Hormonen, hormoongebruik en pilgebruik bij BRCA1/2 mutatie draagsters
|
|
|
- Fenna van der Woude
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hormonen, hormoongebruik en pilgebruik bij BRCA1/2 mutatie draagsters Marian J.E. Mourits, gynaecologisch oncoloog Universitair Medisch Centrum Groningen 18 april
2 Inhoud Inleiding Pilgebruik Hormonen en hormoonreceptoren Effect op het risico op borst- en eierstokkanker Hormoonsuppletie na preventieve eierstokverwijdering Zonder voorafgaand borstkanker Na voorafgaand borstkanker Hormoonsuppletie na de overgang Zonder voorafgaande borstkanker Na borstkanker
3 Inleiding Hormonen en hormoonreceptoren Hormonen zijn stoffen Gemaakt door endocriene klier Vervoerd via de bloedbaan Naar doelwitorgaan Voor binding aan receptor Waarna werking optreedt via activering van DNA
4 Inleiding Hormonen en hormoonreceptoren Hormonen zijn stoffen Gemaakt door endocriene klier Vervoerd via de bloedbaan Naar doelwitorgaan Voor binding aan receptor Waarna werking optreedt via activering van DNA Hormooneffecten komen tot stand via receptorbinding en vervolgens transcriptie van het DNA
5 Geslachtshormonen zijn oestrogeen en progesteron Eierstok
6 Oestrogeen hormoon Vanaf 13 e 52 e jaar Cyclisch aanmaak van oestrogeen en progesteron Na de overgang houdt eierstokproductie op Klein beetje oestrogeen in onderhuids vetweefsel
7 Oestrogeen hormoon doelwitorganen Borsten Baarmoeder Botten Hersenen Vagina
8 Oestrogeen hormoon doelwitorganen Borsten Baarmoeder Botten Hersenen Vagina
9 Oestrogeen hormoon doelwitorganen Borsten Baarmoeder Botten Hersenen Vagina
10 Oestrogeen hormoon doelwitorganen Borsten Baarmoeder Botten Hersenen Vagina
11 Oestrogeen hormoon doelwitorganen Borsten Baarmoeder Botten Hersenen urethra Vagina vagina
12 Pil en eierstokkanker Orale anticonceptiepil bevat oestrogeen en progestageen Deze zorgen ervoor dat hypofyse geen signaal afgeeft voor een eisprong Zonder eisprong geen wondjes aan het oppervlak Enkele jaren pilgebruik halveert het risico op eierstokkanker blijvend!
13 Pil en borstkanker Oestrogenen en progestagenen stimuleren deling van borstklierweefsel Pilgebruik geeft een continue groeistimulans aan borstklierweefsel Tijdens pilgebruik is risico op borstkanker ongeveer 25% hoger dan voor het pilgebruik Na staken van pilgebruik wordt risico op borstkanker weer gelijk aan vóór pilgebruik Pil verhoogt risico op borstkanker tijdelijk
14 Wel of geen pil? Enkele jaren pilgebruik halveert het risico op eierstokkanker blijvend! Pil verhoogt risico op borstkanker tijdelijk Advies: 3-5 jaar pilgebruik op jonge leeftijd Eierstokkanker risico wordt blijvend verlaagd Borstkanker risico op heel jonge leeftijd (< 25 jaar) is zo laag dat geringe relatieve verhoging niet/nauwelijks effect heeft op aantal ontwikkelde borstkankers
15 Hormoonsuppletie na preventieve eierstokverwijdering (pbso) + Na pbso < 50 e jaar daalt het borstkanker risico met 50% - Na pbso < 50 e jaar treden overgangsklachten op - Opvliegers - Seksueel verlangen - Vaginale droogheid - Botontkalking
16 Hormoonsuppletie na preventieve eierstokverwijdering (pbso) + Na pbso < 50 e jaar daalt het borstkanker risico met 50% - Na pbso < 50 e jaar treden overgangsklachten op Advies: jonge vrouwen na pbso wel HST - Opvliegers - Seksueel verlangen - Is veilig bij vrouwen < e jaar - Vaginale droogheid - zonder borstkanker in het verleden - Botontkalking - Maar doet het gunstige effect van pbso op borstkankerrisico wel deels teniet
17 Hormoonsuppletie na preventieve eierstokverwijdering (pbso) + Na pbso < 50 e jaar daalt het borstkanker risico met 50% - Na pbso < 50 e jaar treden overgangsklachten op Advies: géén HRT na pbso bij vrouwen - Opvliegers - - Met Seksueel borstkanker verlangen in het verleden - Vaginale droogheid - Verhoogt de kans op recidief borstkanker - Botontkalking - En wordt afgeraden!
