Aanbevelingen voor het duurzaam inkopen van desktop-pc s. Leidraad versie 1.1

Transcriptie

1 Aanbevelingen voor het duurzaam inkopen van desktop-pc s Leidraad versie 1.1

2 Colofon Uitgever: BITKOM Bundesverband Informationswirtschaft, Telekommunikation und neue Medien e. V. Albrechtstraße 10 A D Berlin-Mitte Tel.: +49 (0) Fax: +49 (0) bitkom@bitkom.org Umweltbundesamt Wörlitzer Platz 1 D Dessau-Roßlau Tel.: +49 (0) Fax: +49 (0) info@umweltbundesamt.de Beschaffungsamt des Bundesministeriums des Innern Sankt Augustiner Str. 86 D Bonn Tel.: +49 (0) Fax: +49 (0) itk-beschaffung@bescha.bund.de Contactpersonen: Isabel Richter, tel.: +49 (0) , i.richter@bitkom.org David Hartmann, tel.: +49 (0) , david.hartmann@uba.de Michael Unger, tel.: +49 (0) , michael.unger@bescha.bund.de Redactie: Vormgeving/lay-out: Copyright: Isabel Richter (BITKOM) Design Bureau kokliko/anna Müller-Rosenberger (BITKOM) BITKOM/Umweltbundesamt/Beschaffungsamt des Bundesministeriums des Innern 2009, versie 1.1 (uitgave juni 2009)

3 Aanbevelingen voor het duurzaam inkopen van desktop-pc s Leidraad versie 1.1

4 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Verlenging van de levensduur, terugname en hergebruik Modulaire opbouw Op voorraad houden van reserveonderdelen Markering van kunststof onderdelen > 25 g Gratis inleveren van oude ICT-apparatuur 5 2 Energie Energy Star Energiebeheer Aan- en uitschakelaar 7 3 Geluidsemissies Begrenzing van het geluidsniveau conform ITI TC Begrenzing van het geluidsniveau conform Der Blaue Engel (Duits milieukeurmerk)4 8 4 Materiaaleigenschappen/eisen met betrekking tot de gebruikte stoffen Uitsluiting van bepaalde halogeenverbindingen Uitsluiting van bepaalde stoffen Verpakking 9 5 Verklaringen van de fabrikant, testrapporten en gebruikersinformatie 10 Bijlage 11 Dankbetuigingen

5 Inleiding Inleiding Deze leidraad is door een werkgroep van het Beschaffungsamt des Bundesministeriums des Innern (inkoopbureau van het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken), het Bundesverband Informationswirtschaft, Telekommunikation und neue Medien e.v. (BITKOM) (Duitse bond voor informatica, telecommunicatie en nieuwe media), het Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (BMU) (Duitse ministerie voor Milieu, Natuurbescherming en Reactorveiligheid) en het Umweltbundesamt (UBA) (Duitse landelijke milieudienst) opgesteld. Dit document heeft tot doel om overheidsdiensten van landelijke overheden, deelstaten en gemeenten, maar ook inkopers van bedrijven en non-profitorganisaties zoals kerken en verenigingen, op een betrouwbare en begrijpelijke manier te helpen om bij de aankoop van desktop-pc s rekening te houden met milieuaspecten. De bescherming van het milieu is een van de belangrijkste taken van onze tijd. De ICT-branche kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Naast vragen over bijvoorbeeld het energieverbruik en de emissie van broeikasgassen moeten uit milieuoogpunt echter nog andere aspecten worden bekeken. Daarbij moet worden gedacht aan het ontzien van natuurlijke hulpbronnen door de doelmatigheid van het materiaalgebruik te verhogen, aan de bescherming van de gezondheid door de akoestische emissies te verminderen of het reduceren van het aandeel van milieurelevante stoffen. In dit verband worden zowel van de producenten als van de inkopers op ICT-gebied inspanningen gevraagd: van de producenten, door het ontwikkelen en aanbieden van producten die efficiënt met energie en hulpbronnen omgaan en van de inkopers, door ook daadwerkelijk naar de milieuvriendelijke producten te vragen en zo een doorbraak in de markt tot stand te brengen. Beide partijen leveren een wezenlijke bijdrage aan het realiseren van duurzame productie- en consumptiepatronen en zijn nauw met elkaar verbonden. Deze leidraad is bedoeld voor de kant van de kopers: daarbij spelen de inkooporganisaties van de overheid een sleutelrol, aangezien de landelijke overheid, deelstaten en gemeenten met jaarlijkse uitgaven van in totaal ca. 250 miljard euro (waarvan 17 miljard euro voor ICT-producten) een enorm marktpotentieel bezitten. Dit marktpotentieel moet doelgericht worden ingezet om de vraag naar milieuvriendelijke producten te vergroten, om technische en systematische innovaties te stimuleren en milieuontlastende effecten, zoals voor de CO2-uitstoot, het energieverbruik of het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, te realiseren. De Duitse regering heeft bovendien, in het kader van de nationale duurzaamheidsstrategie, gekozen voor een voorbeeldfunctie bij het inkoopbeleid van overheidsdiensten. Het volgen van deze doelstelling gaat bij de inkoopprocedures in de dagelijkse praktijk echter dikwijls gepaard met de nodige problemen. Er bestaat veel onduidelijkheid over de manier waarop de nogal abstracte milieudoelstellingen concreet, inclusief streefwaarden en eisen ten aanzien van de bewijsvoering, naar de praktijk kunnen worden vertaald. Door het van kracht worden van het algemene bestuursvoorschrift voor de aankoop van energiezuinige producten en diensten1 op 24 januari 2008 en de nieuwe versie van de Energy Star-verordening2 op 4 maart 2008 mag bovendien worden verwacht dat medewerkers een enorme behoefte aan extra advies en informatie zullen krijgen

