DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN HET MATERIEEL VAN DE NMBS VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN HET MATERIEEL VAN DE NMBS VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP"

Transcriptie

1 AANBEVELING 82 1 /MEI 2016 DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN HET MATERIEEL VAN DE NMBS VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP 1. BEVOEGDHEIDSNIVEAUS Federale minister van Mobiliteit Staatssecretaris voor Gelijke Kansen en Personen met een beperking 2. CONTEXT Unia het Interfederaal Gelijkekansencentrum ontvangt sinds 2003 regelmatig meldingen van personen met een handicap over problemen met de dienstverlening van de NMBS-groep (gebrekkige coördinatie, problemen met de toegankelijkheid van spoorweginfrastructuur, slechte werking van de assistentiedienst enz.). Volgens Unia bewijzen deze regelmatige meldingen van individuele problemen dat de diensten van de NMBS onvoldoende rekening houden met de behoeften van reizigers met een handicap en dat er een structureel probleem is met de toegankelijkheid van spoorvervoer. Unia is van oordeel dat op korte en middellange termijn structurele oplossingen voor deze problemen moeten worden gevonden om op progressieve wijze de discriminatie weg te werken waarmee personen met een handicap worden geconfronteerd en om tot een inclusief spoorvervoer te komen. Nu de besprekingen over de beheersovereenkomsten aan de gang zijn, wenst Unia opnieuw aandacht vragen voor zijn aanbevelingen en er zich van te vergewissen dat de beleidslijnen die ten behoeve van reizigers met een handicap worden uitgezet, conform zijn met het VN- Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Toen België dit verdrag ratificeerde, beloofde het onder andere om maatregelen te nemen om specifiek bij het vervoer hindernissen en belemmeringen voor de toegankelijkheid weg te werken. In oktober 2014 beval het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap België expliciet aan om een juridisch kader uit te werken met precieze en verplicht te halen doelstellingen met betrekking tot de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Zonder toegankelijk openbaar vervoer hebben personen met een handicap niet op gelijke voet met anderen toegang tot de arbeidsmarkt, het onderwijs, het sociale en culturele leven enz. Toegang tot het openbaar vervoer is een noodzakelijke voorwaarde voor hun volwaardige en daadwerkelijke participatie. Als onafhankelijke instantie belast met de opvolging van het Verdrag ziet Unia er daarom nauwgezet op toe dat België de gemaakte beloften terzake nakomt en een echt toegankelijkheidsbeleid voor spoorinfrastructuur uitwerkt zodat personen met een handicap de spoorweginfrastructuur en het rollend materieel zelfstandig en ook ongepland kunnen gebruiken. 1 Actualisatie van de aanbeveling van Mei

2 3. VASTSTELLINGEN De hierna vermelde vaststellingen zijn gebaseerd op verschillende meldingen en getuigenissen die Unia heeft ontvangen. TOEGANKELIJKHEID VAN TREINSTELLEN Geen enkele trein op het Belgische net heeft een lage vloer die probleemloos in- en uitstappen mogelijk maakt. De aanwezigheid van een verticale en horizontale opening tussen het perron en het treinstel zorgt nochtans voor ongemak bij alle reizigers (oudere reizigers, ouders met kinderwagens, passagiers met bagage enz.). Voor rolstoelgebruikers is het zelfs een onoverkomelijke hindernis; zij zijn verplicht om een beroep te doen op assistentie, ook als de stations en de perrons zelf toegankelijk zijn. In de beheersovereenkomsten is geen actieplan opgenomen om dit probleem op termijn op te lossen. Het ontbreekt nochtans niet aan goede praktijkvoorbeelden in het buitenland: in Zwitserland, Spanje en Frankrijk kunnen personen met een handicap bepaalde treinen zonder assistentie nemen. Lage vloer in Zwitserse treinen Met de ingebruikneming van het GEN-net hoopte Unia dat rolstoelgebruikers zelfstandig de nieuwe Desiro-treinstellen zouden kunnen gebruiken. Ondanks het plaatsen van meerdere liften in de verschillende stations, het verhogen van de perrons en het aankopen van treinstellen met een lage vloer, blijft de laatste schakel van de toegankelijkheid met name de toegang tot de treinstellen voor problemen zorgen. Er blijft een horizontale opening tussen het treinstel en het perron die niet met een automatische uitklappende laadhelling wordt weggewerkt. Unia betreurt dat de NMBS-groep deze omvangrijke werken niet heeft aangegrepen om personen met een handicap toe te laten om op een deel van het spoorwegnet zelfstandig te kunnen reizen. Eind 2015 vernam Unia dat de NMBS 445 treinstellen van het type M7 heeft besteld waarbij de deurhoogte niet toelaat aan rolstoelgebruikers om zelfstandig in- en uit te stappen (via een drempelloze toegang). De deurhoogte komt niet overeen met de standaardperronhoogte in België. Deze is voor de toekomst vastgelegd op 76 cm. Voor Unia zou een openbare aanbesteding van dergelijke omvang rekening moeten houden met toegankelijkheidseisen. Het is erg spijtig dat deze maatregel Mei

3 rolstoelgebruikers nog voor meerdere decennia lang afhankelijk maakt van assistentie. Aan boord van de treinstellen wordt informatie niet systematisch visueel en auditief aangeboden. Het aanbieden van informatie via deze twee kanalen is echter noodzakelijk voor personen met een visuele of auditieve handicap en voor personen met een verstandelijke handicap, zowel in normale als in onvoorziene omstandigheden (langdurige vertraging, omleiding van de trein, extra stopplaats enz.). Het vormt overigens voor alle reizigers een meerwaarde inzake comfort. De aanpassingen aan boord van de treinen voldoen niet altijd. Het ontwerp van sommige treinstellen maakt het voor personen met een handicap onmogelijk om zich zelfstandig naar de uitgang te begeven, om de toiletten te bereiken en te gebruiken (b.v. Thalys), of om een probleem te melden (ze kunnen niet bij de alarmknoppen). De nieuwe treinstellen scoren op dit punt zelfs slechter dan de oudere. Mensen met beperkte mobiliteit hebben trouwens meestal maar toegang tot één enkel treinstel op een ganse trein. Wanneer dat treinstel zich niet op de aangekondigde plaats bevindt, kan dit problemen bij het in- of uitstappen meebrengen. Overigens komt het nog geregeld voor dat personen met een handicap op de overloop tussen twee treinstellen moeten blijven staan, omdat de toegangsdeuren tot een wagon te smal zijn. In Thalys- en Eurostartreinen worden te weinig rolstoelplaatsen voorzien et dit dwingt personen met een handicap uit te stellen tot een later. Bovendien bevinden deze wheelchair plaatsen zich steevast in eerste klasse. De persoon met handicap kan er samen met een begeleider gebruik van maken. Echter, indien de persoon met een handicap met meer dan 1 persoon reist (b.v. 1 familie met 2 kinderen), dan zijn de overige familieleden ertoe gehouden om de toeslag tot 1 ste klasse te betalen. Deze praktijk valt te beschouwen als een vorm van indirecte discriminatie voor personen met een handicap, die er misschien om deze reden van weerhouden in familie- of groepsverband te reizen. Het is ook een vorm van discriminatie door associatie voor hun omgeving 2. TOEGANKELIJKHEID VAN STATIONS EN PERRONS Te weinig stations zijn volledig toegankelijk. Stations zoals Ottignies die toch door heel wat reizigers worden gebruikt, zijn niet toegankelijk voor reizigers met beperkte mobiliteit. Tegen 2018 moeten 50 stations (en hun perrons) toegankelijk zijn om in een straal van 30 km een netwerk van toegankelijke stations te vormen. Tegen 2028 moet dat aantal stijgen tot 100 om in een straal van 15 km een netwerk van toegankelijke stations te vormen. In 2012 waren amper 24 van de in totaal 546 stations en onbemande stopplaatsen volledig toegankelijk. Unia is er uitermate bezorgd over dat de in de vorige beheersovereenkomsten afgesproken termijn niet gerespecteerd worden. Sommige stations of onbemande stopplaatsen die niet voorkomen op de lijst met toegankelijk te maken stations, worden op dit moment gerenoveerd (loketten, sanitair, onderdoorgangen onder de sporen, perrons enz.). De uitgevoerde werken 2 Hoewel deze vorm van discriminatie niet voorkomt tussen de door de anti-discriminatiewetgeving verboden gedragingen, werd ze door de rechtspraak erkend in Discriminatie door associatie komt voor wanneer een persoon gediscrimineerd wordt omwille van zijn nauwe banden met iemand die drager is van een de door de anti-discriminatiewet beschermd kenmerk. Mei