18 Hormoonsuppletie na de natuurlijke overgang Hormoonsuppletie bij vrouwen > 50 jaar verhoogt het risico op borstkanker met 20-45% Hormoonsuppletie > 50 jaar is alleen effectief ter behandeling van opvliegers (en helpt niet bij het voorkomen van hart-vaatziekten, botbreuken, depressie) Dus.. ook zonder voorafgaande borstkanker, wordt hormoonsuppletie > 50 jaar afgeraden
19 Samenvatting hormoongebruik bij BRCA1/2 Pilgebruik: advies op jonge leeftijd 3-5 jaar Halveert het risico op eierstokkanker blijvend! Verhoogt risico op borstkanker tijdelijk een heel klein beetje Hormoonsuppletie: advies na preventieve BSO < 45-50jr Zonder voorafgaand borstkanker: ja! (kwaliteit van leven) Na voorafgaand borstkanker: nee! (alternatieven) Hormoonsuppletie na de natuurlijke overgang: afgeraden! Zonder borstkanker: alléén bij veel klachten, dan kortdurend Na borstkanker: absoluut afgeraden!!
20 Overgangsklachten na borstkanker (behandeling) Wat mag er wel? Opvliegers Clonidine Venlafaxine Seksuele klachten Botten Erkenning / gesprekstherapie Glijmiddel / Hyaluronzuur Kortdurend (!) oestriolcrème vaginaal Sporten/melkproducten/niet roken/niet drinken/vit D (zon) Bisfosfonaten 20
21 Conclusie Voor BRCA1/2 draagsters is preventieve BSO de enige effectieve optie om eierstokkanker te voorkomen Overgangsklachten na preventieve eierstokverwijdering bij jonge vrouwen zonder borstkanker zijn goed op te vangen met HST. Na borstkanker is de prijs van preventieve eierstokverwijdering hoog: hormoonsuppletie mag niet en overgangsklachten zijn daarom slechts in beperkte mate te behandelen.
Preventieve eierstokverwijdering.en dan? 31 oktober 2015
Preventieve eierstokverwijdering.en dan? 31 oktober 2015 Prof dr Marian Mourits Gynaecologisch Oncoloog Universitair Medisch Centrum Groningen Preventieve eierstokverwijdering. en dan? Preventieve eierstokverwijdering
C. 1. Hormoonbehandeling
C. 1. Hormoonbehandeling Heeft u een hormoongevoelige tumor? Dan krijgt u in overleg met uw oncoloog zo nodig een hormoonbehandeling. Een hormoonbehandeling is de behandeling van kanker met hormonen. Dit
Thema: "Overgankelijkheden" D.H. Bogchelman. 10 november 2012
Thema: "Overgankelijkheden" 10 november 2012 D.H. Bogchelman Inleiding Wat is de overgang? Wat gebeurt er in de overgang? Verschijnselen van de overgang Hoe behandelen we overgangsklachten? Wat zijn de
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel HORMONALE THERAPIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 4 Vóór de overgang... 4 Tijdens en na de overgang... 5 De verschillende
Sessie: Preventieve operaties. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013
Sessie: Preventieve operaties Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Sessie: Preventieve operaties (plenair) Door: prof. dr. Marian Mourits (hoogleraar gynaecologische oncologie in het
Leven met borstkanker
Leven met borstkanker 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 Vandaag begonnen met de behandeling Colofon 2008 Abbott B.V. Alle rechten voorbehouden www.abbottnederland.nl Copyright
7.1 Anti-hormonale therapie
7.1 Anti-hormonale therapie Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Naast de bekende behandelmethoden als een operatie, bestraling en chemotherapie, is het vaak ook mogelijk borstkanker
Hormonale therapie bij borstkanker
Hormonale therapie bij borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Operatie, bestraling en chemotherapie zijn de meest bekende behandelmethoden bij kanker. Bij bepaalde soorten kanker
Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker
Maatschap Chirurgie Hormonale therapie bij borstkanker Algemeen Uw specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een aanvullende (preventieve) hormonale behandeling. In deze folder kunt
Infoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie
Infoblad KANKER ALGEMEEN Hormonale therapie HORMONALE THERAPIE Hormonale therapie is de behandeling van kanker met hormonen. Artsen noemen het ook: hormoontherapie, hormonale behandeling of hormoonbehandeling.
