Programma 19.30 Opening en inleiding audiologie door: Yvonne Simis,

Nadere informatie

Cochleair implantaat

Cochleair implantaat hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Cochleair implantaat Vooronderzoeken UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde Cochleair implantaat: vooronderzoeken Voor de beslissing wordt genomen

Nadere informatie

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts

Nadere informatie

Dementie bij mensen met een verstandelijke beperking

Dementie bij mensen met een verstandelijke beperking Dementie bij mensen met een verstandelijke beperking In deze presentatie Kenmerken van mensen met een verstandelijke beperking (VB) Kenmerken van dementie bij mensen met een VB Herkennen van dementie bij

Nadere informatie

Lawaai en Horen. Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden.

Lawaai en Horen. Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden. Lawaai en Horen 4 Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden. Deze brochure is de vierde in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen.

Nadere informatie

Audiologische zorg na prenatale CMV infectie Yvonne Simis, Cas Smits, Theo Goverts

Audiologische zorg na prenatale CMV infectie Yvonne Simis, Cas Smits, Theo Goverts udiologische zorg na prenatale CMV infectie Yvonne Simis, Cas Smits, Theo Goverts 22 maart 2013 Zorg bij CMV in het C Eén virus Zeven kinderen Zeven routes van/naar het C Zeven trajecten binnen het C Prenataal

Nadere informatie

Toetsstation. Fluisterspraak

Toetsstation. Fluisterspraak Toetsstation Fluisterspraak Alg lgeme mene gegevens Classificatiecode(s) ICPC H Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is de fluisterspraaktest op correcte wijze uit te voeren en te interpreteren.

Nadere informatie

Wat het effect van een vraag is, hangt sterk af van het soort vraag. Hieronder volgen enkele soorten vragen, geïllustreerd met voorbeelden.

Wat het effect van een vraag is, hangt sterk af van het soort vraag. Hieronder volgen enkele soorten vragen, geïllustreerd met voorbeelden. Actief luisteren Om effectief te kunnen communiceren en de boodschap van een ander goed te begrijpen, is het belangrijk om de essentie te achterhalen. Je bent geneigd te denken dat je een ander wel begrijpt,

Nadere informatie

Naam kind: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: Geboortedatum Verzekering: Nummer:

Naam kind: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: Geboortedatum Verzekering: Nummer: Vragenlijst voor de deelnemers aan het MCG kamp ALGEMENE GEGEVENS Naam kind: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: Geboortedatum Verzekering: Nummer: In noodgevallen contact opnemen met: 1 e persoon

Nadere informatie

Vroegtijdige opsporing gehoorstoornissen in de leeftijd van 4-19 jaar

Vroegtijdige opsporing gehoorstoornissen in de leeftijd van 4-19 jaar Vroegtijdige opsporing gehoorstoornissen in de leeftijd van 4-19 jaar N. Uilenburg, A. Meuwese, P. Brienesse, Th. Goverts, G. Spaai & J. Meloen Noëlle Uilenburg NSDSK NVA Najaarsvergadering 2009 Onderdelen

Nadere informatie

Signaleren van verslikken bij mensen met een verstandelijke handicap. Annemarie Helder logopedist

Signaleren van verslikken bij mensen met een verstandelijke handicap. Annemarie Helder logopedist bij mensen met een verstandelijke handicap Annemarie Helder logopedist Even voorstellen. Annemarie Helder Ruim 25 jaar logopedist Werkervaring: speciaal onderwijs, revalidatie, zorg voor mensen met verstandelijke

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek. Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk.

Tevredenheidsonderzoek. Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk. Tevredenheidsonderzoek Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk. Stichting Buitengewoon leren & werken Prins Heerlijk Juni 2013 Stichting Buitengewoon

Nadere informatie

BDS-protocol JGZ-richtlijn Gehoor

BDS-protocol JGZ-richtlijn Gehoor BDS-protocol JGZ-richtlijn Gehoor Versie BDS: 3.2.3 Versie protocol: 1.0 Status: DEFINITIEF Dit BDS-protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten behoeve van de zorg voor het kind conform de meest

Nadere informatie

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid Exoomsequencing is een techniek voor erfelijkheidsonderzoek, die kan worden gebruikt om de oorzaak van erfelijke slechthorendheid