4 voldoen echter niet altijd aan de bepalingen van de gewestelijke toegankelijkheidsreglementeringen. Nochtans moet de NMBS-groep elke gelegenheid aangrijpen om de toegankelijkheid van haar infrastructuur te verbeteren om de integrale toegankelijkheid van het spoorwegnet in België niet op de lange baan te schuiven. De toegankelijkheidsvoorzieningen is ook niet altijd onderhouden. Sommige voorzieningen zoals liften zijn regelmatig defect en herstellingen laten soms erg lang op zich wachten (b.v.: de liften in Brussel Centraal zijn geregeld buiten gebruik). Werken om stations en de stationsomgeving toegankelijk te maken, worden niet altijd correct uitgevoerd, ondanks de gedetailleerde toegankelijkheidsnormen die in REVALOR 3 (de normenbundel van de NMBS) zijn vastgelegd en ondanks de gewestelijke reglementering. Unia kreeg meerdere meldingen over toegankelijkheidsproblemen in Genval, Terhulpen, Nijvel, Vielsalm enz. Bij werken wordt de toegankelijkheid voor personen met een handicap soms voor een aanzienlijk lange periode sterk verminderd. Er wordt dan aan personen met een handicap of minder mobiele reizigers geen enkel alternatief geboden. Zo werd er bij Unia melding gemaakt van situaties waarbij personen die moeilijk te been zijn voorheen perrons via natuurlijke hellingen konden bereiken nu plots met trappen geconfronteerd worden. Bovendien blijft de plaatsing van liften na werken vaak nog jarenlang uit. Unia maakt zich met name zorgen over de toegankelijkheid van stations in het GEN op de lijnen Nijvel-Brussel en Ottignies-Brussel. Werken aan stations lijken stil te liggen (Genval, Rixensart, Terhulpen, Profondsart). In meerdere stations die de laatste jaren gerenoveerd werden stelt de NMBS de plaatsing van liften uit om budgettaire redenen (Aarlen, Verviers-Centraal, Jette). ASSISTENTIE Personen met beperkte mobiliteit moeten assistentie minstens 24 uur op voorhand aanvragen, ongeacht hun handicap of de voorzieningen in het station (permanente aanwezigheid van personeel, liften, mobiele oprijplaten enz.). Personen die om assistentie hebben gevraagd, moeten zich 20 minuten voor de trein vertrekt aanbieden. De combinatie van deze beide verplichtingen zorgt ervoor dat de mobiliteit van personen met een handicap aanzienlijk wordt beperkt en ontneemt hen elke mogelijke flexibiliteit (bv.: niet op het werk kunnen blijven wanneer een vergadering uitloopt, omdat ze om assistentie hebben gevraagd). Voorbeelden uit het buitenland tonen voor ons echter aan dat er soepeler met deze reservatietermijnen kan worden omgesprongen. De Spaanse spoorwegmaatschappij RENFE eist in grotere stations niet dat personen met een handicap die assistentie nodig hebben, die op voorhand aanvragen. De Zwitserse spoormaatschappij CFF vraagt personen met een handicap om minstens één uur voor het vertrek van de trein assistentie aan te vragen (in 15 stations vraagt de CFF om dit twee uur op voorhand te doen). 3 Om te voldoen aan de technische specificaties inzake interoperabiliteit voor personen met beperkte mobiliteit (TSI PBM), die de Europese Commissie heeft vastgelegd, heeft de NMBS-groep haar REVALORnormenbundel in 2009 herzien in samenwerking met adviesbureaus op het gebied van toegankelijkheid. De nieuwe versie bevat een reeks voorschriften waaraan de NMBS-groep zich belooft te houden wanneer werken aan de reizigersomgeving worden doorgevoerd (perrons, doorgangen onder de sporen, openbare ruimtes rond stationsgebouwen en van de stationsomgeving). Mei

5 Sinds februari 2016 is het mogelijk om telefonisch tot 3 uur voor vertrek tussen 18 stations assistentie te regelen, op voorwaarde dat er geen overstap wordt voorzien. Enkele station die beschikken over voldoende personeel, zoals Ottignies het 2 de station van Wallonië komen niet in deze lijst voor. Assistentie tijdig aanvragen, garandeert echter niet altijd dat optimale assistentie wordt geboden. Unia krijgt regelmatig meldingen van problemen ook al werd de aanvraagprocedure strikt gevolgd (b.v.: geen assistentie, gebrekkige coördinatie tussen de dienstverlening, problemen met aansluitingen/overstappen, onvoorziene spoorveranderingen enz.). Niet alle stations verzekeren assistentie. Assistentie is slechts in 114 stations van de eerste tot de laatste trein mogelijk. Dit cijfer werd nu al enige tijd niet naar boven bijgesteld. Het komt ons voor dat bijkomend assistentie voorzien in sommige stations relatief eenvoudig is (b.v. Tielen). Sommige gebruikte hulpmiddelen om rolstoelen in- en uit de trein te laden zorgen voor angst en onzekerheid bij rolstoelgebruikers. Het gaat dan bijvoorbeeld over de laadhellingen in twee delen met daartussen 90 bocht die moeilijk te nemen zijn. Het aanbod aan assistentie werd recentelijk teruggeschroefd door de NMBS. In een steeds groter aantal stations en stopplaatsen wordt de permanente assistentie teruggeschroefd. De mobiele B for you ploegen die als alternatief voorzien werden slagen er niet in alle vragen tot assistentie te beantwoorden en assistentie voor de laatste treinen worden vaak geweigerd. Assistentiezuilen werden geplaatst in enkele stations om beschikbare assistentie op te roepen. Het stelt gebruikers in staat om rechtstreeks het aanwezige assistentiepersoneel te spreken. Deze assistentiepalen zijn niet in alle stations voorzien en staan niet bij alle ingangen van een welbepaald station. Assistentie moet via het internet of via het callcenter worden aangevraagd. Het nummer van het callcenter is een betalend nummer, dit brengt extra kosten voor personen met een handicap mee. Assistentie aanvragen per sms, of in het stations zelf is onmogelijk. Wanneer een persoon met een handicap assistentie aanvraagt, kan die enkel een tijdstip van aankomst opgeven en niet een specifieke trein die op een specifiek tijdstip vertrekt. De regeling die de assistentiedienst van de NMBS voorstelt, komt niet altijd met de initiële vraag van de betrokkene overeen. Er kan bovendien enkel een heenreis of een retourrit worden geboekt. De reserveringssoftware laat niet toe om etappes in een keer in te geven. Het personeel dat assistentie verleent, is niet altijd correct gevormd over hoe om te gaan met mensen met een handicap en houden niet altijd rekening met de individuele wensen van personen met een handicap. Unia is ervan op de hoogte gebracht dat sommige personeelsleden weigeren om rolstoelgebruikers te helpen bij het op- of afrijden van laadhellingen, hoewel deze hellingen soms erg steil zijn. Wanneer zich bij het verlenen van assistentie zelf of tijdens de treinreis een probleem voordoet, is er geen contactpersoon of een noodprocedure voor personen met een handicap. In Frankrijk heeft de dienst Accès Plus een noodlijn wanneer zich tijdens de reis onvoorziene problemen voordoen. Deze dienst is ook per sms bereikbaar voor slechthorende of doof reizigers. Mei

6 DIENSTVERLENING AAN DE REIZIGERS De informatie over toegankelijkheid op de website van de NMBS kan voor verwarring zorgen bij reizigers met beperkte mobiliteit. De informatie is enerzijds niet precies genoeg waardoor reizigers met beperkte mobiliteit (geen rolstoelgebruikers) moeilijk kunnen beoordelen of ze zich zelfstandig kunnen verplaatsen of assistentie moeten aanvragen. Bovendien wordt het internationale toegankelijkheidssymbool (een pictogram met een rolstoelgebruiker dat erop wijst dat de infrastructuur toegankelijk is) niet correct gebruikt: men ziet het in de beschrijving van elk station, ook als het helemaal niet toegankelijk is. Unia heeft deze onregelmatigheid reeds in 2014 aan de NMBS, maar twee later is ze nog steeds niet rechtgezet. Reizigers met beperkte mobiliteit die informatie over beschikbare diensten in stations opzoeken, kunnen op het verkeerde been worden gezet. Bij alle stations wordt immers vermeld dat ze toegankelijk zijn (met het internationale toegankelijkheidslogo). De brochure voor reizigers met beperkte mobiliteit 'Dienstverlening voor personen met beperkte mobiliteit Geldig vanaf 01/04/2015 vermeldt eveneens dat 114 stations toegankelijk zijn voor personen met beperkte mobiliteit, terwijl het eigenlijk gaat om stations waar assistentie wordt aangeboden. Deze onjuiste informatie kan reizigers met beperkte mobiliteit op het verkeerde been zetten. De website van de NMBS behaalde het Anysurfer-label niet. Er is dan ook geen enkele garantie dat ze toegankelijk is voor personen met een visuele handicap. De nieuwe automaten voor de aankoop van vervoersbewijzen zijn voor sommige personen met een handicap vooral voor personen met een sensoriële of verstandelijke handicap niet eenvoudig om te gebruiken. Ze zijn niet altijd voorzien op de meeste geschikte plaatsen of in voldoende mate aanwezig (ze worden b.v. enkel op één en niet op een ander perron voorzien) wat vervelende extra verplaatsingen met zich brengt. Sinds 2015 kunnen ook personen met een handicap enkel mits het betalen van een supplement van 7 een vervoersbewijs aan boord kopen. Deze maatregel houdt geen rekening met de individuele behoeften van personen met een handicap. Als dusdanig is deze maatregel niet conform aan het VN-verdrag, de antidiscriminatiewet en Europese verordening 1371/2007 betreffende de rechten en de plichten van reizigers in het treinverkeer, die in zijn preambule verduidelijkt dat personen met een handicap en personen met beperkte mobiliteit de mogelijkheid moeten hebben een vervoersbewijs te komen zonder extra kost. Het voorziet ook in de bepaling dat geen supplement gevraagd mag worden voor hun reservatie of biljet. Personen met een handicap kunnen een rolstoelplaats op de Thalys of de TGV niet reserveren via Internet. Ze kunnen daartoe alleen bij een reisagentschap of een travel center terecht. Dit brengt extra verplaatsingen en extra verplaatsingskosten mee. Als alternatief kan men ook bellen naar een 070-nummer, een nummer met Mei

