Barendrecht. Second opinion marktpotenties centrum

Transcriptie

1 Barendrecht Second opinion marktpotenties centrum

2 Barendrecht Opdrachtgever: gemeente Barendrecht Projectnummer: Datum: 16 juni 2009 Second opinion marktpotenties centrum DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS Voorstadslaan TG Nijmegen T F E info@dtnp.nl W

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Analyse huidige situatie Ligging en kenmerken Winkelaanbod 3 3 Trends en ontwikkelingen Trends in de detailhandel Ontwikkelingen vraag en aanbod 10 Bijlage 1 Achterliggende onderzoeksvragen 20 Bijlage 2 Branche-indeling detailhandel 20 Bijlage 3 Winkelaanbod Centrum Barendrecht 21 Bijlage 4 Distributieve mogelijkheden 21 Bijlage 5 Begrippenlijst 26 4 Uitbreidingspotenties Inleiding Distributieve mogelijkheden Kansrijke branches en formules Conclusie 19

4

5 1 Inleiding Aanleiding De gemeente Barendrecht heeft recent een detailhandelsvisie laten opstellen*. In deze visie is opgenomen dat het winkelaanbod in het centrum met circa m 2 winkelvloeroppervlak (wvo) kan toenemen. Deze visie is gepresenteerd aan de raadscommissie. Naar aanleiding hiervan zijn enkele aanvullende vragen gesteld (bijlage 1). Doel- en vraagstelling Doel is te komen tot een second opinion op de marktruimte voor detailhandel in het centrum. De gemeente heeft Droogh Trommelen en Partners (DTNP) gevraagd een dergelijk onderzoek uit te voeren. De volgende onderzoeksvragen worden beantwoord: 1. Hoe kan het huidige winkelaanbod in het centrum van Barendrecht worden beoordeeld (kwantitatief, kwalitatief)? 2. Welke trends en ontwikkelingen doen zich voor aan de vraag- en aanbodzijde? 3. Wat is de haalbare koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing in zowel de food als de non-food sector? 4. Welke kwantitatieve uitbreidingspotenties zijn in Barendrecht aanwezig? In welke branches is schaalvergroting en groei van het aanbod gewenst? Werkwijze Tijdens de totstandkoming van dit rapport heeft terugkoppeling plaats gevonden met vertegenwoordigers van het Eigenarenplatform Centrumwinkels Barendrecht (ECB) en de gemeente Barendrecht. Leeswijzer In hoofdstuk 2 gaan we kort in op de huidige situatie. Hoofdstuk 3 gaat in op enkele relevante trends in detailhandel en lokale ontwikkelingen. In hoofdstuk 4 gaan we vervolgens in op de uitbreidingspotenties voor het centrum van Barendrecht. Aan bod komen de distributieve mogelijkheden en kansrijke branches en formules. * BRO (2009), Gemeente Barendrecht, Detailhandelsvisie DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 1

6 2 Analyse huidige situatie 2.1 Ligging en kenmerken De gemeente Barendrecht ligt in het sterk verstedelijkte gebied ten zuiden van Rotterdam. De gemeente heeft circa inwoners* en bestaat uit twee delen die door de A29 van elkaar worden gescheiden. Het centrum is gelegen in het oostelijke deel (Barendrecht-Centrum) met circa inwoners. Het westelijke deel van Barendrecht is de VINEX-wijk Carnisselande waar circa mensen wonen. Deze wijk vormt samen met de wijk Portland (in de naastgelegen gemeente Albrandswaard) de woningbouwlocatie Midden - IJsselmonde. Portland heeft circa inwoners. De bereikbaarheid van Barendrecht vanuit de regio is goed door de ligging nabij knooppunt Vaanplein (A29 en A15). Door de A15 in het noorden en de Oude Maas in het zuiden heeft Barendrecht deels een geïsoleerde ligging. * CBS (2009), Kerncijfers wijken en buurten 2 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

7 2.2 Winkelaanbod Wijkwinkelcentrum Carnisseveste Woonboulevard Reijerwaard Figuur 1 Winkelaanbod in Barendrecht en kernen met een vergelijkbaar inwonertal (m² wvo) Gemeente In de gemeente Barendrecht zijn zo n 200 winkels aanwezig met een totale omvang van circa m 2 wvo. Dit is meer dan het winkelaanbod in kernen met een vergelijkbaar inwoneraantal (± m 2 wvo) (fi guur 1). Het verschil wordt veroorzaakt door het grote aanbod in gerichte non-food op bedrijventerrein Vaanpark (woonwarenhuis Ikea, bouwmarkten Ikea en Praxis, meubelzaak Zuiderster) en woonboulevard Reijerwaard en Cornelisland (o.a. Roobol, Kwantum, Leen Bakker, Beter Bed, Mandemakers Keukens). Het winkelaanbod in recreatieve branches (voornamelijk in het centrum, ook in wijkwinkelcentrum Carnisseveste) is in de gemeente Barendrecht ( m 2 wvo) juist kleiner dan gemiddeld ( m 2 wvo). Bron: Locatus, april 2009; bewerking Droogh Trommelen en Partners Ook het aanbod in voedings- en genotmiddelen (met name in het centrum en de wijkcentra Carnisseveste, Muziekplein en De Gouwe) is relatief gering; m 2 wvo ten opzichte van m 2 wvo in kernen met een vergelijkbaar inwoneraantal. DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 3

8 Centrum Het centrum is het hoofdwinkelgebied in Barendrecht en bestaat uit 100 winkels met een totale omvang van bijna m 2 wvo (bijlage 3). Naast boodschappen (voedingsen genot-middelen en frequente non-food) is er ook (modisch) recreatief aanbod gevestigd. Vergeleken met het aanbod in centra van kernen met een gelijk inwonertal is het aanbod in Barendrecht centrum gering (fi guur 2). Met uitzondering van frequent benodigde non-food is dit in alle branches het geval. Met name het recreatieve aanbod ligt met m 2 wvo ver onder het gemiddelde van zo n m 2 wvo. Dit is voor een deel te verklaren door de nabijheid van sterke concurrentie in de regio (o.a. binnenstad van Rotterdam). Echter, ook in referentiecentra met eenzelfde ligging ten opzichte van een grote stad (Heerhugowaard bij Alkmaar, Houten bij Utrecht, Veldhoven bij Eindhoven) is meer recreatief aanbod aanwezig. In al deze referentiecentra wordt zelfs gewerkt aan versterking van het (recreatieve) aanbod. Circa 100 winkels in het centrum Recreatief aanbod in het centrum beperkt Figuur 2 Winkelaanbod in Barendrecht centrum, centra van kernen met een vergelijkbaar inwonertal en referentiecentra (m² wvo) De gemiddelde winkelomvang is het centrum van Barendrecht is met circa 180 m 2 wvo iets Bron: Locatus, april 2009; bewerking Droogh Trommelen en Partners 4 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