De overgang. Albert Schweitzer ziekenhuis december 2007 pavo 0593
De overgang Albert Schweitzer ziekenhuis december 2007 pavo 0593 Inhoudsopgave Inleiding 2 Hormonale veranderingen 2 Het begin en de duur van de overgang 4 Menstruaties tijdens de overgang 4 Wat zijn typische
Een verhoogd risico op ovariumcarcinoom
Gynaecologie Patiënteninformatie Een verhoogd risico op ovariumcarcinoom U ontvangt deze informatie, omdat u een verhoogd risico heeft om eierstokkanker te krijgen (ovariumcarcinoom). In deze informatie
Inleiding...2. 1 Hormonale veranderingen...2
overgang Inhoud Inleiding...2 1 Hormonale veranderingen...2 2 Wanneer ben ik in de overgang?...4 2.1 Het begin en de duur van de overgang...4 2.2 Menstruaties tijdens de overgang...5 2.3 Kan worden vastgesteld
Borstkanker en hormoontherapie
Chirurgie Borstkanker en hormoontherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is hormoontherapie?... 3 Vrouwelijke geslachtshormonen... 3 Wanneer komt u in aanmerking voor een hormoonbehandeling?... 4
Leven met borstkanker
Leven met borstkanker Inhoud: Voorwoord 3 Borstkanker en hormonale therapie 4 Wat is Lucrin? 8 Vaak gestelde vragen 9 Meer informatie VOORWOORD Uw arts heeft u een behandeling met Lucrin voorgeschreven.
Gynaecologie Verhoogd risico ovariumcarcinoom
Gynaecologie Verhoogd risico ovariumcarcinoom Inleiding Vrouwen met een mutatie in een BRCA1- of BRCA2 gen hebben, naast een verhoogd risico op borstkanker, een verhoogd risico op eierstokkanker. Screening
Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex
Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Uw arts heeft u Zoladex voorgeschreven. Zoladex kan worden toegepast bij vrouwen met borstkanker bij wie sprake is van uitzaaiingen. In deze
Overgang. Gynaecologie. Klachten en behandeling
Gynaecologie Overgang Klachten en behandeling Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Hormonale veranderingen 2 Het begin en de duur van de overgang 3 Menstruaties tijdens de overgang 4 Wat zijn typische overgangsklachten
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie GYNAECOLOGIE OVERGANG. Versie 1.0. Datum Goedkeuring 01-01-2002 Verantwoording
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie GYNAECOLOGIE OVERGANG Versie 1.0 Datum Goedkeuring 01-01-2002 Verantwoording NVOG Inhoudsopgave Inleiding...1 Hormonale veranderingen...2 Het begin
Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang
De overgang INHOUDSOPGAVE Inleiding Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang Wat zijn typische overgangsklachten Gevolgen op korte termijn Gevolgen
De Overgang. Poli Gynaecologie
De Overgang Poli Gynaecologie 0 De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze folder is zeer volledig en uitgebreid en
Overgang Inhoudsopgave 2. Hormonale veranderingen 1. Inleiding
164.0406 Overgang Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Hormonale veranderingen 3. Het begin en de duur van de overgang 4. Menstruaties tijdens de overgang 5. Wat zijn typische overgangsklachten 6. Gevolgen op
Informatie over de verschijnselen en behandeling van de menopauze.
Patiënteninformatie Overgang Informatie over de verschijnselen en behandeling van de menopauze. 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Hormonale veranderingen 5 Het begin en de duur van de
GYNAECOLOGIE. De overgang
GYNAECOLOGIE De overgang De overgang De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt
De Overgang. Inhoudsopgave. Inleiding. Hormonale veranderingen
De Overgang Inhoudsopgave Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang Wat zijn typische overgangsklachten Gevolgen op korte termijn Gevolgen op lange termijn
Het begin en de duur van de overgang 4 Opvliegers 5 6. Wel of geen hormonen? 10 Anticonceptie en het gebruik van de gewone pil 11 11
Inleiding De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd.
De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun
De overgang De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun h veertigste en zestigste jaar: de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze of overgang
Inhoud 1. Inleiding...2 2. Hormonale veranderingen...3 3. Het begin en de duur van de overgang...4 4. Menstruaties tijdens de overgang...5 5.
