Werken met een moodboard

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Werken met een moodboard"

Transcriptie

1 Werken met een moodboard Het moodboard is een hulpmiddel bij de sociaal-emotionele ontwikkeling. De plaatjes van het moodboard maken duidelijk dat er verschillende gevoelens zijn. Deze gevoelens kunnen met behulp van het moodboard besproken worden. Door met het moodboard te werken, leren de kinderen zichzelf kenbaar maken in wat ze voelen en willen. Ze ontdekken hoe oorzaakgevolgrelaties in elkaar zitten: als ik val heb ik pijn. Als ik pijn heb, ben ik verdrietig. Daarnaast wordt door middel van het moodboard een veilige groepssfeer gecreëerd, waarin de kinderen mogen laten zien hoe ze zich voelen. In dit artikel is te lezen hoe u het Pompom-moodboard maakt en hoe u het kunt inzetten in de groep. Een moodboard maken Materiaal kopieerblad Basisemoties Pompom lamineermachine magneetbord of houten bord en magneetverf houtlijm karton metalen jaslusje (kettinkje) fototoestel tijdschriften Neem een magneetbord of beschilder een houten bord met magneetverf. Zorg dat het bord groot genoeg is om de vier basisemoties zichtbaar op te hangen. Geef het bord een centrale plaats op ooghoogte van de kinderen. Knip de basisemoties en het gezicht van Pompom uit en plastificeer ze. Plak ze met houtlijm op dik karton en bevestig magneten op de achterkant. Hang de basisemoties op het magneetbord. Bevestig op het gezicht van Pompom met twee schroefjes het metalen jaslusje of naai het vast met een dikke borduurnaald en een stevige draad. Hang ook het gezicht van Pompom op het moodboard. Ga op zoek naar foto s waarop duidelijke emoties te zien zijn, die aansluiten bij het centrale thema. Maak ook tijdens het vrij spel foto s waarop de verschillende emoties goed zichtbaar zijn. 1 Uitgeverij Zwijsen B.V. -

2 Werken met het moodboard Het bord kan tijdens diverse momenten ingezet worden. Op de eerste plaats bij activiteiten waarbij een emotie centraal staat. Deze kan verduidelijkt worden met het moodboard. Bijvoorbeeld bij een activiteit waarbij Pompom zich verdrietig voelt. De basisemotie verdriet op het moodboard helpt de kinderen om het gevoel van Pompom beter te begrijpen. Verder is het bord een handig hulpmiddel bij het vrij spel. Een kind dat zich nog niet goed kan uitdrukken, wijst een basisemotie aan om zijn gevoelens kenbaar te maken. Ook anderstalige kinderen kunnen het gebruiken en zo meer betrokken raken bij het spel. Ook kunnen de emoties gekoppeld worden aan sociale regels. Hierdoor wordt het samenspel makkelijker. Kinderen proberen kleine aanvaringen met behulp van het bord zelf op te lossen. Hieronder staan diverse suggesties uitgewerkt om het moodboard bij activiteiten in te zetten. Voorlezen Bespreek de gebeurtenissen uit het verhaal. Laat de kinderen aan de hand van de basisemoties vertellen hoe Pompom en/of zijzelf zich zouden voelen bij deze gebeurtenissen. Hierna hangen ze kopieën van de platen uit het boek bij deze basisemoties. Samenspel Wanneer het vrij spel van de kinderen vastloopt, kan Pompom ingezet worden. Laat Pompom aan de kinderen vragen wat er aan de hand is. Samen met hem gaan de kinderen naar het moodboard. Daar laat Pompom de kinderen naar hun gevoel en naar eventuele klassenregels wijzen. Pompom benoemt de gevoelens van de kinderen en helpt hen om het probleem op te lossen. Bijvoorbeeld: Hoe kunnen we het oplossen? Jij bent boos, omdat je met de aap wilt spelen. En hij wil ook graag met de aap spelen. Kijk eens naar de plaatjes. Hoe wordt het daar opgelost? Wat zullen wij afspreken? Gesprekjes over emoties Neem een reuzendobbelsteen en beplak deze met de plaatjes van het kopieerblad. Laat een kind met de dobbelsteen rollen. Kijk samen welk plaatje boven komt en bespreek hoe Pompom kijkt. Het kind dat met de dobbelsteen gegooid heeft, hangt dezelfde basisemotie op het moodboard. Ook maakt het op het gezicht van Pompom dezelfde mond en beeldt het in een spiegel de emotie uit. Auteur: Natasja van Lier 2 Uitgeverij Zwijsen B.V. -