6 Inleiding Daarom hebben het inkoopbureau van het BMI, de BIT- KOM, het BMU en het UBA in het kader van de nationale dialoog voor het stimuleren van duurzame consumptieen productiepatronen de handen ineen geslagen om gezamenlijke adviezen voor de milieuvriendelijke inkoop van geselecteerde productgroepen binnen de ICT op te stellen. De aanbevelingen richten zich daarbij op vijf basisprincipes, die op pagina 10 zijn samengevat. Deze leidraad is in de laatst bijgewerkte versie online beschikbaar op 4

7 1 Verlenging van de levensduur, terugname en hergebruik 1 Verlenging van de levensduur, terugname en hergebruik Milieuvriendelijke productiemethoden zijn van doorslaggevend belang voor een lange levensduur van een product. Door een modulaire opbouw kunnen de functies en de capaciteit eenvoudig worden uitgebreid en eventueel noodzakelijke reparaties gemakkelijk worden uitgevoerd. Bovendien kunnen daardoor bij de recycling van het product veel onderdelen opnieuw worden gebruikt. 1.2 Op voorraad houden van reserveonderdelen Mechanische reserveonderdelen, die bij normaal gebruik nodig kunnen zijn (bijv. HDD, DVD), zijn minimaal 5 jaar na levering nog beschikbaar. Componenten/onderdelen die regelmatig een langere levensduur hebben dan het product zelf, hoeven niet als reserveonderdeel op voorraad te worden gehouden. 1.1 Modulaire opbouw De systeemeenheid is modulair opgebouwd, zodat componenten zonder speciaal gereedschap vervangen c.q. aangepast kunnen worden, met name: Werkgeheugen Harde schijf Stations Eventuele uitbreidingskaarten (grafische, audio-, netwerkkaarten etc.) en CPU Beoordeling Verklaring van de fabrikant met verwijzing naar de technische specificatie (overeenkomstig de leidraad Productneutrale aanbesteding, hoofdstuk 4) Beoordeling Verklaring van de fabrikant 1.3 Markering van kunststof onderdelen > 25 g Kunststof onderdelen met een gewicht van meer dan 25 gram zijn overeenkomstig ISO 11469:2000 permanent gemarkeerd. Beoordeling Verklaring van de fabrikant 1.4 Gratis inleveren van oude ICTapparatuur Apparaten moeten op verzoek van de klant gratis worden teruggenomen op een door de bieder aangegeven inzamelpunt overeenkomstig de Duitse wet op elektrische en elektronische apparatuur (ElektroG) 10 lid 2. Uitsluiting Verklaring van de fabrikant 5