9 Eigentijdse supermarkt Super de Boer Recreatieve winkels hebben erg kleinschalig omvang Figuur 3 Gemiddelde winkelomvang in Barendrecht centrum en centra van kernen met een vergelijkbaar inwonertal (m 2 wvo) kleiner dan gemiddeld in centra van kernen met een gelijk inwoneraantal (190 m 2 wvo). De winkelomvang verschilt nogal per branche. In voedings- en genotmiddelen en frequente non-food zijn de winkels groter dan gemiddeld (fi guur 3). Dit komt met name door de eigentijdse supermarkten Albert Heijn (± m 2 wvo) en Super de Boer (± m 2 wvo) en huishoudwinkel Blokker (± 700 m 2 wvo). In de overige (recreatieve) branches is een winkel juist kleiner dan gemiddeld. Grootste winkels zijn warenhuis Hema (± 230 m 2 wvo) en modezaken Hans Textiel (± 300 m 2 wvo) en Vögele (± 600 m 2 wvo). Het aandeel fi liaalbedrijven in Barendrecht centrum ligt met 34% op een gemiddeld niveau. Bron: Locatus, april 2009; bewerking Droogh Trommelen en Partners Het horeca-aanbod in Barendrecht centrum bestaat uit circa 10 vestigingen. Dit is aanzienlijk kleiner dan gemiddeld in vergelijkbare centra (± 40 vestigingen). Dit heeft te maken met sterk concurrerend aanbod in de regio (o.a. in Rotterdam). In referentiecentra als Veldhoven, Houten en Heerhugowaard ligt het horeca-aanbod dan ook op een vergelijkbaar niveau als in Barendrecht centrum. DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 5

10 Regio Barendrecht centrum (± m 2 wvo) neemt in de regionale hiërarchie van winkelcentra een bescheiden positie in. De binnenstad van Rotterdam is met circa m 2 wvo in vooral recreatieve branches verreweg het grootste winkelgebied met een bovenregionale functie en ligt op korte afstand van Barendrecht (± 12 km). Figuur 4 Winkelaanbod in Barendrecht centrum en centra in de regio (m 2 wvo) Verder zijn er in de regio diverse regionale en streekverzorgende centra aanwezig met een winkelaanbod groter dan Barendrecht centrum (fi guur 4). Hiervan is stadsdeelcentrum Zuidplein in Rotterdam voor Barendrecht de belangrijkste. Het ligt op circa 8 km afstand en er is circa m 2 wvo aanwezig in met name recreatieve branches. Ook de centra van Ridderkerk (± m 2 wvo) en Oud-Beijerland (± m 2 wvo) liggen dichtbij en hebben een fors groter aanbod dan het centrum van Barendrecht. Bron: Locatus, april 2009; bewerking Droogh Trommelen en Partners 6 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

11 3 Trends en ontwikkelingen 3.1 Trends in de detailhandel Bezoekmotief Bij winkelbezoek hangt het gedrag van de consument vooral samen met het bezoekmotief. Globaal kunnen we een onderscheid maken tussen boodschappen doen, recreatief winkelen en gerichte aankopen met elk hun eigen ruimtelijk patroon*. Bij boodschappen doen staat de effi ciënte aankoop van voedings- en genotmiddelen en frequent benodigde non-food (o.a. drogist, bloemen) centraal. Verkrijgbaarheid (compleet assortiment) en gemak (reistijd, parkeren, openingstijden) spelen een belangrijke rol. De kwaliteit en omvang van de supermarkt zijn sterk bepalend voor de trekkracht van een boodschappencentrum. Bij recreatief winkelen gaat het om de aankoop van keuzegevoelige artikelen (mode, * HBD (2004), Dynamische winkelgebieden cadeau-artikelen, boeken etc.). Het rondkijken en ontspannen is bij recreatief winkelen net zo belangrijk of soms zelfs belangrijker dan de uiteindelijke aankoop. De attractiviteit van een recreatief winkelgebied wordt primair bepaald door de omvang van het modisch recreatieve aanbod en de aanwezigheid van landelijk bekende trekkers (V&D, Hema, H&M, etc.). Een ruim aanbod bijzondere speciaalzaken, aantrekkelijke horeca, een aangename sfeer en goede bereikbaarheid en parkeergelegenheid vergroten de attractiviteit van een recreatief winkelgebied. Bij doelgerichte aankopen gaat het om de aankoop van artikelen in de branches woninginrichting, doe-het-zelf en tuincentra. Het gaat vaak om de aankoop van laagfrequente producten met een doelgericht koopmotief. Combinatiebezoek met andere (winkel)voorzieningen vindt beperkt plaats. Specialisering in winkelgebieden Steeds meer specialiseren winkelgebieden zich naar bezoekmotief en dat consumenten voor specifi eke motieven andere winkelgebieden bezoeken. Zo ligt de nadruk in buurt- en wijkcentra op boodschappen doen, in binnensteden op recreatief winkelen en op perifere locaties op gerichte aankopen. Winkelgebieden die in staat zijn voor een bepaald bezoekmotief een voldoende sterk aanbod te bieden, blijken in de praktijk succesvol. Sommige centra zijn in staat in te spelen op meerdere bezoekmotieven. In dat geval wordt per afzonderlijk bezoekmotief een voldoende groot aanbod (kritische massa) geboden in een passende setting, vaak in deelgebieden. Voorbeelden zijn grote stadsdeelcentra en streekverzorgende stadscentra. Uitbreiding en schaalvergroting winkelstructuur De Nederlandse voorzieningenstructuur is relatief fi jnmazig en heeft een hiërarchische opbouw bestaande uit o.a. buurtcentra, wijkcentra en grote binnensteden. Deze traditionele voorzieningenstructuur is in de afgelopen decennia aangevuld met nieuwe winkelgebieden zoals themacentra, winkelclusters op traffi clocaties en grootschalige detailhandelsvestigingen. Hierdoor en als gevolg van schaalvergroting in de reguliere winkelgebieden is het winkelvloeroppervlak in Nederland in de afgelopen 25 jaar verdubbeld en heeft het nu een omvang van ruim 25 miljoen m². DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 7

