In Balans Organisatie: VeiligheidNL Contactpersoon: mevrouw Merei Lugtenberg Contactpersoon 2: Erkenningen: Goed onderbouwd. Sport- en beweegaanbod

Transcriptie

1 In Balans Organisatie: VeiligheidNL Contactpersoon: mevrouw Merei Lugtenberg Contactpersoon 2: Erkenningen: Goed onderbouwd Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Het doel van In Balans is de preventie van valongelukken bij ouderen door middel van bewustwording van risicofactoren en beïnvloeding van het eigen beweeggedrag. Daarnaast zijn doelen de verbetering van algehele conditie en mobiliteit, toename zelfvertrouwen en ontspanning. De interventie is bedoeld voor zelfstandig wonende senioren vanaf ongeveer 70 jaar en senioren in woonzorgsituaties die zich onzeker op de been voelen tijdens lopen, bang zijn om te vallen of al vaker zijn gevallen en gebruikers van loophulpmiddelen zoals stok of rollator. De aanpak bestaat uit de volgende onderdelen: Fase 1: Informatie. Bijeenkomst van twee uur. Hierna is een keuzemoment: Doe ik mee met de voorlichting? Fase 2: Bewustwording. Voorlichtingscursus en bewegingsprogramma van drie bijeenkomsten van twee uur, inclusief risicoscreening en een balanstest. Keuzemoment: Doe ik mee met de training? Fase 3: Training gedurende minimaal tien weken. Keuzemoment: Maak ik gebruik van het bestaande lokale aanbod? Fase 4: voortzetting in bestaande bewegingsgroepen met blijvende aandacht voor balanselementen, bijvoorbeeld Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO), of in nieuwe groepen Tai Chi en/of Thuis Bewegen op basis van de oefeningen in het cursusboek. Doel van het sport- en beweegaanbod Einddoelen of algemene doelen van In Balans zijn: - Voorkomen van valongevallen; valreductie - Verbetering van de geestelijke en lichamelijke gezondheidstoestand; - Vermindering van sociaal isolement en depressie; Concrete doelen 1. Deelnemers zijn zich na afloop van de cursus bewust van de risicofactoren van valongelukken en weten wat zij 1 / 6