8 2 Energie 2 Energie Bij het beoordelen van de levenscyclus van een pc vormt de energiezuinige werking de belangrijkste component met het grootste besparingspotentieel. Energiezuinige apparaten helpen geld te besparen en de CO 2 -uitstoot te verminderen. 2.1 Energy Star Het apparaat voldoet volledig aan de eisen van het Energy Star-programma voor computers dat op het apparaat van toepassing is. Actuele eisen van Energy Star 4.0 (geldig tot juni 2009): Uitstand (Engels: off mode), bijv. ACPI S5-modus: 2,0 W Wake on LAN uitgeschakeld 2,7 W Wake on LAN ingeschakeld zgn. slaapmodus, bijv. ACPI S3-modus: 4,0 W Wake on LAN uitgeschakeld 4,7 W Wake on LAN ingeschakeld Inactief (Engels: idle state), bijv. ACPI S0 inactieve modus: Categorie A: 50,0 W Categorie B: 65,0 W Categorie C: 95,0 W Eisen aan ingebouwde voedingen (voor zover inbegrepen): Rendement van minimaal 80% bij een belasting van 20%, 50% en 100% Vermogensfactor > 0,9 bij 100% belasting Eisen aan externe voedingen (voor zover inbegrepen): Bijbehorende externe voedingen moeten voldoen aan de eisen van Energy Star voor externe AC/AC-voedingen en AC/DC-voedingen (versie 1.1, tier 1) 3. Actuele eisen van Energy Star v5.0 voor desktop-pc s (geldig vanaf juli 2009): Typical Energy Consumption (TEC) (typisch energieverbruik): Categorie A: 148,0 kwh Categorie B: 175,0 kwh Categorie C: 209,0 kwh Categorie D: 234,0 kwh De TEC-waarde geeft het gemiddelde jaarlijkse energieverbruik van het betreffende apparaat weer. Dit wordt gemeten in kilowattuur (kwh), waarbij wordt uitgegaan van een veronderstelde typische gebruikscyclus. Optioneel kan bij de TEC nog worden opgeteld: 1 kwh voor iedere GB aan werkgeheugen die boven de basiswaarde ligt (basiswaarde = 2 GB voor de categorieën A-C, 4 GB voor categorie D) 25 kwh voor extra intern geheugen, bijv. voor een extra harde schijf 35 kwh (categorie A-B, framebuffer (videogeheugen) 128-bit) c.q. 50 kwh (categorie A-D, framebuffer (videogeheugen) > 128-bit) voor Premium grafische kaarten De actuele criteria zijn te vinden op Uitsluiting 1. Verklaring van de fabrikant en 2. Testrapport conform het testvoorschrift van Energy Star v4.0 of een document dat onderstaande gegevens bevat: Naam van het keuringslaboratorium (extern of bedrijfsintern keuringsinstituut) Handtekening van de geautoriseerde persoon van het laboratorium (bijv. het hoofd van het laboratorium) Bevestiging van het voldoen aan de energiewaarden conform de eisen volgens 2.1 Testrapport of document uitsluitend op aanvraag voorafgaand aan gunning (zie ook het kader op pagina 9)