12 Door de groei van het winkeloppervlak zijn de keuzemogelijkheden fors toegenomen. In beginsel is de consument gericht op het meest nabij gelegen winkelgebied dat in zijn behoefte kan voorzien. Door de toenemende mobiliteit speelt afstand echter steeds minder een rol. Voor kleinere winkelclusters is het moeilijker om aan de toenemende eisen van de moderne consument te voldoen. Die verwacht een compleet aanbod en keuze, of het nu gaat om levensmiddelen, mode of meubelen. De noodzakelijke massa (m² wvo) voor een winkelgebied neemt dan ook toe en daarmee weer het benodigde aantal consumenten. Op deze wijze vindt schaalvergroting plaats in de voorzieningenstructuur. Schaalvergroting in alle branches Het gemiddelde winkelvloeroppervlak van winkels is de laatste jaren fors toegenomen. Een volwaardige servicesupermarkt heeft tegenwoordig een minimale omvang van à m² wvo. Voor de komende jaren verwachten we een verdere afname van kleinschalige supermarkten (< 700 m² ) en een toename van het aantal grootschalige supermarkten (> m²). Per saldo neemt het aantal supermarkten af (fi guur 5). Figuur 5 Schaalvergroting supermarkten* In kledingwinkels wisselen collecties elkaar steeds sneller af om consumenten steeds te prikkelen. Samen met de concurrentie op prijs en assortiment zorgt dit ervoor dat ook in de modebranche het aantal grootschalige winkels toeneemt. Naast traditionele grote aanbieders als C&A en Peek & Cloppenburg vestigen zich nieuwe grootschalige formules met een brede doelgroep zoals The Sting (gemiddeld ± 800 m² wvo) en Zara (gemiddeld ± m² wvo). De nieuwste vestigingen van H&M in Mosae Forum in Maastricht of Piazza Center in Eindhoven hebben een omvang van à m² wvo. Ook in andere branches als bruin- en witgoed en sport en spel vindt schaalvergroting plaats. * A.C. Nielsen (2006), Ontwikkeling supermarkten Het gemiddeld oppervlak van elektronicawinkel MediaMarkt bedraagt m² wvo. Intersport heeft in de grote binnensteden een gemiddeld oppervlak van m² wvo. Beide formules richten zich op recreatief winkelend publiek en hebben weinig meer te maken met de traditionele bruin- en witgoed of sportzaak. Door hun brede en diepe assortiment creëren zij hun eigen vraag en bezoekersstroom*. Omdat ze veel bezoekers trekken hebben deze formules een grote toegevoegde waarde in recreatieve centra. Zij kunnen hier fungeren als belangrijke trekkers/anchorstores. Supermarkt is trekker in boodschappencentra De kwaliteit en omvang van de supermarkt zijn sterk bepalend voor de trekkracht van een boodschappencentrum. In de afgelopen jaren is het aandeel van de supermarkt in de totale bestedingen aan voedings- en genotmiddelen toegenomen ten koste van (vers)speciaalzaken. Schaalvergroting en meer aandacht voor vers (relatief hoge marges) in supermarkten zijn hiervan de oorzaak. Het stijgende marktaandeel van supermarkten zorgt ervoor dat speciaalzaken het moeilijker * InRetail (2006), MediaMarkt versterkt winkelcentra 8 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

13 Behoorlijke schaalvergroting supermarkten..... maar ook in recreatieve branches krijgen. Tegelijkertijd zorgen supermarkten in een winkelcentrum voor een grote bezoekersstroom. Uit onderzoek* blijkt dat ⅓ deel van de bezoekers aan supermarkten ook één of meer van de nabije speciaalzaken bezoekt. Dit percentage varieert nauwelijks met de omvang van de supermarkt. Speciaalzaken kunnen daarom meer bezoekers verwachten als zij bij een sterk supermarktaanbod liggen. Populariteit van winkelen via internet groeit De omzet van Nederlandse internetwinkels stijgt jaarlijks. Succesvolle aanbieders zijn bestaande winkel- en postorderbedrijven die hun activiteiten uitbreiden via internet (Mexx, Wehkamp, Kijkshop) en nieuwe bedrijven als bol.com. Bijna de helft van de Nederlandse winkelketens heeft inmiddels een webwinkel. Bijna 60% van de totale online bestedingen betreft de verkoop van diensten (vliegtickets, verzekeringen, fi lms, etc.). De overige 40% van de omzet komt uit de verkoop van fysieke producten via internet. In 2008 bedroegen de totale bestedingen aan non-food producten circa 4,5% van de totale aan non-food in de detailhandel. In 2002 was dat nog 1%. Figuur 6 Aandeel van totale bestedingen aan non-food via internet* De fi jnmazige voorzieningenstructuur in Nederland draagt ertoe bij dat het kopen via internet waarschijnlijk minder belangrijk zal blijven dan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. In sommige branches (cd, makelaardij, bank, reisbureau) is de invloed van internet toch sterk merkbaar. Vooralsnog gaan marktpartijen ervan uit dat het aandeel van internet als aankoopkanaal beperkt blijft en dat het geen substantiële invloed heeft op de winkelstructuur als geheel. Toenemende vergrijzing In Nederland worden consumenten door de toenemende vergrijzing steeds ouder. Dit leidt mogelijk tot wat verschuivingen in het assortiment van winkels. Het effect op het aantal m 2 winkels is echter zeer beperkt. Invloed internetaankopen naar verwachting beperkt * G.F.B. Stinstra/DTNP (2005), Compleet anders!? * HBD (2009) en Thuiswinkel.org (2009) DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 9

14 3.2 Ontwikkelingen vraag en aanbod Bevolkingsontwikkeling Naar verwachting zal de bevolking van Barendrecht de komende jaren groeien. Op basis van verschillende woningbouwprojecten (o.a. Centrum, Lagewei, Vrouwenpolder, Vrijenburg) en een daling van de huishoudengrootte gaan wij uit van een toename tot inwoners in De groei zal vooral in Barendrecht-Centrum plaats vinden. De bevolking zal er toenemen tot circa inwoners. In Carnisselande zal sprake zijn van een lichte stijging tot inwoners. Structuurvisie centrumontwikkeling De ambitie van de gemeente is om het centrum van Barendrecht de komende jaren te versterken. Het centrum moet hét kloppende hart van Barendrecht worden met een goede bereikbaarheid, voldoende parkeergelegenheid en een kwalitatief hoogstaand voorzieningenniveau dat voldoet aan de eisen van deze tijd. Uitbreiding Reijerwaard & Cornelisland Onlangs is gestart met de bouw van de uitbreiding van woonboulevard Reijerwaard & Cornelisland met zo n m 2 bedrijfsvloeroppervlak (bvo) aan winkelruimte voor PDV-branches. Naar verwachting zullen de nieuwe winkels in 2010 hun deuren openen. Ontwikkelingen in de regio In Rotterdam staat meer dan m 2 aan winkelruimte in de planning (BRO, 2009). Alleen al voor het centrum van Rotterdam bestaan plannen voor uitbreiding van het aanbod met tot m 2 bvo. Voor stadsdeelcentrum Zuidplein bestaat het plan om de dagelijkse sector te versterken met á m 2 bvo en de niet-dagelijkse sector met á m 2 bvo. In andere centra in de regio zijn tevens allerlei plannen voor versterking van het aanbod of recentelijk gerealiseerd (masterplan Walburg in Zwijndrecht, centrumplan in Rhoon en de centra van Ridderkerk, Oud-Beijerland en Spijkenisse). Kortom, voor diverse winkelcentra in de regio zijn forse uitbreidingsprojecten in de maak of net gerealiseerd. De concurrerentie voor het centrum van Barendrecht neemt behoorlijk toe. Bevolking stijgt tot inwoners in 2020 Structuurvisie: centrum als hét kloppende hart Rotterdam centrum wordt verder versterkt 10 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

