Onderzoek Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) ANBO

Transcriptie

1 Onderzoek Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) ANBO December 2009 Contact: Karen Blaakmeer T: E: Kantoor Groningen: Westerkade 15-5, 9718 AS Groningen, T: , F: Kantoor Amsterdam: Asterweg 19, 1031 HL Amsterdam, T: F: E: W:

2 Management Samenvatting Deze managementsamenvatting bestaat uit twee delen. Eerst worden na een inleiding (punt 1) de verschillende onderwerpen besproken (punt 2 t/m 8), waarbij de overall resultaten en de belangrijkste verschillen tussen groepen worden behandeld. Daarna volgt een gedeelte (vanaf punt 9) waarin puntsgewijs de belangrijkste resultaten per vervoermiddel worden behandeld. In de rest van het rapport (hoofdstuk 3) worden de resultaten grafisch weergegeven in grafieken en tabellen en gedetailleerd besproken. 1. Inleiding In oktober en november 2009 heeft Kien voor ANBO als projectleider van het programma Blijf Veilig Mobiel een onderzoek uitgevoerd met betrekking tot kwetsbare verkeersdeelnemers, waarbij deze groep is gedefinieerd als 65-plussers die gebruik maken van een aangepast vervoermiddel (scootmobiel, Canta, brommobiel, aangepaste fiets of electrische rolstoel). Doel van het onderzoek was het onderzoeken van het gebruik van diverse vervoermiddelen door 65-plussers en het achterhalen of er behoefte is aan informatie en advies over het gebruik van deze vervoermiddelen. Het onderzoek heeft plaatsgevonden onder 1100 senioren, merendeels kwetsbare verkeersdeelnemers (900 respondenten), en deels senioren die alleen een auto hebben en geen van de andere aangepaste vervoermiddelen (200 respondenten). De totaalresultaten zijn hiermee niet volledig representatief voor de Nederlandse senioren noch de kwetsbare verkeersdeelnemers ; de deelresultaten per vervoermiddel zijn daarentegen wél representatief voor de groep mensen die een bepaald vervoermiddel gebruikt. De respondenten zijn onder te verdelen in de volgende subgroepen die één of meer vervoermiddelen bezitten: Het onderzoek heeft voor het grootste deel telefonisch plaatsgevonden. Daarnaast heeft een kleine groep een schriftelijke of online versie van de vragenlijst ingevuld. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 1

3 2. Gebruik vervoermiddelen (a.) en OV (b.) a) De vervoermiddelen die het meest frequent worden gebruikt, zijn, in volgorde van gebruik: de elektrische rolstoel (95,4% dagelijks of wekelijks), de Canta (92,9%), de scootmobiel (89,0%), de brommobiel (87,8%) en de auto (87,8%). 75-plussers maken minder frequent gebruik van de auto en de scootmobiel dan respondenten van 65 t/m 74 jaar. b) Gebruikers van een scootmobiel (al of niet in combinatie met iets anders) of een elektrische rolstoel reizen relatief weinig met bus, trein, tram of metro (88%-98% nooit of zeer sporadisch). Zij maken wel relatief vaak gebruik van de regiotaxi/valys (36% resp. 32% minstens maandelijks). Bezitters van alleen een auto of een auto en aangepaste fiets reizen juist vaker met trein en bus en relatief weinig met de regiotaxi/valys (91% resp. 94% zelden/nooit). 75-plussers reizen minder vaak met de trein of de metro dan respondenten van 65 t/m 74 jaar, maar wel vaker met de regiotaxt/valys. 3. Belemmeringen om vervoermiddelen (a.) en OV (b.) te gebruiken a) Gemiddeld wordt bij ruim een kwart (28,2%) van de vervoermiddelen aangegeven dat men het vervoermiddel minder vaak gebruikt dan men zou willen. Het geldt vooral voor gebruikers van de brommobiel (42,5%), elektrische rolstoel (37,5%) en de scootmobiel (34,5%). De belangrijkste reden om de vervoermiddelen te laten staan is dat men zich niet fit of gezond genoeg voelt (gemiddeld 8,1%); deze reden wordt bij alle vervoermiddelen relatief vaak genoemd. Daarnaast spelen er voor de verschillende vervoermiddelen andere zaken. Instructie (onzekerheid en onvoldoende kennis van de verkeersregels) lijkt vooral een rol te spelen bij het laten staan van de brommobiel. Infrastructuur (slechte wegen, fiets- en voetpaden) vooral bij de scootmobiel en de elektrische rolstoel. Bij de scootmobiel spelen ook slechte weersomstandigheden (regen, kou) een rol en bij de elektrische rolstoel dat het teveel energie kost of dat men de rolstoel niet goed of geschikt vindt. Respondenten van 75 jaar en ouder geven vaker aan dat ze hun vervoermiddel minder vaak gebruiken dan gewenst vergeleken met respondenten van 65 t/m 74 jaar (32,7% resp. 24,5%). Als reden voor het minder frequente gebruik noemen deze 75 plussers iets vaker slechte wegen, voet- en fietspaden (4%), weersomstandigheden (5,3%), gebrek aan kennis van de verkeersregels (maar slechts 0,7%), en hun gezondheid (10%). Respondenten van 65 t/m 74 jaar noemen juist vaker dat het teveel geld kost (rijden vaker auto) (3,8%). b) Autobezitters hebben logischerwijs relatief weinig behoefte om met het openbaar vervoer te reizen (78%). Bezitters van een elektrische rolstoel of scootmobiel geven relatief vaak aan fysiek niet in staat te zijn om met het openbaar vervoer te reizen en ervaren problemen met de toegankelijkheid van het openbaar vervoer voor hun voertuig (ongeveer 50%). Gebruikers van een elektrische rolstoel of alleen een aangepaste fiets zeggen relatief vaker zich onzeker te voelen (8% resp. 6%) dan ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 2