9 2 Energie 2.2 Energiebeheer 2.3 Aan- en uitschakelaar Het apparaat wordt geleverd met geactiveerd energiebeheer volgens het van toepassing zijnde Energy Star-programma. Actuele eisen van Energy Star v.4 en v.5: De slaapmodus van de monitor moet bij levering zo zijn ingesteld dat deze wordt ingeschakeld als de gebruiker de monitor 15 minuten lang niet heeft gebruikt. De slaapmodus van alle apparaten, met uitzondering van servers met desktopomgeving, moet bij levering zo zijn ingesteld dat deze wordt ingeschakeld als de gebruiker het apparaat 30 minuten lang niet heeft gebruikt. Het apparaat moet een ACPI-conform besturingssysteem ondersteunen. Het moet zijn voorzien van een aan- en uitschakelaar. Deze moet aan de voorkant van het apparaat zijn geplaatst. Door deze te gebruiken moet het apparaat minimaal in de uitstand (ACPI S5 of vergelijkbaar) kunnen worden geschakeld. Uitsluiting Verklaring van de fabrikant Uitsluiting Verklaring van de fabrikant Verdere besparingsmogelijkheden met betrekking tot het energieverbruik Veel apparaten zijn niet voorzien van een stroomschakelaar waarmee het apparaat volledig los van het elektriciteitsnet kan worden geschakeld. Deze apparaten blijven energie verbruiken, ook al lijkt het alsof ze zijn uitgeschakeld. Er zijn drie mogelijkheden om het stroomverbruik verder te reduceren: Het stroomverbruik kan tot nul worden teruggebracht door de stekker van de computer uit het stopcontact te trekken nadat het apparaat is uitgeschakeld. Dit kan eventueel ook met behulp van een handmatig uit te schakelen stekkerdoos worden bereikt. In beide gevallen moet er rekening mee worden gehouden dat het dan niet mogelijk is voor bepaalde toepassingen zoals voor updates toegang te krijgen tot de pc. Dit kan echter met organisatorische maatregelen worden opgelost. Een derde mogelijkheid bestaat uit het gebruik van stekkerdozen volgens het master/slave-principe als meerdere apparaten (bijv. pc, monitor, printer) gelijktijdig moeten kunnen worden gebruikt. Als de op het master-stopcontact aangesloten verbruiker (meestal de pc) in- of uitgeschakeld wordt, worden ook de slave-stopcontacten automatisch in- of uitgeschakeld. Naast het voordeel van een groter gebruiksgemak blijft de toegang tot de pc voor noodzakelijke toepassingen zoals voor updates mogelijk. Met een master/slave-stekkerdoos kan echter geen stroomverbruik van 0 watt worden bereikt, aangezien de stekkerdoos zelf ook een bepaalde hoeveelheid stroom (ca. 1 watt) verbruikt. Bovendien zijn master/slave-stekkerdozen aanzienlijk duurder in aanschaf dan eenvoudige, handmatig uitschakelbare stekkerdozen. 7

10 3 Geluidsemissies 3 Geluidsemissies Bij apparaten die in de onmiddellijke nabijheid van een werkplek staan, is een zo stil mogelijke werking van groot belang. Geluidsarme apparaten dragen bij aan het beschermen van de gezondheid. Het gegarandeerde geluidsniveau moet op basis van EN ISO 7779:2001 in combinatie met ISO 9296:1988 zijn bepaald en in db(a) worden aangegeven. (Als alternatief mag de waarde ook in B(A) worden aangegeven, aangezien 1 B(A) overeenkomt met 10 db(a), als deze waarde met twee decimalen wordt weergegeven.) 3.1 Begrenzing van het geluidsniveau conform ITI TC6 Wanneer het apparaat niet wordt gebruikt komt deze waarde niet boven de 45 db(a) en tijdens het gebruik (inschakelen van de harde schijf) niet boven de 48 db(a). Uitsluiting 1. Verklaring van de fabrikant en 2. Testrapport conform ISO 7779, opgesteld door een volgens ISO geaccrediteerde instantie, of een document dat onderstaande gegevens bevat: Naam van het keuringslaboratorium (extern of bedrijfsintern keuringsinstituut) Accreditatiebewijs van het keuringslaboratorium conform ISO voor metingen conform ISO 7779 Handtekening van de geautoriseerde persoon van het laboratorium (bijv. het hoofd van het laboratorium) Geluidsniveaus 3.2 Begrenzing van het geluidsniveau conform Der Blaue Engel (Duits milieukeurmerk) 4 Wanneer de pc niet wordt gebruikt komt deze waarde niet boven de 40 db(a) en tijdens het gebruik (inschakelen van de harde schijf) niet boven de 44 db(a). Beoordeling 1. Verklaring van de fabrikant en 2. Testrapport conform ISO 7779, opgesteld door een volgens ISO geaccrediteerde instantie, of een document dat onderstaande gegevens bevat: Naam van het keuringslaboratorium (extern of bedrijfsintern keuringsinstituut) Accreditatiebewijs van het keuringslaboratorium conform ISO voor metingen conform ISO 7779 Handtekening van de geautoriseerde persoon van het laboratorium (bijv. het hoofd van het laboratorium) Geluidsniveaus Testrapport of document uitsluitend op aanvraag voorafgaand aan gunning (zie ook het kader op pagina 9) Testrapport of document uitsluitend op aanvraag voorafgaand aan gunning (zie ook het kader op pagina 9) 4 Het keurmerk Der Blaue Engel houdt ook rekening met geluidsemissies bij een CPU-belasting van 90 procent. Deze eisen worden op dit moment in een aanbestedingsprocedure getest en eventueel later als beoordelingscriterium opgenomen. 8