15 4 Uitbreidingspotenties 4.1 Inleiding Het centrum is het belangrijkste winkelgebied in Barendrecht. Het heeft een belangrijke verzorgingsfunctie voor de eigen gemeente. Bijna driekwart van de bezoekers komt uit Barendrecht (BRO, 2009). Enerzijds heeft het centrum, met twee supermarkten en aanvullende winkels, een boodschappenfunctie. 38% van de bezoekers geeft aan boodschappen te komen doen. Anderzijds zijn er winkels die zich richten op recreatief winkelen. 40% van de bezoekers komt winkelen. Het centrum zal, mede gelet op het sterke concurrerende aanbod en de geïsoleerde ligging van Barendrecht, ook in de toekomst vooral een functie vervullen voor de eigen inwoners. De gemeente heeft de ambitie om het centrum de komende jaren te versterken zodat het ook in de toekomst hét kloppende hart van de stad kan zijn. Hierbij is ook het recreatief bezoek van belang. Het draagvlak is echter te klein voor volledige specialisatie in recreatief winkelen. De toekomstige positie van het centrum wordt bepaald door de combinatie van een sterk boodschappen- én recreatief aanbod. Het huidige recreatieve aanbod is beperkt, kleinschalig en sluit onvoldoende aan bij behoeften van consumenten. Met name vanuit Carnisselande weet het centrum nu slechts beperkt bestedingen te binden (BRO, 2009). Om het centrum als kloppend hart voor de hele gemeente te versterken, is uitbreiding en schaalvergroting van vooral het recreatieve aanbod noodzakelijk. Alleen dan kan het centrum zich voldoende onderscheiden van aanbod in Carnisselande. Dit is ook een belangrijk uitgangspunt in de detailhandelsvisie. Als het centrum niet aantrekkelijker wordt, zullen consumenten in toenemende mate wegblijven en centra in de regio bezoeken. In dit hoofdstuk gaan we in op de mogelijkheden voor uitbreiding van het aanbod in het centrum. In paragraaf 4.2 berekenen we de distributieve uitbreidingsruimte aan de hand van haalbare koopstromen. Daarna werken we de uitbreidingsmogelijkheden in paragraaf 4.3 uit in kansrijke branches en formules. 4.2 Distributieve mogelijkheden In de detailhandelsvisie is een uitbreidingsruimte berekend voor Barendrecht centrum van circa m 2 wvo aan winkelruimte. Dit is gedaan op basis van passanten- en consumentenonderzoek. Er zijn bijna 400 Barendrechtse huishoudens ondervraagd. Hiermee kunnen uitspraken gedaan worden met een betrouwbaarheid van 95% en een afwijking van maximaal 5%. Daarnaast zijn 489 centrumbezoekers ondervraagd. Hiermee en door de juiste formulering van de enquêtevragen is het onderzoek voldoende representatief en betrouwbaar. Om te bepalen wat in onze optiek de toekomstige uitbreidingsmogelijkheden zijn, gaan we ook uit van de uitkomsten van dit onderzoek. Bij de berekening van de uitbreidingspotenties in het centrum wordt in de detailhandelsvisie uitgegaan van het huidige aantal inwoners en huidige koopstromen. Wij gaan hier uit van een aantal scenario s: huidige bevolkingsomvang en koopstromen; toename bevolkingsomvang en huidige koopstromen; DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 11

16 huidige bevolkingsomvang en hogere koopstromen door versterking van het centrum; toename bevolkingsomvang én hogere koopstromen door versterking van het centrum. Daarnaast gaan wij bij de distributieve berekening uit van een primair en secundair verzorgingsgebied van het centrum. Barendrecht bestaat grofweg uit twee delen, gescheiden door de A29. Het centrum ligt in Barendrecht-Centrum. Dit oostelijke deel is dan het primaire verzorgingsgebied. Het secundaire verzorgingsgebied is de nieuwbouwwijk Carnisselande. We maken onderscheid tussen winkels in voedings- en genotmiddelen en winkels in duurzame en overige goederen zonder tuincentra, woninginrichting en doe- het-zelf. Aan de hand van omzet- en bestedingscijfers, kengetallen en ervaringscijfers berekenen we het toekomstig haalbare aanbod. We beperken ons hier tot de belangrijkste conclusies van de indicatieve berekeningen. Uitleg over de gehanteerde variabelen is te vinden in bijlage 4. Voedings- en genotmiddelen Uit het recent uitgevoerde consumentenonderzoek komt voor Barendrecht-Centrum een koopkrachtbinding in de dagelijkse sector aan het centrum naar voren van 55%. Voor Barendrecht Carnisselande is dat 21%. Het aandeel bezoekers van buiten Barendrecht is vast-gesteld op 30% en het aandeel bestedingen van buiten op 15% (koopkrachttoevloeiing). Als we uitgaan van deze koopstromencijfers en het huidige aantal inwoners dan is in het centrum een uitbreidingspotentie haalbaar van circa m 2 wvo in winkels in voedings- en genotmiddelen (tabel 1). Naar verwachting zal de bevolking gaan groeien door o.a. de woningbouwprojecten Vrijenburg, Vrouwenpolder, Lagewei en centrumontwikkeling. Met name in Barendrecht-Centrum worden veel nieuwe woningen gebouwd (± 2.000) wat leidt tot een forse toename van het inwoneraantal. Dit leidt weer tot een hoger bestedings-potentieel voor winkels in het Barendrecht-Centrum. Uitgaande van de toename van het aantal inwoners tot 2020 is met de huidige bindingscijfers circa m 2 wvo aan Primair en secundair verzorgingsgebied centrum Met name in Oost toename van bevolking Ruime uitbreidingspotenties in de food 12 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

17 uitbreidingsruimte mogelijk voor winkels in voedings- en genotmiddelen. Bij versterking en opwaardering van het centrum zal naar verwachting een hogere koopkrachtbinding haalbaar worden. Barendrechtse consumenten hebben immers bij een aantrekkelijker winkelaanbod weinig reden om elders hun (frequente) aankopen te doen. Bij versterking van het aanbod in het centrum gaan wij dan ook uit van een toename van de bindingscijfers met 5%. Door het sterke concurrerende aanbod in de regio zal de koopkrachttoevloeiing (procentueel gezien) daarentegen nauwelijks toenemen. Met het huidige aantal inwoners en versterking van het centrum (en dus een hogere binding) zal de uitbreidingspotentie voor winkels in voedings- en genotmiddelen circa m 2 wvo bedragen. Als de bevolking (met name in Centrum) volgens verwachting zal toenemen én het centrum versterkt wordt, is een uitbreiding van het aanbod in winkels in voedings- en genotmiddelen haalbaar van circa m 2 wvo. Tabel 1 Indicatie uitbreidingspotenties winkels in voedings- en genotmiddelen in Barendrecht centrum 2009 Huidig aantal inwoners Huidige binding 2020 Toename aantal inwoners Huidige binding 2020 Huidig aantal inwoners Hogere binding 2020 Toename aantal inwoners Hogere binding Inwoners Barendrecht-Centrum Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet primair verzorgingsgebied % 27,6 mln % 31,3 mln % 30,1 mln % 34,2 mln Inwoners Barendrecht-Carnisselande Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet secundair verzorgingsgebied % 8,1 mln % 8,3 mln % 10,0 mln % 10,2 mln Omzet uit Barendrecht 35,7 mln 39,6 mln 40,1 mln 44,4 mln Koopkrachttoevloeiing 15% 15% 15% 15% Totale omzet 42,0 mln 46,6 mln 47,2 mln 52,2 mln Omzet per m 2 (ex. BTW) Haalbaar aanbod (wvo) m m m m 2 Aanwezig aanbod (wvo) m m m m 2 Uitbreidingspotentie (wvo) m m m m 2 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 13