4 gebruikers van andere voertuigen (allen <2,5%). Voor bezitters van een brommobiel of Canta speelt de prijs van het openbaar vervoer relatief vaak een rol (9,5%). Ook geven zij aan nooit zulke grote afstanden af te hoeven leggen (17%). Respondenten van 65 t/m 74 jaar geven vaker dan 75-plussers aan geen behoefte te hebben aan reizen met het openbaar vervoer, er niet mee bekend te zijn of dat de verbindingen en bereikbaarheid slecht zijn. Ook geven zij vaker aan fysiek niet in staat te zijn om met het openbaar vervoer te reizen. 4. Verkrijgen van vervoermiddelen en instructies Vooral de scootmobiel en de elektrische rolstoel heeft men in bruikleen gekregen van de gemeente (meer dan 80%). De brommobiel en Canta zijn vaak particulier bezit en worden gekocht bij de leverancier (67,5% resp. 42,9%). Bij de Canta valt bovendien op dat deze door 7% via internet is gekocht (2 respondenten). De verstrekker, gemeente respectievelijk de leverancier neemt vaak de instructie voor hun rekening. Vooral bij de Canta kreeg men relatief vaak geen instructies terwijl daar wel behoefte aan was. Voor de scootmobiel en de elektrische rolstoel geldt dit ook, maar in minder sterke mate. Door iets meer dan de helft van de respondenten werden nuttige zaken genoemd m.b.t. de instructie die men heeft gekregen; 15% gaf daarbij aan alles nuttig te hebben gevonden en 37% noemde één of meer specifieke zaken zoals oefenen in de praktijk of specifieke manoeuvres. Sommigen geven ook aan dat ze eigenlijk alles al wisten. Wanneer men iets mist, is het vooral dat de instructie te summier was of dat men meer uitleg had willen hebben over de bediening van het voertuig. 75-plussers hebben hun vervoermiddel iets vaker via familie, vrienden en kennissen gekregen en minder vaak via internet dan respondenten van 65 t/m 74 jaar. Verder weten zij vaker niet meer hoe ze aan het vervoermiddel gekomen zijn en ook niet meer of en van wie zij instructies hebben gekregen. 5. Bekendheid automobilisten en gebruikers brommobiel met regels rond gebruik van hun vervoermiddel Van de ondervraagde autogebruikers is ongeveer 95% op de hoogte van het feit dat men zich na de 70 ste verjaardag moet laten keuren. De meldingsplicht wat betreft veranderingen in de gezondheid die invloed kunnen hebben op het rijden is bekend bij ruim 82%. Van de ondervraagde gebruikers van de brommobiel is bijna 90% op de hoogte van het feit dat men een bromfietscertificaat moet inwisselen voor een bromfietsrijbewijs en bijna 85% weet dat men als men na 1 oktober geen geldig bromfietsrijbewijs heeft, men opnieuw theorie-examen moet doen. Respondenten van 75 jaar en ouder weten vaker dat het gemeld moet worden als de gezondheid dusdanig is veranderd dat het invloed kan hebben op het rijden. 6. Bekendheid met aanbod cursussen en beurzen en beoordeling De lifestylebeurs is van de genoemde beurzen/cursussen (BROEMritten, Scootmobiel opfriscursus, Fietsinfodag, Mobiliteitsbeurs en Lifestylebeurs) het meest bekend, bij 39,3% van de respondenten. Dit is ook logisch, gezien het bredere karakter van deze beurzen. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 3

5 Toch blijkt ook de scootmobiel opfriscursus bekend bij 35,3% van de respondenten. Iets minder bekend, maar toch nog wel bij een kwart tot een vijfde zijn de mobiliteitsbeurs (24,3%), de BROEM-ritten (23,1%) en de fietsinfodag (19%) Aan de scootmobiel-opfriscursus werd logischerwijs relatief vaak deelgenomen door bezitters van een scootmobiel (6-10%), maar ook door brommobiel- en Cantarijders (6%). De bekendheid is onder deze groepen ook het hoogst (ongeveer 40%), al is er ook een aanzienlijk deel van de auto- en aangepaste fietsrijders dat ermee bekend is (ongeveer 35%). Gebruikers van een elektrische rolstoel lijken het minst bekend met de scootmobiel opfriscursus (25%). De BROEM-ritten zijn het meest bekend én het meest gevolgd door scootmobielbezitters die daarnaast ook een fiets of auto hebben (8% heeft ze gevolgd, in totaal is 32% ermee bekend), autobezitters die daarnaast ook een aangepaste fiets hebben (7% heeft ze gevolgd, in totaal is 31% ermee bekend) en brommobiel- of Cantarijders (6% heeft ze gevolgd, in totaal is 36% ermee bekend). Ze zijn wat minder bekend onder respondenten met alleen een scootmobiel (18%), een elektrische rolstoel (18%), alleen een auto (17%), of alleen een aangepaste fiets (15%). De fietsinfodag is het meest bekend bij bezitters van een aangepaste fiets die ook een auto en/of hebben (22-26%) en bij bezitters van alleen een auto (22%). Een mobiliteitsbeurs is het vaakst bezocht door bezitters van een elektrische rolstoel (6,8%); de bekendheid van de mobiliteitsbeurs is dan ook het hoogst onder deze groep (30%), maar ook onder bezitters van alleen een auto (30%), een auto en een aangepaste fiets (30%) en van een scootmobiel in combinatie met een auto of aangepaste fiets (28%). Bezitters van alleen een aangepaste fiets of een aangepaste fiets en een auto hebben het vaakst een lifestylebeurs bezocht (11-13%); de bekendheid van de lifestylebeurs is het hoogst onder bezitters van alleen een auto (49%), een scootmobiel in combinatie met een auto of aangepaste fiets (49%) en een auto in combinatie met een aangepaste fiets (47%). Concluderend kan worden opgemerkt dat de beurzen (lifestylebeurs, mobiliteitsbeurs, fietsinfodag) vooral bekend zijn bij bezitters van een auto of een aangepaste fiets (gemiddeld genomen senioren met minder beperkingen). Over het algemeen is men positief, in geval van deelname vond men de beurzen informatief en gezellig en de cursussen nuttig en zou anderen aanraden ook te gaan. Er zijn nauwelijks opmerkingen gemaakt voor verbeteringen. Over de 50-plus beurs wordt wel vaak de opmerking gemaakt dat het erg druk was. 75-plussers hebben vaker dan respondenten van 65 t/m 74 jaar deelgenomen aan de scootmobiel-opfriscursus (6,8% resp. 1,9%). Daarnaast is deze oudere groep (de 75- plussers) vaker niet bekend met de fietsinfodag (84,6% vs 77,6%), de mobiliteitsbeurs (79,4% vs 72,3%) en de lifestylebeurs (69,9% vs 52,4%) dan respondenten van 65 t/m 74 jaar. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 4