De overgang Inhoud 1. Inleiding...2 2. Hormonale veranderingen...3 3. Het begin en de duur van de overgang...4 4. Menstruaties tijdens de overgang...5 5. Wat zijn typische overgangsklachten?...5 5.1. Opvliegers...6
Overgangsklachten. Gynaecologie
Gynaecologie Overgangsklachten De meeste vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze
Overgang Informatie over de verschijnselen en behandeling van de menopauze.
Patiënteninformatie Overgang Informatie over de verschijnselen en behandeling van de menopauze. Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Hormonale veranderingen 5 Het begin en de duur van de overgang 6 Menstruaties
De overgang Inleiding Hormonale veranderingen
De overgang Inleiding De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun 40 e en 60 e jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd.
Gynaecologie Overgang
Gynaecologie Overgang Inhoudsopgave Inleiding Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang Wat zijn typische overgangsklachten Gevolgen op korte termijn
De overgang. Gynaecologie. Beter voor elkaar
De overgang Gynaecologie Beter voor elkaar 2 Inleiding De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste
De overgang. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
De overgang Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Inleiding De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste
Inleiding 4. 1 Hormonale veranderingen 4. 2 Het begin en de duur van de overgang 5. 3 Menstruaties tijdens de overgang 5
overgang Inhoud Inleiding 4 1 Hormonale veranderingen 4 2 Het begin en de duur van de overgang 5 3 Menstruaties tijdens de overgang 5 4 Wat zijn typische overgangsklachten 6 4.1 Opvliegers 6 4.2 Nachtelijk
De overgang
De overgang Inleiding De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze
Hormonale therapie bij borstkanker
Hormonale therapie bij borstkanker Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis Uw arts heeft met u besproken de borstkanker te behandelen met een hormonale therapie. Bij de normale ontwikkeling
Endocriene therapie bij borstkanker
Endocriene therapie bij borstkanker Inleiding Eén van de behandelmogelijkheden bij borstkanker is endocriene therapie, vroeger ook wel hormonale of anti-hormonale therapie genoemd. In deze brochure kunt
DE OVERGANG 107-240707
DE OVERGANG In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over de ovegang. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen. Indien voor u van toepassing zullen aanvullingen
De overgang. brochure besproken.
De overgang INHOUDSOPGAVE Inleiding Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang Wat zijn typische overgangsklachten Gevolgen op korte termijn Gevolgen
Wie is er bang voor de overgang?
Wie is er bang voor de overgang? Overgangsklachten De overgang is een levensfase die voor de meeste vrouwen niet ongemerkt voorbij gaat. Er treden lichamelijke en geestelijke veranderingen op. De effecten
Deze tekst is geheel overgenomen van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG)
Overgang Deze tekst is geheel overgenomen van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) Inhoud Inleiding 3 Hormonale veranderingen 4 Het begin en de duur van de overgang 4 Menstruaties
Alles wat u moet weten over de overgang
Gynaecologie Patiënteninformatie Alles wat u moet weten over de overgang Inhoudsopgave Inleiding De overgang: belangrijke veranderingen Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruatie
GynAEcoloGiE De overgang
GynAEcologie De overgang De overgang De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt
Gynaecologie. De overgang. www.catharinaziekenhuis.nl
Gynaecologie De overgang www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hormonale veranderingen... 3 Het begin en de duur van de overgang... 4 Menstruaties tijdens de overgang... 5 Wat zijn typische overgangsklachten?...
De overgang. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie. Colofon Dit is een publicatie voor patiënten van het Waterlandziekenhuis
De overgang Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Colofon Dit is een publicatie voor patiënten van het Waterlandziekenhuis Informatie www.waterlandziekenhuis.nl e-mailadres: patientenservice@wlz.nl 10047 mei
Menstruatie bij stollingsproblemen. Marieke Knol Gynaecoloog i.o. Isala Kliniek Zwolle
Menstruatie bij stollingsproblemen Marieke Knol Gynaecoloog i.o. Isala Kliniek Zwolle 2007-2011: stollingsarts UMCG 3 oktober 2012 Menstruatie Ongesteldheid ut het is weer zover de rode vlag hangt uit
Informatie over de verschijnselen en behandeling van de menopauze.