18 Duurzame en overige goederen In de niet-dagelijkse sector komt uit het consumentenonderzoek een koopkrachtbinding vanuit Barendrecht-Centrum aan het centrum naar voren van 41% en vanuit Carnisselande van 19%. Het aandeel van de bestedingen van buiten Barendrecht is vastgesteld op 39%. Deze bestedingen komen vooral uit Rotterdam, Zwijndrecht, Ridderkerk en Albrandswaard (Portland). Als we uitgaan van deze koopstromencijfers en het huidige aantal inwoners dan is in het centrum een uitbreidingspotentie haalbaar van circa m 2 wvo in winkels in duurzame en overige goederen (ex. woninginrichting, doe-het-zelf, tuincentra). Met name de stijging van het aantal inwoners in Centrum (Lagewei, Vrouwenpolder, centrumontwikkeling) leidt ook voor winkels in duurzame en overige goederen in het centrum tot een hoger bestedingspotentieel. Uitgaande van de huidige bindingscijfers is dan circa m 2 aan uitbreidingsruimte mogelijk. Tabel 2 Indicatie uitbreidingspotenties winkels in duurzame en overige goederen (ex. doe-het-zelf, woninginrichting, tuincentra) in Barendrecht centrum 2009 Huidig aantal inwoners Huidige binding 2020 Toename aantal inwoners Huidige binding 2020 Huidg aantal inwoners Hogere binding 2020 Toename aantal inwoners Hogere binding Inwoners Barendrecht Oost Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet primair verzorgingsgebied % 25,3 mln % 28,7 mln % 28,3 mln % 32,2 mln Inwoners Barendrecht West Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet secundair verzorgingsgebied % 9,0 mln % 9,2 mln % 11,3 mln % 11,6 mln Omzet uit Barendrecht 34,2 mln 37,9 mln 39,7 mln 43,8 mln Koopkrachttoevloeiing 39% 39% 39% 39% Totale omzet 56,1 mln 62,1 mln 65,0 mln 71,7 mln Omzet per m 2 (ex. BTW) Haalbaar aanbod (wvo) m m m m 2 Aanwezig aanbod (wvo) m m m m 2 Uitbreidingspotentie (wvo) m m m m 2 14 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

19 Uitgaande van toename van bevolking en substantiële versterking van het centrum... Bij versterking van het centrum gaan wij voor winkels in duurzame en overige goederen uit van een toename van de bindingscijfers met 5% en een gelijkblijvend toevloeiingspercentage. Met name het huidige recreatieve aanbod is beperkt. Door dit aantrekkelijker te maken zullen meer Barendrechtse bestedingen in het eigen centrum terecht komen. Met het huidige aantal inwoners is dan een uitbreidingsruimte haalbaar van circa m 2 wvo. Als de bevolking volgens verwachting zal toenemen én het centrum versterkt wordt (hogere binding), is een uitbreiding van het aanbod in winkels in duurzame en overige goederen haalbaar van circa m 2 wvo. Conclusies Uit de indicatieve berekeningen blijkt dat er voldoende potenties aanwezig zijn om het winkelaanbod in het centrum van Barendrecht substantieel uit te breiden. De omvang van deze uitbreiding is afhankelijk van het toekomstig aantal inwoners en opwaardering van het centrum. In de huidige situatie is volgens onze berekeningen in totaal ruim m 2 wvo aan uitbreidingsruimte haalbaar (tabel 3). Dit is lager dan de uitbreidingsruimte van m 2 wvo die BRO berekent. Dit heeft voor een groot deel te maken met de hogere omzet per m 2 die wij hanteren. Als het aantal inwoners volgens verwachting gaat stijgen en het centrum substantieel versterkt wordt, is een uitbreidingsruimte haalbaar van circa m 2 wvo (tabel 3). Tabel 3 Indicatie totale uitbreidingspotenties Barendrecht centrum in 2020 (m 2 wvo) Huidige situatie Toename aantal inwoners Versterking centrum Toename aantal inwoners Versterking centrum In de berekeningen zijn de branche woninginrichting en horeca nog niet meegenomen. Daar gaan we in de volgende paragraaf op in.... zijn forse uitbreidingspotenties aanwezig DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 15

20 4.3 Kansrijke branches en formules Om nader inzicht te krijgen in de gewenste invulling van de uitbreiding, maken we een vergelijking met referentiecentra die een vergelijkbare omvang hebben als Barendrecht centrum na uitbreiding van het winkelaanbod ( m 2 wvo) (fi guur 7). Op basis van deze vergelijking gaan we in op branches en formules die in Barendrecht centrum onder- of niet vertegenwoordigd zijn. Supermarkten in centrum relatief klein Ook Hema heeft een beperkte omvang Voedings- en genotmiddelen Uit de vergelijking komt naar voren dat het aanbod in winkels in voedings- en genotmiddelen in Barendrecht centrum met circa m 2 wvo relatief klein is. In de referentiecentra is zo n tot m 2 wvo aanwezig. Daarnaast valt op dat de supermarkten in Barendrecht centrum relatief klein zijn. In de referentiecentra zijn veelal sterke servicesupermarkten aanwezig met een omvang van tot m 2 wvo. Ook ontbreekt een harddiscountsupermarkt in het centrum. In Cornelisland is wel een Lidl aanwezig, maar die heeft vooral een functie voor IJsselmonde. Figuur 7 Winkelaanbod in Barendrecht centrum en in enkele toekomstige referentiecentra (m 2 wvo) Bron: Locatus, april 2009; bewerking Droogh Trommelen en Partners 16 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