7 toeslag. Dit is een vorm van discriminatie (niet gerechtvaardigd verschil in behandeling), omdat personen met een handicap niet zoals iedereen kunnen reserveren via Internet. 4. WETTELIJKE REFERENTIES VN-VERDRAG INZAKE DE RECHTEN VAN PERSONEN MET EEN HANDICAP België heeft dit internationale verdrag in juli 2009 geratificeerd, waarna het op 1 augustus 2009 in werking is getreden. Artikel 5 van het VN-Verdrag over Gelijkheid en non-discriminatie verbiedt elke vorm van discriminatie op grond van een handicap en 'om de gelijkheid te bevorderen en discriminatie uit te bannen, nemen de Staten die Partij zijn alle passende maatregelen om te waarborgen dat redelijke aanpassingen worden verricht.' Artikel 9 van het VN-Verdrag gaat over de verplichtingen op het gebied van toegankelijkheid van de Staten die Partij zijn: 1. 'Teneinde personen met een handicap in staat te stellen zelfstandig te leven en volledig deel te nemen aan alle facetten van het leven, nemen de Staten die Partij zijn passende maatregelen om personen met een handicap op voet van gelijkheid met anderen de toegang te garanderen tot de fysieke omgeving, tot vervoer, informatie en communicatie, met inbegrip van informatie- en communicatietechnologieën en - systemen, en tot andere voorzieningen en diensten die openstaan voor, of verleend worden aan het publiek, in zowel stedelijke als landelijke gebieden. Deze maatregelen, die mede de identificatie en bestrijding van obstakels en drempels voor de toegankelijkheid omvatten, zijn onder andere van toepassing op: a) gebouwen, wegen, vervoer en andere voorzieningen in gebouwen en daarbuiten, met inbegrip van scholen, huisvesting, medische voorzieningen en werkplekken; b) informatie, communicatie en andere diensten, met inbegrip van elektronische diensten en nooddiensten. 2. De Staten die Partij zijn nemen tevens passende maatregelen om: a) de tenuitvoerlegging van minimumnormen en richtlijnen voor de toegankelijkheid van faciliteiten en diensten die openstaan voor, of verleend worden aan het publiek, te ontwikkelen, af te kondigen en de toepassing ervan te controleren; b) te waarborgen dat private instellingen die faciliteiten of diensten aanbieden die openstaan voor, of verleend worden aan het publiek, zich rekenschap geven van alle aspecten van toegankelijkheid voor personen met een handicap; c) betrokkenen te trainen inzake kwesties op het vlak van de toegankelijkheid waarmee personen met een handicap geconfronteerd worden; Mei

8 d) openbare gebouwen en andere faciliteiten te voorzien van bewegwijzering in braille en in makkelijk te lezen en te begrijpen vormen; e) te voorzien in vormen van praktische hulp door mens of dier en in bemiddeling, waaronder begeleiders, mensen die voorlezen en professionele doventolken om de toegang tot gebouwen en andere faciliteiten, die openstaan voor het publiek te vergemakkelijken; [ ]. Artikel 20 vraagt de Staten die Partij zijn om gepaste maatregelen te nemen om de persoonlijke mobiliteit van personen met een handicap te waarborgen met de grootst mogelijke mate van zelfstandigheid op de wijze en op het tijdstip van hun keuze. Het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap vaardigde onlangs zijn General Comment n 2 (2014) uit waarin uitgelegd wordt hoe de verdragsluitende staten artikel 9 moeten omzetten. Hierin wordt gepreciseerd dat obstakels bij de toegang tot objecten, installaties, goederen en diensten die bestemd zijn of openstaan voor het publiek, progressief moeten opgeheven worden en dit onder voortdurend toezicht, om te komen tot volledige toegankelijkheid. Daarnaast wordt ook aangegeven dat de mogelijke kostprijs van het opheffen van bestaande obstakels niet als excuus mag gebruikt worden om zich van zijn verantwoordelijkheid te ontdoen. Daarenboven, gezien deze verplichting progressief moet uitgevoerd worden, moeten de verdragsluitende staten termijnen en budgetten vastleggen waarbinnen en waarmee de bestaande obstakels opgeheven zullen worden. In zijn slotopmerkingen (Concluding Observations october 2014) bij het eerste rapport van België heeft het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap België uitdrukkelijk aanbevolen om een juridisch kader goed te keuren met nauwkeurige en verplichte doelstellingen inzake de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. België ondertekende ook het facultatieve protocol van het VN-Verdrag. Daarmee stemt het ermee in dat het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap klachten ontvangt en behandelt van particulieren of groepen particulieren die menen het slachtoffer te zijn van een schending van de bepalingen van het VN-Verdrag door de verdragsluitende staat. Op nationaal vlak werd Unia - het Interfederaal Gelijkekansencentrum aangeduid als onafhankelijk mechanisme voor de promotie, bescherming en opvolging van de uitvoering van het VN-Verdrag (art. 33.2). Personen met een handicap kunnen zich tot Unia wenden om vermeende schendingen van het VN-Verdrag te melden. VERORDENING (EG) NR. 1371/2007 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE VAN 23 OKTOBER 2007 Volgens deze verordening die de rechten en plichten van treinreizigers vastlegt, moeten spoorwegmaatschappijen en stationsbeheerders erop toezien dat de toegang tot stations, perrons, treinstellen en andere voorzieningen voor personen met een handicap en voor personen met beperkte mobiliteit gewaarborgd is. Ze moeten aan boord van treinen en bij het in- en uitstappen aan personen met een handicap en aan personen met beperkte mobiliteit ook gratis assistentie aanbieden. Deze personen kunnen rekenen op assistentie op voorwaarde dat ze hun reisplannen minstens 48 uur op voorhand doorgeven. Als dit niet is gebeurd, moeten Mei

9 spoorwegmaatschappijen en stationsbeheerders toch alles in het werk stellen om de persoon met een handicap of de persoon met beperkte mobiliteit assistentie te verlenen zodat die zich kan verplaatsen. Let wel: bij het vastleggen van de termijn van 48 uur werd rekening gehouden met de spoorweginfrastructuur die in alle EU-lidstaten heel erg verschilt. Het gaat hier om een minimumvoorwaarde. EU-lidstaten kunnen met andere woorden striktere voorwaarden opleggen. ANTIDISCRIMINATIEWETGEVING De federale wet van 10 mei 2007 verbiedt direct of indirect onderscheid op grond van onder meer een handicap of de gezondheidstoestand. Omdat een handicap vaak het resultaat is van een onaangepaste omgeving, moeten in bepaalde omstandigheden maatregelen worden genomen om obstakels uit de weg te ruimen die verhinderen dat een persoon met een handicap van een dienst kan gebruikmaken. Het gaat om zogenaamde redelijke aanpassingen of 'passende maatregelen die in een concrete situatie en naargelang de behoefte worden getroffen om een persoon met een handicap in staat te stellen toegang te hebben tot, deel te nemen aan en vooruit te komen in de aangelegenheden waarop deze wet van toepassing is, tenzij deze maatregelen een onevenredige belasting vormen voor de persoon die deze maatregelen moet treffen.' (wet van 10 mei 2007, art ) De wet vermeldt dat er sprake is van discriminatie als iemand weigert om redelijke aanpassingen voor personen met een handicap door te voeren. Voor Unia ontstaat door de ontoegankelijkheid van stations, perrons en treinstellen een behoefte aan assistentie. Die noodzakelijke assistentie is met andere woorden een 'redelijke aanpassing' in afwachting van de volledige toegankelijkheid van de NMBS-infrastructuur. Een redelijke aanpassing moet doeltreffend, respectvol en veilig zijn en de persoon met een handicap mag niet voor de kosten opdraaien. GEWESTELIJKE TOEGANKELIJKHEIDSREGELS Elk gewest heeft een stedenbouwkundig reglement dat normen oplegt voor de toegankelijkheid van spoorwegstations en perrons. Concreet gaat het om artikel 414 en 415 van het Wetboek van ruimtelijke ordening, stedenbouw, patrimonium en energie in Wallonië, om Titel IV en VII van de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) in het Brussels Hoofdstedelijk gewest en om de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening inzake toegankelijkheid in het Vlaamse Gewest. RESOLUTIE VAN DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VOOR HET VERBETEREN VAN HET TREINVERVOER VOOR REIZIGERS MET EEN BEPERKTE MOBILITEIT Deze resolutie die op 2 jul 2015 door de Kamer van Volksvertegenwoordigers werd aangenomen en overgemaakt aan de Regering stelt zich als eerste doel om de duur om een vraag tot assistentie tussen de grote stations terug te brengen tot een uur en om deze regel te verankeren in de toekomstige beheersovereenkomst van de NMBS. Van de Regering wordt ook verwacht om de inspanning inzake toegankelijkheid verder te zetten en de doelstellingen in de beheersovereenkomst na te komen. De resolutie vraagt ook dat bij de aanbesteding in het kader van de levering van nieuwe treinstellen voldoende ambitieuze en duidelijke voorwaarden inzake toegankelijkheid worden gesteld, dit in samenspraak met de Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap. Tenslotte vraagt de tekst om bij de Mei

