Aan de Gemeenteraad. Hierbij stellen wij u voor om in te stemmen met het document Mooi Maasdal.

Transcriptie

1 VOORSTEL tot instemming met het bestuurlijk document Mooi Maasdal. Geachte raad, Aan de Gemeenteraad VERGADERING GEMEENTERAAD d.d. 28 oktober 2013 AGENDA NR. III Hierbij stellen wij u voor om in te stemmen met het document Mooi Maasdal. AANLEIDING /PROBLEEMSTELLING De gebiedsontwikkeling Maasdal vormt één van de vier programmalijnen die zijn opgenomen in de uitvoeringsagenda van de Regiovisie Bergen, Gennep en Mook en Middelaar (BGMM). Deze programmalijn vormt een cruciale drager van de Regiovisie en is uitgewerkt in het document Mooi Maasdal dat ter goedkeuring aan u wordt aangeboden door de Stuurgroep Regiovisie. BELEIDSDOELSTELLING /BELEIDSKADER Het beleidskader wordt gevormd door de Regiovisie Bergen Gennep en Mook en Middelaar. De gebiedsontwikkeling Maasdal is hierin aangeduid als één van de sleutelprojecten. Beleidsmatig is aan de orde een integrale ontwikkeling van het Maasdal met het doel een bijdrage te leveren aan de hoogwaterveiligheid en de economische en landschappelijke ontwikkeling van het gebied. NADERE UITWERKING /OPLOSSING Met het voorliggende document Mooi Maasdal worden drie doelen voorgestaan: met realisme uitwerking geven aan de integrale ontwikkeling van het Maasdal, met daarbij een sterke focus op recreatie en toerisme; tegelijk creatief en optimaal beantwoorden aan de hoogwatertaakstelling conform het Landelijke Deltaplan en daarmee anticiperen op het Deltaplan Grote Rivieren; alle spelende belangen in kaart te hebben om die waar mogelijk te respecteren en verschillen in belangen te overbruggen. In het plan Mooi Maasdal heeft de Stuurgroep Regiovisie haar standpunt inzake de integrale gebiedsontwikkeling in en rond het Maasdal vastgelegd. Het is een op zichzelf staand bestuurlijk document dat grotendeels geënt is op het Masterplan Maasdal Noord Limburg, visie op regionale ontwikkeling en rivierverruiming (definitieve versie, juni 2013). Dit plan is in opdracht van de Stuurgroep vanaf begin 2012 voorbereid door een breed samengestelde ambtelijke projectgroep van Gemeenten, Provincie, Rijkswaterstaat en enkele andere instanties, daarin ondersteund door adviesbureau DLA+ te Groesbeek. De opdracht aan de projectgroep die het masterplan voorbereidde, was: het ontwikkelen van een integrale visie voor de gebiedsontwikkeling van het Maasdal. Deze dient te voldoen aan de hoogwatertaakstelling, maar ook recht te doen aan de ontwikkeling die vanuit de Regiovisie voor het Maasdal wenselijk wordt geacht. Qua hoogwaterstelling wordt met het plan beoogd nuanceringen aan te brengen ten aanzien van de eerder uitgevoerde studies Integrale Verkenning Maas 2 en QuickScan Zandmaas van Rijkswaterstaat. Deze studies bestuurlijk document Mooi Maasdal 1