11 4 Materiaaleigenschappen/eisen met betrekking tot de gebruikte stoffen 4 Materiaaleigenschappen/eisen met betrekking tot de gebruikte stoffen Computers bestaan uit een groot aantal afzonderlijke componenten en verschillende stoffen. Door het uitsluiten van problematische en gevaarlijke stoffen worden de belasting van het milieu en gezondheidsbedreigende blootstellingen op de werkplek gereduceerd. 4.1 Uitsluiting van bepaalde halogeenverbindingen Kunststof behuizingen zijn niet gemaakt van halogeenhoudende polymeren (bijv. pvc). Bovendien zijn aan behuizingsonderdelen van kunststof die meer wegen dan 25 g geen chloor- of broomhoudende vlamvertragers toegevoegd. Stoffen die het erfelijke genetische materiaal aantasten uit de EU-categorieën 1, 2 of 3 R 46 Kan erfelijke genetische schade veroorzaken R 68 Onherstelbare effecten zijn niet uitgesloten Stoffen die de vruchtbaarheid kunnen aantasten uit de EU-categorieën 1, 2 of 3 R 60 Kan de vruchtbaarheid schaden R 61 Kan het ongeboren kind schaden R 62 Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid R 63 Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind Uitsluiting Verklaring van de fabrikant Uitsluiting Verklaring van de fabrikant 4.3 Verpakking 4.2 Uitsluiting van bepaalde stoffen Er worden geen halogeenhoudende kunststoffen gebruikt. Stoffen die overeenkomstig bijlage 4 van de EU-richtlijn 67/548/EEG in onderstaande categorieën zijn ingedeeld, mogen niet aan kunststoffen voor computerbehuizingen (onderdelen > 25 g) worden/zijn toegevoegd: Beoordeling Verklaring van de fabrikant Kankerverwekkende stoffen uit de EU-categorieën 1, 2 of 3 R 40 Carcinogene effecten zijn niet uitgesloten R 45 Kan kanker veroorzaken 9