10 onderhandeling van nieuwe beheersovereenkomsten ambitieuze en realistische doelstellingen inzake toegankelijkheid worden vastgelegd en dat de daartoe nodige financiële middelen worden voorzien. 5. AANBEVELINGEN Unia raadt het volgende aan: TOEGANKELIJKHEID VAN TREINEN In de volgende beheersovereenkomsten duidelijke en precieze doelstellingen opnemen die op middellange termijn een zelfstandige toegang tot de trein voor personen met een handicap garanderen. Zo snel mogelijk oplossingen vinden die rolstoelgebruikers toelaten om zelfstandig toegang te hebben tot het rollend materieel (Desiro-treinstellen nieuwe treinstellen van het type M7). Actief het advies inwinnen van toegankelijkheidsdeskundigen bij de aankoop of de renovatie van rollend materieel om te garanderen dat het voldoet aan de toegankelijkheidsnormen voor alle personen met een handicap (lage vloer om het inen uitstappen te vergemakkelijken; visuele en auditieve informatie; vlotte doorgang enz.). Meer plaatsen voor rolstoelgebruikers voorzien in de 2de klasse van TGV-treinen (Thalys, Eurostar, ) om hen meer keuze te bieden en hen toe te laten zonder meerkost in familieverband of in kleine groep te reizen. TOEGANKELIJKHEID VAN STATIONS EN PERRONS In de volgende beheersovereenkomsten deadlines opnemen om alle stations, onbemande opstapplaatsen en perrons toegankelijk te maken. Perronhoogtes uniformiseren op 76 cm. Waken over de strikte naleving van de termijnen in de beheersovereenkomsten , waarbij afgesproken werd om 100 station integraal toegankelijk te maken, dit met inbegrip van de perronhoogtes. Waken over het in acht nemen van de toegankelijkheidsnormen bij het bouwen of renoveren van stations, perrons of passages, ongeacht de omvang van de werken. Regelmatig overleg met en follow-up door toegankelijkheidsdeskundigen tijdens de verschillende fases van de bouw of renovatie van de reizigersomgeving is hierbij aangewezen: voorontwerp, follow-up op de bouwplaats, voorlopige oplevering. Unia raadt de NMBS ook aan om intern opleidingen aan te bieden voor al haar toegankelijkheidsmedewerkers. Elke gelegenheid aangrijpen om de toegankelijkheid van stations, onbemande stopplaatsen en perrons te verbeteren, ook al zijn ze niet in de recentste beheersovereenkomst van de NMBS opgenomen. De toegankelijkheid moet altijd gegarandeerd blijven, ook wanneer ingrijpende werken plaatsvinden. Voorzieningen zoals liften moeten ook correct worden onderhouden en zo snel mogelijk worden hersteld. Prioritair werk maken van het plaatsen van liften na werken in het station. Mei

11 Een evacuatieplan van stations en perrons voor personen met een handicap uitwerken. ASSISTENTIE De aanvraagdeadline voor assistentie met minstens 24 uur inkorten zodat assistentie kan worden geboden die aan de noden van de gebruiker en aan de situatie is aangepast. Een slechtziende heeft bijvoorbeeld enkel menselijke bijstand nodig, terwijl een rolstoelgebruiker daarnaast ook materiële hulp nodig heeft. De nood aan assistentie hangt ook af van de toegankelijkheid van het station, de perrons en het rollend materieel. De lijst van stations uitbreiden waar een reservatieduur van 3u mogelijk is. Toelaten om ook aansluitingen vanaf die stations mogelijk te maken, ook voorwaarde dat er personeel aanwezig is. Het assistentieaanbod uitbreiden, ook in stations die niet in de recentste beheersovereenkomst zijn opgenomen. De reserveringsprocedure voor assistentie verbeteren door onder andere reserveringen via verschillende kanalen mogelijk te maken (telefoon, fax, sms, internet, , mobiele applicatie, ter plaatse in het station enz.). Bellen naar het callcenter moet ook gratis worden. De werking, het contact en de coördinatie van de assistentie binnen België en op trajecten van en naar het buitenland verbeteren. De wensen van de reizigers (vertrek- en aankomsttijden) in acht nemen. Een noodprocedure uitwerken wanneer zich problemen met de assistentie voordoen (reserveringsaanvraag die niet wordt nagekomen, persoon vergeten op de trein enz.). Het personeel in de stations, de begeleiders en het assistentiepersoneel beter informeren, vertrouwd maken en opleiden wat betreft de noden van personen met een handicap. DIENSTVERLENING AAN DE REIZIGERS Beter communiceren met personen met een handicap: volledige en nauwkeurige informatie over de toegankelijkheid van stations en treinen, maar ook over de specifieke diensten die worden aangeboden, moeten in gepaste formaten aan de gebruiker worden aangeboden. De NMBS-websites toegankelijker maken door ze in overeenstemming te brengen met de normen van het Anysurfer-label. Alle automaten voor vervoersbewijzen moeten voor iedereen toegankelijk zijn. De maatregel rond het boordtarief van 7 aanpassen en toelaten aan personen met een handicap om hun ticket aan boord te kopen. Toelaten aan personen met een handicap om hun biljet voor de Thalys of TVG online te kopen. Mei

12 6. BESLUIT Teneinde het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap te respecteren en een adequaat antwoord te bieden op de aanbeveling van het VN-Comité, moet de NMBSgroep inzetten op een ambitieus toegankelijkheids- en onthaalbeleid voor personen met een handicap. Dit is enkel mogelijk wanneer hiervoor voldoende middelen ter beschikking worden gesteld. Dit beleid moet uitgaan van een actieve dialoog met personen met een handicap, met gehandicaptenorganisaties en met toegankelijkheidsdeskundigen. In dit verband moet de NMBS meer en systematischer samenwerken met de Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap. Voor meer technische kwesties moet de NMBS structureel samenwerken met toegankelijkheidsdeskundigen zoals Enter en CAWaB. Toegankelijke stations en treinen zijn essentieel voor het vrij verkeer van personen met een handicap, maar verhogen ook het comfort van alle andere reizigers. Daarom is het van belang dat de NMBS toegankelijkheid niet louter als een verplichting ziet, maar als een kans om de kwaliteit van haar dienstverlening voor al haar reizigers te verbeteren. 7. NUTTIGE REFERENTIES Concluding observations van het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap met betrekking tot het eerste periodieke rapport van België (oktober 2014) General Comment n 2 (2014) van het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap bij artikel 9 van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap Positienota van de Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap 'Toegankelijkheid en mobiliteit voor personen met een handicap', december 2015 Advies nr. 2014/08 van de Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap voor de toekomstige beheersovereenkomsten van de NMBS-groep Advies nr. 2014/19 van de Hoge Raad voor Personen met een Handicap over de toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van de ticketautomaten bij de NMBS. Advies nr. 2015/06 van de Hoge Raad voor Personen met een Handicap over het verminderende assistentieaanbod in stations en treinhaltes. Advies nr. 2015/30 van de Hoge Raad voor Personen met een Handicap Advies over de toekomstige beheerscontracten van de NMBS-Group. 8. EEN KOPIE VAN DEZE AANBEVELING WERD OVERGEMAAKT AAN: Voorzitters van de raden van bestuur van NMBS en infrabel Gedelegeerd bestuurders van NMBS en INFRABEL Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap Raadgevend Comité voor de treinreizigers Leden van de Commissie Infrastructuur van de Kamer van Volksvertegenwoordigers Mei

HERZIENING VAN DE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING: MEER REKENING HOUDEN MET TOEGANKELIJKHEID VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP

HERZIENING VAN DE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING: MEER REKENING HOUDEN MET TOEGANKELIJKHEID VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP AANBEVELING 89/5 februari 2016 1 HERZIENING VAN DE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING: MEER REKENING HOUDEN MET TOEGANKELIJKHEID VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP Inhoudsopgave 1. BEVOEGDHEIDSNIVEAUS...