3 boos blij 3

4 verdrietig verbaasd 4

5 gezicht van Pompom (neutraal) 5

LESSUGGESTIES BIJ PRENTENBOEK

LESSUGGESTIES BIJ PRENTENBOEK LESSUGGESTIES BIJ PRENTENBOEK Inhoud: rekenen: meten (lengte), redeneren, begrippen groot en klein Sociaal emotionele ontwikkeling: 4 basisemoties DE KLEINE WALVIS DE KLEINE WALVIS: Boy woont samen met

Nadere informatie

s Speel- & Leerbrief Marja Baeten Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar NOVEMBER 2015 DOE MEER MET EEN BOEK!

s Speel- & Leerbrief Marja Baeten Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar NOVEMBER 2015 DOE MEER MET EEN BOEK! Pedagogisch werken met plezier s Speel- & Leerbrief NOVEMBER 2015 DOE MEER MET EEN BOEK! ook agje zijn bang n spook meer zijn! Illustraties Dick Bruna copyright Mercis bv, 1953-2015 dag nijntje, tot de

Nadere informatie

Ik en de maatschappij. Ik en wij

Ik en de maatschappij. Ik en wij Ik en de maatschappij Ik en wij Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Edith van Poppelen Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie: Daphne Ariaens

Nadere informatie

Kinderdagverblijf programma Dit ben ik

Kinderdagverblijf programma Dit ben ik Kinderdagverblijf programma Dit ben ik Week 5 Datum 27 t/m 31 januari 09.15 uur - Kring: Kern 0 1½ het gezicht van Puk. Spiegeltje in Puk zijn rugzak. Wat is dat nou? 09.20 uur - Voorleesboek: Kikker is

Nadere informatie

Voor jezelf? Les 1 Welkom!

Voor jezelf? Les 1 Welkom! Voor jezelf? Les 1 Welkom! Welkom! Dit is de cursus Voor jezelf? Wil je voor jezelf beginnen? Droom je ervan een eigen bedrijfje te starten? Zou je dit ook kunnen? In deze cursus ga je dit onderzoeken.

Nadere informatie

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen 1. Kijkt veel naar andere kinderen. 1. Kan speelgoed met andere kinderen 1. Zoekt contact met andere kinderen 1. Kan een emotionele

Nadere informatie

toont enthousiasme (lacht, kirt, trappelt met de beentjes)

toont enthousiasme (lacht, kirt, trappelt met de beentjes) 1 Omgaan met en uiten van eigen gevoelens en ervaringen toont enthousiasme (lacht, kirt, trappelt met de beentjes) laat non-verbaal zien dat hij/zij iets niet wil (bijv. slaat fles weg, draait hoofd als

Nadere informatie

Tussendoelen domein SOCIAAL EMOTIONELE ontwikkeling. Zelfbeeld. *bron: SLO ;6 4 4;6 5 5;6 6 6,6 7

Tussendoelen domein SOCIAAL EMOTIONELE ontwikkeling. Zelfbeeld. *bron: SLO ;6 4 4;6 5 5;6 6 6,6 7 1 Tussendoelen domein SOCIAAL EMOTIONELE ontwikkeling Zelfbeeld 1. Gebruikt en begrijpt het woord wij. 2. Ontdekt verschillen en overeenkomsten tussen zichzelf en de anderen in de groep. 3. Toont non-verbaal

Nadere informatie

Welke oplossingen zijn er? (1)

Welke oplossingen zijn er? (1) Les 21 Welke oplossingen zijn er? (1) Inhoud De leerlingen stellen vast wat in een bepaalde situatie het probleem is en welke oplossingen mogelijk zijn. De vijfde stap van het probleemoplossen komt aan

Nadere informatie

Muis zoekt huis. Suggesties rond de voorstelling

Muis zoekt huis. Suggesties rond de voorstelling Muis zoekt huis Suggesties rond de voorstelling Inleiding Dit is de brief met tips rond de voorstelling Muis zoekt huis. In deze brief staan spelletjes en opdrachtjes die met de leerlingen gedaan kunnen

Nadere informatie

Elkaar leren vertrouwen

Elkaar leren vertrouwen Elkaar leren vertrouwen Duur: 1 uur (De spelletjes zijn ook afzonderlijk te doen) Elkaar kunnen vertrouwen is de basis voor een veilig gevoel in de klas. Hier zijn een heleboel oefeningen/spelletjes voor.