6 7. Behoefte aan informatie of ondersteuning bij het gebruik van vervoermiddelen (a.) en het OV (b.) a) Een grote meerderheid van 91,2% heeft op dit moment geen behoefte aan enige vorm van advies; dit zijn vooral bezitters van alleen een auto (97,1%) of een auto en een aangepaste fiets (94,4%). Bezitters van een brommobiel, Canta (17,6%) of elektrische rolstoel (22%) hebben vaker behoefte aan ondersteuning dan gebruikers van andere vervoermiddelen. Er zijn geen verschillen tussen leeftijdgroepen. Respondenten die wel behoefte hebben aan ondersteuning geven de voorkeur aan individueel contact (gemiddeld 4,4%) in plaats van ondersteuning in groepsverband (gemiddeld 1,5%), vooral omdat men dan meer persoonlijke aandacht krijgt en er meer ruimte is voor specifieke vragen. De belangrijkste reden dat men geen behoefte heeft aan advies is dat men vindt dat men geen training nodig heeft (89,3%). b) Ook aan ondersteuning bij het reizen met de trein hebben vooral autobezitters meestal geen behoefte (95%). Gebruikers van een elektrische rolstoel hebben het vaakst wél behoefte aan ondersteuning (31%), vooral in de vorm van iemand die met hen meereist (20%). Ongeveer 20% van de gebruikers van een scootmobiel, al of niet in combinatie met iets anders, brommobiel of Canta en alleen aangepaste fiets heeft behoefte aan ondersteuning, ook in de vorm van iemand die meereist, hoewel de brommobiel / Cantarijders hier relatief weinig voorkeur voor hebben. Ruim een kwart van de gebruikers van een aangepaste fiets (27%) en ongeveer 20% van de bezitters van een scootmobiel, brommobiel, Canta of elektrische rolstoel heeft behoefte aan extra informatie om zich veiliger en zekerder te voelen in het openbaar vervoer; een brief of folder wordt hiervoor het meest geschikt geacht (beide door de meeste groepen genoemd door ongeveer 10%). 8. Wensen m.b.t. ondersteuning bij vervoermiddelen Er is een kleine groep (96 respondenten) die heeft aangegeven behoefte te hebben aan ondersteuning bij de (aangepaste) vervoermiddelen. Aan hen zijn enkele vervolgvragen gesteld. Vanwege het kleine aantal respondenten zijn hierover geen uitsplitsingen te maken tussen de verschillende vervoermiddelen en leeftijdgroepen. Ongeveer een kwart (26%) van degenen die informatie of advies zouden willen, heeft behoefte aan uitleg of training en 13,5% heeft behoefte aan uitleg over verkeersregels. Bijna tweederde van de ondervraagden (64%) weet niet waar men terecht zou kunnen voor informatie over rijvaardigheidstrainingen of ritten. Degenen die het wel weten, denken vooral aan de gemeente, rijscholen en de ANWB. De belangrijkste punten waar men op let bij de keuze van advies of ondersteuning zijn dat men specifiek advies krijgt met betrekking tot de eigen mobiliteit of het gebruik van het eigen voertuig, dat men praktijktips krijgt en dat men de mogelijkheid krijgt om te oefenen met het voertuig dat men gebruikt. Minder dan een kwart (23%) is bereid langer een half uur of langer te reizen voor advies of ondersteuning bij het gebruik van hun voertuig(en). ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 5

7 9. Puntsgewijze opsomming van de belangrijkste resultaten per vervoermiddel Scootmobiel bezitters (493 respondenten) bijna een derde van de bezitters van een scootmobiel (30,5%) bezit ook een auto; andere aangepaste vervoermiddelen hebben ze weinig (minder dan 5%) gebruiksfrequentie: 89,0% dagelijks of wekelijks Redenen om de scootmobiel minder vaak te gebruiken dan men zou willen (door 34,5%), zijn vooral slechte wegen, voet- en fietspaden (56,3%) en slechte weersomstandigheden (10,5%). Ook gezondheidsproblemen (9,5%) spelen een rol. Herkomst: 83,8% van gemeente Instructies: De scootmobiel is vaak verstrekt via de gemeente en de instructies zijn dan ook vaak door de gemeente gegeven. Bij de scootmobiel kreeg 10,5% van de bezitters geen instructies, terwijl ongeveer een vijfde van hen (2,2% op totaal) dat wel had gewild. groepskenmerken van groep bezitters alleen scootmobiel (309 respondenten) 66,0% vrouw 65,4% is 75 of ouder 90,3% heeft geen behoefte aan ondersteuning reizen zelden of nooit met bus, trein, tram, metro (88%-97% nooit of zeer sporadisch), wel regelmatiger met regiotaxi/valys (36% minstens maandelijks); belemmeringen vooral fysiek (49%), 35% geen behoefte groepskenmerken van groep bezitters scootmobiel en auto of aangep fiets (153 respondenten) 53,6% man 60,1% is jonger dan 75 89,5% heeft geen behoefte aan ondersteuning reizen zelden of nooit met bus, trein, tram, metro (88%-97% nooit of zeer sporadisch); regiotaxi/valys iets vaker (13% minstens maandelijks); deels door fysieke belemmeringen (38%) en geen behoefte (53%) Brommobiel bezitters (40 respondenten) voor brommobielbezitters is het minder gebruikelijk om ook een auto te hebben (14,3%); tussen de bezitters van de elektrische rolstoel, brommobiel en Canta bestaat weinig overlap gebruiksfrequentie: 87,8% dagelijks of wekelijks Het voertuig waarvan men het vaakst zegt dat men het minder vaak gebruikt dan men zou willen, is de brommobiel (42,5%); de belangrijkste redenen zijn onzekerheid (10%), last hebben van het gedrag van andere weggebruikers (7,5%), gezondheidsklachten (7,5%) en onvoldoende kennis van de verkeersregels (5%) Herkomst: 67,5% gekocht bij leverancier, 15% van gemeente Instructies: brommobielen zijn vaak particulier bezit (en instructies zijn dan ook vaak door de leverancier gegeven. Bij de brommobiel kreeg 15,8% geen instructies, maar geen van hen had daar behoefte aan ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 6

8 Rijbewijsregels: Van de 38 ondervraagde gebruikers van de brommobiel is 89,5% op de hoogte van het feit dat men een bromfietscertificaat moet inwisselen voor een bromfietsrijbewijs, 84,2% weet dat men als men na 1 oktober geen geldig bromfietsrijbewijs heeft, men opnieuw theorie-examen moet doen, 10,5% van de ondervraagde brommobielbezitters is niet op de hoogte van beide genoemde regels groepskenmerken van groep bezitters brommobiel of Canta (en evt andere) (68 respondenten) 51,5% man 52,2% is 75 of ouder 17,6%% heeft behoefte aan ondersteuning (meer dan meeste andere voertuigen); 7,4% liefst individueel, 1,5% in groepsverband Bij redenen waarom meen geen behoefte heeft aan ondersteuning: Gebruikers van brommobiel of Canta geven minder vaak dan de andere respondenten aan dat ze vinden dat ze geen training nodig hebben; zij noemen vaker andere redenen (12,5%) of hebben geen mening (7%). bus en trein door 71% zelden/nooit gebruikt (tram en metro nog minder), 17% gebruikt regiotxi/valys maandelijks of vaker; geven relatief vaak aan het te duur te vinden (9,5%) of nooit zulke grote afstanden af te hoeven leggen 16,7%); verder vooral geen behoefte (50%) en fysieke belemmeringen (33%). Canta bezitters (28 respondenten) voor Cantabezitters is het minder gebruikelijk om ook een auto te hebben (6,9%); tussen gebruikers van de elektrische rolstoel, brommobiel en Canta bestaat weinig overlap gebruiksfrequentie: 92,2% dagelijks of wekelijks De Canta wordt door 28,6% minder vaak gebruijkt dan gewild, vooral door gebrekkige gezondheid (7,1%) en kosten (3,6%) Herkomst: 42,9% gekocht bij leverancier, 32,1% in bruikleen van gemeente, 7,1% verkregen via internet Instructies: Canta s zijn vaak particulier bezit en instructies zijn dan ook vaak door de leverancier gegeven. Vooral bij de Canta kreeg men relatief vaak geen instructies (25%), terwijl daar bij ongeveer vier op de tien respondenten wel behoefte aan was. groepskenmerken van groep bezitters brommobiel of Canta (en evt andere) (68 respondenten) zijn hierboven te vinden (bij Brommobiel bezitters) Elektrische rolstoel bezitters (64 respondenten) ruim een kwart van de bezitters van een elektrische rolstoel (27,3%) bezit ook een auto; tussen de gebruikers van de elektrische rolstoel, brommobiel en Canta bestaat weinig overlap gebruiksfrequentie: 95,4% dagelijks of wekelijks De elektrische rolstoel wordt door 37,5% minder gebruikt dan gewild, vooral omdat het teveel energie kost (9,4%), omdat men de rolstoel niet goed of geschikt vindt (7,8%) of omdat men last heeft van slechte wegen, fiets- en voetpaden (6,2%). ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 7

9 Herkomst: 81% in buikleen van gemeente Instructies: Hoewel de elektrische rolstoel ook vaak van de gemeente in bruikleen is gekregen, heeft slechts ongeveer een vijfde instructies via de gemeente gekregen; in plaats daarvan kreeg men vaker instructies van de fabrikant of iemand anders. Ook bij de elektrische rolstoel hadden vier van de tien gebruikers die geen instructie kregen (totaal 15,6%) hier wel behoefte aan. groepskenmerken van groep bezitters elektrische rolstoel (en evt andere) (61 respondenten) 62,3% vrouw 48,2% is 75 of ouder 22% heeft behoefte aan ondersteuning (meer dan meeste andere voertuigen); 11,9% liefst individueel, 6,8% in groepsverband reizen zelden of nooit met bus, trein, tram, metro (91%-98% nooit of zeer sporadisch), wel regelmatiger met regiotaxi/valys (32% minstens maandelijks); belemmeringen vooral fysiek (47%), 31% geen behoefte; zeggen ook relatief vaak zich onzeker te voelen (8,3%). Aangepaste fiets bezitters(327 respondenten) bezitters van een aangepaste fiets (veelal elektrische fietsen) hebben meestal geen ander aangepast voertuig, maar wel vaak een auto (70,7%). vooral elektrische fiets, kleine groep lage instapfiets of driewieler gebruiksfrequentie el. fiets: 87,4% dagelijks of wekelijks Het voertuig dat men het minst laat staan, is de aangepaste fiets (20,2%), de belangrijkste redenen om hem niet te gebruiken zijn gezondheidsproblemen of dat het te veel energie kost. groepskenmerken van groep bezitters alleen aangepaste fiets (81 respondenten) 76,5% vrouw 51,2% is 75 of ouder 92,6% heeft geen behoefte aan ondersteuning in vergelijking met andere groepen wat vaker minstens maandelijks gebruik van zowel bus/trein (38% resp. 22%) en regiotaxi/valys (21%); geen duidelijke belemmeringen, 52% heeft geen behoefte; zeggen relatief vaak gebracht te kunnen worden door familie/bekenden (9,1%) of zich onzeker te voelen (6,1%) groepskenmerken van groep bezitters auto en aangepaste fiets (215 respondenten) 54,4% man 67,9% is jonger dan 75 94,4% heeft geen behoefte aan ondersteuning 67-72% reist zelden/nooit met bus/trein en 94% zelden/nooit met regiotaxi/valys; geen duidelijke belemmeringen, 82% heeft geen behoefte, 6,1% vindt het te duur ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 8

10 Autobezitters (588 respondenten) de groep autogebruikers moet voorzichtig worden behandeld: omdat er in dit onderzoek grotendeels is geselecteerd op gebruikers van aangepaste vervoermiddelen, is de groep autogebruikers hier zeker niet representatief voor álle autogebruikers van 65 jaar of ouder gebruiksfrequentie: 87,8% dagelijks of wekelijks Ongeveer een kwart (25,3%) gebruikt de auto minder vaak dan hij of zij zou willen; naast gezondheid is de belangrijkste reden de kosten (vooral benzine wordt genoemd). Rijbewijsregels: 95,2% is op de hoogte van het feit dat men zich na de 70ste verjaardag moet laten keuren, 82,5% weet dat men het moet melden als de gezondheid zodanig is veranderd dat dit invloed kan hebben op het rijden, 2,9% geeft aan beide genoemde regels niet te kennen. groepskenmerken van groep bezitters alleen auto (205 respondenten) 59% man 59,5% is jonger dan 75 97,1% heeft geen behoefte aan ondersteuning OV: bus en trein door 27% resp. 20% minstens maandelijks gebruikt, regiotaxi/valys zelden (91% zelden/nooit); geen duidelijke belemmeringen, 78% heeft geen behoefte, 14% fysieke belemmeringen groepskenmerken van groep bezitters scootmobiel en auto of aangepaste fiets (153 respondenten) 53,6% man 60,1% is jonger dan 75 bijna een derde van de bezitters van een scootmobiel (30,5%) bezit ook een auto 89,5% heeft geen behoefte aan ondersteuning reizen zelden of nooit met bus, trein, tram, metro (88%-97% nooit of zeer sporadisch); regiotaxi/valys iets vaker (13% minstens maandelijks); deels door fysieke belemmeringen (38%) en geen behoefte (53%) groepskenmerken van groep bezitters auto en aangepaste fiets (215 respondenten) 54,4% man 67,9% is jonger dan 75 94,4% heeft geen behoefte aan ondersteuning 67-72% reist zelden/nooit met bus/trein en 94% zelden/nooit met regiotaxi/valys; geen duidelijke belemmeringen, 82% heeft geen behoefte, 6,1% vindt het te duur ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 9

11 Inhoudsopgave Management Samenvatting... 1 Inhoudsopgave Inleiding Achtergrond en doelstelling Onderzoeksvragen Doelgroep Methode Vragenlijst Analyse en rapportage Respons Herkomst en respons Methode Verdeling naar gebruikt vervoermiddel Verdeling naar geslacht Verdeling naar leeftijdgroep (op basis geboortejaar, vr. 34) Verdeling naar woonsituatie (op basis van vr. 36) Resultaten Overlap in bezit van vervoermiddelen Gebruiksfrequentie van vervoermiddelen Gebruikt u uw voertuig minder vaak dan u zou willen? En zo ja, waarom gebruikt u het voertuig minder vaak dan u zou willen? Hoe heeft u uw voertuig gekregen? Heeft u bij de aanschaf of het verkrijgen van uw voertuig instructies gekregen hoe u het voertuig moet gebruiken? En zo ja, van wie waren die instructies afkomstig? Zijn er dingen die u in de instructie voor gebruik van uw voertuig nuttig vond of die u juist heeft gemist? (alleen voor autogebruikers) Ik noem zo een aantal regels die betrekking hebben op uw rijbewijs. Kunt u aangeven of u op de hoogte bent van deze regels? (alleen voor brommobiel gebruikers) Ik noem u zo enkele nieuwe regels die te maken hebben met het gebruik van uw brommobiel. Kunt u aangeven of u op de hoogte bent van deze regels? In hoeverre heeft u wel eens van de volgende cursussen of beurzen gehoord? Hoe heeft u uw deelname hieraan ervaren? Kunt u alles noemen wat in u op komt? Wat is u goed bevallen en wat niet? Wat ging goed? Wat zou u liever anders zien of wat heeft u gemist? Zou u op dit moment behoefte hebben aan enige vorm van advies of ondersteuning bij het gebruik van uw vervoermiddel(en)? En zo ja, zou u dat in groepsverband of liever door middel van individueel contact krijgen, of wellicht allebei? Kunt u toelichten waarom uw voorkeur uit gaat naar individueel contact of deelname in groepsverband?...41 ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 10

12 3.12 Waarom heeft u op dit moment géén behoefte aan advies of ondersteuning bij het gebruik van uw voertuigen? Wat zou u aan informatie of advies willen ontvangen? Hoe zou dit er voor u uit moeten zien? Kunt u alles opnoemen waar u behoefte aan heeft? Stel, u wilt meer informatie over rijvaardigheidstrainingen of ritten, bijvoorbeeld over wat dit inhoud of waar u dergelijke trainingen kunt volgen. Weet u dan waar u aan deze informatie kunt komen? Wat zijn voor u belangrijke punten bij de keuze of (en waar) u advies of ondersteuning zult vragen? Hoe lang zou u maximaal willen reizen voor advies of ondersteuning bij het gebruik van uw voertuig(en)? Ik noem zo enkele openbaarvervoermiddelen op. Kunt u aangeven hoe vaak u wel eens reist met de? Waarom reist u zelden of nooit met het openbaar vervoer/ (regio)taxi/ Valys? Zou u behoefte hebben aan ondersteuning bij het reizen met de trein? Zou u informatie willen hebben over hoe u zich veiliger of zekerder in het openbaar vervoer kunt voelen? En zo ja, hoe zou u die informatie het liefste willen ontvangen?...64 Bijlage 1: Vragenlijst Bijlage 2: Open antwoorden ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 11

13 1. Inleiding 1.1 Achtergrond en doelstelling In oktober 2009 heeft Kien voor ANBO als projectleider van het programma Blijf Veilig Mobiel een onderzoek uitgevoerd met betrekking tot kwetsbare verkeersdeelnemers. Doel van het onderzoek was het gebruik van vervoermiddelen door kwetsbare 65-plussers te onderzoeken en te achterhalen of er behoefte is aan informatie en advies over het gebruik van deze vervoermiddelen. 1.2 Onderzoeksvragen De volgende onderzoeksvragen zijn aan de orde gekomen: Van welke vervoermiddelen maakt men gebruik? Per vervoermiddel, indien van toepassing: o Gebruikt men het minder vaak dan men zou willen en waarom? o Hoe heeft men het vervoermiddel gekregen? o In hoeverre heeft men instructies gekregen over het gebruik en hoe heeft men die instructies ervaren? o In hoeverre is men op de hoogte van regels rond het gebruik van het vervoermiddel? In hoeverre heeft men wel eens van cursussen of beurzen waar informatie over vervoermiddelengebruik wordt gegeven gehoord en heeft men deelgenomen? Hoe hebben deelnemers de cursus of beurs ervaren? In hoeverre heeft men behoefte aan informatie of ondersteuning bij het gebruik van vervoermiddelen en in welke vorm? In hoeverre weet men waar men terecht kan voor informatie over rijvaardigheidstrainingen of ritten? Welke onderdelen van mogelijk advies of ondersteuning vindt men belangrijk en hoe ver is men bereid ervoor te reizen? In hoeverre reist men wel eens met het openbaar vervoer? In hoeverre heeft men behoefte aan ondersteuning bij of informatie over het veilig en zeker gebruik van het openbaar vervoer? 1.3 Doelgroep Voorafgaand aan het onderzoek is de groep kwetsbare verkeersdeelnemers gedefinieerd als 65-plussers die gebruik maken van een aangepast vervoermiddel (scootmobiel, Canta, brommobiel, aangepaste fiets of electrische rolstoel). Naast deze groep is ook een groep senioren ondervraagd die alleen een auto hebben en geen aangepaste vervoermiddelen. Omdat er is ingezet op het benaderen van gebruikers van bijzondere vervoermiddelen, is er geen sprake van een representatieve steekproef van 65-plussers. Zie ook hoofdstuk 2.3 t/m 2.5 voor de verdeling van de steekproef. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 12

14 1.4 Methode Deelnemers zijn grotendeels geworven via een bestand met 65-plussers van Cendris, via panelleden van PanelWizard (het onderzoekspanel van Kien), via verpleeghuizen, via advertenties in het AD en regionale huis aan huis bladen, op een beurs voor senioren en op straat. Ook is aan alle respondenten aan het eind van het onderzoek gevraagd of zij nog mensen kennen met één of meer van de aangepaste vervoermiddelen. Het onderzoek heeft voor het grootste deel telefonisch plaatsgevonden. Een klein deel van de respondenten (die beschikking hadden over internet en aangaven deze methode te prefereren) heeft de vragenlijst online ingevuld op een afgeschermde site van Kien. Ook heeft een klein deel (enkele slechthorenden en bewoners van enkele verpleeghuizen) schriftelijk meegedaan; deze vragenlijsten zijn achteraf ingevoerd. 1.5 Vragenlijst De vragenlijst bestond uit aantal 37 voornamelijk gesloten vragen, vrijwel altijd met mogelijkheden voor toelichting, en is te vinden in bijlage 1 (de schriftelijke variant). 1.6 Analyse en rapportage Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de volgende analyses: Frequentieverdelingen; Listings; Chi-kwadraat analyses; De chi-kwadraat analyses zijn gebruikt om te kunnen bepalen of er statistisch gezien significante verschillen zijn tussen mannen en vrouwen, leeftijdsgroepen (65 t/m 74 en 75 plus) en gebruikers van verschillende vervoermiddelen. Alleen statistisch significante verschillen worden in de tekst besproken. In hoofdstuk 2 staat de respons weergegeven, waarbij eveneens is gekeken naar de verdeling naar groep. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de resultaten van het onderzoek, waarbij elke paragraaf een afzonderlijke vraagstelling uit het onderzoek hanteert. In bijlage 1 staat de vragenlijst die is gehanteerd bij het onderzoek en de open antwoorden zijn als listing te vinden in bijlage 2. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 13

15 2. Respons 2.1 Herkomst en respons In totaal hebben 1104 respondenten de onderzoeksvragen beantwoord. Tweederde van de respondenten (67%) was afkomstig uit een aangekocht bestand, 19% was opgegeven door eerdere respondenten. Omdat voor dit onderzoek veel verschillende wervingsmethodes zijn gebruikt, waaronder krantadvertenties met een groot bereik, is het niet mogelijk om een overall responspercentage aan te geven. Wel interessant is dat de belangrijkste bron, het aangekochte bestand van Cendris, 7% respons heeft opgeleverd: 65% van de gebelde personen deed niet mee omdat zij buiten de doelgroep bleken te vallen (gebruikt geen van de gewenste aangepaste vervoermiddelen of blijkt toch nog geen 65), 16% wilde niet meewerken en 12% is na herhaaldelijke belpogingen niet bereikt. 2.2 Methode De meeste respondenten (88%) hebben de onderzoeksvragen telefonisch beantwoord; een klein deel deed online of schriftelijk mee. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 14

16 2.3 Verdeling naar gebruikt vervoermiddel De totale groep respondenten bestaat feitelijk uit twee delen: (1) bijna 900 'kwetsbare verkeersdeelnemers van 65 jaar en ouder'; dat ze 'kwetsbaar' zijn is bepaald doordat ze één of meer van de aangepaste vervoermiddelen gebruiken, scoot- of brommobiel, Canta, electrische rolstoel of aangepaste (incl electrische) fiets. (2) iets meer dan 200 'niet kwetsbare senioren', namelijk een groep senioren die wel een auto gebruiken, maar niet één van de aangepaste vervoermiddelen. Door deze specifieke selectie zijn de totaalresultaten niet volledig representatief voor de kwetsbare verkeersdeelnemers van 65 jaar en ouder, maar ook niet voor 'alle Nederlanders van 65 jaar of ouder'. De deelresultaten per vervoermiddel zijn daarentegen wél representatief voor de groep mensen die een bepaald vervoermiddel gebruikt. De respondenten zijn daarom verdeeld in een aantal groepen waartussen geen overlap bestaat. In onderstaande tabel staan deze groepen met daarbij hun aandeel in de totale steekproef. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 15

17 2.4 Verdeling naar geslacht Iets meer dan de helft (54,3%) van de respondenten is vrouw. Deze verdeling is nagenoeg gelijk aan de verdeling van alle Nederlanders van 65 jaar of ouder (44,0% is man en 56,0% is vrouw). Bij de verdeling naar de verschillende vervoermiddelen valt op dat de mannen wat zijn oververtegenwoordigd bij de bezitters van een auto, zowel de groep alleen auto (59,0% man) als de groepen auto + scootmobiel (53,6%) en auto + aangepaste fiets (54,4%). De groepen die alleen een scootmobiel hebben, een elektrische rolstoel, of alleen een aangepaste fiets, bestaan juist meer uit vrouwen: 66,0% respectievelijk 62,3% en 76,5% is vrouw. Man 45,7 Vrouw 54,3 N 1104 Geslachtverdeling onder bezitters verschillende voertuigen scootmobiel brommobiel el. rolstoel auto en alleen alleen alleen en auto of of Canta (en (en evt aangepaste aangepaste Totaal auto scootmobiel aangep fiets evt andere) andere) fiets fiets Man 45,7 59,0 33,7 53,6 51,5 37,7 54,4 23,5 Vrouw 54,3 41,0 66,0 46,4 48,5 62,3 45,6 76,5 N ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 16

18 2.5 Verdeling naar leeftijdgroep (op basis geboortejaar, vr. 34) Ongeveer de helft van de respondenten was tussen de 65 en 75 jaar oud, de andere helft 75 of ouder. Deze verdeling is nagenoeg gelijk aan de verdeling van alle Nederlanders in deze leeftijdgroepen (56,8% is en 43,3% is 75 of ouder). Bij de verdeling naar de verschillende vervoermiddelen valt op dat de bezitters van een auto over het algemeen wat jonger zijn, zowel de groep alleen auto (59,5% is jonger dan 75) als de groepen auto + scootmobiel (60,1%) en auto + aangepaste fiets (67,9%). De groep die alleen een scootmobiel heeft, is juist wat ouder: 65,4% is 75 of ouder. 65 t/m 74 52,2 75 of ouder 47,8 N 1097 Leeftijdverdeling onder bezitters verschillende voertuigen scootmobiel brommobiel el. rolstoel auto en alleen alleen alleen en auto of of Canta (en (en evt aangepaste aangepaste Totaal auto scootmobiel aangep fiets evt andere) andere) fiets fiets 65 t/m 74 52,2 59,5 34,6 60,1 47,8 51,8 67,9 48,8 75 of ouder 47,8 40,5 65,4 39,9 52,2 48,2 32,1 51,2 N Verdeling naar woonsituatie (op basis van vr. 36) Een ruime meerderheid (79,1%) van de respondenten woont zelfstandig; 14% woont in een aanleunwoning/serviceflat en 5,6% in een verzorgingshuis. Geheel zelfstandig 79,1 Aanleunwoning/serviceflat 14,0 Verzorgingshuis 5,6 Anders, namelijk: 1,3 Wil ik liever niet zeggen 0,0 N 1104 ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 17

19 3. Resultaten 3.1 Overlap in bezit van vervoermiddelen In de tabel op deze pagina staat per groep bezitters van een bepaald voertuig aangegeven welke ander voertuigen zij beztitten. Bijvoorbeeld de tweede regel geeft aan dat van de 492 bezitters van een scootmobiel, 30,5% ook een auto heeft. In dit overzicht moet de groep autogebruikers voorzichtig worden behandeld: omdat er in dit onderzoek grotendeels is geselecteerd op gebruikers van aangepaste vervoermiddelen, is de groep autogebruikers hier zeker niet representatief voor álle seniore autogebruikers; het is dus niet zo dat 25,5% van alle seniore autogebruikers ook een scootmobiel gebruikt, dit percentage zal in werkelijkheid veel lager liggen. Voor de overige groepen zijn de resultaten wel nagenoeg representatief: bijna een derde van de bezitters van een scootmobiel (30,5%) en van een elektrische rolstoel (27,3%) bezit ook een auto voor brommobielbezitters en Cantabezitters is het minder gebruikelijk om ook een auto te hebben (14,3% resp. 6,9%) tussen de elektrische rolstoel, brommobiel en Canta bestaat weinig overlap; de grootste overlap bij deze groepen is bij brommobielbezitters die ook een elektrische rolstoel gebruiken (11,9%); wel is er wat meer overlap tussen de bezitters van een elektrische rolstoel, brommobiel of Canta en de scootmobiel: van de bezitters van deze vervoermiddelen heeft ongeveer een kwart ook een scootmobiel; andersom geldt dit overigens niet, van de veel grotere groep scootmobielbezitters heeft minder dan 5% een elektrische rolstoe, brommobiel of Canta; bezitters van een aangepaste fiets (veelal elektrische fietsen) hebben meestal geen ander aangepast voertuig, maar wel vaak een auto (70,7%). ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 18

20 3.2 Gebruiksfrequentie van vervoermiddelen De vervoermiddelen die het meest frequent worden gebruikt, zijn, in volgorde van gebruik: de elektrische rolstoel (95,4% dagelijks of wekelijks), de Canta (92,9%), de scootmobiel (89,0%), de brommobiel (87,8%) en de auto (87,8%). De meeste vervoermiddelen worden door meer dan de helft van de repondenten dagelijks gebruikt: elektrische rolstoel (69%), scootmobiel (64%), Canta (64%), elektrische fiets (61%), lage instapfiets (58%), brommobiel (51%) Hoewel er maar weinig bezitters van een driewielerfiets zijn gesproken, gebruiken deze hun vervoermiddel meestal dagelijks (ongeveer 80%). Ongeveer een derde van de autobezitters (34,4%) rijdt er dagelijks mee, nog eens ruim de helft (53,4%) wekelijks. Bromfietsen en snorfietsen worden relatief weinig gebruikt door de bezitters; ongeveer de helft gebruikt zijn vervoermiddel dagelijks of wekelijks en ruim een kwart van de respondenten die over een bromfiets of snorfiets beschikken, gebruiken hem nooit. dagelijks (6) wekelijks (5) maandelijks (4) een paar keer per jaar (3) zeer sporadisch (2) nooit, maar beschik ik wel over (1) N Gem. auto 34,4 53,4 4,61,22,24, ,0 scootmobiel 64,2 24,8 4,12,41,82, ,4 brommobiel 51,2 36,6 2,44,9 2,42,4 41 5,2 Canta 64,3 28,6 3,63,6 28 5,5 elektrische rolstoel 69,2 26,2 3,11,5 65 5,6 elektrische fiets 61,0 26,4 6,8 3,81,01, ,4 driewielerfiets 81,8 9,1 9,1 11 5,4 lage instapfiets 57,8 24,4 2,22,2 6,7 6,7 45 5,0 bromfiets 7,1 42,9 21,4 28,6 14 3,7 snorfiets 26,1 26,1 4,3 17,4 26,1 23 3,8 ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 19

21 Naar geslacht Mannen gebruiken de auto en de scootmobiel vaker dagelijks dan vrouwen; vrouwen geven vaker dan mannen aan wel over een auto of scootmobiel te beschikken, maar deze nooit te gebruiken. Voor de overige vervoermiddelen zijn de groepen te klein om verschillen op basis van geslacht aan te tonen. Auto Totaal Man Vrouw dagelijks 34,4 41,5 25,4 wekelijks 53,4 48,8 59,2 maandelijks 4,6 4,9 4,2 een paar keer per jaar 1,2 1,2 1,2 zeer sporadisch 2,2 1,5 3,1 Nooit, maar beschik ik wel over 4,3 2,1 6,9 N Scootmobiel Totaal Man Vrouw dagelijks 64,2 69,8 60,2 wekelijks 24,8 23,8 25,6 maandelijks 4,1 3,5 4,5 een paar keer per jaar 2,4 2,0 2,8 zeer sporadisch 1,8 0,0 3,1 Nooit, maar beschik ik wel over 2,6 1,0 3,8 N ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 20

22 Naar leeftijdsgroep De ondervraagde 75-plussers gebruiken de auto en de scootmobiel minder frequent dan respondenten van 65 t/m 74 jaar. Voor de overige vervoermiddelen zijn de groepen te klein om verschillen op basis van leeftijd aan te tonen. Auto Totaal 65 t/m dagelijks 34,4 37,8 28,3 wekelijks 53,4 52,7 54,7 maandelijks 4,6 2,9 7,5 een paar keer per jaar 1,2 1,3 0,9 zeer sporadisch 2,2 1,9 2,8 Nooit, maar beschik ik wel over 4,3 3,5 5,7 N Scootmobiel Totaal 65 t/m dagelijks 64,2 67,0 62,3 wekelijks 24,8 22,5 26,7 maandelijks 4,1 2,9 5,0 een paar keer per jaar 2,4 2,9 2,1 zeer sporadisch 1,8 2,4 1,1 Nooit, maar beschik ik wel over 2,6 2,4 2,8 N ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 21

23 3.3 Gebruikt u uw voertuig minder vaak dan u zou willen? En zo ja, waarom gebruikt u het voertuig minder vaak dan u zou willen? * Deze vraag is afzonderlijk gesteld voor elk vervoermiddel dat men gebruikt. Respondenten die meerdere vervoermiddelen gebruiken, hebben deze vraag dan ook meer dan eens beantwoord. De resultaten moeten dan ook per vervoermiddel worden bekeken; deze staan in de tabel op de volgende pagina. Voor het gemak is wel een gemiddelde getoond in de tabel. Gemiddeld wordt bij bijna driekwart (71,8%) van de vervoermiddelen aangegeven dat men het vervoermiddel niet minder vaak gebruikt dan men zou willen. De belangrijkste reden om de vervoermiddelen te laten staan is dat men zich niet fit of gezond genoeg voelt (gemiddeld 8,1%); deze reden wordt bij alle vervoermiddelen relatief vaak genoemd. Het voertuig waarvan men het vaakst zegt dat men het minder vaak gebruikt dan men zou willen, is de brommobiel (42,5%); de belangrijkste redenen zijn onzekerheid (10%), last hebben van het gedrag van andere weggebruikers (7,5%), gezondheidsklachten (7,5%) en onvoldoende kennis van de verkeersregels (5%). Deze laatste reden geldt voor vrijwel geen van de andere vervoermiddelen. De elektrische rolstoel wordt door 37,5% minder gebruikt dan gewild, vooral omdat het teveel energie kost (9,4%), omdat men de rolstoel niet goed of geschikt vindt (7,8%) of omdat men last heeft van slechte wegen, fiets- en voetpaden (6,2%). Redenen om de scootmobiel minder vaak te gebruiken dan men zou willen (door 34,5%), zijn vooral slechte wegen, voet- en fietspaden (56,3%) en slechte weersomstandigheden (10,5%). Ook gezondheidsproblemen (9,5%) spelen een rol. Het voertuig dat men het minst laat staan, is de aangepaste fiets (20,2%), de belangrijkste redenen om hem niet te gebruiken zijn gezondheidsproblemen of dat het te veel energie kost. Ongeveer een kwart (25,3%) gebruikt de auto minder vaak dan hij of zij zou willen; naast gezondheid is de belangrijkste reden de kosten (vooral benzine wordt genoemd). Bij de open antwoordmogelijkheid (gemiddeld 8,9%, maar vooral door scootmobielgebruikers genoemd) noemt men een grote diversiteit aan redenen; deze staan vermeld in bijlage 2. Men noemt vooral dat men geen lange afstanden kan rijden met het vervoermiddel (accu leeg, te langzaam), praktische bezwaren als parkeer- of stallingsproblemen, gebrek aan ruimte voor bagage en problemen om het vervoermiddel (scootmobiel, elektrische rolstoel) mee te nemen. * Bij deze vraag zijn meerdere antwoorden mogelijk, waardoor de percentages sommeren tot meer dan 100% ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 22

24 Gemiddeld auto scootmobiel brommobiel Canta elektrische rolstoel aangepaste fiets Nee, ik gebruik het voertuig niet minder vaak dan ik zou willen 71,8 74,7 65,5 57,5 71,4 62,5 79,8 Ja, omdat ik het voertuig niet goed genoeg beheers 1,8 1,0 2,4 2,5 0,0 3,1 1,8 Ja, want ik vind het voertuig niet goed of geschikt 1,6 0,3 2,8 0,0 0,0 7,8 1,2 Ja, want ik ken de verkeersregels niet goed genoeg 0,3 0,0 0,6 5,0 0,0 0,0 0,0 Ja, want ik vind sommige verkeerssituaties te ingewikkeld 1,0 1,4 1,0 0,0 0,0 0,0 0,6 Ja, want ik heb last van slechte wegen, voet- en/of fietspaden 2,8 0,0 6,3 5,0 3,6 6,2 1,5 Ja, want ik heb last van het gedrag van andere verkeersdeelnemers 1,0 0,9 0,6 7,5 3,6 1,6 0,9 Ja, want het kost me te veel energie 2,5 1,4 3,0 2,5 0,0 9,4 2,8 Ja, want ik voel me daar niet fit/gezond genoeg voor 8,1 7,5 9,3 7,5 7,1 9,4 7,3 Ja, want ik voel me over het algemeen onzeker 1,7 1,2 1,8 10,0 0,0 0,0 1,8 Ja, want het kost me teveel geld, toelichting: 2,7 6,5 0,0 5,0 3,6 0,0 0,0 Ja, want ik heb geen rijbewijs meer (alleen auto/brommobiel) 0,2 0,3 0,0 2,5 0,0 0,0 0,0 Ja, wanneer weersomstandigheden slecht zijn (alleen scootmobiel) 3,4 0,0 10,5 0,0 0,0 0,0 0,0 Ja, vanwege een andere reden, namelijk: 8,9 9,5 7,1 17,5 7,1 15,6 8,3 Weet niet/geen mening 1,1 0,7 0,8 0,0 3,6 6,2 1,2 N * * Bij het gemiddelde vertegenwoordigt de N het aantal beoordeelde vervoermiddelen, bij de afzonderlijke vervoermiddelen staat de N voor het aantal respondenten. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 23