2 daar in de eigen situatie aan kunnen doen. 2. Deelnemers trainen onderontwikkelde lichaamsfuncties om duurzame verbetering van lichaamsfuncties te krijgen. Op deze manier krijgen mensen die valrisico lopen of valproblemen hebben meer positieve ervaringen met bewegen. 3. Deelnemers zijn zich bewust wat ze er zelf aan kunnen doen om valongelukken te verminderen of te voorkomen. 4. Deelnemers stromen door van de cursusgroep In Balans naar het bestaande lokale aanbod aan bewegingsactiviteiten Het middel om het doel te bereiken bestaat uit een deel voorlichting/bewustwording en een deel valpreventietraining. Voorlichting/bewustwording is met name in de eerste vier bijeenkomsten aan de orde. Hoofddoel Subdoelen Doelgroep De interventie is in de eerste plaats bedoeld voor zelfstandig wonende senioren vanaf ongeveer 70 jaar, die zich onzeker op de been voelen tijdens lopen, bang zijn om te vallen of al vaker gevallen zijn, gebruikers van loophulpmiddelen zoals een stok of een rollator, of alghele problemen krijgen met mobiliteit en ADL. Naast mensen die problemen met het evenwicht hebben, is de cursus ook zeer geschikt voor ouderen, die nog wel goed ter been zijn. Een goede balans werkt positief door op het welzijn en de gezondheid en helpt daarmee aan de preventie van valongelukken. Het programma wordt eveneens ingezet voor ouderen in woonzorgcentra. De meeste winst ligt bij ouderen die nog niet fragiel zijn. Overwegingen bij de keuze van de doelgroep: Hoewel valpreventieprogramma's effectiever zijn bij 75 +-ers met een hoger valrisico-profiel, wordt In Balans uit preventief oogpunt ook aangeboden aan mensen vanaf 70 jaar (TNO-PG 2003). In Balans richt zich op zelfredzaamheid bij transfer-situaties: lopen, opstaan, gaan zitten, oftewel situaties die voor iedereen met een beperktere motoriek zinvol zijn om te trainen. Het zijn tevens de omstandigheden waarin een valpartij makkelijk plaats vindt. In de pilots die door NISB in 2000 zijn uitgevoerd werd ook een bovengrens aangehouden: deelnemers moeten nog wel kunnen staan en lopen, desnoods met een rollator (Graafmans 2004). Het trainingstraject dat volgt op de voorlichting is dan ook toegespitst op mensen met een verhoogd risico, maar nogmaals, vanuit preventie overwegingen is het programma ook geschikt voor andere belangstellenden. De cursus is bedoeld voor zowel mannen als vrouwen. Intermediaire doelgroepen op organisatieniveau zijn gemeenten, welzijnsorganisaties (ouderen), consultatiebureau voor ouderen, GGD' en, thuiszorgorganisaties, ouderenbonden, vrouwenorganisaties, patiëntenverenigingen, ziekenhuizen en gezondheidscentra. I.v.m gemeentelijke regie voert de ambtenaar WMO en/of WPG het beleid. Bovendien is de afstemming tussen Gemeente en Zorgverzekeraar gewenst i.v.m. financiering mogelijk via de aanvullende verzekering. In Balans zou dan gefinancierd kunnen worden door de zorgverzekeraar en na de cursus In balans zou de gemeente voor continuïteit moeten zorgen door deelnemers in te laten stromen in reguliere beweeggroepen, b.v. MBvO Als subgroepen zijn te noemen de consulenten/adviseurs van Provinciale Sportservice instituten t.b.v. implementatie. In afgeleide zin zijn hier ook de beweegleiders In Balans te noemen. Voor hen is een specifieke scholing ontwikkeld. Ook als subgroep te beneomen zijn de organisaties die In Balans op lokaal niveau uitvoeren, o.a. welzijn ouderen, thuiszorg, woonzorginstellingen, fysio-en oefentherapiepraktijken etc. Intermediairs op uitvoeringsniveau zijn medewerkers GGD, medewerkers thuiszorg, medewerkers ouderenwerk, (huis)artsen, verpleegkundigen personeel verpleeg- en verzorgingshuizen, fysiotherapeuten Sport en Beweegleiders 50 +, beweegconsulenten, verzorgers, partners en familieleden. Intermediaire doelgroep 2 / 6

3 Probleembeschrijving Probleem Aanpak Strategie De ideale strategie is om onder regie van de gemeente en in samenwerking met de zorgverzekeraar een valreductie % vast te stellen. Vervolgens worden de voor valpreventie relevante lokale organisaties uitgenodigd door de gemeente om te participeren in een valpreventie netwerk. Daarin worden de taken en rollen in het project afgesproken en uitgevoerd. Samenwerking Op lokaal niveau m.b.t. uitvoering zijn dit thuiszorgorganisaties, stichtingen welzijn ouderen, ggd, 1-ste lijn gezondheidszorg en woonzorginstellingen. Het doel is om in samenhang met elkaar een valpreventiestrategie te creã«ren, waarbij aanbod, organisatie, continuiteit en belangenbehartiging geïntegreerd zijn.. Duur en intensiteit Informatiebijeenkomst; 3 Bijeenkomsten van 2 uur (voorlichting + praktijk-oefeningen); Gevolgd door: Het meest effectief is de cursus van 16-weken (61% minder valrisico)); Tijdens de 2-de en de 15-de les kunnen deelnemers meedoen aan een motorische test. Met een aantal eenvoudige bewegingsopdrachten kan de deelnemer zelf de vorderingen controleren; deze lessen duren 2 uur Of: Een training van minimaal 10 wekelijkse bijeenkomsten van een uur (ca. 50 minder valrisico). Tijdens de 2e en 9e les kan iedere deelnemer meedoen aan een motorische test.. Opzet van de interventie Locatie en uitvoerders Overdraagbaarheid Ondersteuning Consulenten van provinciale sportraden zijn de uitgelezen partner om ondersteuning te bieden in gemeenten voor de implementatie activiteiten. Vanuit het landelijk beleid is er een 39-urige scholing ontwikkeld voor In balans leiders (21 contacturen, 18 zelfstudie).deze scholing is inmiddels 8 keer uitgevoerd. Handleiding Voor de scholing is een Docentenhandleiding en cursus-en oefenboek beschikbaar 3 / 6