Nadere informatie

Identificatiegegevens. Algemene gegevens in verband met uw gehoor

Identificatiegegevens. Algemene gegevens in verband met uw gehoor Identificatiegegevens Achternaam : Voornaam : Geboortedatum : Algemene gegevens in verband met uw gehoor Heeft u ooit hoortoestellen gedragen? NEE JA Draagt u nu hoortoestellen? NEE JA Zo ja, rechts, links

Nadere informatie

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker :

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker : Signaallijst 1 : Lichamelijk functioneren Gezondheid Astma Epilepsie Eczeem Allergie Diabetes Zintuiglijke ontwikkeling Gezicht Gehoor Slaap Slaappatroon Hoeveelheid slaap Voeding Voedingspatroon Variatie

Nadere informatie

Instructie taakspecifieke vragenlijst + observatie

Instructie taakspecifieke vragenlijst + observatie Instructie taakspecifieke vragenlijst + observatie In tegenstelling tot de eerste vragenlijst is het doel van de taakspecifieke vragenlijst niet om over verschillende leersituaties heen het zelfregulerend

Nadere informatie

Prikkels in de groep!

Prikkels in de groep! Prikkels in de groep! Kijk op gedrag met een sensorische oorzaak Ingrid van der Heijden, Robert de Hoog, Sandra Stultiens-Houben, Inleiding Als leerkracht of groepsbegeleider herken je ze vast wel: kinderen

Nadere informatie

Stappenplan slechthorendheid

Stappenplan slechthorendheid Stappenplan slechthorendheid Opsporing en behandeling van gehoorproblemen bij zelfstandig wonende ouderen. Stap 1: Screenen op gehoorproblemen in de eerste lijn Kunt u, al dan niet met een gehoorapparaat,

Nadere informatie

Hoortoestelaanpassing bij kinderen met het Down Syndroom

Hoortoestelaanpassing bij kinderen met het Down Syndroom Hoortoestelaanpassing bij kinderen met het Down Syndroom Sander Ubbink klinisch fysicus audioloog i.o. academisch ziekenhuis Maastricht inhoud: prevalentie otologische problemen diagnostiek rehabilitatie

Nadere informatie

Verloop pieklatentie vs intensiteit

Verloop pieklatentie vs intensiteit Neonatale screening - OAE Audiometrie bij Jonge Kinderen Mogelijkheden en Valkuilen Arjan J Bosman Audiologisch Centrum UMC St Radboud Nijmegen Neonatale screening - ALGO Objectieve Diagnostiek Tympanometrie,

Nadere informatie

Age Hoekstra Dag der Akoepedie 19 april 2007 Groningen

Age Hoekstra Dag der Akoepedie 19 april 2007 Groningen Gehooronderzoek en hoortoestelaanpassing bij verstandelijk beperkten : enkele praktische aspecten Age Hoekstra Dag der Akoepedie 19 april 2007 Groningen Prevalentie slechthorendheid bij verstandelijk beperkten

Nadere informatie

Visusonderzoek in het buitengewoon onderwijs:

Visusonderzoek in het buitengewoon onderwijs: Visusonderzoek in het buitengewoon onderwijs: Uitvoerbaarheid van de Kay 3m Crowded test en de Ffooks Symbols test bij leerlingen met het syndroom van Down voor het CLB-visusonderzoek. Sigrid Jacobs Promotor:

Nadere informatie

ZieZo Observatiemethode Handleiding

ZieZo Observatiemethode Handleiding ZieZo Observatiemethode Handleiding Ellen Eelman Marjolein Kuiper Marieke Steendam Inhoud 1. Inleiding 3 1.1. Doel 3 1.2. Gebruikers 3 1.3. Samenstelling 3 2. Verantwoording 4 3. Visuele basisvaardigheden

Nadere informatie

Reflectiekaart. Wat moeten ze kunnen/kennen: Evacuatieregels toepassen bij brandalarm op school.

Reflectiekaart. Wat moeten ze kunnen/kennen: Evacuatieregels toepassen bij brandalarm op school. Reflectiekaart 3.2.7.15 Evacuatieregels toepassen bij brandalarm op school. Omschrijf wat kinderen volgens jou moeten kennen en kunnen Wat moeten ze kunnen/kennen: De kinderen zien in dat snel, kalm en

Nadere informatie

Slechthorendheid bij ouderen

Slechthorendheid bij ouderen Slechthorendheid bij ouderen Ir. T.T. Prinzen Klinisch fysicus-audioloog Pento Audiologisch Centrum Amersfoort Inhoud inleiding (anatomie en pathologie) soorten gehoorverlies hoe hoort een slechthorende?