Patiënteninformatie Overgang Informatie over de verschijnselen en behandeling van de menopauze. 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Hormonale veranderingen 5 Het begin en de duur van de
Inleiding Hormonale veranderingen
DE OVERGANG 211 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hormonale veranderingen... 3 Het begin en de duur van de overgang... 4 Menstruaties tijdens de overgang... 5 Wat zijn typische overgangsklachten?... 5 Gevolgen
Overgang. Patiënteninformatie Overgang
Overgang Patiënteninformatie Overgang Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Hormonale veranderingen 3 Het begin en de duur van de overgang 4 Menstruaties tijdens de overgang 5 Wat zijn typische Overgangsklachten
De overgang. Gynaecologie
De overgang Gynaecologie Inhoudsopgave In de overgang 4 Wat is de overgang? 4 Hoe merkt u dat u in de overgang komt? 5 Hoe lang duurt de overgang? 6 Wat zijn de overgangsverschijnselen? 6 Wat is er aan
H Hormonale therapie bij borstkanker
H.40017.0316 Hormonale therapie bij borstkanker Inleiding Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en deze stoffen regelen een groot aantal lichaamsfuncties. Hormonen worden in een aantal klieren,
Hormoontherapie bij borstkanker
Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de Patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van
Gynaecologie. Overgangsklachten.
Gynaecologie Overgangsklachten www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hormonale veranderingen... 3 Het begin en de duur van de overgang... 4 Menstruaties tijdens de overgang... 5 Wat zijn typische overgangsklachten?...
De overgang. Bezoekadressen: Meander Medisch Centrum Maatweg TZ Amersfoort. Postadres: Postbus BM Amersfoort
De overgang De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd.
Folder premenstrueel syndroom Concept augustus 2014 Ellen Nijkamp, Clasien van der Houwen Gebaseerd op richtlijn premenstrueel syndroom 2012
Folder premenstrueel syndroom Concept augustus 2014 Ellen Nijkamp, Clasien van der Houwen Gebaseerd op richtlijn premenstrueel syndroom 2012 Premenstrueel syndroom Vrouwen met PMS hebben lichamelijk en/of
De Overgang: een opvlieger waard?
De Overgang: een opvlieger waard? Cécile Romans Huisarts Neerbeek Kaderarts Urogynaecologie Definitie n Menopauze: laatste bloeding n Climacterium/peri-menopauze/overgang: fase met symptomen van dalend
Hormoontherapie bij borstkanker
Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van
De behandeling van borstkanker met Nolvadex
Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op de internetsite www.astrazeneca.nl (onder het kopje Patiënteninformatie en vervolgens 'Kanker'). U kunt ook de brochure Borstkanker roept vragen op
Opvliegers, Vapeurs, Menopauze, Overgangsklachten, Flushes
Opvliegers, Vapeurs, Menopauze, Overgangsklachten, Flushes De overgang De overgang is een natuurlijke fase in uw leven waarin uw menstruaties onregelmatig worden en uiteindelijk helemaal wegblijven. De
Fabels en Feiten over Borstkanker
Fabels en Feiten over Borstkanker Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Mariek Straver, oncologisch chirurg 16 oktober 2018 In Nederland wordt er ieder jaar bij 8000 vrouwen borstkanker vastgesteld Fabel?
Premenstrueel syndroom (PMS) Poli Gynaecologie
00 Premenstrueel syndroom (PMS) Poli Gynaecologie Inleiding Vrouwen met Premenstrueel syndroom (PMS) hebben lichamelijke en/of psychische klachten die enkele dagen tot 2 weken voor de menstruatie beginnen.
Laag gedoseerde vaginale oestrogeen
Gynaecologie Laag gedoseerde vaginale oestrogeen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GYN117 / Laag gedoseerde vaginale oestrogeen / 08-02-2019
De overgang. Inleiding. Hormonale veranderingen. Het begin en de duur van de overgang
24-05-2019 De overgang Inleiding De meeste vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar. De gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt de menopauze
Hormoongebruik rond de overgang
Hormoongebruik rond de overgang Afdelingen gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is de overgang? 2 Klachten tijdens de overgang 2 Het gebruik van oestrogenen tijdens de overgang 2 De
Anticonceptiemiddelen met oestrogeen en progestageen
Ik wil anticonceptie gaan gebruiken Samenvatting Een anticonceptiemiddel (voorbehoedmiddel) beschermt u tegen zwangerschap. Anticonceptiemiddelen verschillen in werking, gebruik, betrouwbaarheid en bijwerkingen.