21 Rekening houdend met de uitbreidingspotenties en de ambitie tot versterking van het centrum is uitbreiding van het supermarktaanbod gewenst. Dit kan door schaalvergroting van bestaande supermarkten zodat deze zich kunnen onderscheiden van aanbod in de omgeving en passen bij de centrumfunctie. Ook zou een harddiscountsupermarkt toegevoegd kunnen worden zodat in alle segmenten aanbod aanwezig is. Ook met uitbreiding van het supermarktaanbod in het centrum, blijft voldoende draagvlak over voor behoud van een supermarkt aan de Gouwe. De wijken rondom deze locatie (Buitenoord, Oranjewijk) hebben circa inwoners en dat is voldoende voor één buurtsupermarkt. Daarnaast ligt de nieuwbouwwijk Ter Leede vlakbij. Duurzame en overige goederen Uit de vergelijking met enkele referentiecentra komt verder naar voren dat het winkelaanbod in enkele branches is ondervertegenwoordigd. Het gaat om de subbranches kleding, schoenen, sport en spel, warenhuis en bruin- en witgoed. In kleding, schoenen, warenhuis en bruin- en witgoed is daarnaast schaalvergroting noodzakelijk. In de subbranches persoonlijke verzorging, huishoudelijke artikelen, bloemen en planten, Tabel 4 Indicatie invulling uitbreidngspotenties centrum van Barendrecht (m 2 wvo) Subbranche Huidige omvang Uitbreidingspotenties Supermarkten Schaalvergroting AH, Super de Boer Toevoeging discounter (Aldi, Lidl) Kleding Schaalvergroting bestaand aanbod Toevoeging kledingwinkels (o.a. CoolCat, VeroModa, C&A, Steps, Didi, Esprit, Adams) Schoenen Schaalvergroting bestaand aanbod Toevoeging schoenenwinkels (Scapino, Van Haren, Nelson, House of Shoes, Dolcis) Sport en spel Toevoeging sportzaak en speelgoedwinkel (Intersport, Sport 2000, AktieSport, BartSmit) Warenhuis Schaalvergroting Hema Bruin- en witgoed Schaalvergroting bestaand aanbod Toevoeging elektronicawinkel (Scheer&Foppen, Expert, Dixons) Woonaccessoires Toevoeging woonaccessoirewinkels (LifeStyle, Decorette, zelfstandig ondernemer) Overige detailhandel Toevoeging partijgoederenwinkel (Action) Horeca Toevoeging winkelondersteunende horeca (2 á 3) (La Place, zelfstandig ondernemer) TOTAAL DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 17

22 optiek en juwelier, hobby en boeken en cd s en fi etsen (net buiten centrum) is het aanbod al op een redelijk goed niveau. Het kledingaanbod bestaat momenteel uit winkels als Hans Textiel en Zeeman in het lagere segment en Smit Mode, Vögele, Witteveen, Verschoor Mode en Brandstore in het middensegment. Door schaalvergroting van deze bestaande en toevoeging van nieuwe winkels kan het aanbod met tot m 2 wvo uitbreiden. In referentiecentra zijn diverse kledingformules aanwezig die momenteel in Brandrecht centrum ontbreken. Het gaat met name om winkels in het middensegment die zich richten op trendy mode (voor de jeugd). Te denken valt aan CoolCat, C&A, VeroModa, Esprit, Steps, Didi en AdamsWear. Mogelijk is H&M geïnteresseerd in vestiging in Barendrecht centrum. Het huidige aanbod aan schoenen bestaat uit vier lokale aanbieders (PicoBello, Quist, NoSense, Vijfvinkel) en is daarmee beperkt. Schaalvergroting en uitbreiding van het aanbod is gewenst. Mogelijk interessante winkels zijn formules als Scapino, Dolcis, House of Shoes, Van Haren en Nelson. Het aanbod in de subbranche sport en spel bestaat uit Hiemstra Sport en Intertoys. Dit aanbod kan uitgebreid worden met een tweede sportzaak (bijvoorbeeld Sport 2000, Intersport, AktieSport) en een tweede speelgoedwinkel (bijvoorbeeld Bart Smit). Warenhuis Hema heeft momenteel een omvang van circa 250 m 2 wvo, terwijl dit in referentiecentra circa m 2 wvo is. Door schaalvergroting kan de Hema haar rol als sterke publiekstrekker beter vervullen. Het aanbod in bruin- en witgoed bestaat uit enkele kleinschalige winkels (Van Gent, Monditel, Veen elektronica). Dit aanbod kan uitgebreid worden door schaalvergroting of toevoeging van een nieuwe winkels als Expert, Scheer&Foppen of Dixons. In de branches overige detailhandel is in een centrum als Brandrecht vaak een Action aanwezig. Een dergelijk partijgoederenwinkel behoort ook in centrum Barendrecht tot de mogelijkheden. Schaalvergroting kledingzaken en schoenenwinkels gewenst Uitbreidingsruimte voor enkele horecagelegenheden 18 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

23 Woninginrichting Ook in woninginrichting lijkt uitbreiding van het aanbod mogelijk. In de distributieve berekening is deze branche niet meegenomen omdat het in deze branche voor het overgrote deel gaat om grootschalige winkels gevestigd in de periferie. Naast de in aanbouw zijnde nieuwbouw van Andeweg aan de Dorpsstraat is in het centrum voor kleinschalig aanbod (woonaccessoires, verlichting e.d.) een uitbreidingsruimte haalbaar van maximaal m 2 wvo. Het is gewenst dat deze uitbreidingspotenties wordt ingevuld door winkels in woonaccessoires die voor een groot deel aansluiten op het bezoekmotief recreatief winkelen. Veelal gaat het om zelfstandig ondernemers of een formule als LifeStyle of Decorette. Horeca In referentiecentra varieert het horeca-aanbod tussen 10 en 20 vestigingen. In Barendrecht centrum zijn het er circa 10 (o.a. Tapas Lust, Le Bonheur, Delifrance, Snackbar t Vlak). Toevoeging van enkele winkelondersteunende dag- en avondhoreca die aansluiten bij recreatief winkelen is mogelijk. Gedacht kan worden aan een restaurant of een lunchroom (La Place). Gemiddeld heeft een dergelijke horecavoorziening een omvang van 200 m 2 wvo. Uitgaande van 3 á 5 nieuwe bedrijven is een uitbreidingsruimte haalbaar van 600 tot m 2 wvo. 4.4 Conclusie He centrum van Barendrecht heeft momenteel een beperkt winkelaanbod. Met name het (modisch) recreatieve aanbod blijft achter bij dat van referentiecentra. De totale omvang van het aanbod is gering en winkels zijn veelal te klein om aan de wensen van de huidige consument te voldoen. In de regio liggen diverse centra die een aantrekkelijker winkelaanbod hebben dan Barendrecht en zelfs werken aan versterking van het aanbod. Wil het centrum in de toekomst het kloppende hart van Barendrecht zijn, dan zal het winkelaanbod behoorlijk versterkt moeten worden zodat met name uit Carnisselande meer consumenten het centrum zullen gaan bezoeken. Alleen door behoorlijke uitbreiding van vooral het supermarktaanbod en (modisch) recreatieve aanbod kan het centrum voldoende onderscheidend zijn voor de positie als het kloppende hart van Barendrecht. Net als in de detailhandelsvisie opgesteld door BRO, blijkt uit onze distributieve berekeningen dat voor een dergelijke uitbreiding ook ruim voldoende marktpotenties aanwezig zijn, ondanks het sterke concurrerende aanbod. Deze potenties zijn voor een deel gebaseerd op autonome groei, voor een deel op extra bestedingspotentieel door opwaardering van het centrum en voor een deel op de groei van het aantal inwoners (Lagewei, Vrouwenpolder). Diverse branches zijn momenteel in het centrum niet of ondervertegenwoordigd. Door schaalvergroting en/of toevoeging van winkels in supermarkten, mode, sport, spel, elektronica, warenhuis, wonen en horeca wordt het aanbod in het centrum een stuk aantrekkelijker en completer waardoor de functie als hét centrum van Barendrecht vervuld kan worden. DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 19