Nadere informatie

DE TOEGANKELIJKHEID VAN OPENBARE VOORZIENINGEN IN DE 19 GEMEENTEN VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP

DE TOEGANKELIJKHEID VAN OPENBARE VOORZIENINGEN IN DE 19 GEMEENTEN VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP Onze ref.: 2015-89 ONDERZOEKSRAPPORT Juli 2015 DE TOEGANKELIJKHEID VAN OPENBARE VOORZIENINGEN IN DE 19 GEMEENTEN VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP 1. CONTEXT Het Interfederaal

Nadere informatie

Minder mobiele reizigers in het openbaar vervoer

Minder mobiele reizigers in het openbaar vervoer Rudy De Geeter Eerste inspecteur-afdelingschef Minder mobiele reizigers in het openbaar vervoer NMBS-Mobility 26 oktober 2011 Destination mieux Context Beheerscontract 2008-2012 Artikel 44 Bepaalt de assistentie

Nadere informatie

Mobiliteit voor iedereen. 13 oktober 2014

Mobiliteit voor iedereen. 13 oktober 2014 Rudy De Geeter Afdelingschef NMBS-Transport Mobiliteit voor iedereen 13 oktober 2014 Context Toegankelijkheidspolitiek Doelstelling = de personen met beperkte mobiliteit reizen met de trein met een zo

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE LEDEN

MEDEDELING AAN DE LEDEN EUROPEES PARLEMENT 2014-2019 Commissie verzoekschriften 30.1.2015 MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 2554/2013, ingediend door Inaki Albin Diaz (Spaanse nationaliteit), over de toegang van

Nadere informatie

Charter van de reiziger. Uw rechten. Onze verbintenissen. NMBS

Charter van de reiziger. Uw rechten. Onze verbintenissen. NMBS Charter van de reiziger Uw rechten. Onze verbintenissen. NMBS ONZE VERBINTENISSEN conform de Europese regels NMBS stelt alles in het werk om u een kwaliteitsdienst te bieden. Dit is onze dagelijkse bekommernis,

Nadere informatie

AANBEVELING DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN DE VOERTUIGEN VAN DE MIVB VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP

AANBEVELING DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN DE VOERTUIGEN VAN DE MIVB VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP Onze ref.: 2014-109 AANBEVELING DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN DE VOERTUIGEN VAN DE MIVB VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP 1. BEVOEGDHEIDSNIVEAUS Brusselse Minister van Mobiliteit en Openbare

Nadere informatie

We verbinden ons ertoe, u de informatie te verstrekken die nodig is om uw reis voor te bereiden.

We verbinden ons ertoe, u de informatie te verstrekken die nodig is om uw reis voor te bereiden. NMBS Mobility stelt alles in het werk om u een kwaliteitsdienst te bieden. Dit is onze dagelijkse bekommernis, een verbintenis die we al lang geleden aangingen. Onze zienswijze strookt volledig met het

Nadere informatie

POLITIERECHTBANK TE VILVOORDE VAN 6 JANUARI 2015

POLITIERECHTBANK TE VILVOORDE VAN 6 JANUARI 2015 POLITIERECHTBANK TE VILVOORDE VAN 6 JANUARI 2015 Inzake het Openbaar Ministerie tegen: C. Ludwig, Alfons Maria geboren op ( ) te Mortsel, van Belgische nationaliteit informaticus wonende te 2840 Rumst,

Nadere informatie

DE WET GELIJKE BEHANDELING OP GROND VAN HANDICAP OF CHRONISCHE ZIEKTE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET OPENBAAR VERVOER

DE WET GELIJKE BEHANDELING OP GROND VAN HANDICAP OF CHRONISCHE ZIEKTE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET OPENBAAR VERVOER DE WET GELIJKE BEHANDELING OP GROND VAN HANDICAP OF CHRONISCHE ZIEKTE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET OPENBAAR VERVOER Toegankelijk openbaar vervoer betekent dat mensen met een functiebeperking die zelfredzaam

Nadere informatie

KBVB. Toegankelijkheid tijdens wedstrijden van de Belgian Red Flames en U21 Belgian Red Devils

KBVB. Toegankelijkheid tijdens wedstrijden van de Belgian Red Flames en U21 Belgian Red Devils KBVB Toegankelijkheid tijdens wedstrijden van de Belgian Red Flames en U21 Belgian Red Devils 2018-2019 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Voor de wedstrijd... 4 2.1 Ticketverkoop... 4 2.1.1 Rolstoeltribune...4

Nadere informatie

Kwaliteitsnormen. Deze kwaliteitsnormen moeten in toegankelijke vorm worden bekendgemaakt, fysiek en/of op internet.

Kwaliteitsnormen. Deze kwaliteitsnormen moeten in toegankelijke vorm worden bekendgemaakt, fysiek en/of op internet. Kwaliteitsnormen Voor bijstand van de vervoerder aan passagiers met een handicap of met beperkte mobiliteit in havens en aan boord van schepen conform EUverordening nr. 1177/2010 over de rechten van passagiers

Nadere informatie

Rechten van treinreizigers

Rechten van treinreizigers Rechten van treinreizigers Waarom zijn rechten voor treinreizigers ingevoerd? Het derde spoorwegpakket wetgeving van 2007 heeft de markt voor internationaal spoorwegvervoer opengesteld vanaf 1 januari

Nadere informatie

11 JULI 2011 Koninklijk besluit betreffende de veiligheidsinrichtingen aan overwegen op de spoorwegen

11 JULI 2011 Koninklijk besluit betreffende de veiligheidsinrichtingen aan overwegen op de spoorwegen 11 JULI 2011 Koninklijk besluit betreffende de veiligheidsinrichtingen aan overwegen op de spoorwegen B.S. 20 juli 2011 ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze

Nadere informatie

IZY, de nieuwe low-cost trein Brussel-Parijs. Het aanbod in enkele woorden

IZY, de nieuwe low-cost trein Brussel-Parijs. Het aanbod in enkele woorden IZY, de nieuwe low-cost trein Brussel-Parijs IZY zal de nieuwe trein low cost zijn, uitgevoerd door Thalys, vanaf 3 april 2016 tussen Brussel en Parijs met 2 tot 3 vertrekken per dag. De verkoop zal geopend

Nadere informatie

Samenvatting van de rechten van autobus- en touringcarpassagiers 1

Samenvatting van de rechten van autobus- en touringcarpassagiers 1 Samenvatting van de rechten van autobus- en touringcarpassagiers 1 Verordening (EU) nr. 181/2011 (hierna "de verordening" genoemd) is van toepassing vanaf 1 maart 2013. Ze voorziet in een reeks minimumrechten

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Standpuntbepaling over het ontwerp van koninklijk besluit betreffende

Nadere informatie

INITIATIEFADVIES. betreffende de opmaak van een anti-discriminatie kaderordonnantie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

INITIATIEFADVIES. betreffende de opmaak van een anti-discriminatie kaderordonnantie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. INITIATIEFADVIES betreffende de opmaak van een anti-discriminatie kaderordonnantie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 20 april 2017 Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Nadere informatie

N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES. over

N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES. over N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES over EEN VOORONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET OP DE MARKT AANBIEDEN EN HET GEBRUIKEN VAN BIOCIDEN (goedgekeurd door

Nadere informatie

Ik durf de trein te nemen

Ik durf de trein te nemen nmbs Ik durf de trein te nemen Handleiding: hoe gebruik ik mijn leergids? Geldig vanaf 30.06.2018 Europees logo Easy to Read: Inclusion Europe. Meer informatie op de website easy-to-read.eu 1 2 Welkom!

Nadere informatie

OV taxi. Makkelijk VERVOER van deur tot deur

OV taxi. Makkelijk VERVOER van deur tot deur OV taxi Makkelijk VERVOER van deur tot deur GELDIG vanaf 1 maart 2014 VOOr wie is de OV-Taxi? Iedereen kan gebruikmaken van deze vorm van openbaar vervoer. De OV-taxi is met name geschikt als u moeilijk

Nadere informatie

Uw rechten als treinpassagier in Europa

Uw rechten als treinpassagier in Europa Uw rechten als treinpassagier in Europa De europese Unie wil al haar inwoners dezelfde bescherming en rechten bieden als treinpassagier. De verordening 1371/2007 biedt treinpassagiers een betere informatie,

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen

Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen Besluit van ( ), houdende regels betreffende de toegankelijkheid van het openbaar vervoer en de daartoe te verrichten aanpassingen Op de voordracht van de Staatssecretarissen van Volksgezondheid, Welzijn

Nadere informatie

King Power at Den Dreef Stadion. in samenwerking met:

King Power at Den Dreef Stadion. in samenwerking met: Toegankelijkheid King Power at Den Dreef Stadion in samenwerking met: Royal Belgian Football Association Union Royale Belge des Sociétés de Football-Association Koninklijke Belgische Voetbalbond Inhoudstafel

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.10.2016 COM(2016) 691 final/2 2013/0029 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking

Nadere informatie

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Brussel, 10 september 2003 091003_AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen Advies Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding...3 2. Krachtlijnen van het advies... 3 3. Advies...4 3.1.