2 waren vooral ingestoken op een maximale rivierkundige effectiviteit en minder op landschappelijke inpassing en toeristisch en agrarisch (mede-)gebruik. In het document Mooi Maasdal wordt in hoofdstuk 2 allereerst een visie op het Maasdal van de toekomst geformuleerd. Deze visie is grotendeels ontleend aan het Masterplan Maasdal. Basis voor deze visie vormen de schetsen in dit Masterplan van het actueel landschap en van het gebruik van het landschap. De visie op de integrale gebiedsontwikkeling van het Maasdal vindt in hoge mate steun bij tal van stakeholders, behalve daar waar het gaat over de maatregelen in het kader van de hoogwaterveiligheid. Over deze maatregelen zijn twee alternatieve visies aangereikt namelijk door de LLTB en door Teunesen Zand en Grint. Ten aanzien van de hoogwatermaatregelen heeft de Stuurgroep een eindafweging gemaakt op basis van de drie alternatieven: het Masterplan Maasdal, het alternatief van de LLTB en dat van Teunesen. De conclusies hiervan vormen een rode draad door het hele document. Verder worden in Mooi Maasdal twee typen plannen onderscheiden. In Hoofdstuk 3 wordt het Meerjarenplan Maasdal geschetst. Het bevat al die elementen uit het Masterplan Maasdal, die los staan van de hoogwatermaatregelen en gericht zijn op de overige ontwikkelingen van het Maasdal, die bij wijze van spreken morgen ter hand kunnen worden genomen: van fysieke verbindingen en landbouw tot toerisme en recreatie, zorg en wonen. In het Masterplan Maasdal worden bovendien nog vele andere initiatieven voorgesteld, die zich evenwel uitstrekken over het gehele plangebied en niet louter het Maasdal betreffen, maar wel kunnen worden meegenomen in een samen te stellen uitvoeringsplan. Hoofdstuk 4 is gewijd aan het Plan Hoogwaterveiligheid Het plan bevat in totaal zeven deelplannen, die aan Limburgse zijde van de Maas worden gezien als bijdrage aan de Taakstelling Hoogwaterveiligheid en input voor het Deltaplan Grote Rivieren 2050/2100. Aan Brabantse zijde worden vijf maatregelen voorgesteld/gerealiseerd, die het plan voor de gewenste waterveiligheid compleet maken. De Taakstelling Hoogwaterveiligheid wordt gerealiseerd door een samenspel van maatregelen over het gehele Maastraject van Eijsden tot aan Hoek van Holland. De gemaakte keuzes in het kader van de hoogwaterveiligheid vormen de basis voor de overige ontwikkelingen, die in het Masterplan Maasdal als kansen worden gezien voor verbetering van welvaart en omgevingskwaliteit. In het Plan Hoogwaterveiligheid 2013 worden tevens de rivierkundige en overige effecten (voor o.a. de landbouw) weergegeven. Onafhankelijke adviezen van Arcadis en RiQuest/AHA hebben gezorgd voor een objectieve rekenkundige basis op grond waarvan conclusies worden getrokken en keuzes gemaakt kunnen worden. Het document Mooi Maasdal eindigt met Hoofdstuk 5: een bondige opsomming van voorstellen, die de Stuurgroep Regiovisie doet aan de colleges van Burgemeester en Wethouders. Voorstellen gemeente Gennep a. Voorstellen in het kader van het Meerjarenplan Maasdal Een deel van de voorstellen is specifiek gerelateerd aan het Maasdal en een deel heeft meer betrekking op de regio als geheel. Voorstellen die aansluiten bij beleidsuitgangspunten van de gemeente Gennep (vanuit de toeristische optiek) zijn onder andere: Het realiseren van een aaneengesloten Maasdalroute, voor zowel fietsers als wandelaars bestuurlijk document Mooi Maasdal 2