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Voor de groepen 1 en 2 van het basisonderwijs (4-6 jaar) Deze lesbrief is te gebruiken bij de voorstelling Aardblij. Aardblij is een voorstelling met zang, acrobatiek

Nadere informatie

GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8. limme Taal. Kranten en tijdschriften

GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8. limme Taal. Kranten en tijdschriften GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8 limme Taal Kranten en tijdschriften Ik zie, ik zie... Wat ga je leren? Je leert waarom foto's en plaatjes belangrijk zijn voor een tijdschrift. Hoelang ben

Nadere informatie

Regionaal Integratiecentrum Foyer, Brussel. Opleiding Leeftijd Werkvorm Duur Materiaal Ontwikkelingsdoelen. Ik voel me zo

Regionaal Integratiecentrum Foyer, Brussel. Opleiding Leeftijd Werkvorm Duur Materiaal Ontwikkelingsdoelen. Ik voel me zo Opleiding Leeftijd Werkvorm Duur Materiaal Ontwikkelingsdoelen Alle opleidingen (les ASV) 12-18 Klasgesprek Individueel werk Duowerk Groepswerk Spel 110 Computer Internet 36 afdekschijfjes Sociaal-emotionele

Nadere informatie

LEESTIP. Speel- & Leerbrief MEI 2015 1. Marja Baeten. Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar ZE KOMEN VOOR DE VRIENDJES! MEI 2015.

LEESTIP. Speel- & Leerbrief MEI 2015 1. Marja Baeten. Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar ZE KOMEN VOOR DE VRIENDJES! MEI 2015. Pedagogisch werken met plezier s Speel- & Leerbrief MEI 2015 ZE KOMEN VOOR DE VRIENDJES! Als je aan kinderen in de kinderopvang vraagt wat ze er leuk vinden, klinkt het steevast: de andere kinderen. De

Nadere informatie

Tips spelend leren kern 3

Tips spelend leren kern 3 Tips spelend leren kern In de serie Tips spelend leren voor kern start t/m kern afsluiting worden opdrachten beschreven die leerkrachten in het keuzewerk voor hun klas kunnen opnemen op het gebied van

Nadere informatie

Ik ben de voet, en ik loop heel goed.

Ik ben de voet, en ik loop heel goed. Eén lliichaam, velle lleden Ik ben de voet, en ik loop heel goed. www.bijbelidee.nl (( voorbeelld )) Eén lliichaam, velle lleden Voorbereiding Op het werkblad staan een oor, mond, oog, neus, hand,voet,

Nadere informatie

Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?

Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Niks is fijner dan je prettig en ontspannen voelen. Dit

Nadere informatie

Luisteren en kijken - Lichaamstaal vmbo-kgt34

Luisteren en kijken - Lichaamstaal vmbo-kgt34 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74616 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

HOE STIMULEREN WIJ DE SOCIAAL- EMOTIONELE ONTWIKKELING?

HOE STIMULEREN WIJ DE SOCIAAL- EMOTIONELE ONTWIKKELING? HOE STIMULEREN WIJ DE SOCIAAL- EMOTIONELE ONTWIKKELING? Siméa congres, 6 april 2017 Lizet Ketelaar & Sigrid Kok 1 VANDAAG Deel 1: Theoretische introductie Onderzoeksuitkomsten Deel 2: Behandelervaringen

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te

Nadere informatie

Les 1 Inhibitie Ibus de beschermer

Les 1 Inhibitie Ibus de beschermer Les 1 Inhibitie Ibus de beschermer Voorbereiding: Voorafgaand aan de les is het verhaal van Ibus aan de kinderen verteld. Maak foto's van alle kinderen met een verschillende emotie uitdrukking. Voor de

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

Activiteiten bij 'De tovenaar die vergat te toveren'

Activiteiten bij 'De tovenaar die vergat te toveren' Toversteen, ketting, Interne krachtbronnen zoals kracht, slim zijn, moed, sleutelhanger maken zelfvertrouwen enzovoort versterken (zie ZMN pagina 28 Interne krachtbronnen). Bespreek met jouw kind welke

Nadere informatie

De heppiepet. de behandeling

De heppiepet. de behandeling 1 De heppiepet de behandeling Een manier om je ziekte te genezen. Het maakt je beter. Oma s vriendin moet naar het ziekenhuis voor een behandeling. Ze krijgt chemotherapie. soorten de pillen de chemotherapie

Nadere informatie

Er zijn enkele dingen waar u als ouder al op kunt letten in de uitspraak van uw kind:

Er zijn enkele dingen waar u als ouder al op kunt letten in de uitspraak van uw kind: Er zijn enkele dingen waar u als ouder al op kunt letten in de uitspraak van uw kind: Luister naar wát uw kind zegt en niet naar hóe het gezegd wordt. Als u steeds verbetert wat uw kind zegt, zal het plezier

Nadere informatie

LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME

LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME LES 2 THEMA S UIT DE FILM GODS LAM EN PANTOMIME Algemene opzet van de les Doelen: - Kinderen kunnen gedachten, gevoelens en houdingen bij thema s uit de film Gods Lam uitdrukken in dramavorm. - Kinderen