Nadere informatie

Gehoorverlies bij kinderen

Gehoorverlies bij kinderen Libra Audiologie Gehoorverlies bij kinderen Onlangs heeft u de mededeling gekregen dat uw kind slechthorend is. Er komt dan ineens veel op u af, er zijn zoveel vragen te stellen en beslissingen te nemen.

Nadere informatie

Kenniscentrum Palliatieve Zorg Stichting Prisma

Kenniscentrum Palliatieve Zorg Stichting Prisma Kenniscentrum Palliatieve Zorg Stichting Prisma In deze presentatie Kenmerken van dementie Kenmerken van mensen met een verstandelijke beperking (VB) Kenmerken van dementie bij mensen met een VB Herkennen

Nadere informatie

Gehoorrevalidatie bij volwassenen via het Gehoor- en Spraakcentrum

Gehoorrevalidatie bij volwassenen via het Gehoor- en Spraakcentrum Gehoorrevalidatie bij volwassenen via het Gehoor- en Spraakcentrum Inhoudsopgave Recept hoortoestel 3 Uitkiezen van een audicien 3 Soorten hoortoestellen 4 Kosten en vergoeding 4 Proefperiode 5 Wennen

Nadere informatie

Audiologische diagnostiek en revalidatie. Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog

Audiologische diagnostiek en revalidatie. Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog Audiologische diagnostiek en revalidatie Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog Inhoud Werking van het gehoor Traject in het eerste jaar Aanmeldingen Diagnostiek Revalidatie Na het eerste jaar gehoorbeenketen

Nadere informatie

Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen

Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen Prof Dr Heleen Evenhuis Geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten Afd Huisartsgeneeskunde Erasmus MC Rotterdam

Nadere informatie

Communicatie. Els Ronsse. april 2008

Communicatie. Els Ronsse. april 2008 Communicatie Els Ronsse april 2008 Communicatie =? Boodschappen Heen en weer Coderen loopt bij mensen met autisme vaak fout Maar communicatie is meer. Relatiegericht Aandacht vragen Bevestiging geven Aanmoedigen

Nadere informatie

Stripverhalen komen tot leven (Les 2 van 2)

Stripverhalen komen tot leven (Les 2 van 2) (3 de graad) Stripverhalen komen tot leven (Les 2 van 2) (50 ) Doelen FOCUS: een personage vertolken, lettend op diens typerende kenmerken VVKBaO 3. Kinderen zijn verwonderd over de uitdrukkingsmogelijkheden

Nadere informatie

Identificatiegegevens. Algemene gegevens in verband met uw gehoor

Identificatiegegevens. Algemene gegevens in verband met uw gehoor Identificatiegegevens Achternaam : Voornaam : Geboortedatum : Algemene gegevens in verband met uw gehoor Heeft u ooit hoortoestellen gedragen? NEE JA Draagt u nu hoortoestellen? NEE JA Zo ja, rechts, links

Nadere informatie

Advies & behandeling. Meer informatie

Advies & behandeling. Meer informatie Meer informatie Voor meer informatie over wat Meriant u kan bieden, kunt u contact opnemen met onze medewerkers van de afdeling Zorgbemiddeling. Meriant advies & behandeling Heerenveen Marktweg 104 Postbus

Nadere informatie

De impact van gehoorverlies op familieleden. Onderzoek in opdracht van Specsavers Manuel Kaal december 2018

De impact van gehoorverlies op familieleden. Onderzoek in opdracht van Specsavers Manuel Kaal december 2018 De impact van gehoorverlies op familieleden Onderzoek in opdracht van Specsavers Manuel Kaal december 2018 1 Bepalen van de doelgroep Doelgroepbepaling (1) In dit onderzoek zijn we op zoek gegaan naar

Nadere informatie

Inleiding. Wat is afasie?