24 Bijlage 1 Achterliggende onderzoeksvragen Bijlage 2 Branche-indeling detailhandel Zijn er branches die nu ondervertegenwoordigd zijn in het gebied en die bij vestiging voor nieuwe omzet kunnen zorgen, zo ja welke branches zijn dat? In welke van deze branches is er naar verwachting de behoefte aan grotere winkels (> 250 m 2 )? Zorgt het grotere aantal winkels voor extra aantrekkingskracht op bewoners van Barendrecht waardoor er ruimte is voor omzetstijging van andere winkels? Idem voor bewoners van buiten Barendrecht? Wat is het effect van afbouw van de wijken Ter Leede en Lagewei en de bouw van Vrouwenpolder op het winkelgebied? Wat is het effect van de toevoeging van het aantal woningen in Barendrecht Centrum als gevolg van de centrumontwikkeling? Voor hoeveel nieuwe horecagelegenheden is er plaats in het nieuwe centrum en hoeveel m 2 is dat circa? Is er ruimte voor een derde supermarkt, gegeven het feit dat de supermarkt aan de Gouwe gehandhaafd blijft en er al een prijsvechter is aan het Muziekplein? Wat zijn de effecten van de vergrijzing op het benodigde aantal m 2 winkelruimte? Wat zijn de effecten van de toename van verkopen via internet op het benodigde aantal m 2 winkelruimte? Branchegroep Voedings- en genotmiddelen Frequent benodigde non-food Modisch recreatief Overig recreatief Gerichte non-food Overige detailhandel Branche Voedings- en genotmiddelen (o.a. supermarkt, versspeciaalzaak, slijter, tabak en lectuur) Persoonlijke verzorging Huishoudelijke- en cadeauartikelen Bloemen, planten, dierbenodigdheden Kleding en modeaccessoires Schoenen en lederwaren Optiek, juwelier, antiek Sport en spel Hobby Boeken, lectuur, cd, kantoorartikelen Warenhuis Bruin- en witgoed Fietsen en autoaccessoires Woninginrichting (o.a. meubelen, keukens, sanitair, vloerbedekking) Doe-het-zelf Tuincentra Overige detailhandel (o.a. tweedehandsartikelen, souvenirs, partijgoederen) 20 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

25 Bijlage 3 Winkelaanbod Centrum Barendrecht Bijlage 4 Distributieve mogelijkheden Branche Centrum Barendrecht Centra van kernen met gelijk inwonertal Voedings- en genotmiddelen Frequent benodigde non-food persoonlijke verzorging huishoudelijke en cadeau-artikelen bloemen, planten, dierbenodigdheden Modisch recreatief kleding en mode-accessoires schoenen en lederwaren Overig recreatief optiek, juwelier, antiek, kunst sport en spel hobby-artikelen boeken, lectuur, cd s, kantoorartikelen warenhuis bruin- en witgoed fi etsen en autoaccessoires Gerichte non-food woninginrichting doe-het-zelfartikelen tuincentra en tuinartikelen Overige detailhandel TOTAAL Bron Locatus (april 2009), Retailverkenner Distributie planologisch onderzoek (dpo) In vroegere dpo s werd het haalbare winkelaanbod vaak nauwkeurig berekend. Door grote onderlinge verschillen in typen winkelgebieden, branches en winkelformules moeten dergelijke berekeningen genuanceerd worden beoordeeld. De haalbaarheid van winkels wordt veel meer bepaald door de potentiële functie en kwaliteit van het winkelgebied. Niettemin kan een kwantitatieve analyse van vraag en aanbod een indicatie geven van overbewinkeling of uitbreidingspotenties. Variabelen Bij deze kwantitatieve analyse gaat het om de verhouding tussen vraag en aanbod. De vraagzijde wordt bepaald door de landelijk gemiddelde omzet in winkels per hoofd van de bevolking, de omvang van het verzorgingsgebied (aantal inwoners), de mate waarin het omzetpotentieel terecht komt in het betreffende winkelgebied (koopkrachtbinding) en de mate waarin omzet van elders toevloeit (koopkrachttoevloeiing). Aan de aanbodzijde spelen de omvang (m² winkelvloeroppervlak) en benodigde omzet per m² wvo (vloerproductiviteit) een rol. Verzorgingsgebied Om de uitbreidingspotenties voor het centrum van Barendrecht te bepalen gaan we uit van Barendrecht-Centrum als het primair verzorgingsgebied met circa inwoners. Het secundair verzorgingsgebied bestaat uit Carnisselande met circa inwoners. Volgens prognoses van de gemeente zal het aantal woningen in DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 21

26 Barendrecht-Centrum de komende jaren toenemen met circa eenheden. In Carnisselande worden circa 600 nieuwe woningen gebouwd*. Rekening houdend met de gemiddelde huishoudengrootte in Barendrecht en de algemene trend van huishoudenverdunning, zal dit leiden tot een bevolkingsomvang in Barendrecht-Centrum van circa inwoners in Barendrecht-Centrum en circa inwoners in Carnisselande in Gemiddelde omzet per inwoner In veel distributieplanologische berekeningen wordt uitgegaan van de bestedingen per branche. DTNP kiest ervoor te rekenen met winkels als eenheden, omdat we in de distributieplanologie de uitbreidingsruimte van winkelmeters berekenen. We maken onderscheid tussen winkels in voedings- en genotmiddelen (VGM) en winkels in duurzame en overige goederen (excl. tuincentra, doe-het-zelfzaken en woninginrichtingszaken) (DOG). Winkels in voedings- en genotmiddelen bestaan uit supermarkten en versspeciaalzaken. Winkels in duurzame en overige goederen bestaan uit winkels in frequent benodigde non-food (o.a. drogisterij, huishoudelijke artikelen), modisch recreatief (o.a. kleding, lederwaren), overig recreatief (o.a. boeken, juwelier, warenhuis) en overige detailhandel (o.a. tweedehands). In de methodiek van DTNP wordt de aankoop van pannen (branche huishoudelijke artikelen) bij een supermarkt gerekend tot een besteding in winkels in voedings- en genotmiddelen en de aankoop van een Hemaworst (branche voedings- en genotmiddelen) tot een besteding in winkels in duurzame en overige goederen. Daarnaast wordt doorgaans in distributieve berekeningen uitgegaan van gemiddelde toonbankbestedingen per hoofd van de bevolking. Wij gaan uit van de landelijk gemiddelde omzet per hoofd van de bevolking omdat hiervan recente gegevens beschikbaar zijn. Het verschil is dat bij de gemiddelde omzet per hoofd van de bevolking niet alleen bestedingen van consumenten zijn meegenomen maar ook bestedingen van bedrijven. In Nederland is de totale omzet van winkels in 2007 circa 81,5 mld (exclusief BTW). Dit betekent een gemiddelde omzet per hoofd van de bevolking van per jaar. Hiervan wordt omgezet in winkels voor voedings- en genotmiddelen en in winkels voor duurzame en overige goederen (zonder tuincentra, doe-het-zelfwinkels en winkels in woninginrichting)*. Wanneer het gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner in het verzorgingsgebied afwijkt van het Nederlands gemiddelde is het gewenst de gemiddelde omzetcijfers per hoofd aan te passen. Voor voedings- en genotmiddelen is het gebruikelijk het omzetcijfer per hoofd aan te passen met een correctie van ¼ van het percentage dat het inkomen lager of hoger is dan het Nederlands gemiddelde. Voor duurzame en overige goederen is het gebruikelijk een correctie door te voeren van ½ van het percentage dat het inkomen lager of hoger is dan het gemiddelde. Omdat het gemiddeld besteedbaar inkomen in de gemeente Barendrecht 8% boven het landelijk gemiddelde ligt (CBS, 2008), gaan we uit van iets hogere omzetcijfers per inwoner. Voor voedings- en genotmiddelen gaan wij uit van ( (¼ x 8% x 1.891)). Voor duurzame en overige goederen gaan we uit van ( (½ x 8% x 2.276)). * Gemeente Barendrecht (2009), Woningbouwprogramma * DTNP (2008), Omzetkengetallen 2007, o.b.v. gegevens van CBS, CBW, HBD 22 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