Nadere informatie

Tips spelend leren kern 2

Tips spelend leren kern 2 Tips spelend leren kern 2 In de serie Tips spelend leren voor kern start t/m kern afsluiting worden opdrachten beschreven die leerkrachten in het keuzewerk voor hun klas kunnen opnemen op het gebied van

Nadere informatie

Een verhaal over een jongetje dat een ICD krijgt

Een verhaal over een jongetje dat een ICD krijgt Een verhaal over een jongetje dat een ICD krijgt Hier is Jord. Hij ligt in bed in het ziekenhuis. Hoe dat gekomen is? Jord voelde zich niet lekker. Hij was duizelig. Toen is mama met hem naar de huisarts

Nadere informatie

A 1 Welke vorm? tent tennisbal beker notitieblok ijshoorntje baksteen. Voorwerpen uit de omgeving

A 1 Welke vorm? tent tennisbal beker notitieblok ijshoorntje baksteen. Voorwerpen uit de omgeving A Welke vorm? ** Voorwerpen uit de omgeving ekijk de afgebeelde voorwerpen. Welke geometrische (meetkundige) vormen kun je ontdekken? Zet de juiste letters in de tabel. Welk woord ontstaat er? U U J K

Nadere informatie

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters Leuk dat je ons e-book hebt gedownload! In dit e-book vertellen we je graag meer over opvoeden. Want het opvoeden van je kind(eren)

Nadere informatie

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar

Nadere informatie

Problemen kunnen oplossen

Problemen kunnen oplossen groep 7 8 Inhoud 1 Problemen kunnen oplossen De De leerlingen leren het oplossen van problemen aan de hand van elf stappen. In groep 6 hebben zij de eerste vijf stappen geleerd. Deze is een herhaling van

Nadere informatie

Bijlage Stoere Schildpadden

Bijlage Stoere Schildpadden Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Zonkinderen Suggesties bij kern 6

Zonkinderen Suggesties bij kern 6 Zonkinderen Suggesties bij kern 6 Auteur: Wilma Stegeman In het artikel Zonkinderen kunnen heel wat werk aan op www.veiliglerenlezen.be / Artikelen en achtergrondinformatie / Zonkinderen, vindt u een aantal

Nadere informatie

OPGELUCHT STAAT NETJES

OPGELUCHT STAAT NETJES OPGELUCHT STAAT NETJES Krop de boel niet op, praat het van je af! Een dobbelspel voor wie durft... OPGELUCHT STAAT NETJES Je hart luchten is fijn: je voelt je minder alleen en samen kun je op een rijtje

Nadere informatie

Ondersteuning bieden bij emotionele problemen

Ondersteuning bieden bij emotionele problemen Ondersteuning bieden bij emotionele problemen > Inhoud > Cursus: Emoties: Soms heerlijk! Soms lastig! 5 > Tekstbron: Bieden van ondersteuning bij emotionele problemen 36 > Project: Film over goed en fout

Nadere informatie

BROKKENKAARTEN IN DE KLAS

BROKKENKAARTEN IN DE KLAS BROKKENKAARTEN IN DE KLAS 1 - EEN VERHAAL VOL GEVOEL emoticons - boek: Per ongeluk Laat een aantal leerlingen om de beurt één van de emoticons nadoen. Bespreek ze met de kinderen, laat hen het gezicht

Nadere informatie

Tips spelend leren kern 4

Tips spelend leren kern 4 Tips spelend leren kern 4 In de serie Tips spelend leren voor kern start t/m kern afsluiting worden opdrachten beschreven die leerkrachten in het keuzewerk voor hun klas kunnen opnemen op het gebied van

Nadere informatie

GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers

GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Onze gemeentevisie GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Wij zijn gemeente van Jezus Christus die hem leren kennen, volgen en verkondigen. G K V - V Thematekst met gebaren: Sleutelvers: God

Nadere informatie

Bijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens

Bijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens Bijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens bussum 2010 Als kinderen goed over hun gevoelens kunnen praten, zal dit zijn uitwerking hebben op hun verdere ontwikkeling. Kinderen die hun gevoelens niet

Nadere informatie

les 5.8 A - inbraakalarm of spiegelverlichting lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar

les 5.8 A - inbraakalarm of spiegelverlichting lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar stroomkring A inbraakalarm of spiegelverlichting dik karton A3 aluminiumfolie batterij van 4,5 volt drie draden lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar liniaal plakband twee paperclips Voor

