It s a boy! Ziggy. en Julius. Laatste Nieuwtjes. Agenda. Nieuwsbrief. Tips van de FNRS. commissie. Juni. Juli CBR 3 Examen 6 tienerweekend 25 t/m 27

Transcriptie

1 Laatste Nieuwtjes It s a boy! Ziggy, het paard van Shira, heeft een prachtig gezond hengstje op de wereld gezet! Zijn officiële naam is Jules Verne en zijn roepnaam is Julius. Het thema van deze maand is dan ook... Veulens! Vanaf deze week start een beginnersgroep volwassenen vanuit de drie-daagse cursus met paardrijles! De deelnemers waren zo enthousiast dat ze graag verder willen met paardrijden! Er was een groot aantal inschrijvingen voor de FNRS wedstrijden van 24 en 25 mei! Denken jullie eraan dat je, als je je opgeeft, de gehele dag beschikbaar moet zijn? De wedstrijdcommissie doet haar uiterste best om iedereen op de pony/ het paard van zijn of haar keuze te laten rijden, maar dit lukt niet altijd. Gemiste lessen door vakantie in het derde kwartaal kunnen worden ingehaald. LET OP: geen les op 2e Pinksterdag! Nieuwsbrief Juni 2014 Agenda Juni CBR 2 Examen 1 PonyWeekend 7-9 KNHS wedstrijd 15 Oefenavond CBR 3 van uur 26 Vaardigheid/springen en opzadelcursus 29 Juli CBR 3 Examen 6 tienerweekend 25 t/m 27 Augustus Trainingsweek 4-8 KNHS wedstrijd 24 FNRS wedstrijd September vaardigheid/springen en opzadelcursus 7 KNHS wedstrijd 14 demodag (o.v.) 21 of 28 Ziggy en Julius Tips van de FNRS commissie De FNRS wedstrijd van zaterdag 24 en zondag 25 mei zat helemaal vol. De volgende wedstrijd staat alweer in de planning voor 30 & 31 augustus. Daarom wil de FNRS commissie graag nog de volgende tips meegeven voor aankomende wedstrijden: 1. Kom minstens een uur van te voren 2. a.u.b. Niet rennen langs de tribune en graag stilte tijdens de proeven! Ook de fans die komen kijken even waarschuwen. 3. De eerste die op een pony rijdt, mag inrijden. De volgende ruiters nemen over of gaan even 10 minuutjes stappen in de buitenbak voordat hun proefje begint. Het is anders te belastend voor de pony s.

2 Veulens Heb je ook een idee voor een thema? Stuur dan een mail naar: Zoals jullie waarschijnlijk al hebben gehoord hebben we op stal een veulentje! Ziggy, het paard van Shira en de dochter van manegepaard Lisa, heeft een prachtig hengstje op de wereld gezet met de naam Julius! Dit is een gebeurtenis die niet zo vaak voorkomt op de manege, daarom staat deze nieuwsbrief in het teken van veulens! Alle foto s zijn gemaakt door Louise Ignasse. Als je besluit je merrie te laten dekken, zorg dan dat er goede begeleiding is, zowel tijdens de dracht als tijdens en na de geboorte. Het hele proces brengt ook een kostenplaatje met zich mee! Denk aan dierenartskosten en kosten die et opfokken van een veulen gepaard gaan omdat het minstens 3 jaar duurt voordat er met hem gereden kan worden. Soms duurt het 4 of 5 jaar voordat een fokker weet of het paard zo is geworden als hij het zich had voorgesteld. Eerst moet de fokker goed weten wat voor paard hij wil fokken, waarna de keuze voor een geschikte hengst volgt. Moet het paard groter of kleiner worden dan de moeder? Moet het een fijnere of stevigere bouw krijgen? De bewegingen vlakker of verhevener? Moeten de schouders beter, de rug korter, het hoofd uitdrukkingsvoller worden? Ook het karakter van het paard speelt een rol. Het evenwicht tussen onverschrokken en koel, temperamentvol en zachtaardig. Kijk ook goed naar de afstamming. Belangrijk is ook waarvoor je het paard wilt gaan gebruiken; dressuur, springen, tuigpaard? Als het dan uiteindelijk is gelukt een geschikte hengst te vinden en de merrie is bevrucht, (drachtig) zal zij na een dracht van elf maanden gaan bevallen. Dit wordt veulenen genoemd. In de periode rondom de bevalling moet de eigenaar van de merrie op een aantal dingen letten. De merrie zal aan een aantal kleine dingen laten merken dat de bevalling niet lang meer op zich laat wachten. Het dier wordt vaak onrustig en zij zal gaan zweten. Ondanks dat de merrie instinctief weet wat zij moet doen, is hulp heel belangrijk. Niet alleen om in te grijpen als het nodig is, maar ook om haar gerust te stellen. Voortekenen Bij paarden kan het lastig zijn om te bepalen wanneer de bevalling zal gaan starten. Toch zijn er een aantal signalen waaruit je kan opmaken dat de merrie binnen niet al te lange tijd zal gaan veulenen. Zo zal de merrie in de laatste weken van haar dracht nerveus worden. Ook zal zij regelmatig gaan liggen om meteen daarna weer op te gaan staan. Als je de merrie goed observeert zal je merken dat zij zich in de laatste weken van haar dracht slecht op haar gemak voelt. Vaak heeft ze geen behoefte om andere paarden in haar omgeving te hebben en zal zij zich afzonderen, ze kan ook agressief naar haar soortgenoten toe zijn. Alhoewel de flanken van de merrie vanaf de achtste maand van de dracht flink uitzetten, zullen de flanken in de laatste twee weken van de zwangerschap een veel grotere omvang aannemen. Zogvorming Wanneer de merrie nog twee weken moet voordat zij gaat veulenen, zullen de uiers dikker worden. Dit komt omdat er nu melk