Ik wil anticonceptie gaan gebruiken. Poli Gynaecologie
00 Ik wil anticonceptie gaan gebruiken Poli Gynaecologie Wat is anticonceptie? Een anticonceptiemiddel (of voorbehoedmiddel) voorkomt dat een zwangerschap ontstaat. Bijvoorbeeld door te voorkomen dat er
PATIËNTEN INFORMATIE. Anticonceptie
PATIËNTEN INFORMATIE Anticonceptie In het kort Een anticonceptiemiddel (voorbehoedmiddel) beschermt u tegen zwangerschap als u seks heeft en niet zwanger wilt worden. Anticonceptiemiddelen verschillen
De impact van hormonale therapie bij borstkanker. Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist
De impact van hormonale therapie bij borstkanker Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist Inleiding Werkingsmechanisme hormoontherapie Bijwerkingen Wat
Premenstrueel Syndroom (PMS)
Premenstrueel Syndroom (PMS) Vrouwen met Premenstrueeel syndroom (PMS) hebben lichamelijke en/of psychische klachten die enkele dagen tot twee weken voor de menstruatie beginnen. Zij hebben hier veel last
Bij u is onderzocht of uw tumor hormoongevoelig is en omdat dit bij u het geval is, heeft de arts voorgesteld om te starten met hormonale therapie.
Wat zijn hormonen? Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en die een groot aantal lichaamsfuncties regelen. Een aantal klieren, organen en weefsels, bijvoorbeeld de eierstokken, maken hormonen.
De vroege overgang. Premature Ovariële Insufficiëntie (POI)
Obstetrie & Gynaecologie De vroege overgang Premature Ovariële Insufficiëntie (POI) Inhoud Inleiding 1 Hoe ontstaat een te vroege overgang? 2 Oorzaken van een te vroege overgang 2 Onderzoek 3 Gevolgen
FEMgen Test. Menopauze. Risico s in kaart. Menopauze
FEMgen Test Menopauze Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De FEMgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op het verkrijgen van gevaarlijke bijwerkingen,
patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie
patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef-malle.be Dit
De overgang. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
De overgang In deze folder vindt u informatie over de overgang. Wat is de overgang precies? Welke klachten kunnen optreden en wat is eraan te doen? Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs
Eierstokkanker. Afdeling gynaecologie. mca.nl
Eierstokkanker Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is eierstokkanker? 3 Onderzoek bij eierstokkanker 4 Behandeling van eierstokkanker 6 Na de behandeling 7 Kans op genezing 8 Controles 9 De
Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding
Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Onderbouwing Conclusies Bij seksueel actieve moeders die exclusief voeden met de borst (dus niet kolven) en amenorroisch zijn, is de kans op zwangerschap
borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie
borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Verschillende soorten behandelingen 5 3. Contactgegevens 7 3 1. Inleiding Graag duiden wij u op het belang van een goede
De vervroegde overgang na verwijdering van eierstokken. Polikliniek gynaecologie VUmc
De vervroegde overgang na verwijdering van eierstokken Polikliniek gynaecologie VUmc Inhoud Vervroegde overgang 3 Overgangsklachten 4 Botontkalking 8 Hart- en vaatziekten 10 Hormonale suppletie therapie
Anticonceptie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Anticonceptie Informatie voor patiënten F0713-3102 oktober 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Ik wil een voorbehoedmiddel (anticonceptie) gaan gebruiken
1/6 Gynaecologie Ik wil een voorbehoedmiddel (anticonceptie) gaan gebruiken Inleiding Een anticonceptiemiddel (voorbehoedmiddel) beschermt u tegen zwangerschap als u seks heeft en niet zwanger wilt worden.
PATIËNTEN INFORMATIE. De overgang
PATIËNTEN INFORMATIE De overgang Inhoud Inleiding... 2 Hormonale veranderingen... 2 Het begin en de duur van de overgang... 2 Menstruaties tijdens de overgang... 2 Wat zijn typische overgangsklachten?...
PATIËNTEN INFORMATIE. De overgang
PATIËNTEN INFORMATIE De overgang Inhoud Inleiding... 3 Hormonale veranderingen... 3 Het begin en de duur van de overgang... 4 Menstruaties tijdens de overgang... 5 Wat zijn typische overgangsklachten?...
PATIËNTEN INFORMATIE. De overgang
PATIËNTEN INFORMATIE De overgang Inhoud Inleiding... 3 Hormonale veranderingen... 3 Het begin en de duur van de overgang... 4 Menstruaties tijdens de overgang... 5 Wat zijn typische overgangsklachten?...
Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit)
Patientenvoorlichting Voortplantingsgeneeskunde (fertiliteit) POF (Prematuur ovarieel falen) In het kort Wanneer de menstruatie voor het veertigste jaar stopt terwijl deze altijd normaal geweest is, bent
GYNAECOLOGIE. Premenstrueel syndroom (PMS)
GYNAECOLOGIE Premenstrueel syndroom (PMS) Inhoudsopgave Wat is PMS? 3 Wat zijn de klachten? 3 Bij wie komt het voor? 3 Oorzaken 3 Hormonen? 3 Eerdere ervaringen 4 Psychische problemen 4 Diagnose stellen
PATIËNTENINFORMATIE ENDOMETRIOSE
PATIËNTENINFORMATIE ENDOMETRIOSE 2 ENDOMETRIOSE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de aandoening endometriose. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig
Wat staat me te wachten?
HOOFDSTUK 3 Wat staat me te wachten? 3.1 Inleiding De overgang heeft in tegenstelling tot sommige andere lichamelijke kwalen een gunstig verloop. Het houdt uiteindelijk een keer op. Tot die tijd is het
Borstkanker en Erfelijkheid
Borstkanker en Erfelijkheid Algemeen In Nederland wordt per ar bij ongeveer 10.000 vrouwen borstkanker vastgesteld. Het is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen: in Nederland krijgt 1 op de
Pre-menstrueel syndroom
Pre-menstrueel syndroom (PMS) Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is PMS? 1 Bij wie en hoe vaak komt PMS voor? 1 Wat zijn de oorzaken? 2 Welk onderzoek is mogelijk? 2 Is het wel
POF (prematuur ovarieel falen)
POF (prematuur ovarieel falen) In het kort Wanneer de menstruatie voor het veertigste jaar stopt terwijl deze altijd normaal geweest is, bent u te vroeg in de overgang gekomen. Dit verschijnsel wordt prematuur
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING
NVOG Nederlandse Vereniging voor PATIËNTENVOORLICHTING POF: prematuur ovarieel falen No 16 2005 NVOG Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging voor
POF prematuur ovarieel falen
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie prematuur ovarieel falen In het kort Wanneer de menstruatie voor het veertigste jaar stopt terwijl deze altijd normaal geweest is, bent u te vroeg in de overgang gekomen.
Gynaecologie Premenstrueel syndroom (PMS)
Gynaecologie Premenstrueel syndroom (PMS) Inleiding Deze folder geeft informatie over het premenstrueel syndroom (PMS). Besproken wordt o.a. welke klachten er kunnen zijn, wat de oorzaak hiervan is, en
Prematuur ovarieel falen (POF)
Prematuur ovarieel falen (POF) Patiënteninformatie Prematuur ovarieel falen Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wie heeft POF 3 Oorzaken van een te vroege overgang 4 Onderzoek 5 Gevolgen van de vroege overgang
Hormoontherapie bij borstkanker
Hormoontherapie bij borstkanker Groepsvoorlichting hormonale therapie Het TweeSteden ziekenhuis (vestiging Tilburg) organiseert regelmatig een groepsvoorlichting hormonale therapie. Deze vindt plaats in
Hormonale therapie bij kanker
Hormonale therapie bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Hormonale therapie 4 Doel van hormonale therapie 6 Wanneer kunt u hormonale therapie krijgen? 8 Hoe wordt hormonale therapie gegeven? 10
Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden?
21 mei 2011 Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden? Drs. Inge Smeets PGD arts en arts-onderzoeker Maastricht Universitair Medisch Centrum Themamiddag Jong en BRCA Borstkankervereniging
Questionnaire (in Dutch): LASAC181 / LAS2B181 / LAS3B181 / LASMB181
NB. Fertility of women was asked in wave B as part of the self-administered questionnaire ( LASAB119). LASAC181 De volgende vragen gaan over medische voorgeschiedenis, voeding, leefgewoonten en gewicht
Preventief verwijderen van eierstokken en eileiders. Gynaecologie
Preventief verwijderen van eierstokken en eileiders Gynaecologie Inhoudsopgave 1. Inleiding Voor wie Algemeen Waarom? Resultaat 2. Operatie Laparoscopie Verklevingen Voordelen Complicaties 3. Nabehandeling