Nadere informatie

Reizen met een vliegtuig

Reizen met een vliegtuig Reizen met een vliegtuig Rechten van vliegtuigpassagiers in geval van: instapweigering annulering vertraging plaatsing in een hogere of lagere klasse Alle passagiers Vluchten met vertrek vanop een luchthaven

Nadere informatie

Verkoopvoorwaarden aan boord van de treinen van het binnenlandse en grensoverschrijdende verkeer

Verkoopvoorwaarden aan boord van de treinen van het binnenlandse en grensoverschrijdende verkeer Verkoopvoorwaarden aan boord van de treinen van het binnenlandse en grensoverschrijdende verkeer Artikel 1 Gegevens van NMBS 1. Identificatie: Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (hierna NMBS

Nadere informatie

Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn.

Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn. Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn. Schindler Excellence Professioneel Het Servicecontract voor beheerders op het gebied van gezondheid, zorg enbedrijfsgebouwen Voor meer informatie betreffende

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het koninklijk

Nadere informatie

UW RECHTEN ALS TREINPASSAGIER IN EUROPA

UW RECHTEN ALS TREINPASSAGIER IN EUROPA UW RECHTEN ALS TREINPASSAGIER IN EUROPA De Europese Unie wil al haar inwoners dezelfde bescherming en rechten bieden als treinpassagier. De Verordening 1371/2007 biedt treinpassagiers een betere informatie,

Nadere informatie

Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn.

Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn. Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn. Schindler Excellence -Woningen Het servicecontract voor de professionele appartementenbeheerder en beheerder van woongebouwen Voor meer informatie betreffende

Nadere informatie

OPHEFFING VAN HET SYSTEEM VAN VRIJSTELLING VAN LEERPLICHT

OPHEFFING VAN HET SYSTEEM VAN VRIJSTELLING VAN LEERPLICHT AANBEVELING 151 / 18 oktober 2016 1 OPHEFFING VAN HET SYSTEEM VAN VRIJSTELLING VAN LEERPLICHT Inhoud 1. Betrokken bevoegdheden... 1 2. Context... 1 3. Verplichtingen onder het Internationaal Verdrag inzake

Nadere informatie

Toegankelijkheidsbeleid project Meer Mobiele Lijn. Eddy Gielis Coördinator toegankelijkheid

Toegankelijkheidsbeleid project Meer Mobiele Lijn. Eddy Gielis Coördinator toegankelijkheid Toegankelijkheidsbeleid project Meer Mobiele Lijn Eddy Gielis Coördinator toegankelijkheid Context VN verdrag inzake de rechten van Personen met een Handicap Belangrijke impact Voor De Lijn en het departement

Nadere informatie

Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn. Schindler Excellence Individual Het Servicecontract voor klanten met individuele behoeften

Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn. Schindler Excellence Individual Het Servicecontract voor klanten met individuele behoeften Hoe ver uook reist. Wij zullen er altijd voor uzijn. Schindler Excellence Individual Het Servicecontract voor klanten met individuele behoeften Voor meer informatie betreffende de ligging van de dichtstbijzijnde

Nadere informatie

Samenvatting van de regels inzake de rechten van passagiers die over zee of binnenwateren reizen 1

Samenvatting van de regels inzake de rechten van passagiers die over zee of binnenwateren reizen 1 Samenvatting van de regels inzake de rechten van passagiers die over zee of binnenwateren reizen 1 Verordening (EU) nr. 1177/2010 betreffende de rechten van passagiers die over zee of binnenwateren reizen

Nadere informatie

Inspiratiecolloquium : De toegankelijkheid van het openbaar vervoernet

Inspiratiecolloquium : De toegankelijkheid van het openbaar vervoernet Inspiratiecolloquium : De toegankelijkheid van het openbaar vervoernet Document opgesteld door Brussel Mobiliteit, Smarteam en Stratec. Hoe een concrete strategie voor de toegankelijkheid van het MIVB-net

Nadere informatie

De DAV wordt georganiseerd door de VZW Eigen Thuis, in samenwerking met:

De DAV wordt georganiseerd door de VZW Eigen Thuis, in samenwerking met: DIENST AANGEPAST VERVOER De Dienst Aangepast Vervoer (afgekort DAV) biedt aangepast vervoer aan voor rolstoelgebruikers en mindermobielen uit de regio Halle Vilvoorde. De DAV wordt georganiseerd door de

Nadere informatie

Ben jij de nieuwe. Onderstationschef reizigers

Ben jij de nieuwe. Onderstationschef reizigers Ben jij de nieuwe Onderstationschef reizigers Voor NMBS? 1. Functieomschrijving Als onderstationschef reizigers speel je een essentiële rol bij de Belgische Spoorwegen. Je zorgt voor het belangrijkste

Nadere informatie

RECHTEN VAN VLIEGTUIGPASSAGIERS EU-KLACHTENFORMULIER

RECHTEN VAN VLIEGTUIGPASSAGIERS EU-KLACHTENFORMULIER RECHTEN VAN VLIEGTUIGPASSAGIERS EU-KLACHTENFORMULIER DIT FORMULIER KAN WORDEN GEBRUIKT OM EEN KLACHT IN TE DIENEN BIJ EEN LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ EN/OF EEN NATIONALE HANDHAVINGSINSTANTIE. Rechten die passagiers

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET Stuk 1125 (2001-2002) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting 2001-2002 21 maart 2002 ONTWERP VAN DECREET houdende instemming met het Aanvullend Protocol nr. 5 bij de Herziene Rijnvaartakte, ondertekend in Straatsburg

Nadere informatie

OV taxi. Makkelijk VERVOER van deur tot deur

OV taxi. Makkelijk VERVOER van deur tot deur OV taxi Makkelijk VERVOER van deur tot deur GELDIG vanaf 1 januari 2016 VOOr wie is de OV-Taxi? De meeste buslijnen in de regio zijn gewoon toegankelijk voor iedereen, ook als u een beperking heeft. De

Nadere informatie

OV taxi. Makkelijk van deur tot deur

OV taxi. Makkelijk van deur tot deur OV taxi Makkelijk van deur tot deur VOOr wie is de OV-Taxi? Iedereen kan gebruik maken van deze vorm van openbaar vervoer, van deur tot deur. De OV-Taxi is met name zeer geschikt voor mensen die moeilijk

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL MOBILITEIT EN VERVOER

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL MOBILITEIT EN VERVOER EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL MOBILITEIT EN VERVOER Brussel, 10 juli 2018 Annuleert en vervangt de kennisgeving van 27 februari 2018 KENNISGEVING AAN BELANGHEBBENDEN TERUGTREKKING VAN HET VERENIGD

Nadere informatie

PVF vanuit mensenrechtenperspectief: de draagwijdte van art. 19 VRPH. Dr. Marijke De Pauw (VUB)

PVF vanuit mensenrechtenperspectief: de draagwijdte van art. 19 VRPH. Dr. Marijke De Pauw (VUB) PVF vanuit mensenrechtenperspectief: de draagwijdte van art. 19 VRPH Dr. Marijke De Pauw (VUB) 1. Achtergrond VRPH 2.Art. 19: Het recht op zelfstandig wonen en deel uitmaken van de maatschappij 3.General

Nadere informatie

1. Inleiding. Het College wil nog de aandacht vestigen op drie punten. 2. Verplichtingen voor de Staat (artikel 4 VN-verdrag)

1. Inleiding. Het College wil nog de aandacht vestigen op drie punten. 2. Verplichtingen voor de Staat (artikel 4 VN-verdrag) Inbreng College voor de Rechten van de Mens, ten behoeve van het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer op 9 februari 2015 over de wetsvoorstellen ter ratificatie van het VN-verdrag inzake de rechten van

Nadere informatie

AANBEVELING DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN DE VOERTUIGEN VAN DE MIVB VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP

AANBEVELING DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN DE VOERTUIGEN VAN DE MIVB VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP Onze ref.: 2018-109 AANBEVELING DE TOEGANKELIJKHEID VAN DE INFRASTRUCTUUR EN DE VOERTUIGEN VAN DE MIVB VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP 1. BEVOEGDHEIDSNIVEAUS De Brusselse minister van Mobiliteit en Openbare

Nadere informatie

ADVIES. 15 september 2016

ADVIES. 15 september 2016 ADVIES Voorontwerp van besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering dat het gebruik van pesticiden, die fipronil of neonicotinoïden bevatten, verbiedt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 15 september

Nadere informatie

Interfederaal Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme

Interfederaal Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme Interfederaal Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme MEDISCHE VISIE OP HANDICAP SOCIALE VISIE OP HANDICAP Exclusie Segregatie Integratie Inclusie Denken in barrières