Inleiding. Wat is afasie? Afasie Inleiding De logopedist heeft bij u afasie geconstateerd. Afasie is een taalstoornis. In deze folder wordt u uitgelegd wat afasie is en hoe het ontstaat. Daarnaast kunt u lezen wat u, maar ook uw

Nadere informatie

WEGWIJS IN DE NIEUWE MUZIEKACTIVITEITEN

WEGWIJS IN DE NIEUWE MUZIEKACTIVITEITEN WEGWIJS IN DE NIEUWE GELUIDSNORMEN VOOR MUZIEKACTIVITEITEN 1 GELUID Geluid is een trilling die via een medium (lucht) wordt doorgegeven Geluid heeft bepaalde karakteristieken Geluidsdrukniveau L P = 10

Nadere informatie

Richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van slechthorendheid bij verstandelijk gehandicapten NVAVG

Richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van slechthorendheid bij verstandelijk gehandicapten NVAVG Richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van slechthorendheid bij verstandelijk gehandicapten NVAVG Nederlandse Vereniging voor Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten In samenwerking met: - Sectie

Nadere informatie

Het gehoor van mijn kind. Informatiebrochure

Het gehoor van mijn kind. Informatiebrochure Het gehoor van mijn kind Informatiebrochure Inhoud 1 Werking van het oor 4 2 Soorten gehoorverlies en behandeling 5 3 Hoe onderzoekt de arts het gehoor? 7 3.1 Oto-akoestische emissies (OAE) 7 3.2 BERA

Nadere informatie

Ontwikkelingsgerichte zorg en fysiotherapie

Ontwikkelingsgerichte zorg en fysiotherapie Ontwikkelingsgerichte zorg en fysiotherapie Een pasgeboren baby heeft tijd nodig om te wennen aan de omgeving buiten de vertrouwde, beschermende omgeving van de baarmoeder. Hij moet zelf gaan ademen en

Nadere informatie

Zo hoor ik. Een kijkje in het leven van jonge kinderen met gehoorverlies. www.nsdsk.nl

Zo hoor ik. Een kijkje in het leven van jonge kinderen met gehoorverlies. www.nsdsk.nl Zo Zo hoor ik Als een kind doof of slechthorend is, heeft dat vaak hoor grote impact op het gezin. Achter elk kind met gaat een verhaal schuil. Over de oorzaak, de onzekerheid, de zorgen, het onbegrip,

Nadere informatie

Wist je dat Eén op tien volwassenen last heeft van tinnitus?

Wist je dat Eén op tien volwassenen last heeft van tinnitus? Alles over tinnitus Iedereen heeft wel eens last van tinnitus of fluitende oren, maar voor sommige mensen is het een constante bron van ergernis. Hoeveel last u ook heeft, het is bij tinnitus bijna altijd

Nadere informatie

Kinderen met het downsyndroom

Kinderen met het downsyndroom Kinderen met het downsyndroom Ieder kind met het downsyndroom is uniek. Voor wie? In DeKinderkliniek is een poli bedoeld voor kinderen met het downsyndroom uit Almere en omgeving. De kinderen kunnen vanaf

Nadere informatie

WERKWIJZE AUDIOMETRIE

WERKWIJZE AUDIOMETRIE WERKWIJZE AUDIOMETRIE KATELIJNE VAN HOECK VLAAMSE WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG 2015 Inhoud 1. Wat gaan we doen?... 2 1.1 Aanbod 1 ste kleuterklas... 2 1.2 aanbod 2de kleuters

Nadere informatie

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3

Nadere informatie

Doorprikken trommelvlies en midden- oorbeluchtingsbuisjes plaatsen of verwijderen

Doorprikken trommelvlies en midden- oorbeluchtingsbuisjes plaatsen of verwijderen Sophia Kinderziekenhuis Doorprikken trommelvlies en midden- oorbeluchtingsbuisjes plaatsen of verwijderen Binnenkort komt u met uw kind naar het Erasmus MC - Sophia. De KNO-arts heeft het advies gegeven

Nadere informatie

Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh

Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh Even voorstellen o Nina Osterloh o logopedist en neurolinguïst o Vroegbehandeling Doof/Slechthorend

Nadere informatie

Wilhelmina Kinderziekenhuis. BERA-onderzoek (zonder narcose): een gehooronderzoek bij uw kind

Wilhelmina Kinderziekenhuis. BERA-onderzoek (zonder narcose): een gehooronderzoek bij uw kind Wilhelmina Kinderziekenhuis BERA-onderzoek (zonder narcose): een gehooronderzoek bij uw kind BERA-onderzoek: een gehooronderzoek bij uw kind Wat staat er in deze folder: BERA-onderzoek zonder narcose Wilt

Nadere informatie

lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer

lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer Wist je dat... onze oren blijven groeien, ook nadat de rest van ons lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer op een centimeter in vijftig jaar.