3 Het optimaliseren van bestaande aanlegkades voor de toerist op het water Het meer zichtbaar maken van het Maasdal vanuit de N271 voor het publiek Het voortgaan met het natuurvriendelijk maken van de Maasoevers Een toeristisch-recreatieve ontwikkeling op de locatie voormalige steenfabriek in Milsbeek De ontwikkeling van waterpendeldiensten voor bewoners en toeristen in de zomer. De realisering van een netwerk van struin- en ruiterpaden in het Maasdal Verbetering van de ecologische functies van beken die uitstromen in de Maas Vermarkting en intensivering van de productie van streekeigen producten Vermarkting van het unieke karakter van het Maasdal zowel ecologisch als cultuurhistorisch Het is de bedoeling dit soort maatregelen het komende jaar samen met ondernemers nader uit te werken in een uitvoeringsplan. b. Voorstellen in het kader van het Plan Hoogwaterveiligheid 2013 (Gemeente Gennep) Het gaat hier om maatregelen (op de langere termijn) als bijdrage aan de Taakstelling Hoogwaterveiligheid en input voor het Deltaplan Grote Rivieren 2050/2100. In het plan Mooi Maasdal zijn twee hoogwatermaatregelen opgenomen die betrekking hebben op het grondgebied van de gemeente Gennep. Daarbij gaat het om een te treffen maatregel in het gebied Maaskemp en een te treffen maatregel in de uiterwaarden van de Maas ter hoogte van de kern Heijen en het gebied Diekendaal. De twee maatregelen zijn de voorkeursvarianten van de Stuurgroep Regiovisie. Zij zijn tot stand gekomen door het vergelijken van de suggesties in het Masterplan Maasdal en die van de LLTB en Teunesen Zand en Grint. Berekeningen van Arcadis hebben uitgewezen dat de twee gekozen maatregelen een wezenlijke bijdrage leveren aan de hoogwaterveiligheid waarvoor Noord Limburg aan de lat staat. De stuurgroep heeft de oorspronkelijke maatregelen (die grootschaliger van karakter waren) zodanig aan laten passen dat er minder beslag wordt gelegd op agrarisch en cultuurhistorisch waardevolle gronden en toch de nodige hydraulische effecten worden gerealiseerd. Maatregel 1: De Maaskemp In het Masterplan Maasdal wordt uitgegaan van een kleinschalige meestromende hoogwatergeul in het gebied Maaskemp met een beperkt hydraulisch effect. Het Plan Teunesen voorziet in een grootschalige ontgraving van het gebied. Bij de voorkeursvariant van de stuurgroep (opgenomen in het plan Mooi Maasdal) gaat het om een tussenvariant: wel een stevige ontgraving (in de vorm van een nevengeul). Deze ontgraving is echter beduidend minder ingrijpend dan die in het Plan Teunesen, terwijl er toch sprake is van een positieve bijdrage aan de hoogwaterveiligheid. De voorkeur van de stuurgroep heeft met name te maken met de hoge cultuurhistorisch waarde van het gebied. De stuurgroep vindt het van eminent belang die waarden grotendeels te behouden en door ontwikkeling nog meer beleefbaar te maken. Realisering van de voorkeursvariant zou wat de stuurgroep betreft niet alleen moeten leiden tot meer hoogwaterveiligheid, maar ook tot meer toeristische aantrekkelijkheid van het gebied. Dit zou bijvoorbeeld gerealiseerd kunnen worden door de aanleg van een jachthaven en het tot stand brengen van een meer directe verbinding van het bestuurlijk document Mooi Maasdal 3

4 stadje Gennep met de Maas. In combinatie met het meer beleefbaar maken van de cultuurhistorische waarde van het gebied vormt de realisering van de nevengeul van de Maaskemp een kans om Gennep toeristisch gezien nog meer op de kaart te zetten. De tussenvariant, waar de Stuurgroep voor kiest, sluit aan bij de plannen die in het verleden voor de ontwikkeling van het gebied Maaskemp in het kader van het Masterplan Genneperhuis werden ontwikkeld. Maatregel 2: Heijen/Diekendaal In het Masterplan Maasdal zijn voor de uiterwaarden van de Maas ter hoogte van Heijen twee ontwerpen uitgewerkt. Die hebben respectievelijk te maken met het (gedeeltelijk) afgraven van het Zuider- en het Noordereiland en met het aanleggen van een recreatieplas ter hoogte van Diekendaal. Het Plan Teunesen voorziet in hetzelfde gebied in de aanleg van de uitbreiding van de Haven in Heijen en de aanleg van een zeer forse hoogwatergeul tussen Afferden en Heijen. Het plan bevat geen maatregelen op de Maaseilanden (waardoor landbouwgrond wordt gespaard). De stuurgroep kiest voor de variant die is opgenomen in het plan Teunesen met name vanwege de beperktere gevolgen voor de agrarische sector (minder beslag op landbouwgrond) en vanwege de grotere hydraulische effecten. Een neveneffect van de verwerkelijking van deze variant vormt de mogelijkheid om de haven in Heijen uit te breiden en de realisering van hoogwaterveiligheid desgewenst te koppelen aan de versterking van de economische infrastructuur van de gemeente bestuurlijk document Mooi Maasdal 4