Nadere informatie

CONTRACT NMBS RAIL RELATED SERVICES TOEGANG TOT DE INSTALLATIES EN DIENSTEN IN DE STATIONS Dienstregeling 2020

CONTRACT NMBS RAIL RELATED SERVICES TOEGANG TOT DE INSTALLATIES EN DIENSTEN IN DE STATIONS Dienstregeling 2020 CONTRACT NMBS RAIL RELATED SERVICES TOEGANG TOT DE INSTALLATIES EN DIENSTEN IN DE STATIONS Dienstregeling 2020 TUSSEN: Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen, naamloze vennootschap van publiek

Nadere informatie

Nationale verminderingskaart op het openbaar vervoer

Nationale verminderingskaart op het openbaar vervoer Nationale verminderingskaart op het openbaar vervoer Inhoud 1. Wat?... 2 2. Heb ik recht op de nationale verminderingskaart?... 2 3. Waarvoor dient de nationale verminderingskaart?... 2 4. Hoe kan ik mijn

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 17.6.2017 L 155/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2017/1018 VAN DE COMMISSIE van 29 juni 2016 tot aanvulling van Richtlijn 2014/65/EU van het Europees Parlement

Nadere informatie

Advies. EVA Toegankelijk Vlaanderen. Brussel, 29 januari 2018

Advies. EVA Toegankelijk Vlaanderen. Brussel, 29 januari 2018 Advies EVA Toegankelijk Vlaanderen Brussel, 29 januari 2018 COMD_20180129_EVA Toegankelijk Vlaanderen_ADV.docx Commissie Diversiteit Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T +32 2 209 01 11 info@serv.be www.serv.be/diversiteit

Nadere informatie

Ontwerp van decreet ( ) Nr maart 2014 ( ) stuk ingediend op

Ontwerp van decreet ( ) Nr maart 2014 ( ) stuk ingediend op stuk ingediend op 2413 (2013-2014) Nr. 3 19 maart 2014 (2013-2014) Ontwerp van decreet tot wijziging van het decreet van 13 juli 2007 houdende bevordering van een meer evenwichtige participatie van vrouwen

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Europees Sociaal Handvest: conclusies over

Nadere informatie

Ter attentie van minister Hilde CREVITS Viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Onderwijs

Ter attentie van minister Hilde CREVITS Viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Onderwijs Aanbevelingen van het Interfederaal Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme inzake de rechten van personen met een handicap Ter attentie van minister Hilde CREVITS Viceminister-president

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot aanpassing van de regelgeving

Nadere informatie

UNIA, antidiscriminatiewetgeving

UNIA, antidiscriminatiewetgeving UNIA, antidiscriminatiewetgeving en VN- Verdrag Handicap Brussel 16 oktober 2018 LOKALE CONTACTPUNTEN Aalst, Antwerpen, Brugge, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Roeselare, Sint-Niklaas,

Nadere informatie

De NHRPH en mobiliteit. -

De NHRPH en mobiliteit.   - De NHRPH en mobiliteit 1 De NHRPH: inleiding Opgericht: 1967 (KB) Huidige vorm KB van 09/07/1981 tot oprichting van een Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap (BS: 12-08-1981) Opdracht: het

Nadere informatie

Recht op digitale participatie. 23 januari 2015, Dick Houtzager

Recht op digitale participatie. 23 januari 2015, Dick Houtzager Recht op digitale participatie 23 januari 2015, Dick Houtzager Wat gaan we doen? Wat doet het College voor de Rechten van de Mens? Gelijke behandeling in de ICT-praktijk Het nieuwe VN verdrag voor personen

Nadere informatie

ADVIES OVER DE STUDIEOPDRACHT EN BELEIDSAANBEVELING I.V.M. SCOOTMOBIELEN

ADVIES OVER DE STUDIEOPDRACHT EN BELEIDSAANBEVELING I.V.M. SCOOTMOBIELEN AANBEVELING 173 / 31 januari 2017 1 ADVIES OVER DE STUDIEOPDRACHT EN BELEIDSAANBEVELING I.V.M. SCOOTMOBIELEN Inhoud 1 Betrokken bevoegdheden... 2 2 Vraag om advies... 2 3 Eerdere bezwaren van Unia blijven

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Beleidsregel elektronische communicatie UWV

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Beleidsregel elektronische communicatie UWV STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 18590 14 september 2012 Beleidsregel elektronische communicatie UWV 19 juni 2012 Het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen;

Nadere informatie

JOURNALISTENKAART & BILJET JOURNALIST Voor beroepsjournalisten

JOURNALISTENKAART & BILJET JOURNALIST Voor beroepsjournalisten JOURNALISTENKAART & BILJET JOURNALIST Voor beroepsjournalisten Korting: Kosteloos op vertoon van de die wordt uitgegeven door NMBS enkele reis 2 e klas heen- en terugreis Korting: Tarief 75% bij de aankoop

Nadere informatie

PROTOCOL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN

PROTOCOL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN PROTOCOL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN Preambule Dit protocol is bedoeld om duidelijkheid te bieden over de mogelijkheden van het studeren met een functiebeperking binnen

Nadere informatie

ALGEMENE VOORWAARDEN FEDICT DIENSTEN

ALGEMENE VOORWAARDEN FEDICT DIENSTEN ALGEMENE VOORWAARDEN FEDICT DIENSTEN Doel van het document: De algemene voorwaarden voor Fedict diensten bevatten de standaardvoorwaarden voor het gebruik van alle Fedict diensten. Ze worden aangevuld

Nadere informatie

Digitale toegankelijkheid als mensenrecht

Digitale toegankelijkheid als mensenrecht Digitale toegankelijkheid als mensenrecht Presentatie voor het Nationaal Congres Digitale Toegankelijkheid, 31 mei 2016, Antropia, Driebergen Door Dick Houtzager Mijn naam is Dick Houtzager. Ik ben collegelid

Nadere informatie

Bijlage 1. Model van huishoudelijk reglement van de Gemeentelijke en Intergemeentelijke Begeleidingscommissie als vermeld in artikel 2

Bijlage 1. Model van huishoudelijk reglement van de Gemeentelijke en Intergemeentelijke Begeleidingscommissie als vermeld in artikel 2 Bijlage 1. Model van huishoudelijk reglement van de Gemeentelijke en Intergemeentelijke Begeleidingscommissie als vermeld in artikel 2 Gemeentelijke en Intergemeentelijke Begeleidingscommissie Huishoudelijk

Nadere informatie

Assistentie en compensatie. Bij annulering, vertraging en instapweigering

Assistentie en compensatie. Bij annulering, vertraging en instapweigering Assistentie en compensatie Bij annulering, vertraging en instapweigering Assistentie en Compensatie Bij annulering, vertraging en instapweigering Editie 5 Deze kennisgeving wordt vereist door Verordening

Nadere informatie

MEMORANDUM De Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (SAPH)

MEMORANDUM De Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (SAPH) MEMORANDUM 2019-2024 De Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (SAPH) De SAPH is de schakel tussen het Kortrijkse stadsbestuur en personen met een handicap, hun belangenorganisaties en verenigingen.

Nadere informatie

MINDER MOBIELEN CENTRALE BONHEIDEN REGLEMENT

MINDER MOBIELEN CENTRALE BONHEIDEN REGLEMENT 1 MINDER MOBIELEN CENTRALE BONHEIDEN REGLEMENT Goedgekeurd door de raad van maatschappelijk welzijn van 27/11/2017 en aangepast door de raad van maatschappelijk welzijn van 17/12/2018 1. Minder Mobielen

Nadere informatie

Tariefvoorwaarden Intercity direct treintickets

Tariefvoorwaarden Intercity direct treintickets Tariefvoorwaarden Intercity direct treintickets Tariefvoorwaarden voor uw reis met de Intercity direct Wij willen u graag zo goed mogelijk informeren over uw reis met de Intercity direct tussen Amsterdam

Nadere informatie

PRIVACYVERKLARING WEBSITE

PRIVACYVERKLARING WEBSITE PRIVACYVERKLARING WEBSITE 1. Wie zijn wij? De Zonnige Woonst is een door de Vlaamse Regering en de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij erkende sociale huisvestingsmaatschappij die als doel heeft door de verhuring

Nadere informatie

Tanguy Veys Volksvertegenwoordiger

Tanguy Veys Volksvertegenwoordiger Artikel 2 In artikel 2 worden volgende wijzigingen aangebracht: het derde lid wordt vervangen door volgende bepaling: 2. Spooronderneming: het autonome overheidsbedrijf zoals bedoeld in artikel 3, 1; ;

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de problematiek van personen met een auditieve handicap

VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de problematiek van personen met een auditieve handicap VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE betreffende de problematiek van personen met een auditieve handicap Het Vlaams Parlement, gelet op 1 artikel 13 van de geconsolideerde versie van het Verdrag tot oprichting van

Nadere informatie

Huishoudelijk Reglement Gemeentelijke en Intergemeentelijke Begeleidingscommissie

Huishoudelijk Reglement Gemeentelijke en Intergemeentelijke Begeleidingscommissie Huishoudelijk Reglement Gemeentelijke en Intergemeentelijke Begeleidingscommissie Goedgekeurd in de gemeenteraad van 24 juni 2013 Bekendgemaakt op 27 juni 2013 1. Juridisch kader Het decreet van 20 maart