Nadere informatie

Observatielijst Groepsfunctioneren

Observatielijst Groepsfunctioneren Observatielijst Groepsfunctioneren Toelichting De Observatielijst Groepsfunctioneren is verdeeld in twee leeftijdscategorieën: kinderen tot 1,5 jaar en kinderen ouder dan 1,5 jaar. Met de lijst wordt de

Nadere informatie

ALS IEMAND DIE U KENT EEN GEHOORVERLIES HEEFT

ALS IEMAND DIE U KENT EEN GEHOORVERLIES HEEFT ALS IEMAND DIE U KENT EEN GEHOORVERLIES HEEFT Neem de eerste stap De gevolgen van gehoorverlies blijven niet beperkt tot de slechthorende alleen. Gehoorverlies heeft een behoorlijke invloed op familieleden,

Nadere informatie

magazines Deloitte Carros The Optimist

magazines Deloitte Carros The Optimist get noticed! magazines AmsterdamXXXL Porsche Deloitte Carros The Optimist brochures Gemeente Rotterdam Gemeente Rotterdam KPMG 3B Wonen VanDyck beddengoed Audi Notenboom Business School Pastoe webdesign

Nadere informatie

Goed horen met FM. Een gids voor praktische toepassingen. Life is on. www.phonak.nl

Goed horen met FM. Een gids voor praktische toepassingen. Life is on. www.phonak.nl Goed horen met FM Een gids voor praktische toepassingen Life is on We laten ons inspireren door de wensen van iedereen die vertrouwt op onze kennis, ideeën en zorg. Door op een creatieve manier de grenzen

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Jeugd 2015/2016

Cliëntervaringsonderzoek Jeugd 2015/2016 Cliëntervaringsonderzoek Jeugd 2015/2016 Rapportage Drunen, juli 2016 Jaap Heirman Inhoudsopgave Inleiding... 2 Aanleiding & onderzoeksdoel... 2 Vragenlijst... 2 Selectie respondenten... 3 Afname... 3

Nadere informatie

Met welke vragen. 2 Diagnostisch Centrum

Met welke vragen. 2 Diagnostisch Centrum REINAERDE Diagnostisch Centrum Onderzoek, advies en behandeling Iedereen wordt in het dagelijks leven wel eens geconfronteerd met zijn eigen mogelijkheden én onmogelijkheden. Als die onmogelijkheden uw

Nadere informatie

AANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN

AANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN AANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN PERSOONSGEGEVENS Naam... Voornamen... Roepnaam. Geb.datum: dag... maand... jaar... jongen meisje Straat, huisnummer... Postcode... Woonplaats...

Nadere informatie

Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden

Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden Communiceren doe je met zijn tweeën Deze folder is bedoeld voor de goedhorenden die in hun omgeving iemand kennen die slechthorend is, en voor slechthorenden

Nadere informatie

Gehooronderzoek. Figuur 1. Stemvork

Gehooronderzoek. Figuur 1. Stemvork Gehooronderzoek Als u met klachten over het gehoor bij een keel-, neus- en oor-arts (KNO-arts) komt, zal de arts een aantal vragen stellen om het probleem beter te kunnen begrijpen. De vragen hebben onder

Nadere informatie

Horen en ouder worden

Horen en ouder worden Horen en ouder worden dr.ir. N.J. Versfeld klinisch fysicus audioloog Universitair Audiologisch Centrum VUmc Amsterdam Ouderdomsslechthorendheid Ook wel presbyacusis genoemd Presbys : oud Akouein : horen

Nadere informatie

Tinnitus en arbeid. Een onderzoek naar de invloed van stressoren op tinnitus en de mogelijkheid tot werken

Tinnitus en arbeid. Een onderzoek naar de invloed van stressoren op tinnitus en de mogelijkheid tot werken Rijksuniversiteit Groningen Wetenschapswinkel Geneeskunde en Volksgezondheid Universitair Medisch Centrum Groningen Tinnitus en arbeid Een onderzoek naar de invloed van stressoren op tinnitus en de mogelijkheid