3 wordt aangemaakt zodat het veulen na de geboorte kan gaan drinken. Wanneer de merrie nog twee dagen moet wachten tot de bevalling intreedt, kan je zien dat de uiers nog dikker worden. Op dit moment zal een wasachtige substantie ervoor zorgen dat de spenen dicht blijven, er kan zo geen melk wegstromen. Het is mogelijk dat er geelachtige druppels uit de spenen komen. Iemand met veel ervaring kan aan de afgetapte melk zien op welke dag de bevalling hoogstwaarschijnlijk zal plaatsvinden. Dit is vanaf de tiende dag die voorafgaat aan de mogelijke geboortedatum uit te voeren. Fasen van de bevalling De bevalling bij paarden zal verschillende fasen doorlopen. De eerste fase kan van merrie tot merrie verschillen,en van situatie tot situatie. Als zij in een wei staat met soortgenoten, zal de merrie vaak de kudde verlaten. Staat zij echter op stal, dan zal zij geregeld heen en weer lopen in haar box. Zeker bij merries die voor de eerste keer veulenen, zie je vaak dat zij zich omdraait om naar haar flanken te kijken. Deze voortekenen kunnen ook vals alarm zijn, want de merrie kan dit gedrag ook al enkele weken voor de bevalling gaan vertonen. Wanneer de bevalling écht gaat starten, zie je dit aan de schoft en de flanken van de merrie. Zij begint op deze plaatsen dan veelvuldig te transpireren. Een paar uur voordat de bevalling gaat beginnen, zullen de banden aan weerszijden van de staart slapper worden. Dit is om ervoor te zorgen dat het veulen ruimte genoeg heeft om geboren te worden. Het breken van de vliezen Bovengenoemde punten zijn vooral voortekenen van de bevalling, waaraan je kan merken dat de bevalling niet lang meer op zich laat wachten. De daadwerkelijke bevalling zal aangekondigd worden doordat de vliezen breken. Tijdens de dracht bevindt het veulen zich in de baarmoeder en wordt door vruchtwater omringd. Wanneer het veulen gaat indalen in de baarmoeder, zal de placenta van de baarmoeder loslaten en zorgt de placenta ervoor dat de vliezen breken. Het vruchtwater komt dan vrij. Dit wordt het breken van de vliezen of het breken van het vruchtwater genoemd. Nadat de vliezen zijn gebroken, gaat de merrie vaak liggen, maar dit hoeft niet. Wanneer de vliezen gebroken zijn (dit is te zien doordat er vruchtwater lekt) is het van levensbelang dat het veulen snel geboren wordt. Wanneer het veulen niet snel geboren wordt nadat de vliezen zijn gebroken, is de kans groot dat het veulen tijdens de bevalling sterft. Twintig minuten na het breken van de vliezen, moeten de voorbenen van het veulen tevoorschijn zijn gekomen. Is dit niet het geval, of komen de achterbenen als eerst, dan is het noodzakelijk dat je direct de dierenarts belt. Wanneer de voorbenen van het veulen te zien zijn, moet het veulen tussen de vijf en de dertig minuten geboren worden, met vruchtvlies en al. De eerste minuten Wanneer het veulen geboren is, zal het veulen (geholpen door de merrie) het vruchtvlies van zich afwerpen. Als het veulen te zwak is om het vruchtvlies van zich af te werpen, of het vlies is niet open, dan moet dit vlies gescheurd worden. Het verwijderen van het vlies moet zeer snel na de geboorte gebeuren, anders kan het veulen overlijden. In de meeste gevallen zal de merrie haar veulen likken, waarbij ze de neusgaten en de mond schoonmaakt. Ook zal zij zich tegen het veulen aanwrijven om het te drogen. Als duidelijk wordt dat de merrie geen aanstalten maakt om haar veulen te verzorgen, zal iemand de neusgaten en de mond van het veulen schoon moeten maken. Maak daarna het veulen droog met een doek. De navelstreng hoeft niet verwijderd te worden, de navelstreng breekt namelijk vanzelf als het veulen of de merrie beweegt. De laatste inspanning Wanneer het veulen ongeveer 40 minuten oud is, zal de merrie gaan staan. Na ongeveer 60 minuten zal de placenta geboren worden, wat de derde fase van de bevalling is. Het komt voor dat de placenta blijft zitten. Als deze na drie uur nog niet geboren is, zal er een dierenarts ingeschakeld moeten worden. De dierenarts zal dan de placenta uit de baarmoeder van de merrie halen. Maar de natuur regelt het ook vaak zelf! De verbazing was groot toen er ineens een veulentje in de stal van Ziggy bleek te liggen, in dit geval had de merrie alles helemaal zelf gedaan!

4 De eerste stappen Als het veulen geboren is, zal het meestal na dertig minuten gaan staan. Als het veulen probeert te gaan staan, ziet het er stuntelig uit. Help het veulen ook niet met opstaan, dit moet het veulen zelf doen. Het opstaan is namelijk onderdeel van het leerproces. Nadat het veulen kan staan zal het binnen dertig minuten gaan drinken bij de moeder. De eerste melk is zeer belangrijk voor het veulen omdat dit nog geen echte melk is maar biest. Biest is de eerste melk en bevat antistoffen. Deze antistoffen zullen het veulen tegen ziekten en infecties beschermen. Het het (gezonde) pasgeboren veulen vanaf de eerste dag buiten, wanneer het weer dit toelaat. Zet merrie en veulen eerst alleen in de weide of met een andere merrie met veulen. Zorg voor een goed zichtbare omheining zodat dit duidelijk is voor het veulen en het er aan kan wennen. Een enkel draadje is absoluut niet voldoende. Het jonge dier moet uiteraard nog aan de gehele omgeving wennen. De eerste dagen blijven moeder en kind heel dicht bij elkaar. Doe het veulen in de eerste dagen een halstertje om zodat het daar alvast aan kan wennen. Zorg voor een halster met de juiste pasvorm zodat het niet knelt maar zeker ook niet te ruim (los) zit. Verstel het halstertje regelmatig wanneer dat nodig is zodat de pasvorm met de groei van het hoofdje mee gaat. Koop wanneer het halstertje te klein is geworden een grotere. Het veulen zal niet gelijk aan het begin begrijpen dat het aan het halster mee moet lopen. Oefen dit dan ook regelmatig. Neem daarvoor eerst de merrie bij het halster en probeer het veulen de merrie te laten volgen. Ga nooit aan het touw trekken omdat het veulen daarop reageert door zich schrap te zetten en terug te trekken. Je kunt het veulen ook begeleiden door een hand om de borst en een om het achterwerk te leggen. Tip voor kids: Op kun je een filmpje vinden over de geboorte van een veulentje! Scheiden veulen en merrie Voor veel paardeneigenaren is het spenen van een veulen eenvoudigweg het veulen scheiden van de merrie. Toch komt er meer bij kijken dan deze eenvoudige voorstelling van zaken. In onderstaand artikel worden enkele zaken betreffende het spenen van een veulen besproken. Over het algemeen gaan we er vanuit dat een veulen vanaf de vier maanden gespeend kan worden. Voorwaarde is wel dat het veulen goed krachtvoer en ruwvoer kan eten. Is dit nog niet het geval dan kan je beter nog even wachten en ervoor zorgen dat het veulen dit onder de knie krijgt. Daarom is het goed om het veulentje al vanaf de eerste week veulenbrokjes aan te bieden! Verder moet je goed naar de algemene conditie van het veulen en de merrie kijken. Als de merrie moeite heeft om in een goede conditie te blijven, ook met voldoende aanbod van merriebrok, is het verstandig om het veulen niet veel langer bij de merrie te laten. Het veulen moet uiteraard in een goede conditie zijn als het gespeend wordt. Tijdens het spenen van een veulen kun je er het beste voor zorgen dat het veulen op stal blijft en de merrie buiten gehoorsafstand (!) in de weide. Als het veulen al eens van de merrie gescheiden is (bijvoorbeeld als de merrie getraind wordt) zal dit niet direct voor grote problemen zorgen. Als een veulen nog nooit apart van de merrie is geweest kan het veulen in paniek raken en hevig gaan roepen en lopen. Vaak is het dan ook het beste om het veulen ver van de merrie te houden zodat er geen contact is tussen de merrie en het veulen. Zowel merrie als veulen zal zich dan vrij snel aanpassen aan de nieuwe situatie. Indien mogelijk is het voor het veulen

5 prettig om met enkele andere veulens samengebracht te worden. De veulens hebben dan wat afleiding aan elkaar en kunnen elkaar opvoeden. Omdat veulens vaak zeer actief zijn na het spenen, moet je proberen te voorkomen dat veulens zichzelf na het spenen verwonden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan scherpe randen in de stal, aan tralies van de box waartussen ze met hun hoefjes vast kunnen komen te zitten of aan ruiten die niet afgeschermd zijn. Het veulen zal na het spenen erg moeten wennen aan de nieuwe situatie. Bij het ene veulen gaat dit sneller dan bij het andere. Zorg ervoor dat het veulen voldoende voer op kan nemen en geef eventueel wat extra vitaminen en mineralen om een te lage opname te compenseren. Zeker als veulens in een koppel geplaatst worden moet men goed opletten dat de veulens die onderaan in de rangorde staan niet te weinig voer opnemen. Blijven zulke veulens erg achter bij de rest, dan kun je ze beter apart houden tot ze wat ouder zijn. In the spotlight Vanaf deze maand hebben we een nieuwe rubriek: In the spotlight! waarin een medewerker/vrijwilliger van de manege iets over zichzelf vertelt. Deze maand: Esther Kamerman, stalmedewerkster. Elke dag gaat bij vaste stalmede werkster Esther Kamerman om de wekker, om is zij op stal. De 48-jarige Esther uit Hoofddorp werkt al heel wat jaren voor Sanne. Zij kwamen zo n 12 jaar geleden met elkaar in contact op de Dijckhoeve. Doordat Esther s toenmalige paard kreupel was, ging dochter Priscilla pony rijden bij Sanne, die verderop aan t Kabel met Ronald stallen had, les gaf en paarden trainde. Al snel werd Esther vrijwilliger en hielp Sanne met diverse stalwerkzaamheden. Fries Femke kreeg daar een plaats op stal en gaandeweg was er steeds meer werk voor Esther. In 2007 was Stal t Kabel op de huidige locatie met Sanne en Ronald aan het roer een feit. Esther (en Femke) verhuisde mee, als vaste stalmedewerkster voor 5 dagen in de week. Mijn werkdag Esther vertelt hoe haar werkdag eruit ziet. Ze vindt het heerlijk om s ochtends zo vroeg op stal te zijn, alles is nog zo lekker rustig! Eerst wordt er gevoerd, dan worden de paarden buiten gezet, de stallen bijgehouden en waar nodig opgestrooid, hooi gegeven en alles aangeveegd. Van mei tot september staan de paarden een aantal uur per dag op de wei, dus hoeft ze niet bang te zijn zich te vervelen! Esther houdt, op het grote terrein met behulp van de veegmachine, de boel netjes en bovenal alles goed in de gaten! Op donderdagochtend komt een aantal vrijwilligers om uur om gezamenlijk alle stallen volledig uit te mesten. Esther zorgt dat alles klaar staat zodat ze meteen aan de slag kunnen. Dat gebeurt grotendeels met de shovel, het is veel en zwaar werk. Gezondheid en Femke Esther is blij dat ze, na maandenlang tobben met haar gezondheid, weer volledig aan het werk is en wij zijn blij dat het weer goed met haar gaat! Met Femke, die nu zo n 11 jaar in haar bezit is, rijdt dochter Priscilla M1 dressuur, Esther Esther Kamerman leeftijd: 48 eigenaresse van: Femke functie: stalmedewerkster neemt Femke met regelmaat mee naar bijvoorbeeld de Veluwe om heerlijk buiten te rijden. De man van Esther spant Femke in voor de kar ; kortom een veelzijdig paard! Mooiste moment Op de vraag wat nu het meest bijzondere moment is geweest in haar werkzame jaren op stal, moet ze even nadenken... Dat zijn er zoveel! Maar de geboorte van Antares, het veulen van Eef (van wie we vorig jaar afscheid hebben moeten nemen) was een onvergetelijk mooi moment om mee te mogen maken. Antares staat hier inmiddels niet meer op stal, maar heeft een nieuwe carrière als aangespannen paard; voor de kar! Ayesha van der Woensel