Sessie II: Diversiteit in achterliggende problematiek: hechting, autonomie.

Transcriptie

1 Sessie II: Diversiteit in achterliggende problematiek: hechting, autonomie. Liesbeth Rutten: Effectiviteit van autonomiegroepen bij angststoornissen Nathan Bachrach: Sekseverschillen bij in- en externaliserende persoonlijkheidsstoornissen, autonomie en hechting Aanbieden petitie en Pauze Diana van Bergen: Autonomie en suïcidaliteit bij jonge migrantenvrouwen Brenda Kouwenhoven: Workshop autonomiegroepen

2 Effectiviteit van Autonomiegroepen bij Angststoornissen: een Randomized Controlled Trial E.A.P. Rutten 1, M.A.L.M. van Assen 2, A.J.L.M van Balkom 3 en M.H.J. Bekker 1 1., Tilburg University, Tilburg, the Netherlands 2. Department of Methodology and Statistics, Tilburg University, Tilburg, the Netherlands 3. Department of Psychiatry, Institute for Research in Extramural Medicine, VU-university Medical Centre and GGZinGeest Amsterdam, the Netherlands Met speciale dank aan: de therapeuten, Machteld Ouwens, Maaike Tasma, Daniella Janssen en Elise Harrewijn.

3 Autonomie-gehechtheid Klassieke definitie: nadruk op vermogen tot separatie en onafhankelijkheid (Erikson, 1968; Kohlberg, 1984; Mahler Pine & Bergman, 1975). Moderne concept: zowel vermogen tot separatie als het vermogen betekenisvolle relaties aan te gaan én te onderhouden gehechtheid (autonomie-gehechtheid; Bekker, 1993)

4 Autonomie-gehechtheid Drie componenten Autonomie-gehechtheid: Zelfbewustzijn Gevoeligheid voor anderen Vermogen om met nieuwe situaties om te gaan Sekseverschil in gevoeligheid voor anderen

5 Autonomie-gehechtheid Autonomieproblematiek is klachtoverstijgend. Samenhang autonomieproblematiek met: Angststoornissen; o.a. agorafobie, paniek, dwang (Alford & Gerrity, 1995; Bekker & Belt, 2006; Bekker & Croon, 2010; Rutten, Braeken, Ouwens, van Balkom, & Bekker, under review) Stemmingsstoornissen (Burke & Haslam, 2001; Fairbrother & Moretti, 1998) Eetstoornissen (Marsden, Meyer, Fuller, & Waller, 2002) Persoonlijkheidsproblematiek (Bekker, Bachrach, & Croon, 2007) Werkstress en werk-thuis interferentie (Bekker, Willemse, & de Goeij, 2010)

6 Autonomiegroep - protocol 15 bijeenkomsten, 8-10 deelnemers, 2 uur, zowel mannen als vrouwen. Gericht op: Herstel en versterking van zelfbewustzijn Reguleren gevoeligheid voor anderen Versterking van het vermogen tot hanteren van nieuwe situaties

7 Autonomiegroep Kennismakingsgesprek Thema s, waaronder: overlevingsstrategieën omgaan met grenzen communicatie emoties en cognities Eigen inbreng patiënten Verschillende technieken: groepsgesprek, lichaamsgerichte technieken, mindfulness en cognitieve technieken

8 Pilots Steekproefgrootte N=6, patiënten met ernstige angstklachten in pretest-posttest design Autonomiegroep volgens protocol Toename autonomie en afname klachten Steekproefgrootte N=48, patiënten herstellingsoord in pretest-posttest design Autonomieversterkende behandeling Toename autonomie (geen klachtenlijst afgenomen)

9 Randomized Controlled Trial Onderzoeksvragen: 1. Vertonen patiënten met angststoornissen een significante vermindering van hun klachten na de autonomiegroepen? 2. Vertonen patiënten met angststoornissen een significante verhoging van hun autonomie na de autonomiegroepen?

10 Randomized Controlled Trial - Methode Design. Patiënten werden over twee condities gerandomiseerd: Behandelconditie: Controleconditie: autonomiegroep volgens protocol wachtlijst 3 meetmomenten: bij aanvang (baseline meting) na 7 weken na 15 weken

11 Randomized Controlled Trial - Methode Vragenlijsten: Demografische gegevens Autonomie Gehechtheidsschaal (AGS-30) Symptom Checklist 90, Nederlandstalige versie (SCL-90) Fear Questionnaire, Nederlandstalige versie (FQ) Beck Depression Inventory II, Nederlandstalige versie (BDI II) Eating Disorder Examination Questionnaire 2, Nederlandstalige versie (EDE-Q) WHO Quality of Life BREF, Nederlandstalige versie (WHOQoL- BREF) Rosenberg Self Esteem Scale, Nederlandstalige versie (RSE)

12 Randomized Controlled Trial - Methode Inclusiecriteria: ouder dan 18 en één of meer angststoornis(sen) gediagnosticeerd volgens de DSM Exclusiecriteria: Hoofddiagnose obsessief compulsieve stoornis of posttraumatische stressstoornis Onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal Cognitieve problemen Psychose, verslaving, concrete suïcidaliteit, acute rouw of zwakbegaafdheid.

13 Randomized Controlled Trial Resultaten Demographics Gescreend voor deelname Geen significante verschillen op (n=160) zowel de demografische eigenschappen als de baseline meting succesvolle randomisatie Exclusies (n=77) Voldeden niet aan inclusiecriteria (n= 35) Weigerden deelname (n = 42) Gerandomiseerd (n=83) Toegewezen aan Autonomiegroep (n= 43) Toegewezen aan Wachtlijst (n=40)

14 Randomized Controlled Trial Resultaten Demographics Autonomiegroep (n = 43) Wachtlijst (n = 40) Geslacht Vrouw Man 7 6 Missing - 1 Leeftijd in jaren Gemiddelde 52 (SD = 16.07) 55 (SD = 13.79) Nationaliteit Nederlands Ander 7 9 Missing - 1 Opleiding Lagere school of minder 3 5 Lager beroepsonderwijs of lager voortgezet onderwijs 10 6 Middelbaar beroepsonderwijs of hoger voortgezet onderwijs Hoger beroepsonderwijs of universiteit Ander 3 2 Missing 1 1

15 Randomized Controlled Trial Resultaten Gemiddelden primaire uitkomstmaten Zelfbewustzijn Gevoeligheid voor anderen Hanteren nieuwe situaties T1 T3 T1 T3 T1 T3 AG CG AG CG AG CG

16 Randomized Controlled Trial Resultaten Gemiddelden primaire uitkomstmaten SCL angst SCL totaal T1 T3 T1 T3 AG CG AG CG

17 Gemiddelden SCL Agoriafobie Randomized Controlled Trial Resultaten Mixed Model Mixed Model Analyse. Geen effect op uitkomstmaten op significant direct effect van conditie op Agorafobie na Baseline halfway 15 weeks

18 Discussie Er is geen effect?! Mogelijke verklaringen: Underpowed onderzoek Autonomieproblematiek geen inclusiecriterium Geincludeerde patienten al relatief autonoom subanalyses met laag autonome patienten Geincludeerde patienten niet bijzonder angstig subanalyses met hoog angstige patiënten

19 Discussie Vervolg mogelijke verklaringen: Autonomie als meer fundamenteel stabiel aspect van intrapsychologisch functioneren follow up meting Response shift in autonomie Verschil vormgeving controleconditie tussen de twee locaties

20