Nadere informatie

Pompom met pet. De heppiepet R diverse activiteiten

Pompom met pet. De heppiepet R diverse activiteiten Pompom met pet De heppiepet R diverse activiteiten Kom op tegen Kanker Dag Loeloe! Dag Pompom! 2019 Uitgeverij Zwijsen België, Antwerpen Illustratie: Katrien Van Schuylenbergh Schatkistkaarten SE emoties

Nadere informatie

ACTIVITEIT. Tuinkers in een eierdop

ACTIVITEIT. Tuinkers in een eierdop THEMA: BUITEN IN DE NATUUR s Speelbrief APRIL 2016 In PIPPO april zaait aapje Pippo radijsjes in zijn moestuin, kopen Beertje Bruin en Papa Beer een bos bloemen voor Mama Beer, zoekt Muisje Meisje met

Nadere informatie

Module 21: Gevoelsvermijding. Gevoelsvermijding. Beperkende gedragspatronen 1/5. Leer omgaan met afwijzing Module 21

Module 21: Gevoelsvermijding. Gevoelsvermijding. Beperkende gedragspatronen 1/5. Leer omgaan met afwijzing Module 21 Module 21: Gevoelsvermijding Gevoelsvermijding Een van de belangrijkste basisemoties is verdriet. De emotie verdriet ontstaat bij een nare gebeurtenis. Verdriet is een golf van onbegrip en heeft als doel

Nadere informatie

Wheels at work Katrol Stel je eens voor dat je een zware piano een verdieping omhoog moet tillen. Hoe zou het zijn om deze piano de trap op de tillen? Als je de piano met een paar katrollen omhoog hijst,

Nadere informatie

Cultuureducatie met Kwaliteit

Cultuureducatie met Kwaliteit Cultuureducatie met Kwaliteit Doorlopende leerlijn theater Groep 3 Lessenreeks basis Deze leerlijn is ontwikkeld door CKC & partners. Mijn lichaam Informatie over Mijn lichaam Groep 3, lessenreeks basis,

Nadere informatie

- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.

- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens. Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

Steekkaart: nummer 1W

Steekkaart: nummer 1W Steekkaart: nummer 1W Onderwerp Kennis maken met de eigen emoties en die van anderen Leeftijd/Doelgroep 1 e leerjaar Leergebied Wereldoriëntatie Tijdsduur 50 minuten Beschrijving In deze les leren de jonge

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Hoe ga je met dit boekje om? 7. 2 Lichaamsseintjes waaraan merk jij dat je zenuwachtig wordt? 17

Inhoudsopgave. Hoe ga je met dit boekje om? 7. 2 Lichaamsseintjes waaraan merk jij dat je zenuwachtig wordt? 17 Inhoudsopgave Waarom dit boekje? 6 Hoe ga je met dit boekje om? 7 1 Wat is stotteren? 9 2 Lichaamsseintjes waaraan merk jij dat je zenuwachtig wordt? 17 3 Zenuwachtig? Zet je buikademhaling aan! 19 4 Onzekerheid

Nadere informatie

Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de kerstperiode

Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de kerstperiode Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de kerstperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

lezen veilig leren Veilig leren lezen Thematip bij kern 5 Sprookjes: verhaaltjes maken Letterdoosopdrachten Schrijfopdrachten Variaties

lezen veilig leren Veilig leren lezen Thematip bij kern 5 Sprookjes: verhaaltjes maken Letterdoosopdrachten Schrijfopdrachten Variaties veilig leren lezen Thematip bij kern 5 Sprookjes Verhaaltjes maken Auteur: Josée Warnaar In kern 5 Sprookjes staan sprookjes centraal. Met behulp van de vier kopieerbladen uit Kopieermap Veilig leren lezen

Nadere informatie

Structuur bieden aan je kinderen (10 tips)

Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Door Suzanne van der Star Orthopedagoog www.educadora.nl www.educadora-webshop.nl Inleiding Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijke samenhang is tussen de

Nadere informatie

Samen zijn we SBO Horizon. Hoe we omgaan met elkaar op school

Samen zijn we SBO Horizon. Hoe we omgaan met elkaar op school Samen zijn we SBO Horizon Hoe we omgaan met elkaar op school 2 3 Fijn dat u dit leest. In dit boekje vertellen we hoe we met elkaar omgaan op SBO Horizon. Samen zijn we SBO Horizon Bij ons op school hebben

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders Pagina 1 van 10 Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor Strategieën ter bevordering van interactie communicatiestijl van het kind Rol van de ouder 1: Laat je kind

Nadere informatie

ISBN s-16-7 Eerste druk, eerste oplage

ISBN s-16-7 Eerste druk, eerste oplage 2009 Leskist.nl, Noordhorn Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige

Nadere informatie

Kind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen!