Nadere informatie

GEGEVENSVERWERKINGSOVEREENKOMST

GEGEVENSVERWERKINGSOVEREENKOMST GEGEVENSVERWERKINGSOVEREENKOMST Deze Gegevensverwerkingsovereenkomst (hierna de "Overeenkomst" of het Addendum genoemd), op datum van de digitale handtekening, maakt deel uit van de recentste overeenkomst

Nadere informatie

Vlaamse Regering. De Vlaamse minister van Werkgelegenheid en Toerisme,

Vlaamse Regering. De Vlaamse minister van Werkgelegenheid en Toerisme, Vlaamse Regering MINISTERIEEL BESLUIT TOT UITVOERING VAN DE ARTIKELEN 7, 5 EN 13, TWEEDE LID VAN HET DECREET VAN 13 APRIL 1999 MET BETREKKING TOT DE PRIVATE ARBEIDSBEMIDDELING IN HET VLAAMSE GEWEST De

Nadere informatie

Vlaamse Regering. De Vlaamse minister van Werkgelegenheid en Toerisme,

Vlaamse Regering. De Vlaamse minister van Werkgelegenheid en Toerisme, Vlaamse Regering MINISTERIEEL BESLUIT TOT UITVOERING VAN DE ARTIKELEN 7, 5 EN 13, TWEEDE LID VAN HET DECREET VAN 13 APRIL 1999 MET BETREKKING TOT DE PRIVATE ARBEIDSBEMIDDELING IN HET VLAAMSE GEWEST De

Nadere informatie

ADVIES Nr 25 / 2001 van 9 augustus 2001.

ADVIES Nr 25 / 2001 van 9 augustus 2001. ADVIES Nr 25 / 2001 van 9 augustus 2001. O. Ref. : 10 / A / 2001 / 022 BETREFT : Ontwerp van koninklijk besluit waarbij de v.z.w. «Blindenzorg Licht en Liefde» gemachtigd wordt toegang te hebben tot de

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT DECREET. houdende oprichting van een Kinderrechtencommissariaat. van Kinderrechtencommissaris. Artikel 1

VLAAMS PARLEMENT DECREET. houdende oprichting van een Kinderrechtencommissariaat. van Kinderrechtencommissaris. Artikel 1 VLAAMS PARLEMENT DECREET houdende oprichting van een Kinderrechtencommissariaat en instelling van het ambt van Kinderrechtencommissaris Artikel 1 Dit decreet regelt een gemeenschaps- en gewestaangelegenheid.

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 26.1.2016 COM(2016) 36 final 2013/0014 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.10.2016 COM(2016) 689 final 2013/0028 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking

Nadere informatie

Dienstregeling & Aansluitingen 10 I 06 I 2007 > 08 I 12 I 2007 www.thalys.com http://thalys.mobi

Dienstregeling & Aansluitingen 10 I 06 I 2007 > 08 I 12 I 2007 www.thalys.com http://thalys.mobi & Aansluitingen 10 I 06 I 2007 > 08 I 12 I 2007 www.thalys.com http://thalys.mobi Het Thalys-netwerk breidt zich uit Alle bestemmingen en aansluitingen vanuit België Thalys Ontdek op uw eigen ritme het

Nadere informatie

28 april 2015 Keirsten de Jongh (Senior Beleidsadviseur)

28 april 2015 Keirsten de Jongh (Senior Beleidsadviseur) VN-verdrag handicap Presentatie voor Cliëntenbelang A dam 28 april 2015 Keirsten de Jongh (Senior Beleidsadviseur) College voor de Rechten van de Mens Sinds 1 oktober 2012 Opvolger van de Commissie Gelijke

Nadere informatie

ADVIES. 3 december 2012

ADVIES. 3 december 2012 ADVIES Voorontwerp van besluit betreffende de samenstelling van het dossier van de aanvragen voor een stedenbouwkundige vergunning 3 december 2012 Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk

Nadere informatie

Het beleid t.a.v. mensen met een handicap

Het beleid t.a.v. mensen met een handicap Iedereen telt mee in de stad of gemeente 1 De gemeenteraadsverkiezingen 2012 Het memorandum van VFG Het beleid t.a.v. mensen met een handicap In het algemeen vraagt VFG dat gelijke kansen en toegankelijkheid

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Standpuntbepaling van de Vlaamse Regering inzake het ontwerp van koninklijk

Nadere informatie

Wederom doen wij het verzoek de kadernota te voorzien van een financiële paragraaf rond het VN- Verdrag / Inclusieve Samenleving.

Wederom doen wij het verzoek de kadernota te voorzien van een financiële paragraaf rond het VN- Verdrag / Inclusieve Samenleving. Advies WMO Advies Raad De Bilt ten aanzien van Kadernota 2018-2021 gemeente De Bilt, betreffende financiële implicaties VN -Verdrag inzake de rechten van mensen met een beperking. Of te wel de inclusieve

Nadere informatie

sector personen met een handicap

sector personen met een handicap sector personen met een handicap Absoluut, alin, Fovig, Gezin & Handicap, KVG, Marjan, MS-Liga Vlaanderen, MyAssist, Onafhankelijk Leven, SOM, Stan, Vebes, VFG & Vlaams Welzijnsverbond najaar 2018 1 De

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie

Publicatieblad van de Europese Unie L 3/6 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2017/6 VAN DE COMMISSIE van 5 januari 2017 betreffende het Europees implementatieplan voor ERTMS DE EUROPESE COMMISSIE, Gezien het Verdrag betreffende de werking van de

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 17.6.2003 COM(2003) 348 definitief 2003/0127 (CNS) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD waarbij de lidstaten worden gemachtigd in het belang van de Europese

Nadere informatie

december 2014 Informatiekaart VN-verdrag TransitieBureau Wmo

december 2014 Informatiekaart VN-verdrag TransitieBureau Wmo december 2014 Informatiekaart VN-verdrag TransitieBureau Wmo Deze informatiekaart is bedoeld om u in te lichten over het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (verder: VN-verdrag Handicap)

Nadere informatie

Compensatie en assistentie. Bij instapweigering, annulering of vertraging van vluchten vertrekkend uit EU-landen

Compensatie en assistentie. Bij instapweigering, annulering of vertraging van vluchten vertrekkend uit EU-landen Compensatie en assistentie Bij instapweigering, annulering of vertraging van vluchten vertrekkend uit EU-landen Compensatie en assistentie Bij instapweigering, annulering of vertraging van vluchten vertrekkend

Nadere informatie

Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert

Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert Dit protocol volgt de praktijkcode voor Europese statistieken, principe 1: Professionele onafhankelijkheid van statistische

Nadere informatie

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Wijziging van de Wet handhaving consumentenbescherming ter uitvoering van Verordening (EU) 2017/2394 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2017 betreffende samenwerking tussen de nationale

Nadere informatie

1. Graag kreeg ik een gedetailleerd overzicht van de toegankelijke haltes per provincie, per gemeente en per lijn.

1. Graag kreeg ik een gedetailleerd overzicht van de toegankelijke haltes per provincie, per gemeente en per lijn. VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN Vraag nr. 20 van 22 november 2006 van JOKE SCHAUVLIEGE Bushaltes De Lijn - Toegankelijkheid Personen met een handicap kunnen volgens de minister maar het openbaar

Nadere informatie

VR DOC.0291/1

VR DOC.0291/1 VR 2018 3003 DOC.0291/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Standpuntbepaling Vlaamse Regering over het ontwerp

Nadere informatie

Home ROTARY PROGRAMMA YEP/SEP BELGIË/LUXEMBURG D 1620 - D 1630 - D 2170. Reisreglement voor de YEP/SEP INBOUNDS

Home ROTARY PROGRAMMA YEP/SEP BELGIË/LUXEMBURG D 1620 - D 1630 - D 2170. Reisreglement voor de YEP/SEP INBOUNDS Page 1 sur 5 Home ROTARY PROGRAMMA YEP/SEP BELGIË/LUXEMBURG D 1620 - D 1630 - D 2170 Reisreglement voor de YEP/SEP INBOUNDS BASISPRINCIPES 1. Geen reizen tijdens schoolperiode (de examenperiode inbegrepen)

Nadere informatie

BSH Bewerkersovereenkomst

BSH Bewerkersovereenkomst Bewerkersovereenkomst Bewerkersovereenkomst Partijen: Verantwoordelijke..., gevestigd te..., ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer... (hierna: Verantwoordelijke); Solcon Internetdiensten

Nadere informatie

Toegankelijke halte-infrastructuur. Eddy Gielis Coördinator toegankelijkheid

Toegankelijke halte-infrastructuur. Eddy Gielis Coördinator toegankelijkheid Toegankelijke halte-infrastructuur Eddy Gielis Coördinator toegankelijkheid Context VN verdrag inzake de rechten van Personen met een Handicap Belangrijke impact Voor De Lijn en het departement MOW : personen

Nadere informatie