12 5 Verklaringen van de fabrikant, testrapporten en gebruikersinformatie 5 Verklaringen van de fabrikant, testrapporten en gebruikersinformatie Het bewijs dat is voldaan aan de gestelde criteria kan, afhankelijk van het betreffende criterium, door verklaringen van de fabrikant of door testrapporten worden geleverd. Technische, milieu- en gezondheidsrelevante gebruikersinformatie ondersteunt de gebruiker o.a. bij het inachtnemen van milieu- en gezondheidsaspecten als hij de pc gebruikt. Producten die zijn voorzien van het Duitse milieukeurmerk Der Blaue Engel volgens de toekenningscriteria van december 2007, voldoen aantoonbaar aan alle hier genoemde criteria vanaf januari Voor deze producten is geen afzonderlijke bewijsvoering nodig. Voor de overgangsperiode tot januari 2009 voldoen de met Der Blaue Engel gemarkeerde apparaten niet noodzakelijkerwijs aan de eisen van hoofdstuk 2 (energie). Verklaringen van de fabrikant en testrapporten (bijv. Eco Declaration ECMA en testrapporten conform Energy Star, Der Blaue Engel of gelijkwaardig) kunnen in de Duitse of Engelse taal worden overlegd. Handboeken met technische, milieu- en gezondheidsrelevante gebruikersinformatie zijn, in de Duitse taal, in elektronische vorm beschikbaar, bijv. op een cd of als download. Uitsluiting Verklaring van de fabrikant, testrapporten, handboeken Toelichting met betrekking tot de bewijsplicht overeenkomstig 2.1, 3.1 en 3.2 Door de aanbesteder moet in elk afzonderlijk geval worden afgewogen in hoeverre de verwachte opdrachtwaarde in verhouding staat tot de inspanningen die voor het uitvoeren van de hier aanbevolen metingen moeten worden geleverd. Bij kleinere opdrachtvolumes kunnen eventueel onderstaande problemen ontstaan: De potentiële aanbieders kunnen in afzonderlijke gevallen tot onevenredig hoge kosten voor een inschrijving worden gedwongen. En kan niet worden uitgesloten dat slechts een gering aantal inschrijvingen of in het meest ongunstige geval geen enkele (econonomische) inschrijving binnenkomt. Dit probleem kan door de aanbesteder voorkomen worden door slechts een meting uit te laten voeren aan de aangeboden apparaten (uitsluitingscriteria) wanneer deze bieder de meest economische inschrijving van alle bieders heeft ingediend. Er moet rekening mee worden gehouden dat de kosten voor de metingen worden meegenomen in de berekening van de offerte, waardoor eventueel een niet geringe verhoging van de inkoopkosten voor de aanbesteder kan ontstaan

13 Bijlage Bijlage De aanbevelingen gaan uit van vijf basisprincipes: Sturende functie: aanbieders (de industrie) en de vragende partijen (inkopers uit de publieke sector, ondernemingen en organisaties) moeten door het gebruik van het inkoopportaal worden gestimuleerd om de milieuvriendelijkheid van ICT-apparatuur te verhogen. Als de vraag naar milieuvriendelijke apparaten toeneemt, zal daarvan een stimulans naar de industrie uitgaan om nog meer activiteiten op het gebied van milieuvriendelijke apparatuur te initiëren. Milieuvriendelijkheid: binnen de productgroep desktop-pc s behoren de apparaten die voldoen aan de hier vermelde criteria tot de meest milieuvriendelijke. In principe moet bij een aankoopbeslissing het meest milieuvriendelijke systeem worden gekozen. Voldoende ambitieus door het gebruik van uitsluitings- en beoordelingscriteria: de doelstellingen moeten ambitieus zijn, zodat ze niet alleen een afspiegeling vormen van de reeds verkrijgbare, meest milieuvriendelijke apparaten (status quo) maar tegelijkertijd trends (ontwikkelingspotentie) meenemen. De gekozen doelstellingen mogen echter ook weer niet té ambitieus zijn, omdat het aantal marktdeelnemers dat aan die doelstellingen kan voldoen dan te klein wordt. Deze leidraad komt aan deze uitdaging tegemoet door het gebruik van uitsluitings- en beoordelingscriteria. Begrijpelijkheid: inkopers moeten de zin van de criteria kunnen begrijpen. Daarom worden bij de keuze en de formulering van de criteria onderstaande principes gevolgd: Doorslaggevende milieucriteria ( kwaliteit ) Overzichtelijk aantal ( kwantiteit ) Begrijpelijke weergave ( leesbaarheid ) Controlemogelijkheid: inkopers moeten kunnen controleren of de apparaten voldoen aan de in de eigen verklaringen aangegeven waarden. Daarom vermeldt de leidraad gestandaardiseerde meetmethoden, waarmee de meetwaarden kunnen worden gereproduceerd (controleerbaarheid) en geverifieerd (bijv. door geaccrediteerde keuringslaboratoria of attesten van derden ). De in deze leidraad vermelde criteria kunnen rechtstreeks voor de beschrijving van de specificaties worden gebruikt. Vanuit het oogpunt van het gunningsrecht kunnen milieuaspecten zonder problemen in de specificatiebeschrijving worden opgenomen: in de Duitse wettelijke voorschriften voor aanbestedingen (VOL/A, VOB/A en VOF) wordt expliciet gesteld dat milieuaspecten onderdeel van de technische eisen kunnen zijn en dat milieueigenschappen toegestane aanvullende criteria zijn 6. Een algemene inleiding in het onderwerp duurzaam inkopen en aanwijzingen omtrent de specifieke eisen van de verschillende niveaus van het gunningsproces worden bijvoorbeeld gegeven in het Handboek duurzaam inkopen voor overheden van de Europese Commissie 7. 6 Op basis van de actuele wettelijke raamvoorwaarden heeft de Duitse landelijke milieudienst door het Öko-Institut e.v. en Prof. Versteyl Rechtsanwälte een juridisch adviesrapport laten opstellen, de Nationale implementatie van de nieuwe EU-aanbestedingsrichtlijnen, waarin de wettelijke mogelijkheden voor duurzame inkoop uitgebreid worden beschreven. Het adviesrapport is via internet beschikbaar en kan op worden gedownload