Kind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen! Kind & echtscheiding Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen! Kind in een echtscheidingssituatie Per jaar belanden ongeveer 70.000 kinderen in een echtscheiding. De gevolgen van een echtscheiding

Nadere informatie

METHODIEKEN KINDERPARTICIPATIE

METHODIEKEN KINDERPARTICIPATIE METHODIEKEN KINDERPARTICIPATIE Pedagogische Begeleidingsdienst Stad Gent Takenbord Doel Kinderen maken deel uit van de opvang en kiezen zelf welke verantwoordelijkheid ze opnemen. Methodiek In de leefruimte

Nadere informatie

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind?

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Ga op ooghoogte met je kind zitten Door op ooghoogte te gaan zitten tijdens

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R DE WILLIE WORTEL QUIZZZ Gaat er bij jou ook een lampje branden? Dan heb je het goede antwoord op de vraag gegeven. Maak een knotsgekke elektroquiz. Daarvoor gaan jullie zelf de quizvragen en antwoorden

Nadere informatie

Cursus Omgaan met klachten

Cursus Omgaan met klachten Cursus Omgaan met klachten Aanleg beplantingen en grasvelden AOC Oost Almelo C. ter Steege Doel van deze les Je leert in deze cursus over: - Klachten - Klachten ontvangen - Valkuilen - Emoties opvangen

Nadere informatie

Project 'positief opvoeden' Maandag: complimentendag! Aangezien we werken rond positief opvoeden, starten we de projectweek met een positieve dag.

Project 'positief opvoeden' Maandag: complimentendag! Aangezien we werken rond positief opvoeden, starten we de projectweek met een positieve dag. Project 'positief opvoeden' Maandag: complimentendag! Aangezien we werken rond positief opvoeden, starten we de projectweek met een positieve dag. De leerlingen gaan elkaar vandaag eens extra veel complimenten

Nadere informatie

lezen Thematip bij kern 5

lezen Thematip bij kern 5 veilig leren lezen Thematip bij kern 5 Verhalen en vertellingen Verhaaltjes maken Ater: Josée Warnaar In kern 5 Verhalen en vertellingen staan verhalen centraal. Met behlp van de vier kopieerbladen it

Nadere informatie

Lessuggestie Tranen met tuiten

Lessuggestie Tranen met tuiten Lessuggestie Tranen met tuiten Voor het lezen 10 minuten De leerkracht laat de kinderen op het digibord foto s van verschillende kinderen zien. Eventueel kan er ook voor gekozen worden om deze uit te delen

Nadere informatie

Impressie verslag Korczak activiteiten in Ghana

Impressie verslag Korczak activiteiten in Ghana Impressie verslag Korczak activiteiten in Ghana In januari 2012 zijn we met 3 bestuursleden in Ghana geweest op werkbezoek. We hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om met behulp van een aantal activiteiten

Nadere informatie

Workshop collage Onderwijs - Interieur en kinderen door Mo-Yin Styling

Workshop collage Onderwijs - Interieur en kinderen door Mo-Yin Styling Workshop collage Onderwijs - Interieur en kinderen door Mo-Yin Styling In jouw kleuren, materialen, beelden, geuren, de natuur, de wind, en je dromen. De workshop die Mo-Yin geeft heeft verschillende thema

Nadere informatie

Wensharten & Hartenwensen

Wensharten & Hartenwensen Wensharten & Hartenwensen Twee kerstboomideeën van: Margriet Darwinkel www.happyfamilylife.com & Patricia Ritsema van Eck www.mijnblijdehart.info Wensharten Wensharten voor in de kerstboom zijn harten

Nadere informatie

Voorbeeldles VSO/Zorgonderwijs/MG/Blok 3 We zijn aardig voor elkaar Les 9 a+b: Blij!»

Voorbeeldles VSO/Zorgonderwijs/MG/Blok 3 We zijn aardig voor elkaar Les 9 a+b: Blij!» ZORGONDERWIJS / MG / BLOK 3 WE ZIJN AARDIG VOOR ELKAAR LES9A ) Les 9a Blij!! Voorbeeldles VSO/Zorgonderwijs/MG/Blok 3 We zijn aardig voor elkaar Les 9 a+b: Blij!» Doel blok 3: Leerlingen zijn in staat

Nadere informatie

Volg het stappenplan en maak je eigendansmat. De dansmat kan je aansluiten op de computer en met Scratch bouw je een programma.

Volg het stappenplan en maak je eigendansmat. De dansmat kan je aansluiten op de computer en met Scratch bouw je een programma. Beschrijving Volg het stappenplan en maak je eigendansmat. De dansmat kan je aansluiten op de computer en met Scratch bouw je een programma. Materiaal Oud toetsenbord Dun snoer (8m) Aluminiumfolie Groot

Nadere informatie

Verbindingsactietraining

Verbindingsactietraining Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken

Nadere informatie

Les 9a Gevoelens in een doos

Les 9a Gevoelens in een doos VSO / BLOK 3 WE ZIJN AARDIG VOOR ELKAAR LES9A Les 9a Gevoelens in een doos Doel blok 3: Leerlingen zijn in staat hun gevoelens te herkennen en te hanteren en houden rekening met de gevoelens van anderen.

Nadere informatie

Wanneer je de opdracht klaar hebt, stop je het werkblad in je werkmap of vraag je je docent. Noteer jouw score in je Elektronisch Logboek.

Wanneer je de opdracht klaar hebt, stop je het werkblad in je werkmap of vraag je je docent. Noteer jouw score in je Elektronisch Logboek. Dag 1 Opdracht 1 Geef jezelf een cijfer Je kunt op verschillende manieren over jezelf denken. Het beeld dat je van jezelf hebt, noemen we het zelfbeeld. Het zelfbeeld heeft te maken met hoe je jezelf ziet

Nadere informatie

Bijlage 1 Thema 1. De helppagina van een tijdschrift

Bijlage 1 Thema 1. De helppagina van een tijdschrift 98 De helppagina van een tijdschrift Bijlage 1 Thema 1 Ik ben een meisje van 10 jaar en zit in groep 6. Wij zijn in nieuwe groepjes gezet en nu zit ik tegenover een meisje waar ik me heel erg aan erger.

Nadere informatie

God heeft de wereld geschapen

God heeft de wereld geschapen L e s 1 God heeft de wereld geschapen Thema: God roept ons door Zijn werken Bijbelgedeelte: Genesis 1:1-25 Bijbeltekst: Openbaring 4:11 Herhalingsspel In verband met een nieuw thema en de introductie van

Nadere informatie

ZET JEZELF OP DE FOTO

ZET JEZELF OP DE FOTO ZET JEZELF OP DE FOTO Een fotografieproject Digitale media onderbouw primair onderwijs Colofon Deze lesbrief hoort bij de leskist Zet jezelf op de foto. Ontwikkeling en tekst: Vormgeving en Lay-out: i.o.v.

Nadere informatie

- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.

- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens. Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

Reader voor pedagogisch medewerkers

Reader voor pedagogisch medewerkers Reader voor pedagogisch medewerkers Module 1: Taalaanbod Wat zeg je en hoe zeg je het Rijk taalaanbod Er is veel verschil in taalaanbod: rijke of arme taal en alles daar tussenin. Het is van belang te

Nadere informatie

ISBN Eerste druk, eerste oplage

ISBN Eerste druk, eerste oplage 2008 Leskist.nl, Noordhorn Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige

Nadere informatie

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie

Nadere informatie

LESBRIEF. Samenvatting: Bij dit boek horen diverse bijlagen: thema s: Ben jij ooit naar een neuzenfeest geweest?

LESBRIEF. Samenvatting: Bij dit boek horen diverse bijlagen: thema s: Ben jij ooit naar een neuzenfeest geweest? Samenvatting: Er bestaan verjaardagsfeestjes, dansfeestjes, eetfeestjes, pakjesfeestjes, nieuwjaarsfeestjes, geboortefeestjes maar ben jij al eens uitgenodigd voor een neuzenfeest? Een vrolijk boek voor

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Voorwoord voor ouders en begeleiders

Voorwoord voor ouders en begeleiders Voorwoord voor ouders en begeleiders Waar gaat dit boek over? Dit is het Dagboek van Thomas, een jongen van 11 jaar van wie de ouders uit elkaar gaan. Thomas beschrijft en verwerkt dat ingrijpend gebeuren.

Nadere informatie

Onmogelijke figuren. Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre. Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde

Onmogelijke figuren. Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre. Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde Onmogelijke figuren Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde Vierkant voor Wiskunde Zomerkamp A 2010 Voorwoord Je hebt vast wel eens een stripboek

Nadere informatie

Ouderinformatie over ZIEN!

Ouderinformatie over ZIEN! Ouderinformatie over ZIEN! Algemene ouderavond 1 november 2012 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN op school Aandacht voor het sociaal-emotioneel functioneren van kinderen. Sanne

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Het probleem is dat pesten soms wordt afgedaan als plagerij of als een onschuldig spelletje.

Het probleem is dat pesten soms wordt afgedaan als plagerij of als een onschuldig spelletje. 1-1. HET PROBLEEM Pesten en plagen worden vaak door elkaar gehaald! Het probleem is dat pesten soms wordt afgedaan als plagerij of als een onschuldig spelletje. Als je gepest bent, heb je ervaren dat pesten

Nadere informatie

lezen veilig leren Ouderavond Hoe moeilijk is leren lezen? Materialen Verloop van de activiteit Voorbereiding Kopieerblad 1

lezen veilig leren Ouderavond Hoe moeilijk is leren lezen? Materialen Verloop van de activiteit Voorbereiding Kopieerblad 1 veilig leren lezen Ouderavond Hoe moeilijk is leren lezen? Auteur: Susan van der Linden Om de ouders te laten ervaren hoe moeilijk het is om te leren lezen, geeft u ze een leesinstructie met alternatieve

Nadere informatie

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET TOOLKIT ROUW EN VERDRIET ALS JE IEMAND DICHTBIJ VERLIEST. Rouwen: een werkwoord waarvan je de betekenis pas leert kennen als je voor het eerst iemand verliest die veel voor jou betekende. Misschien wil

Nadere informatie

Moederdagtip. Waar is het cadeautje verstopt? Les 1 Rebussen met een letterwisseling. Les 2 Rebussen met meerdere variaties. Nodig. Werkwijze.

Moederdagtip. Waar is het cadeautje verstopt? Les 1 Rebussen met een letterwisseling. Les 2 Rebussen met meerdere variaties. Nodig. Werkwijze. Moederdagtip Waar is het cadeautje verstopt? Auteur: Josée Warnaar Als de kinderen een cadeautje voor Moederdag maken, zoals bijvoorbeeld het bonnenboekje uit de vorige moederdagtip*, wordt het extra spannend

Nadere informatie

Modelvliegtuigbouw. Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II. Auteur; Wout Heijne. Lay out Jeroen van den Brand

Modelvliegtuigbouw. Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II. Auteur; Wout Heijne. Lay out Jeroen van den Brand Modelvliegtuigbouw Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II Auteur; Wout Heijne Lay out Jeroen van den Brand De Romp De romp Stap 1 - Mal - Figuurzaag - Potlood - Plaatje triplex 1. Teken met behulp van

Nadere informatie

Je hebt nodig: - Voor elk kind een kopie van werkblad 1 - Schrijfmaterialen OF stiften

Je hebt nodig: - Voor elk kind een kopie van werkblad 1 - Schrijfmaterialen OF stiften Verwerkingen De opdracht van Titus Een echte christen, dat kun je merken. Ons dagelijks leven moet kloppen met wat wij over God geloven en vertellen. - Voor elk kind een kopie van werkblad 1 - Schrijfmaterialen

Nadere informatie

LESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1-

LESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1- LESMATERIAAL ONDERBOUW Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect Vo or 4 Groep 1- ACTIVITEIT 1: AANGENAAM KENNIS TE MAKEN In deze handleiding staat de activiteitenbeschrijving voor groep 1-4. Hier

Nadere informatie

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling: Omgaan met zichzelf

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling: Omgaan met zichzelf Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling: Omgaan met zichzelf 1. Wijst dingen aan die het wil, herkent zichzelf in de spiegel, is zich bewust waar het wel en niet van houdt. (Het kind wordt bewust

Nadere informatie

Echte helden. Alice Pantermüller Christiane Hansen GEGEVENS BOEK: KORTE INHOUD: ISBN 978 90 5924 106 0 13,99. Uitgeverij Bakermat

Echte helden. Alice Pantermüller Christiane Hansen GEGEVENS BOEK: KORTE INHOUD: ISBN 978 90 5924 106 0 13,99. Uitgeverij Bakermat Echte helden Alice Pantermüller Christiane Hansen GEGEVENS BOEK: ISBN 978 90 5924 106 0 13,99 Uitgeverij Bakermat Suggesties: Emy Geyskens Vanaf 3 jaar Thema s: moed, lente, vijver, talenten, liefde KORTE

Nadere informatie

De Kleine Kerstboom Ruth Wielockx

De Kleine Kerstboom Ruth Wielockx De Kleine Kerstboom Ruth Wielockx Samenvatting De kerstboomverkoper heeft dit jaar een mooie collectie. Een voor een worden de kerstbomen verkocht en versierd door de kopers. Iedereen wil een grote boom!

Nadere informatie

Benodigdheden: A. Inleiding: voorbeeld 5 minuten. B. Spel: wat klopt wel, wat klopt niet? 15 minuten.

Benodigdheden: A. Inleiding: voorbeeld 5 minuten. B. Spel: wat klopt wel, wat klopt niet? 15 minuten. Handleiding Groep 2 Les Thema Wat klopt wel en wat klopt niet? Weet wat je ziet Om mediabeelden goed op hun betrouwbaarheid te kunnen beoordelen is het belangrijk onderscheid te maken tussen feit en fictie.

Nadere informatie