25 Naar geslacht Vrouwen geven gemiddeld gezien vaker dan mannen aan hun voertuig minder vaak te gebruiken dan ze zouden willen (33,5% voor vrouwen en 23,4% voor mannen). Redenen die door vrouwen vaker worden aangegeven dan door mannen zijn dat ze het voertuig niet voldoende beheersen of niet geschikt vinden, dat ze last hebben van het gedrag van andere verkeersdeelnemers, dat het te veel energie kost en dat ze zich in het algemeen onzeker voelen. Gem. Man Vrouw Nee, ik gebruik het voertuig niet minder vaak dan ik zou willen 71,8 76,6 67,5 Ja, omdat ik het voertuig niet goed genoeg beheers 1,8 0,4 3,0 Ja, want ik vind het voertuig niet goed of geschikt 1,6 0,5 2,6 Ja, want ik ken de verkeersregels niet goed genoeg 0,3 0,1 0,5 Ja, want ik vind sommige verkeerssituaties te ingewikkeld 1,0 0,7 1,2 Ja, want ik heb last van slechte wegen, voet- en/of fietspaden 2,8 1,9 3,5 Ja, want ik heb last van het gedrag van andere verkeersdeelnemers 1,0 0,4 1,6 Ja, want het kost me te veel energie 2,5 1,6 3,4 Ja, want ik voel me daar niet fit/gezond genoeg voor 8,1 7,6 8,6 Ja, want ik voel me over het algemeen onzeker 1,7 0,3 3,0 Ja, want het kost me teveel geld, toelichting: 2,7 1,9 3,4 Ja, want ik heb geen rijbewijs meer (alleen auto/brommobiel) 0,2 0,3 0,1 Ja, wanneer weersomstandigheden slecht zijn (alleen scootmobiel) 3,4 3,7 3,1 Ja, vanwege een andere reden, namelijk: 8,9 7,3 10,4 Weet niet/geen mening 1,1 1,1 1,1 N * * N= het aantal beoordeelde vervoermiddelen ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 24

26 Naar leeftijdsgroep 75-plussers geven vaker dan respondenten van 65 t/m 74 jaar aan dat ze hun vervoermiddel minder vaak gebruiken dan gewenst (32,7% resp. 24,5%). 75-plussers noemen iets vaker als reden voor het minder frequente gebruik gebrek aan kennis van de verkeersregels (maar slechts 0,7%), slechte wegen, voet- en fietspaden (4%), weersomstandigheden (5,3%) en hun gezondheid (10%). Respondenten van 65 t/m 74 jaar noemen juist vaker dat het teveel geld kost (rijden vaker auto). Gem. 65 t/m Nee, ik gebruik het voertuig niet minder vaak dan ik zou willen 71,8 75,5 67,3 Ja, omdat ik het voertuig niet goed genoeg beheers 1,8 1,5 2,1 Ja, want ik vind het voertuig niet goed of geschikt 1,6 1,3 1,9 Ja, want ik ken de verkeersregels niet goed genoeg 0,3 0,0 0,7 Ja, want ik vind sommige verkeerssituaties te ingewikkeld 1,0 0,6 1,5 Ja, want ik heb last van slechte wegen, voet- en/of fietspaden 2,8 1,8 4,0 Ja, want ik heb last van het gedrag van andere verkeersdeelnemers 1,0 0,8 1,3 Ja, want het kost me te veel energie 2,5 2,7 2,2 Ja, want ik voel me daar niet fit/gezond genoeg voor 8,1 6,6 10,0 Ja, want ik voel me over het algemeen onzeker 1,7 1,4 2,1 Ja, want het kost me teveel geld, toelichting: 2,7 3,8 1,3 Ja, want ik heb geen rijbewijs meer (alleen auto/brommobiel) 0,2 0,0 0,4 Ja, wanneer weersomstandigheden slecht zijn (alleen scootmobiel) 3,4 1,9 5,3 Ja, vanwege een andere reden, namelijk: 8,9 8,3 9,7 Weet niet/geen mening 1,1 1,2 0,9 N * * N= het aantal beoordeelde vervoermiddelen ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 25

27 3.4 Hoe heeft u uw voertuig gekregen? Ook deze vraag is voor elk vervoermiddel dat men gebruikt afzonderlijk gesteld. De resultaten moeten dan ook per vervoermiddel worden bekeken. Voor het gemak is wel weer een gemiddelde getoond in de tabel. Vooral de scootmobiel en de elektrische rolstoel heeft men in bruikleen gekregen van de gemeente (meer dan 80%); bij de brommobiel en de Canta is dit respectievelijk 15% en 32,1%. De brommobiel en Canta worden meestal gekocht bij de leverancier (67,5% resp. 42,9%). Bij de Canta valt bovendien op dat deze door 7% (2 respondenten) via internet is gekocht. Gem. scootmobiel brommobiel Canta elektrische rolstoel Gekocht bij leverancier: 12,5 7,3 67,5 42,9 4,8 Van de gemeente (in bruikleen gekregen) 76,8 83,8 15,0 32,1 81,0 Via internet 1,3 1,0 2,5 7,1 0,0 Via familie/vrienden/kennissen 1,8 1,4 5,0 7,1 0,0 Op een andere manier, namelijk: 6,7 5,7 10,0 10,7 11,1 Weet ik niet meer 1,0 0,8 0,0 0,0 3,2 N 624 * Naar leeftijdsgroep 75-plussers hebben hun vervoermiddel vaker via familie, vrienden en kennissen gekregen en minder vaak via internet dan respondenten van 65 t/m 74 jaar. Ook weten 75-plussers vaker niet meer hoe ze aan het vervoermiddel gekomen zijn. Gem. 65 t/m Gekocht bij leverancier: 12,5 12,5 12,8 Van de gemeente (in bruikleen gekregen) 76,8 78,0 75,6 Via internet 1,3 2,2 0,6 Via familie/vrienden/kennissen 1,8 0,4 2,6 Op een andere manier, namelijk: 6,7 7,0 6,7 Weet ik niet meer 1,0 0,0 1,7 N * Bij het gemiddelde vertegenwoordigt de N het aantal beoordeelde vervoermiddelen, bij de afzonderlijke vervoermiddelen staat de N voor het aantal respondenten. ANBO Kwetsbare verkeersdeelnemers (senioren) december pagina 26