Nadere informatie

Formulier bewerken - [ Client tevredenheidsonderzoek januari 2013 ] - Google Documenten

Formulier bewerken - [ Client tevredenheidsonderzoek januari 2013 ] - Google Documenten 34 reacties Overzicht Complete reacties bekijken Datum 2013 7-2-2013 11-2-2013 11-2-2013 7-2-2013 14-2-2013 12-2-2013 12-2-2013 11-2-2013 2-2-2013 6-2-2013 6-2-2013 10-2-2013 10-2-2013 11-2-2013 5-2- De

Nadere informatie

Audiometrie bij kinderen. Melina Willems Sabine Sinnaeve

Audiometrie bij kinderen. Melina Willems Sabine Sinnaeve Audiometrie bij kinderen Melina Willems Sabine Sinnaeve Inhoud presentatie / TTT-sessie Terminologie Apparatuur / Aandachtspunten Invloed van de onderzoeksomgeving Klassikale voorbereiding Individuele

Nadere informatie

VRAGENLIJST LEVENSLOOP

VRAGENLIJST LEVENSLOOP VRAGENLIJST LEVENSLOOP VERTROUWELIJK Vragenlijst voor de familieleden van de bewoners van de afdeling psychogeriatrie. Onderwerp: voorgeschiedenis van de (toekomstige) bewoner Naam: Datum:. Gegevens verkregen

Nadere informatie

Liesbeth Mevissen. www.bsl.nl

Liesbeth Mevissen. www.bsl.nl Liesbeth Mevissen www.bsl.nl EMDR bij mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme Liesbeth Mevissen, klinisch psycholoog, EMDR supervisor 27 september 2013 l.mevissen@accare.nl verstandelijk

Nadere informatie

Assertiviteit. e-book

Assertiviteit. e-book Assertiviteit e-book Opkomen voor jezelf Welkom in dit E-book. We willen je informeren over het onderwerp: opkomen voor jezelf. Hierin komt naar voren hoe je dat makkelijker kunt maken voor jezelf. Hoe

Nadere informatie

WEGWIJS IN DE NIEUWE MUZIEKACTIVITEITEN

WEGWIJS IN DE NIEUWE MUZIEKACTIVITEITEN WEGWIJS IN DE NIEUWE GELUIDSNORMEN VOOR MUZIEKACTIVITEITEN 1 GELUID Geluid is een trilling die via een medium (lucht) wordt doorgegeven Geluid heeft bepaalde karakteristieken Geluidsdrukniveau L P = 10

Nadere informatie

Capaciteitenrapport Naam: Alexander de Vries Datum: 19 juni 2008

Capaciteitenrapport Naam: Alexander de Vries Datum: 19 juni 2008 Capaciteitenrapport Naam: Alexander de Vries Datum: 19 juni 2008 Capaciteitenrapport Dit Capaciteitenrapport laat de score zien van Alexander de Vries voor de Verify Capaciteiten Test. Als deze test zonder

Nadere informatie

Centrum voor diagnostiek van slechthorendheid bij kinderen

Centrum voor diagnostiek van slechthorendheid bij kinderen Centrum voor diagnostiek van slechthorendheid bij kinderen Sinds juni 2006 is in Nederland de gehoorscreening bij pasgeboren kinderen ingevoerd. Een vroege opsporing van gehoorverlies maakt het vroeg starten

Nadere informatie

CI De rol van de maatschappelijk werker. Agaath Dondorp Voorheen: Audiologisch Centrum / CI-team VUMC Dag der akoepedie 23 april 2009

CI De rol van de maatschappelijk werker. Agaath Dondorp Voorheen: Audiologisch Centrum / CI-team VUMC Dag der akoepedie 23 april 2009 CI De rol van de maatschappelijk werker Agaath Dondorp Voorheen: Audiologisch Centrum / CI-team VUMC Dag der akoepedie 23 april 2009 Rol maatschappelijk werker CI-team Selectiecriteria voor de maatschappelijk

Nadere informatie

Invuldatum leerling dossier: 1. School en leerling gegevens. 2. Gegevens leerling. Naam school adres Postcode en plaats