4 Kwaliteitsbewaking Zoals hierboven genoemd bij de scholing. Nog vermeld moet worden dat alle deelnemers aan de 3-daagse In balans scholing geregistreerd worden en dat in relatie met kwaliteitsbewaking de accreditatie door de beroepsvereningingen afgegeven is. Deze geldt 2 jaar(oefentherapie) en 3 jaar (fysiotherapeuten). Materialen Implementatie Randvoorwaarden Draagvlak In Balans is erkend door het Centrum Gezond Leven, als theoretisch goed onderbouwd en door NIVEL als achtervolger ten behoeve van projecten die in aanmerking komen voor het uitvoeren van het Nationaal Aktieplan Sport en Bewegen (NASB). Bovendien wordt er samengewerkt met de Stichting Consument en Veiligheid in de expertgroep valpreventie. Met deze Stichting is o.a. campagne gevoerd in om effectieve valpreventie interventies onder de aandacht te brengen van gemeenten en anderen.ook is er in verband met promotie een kosten effectiviteitsberekening gemaakt, waaruit blijkt dat iedere geïnvesteerde euro 6,5 euro besparing oplevert op de gezondheidskosten. Op politiek niveau is het goed om te constateren dat Valpreventie een item is geworden in de Landelijke Gezondheidsnota (2011) Deze nota is een toetssteen voor lokale gezondheidsnota's en de daarbij behorende uitvoeringsprogramma's.. Deskundigheid De In Balans scholing is met name een vaardigheidstraining m.b.t. tot voor valpreventie geselecteerde oefenstof, gekoppeld aan theoretische achtergrond. Deze is ontwikkeld voor fysio- en oefentherapeuten, MBvO-leider en Sport-en Beweegleiders 50+, met andere woorden voor beroepsgroepen die ondermeer gericht zijn op ouderen. Deelnemers krijgen na een bekwaamheidsproef een NISB certificaat. Fysio- en oefentherapeuten worden voor deze scholing geaccrediteerd. Deze scholing kan op grond van een leerplan uitgevoerd worden door diverse opleidingsinstituten alsook door Provinciale Sportservice instituten en reguliere onderwijsinstellingen op HBO- en MBO niveau. Bereik "...x gemeenten/stadsdelen...x wijken...x scholen(gemeenschap): PO, VO, VMBO, MBO, HBO, brede school...x wijk en buurtcentra...x sportverenigingen...x woonzorginstellingen...x fysiotherapiepraktijken...x anders, namelijk: " Locaties Nog invullen Aantal deelnemers Ca maar met name zijn de deelnemers ingestroomd in de korte cursus met voorlichting en bewegen. 4 / 6

5 Ervaringen met de uitvoering De In balans cursus is mede gezien de afname van cursus-en oefenboeken goed toegankelijk. Het programma wordt door ouderen zelf (summiere peilingen,o.a. t.b.v. zorg tv, gewaardeerd met een 8. Onduidelijk is het nog hoeveel initiatieven er uitgaan van de geschoolde In Balans trainers. In 2011 zijn er 7 scholingen (ca. 100 deelnemers) georganiseerd. De methode/interventie wordt met name uitgevoerd door lokale partners. Referenten Referenten Naam en functie adres telefoonnummer Uitspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod Naam organisatie Type organisatie Website Referent 2 Naam en functie adres telefoonnummer Uirspraak van de persoon over kwaliteit van de interventie / het aanbod 5 / 6

6 Naam organisatie Type organisatie Website Kosten en uren Kosten en uren Toelichting op kosten en uren Bijlage / 6