5 COMMUNICATIEPARAGRAAF Evenals bij de totstandkoming van de Regiovisie zijn bij de voorbereiding van het Masterplan Maasdal alle relevante instanties en organisaties betrokken geweest en bovendien vele vertegenwoordigers van het (toeristische) bedrijfsleven, de landbouwsector, de natuur- en landschapssector, dorps- en wijkraden enzovoort. Dit is uitgemond in een plan dat kan rekenen op hoge mate van maatschappelijk draagvlak en steun van een groot aantal stakeholders. Het verdient aanbeveling om zorgvuldig te communiceren over dit advies en het besluit dat er uit voortvloeit; met name vanwege de mogelijke ruimtelijke gevolgen van de hoogwatermaatregelen die op grond van het plan worden voorgesteld. Het programmabureau zou zo snel mogelijk na besluitvorming door de drie gemeenten een persconferentie moeten beleggen om te voorkomen dat de plannen zonder gedegen toelichting publiek worden. In verband met vakanties kan het programmabureau dit pas oppakken na de 17 de september. Hierop zal vanuit de gezamenlijke gemeenten worden ingezet. Intern wordt de besluitvorming in ieder geval via intranet bekend gemaakt. De direct betrokken collega s zullen een afschrift krijgen van het besluit van het college en een digitale versie van het plan Mooi Maasdal. JURIDISCHE PARAGRAAF De voorbereidingsprocedure van het Masterplan Maasdal heeft niet voorzien in een inspraaken bezwaarmogelijkheid voor individuele burgers en andere belanghebbenden. De gelegenheid voor een dergelijke belangenafweging is aan de orde in latere fases van bestuurlijk document Mooi Maasdal 5

6 uitwerking zodra er rechtsgevolgen in het geding zijn. Een individuele belangenafweging zal deel uitmaken van hieraan gerelateerde formeel-juridische procedures, specifiek in het kader van het regioproces Nationaal Deltaplan (2014), (inter-) gemeentelijke structuurvisies, bestemmingsplannen e.d. Pas dan bevatten de besluiten ook rechten en plichten. Het voorliggende beslisdocument heeft die status niet. Het heeft wel de status van een bestuurlijk plan, waarin tevens een integrale afweging plaats vindt van de verschillende visies over de inrichting van de hoogwatermaatregelen en keuzes worden gemaakt. FINANCIËLE PARAGRAAF Niet van toepassing. Het gaat om een visiedocument dat pas in de toekomst financiële implicaties heeft. OVERIGE De landschappelijke gevolgen van de twee voorgestelde ingrepen in het Maasdal zijn (noodzakelijkerwijs) groot. De ingrepen hebben een belangrijke toegevoegde waarde in het kader van de hoogwaterveiligheid waaraan ook de gemeente Gennep een bijdrage moet leveren. Het is een uitdaging om bij de uitwerking van de twee maatregelen de ambitie om de ontwikkeling van het Maasdal integraal ter hand te nemen, overeind te houden. Dit betekent dat er bij de planontwikkeling nadrukkelijk gestreefd zou moeten worden naar het genereren van de nodige economische en landschappelijke spin-off. VOORSTEL 1. In te stemmen om samen met ondernemers na 1 december 2013 over te gaan tot het uitwerken van het Meerjarenplan Maasdal om te komen tot een uitvoeringsprogramma; 2. In te stemmen met het Plan Hoogwaterveiligheid 2013 en daarmee met de desbetreffende maatregelen binnen de gemeente Gennep zijnde: * het plan Maaskemp van de Stuurgroep Regiovisie (kaart 7); en * de Hoogwatergeul Heijen/Afferden uit het Plan Teunesen (kaart 10). Afd. LO, nr. 2013/3608 Gennep, 17 september 2013 Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Gennep, Dhr. P.J.H.M. de Koning, burgemeester Mevr. J.M. Nijland, secretaris Bij dit raadsvoorstel liggen de volgende stukken ter inzage: - Bestuurlijk document Mooi Maasdal - Maasdal-noord 2013: alternatieven voor een gebiedsplan in beeld gebracht (RiQuest) - Masterplan Maasdal bestuurlijk document Mooi Maasdal 6

7 Afd. LO, nr. 2013/3608 De gemeenteraad van de gemeente Gennep: gelet op het besluit van burgemeester en wethouders van Gennep d.d. 17 september 2013; gehoord de commissie Ruimte en Economie d.d. 7 oktober 2013; Besluit: 1. In te stemmen om samen met ondernemers na 1 december 2013 over te gaan tot het uitwerken van het Meerjarenplan Maasdal om te komen tot een uitvoeringsprogramma; 2. In te stemmen met het Plan Hoogwaterveiligheid 2013 en daarmee met de desbetreffende maatregelen binnen de gemeente Gennep zijnde: * het plan Maaskemp van de Stuurgroep Regiovisie (kaart 7); en * de Hoogwatergeul Heijen/Afferden uit het Plan Teunesen (kaart 9). Aldus besloten in de openbare vergadering van 28 oktober De raad voornoemd,, voorzitter, griffier bestuurlijk document Mooi Maasdal 7