Invuldatum leerling dossier: 1. School en leerling gegevens. 2. Gegevens leerling. Naam school adres Postcode en plaats Leerling dossier dyslexie Om te kunnen bepalen of een leerling in aanmerking komt voor vergoeding van het onderzoek en de behandeling van ernstige enkelvoudige dyslexie, vragen wij aan school om onderstaand

Nadere informatie

Problemen in de prikkelverwerking op school. Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE

Problemen in de prikkelverwerking op school. Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE Problemen in de prikkelverwerking op school Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE Doel workshop Informatie geven vanuit de fysiotherapie over prikkelverwerking Voorbeelden vanuit de praktijk kort

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Gehandicaptenzorg Lichamelijk. Gehandicapten

Werkinstructies voor de CQI Gehandicaptenzorg Lichamelijk. Gehandicapten CQI zorg Werkinstructies voor de CQI zorg In de vernieuwde werkwijze kwaliteitskader zorg heeft pijler 2B betrekking op het meten van cliëntervaringen. De CQI zorg maakt geen deel uit van een instrumentenwaaier

Nadere informatie

Gezondheidsgevolgen van Laag Frequent Geluid. een selectie

Gezondheidsgevolgen van Laag Frequent Geluid. een selectie Gezondheidsgevolgen van Laag Frequent Geluid een selectie Delden, 29 november 2018 Sylvia van Manen, huisarts 1 1. Introductie 2. Achtergrond licht- en geluidgolven 3. Welke klachten rapporteren omwonenden?

Nadere informatie

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Risico op trisomie 21 Centrum Menselijke Erfelijkheid Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Hoewel de meeste baby s gezond zijn, heeft elke baby een kleine kans op een lichamelijke

Nadere informatie

Informatie. Downsyndroom Spreekuur 0-18 jaar

Informatie. Downsyndroom Spreekuur 0-18 jaar Informatie Downsyndroom Spreekuur 0-18 jaar Inleiding In het verzorgingsgebied van het Elkerliek ziekenhuis en ORO in Helmond is er een Downsyndroom spreekuur voor kinderen en jongeren van 0 18 jaar. Speciaal

Nadere informatie

LEREN LEREN WAT? HOE?

LEREN LEREN WAT? HOE? LEREN LEREN Bij leren leren ondersteunt de school je schoolse leren en biedt de school je methodieken om toe te passen in leersituaties buiten de school. Als school hebben we gekozen voor het VELOO-programma,

Nadere informatie

Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen

Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij één van de gesprekspartners

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Cochleaire Implantatie (CI)

Cochleaire Implantatie (CI) Cochleaire Implantatie (CI) Cochleaire Implantatie (CI) 1. Inleiding 3 2. Hoe wordt geluid in ons oor verwerkt? 3 3. Wat is een Cochleair Implantaat? 3 4. Wat kan een Cochleair Implantaat? 6 5. Procedure

Nadere informatie

Gezond ouder met een verstandelijke beperking: veranderde visie na het GOUD-onderzoek

Gezond ouder met een verstandelijke beperking: veranderde visie na het GOUD-onderzoek Gezond ouder met een verstandelijke beperking: veranderde visie na het GOUD-onderzoek Prof Dr Heleen Evenhuis Geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten Afd Huisartsgeneeskunde Erasmus MC Rotterdam Inleiding

Nadere informatie

Samenvatting van de enquête over de screening (53 reacties)

Samenvatting van de enquête over de screening (53 reacties) Samenvatting van de enquête over de screening (53 reacties) Juni 2014 Wat is de leeftijd van je leerling? jonger dan 13 4 8 13 5 9 14 17 32 15 12 23 16 3 6 17 10 19 18 1 2 19 1 2 ouder dan 19 0 0 Is de

Nadere informatie

Gehoorbescherming LAPPERRE_CONSUMENT_GEHOORBESCHERMING2017 NL02.indd 1 15/11/17 11:18

Gehoorbescherming LAPPERRE_CONSUMENT_GEHOORBESCHERMING2017 NL02.indd 1 15/11/17 11:18 Gehoorbescherming Muziekdoppen Beschermen je gehoor terwijl je toch blijft genieten van de muziek, dankzij de uitgekiende filters. PARTYPLUG Bij occasioneel gebruik MUSIC SAFE CLASSIC Bij occasioneel gebruik

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie