Voor al uw klussen! De Onderhouds- en Verbouwpraktijk: nieuwe competentiegerichte opleidingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voor al uw klussen! De Onderhouds- en Verbouwpraktijk: nieuwe competentiegerichte opleidingen"

Transcriptie

1 Voor al uw klussen! De Onderhouds- en Verbouwpraktijk: nieuwe competentiegerichte opleidingen

2

3 Voor al uw klussen! De Onderhouds- en Verbouwpraktijk: nieuwe competentiegerichte opleidingen

4 Inhoud Voorwoord 5 Waarom een nieuwe opleiding? 7 De Projectaanpak - de inrichting van de opleidingen SMG en AOK 13 Kwadrant 1: Onderwijsinhoud 19 Kwadrant 2: Onderwijsinrichting 22 Kwadrant 3: Onderwijslogistiek 28 Kwadrant 4: Het Begeleidingsmodel 32 Evaluatie 37 Conclusies 43 Dissiminatie 45 Nawoord 46 Colofon Dit boekwerk wordt uitgegeven vanuit het project Onderhouds- en verbouwpraktijk. Dit project is een actieve samenwerking tussen de onderwijsinstellingen ROC De Leijgraaf en ROC Eindhoven, de bedrijven Stichting Woonbedrijf Eindhoven en Brabant Wonen Oss, branchevereniging VLOK, ChainWorks en Edunova. Het project is mogelijk gemaakt met subsidie van het ministerie van Economische Zaken: Beroepsonderwijs in Bedrijf (BiB). Meer informatie over het project en de in deze brochure beschreven opleidingen, is te vinden op: Tekst Marloes van de Camp (Edunova) en Olaf van Tilburg (Ravestein en Zwart) Met dank aan Meta Visser (ChainWorks), Pascal Tielkens (ChainWorks), Michel van den Burg en Jan van Dijk (ROC De Leijgraaf), Paulette Krete en Bart Claessens (ROC Eindhoven), Marieke Hulsbosch, Hennie Kaak, Theo Strik en Grad Jonkergouw (BrabantWonen), Peter Bruijstens (Stiching Woonbedrijf Eindhoven), Ruben Schenk en Kees Huisman (VLOK), Joost Peters, Rob Leenhouts, Dolf Mehagnoul (Kenteq), Hans Feenstra (Edunova Advies) en Ton van der Bruggen (Employable). Productie Ravestein & Zwart Vormgeving Lauwers-C Drukwerk DPN Oplage 100 Februari 2011

5 Voorwoord Het vervangen van elektra. Leiding- en tegelwerk in de badkamer. Het repareren van beschadigd stucwerk. Het plaatsen van een dakkapel. Activiteiten, die doorgaans niet door één en dezelfde vakman uitgevoerd kunnen worden. Onhandig. En niet nodig. Want met de opleidingen van Onderhouds- en Verbouwpraktijk behoort dit tot het verleden. Diverse ROC s, woningcorporaties, VLOK, Edunova en ChainWorks verenigden zich onder de naam Onderhoudsen Verbouwpraktijk en ontwikkelden samen met kenniscentrum Kenteq twee opleidingen voor allround vaklieden. Vaklieden die alle technische disciplines beheersen én beschikken over goede sociale vaardigheden. Onderhouds- en Verbouwpraktijk biedt de allround opleiding Servicemedewerker Gebouwen (mbo niveau 2) en de opleiding Allround Ondernemer Klussenbedrijf (mbo niveau 3) aan. Deze opleidingen vormen de juiste schakel tussen onderwijs en de beroepspraktijk. Bouwbedrijven, klusbedrijven en woningbouwcorporaties hebben een grote behoefte aan allround technisch opgeleide arbeidskrachten. Daarnaast neemt de hoeveelheid werk toe, terwijl het aantal medewerkers daalt. De allround vaklieden worden met open armen ontvangen, zo blijkt ook uit de woorden van Peter Bruijstens van Woonbedrijf: Onze woningcorporatie draagt klantgerichtheid en goede serviceverlening hoog in het vaandel. De opleidingen van Onderhouds- en Verbouwpraktijk voldoen aan de wens om snel reparatieverzoeken te verhelpen. De breedte van de opleiding maakt de opleiding onderscheidend. Er wordt niet alleen opgeleid tot één vakdiscipline, zoals tot nu toe vaak bij BBLopleidingen het geval is. Onderhouds- en Verbouwpraktijk leidt de kandidaat op tot multidisciplinaire vakman. De kandidaten zijn zo breder en flexibeler inzetbaar. Hierdoor kunnen wij, als woningcorporatie, beter inspelen op de wens van de klant. Waar klachten voorheen vijf tot zes servicemomenten kenden, is er nu één servicemoment voor een multidisciplinaire klacht. Onze huurders waarderen het enorm dat de allround vaklieden alle klachten in één keer kunnen verhelpen. Een huurder gaf aan: Een vakman aan huis, die alles in één keer afwerkt. Geweldig! Hopelijk onderstreept dit boekje het belang van technisch breed inzetbare vaklieden, die beschikken over voldoende sociale vaardigheden. Daarnaast zou het geweldig zijn als het bedrijfsleven en een groot aantal ROC's de twee opleidingen omarmen. De opleidingen kunnen dan een landelijk dekkend karakter krijgen! Meta Visser, projectleider BIB Praktijkleren Klusser (ChainWorks) December

6 De terminologie in dit boekje BBL Opleidingen in het mbo bestaan vaak uit een BeroepsOpleidende Leerweg (BOL) of de BeroepsBegeleidende Leerweg (BBL). Bij de BBL wordt werken en leren gecombineerd. De leerling gaat één dag in de week naar school voor theorielessen. De overige dagen werkt hij/zij voor een leerbedrijf of instelling. De leerling heeft een contract met school en een arbeidsovereenkomst van minimaal 24 uur met de werkgever (leerbaan). Bij een BBL-opleiding is deze leerbaan de beroepspraktijkvorming. BOL Opleidingen in het mbo bestaan vaak uit een BeroepsOpleidende Leerweg (BOL) of de BeroepsBegeleidende Leerweg (BBL). Bij de BOL zit de leerling enkele dagen per week op school, afgewisseld met stage (de zogenaamde beroepspraktijkvorming). Coach Verzorgt de begeleiding bij de ontwikkeling van de leerling aan de hand van het Persoonlijk Ontwikkelplan (doelen) en de Trajectkaart (acties). Competentiegericht Onderwijs (CGO) Competentiegericht onderwijs gaat ervan uit dat een beginnend beroepsbeoefenaar bepaalde competenties moet hebben. Een competentie is een combinatie van kennis, vaardigheden en gedrag. Denk bijvoorbeeld aan plannen en organiseren. Een leerling krijgt een diploma als hij kan aantonen over deze competenties te beschikken. Deelnemer De leerling die vanuit de opleiding aan werkplekleren deelneemt. Docent De persoon die vanuit school het lesgeven, de theorie en de begeleiding bij de vakinhoudelijke uitvoering verzorgt. Kwalificatiedossier De Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven hebben voor de onderwijsinstellingen kwalificatiedossiers opgesteld. Een kwalificatiedossier beschrijft voor een beroep of beroepsgroep de inhoud van het beroep, de benodigde competenties voor een beginnende beroepsbeoefenaar en de benodigde kennis en vaardigheden voor een beginnende beroepsbeoefenaar. Leerbedrijf Het bedrijf dat werkplekleren aanbiedt in het kader van de beroepsopleiding. Praktijkinstructeur Verzorgt de vaardigheidstraining binnen de onderwijsinstelling in de praktijkruimten. Praktijkopleider Degene in het leerbedrijf die verantwoordelijk is voor de begeleiding van de deelnemers bij hun leerproces. De begeleiding richt zich op de coördinatie en instructie van praktijkwerkzaamheden, het begeleiden, stimuleren, motiveren en enthousiasmeren van leerlingen en zakenkundige input geven. Werkplekleren We gebruiken de term werkplekleren voor alle vormen van leren in authentieke (arbeids)situaties. Dit zijn bijvoorbeeld stage, beroepspraktijkvorming en leren in een praktijkleercentrum, simulatiebedrijf of minionderneming. Het gaat om gepland en bewust leren van een deelnemer in een authentieke arbeidssituatie gericht op het verwerven van beroepsrelevante competenties. 6

7 Waarom nieuwe opleidingen? Bouwbedrijven, klusbedrijven en woningbouwcorporaties hebben behoefte aan goed opgeleide, breed inzetbare arbeidskrachten. Het aantal medewerkers in deze specifieke beroepsgroep neemt af. Dat komt enerzijds door de vergrijzing, anderzijds door achterblijvende instroom in bouwopleidingen. Tegelijkertijd stijgt de vraag naar allround werk. En daarmee naar gekwalificeerde allround vakmensen. Servicemedewerkers Gebouwen (SMG) bijvoorbeeld. Maar de branchevereniging VLOK (branchevereniging voor Klussenbedrijven) signaleert ook een tekort aan Allround Ondernemers Klussenbedrijf (AOK). De vele oproepen Collega s gezocht achter op werkbussen spreken boekdelen. En de praktijk strookt wat dat betreft niet met de CWI Arbeidsmarktmonitor. Daarin wordt juist een daling van de beroepsgroep voorzien. Er is een specifieke mbo-opleiding tot Servicemedewerker Gebouwen. De opleiding is vrij nieuw, en geniet nog weinig bekendheid onder studenten. Zij kiezen veelal voor de specialistische uitstroomprofielen, zoals timmeren of schilderen. Tegelijker tijd blijkt het binnen de opleiding lastig om mogelijkheden te creëeren voor praktijkleren. Een Servicemedewerker Gebouwen werkt veelal gedurende een korte periode direct voor een opdrachtgever. In die tijd moet de vakman goede kwaliteit leveren. Er blijft dan ook niet veel tijd over om een leerling te begeleiden. Los daarvan ontbreekt het bij veel praktijkbegeleiders aan de kennis en ervaring die nodig is voor de begeleiding van leerlingen. Daarbij helpt het niet dat veel leerlingen beschikken over onvoldoende technische en/of sociale vaardigheden om het werk goed uit te voeren. Competenties Vanuit het ouderwetse praktijkleren lag de nadruk op theoretische kennis en praktische vaardigheden. Competenties als communicatie, samenwerken, werkoverdracht, probleemoplossend vermogen, opnemen van instructies en transformatie van kennis kregen relatief weinig aandacht. Terwijl werknemers/ondernemers juist die integrale competenties nodig hebben om volwaardig binnen het productieproces actief te zijn. Wie kiest er voor een competentiegerichte opleiding SMG of AOK? Leerlingen met een vmbo-diploma en voortijdig schoolverlaters. Maar ook medewerkers van organisaties die zich willen laten bij- of omscholen. Deze doelgroep kan door een goede combinatie tussen theorie, het aanleren van technische vaardigheden en praktijkleren de benodigde competenties verwerven. Feit is wel dat deze leerlingen hierbij intensieve begeleiding en ondersteuning nodig hebben. Zonder de juiste 7

8 begeleiding vanuit de onderwijsinstelling en het bedrijf is de kans op uitval van deze leerlingen gedurende de opleiding groot. Samenwerking Onderwijsinstellingen ROC De Leijgraaf en ROC Eindhoven, de bedrijven Werkteam B.V., Stichting Woonbedrijf Eindhoven en BrabantWonen Oss en branchevereniging VLOK hebben in dat licht in 2007 subsidie aangevraagd bij SenterNovem. Met de zogeheten BiB-subsidie, waarbij BiB staat voor Beroepsonderwijs in Bedrijf, is in 2008 het project Praktijkleren Klusser gestart. Doel is de inrichting en implementatie van een nieuw model voor praktijkleren gericht op de opleidingen Servicemedewerker Gebouwen (mbo niveau 2) en Allround Ondernemer Klussenbedrijf (mbo niveau 3). Hierbij stonden de intensieve begeleidingsbehoefte van de doelgroep, de praktijkgerichte aanpak via reële opdrachten en de competentiegerichte kwalificatiestructuur van het mbo centraal. In het nieuwe model van praktijkleren werken onderwijsinstellingen en bedrijven intensief samen. Hierdoor is het mogelijk om het praktijkleren op een goede manier vorm te geven zonder de branche onnodig te belasten. Het resultaat: meer uitstroom van gekwalificeerde leerlingen. Doel is om jaarlijks 200 leerlingen op te leiden tot Servicemedewerker Gebouwen en Allround Ondernemer Klussenbedrijf. Over competentiegericht onderwijs Doel van de competentiegerichte kwalificatiestructuur is een betere aansluiting tussen het aanbod van onderwijsinstellingen en de behoefte van de beroepspraktijk. Daarnaast zorgt het competentiegericht onderwijs (cgo) voor een betere aansluiting van het onderwijs bij de individuele eigenschappen van leerlingen in het mbo. Leerlingen kunnen op die manier ontdekken waar hun talenten liggen, welke werkomgeving hierbij past en hoe zij hun beoogde loopbaan kunnen vormgeven. Competentiegericht onderwijs en loopbaanleren Bij het competentiegericht onderwijs en loopbaanleren staat de beroepspraktijk centraal. Want de kern van het beroep wordt in de praktijk pas echt zichtbaar. In het kwalificatiedossier Onderhoud- en Verbouwbedrijf staan de beroepenbeschrijvingen van de opleidingen SMG en AOK uitgewerkt. Deel B van het dossier bestaat uit een omschrijving van de beroepsgroep, een beschrijving van het loopbaanperspectief en de diploma-eisen op hoofdlijnen. Deze informatie draagt bij aan het 8

9 loopbaanleren van de deelnemers. Daarnaast geeft het dossier de kwalificatie-eisen op het gebied van Leren Loopbaan en Burgerschap (LLB). Loopbaanleren gaat om een verbinding tussen leren, loopbaansturing en beroepsuitvoering. De deelnemer leert zijn loopbaan te sturen vanuit keuzes die aansluiten bij de eigen mogelijkheden en wensen. Leerlingen moeten leren om hun loopbaan te sturen. Door het grote aanbod aan opleidingen en beroepen is het voor deelnemers vaak lastig de juiste keuze te maken. Een combinatie van leren en werken werkt zeer motiverend als de onderwijsinhoud en de werkzaamheden aansluiten bij de wensen, ambities en mogelijkheden van de leerling. Loopbaanleren helpt deelnemers bij het kiezen van het juiste beroepenveld en draagt daarmee bij aan het voorkomen van uitval. Loopbaanleren heeft dus ook een maatschappelijk aspect. Voor meer informatie over het project en de opleiding: De beroepsgroep Onderhoud- en Verbouwbedrijf De beroepsbeoefenaar is werkzaam in de sector techniek. Hij werkt bij of voor diverse grote en kleine bedrijven. Dit zijn voornamelijk hotels, zorginstellingen, winkelbedrijven, woningbouwcorporaties, bouw-, onderhouds- en installatiebedrijven, buurthuizen, scholen, musea, theaters, zalencentra en dierentuinen. Of als zelfstandige zonder personeel in de klussenbranche. In deze branche kunnen de kernactiviteiten verschillen. Sommige zelfstandig ondernemers richten zich vooral op onderhoudswerkzaamheden en reparaties. Anderen voeren met name verbouw- en renovatiewerkzaamheden uit of kiezen voor een combinatie van grote en kleine klussen. Hoewel het gros van de zelfstandige ondernemers zich richt op de particuliere markt, is de zakelijke markt sterk in opkomst. De beroepsbeoefenaar verricht activiteiten op het gebied van bouwtechniek, elektrotechniek of installatietechniek. Het gaat daarbij om verbouwing, uitbreiding, renovatie, (preventief) onderhoud en diverse kluswerkzaamheden aan en in woningen en gebouwen en daarin aanwezige installaties en voorzieningen. Het werk is veelzijdig en afwisselend, varieert sterk in omvang en complexiteit en kan op allerlei plaatsen worden verricht. Buiten en binnen, op hoogte en in kleine (kruip)ruimtes. Er wordt regelmatig een beroep gedaan op de creativiteit en flexibiliteit (ook in werktijden) van de beroepsbeoefenaar. Hij werkt voornamelijk solistisch, 9

10 maar maakt wel gebruik van de deskundigheid van anderen. Voor de Servicemedewerker Gebouwen is dat vaak de leidinggevende of een (voor de betreffende klus) meer ervaren collega. De Allround Ondernemer Klussenbedrijf zorgt voor een extern netwerk van deskundigen. De beroepsbeoefenaar heeft oog voor de veiligheid van zichzelf en zijn omgeving. Hij gaat uitdagingen niet uit de weg. Maar hij is zich er altijd van bewust dat hij een grens moet trekken tussen wat hij wel en niet veilig aankan. Hij weet ook waarin hij zich eerst (verder) moet bekwamen. Hij levert kwalitatief goed werk dat voldoet aan de eisen en wensen van de klant en laat nooit een onveilige situatie achter. Tijdsdruk voor het opleveren van een project of klus mag nooit leiden tot het nemen van onaanvaardbare risico s. De Servicemedewerker Gebouwen werkt bij een bedrijf in opdracht van een leidinggevende. De Allround Ondernemer Klussenbedrijf voert overwegend als zelfstandige zonder personeel (zzp) een bedrijf en neemt zijn eigen opdrachten aan. Binnen het werkgebied onderhoud en verbouw liggen de volgende loopbaanmogelijkheden voor de hand. De Servicemedewerker Gebouwen (SMG, niveau 2) kan: doorgroeien naar Bouwkundig Onderhoudsmedewerker, Allround Ondernemer Klussenbedrijf en werkvoorbereider; zich ontwikkelen in de breedte (allround) of zich specialiseren in bouwtechniek, service en onderhoud, afwerkingtechnieken of in technische gebouwinstallaties. De Allround Ondernemer Klussenbedrijf (AOK, niveau 3) kan: doorgroeien naar middenkaderfunctionaris bouw-infra, middenkader engineer of werkvoorbereider (alle niveau 4); doorgroeien naar ondernemer met personeel; zich specialiseren in bouwtechniek. (bron: Kwalificatiedossier Onderhoud- en verbouwbedrijf, cohort , 10

11 De praktijk volgens... Theo Strik en Grad Jonkergouw, beiden onderhoudsmedewerker bij BrabantWonen We volgen op dit moment de opleiding SMG. Een prima opleiding. Zaken als timmeren en metselen beheersten we al tot in de puntjes. Dankzij de opleiding komen daar andere disciplines bij, bijvoorbeeld op het gebied van installaties en elektriciteit. Straks zijn we beiden allround Servicemedewerker Gebouwen. Kunnen we volledig zelfstandig klussen uitvoeren bij klanten. Hulp van gespecialiseerde vaklui is dan niet meer nodig. Dit is niet alleen efficiënter, maar het geeft ons ook meer bevrediging. Verder zien we het echt als een investering in onze toekomst: met een mbo-diploma breiden we onze functiemogelijkheden uit.' 'Vooral de projectopdrachten bevallen ons goed. Ze nodigen uit om zelf actief op zoek te gaan naar vaktheorie. Bijvoorbeeld op internet. Onze docent stimuleert ons daarin. Ook samen met collega s de opleiding volgen is een grote pre. Het geeft de mogelijkheid om bij de projectopdrachten ervaringen in verschillende disciplines uit te wisselen. Ook de verhouding school-praktijk is prima: een dag theorie is meer dan genoeg. Praktische oefenmomenten en herhaling: daar heb je echt wat aan!' 'Wel jammer dat deze opleiding er niet eerder was. We zijn al wat ouder. Onze schooljaren liggen al ver achter ons. Met name het vereiste taalniveau van Nederlands en Engels is lastig. We wisten vooraf niet dat er lessen in het Engels waren. Dat heeft ons echt overrompeld. Maar ook het werken met de computer, het maken van huiswerk, schrijven van verslagen en vullen van het portfolio. Misschien is het een idee om leerlingen voorafgaand aan de opleiding goed te informeren over de eisen, begeleiding en studiebelasting en de voorkennis van de deelnemers goed in beeld te hebben. Zo kunnen de opdrachten daarop worden afgestemd.' 11

12 De praktijk volgens... Peter Bruijstens, HRM-adviseur Stichting Woonbedrijf We werken al langer met ROC Eindhoven samen. Een samenwerking met een absolute meerwaarde. Door het samenbrengen van theorie en praktijk ontstaat er synergie. Bovendien laten de partners elkaar in hun waarde. ROC Eindhoven denkt mee over de invulling van de opleiding. Bijvoorbeeld als het gaat om examinering.' 'Hoe het begon? We stapten zes jaar geleden naar dit ROC met de vraag of zij een maatwerkcursus konden leveren om vaklieden meer allround te maken. Daar hadden we echt behoefte aan. Had een bewoner een klacht, dan moesten er vaak verschillende vaklui aan te pas komen om het probleem op te lossen. Met als gevolg dat de bewoner op verschillende dagen thuis moest blijven voor medewerkers van de woningstichting. Nu kunnen de meeste meldingen afgehandeld worden met hooguit twee bezoekjes van de servicemedewerker. Prettig voor de bewoners. Maar de opleiding heeft ook voor de leerlingen een enorme meerwaarde. Dit komt met name door het competentiegerichte opleiden. Leerlingen kunnen en moeten in de praktijk nu steeds weer teruggrijpen op dat wat ze tijdens de opleiding hebben geleerd. Hierdoor blijft de leerstof beter hangen en blijft het kennisniveau van een constante kwaliteit. Ook het samenstellen van een portfolio over de lesstof ervaren we als erg positief.' 'Zo enthousiast als onze medewerkers zijn over de opbouw van een portfolio, zo afwerend waren ze in eerste instantie over niet-vakgerelateerde vakken als leren, loopbaan, burgerschap en Nederlands plus Engels. Het heeft enige tijd gekost voordat ze overtuigd waren van het nut van deze vakken. De SMG-deelnemers die aan de eerste opleidingsronde hebben deelgenomen, hebben deze niet-vakgerelateerde vakken niet in hun pakket gehad.' 'Al met al zijn we erg tevreden. Maar er is nog wel een aantal aandachtspunten. De moeilijkheidsgraad bijvoorbeeld. Voor aankomende vaklui, rechtstreeks instromend vanuit het vmbo, is de opleiding waarschijnlijk te zwaar. Daarom zou een voorloopjaar of iets dergelijks wel goed zijn. In dat jaar kunnen het ROC en de deelnemer samen bekijken wat de kansen zijn op een succesvolle afronding van de opleiding. BBL-leerlingen die vanaf het vmbo instromen in één discipline-opleidingen hebben vaak extra tijd nodig om te wennen aan het werken en alle sociale aspecten die daarbij komen kijken. In de multidisciplinaire SMG-opleiding is die tijd er niet. 12

13 De projectaanpak de inrichting van de opleidingen SMG en AOK In 2008 is het project Praktijkleren Klusser van start gegaan. Vanuit de ROC s, de bedrijven en de adviesorganisaties ChainWorks en Edunova is een kernteam geformeerd dat zich heeft gericht op de ontwikkeling van de opleiding. De nadruk lag in eerste instantie op de niveau 2-opleiding Servicemedewerker Gebouwen. Het projectteam moest een aantal dingen opleveren: een nieuw praktijkleermodel, een set projectopdrachten, een ingerichte simulatieomgeving en een begeleidingsmodel. De volgende stap was de doorontwikkeling van de opleiding naar de niveau 3-opleiding Allround Ondernemer Klussenbedrijf. Hierbij ging het vooral om de aanvulling van het ontwikkelde materiaal voor niveau 2 SMG met de kwalificatieeisen voor niveau 3 AOK. De kwalificatiestructuur binnen het competentiegericht onderwijs (cgo) was hierbij leidend. Centrale vraag voor het kernteam: hoe kunnen we de opleiding(en) inhoud en vorm geven binnen het cgo? Gekozen is om dit te doen met het Onderwijskwadrant als hulpmiddel. Interactie onderwijs bedrijfsleven Onderwijsinrichting Onderwijsinhoud Deelnemer leerpsychologie Onderwijslogistiek Begeleidingsmodel Het Onderwijskwadrant is een algemeen onderwijsmodel dat specifiek gebruikt kan worden voor cgo. De competentiegerichte kwalificatiestructuur vormt de basis; deze heeft ook invloed op andere onderdelen. Omdat de beroepspraktijk centraal staat binnen cgo is de buitenste ring van het model, de interactie tussen onderwijs 13

14 en bedrijfsleven, van groot belang. De samenwerking tussen deze twee partijen noemen we co-makership. Onderwijs en bedrijfsleven maken samen afspraken over het onderwijs, bepalen wat de student leert, waar hij dat doet en hoe. De invulling van het Onderwijskwadrant stelt het kader voor cgo en werkplekleren. Hierbinnen worden concrete stappen gezet in de voorbereiding, matching, uitvoering en beoordeling. Belangrijke vragen daarbij zijn: wat is precies de inhoud van het onderwijs waarmee we wensen en ambities van deelnemers willen realiseren, passend bij de toekomstige beroepspraktijk? Hoe verdelen we deze inhoud over de opleidingstijd en wat is de verhouding tussen werkplekleren en ondersteunend leren? Hoe hangen dit onderwijs, de organisatie daarvan en de bedrijfsvoering binnen de mbo-instelling met elkaar samen? Welke rollen en activiteiten worden binnen de begeleiding vervuld en uitgevoerd? Het is duidelijk dat loopbaanleren en werkplekleren de kern vormen van cgo. Maar om dit goed te organiseren moet er aandacht zijn voor het bredere kader van onderwijsinhoud, -inrichting, -logistiek en begeleiding: het Onderwijskwadrant. Het Kwadrantenmodel bestaat uit: 1. De onderwijsinhoud, afgeleid van het kwalificatiedossier. De inhoud is leidend voor zowel het binnenschools en buitenschools werkplekleren als het ondersteunend leren. Het kwalificatiedossier is daarmee het uitgangspunt voor de opleiding als geheel. De onderwijsinhoud wordt vertaald in onderwijsleermaterialen, leergangen en opdrachten. 2. De onderwijsinrichting: wat doen we waar en op welk moment? Binnen de onderwijsinstelling moet de onderwijstijd op een logische manier worden ingedeeld. Leermaterialen en opdrachten worden naarmate de onderwijstijd verstrijkt complexer en sluiten beter aan bij de werkwijze en het handelen van de beroepsbeoefenaar. 3. De onderwijslogistiek: de organisatie, planning, besturing en uitvoering van de capaciteiten en middelen voor de uitvoering van leertrajecten. Het gaat om het zo effectief en efficiënt mogelijk organiseren van de ideeën uit inhoud en inrichting: de juiste middelen en capaciteiten, op de juiste tijd, op de juiste plaats in de juiste hoeveelheid. 4. Het begeleidingsmodel: binnen cgo krijgen de begeleidingsrollen kwalitatief en kwantitatief een andere invulling dan binnen het traditionele onderwijs. Loopbaan- en werkplekleren vraagt om een ander soort hulp en ondersteuning, waaraan de studieloopbaanbegeleider, docenten, praktijkopleiders, beoordelaars (assessoren), coach en mogelijk nog anderen op school en in het leerbedrijf bijdragen. In de komende paragrafen gaan we in op de onderdelen van het Onderwijskwadrant. Dit kwadrant vormt de basis voor het model praktijkleren van de opleiding(en). Aan de hand van ervaringen bespreken we hoe de onderdelen van het onderwijskwadrant voor de opleiding zijn ingevuld. 14

15 Ingezoomd Onderwijskwadrant en de doelgroep Het Onderwijskwadrant gaat ervan uit dat succesvol praktijkleren afhangt van de samenhang tussen verschillende kwadranten van het onderwijs. Onderwijsinrichting Vorm (BBL/BOL/DT-BOL) Opbouw inrichtingsvormen Verhouding inrichtingsvormen (BPV/Simulatie/theorie) In-,door- en uitstroom Verloopvan de opleiding Onderwijsinhoud Inhoud leer- en werkvormen Hoe voldoen aan brondocumenten? Integratie van competenties, vakkennis en kerntaken Vertaling doelen naar onderwijsvormen Vormgeving van praktijkopdrachten Deelnemer leerpsychologie De manier waarop de doelgroep het studieproces inricht Onderwijslogistiek Structureren/ faciliteren van individuele leerbehoeften Aanbod van leeractiviteiten in bepaalde volgorde Inzet portfolio, POP, PvB Regeling formatieve en summatieve toetsing Begeleidingsmodel Inrichting vorm en mate van begeleiding Verschillende begeleidingsrollen Verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden van begeleidingsrollen Afstemming begeleidingsvormen en begeleidingsrollen De leerpsychologie van de doelgroep staat altijd centraal in dit proces. 15

16 Onderstaande figuur brengt de doelgroep voor de opleiding op niveau 2 en 3 in beeld en geeft tevens aan op welke manier de doelgroep leert. Doelgroep omschrijving Leeftijd Deelnemers zijn tussen de 15 en 55 jaar. Verhouding geslacht Deelenemers zijn, op een enkeling na, mannen. Werkervaring Deelnemers zijn grofweg in twee stromen te verdelen: de vmbo-deelnemer zonder enige werkervaring. zittende werknemers met ieder verschillende jaren ervaring in een vakdiscipline. Tot slot is er de deelnemer die instroomt vanuit een andere opleiding, die hij al heeft afgerond. Lengte dienstverband Deelnemers hebben een dienstverband tussen de 0 en 40 jaren. Opleidingsniveau Deelnemers hebben een opleidingsniveau van geen tot mbo (3). Leerstijl Deelnemers zijn volgens ervaring van onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven en volgens de leercyclus van Kolb voornamelijk in te delen in de categorie Doeners. Doeners leren het beste van directe, nieuwe ervaringen: dingen doen, problemen oplossen. Doeners hebben een sterk praktisch denkvermogen en worden met name gemotiveerd door zichtbare resultaten. Zij zijn meestal niet gewend een traditionele opleiding te volgen. 16

17 De praktijk volgens... Jan van Dijk, praktijkdocent bij ROC de Leijgraaf Ik heb op dit moment zeven deelnemers in het traject zitten. Stuk voor stuk gemotiveerde leerlingen. We kunnen hen een mooie balans tussen theorie en praktijk bieden. De projectopdrachten in de SMG-opleiding dagen de deelnemers uit om aan de slag te gaan met onderwerpen die ze niet kennen. Mooi voorbeeld is de opdracht waarbij de deelnemers op internet moesten opzoeken hoe zij het beste een verfsysteem kunnen opbouwen bij het schilderen van een onderdeel. De projectopdrachten zijn een mooie weergave van de SMG-praktijk: alle relevante vakdisciplines zijn geïntegreerd.' 'Ook tevreden ben ik over het contact met BrabantWonen. Er is afgesproken zaken organisatorisch beter te regelen, zodat de vaart in de opleiding blijft. Daarvoor is een goede communicatie met de praktijkbegeleider van BrabantWonen essentieel. Ook is het belangrijk het accent op de praktijk te leggen en niet te veel op de theorie. Als schrijver van de projectopdrachten (dit gebeurde samen met Bart Claessens van ROC Eindhoven, red) heb ik gemerkt dat er veel verschillende partijen zijn in het project. Daardoor is mijn opdracht niet helemaal duidelijk geweest. Maar uiteindelijk ben ik tevreden over de projectopdrachten. Hoewel soms bij de uitvoering blijkt dat een opdracht beter op een andere manier geformuleerd had kunnen worden. Ik maak in dat geval meteen een aantekening, zodat de projectopdracht aangepast kan worden. 'Wat er nu staat is dus echt goed. Maar het kan altijd beter. Zo zou het gebruik van het portfolio voor de leerlingen beter uitgelegd dan wel begeleid moeten worden. Ook de trajectkaarten zijn vaak niet voldoende duidelijk voor de praktijkbegeleiders, omdat er een heel eigen mbo-jargon op wordt gebruikt. Een vertaalslag naar de praktijk is geen overbodige luxe. Ook is het belangrijk goed geoutilleerde praktijkruimten te hebben. Maar dat is financieel alleen haalbaar als er voldoende deelnemers aan de opleiding zijn. Verder is de duur van de opleiding twee jaar weliswaar prima voor zittend personeel. Voor jongeren die vers van het vmbo komen, is de opleiding in de BBL-structuur te kort om alle vakdisciplines te behandelen. Mooie uitdaging om hier een oplossing voor te vinden! 17

18 De praktijk volgens... Ruben Schenk, bestuurslid Verening van Klussenbedrijven (VLOK) Voor het VLOK beheer ik als bestuurslid de portefeuille Onderwijszaken. Daarnaast ben ik zelf klussenondernemer in Nijmegen. Het is belangrijk voor mij als ondernemer om in direct contact te staan met de mensen die het moeten doen bij de ROC s. Ik kan dan knelpunten vertalen naar medebestuurders en onze achterban. Dit geldt ook andersom. Ik kan allerhande praktijksituaties voorleggen, die belangrijk zijn om in de opleiding mee te nemen. Zo kan de opleider de competenties praktisch en actueel in beeld houden. Voor de Vereniging van Klussenbedrijven VLOK was de totstandkoming van het kwalificatiedossier Onderhoud- en Verbouwbedrijf een belangrijke fase in de maatschappelijke erkenning van het vak klussenondernemer. Vanzelfsprekend met als gevolg dat de VLOK op allerlei manieren ertoe moet bijdragen, dat de opleiding nieuwe, jonge en gekwalificeerde ondernemers oplevert. Wij zijn blij met de opbouw van het kwalificatiedossier. Het geeft inzicht in de manier waarop je als Servicemedewerker Gebouwen kunt doorgroeien. Perspectief in je werk is belangrijk. Door de bijdragen vanuit de sector Schilderen, Onderhoud en Afbouw (Savantis) is het sinds kort bovendien mogelijk een keuze te maken. Wil je zelfstandig werken, dan kun je doorgaan naar Allround Ondernemers Klussenbedrijf. Als je verder carrière wilt maken in loondienst, dan kun je kiezen voor de studierichting Bouwkundig Onderhoudsmedewerker.' 'Voordeel van de samenwerking met andere branches is ook dat je van elkaar kunt leren. De Schilders- en afbouwsector heeft bijvoorbeeld een rijke ervaring met het ondersteunen van ondernemers bij de inrichting van leerwerkplaatsen. Op dat traject staan we in onze klussenbranche nog maar aan het begin. Op de VLOK-bijeenkomsten is al een grote belangstelling getoond voor het opnemen van stagiaires. Sommige lopen hierin zelfs op vooruit en hebben al een leerling in het bedrijf aan de slag. Een goed begin is het halve werk, zullen we maar zeggen. 18

19 Kwadrant 1: De Onderwijsinhoud Kwalificatie-eisen Kerntaken, werkprocessen en competenties: in de nieuwe kwalificatiestructuur draait alles om de werkzaamheden zoals die in de beroepspraktijk voorkomen. Een Servicemedewerker Gebouwen verricht werkzaamheden aan en in gebouwen. Een Allround Ondernemer Klussenbedrijf voert een eigen bedrijf. Deze en andere kerntaken, zoals ze in de nieuwe kwalificatiestructuur worden genoemd, zijn kenmerkend voor de beroepen. Het is de bedoeling dat deelnemers tijdens de opleiding de competenties ontwikkelen die nodig zijn om de werkzaamheden behorende bij deze kerntaken te kunnen uitvoeren. Uitgangspunt is het gehele werkproces; er wordt niet bij voorbaat een onderscheid gemaakt tussen abstracte formuleringen van kennis, houding en gedrag. In een later stadium wordt vastgesteld welke onderdelen op welke manier terug moeten komen. Het competentiegerichte kwalificatiedossier is het uitgangspunt bij het ontwerp van cgo in het algemeen en het werkplekleren in het bijzonder. Dit dossier is hét document voor de onderwijsontwerper, de onderwijsgever. Maar ook voor de deelnemer, de praktijkopleider, de beoordelaar en de assessor. Niet voor niets is het examenprofiel weer een vertaling van het kwalificatiedossier. Kenniscentra Kenteq (techniek) en Savantis (schilderen, onderhoud en afbouw) ontwikkelden het kwalificatiedossier Onderhoud en Verbouwbedrijf. Dit gebeurde in samenwerking met vertegenwoordigers van de branche en het middelbaar beroepsonderwijs. In het kwalificatiedossier staat wat een deelnemer moet kennen en kunnen als hij zijn mbo-opleiding heeft afgerond. Dit kennen en kunnen, voorheen vaak aangeduid met kennis en vaardigheden, wordt beschreven aan de hand van competenties. Het kwalificatiedossier bestaat uit vier delen: A tot en met D. Wat de ontwikkeling van de opleiding en de onderwijsinhoud betreft is deel C van het kwalificatiedossier het belangrijkste onderdeel. Deel C is de inhoudelijke en methodologische uitwerking van de beroepsbeschrijving en de diploma-eisen op hoofdlijnen. Het kwalificatiedossier geeft ook de referentieniveaus Nederlandse taal en (moderne) vreemde talen en Rekenen en Wiskunde die een beginnend beroepsbeoefenaar moet beheersen als onderdeel van de diploma-eisen. Het brondocument Leren, Loopbaan en Burgerschap (LLB) is een aanvulling op het kwalificatiedossier Onderhoud en Verbouwbedrijf. Dit document beschrijft de kwalificatie-eisen op het gebied van burgerschap, leren en loopbaan van deelnemers. Het document Leren, Loopbaan en Burgerschap en het kwalificatiedossier geven samen aan wat verwacht wordt van iemand met een mbo-diploma. 19

20 Inhoud van het kwalificatiedossier (Kenteq) Het kwalificatiedossier Onderhoud en Verbouwbedrijf gaat uit van kerntaken bestaande uit werkprocessen en competenties. Het kent onder meer de uitstroomrichtingen SMG (niveau 2) en AOK (niveau 3). Elke uitstroomrichting kenmerkt zich door een aantal kerntaken en bijbehorende werkprocessen die de beginnend beroepsbeoefenaar moet kunnen uitvoeren. Voor de SMG gelden de volgende twee kerntaken: 1) vaststellen en organiseren werkzaamheden 2) verrichten werkzaamheden aan en in gebouwen en in de directe omgeving Voor de AOK gelden de volgende drie kerntaken: 1) vaststellen en organiseren werkzaamheden 2) verrichten werkzaamheden aan en in gebouwen en in de directe omgeving 3) voeren van een bedrijf Bij de eerste kerntaak vaststellen en organiseren werkzaamheden hoort onder andere het werkproces vaststellen/opnemen werkzaamheden. Dit is wat een beginnend servicemedewerker onder andere moet kunnen. Hiervoor moet hij bepaalde competenties en een combinatie van kennis, vaardigheden en gedrag toepassen. Zoals de competentie samenwerken en overleggen. En: formuleren en rapporteren. De competenties zijn algemeen geformuleerd voor alle kwalificatiedossiers. Competenties zoals kwaliteit leveren, plannen en organiseren of vakdeskundigheid toepassen zijn op verschillende beroepen van toepassing. Maar dan wel met hun eigen inhoud. In de proces-competentie-matrices in het kwalificatiedossier staat per uitstroom aangegeven welke competenties gelden bij de uitvoering van de werkprocessen. Referentieniveaus Nederlandse Taal en Rekenen Voor de servicemedewerker en de ondernemer klussenbedrijf zijn het referentieniveau Nederlands en het referentieniveau rekenen vastgesteld op 2F. Engels is vastgesteld op referentieniveau A1. LLB Het brondocument LLB beschrijft de volgende zeven kerntaken: 1) Benoemt zijn eigen ontwikkeling en gebruikt middelen en wegen om daarbij passende leerdoelen te bereiken. 2) Stuurt de eigen loopbaan. 3) Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding. 4) Functioneert als werknemer in een arbeidsorganisatie. 5) Functioneert als kritisch consument. 6) Neemt deel in allerlei sociale verbanden en maakt respectvol gebruik van de openbare ruimte. 7) Zorgt voor de eigen gezondheid (vitaal burgerschap). 20

Middelbaar beroepsonderwijs (zie verder uitleg na dit schema) Beroeps Opleidende Leerweg (zie verder uitleg na dit schema)

Middelbaar beroepsonderwijs (zie verder uitleg na dit schema) Beroeps Opleidende Leerweg (zie verder uitleg na dit schema) Lijst met afkortingen voor de bloemist-winkelier m.b.t. het onderwijs Gebruikte term Toelichting MBO BOL BBL deelnemer BPV protocol Beroeps Praktijk Vorming (afgekort BPV) BPV verlener BPV-begeleider BPV-deelnemer

Nadere informatie

Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT

Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT Sector: ESB&I Gevalideerd door: de paritaire commissie ECABO Vaststellingsdatum: 7 oktober 2014 Examenprofielnummer: EXPRO.16 1 Inleiding

Nadere informatie

Examenprofiel mbo Schilderen en Onderhoud en Afbouw

Examenprofiel mbo Schilderen en Onderhoud en Afbouw Januari 2015 Examenprofiel mbo Schilderen en Onderhoud en Afbouw Sector: Schilderen en Onderhoud en Afbouw Vastgesteld door: Paritaire Commissie Onderhoud, Schilderen en Afbouw Savantis Vaststellingsdatum:

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Supervisors logistiek Logistiek supervisor - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Supervisors logistiek

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap Vakman-ondernemer - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier

Nadere informatie

8 uitgangspunten. Leerbedrijf BAVA => BaVa Leerwerktraject => LWT Leerwerkhuis => LWH De Vip groep => VIP. 1 doelgroepomschrijvingen

8 uitgangspunten. Leerbedrijf BAVA => BaVa Leerwerktraject => LWT Leerwerkhuis => LWH De Vip groep => VIP. 1 doelgroepomschrijvingen 8 uitgangspunten De deelnemende scholen willen uitgaan van dezelfde uitgangspunten. Helaas is het nog niet mogelijk om al die punten te verwezenlijken. De verschillende scholen geven aan hoever de zaken

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Fashion management Junior productmanager fashion - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Fashion

Nadere informatie

Instructie en informatie voor de begeleider installatie

Instructie en informatie voor de begeleider installatie Instructie en informatie voor de begeleider installatie Masterplan Dit is een product van het project Masterplan Zuid- Holland. Hierin werken de volgende organisaties samen: - de ROC s Albeda College,

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Fashion design Junior stylist - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Fashion design maart 2015

Nadere informatie

BBL-OPLEIDINGEN ZORG & WELZIJN KRAMERSGILDEPLEIN ARNHEM ROC A12

BBL-OPLEIDINGEN ZORG & WELZIJN KRAMERSGILDEPLEIN ARNHEM ROC A12 BBL-OPLEIDINGEN ZORG & WELZIJN KRAMERSGILDEPLEIN ARNHEM ROC A12 Kleinschalig BBL-onderwijs INHOUDS OPGAVE 2 3 4 5 6 8 10 12 13 Welkom bij ROC A12 Professionalisering in de praktijk BBL, de uitleg Subsidie

Nadere informatie

Instructie Praktijkopleider of BPV Beoordelaar

Instructie Praktijkopleider of BPV Beoordelaar Instructie Praktijkopleider of BPV Beoordelaar Ontwikkelingsgericht Praktijkbeoordelen.nl DOSSIER : Alle DOSSIERCREBO : Alle KWALIFICATIE : Alle KWALIFICATIECREBO : Alle NIVEAU : Alle COHORT : Vanaf 2015

Nadere informatie

Doelomschrijving vier deelnemende scholen

Doelomschrijving vier deelnemende scholen Doelomschrijving vier deelnemende scholen 1 doelgroepomschrijvingen Leerbedrijf BAVA (ROC-AKA) Het leerbedrijf Basisvaardigheden (BAVA) is onderdeel van de school voor AKA van het ROC Midden Brabant. Bij

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Leidinggeven op basis van vakmanschap Leidinggevende team/afdeling/project - niveau 4 Technisch leidinggevende - niveau 4 Beroepspraktijkvorming

Nadere informatie

Instructie en informatie voor de begeleider

Instructie en informatie voor de begeleider Instructie en informatie voor de begeleider Masterplan Instructie en informatie over: - Begeleiden en Beoordelen - Startgesprek (BOL/BBL) - Ontwikkelingsgericht opleiden en beoordelen - Overgang naar de

Nadere informatie

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Ook in het vmbo is er sprake van onderwijsvernieuwing. De meest in het oog springende vernieuwing is de introductie van een kern, profiel en (meerdere) keuzes. De

Nadere informatie

novacollege.nl/mytec Elektrotechniek Procestechniek Werktuigbouw MyTec 2016/2017

novacollege.nl/mytec Elektrotechniek Procestechniek Werktuigbouw MyTec 2016/2017 novacollege.nl/mytec Elektrotechniek Procestechniek Werktuigbouw MyTec 2016/2017 Ik heb stage gelopen bij Liander, de beheerder van het elektriciteitsnetwerk. Later wil ik daar aan de slag: systemen doormeten,

Nadere informatie

Als stagebedrijf wilt u stagiairs uitgebreid kennis laten maken met uw vakgebied;

Als stagebedrijf wilt u stagiairs uitgebreid kennis laten maken met uw vakgebied; Informatiekaart voor bedrijven 1. Doel BPV-stage: Doel van de BPV-stage voor uw bedrijf: Als stagebedrijf wilt u stagiairs uitgebreid kennis laten maken met uw vakgebied; U ziet het aanbieden van BPV-stages

Nadere informatie

Servicedocument. Leidinggeven en ondernemen ( )

Servicedocument. Leidinggeven en ondernemen ( ) Servicedocument Leidinggeven en ondernemen (2010-2011) Juni 2010 Kenwerk, Zoetermeer Juni 2010 Samengesteld door: Team Arbeidsmarkt en beroepsontwikkeling Kenwerk Maria Montessorilaan 11-17 Postbus 611

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Woningstofferen Woning-/projectstoffeerder - niveau 2 Allround woningstoffeerder - niveau 3 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact

Nadere informatie

Handboek Examinering Praktijkschool Grotius College Delft*

Handboek Examinering Praktijkschool Grotius College Delft* Handboek Examinering Praktijkschool Grotius College Delft* Schooljaar 2013-2014 * Gebaseerd op handboek Examinering Praktijkonderwijs 6 Haagse scholen 2009/2010 Handboek Examinering versie Grotius College

Nadere informatie

Instructie en informatie voor de begeleider metaal en precisie

Instructie en informatie voor de begeleider metaal en precisie Instructie en informatie voor de begeleider metaal en precisie Masterplan Instructie en informatie over: - Begeleiden en Beoordelen - Startgesprek (BOL / BBL) Logo s weghalen is niet netjes - Ontwikkelingsgericht

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Verkoop Verkoper - niveau 2 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Verkoop maart 2015 Pagina 1 van 7 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Onderwijsassistent (niveau 4 BOL, 3 jaar) Wat zijn mijn taken als onderwijsassistent?

Onderwijsassistent (niveau 4 BOL, 3 jaar) Wat zijn mijn taken als onderwijsassistent? Onderwijsassistent Onderwijsassistent (niveau 4 BOL, 3 jaar) Een school, een groepsleraar en een lokaal met vaak 25 of meer kinderen. Dat kan heel gezellig zijn voor de leerlingen, maar voor de leraar

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Interieuradvies Interieuradviseur - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Interieuradvies maart

Nadere informatie

Informatie opleidingsstandaard voor de EVC procedure. Praktijkopleider

Informatie opleidingsstandaard voor de EVC procedure. Praktijkopleider Informatie opleidingsstandaard voor de EVC procedure Praktijkopleider Kwalificatie: Praktijkopleider Crebonummer: 90350 Niveau : 4 Geldig vanaf: 1 augustus 2012 Deel A: Beeld van de beroepengroep Praktijkopleider

Nadere informatie

BPV-monitor vragenlijst praktijkopleiders leerbedrijven [definitief]

BPV-monitor vragenlijst praktijkopleiders leerbedrijven [definitief] BPV-monitor vragenlijst praktijkopleiders leerbedrijven [definitief] Intro In voorliggende enquête stellen we u een aantal vragen over uw ervaring met de bpv binnen uw opleiding. Het kan zijn dat u enkele

Nadere informatie

Ondernemend Onderwijs. Gastlessen bouw/infra middenkader

Ondernemend Onderwijs. Gastlessen bouw/infra middenkader Ondernemend Onderwijs Gastlessen bouw/infra middenkader Ondernemend Onderwijs Gastlessen bouw/infra middenkader Trots op je (bouw-)werk Natuurlijk is het belangrijk om trots te zijn op het werk dat je

Nadere informatie

Handleiding BPV-beoordeling voor de deelnemer. Dossiers 2013-2014

Handleiding BPV-beoordeling voor de deelnemer. Dossiers 2013-2014 Handleiding BPV-beoordeling voor de deelnemer Inhoudsopgave Inleiding... 3 Begrippenlijst... 4 Informatie BPV-beoordeling... 6 Kerntaken, werkprocessen, competenties, beoordelingscriteria en Arbo-regels...

Nadere informatie

FLOWER DESIGN. Wellantcollege MBO Aalsmeer Wellantcollege Linnaeus MBO Amsterdam. 2010-2011 Flower Design, Bloem en Interieur:

FLOWER DESIGN. Wellantcollege MBO Aalsmeer Wellantcollege Linnaeus MBO Amsterdam. 2010-2011 Flower Design, Bloem en Interieur: FLOWER DESIGN Wellantcollege MBO Aalsmeer Wellantcollege Linnaeus MBO Amsterdam 2010-2011 Flower Design, Bloem en Interieur: - Medewerker Bloembinden (niv.2) BBL - Vakbekwaam Medewerker Bloembinden (niv.3)

Nadere informatie

Samenvatting effecten en resultaten Masterplan CGO Zuid-Holland

Samenvatting effecten en resultaten Masterplan CGO Zuid-Holland BIJLAGE: Samenvatting effecten en resultaten Masterplan CGO Zuid-Holland Pagina 1: Effecten bij leerlingen Effecten bedrijven - onderwijs Toelichting: De percentages onder het kopje Nul zijn de uitersten

Nadere informatie

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015 Herziening MBO voor leerbedrijven Versie 1.0 juli 2015 De presentatie in het kort Het mbo-onderwijs verandert Keuzedelen, nieuw in de mbo-opleiding Kansen voor het bedrijfsleven Het mbo-onderwijs verandert

Nadere informatie

Uitkomsten BPV Monitor 2017

Uitkomsten BPV Monitor 2017 Uitkomsten BPV Monitor 2017 Landelijke rapportage Publicatie maart 2018 SBB, Zoetermeer Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding in één van de 250.000 erkende leerbedrijven.

Nadere informatie

Gevraagd: Bekwame praktijkopleiders!

Gevraagd: Bekwame praktijkopleiders! Gevraagd: Bekwame praktijkopleiders! Leerbedrijven geven leerlingen de kans om ervaring op te doen in het beroep waarvoor zij opgeleid worden. Zij vervullen daarmee een belangrijke en onmisbare rol voor

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK MBO. Zorgcampus Rotterdam BV

KWALITEITSONDERZOEK MBO. Zorgcampus Rotterdam BV KWALITEITSONDERZOEK MBO Zorgcampus Rotterdam BV Plaats : Rotterdam BRIN nummer : 30NZ Onderzoeksnummer : 294248 Datum onderzoek : 19 oktober 2017 Datum vaststelling : 14 december 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding...

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap retail Ondernemer retail - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap

Nadere informatie

CONCEPT Format OER voor 2010 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format A. Basisgegevens

CONCEPT Format OER voor 2010 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format A. Basisgegevens CONCEPT Format OER voor 2010 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format A. Basisgegevens Kwalificatie Naam Medewerker ICT Cohort 2010 Crebocode 90560 Versie van het 2010 Kwalificatiedossier Studie

Nadere informatie

Sectoraal Examenprofiel. Economisch-Administratieve beroepen, Sociaal-Juridische dienstverlening, Beveiliging & ICT

Sectoraal Examenprofiel. Economisch-Administratieve beroepen, Sociaal-Juridische dienstverlening, Beveiliging & ICT Sectoraal Eamenprofiel Economisch-Administratieve beroepen, Sociaal-Juridische dienstverlening, Beveiliging & ICT Sector: ESB&I Status: Vastgesteld Vaststellingsdatum: 21 juni 2011 Het onderstaande sectorale

Nadere informatie

Niets is moeilijk voor wie weet hoe het werkt.

Niets is moeilijk voor wie weet hoe het werkt. Kennis in beweging eten werkt Niets is moeilijk voor wie weet hoe het werkt. Weten werkt Partner in praktijkleren en personeelsontwikkeling. Dat wil Kenniscentrum GOC zijn voor alle bedrijven en medewerkers

Nadere informatie

Competentieprofiel werkbegeleider

Competentieprofiel werkbegeleider Competentieprofiel werkbegeleider Voor verzorgenden en verpleegkundigen Ontwikkeld door: Hennie Verhagen (Evean) Joukje Stellingwerf (Puur Zuid) Maaike Hakvoort (ZGAO) Brenda van der Zaag (ROC TOP) Kim

Nadere informatie

---- 2 0 1 2-2 0 1 3 ----

---- 2 0 1 2-2 0 1 3 ---- ---- 2 0 1 2-2 0 1 3 ---- LOGO s weghalen is niet netjes Logo s weghalen is niet netjes Logo s weghalen is niet netjes Dit is een product van het project Samenwerking Competentiegericht Onderwijs Gelderland-Overijssel.

Nadere informatie

Xcellent. in performance ontwikkeling van mens en organisatie

Xcellent. in performance ontwikkeling van mens en organisatie Xcellent in performance ontwikkeling van mens en organisatie Xpertise Xpert Xact Xcellent + Xpertise Een geslaagd opleidingstraject begint met kennis. Onze kennis, maar ook die van u. P3transfer heeft

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2015-2016

Onderwijs- en Examenregeling 2015-2016 Onderwijs- en Examenregeling 2015-2016 Summa Automotive Kwalificatiedossier : Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche Opleiding : Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche Crebonummer : 92230 KBB : Innovam

Nadere informatie

_entreeopleiding egiocollegeopleidingen

_entreeopleiding egiocollegeopleidingen _entreeopleiding egiocollegeopleidingen Geen vmbo-diploma, toch naar het mbo? Entreeopleiding: een eenjarige mboopleiding op niveau 1 Jouw eerste stap op weg naar een startkwalificatie Er zijn vier richtingen:»

Nadere informatie

Erkend leerbedrijf. dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening

Erkend leerbedrijf. dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Erkend leerbedrijf dáár wordt het vak geleerd horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Waarom erkend leerbedrijf? Jonge mensen wegwijs maken in de sector: dat is de taak van een leerbedrijf.

Nadere informatie

BPV-praktijkboek. Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent

BPV-praktijkboek. Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent BPV-praktijkboek Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent Crebocode 90440, dossier 2013-2014 Bedrijfsnaam :. Naam Student : Cohort :.. Wat is een BPV werkboek Dit BPV werkboek maakt onderdeel uit van de Opleiding

Nadere informatie

1. Wat is beroepspraktijkvorming

1. Wat is beroepspraktijkvorming 1. Wat is beroepspraktijkvorming De opleiding die je nu volgt bestaat uit twee delen: beroepspraktijkvorming en onderwijs op school. Leren doe je op school, maar vooral in de praktijk! Bij Terra leer je

Nadere informatie

Format OER voor 2011 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format

Format OER voor 2011 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format Format OER voor 2011 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format A. Basisgegevens Kwalificatie Naam Metaalbewerker Cohort 2011 Crebocode 94300 Versie van het 1-12-2010 Kwalificatiedossier Studie

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Management retail Manager retail - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Management retail maart

Nadere informatie

BPV. Profiel praktijkopleider. Norm. Toelichting. Aanpak. Prestatie

BPV. Profiel praktijkopleider. Norm. Toelichting. Aanpak. Prestatie pagina 1 4 Profiel praktijkopleider Norm Een praktijkopleider speelt in het leerbedrijf een cruciale rol in het succesvol opleiden van onderwijsdeelnemers tot goed geschoolde vakmensen. Het is daarom dat

Nadere informatie

10 speerpunten voor Goed groen onderwijs. Branchevereniging voor ondernemers in het groen

10 speerpunten voor Goed groen onderwijs. Branchevereniging voor ondernemers in het groen 10 speerpunten voor Goed groen onderwijs Branchevereniging voor ondernemers in het groen Onderwijs krijgt op veel verschillende manieren vorm in ons land. Waar moet Goed groen onderwijs aan voldoen? In

Nadere informatie

Een leerwerkplek voor een student van:

Een leerwerkplek voor een student van: Een leerwerkplek voor een student van: Beroepspraktijkvorming: Wat mag U verwachten Aan de slag met een student van Kronenburgh Met het invullen van een leerwerkplek binnen uw organisatie maakt u het mogelijk

Nadere informatie

Sportleider SeniorenSport (SSS)

Sportleider SeniorenSport (SSS) Sportleider SeniorenSport (SSS) Een leven lang bewegen We worden steeds ouder en genieten gelukkig steeds langer van een goede gezondheid. Sport en bewegen speelt hierbij een belangrijke rol. Steeds meer

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst ROCKO

Samenwerkingsovereenkomst ROCKO Samenwerkingsovereenkomst ROCKO Partijen: Summa College, hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw T. van Hoogstraten, Korein, hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer P. Notten, Kinderopvanggroep,

Nadere informatie

Porfolio. Politie Vormingscentrum

Porfolio. Politie Vormingscentrum Porfolio 1. Inleiding 2. Wat is een portfolio? Hoe gebruik je het portfolio Reflectieverslagen Persoonlijke leerdoelen formuleren Werkwijze en denkmodel om opgaven/problemen op te lossen 1. INLEIDING Ligt

Nadere informatie

Verzilvering van ervaringscertificaten Een matrix met rollen, verantwoordelijkheden en hulpmiddelen. Kenniscentrum EVC, januari 2013

Verzilvering van ervaringscertificaten Een matrix met rollen, verantwoordelijkheden en hulpmiddelen. Kenniscentrum EVC, januari 2013 Verzilvering van ervaringscertificaten Een matrix met rollen, verantwoordelijkheden en hulpmiddelen Kenniscentrum EVC, januari 2013 1 Aanleiding Sociale partners in Zorg en Welzijn stelden in het voorjaar

Nadere informatie

OER 2010 A. Basisgegevens

OER 2010 A. Basisgegevens OER 2010 A. Basisgegevens Kwalificatie Naam Applicatieontwikkelaar Cohort 2010 Crebocode 90020 Versie van het 2010 Kwalificatiedossier Studieprogramma nummer(s) BOL 1 : BBL : DTBOL : Niveau 4 Studiebelasting

Nadere informatie

Checklist uitwerking EVC-procedure ten behoeve van pilot EVC-HBO

Checklist uitwerking EVC-procedure ten behoeve van pilot EVC-HBO Checklist uitwerking EVC-procedure ten behoeve van pilot EVC-HBO Deze notitie geeft een checklist voor hogescholen die gebruikt kán worden bij het opzetten van een EVC-procedure in het kader van het pilot-project

Nadere informatie

91462 Examenplan Medewerker (gezel) Schilderen 3 Uitstroom Gezel Schilder Afwerking van Interieurs

91462 Examenplan Medewerker (gezel) Schilderen 3 Uitstroom Gezel Schilder Afwerking van Interieurs 91462 Examenplan Medewerker (gezel) Schilderen 3 Uitstroom Gezel Schilder Afwerking van Interieurs examen/ Examendatum: Wegingsfactor: Is altijd Flexibel (F). De student geeft zelf aan gereed te zijn voor

Nadere informatie

Secretaresse niveau 3 en management assistent niveau 4

Secretaresse niveau 3 en management assistent niveau 4 Secretaresse niveau 3 en management assistent niveau 4 De mbo-opleiding secretaresse niveau 3 / management assistent niveau 4 is bedoeld voor secretaresses en management assistenten die geen mbo-diploma

Nadere informatie

Landelijke Kwalificaties MBO

Landelijke Kwalificaties MBO Bijlage 1 Format kwalificaties MBO (Behoort bij Beleidsregels voor de totstandkoming en toetsing van kwalificatiedossiers in het beroepsonderwijs, van 16 december 2008, kenmerk BVE-2008/80904)

Nadere informatie

Brondocument. - Burgerschap - Leren & loopbaan. in het MBO. Versie Juni 2009

Brondocument. - Burgerschap - Leren & loopbaan. in het MBO. Versie Juni 2009 Brondocument - Burgerschap - Leren & loopbaan in het MBO Versie Juni 2009 JFA/113807/2009 1 Inleiding Dit brondocument is een herziene versie van het brondocument LL&B van april 2007. Hierin staan de kwalificatie-eisen

Nadere informatie

Ministerie OCW Aan mevr. M. van Bijsterveld-Vliegenthart, Staatssecretaris Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Ministerie OCW Aan mevr. M. van Bijsterveld-Vliegenthart, Staatssecretaris Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Ministerie OCW Aan mevr. M. van Bijsterveld-Vliegenthart, Staatssecretaris Postbus 16375 2500 BJ Den Haag OOG voor het MBO staat voor Onafhankelijke Onderwijsgroep voor het MBO ; Een groep onderwijskundig

Nadere informatie

evc ervaringscertificaat laat zien wat je waard bent!

evc ervaringscertificaat laat zien wat je waard bent! evc ervaringscertificaat laat zien wat je waard bent! wat is evc? iedereen leert in verschillende situaties elke dag bij; op het werk, op school of gewoon thuis. het is voor werkgevers hierdoor vaak niet

Nadere informatie

Je maakt het op het Vakcollege Noordoostpolder Schooljaar 15/16

Je maakt het op het Vakcollege Noordoostpolder Schooljaar 15/16 Je maakt het op het Vakcollege Noordoostpolder Schooljaar 15/16 Onderwijs voor jongeren met gouden handen die aan een gouden toekomst willen werken. Dat is het Vakcollege Noordoostpolder. Leerlingen die

Nadere informatie

Onderwijskundig jaarverslag

Onderwijskundig jaarverslag Onderwijskundig verslag 2013 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Opleidingsaanbod 2013... 4 3. Uitgegeven diploma s... 4 4. Aantal studenten per lopende opleiding op 1 maart 2014... 4 5. Urenverantwoording

Nadere informatie

Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling. College voor Toerisme

Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling. College voor Toerisme Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling College voor Toerisme Leisure & Hospitality Host 94120 Niveau 3 Cohort: 2015-2016 Vastgesteld voor schooljaar 2015-2016 Voorwoord Beste student, In dit deel

Nadere informatie

Vanuit het Albeda College een korte toelichting op de producten CCB en de deelnemers aan de opleiding Jeugdopbouwwerker

Vanuit het Albeda College een korte toelichting op de producten CCB en de deelnemers aan de opleiding Jeugdopbouwwerker september 2007 Vanuit het Albeda College een korte toelichting op de producten CCB en de deelnemers aan de opleiding Jeugdopbouwwerker In 2007 is door ons bij de projectleiding CCB een CD aangeleverd met

Nadere informatie

10 speerpunten onderwijs VHG

10 speerpunten onderwijs VHG 10 speerpunten onderwijs VHG 1. BPV bedrijf Een goed BPV bedrijf is cruciaal. De VHG is van mening dat bedrijven aan een minimum aantal eisen moet voldoen. Zo moeten goede begeleiding door een opgeleide

Nadere informatie

LEERCOACH IN DE NETWERKSCHOOL. Verantwoordelijkheden

LEERCOACH IN DE NETWERKSCHOOL. Verantwoordelijkheden Leercoaches begeleiden studenten in hun leertraject, studievoortgang en ieontwikkeling binnen de Netwerkschool ROC Nijmegen. Deze notitie uit 2013 beschrijft de verantwoordelijkheden, bevoegdheden en kerntaken

Nadere informatie

ED 5-14. Graafschap College JURIDISCHE DIENSTVERLENING. Opleidingen. Juridische dienstverlening

ED 5-14. Graafschap College JURIDISCHE DIENSTVERLENING. Opleidingen. Juridische dienstverlening JURIDISCHE DIENSTVERLENING ED 5-14 Graafschap College Opleidingen Juridische dienstverlening 2014-2015 Jouw advies helpt mensen verder Ben je hulpvaardig en kun je goed met mensen omgaan? Lijkt het je

Nadere informatie

secretaresse! niveau 3 en! management assistent niveau 4!

secretaresse! niveau 3 en! management assistent niveau 4! secretaresse niveau 3 en management assistent niveau 4 De mbo-opleiding secretaresse niveau 3 / management assistent niveau 4 is bedoeld voor secretaresses van KLM die geen mbo-diploma hebben. VAKMANSCHAP

Nadere informatie

Programma van Eisen m.b.t. leren in de Kinderopvang

Programma van Eisen m.b.t. leren in de Kinderopvang Programma van Eisen m.b.t. leren in de Kinderopvang Vastgesteld op 26-02-2010 De basis van het Programma van Eisen m.b.t. leren in de Kinderopvangorganisaties is het principe dat de Beroepspraktijkvorming

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Entree Assistent dienstverlening en zorg - niveau 1 Assistent procestechniek - niveau 1 Assistent bouwen, wonen en onderhoud - niveau

Nadere informatie

Leidinggevende keuken 95102 1 jarig traject

Leidinggevende keuken 95102 1 jarig traject Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling College voor Gastronomie Leidinggevende keuken 95102 1 jarig traject Cohort: 2015-2016 Vastgesteld voor schooljaar 2015-2015 Voorwoord Beste student, In dit

Nadere informatie

Uitkomsten BPV Monitor 2016

Uitkomsten BPV Monitor 2016 Uitkomsten BPV Monitor 2016 Landelijke rapportage over de kwaliteit van stages en leerbanen in het mbo Publicatie 7 februari 2017 SBB, Zoetermeer 1 Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding

Nadere informatie

Zadkine Startcollege Wat heb jij aan Startcollege? Bol of bbl Entree Opleidingen

Zadkine Startcollege Wat heb jij aan Startcollege? Bol of bbl Entree Opleidingen STARTCOLLEGE Zadkine Startcollege Ben je 16 jaar of ouder en heb je geen vmbo-diploma? Wil je wel een vak leren, ervaring opdoen en ook nog eens een diploma behalen? Dan is het Startcollege iets voor jou!

Nadere informatie

Handboek Examinering Praktijkonderwijs Versie: februari 2019

Handboek Examinering Praktijkonderwijs Versie: februari 2019 Handboek Examinering Praktijkonderwijs Versie: februari 2019 Inhoud 1. Inleiding blz. 2 2. Algemeen blz. 2 3. Eisen blz. 3 4. Het eindgesprek blz. 3 5. Examenkosten blz. 3 Bijlage Het examenreglement blz.

Nadere informatie

Examenplan , 2018, examenplan en diplomavereisten Facilitair leidinggevende. (HKS, vanaf augustus 2016)

Examenplan , 2018, examenplan en diplomavereisten Facilitair leidinggevende. (HKS, vanaf augustus 2016) Examenplan (HKS, vanaf augustus 2016) Naam kwalificatie Uitstroom crebo 25175 Kwalificatiedossier Ondernemer horeca/bakkerij Instroom crebo 23083 Domein Horeca en bakkerij Domein crebo 79120 Versiejaar

Nadere informatie

Niveau 2; Natuur en groene ruimte Surprising nature Watermanagement / Cultuurtechniek Bos- en Natuurbeheer Tuin, Park & Landschap

Niveau 2; Natuur en groene ruimte Surprising nature Watermanagement / Cultuurtechniek Bos- en Natuurbeheer Tuin, Park & Landschap Niveau 2; Natuur en groene ruimte Watermanagement / Cultuurtechniek Bos- en Natuurbeheer Medewerker buitenruimte De medewerker buitenruimte heeft een breed werkterrein en verricht uitvoerende werkzaamheden

Nadere informatie

Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling. College voor Toerisme

Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling. College voor Toerisme Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling College voor Toerisme Leisure & Hospitality Assistant 94110 Niveau 2 Cohort: 2015-2016 Vastgesteld voor schooljaar 2015-2016 Voorwoord Beste student, In dit

Nadere informatie

Elektrotechniek. novacollege.nl/mytec. Procestechniek. Werktuigbouw. MyTec 2019/2020

Elektrotechniek. novacollege.nl/mytec. Procestechniek. Werktuigbouw. MyTec 2019/2020 novacollege.nl/mytec Elektrotechniek Procestechniek Werktuigbouw MyTec 2019/2020 Ik wil projectleider of werkvoorbereider worden. Ik heb voor MyTec gekozen omdat je de eerste anderhalf jaar breed wordt

Nadere informatie

Ruime ervaring als schoolleider, en toch nog niet geregistreerd?

Ruime ervaring als schoolleider, en toch nog niet geregistreerd? Ruime ervaring als schoolleider, en toch nog niet geregistreerd? MijnID.nu en QRM helpen je op weg naar geregistreerd directeur onderwijs. MijnID.nu en QRM bieden gezamenlijk een traject aan tot een erkend

Nadere informatie

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 september 2015

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 september 2015 Herziening MBO voor leerbedrijven Versie 1.0 september 2015 De presentatie in het kort Het mbo-onderwijs verandert Keuzedelen, nieuw in de mbo-opleiding Kansen voor het bedrijfsleven Het mbo-onderwijs

Nadere informatie

Normen en Opleiding Medewerker Steriele Medische Hulpmiddelen (MSMH)

Normen en Opleiding Medewerker Steriele Medische Hulpmiddelen (MSMH) Normen en Opleiding Medewerker Steriele Medische Hulpmiddelen (MSMH) Kees van der Meulen Even voorstellen Kees van der Meulen 5 jaar MSMH (csa medewerker) in diverse ziekenhuizen 12 jaar teamleidinggevende

Nadere informatie

m e t B o u w t a l e n t k i e s j e v o o r e e n z e k e r e t o e k o m s t

m e t B o u w t a l e n t k i e s j e v o o r e e n z e k e r e t o e k o m s t m e t B o u w t a l e n t k i e s j e v o o r e e n z e k e r e t o e k o m s t In de bouwwereld is een toenemende vraag naar midden- en hoger kader personeel. Het gaat hierbij vooral om functies als uitvoerder,

Nadere informatie

Opleiding: Eerst Verantwoordelijke Verzorgende met plus (EVV met plus)

Opleiding: Eerst Verantwoordelijke Verzorgende met plus (EVV met plus) Opleiding: Eerst Verantwoordelijke Verzorgende met plus (EVV met plus) De Eerst Verantwoordelijke Verzorgende (EVV er) is onmisbaar in de zorg en u wilt uw EVV er de juiste kennis en vaardigheden meegeven.

Nadere informatie

Competentiegericht opleiden

Competentiegericht opleiden Communicatie De groene standaard en Het Groene LAB Competentiegericht opleiden de nieuwe vorm van opleiden - De groene standaard - Het Groene LAB Competentiegericht opleiden 1 Competentiegericht opleiden:

Nadere informatie

Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling. College voor Toerisme. Informatiemedewerker 90621 Niveau 3

Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling. College voor Toerisme. Informatiemedewerker 90621 Niveau 3 Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling College voor Toerisme Informatiemedewerker 90621 Niveau 3 Cohort: 2015-2016 Vastgesteld voor schooljaar 2015-2016 Nog niet vastgesteld! Concept! Voorwoord Beste

Nadere informatie

Stimulans kwaliteit BPV kinderopvang Amsterdam

Stimulans kwaliteit BPV kinderopvang Amsterdam Stimulans kwaliteit BPV kinderopvang Amsterdam Stimulans kwaliteit BPV kinderopvang Amsterdam Calibris richt zich vanuit haar wettelijke taken en maat schappelijke verantwoordelijkheid op de erkenning

Nadere informatie

Mogen wij jou. de BAL toespelen? u Het Ambachtshuis Brabant biedt kleinschalige vakscholing. aan volgens het Meester-gezel-principe in Brabant.

Mogen wij jou. de BAL toespelen? u Het Ambachtshuis Brabant biedt kleinschalige vakscholing. aan volgens het Meester-gezel-principe in Brabant. Mogen wij jou de BAL toespelen? u Het Ambachtshuis Brabant biedt kleinschalige vakscholing aan volgens het Meester-gezel-principe in Brabant. u Vakbekwame, ambachtelijk geschoolde mensen zijn altijd nodig!

Nadere informatie

Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige

Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige Titel : Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige Project/Werkgroep : Voor vragen kunt

Nadere informatie

Doorloop je eigen Traject!

Doorloop je eigen Traject! Traject en VakTraject brengen Zakelijke Communicatie/Nederlands op het gewenste niveau Doorloop je eigen Traject! Blijvend in prijs verlaagd! Traject is al 12,5 jaar hét lesmateriaal Zakelijke Communicatie/

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling Inhoud Inhoud... 1 Inleiding... 2 De opleiding... 3 Leren op school... 3 Leren in de praktijk (LIP)... 3 Leren in het bedrijf... 3 Onderwijstijd... 4 Beroepspraktijkvorming...

Nadere informatie

Zelfstandig werkend kok 95420

Zelfstandig werkend kok 95420 Specifiek deel Onderwijs- en examenregeling College voor Gastronomie Zelfstandig werkend kok 95420 Cohort: 2015-2016 Vastgesteld voor schooljaar 2015-2016 Voorwoord Beste student, In dit deel staat de

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2015-2016

Onderwijs- en Examenregeling 2015-2016 Onderwijs- en Examenregeling 2015-2016 School voor Bouw en Infra Opleiding : Servicemedewerker Gebouwen Crebonummer : 92180 KBB : Kenteq Niveau : 2 Leerweg : BBL Opleidingsduur : 2 jaar Cohort 1 : 2015

Nadere informatie

Voorwoord Bieden van zorg en ondersteuning op basis van een werkplanning

Voorwoord Bieden van zorg en ondersteuning op basis van een werkplanning Voorwoord Voor u ligt een proeve van bekwaamheid voor de opleiding Helpende Zorg & Welzijn, niveau 2, voor de kerntaak 1: Bieden van zorg en ondersteuning op basis van een werkplanning Deze proeve sluit

Nadere informatie

Nieuwe. Handleiding voor leerlingen/stagiairs Versie 2013

Nieuwe. Handleiding voor leerlingen/stagiairs Versie 2013 Nieuwe Handleiding voor leerlingen/stagiairs Versie 2013 Inhoud Inleiding... 3 1. De Nieuwe Praktijkwijzer... 4 2. Wat gebruik je op welk moment?... 5 Aansluiting bij het BPV Protocol... 8 2 Inleiding

Nadere informatie