14 Dankbetuigingen Dankbetuigingen Dit document is in samenwerking met experts van de BITKOM, de verantwoordelijke ministeries en autoriteiten (BMU, UBA, inkoopbureau van het BMI) en inkooporganisaties van overheidsdiensten opgesteld. Onze dank gaat hierbij in het bijzonder uit naar Peter Theodor Blickwedel, BMU Wolfgang Dorst, Sun Microsystems Klaus-Michael Dubrikow, BMU Dr. Hans-Hermann Eggers, UBA Jan Gütter, AMD David Hartmann, UBA Peter Hirneise, HP Dr. Reinhard Höhn, IBM Birgit Kämpfle, Fujitsu Siemens Computers Philipp Karch, BITKOM Marina Köhn, UBA Dr. Sascha Koller, Verband der Diözesen Deutschlands (verbond van Duitse diocesen) Dr. Ines Oehme, UBA Michael Seidel, HP Isabel Richter, BITKOM Markus Stutz, Dell Kerstin Thies, Ricoh Michael Unger, Beschaffungsamt des BMI Gerold Wurthmann, Intel Thomas Zapala, Bundesamt für Informationsmanagement und Informationstechnik der Bundeswehr (bureau voor informaticamanagement en informaticatechniek van het Duitse leger) 12

15 BITKOM vertegenwoordigt meer dan 1300 bedrijven, waaronder 950 directe leden met een omzet van ca. 135 miljard euro en medewerkers. Hiertoe behoren aanbieders van software, IT- en telecommunicatiediensten, fabrikanten van hardware en consumentenelektronica alsmede bedrijven op het gebied van digitale media. Het Umweltbundesamt (Duitse landelijke milieudienst) is de wetenschappelijke milieuinstantie op zakelijk gebied van het Duitse ministerie voor Milieu, Natuurbescherming en Reactorveiligheid (BMU) en is verantwoordelijk voor in totaal elf locaties met in totaal ruim 1200 medewerkers. Tot haar belangrijkste taken behoren de wetenschappelijke ondersteuning van de Duitse regering, het uitvoeren van belangrijke milieuwetgeving en openbare informatieverstrekking. Het inkoopbureau van het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken koopt producten en diensten in voor 26 landelijke instanties, door de regering gefinancierde stichtingen en internationaal werkzame organisaties. Onze productportefeuille gaat van de A van alarmtechniek, via helikopters en de meest veelzijdige diensten, tot aan de Z van zakrekenmachines. In 2007 hebben wij 1256 opdrachten met een totale waarde van 546 miljoen euro verstrekt. Zie voor meer informatie. Bundesverband Informationswirtschaft, Telekommunikation und neue Medien e. V. Umweltbundesamt Beschaffungsamt des Bundesministeriums des Innern Albrechtstraße 10 A D Berlin-Mitte Tel.: +49 (0) Fax: +49 (0) bitkom@bitkom.org Wörlitzer Platz 1 D Dessau-Roßlau Tel.: +49 (0) Fax: +49 (0) info@umweltbundesamt.de Sankt Augustiner Str. 86 D Bonn Tel.: +49 (0) Fax: +49 (0) info@bescha.bund.de