27 Koopkrachtbinding en -toevloeiing Niet alle bestedingen van inwoners in Barendrecht komen terecht in het eigen winkelapparaat. Het aandeel van de totale bestedingen van inwoners uit Barendrecht dat terecht komt in de eigen winkels in het centrum noemen we de koopkrachtbinding. Uit het consumentenonderzoek van BRO blijkt in de dagelijkse sector een binding vanuit Barendrecht-Centrum aan het centrum van 55% en vanuit Carnisselande van 21%. In de niet-dagelijkse sector komt 41% van de bestedingen terecht in het centrum en 19% van de bestedingen uit Carnisselande. Het gaat hier om een representatief onderzoek. Er is dan ook geen reden om aan deze koopstromencijfers te twijfelen. Voor winkels in voeding- en genotmiddelen en duurzame en overige goederen gaan wij uit van dezelfde cijfers. Bij versterking van het centrum gaan wij uit van een stijging van de bindingscijfers met 5%. Behalve bestedingen van inwoners uit Barendrecht (primair en secundair verzorgingsgebied) ontvangen de winkels in centrum Barendrecht ook bestedingen van inwoners van buiten de gemeente. Uit het onderzoek blijkt in de dagelijkse sector een toevloeiing van 15% in het centrum en 39% in de niet-dagelijkse sector. Bij versterking van het centrum zal de toevloeiing iets stijgen. Door het sterke concurrerende aanbod is dit echter te beperkt voor een procentuele stijging van het aandeel vreemde koopkracht. Wij gaan voor winkels in voedings- en genotmiddelen en duurzame en overige goederen daarom uit van dezelfde cijfers. Gemiddelde omzet per m 2 In Nederland bedraagt de gemiddelde omzet per m² (uit de verkoop aan consumenten en bedrijven) in winkels voor voedings- en genotmiddelen circa 7.000,- (excl. BTW). In winkels in duurzame en overige goederen (zonder tuincentra, doe-het-zelfwinkels en winkels in woninginrichting) bedraagt de gemiddelde omzet per m² circa 3.300,- (excl. BTW)*. In centrumgebieden ligt dit doorgaans wat hoger. Ook voor het centrum van Barendrecht gaan wij uit van iets hogere omzet per m 2. Voor winkels in voedings- en genotmiddelen gaan we uit van 8.000,- en voor winkels in duurzame en overige goederen van 3.500,-. Indicatie distributieve mogelijkheden Op basis van bovenstaande cijfers wordt een indicatieve berekening gemaakt van de distributieve mogelijkheden voor het centrum van Barendrecht in vier scenario s: huidige aantal inwoners en huidige koopkrachtbinding; huidige aantal inwoners en hogere koopkrachtbinding; toename aantal inwoners en huidige koopkrachtbinding; toename aantal inwoners en hogere koopkrachtbinding. In de volgende tabellen zijn de resultaten weergegeven. * DTNP (2008), Omzetkengetallen 2007, o.b.v. gegevens van CBS, CBW, HBD, Locatus DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 23

28 Indicatie uitbreidingspotenties winkels in voedings- en genotmiddelen in Barendrecht centrum 2009 Huidig aantal inwoners 2020 Toename aantal inwoners Huidige binding 2020 Huidig aantal inwoners Hogere binding 2020 Toename aantal inwoners Hogere binding Huidige binding Inwoners Barendrecht-Centrum Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet primair verzorgingsgebied % 27,6 mln % 31,3 mln % 30,1 mln % 34,2 mln Inwoners Barendrecht Carnisselande Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet secundair verzorgingsgebied % 8,1 mln % 8,3 mln % 10,0 mln % 10,2 mln Omzet uit Barendrecht 35,7 mln 39,6 mln 40,1 mln 44,4 mln Koopkrachttoevloeiing 15% 15% 15% 15% Totale omzet 42,0 mln 46,6 mln 47,2 mln 52,2 mln Omzet per m 2 (ex. BTW) Haalbaar aanbod (wvo) m m m m 2 Aanwezig aanbod (wvo) m m m m 2 Uitbreidingspotentie (wvo) m m m m 2 24 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

29 Indicatie uitbreidingspotenties winkels in duurzame en overige goederen (ex. doe-het-zelf, woninginrichting, tuincentra) in Barendrecht centrum 2009 Huidig aantal inwoners Huidige binding 2020 Toename aantal inwoners Huidige binding 2020 Huidig aantal inwoners Hogere binding 2020 Toename aantal inwoners Hogere binding Inwoners Barendrecht-Centrum Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet primair verzorgingsgebied % 25,3 mln % 28,7 mln % 28,3 mln % 32,2 mln Inwoners Barendrecht Carnisselande Omzet per inwoner (ex. BTW) Koopkrachtbinding Omzet secundair verzorgingsgebied % 9,0 mln % 9,2 mln % 11,3 mln % 11,6 mln Omzet uit Barendrecht 34,2 mln 37,9 mln 39,7 mln 43,8 mln Koopkrachttoevloeiing 39% 39% 39% 39% Totale omzet 56,1 mln 62,1 mln 65,0 mln 71,7 mln Omzet per m 2 (ex. BTW) Haalbaar aanbod (wvo) m m m m 2 Aanwezig aanbod (wvo) m m m m 2 Uitbreidingspotentie (wvo) m m m m 2 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 25