Ci E. Leden van de commissie Zorg en Cultuur. Kerntakendiscussie / toekomst provinciale ondersteuningsstructuur.

Transcriptie

1 ; S. O Ci E Leden van de commissie Zorg en Cultuur Postadres Provincie Overijssel Postbus GB Zwolle Telefoon Telefax Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk PS Datum Bijlagen Doorkiesnummer Inlichtingen bij hr. J. Pijiman Onderwerp Kerntakendiscussie / toekomst provinciale ondersteuningsstructuur. Hierbij treft u aan een bij de griffie binnengekomen brief aan Gedeputeerde Staten, maar in afschrift gericht aan de Statencommissie Zorg en Cultuur, van Spil Adviesgroep te Zwolle van 12 mei 2004, betreffende bovenvermeld onderwerp. Deze brief wordt ter kennis gebracht van de commissie Zorg en Cultuur ten behoeve van de vergadering van 9 juni 2004, met als voorstel deze te betrekken bij de behandeling van Statenvoorstel nr. PS/2004/328 Resultaten Takendiscussie provincie Overijssel. Griffier van Provinciale ATTENTIE: GEWIJZIGD RABO Zwolle Het provinciehuis is vanaf het NS-station bereikbaar: Bezoekadres met stadsbus lijn 1 richting Berkum, halte provinciehuis Luttenbergstraat 2 Zwolle

2 Aan het college van Gedeputeerde Staten i.a.a. de leden van de Statencommissie Zorg en Cultuur i.a.a. de ondernemingsraad van Spil Adviesgroep Zwolle, Ons kenmerk: Bijlage(n): 12 mei AZa/ASt Deel Strategisch Raamwerk Spil Onderwerp: Kerntakendiscussie / toekomst provinciale ondersteuningsstructuur Geacht College, Ons bestuur heeft, na uitvoerige en zorgvuldige beraadslaging, besloten u deze brief te sturen. De meest recente ontwikkelingen in het kader van de kerntakendiscussie dwingen ons daartoe. De voorgenomen bezuinigingen, gekoppeld aan de discussie over de toekomst van de steunfuncties, brengen ons bestuur in een situatie die, willen wij zorgvuldig en verantwoord handelen, vraagt om duidelijkheid op korte termijn over zowel de financiºn, als over de toekomstige ondersteunings-structuur. Onze vragen richten zich op zowel de inhoud als op de wijze van besluitvorming daaromtrent. Ten aanzien van de inhoud is de uitkomst, voor zover ons tot nu toe bekend, dat wordt voorgesteld een bedrag van te korten op het Beleidskader Welzijn, waarbij gewezen wordt op de mogelijkheden van samenwerking. Uit een nader contact met de heer J. Kristen begrijpen wij voorts dat men denkt een groot deel van deze bezuiniging bij Spil te kunnen realiseren, terwijl men bij samenwerking graag inhaakt op initiatieven daartoe vanuit het veld. Onze zorg op dit punt wordt in belangrijke mate medebepaald door het gegeven dat de bezuinigingen een Organisatie treffen die nauwelijks hersteld is van de crisis die zich in 2000/ 2001 heeft voorgedaan. Dit geldt zowel het effect van een mogelijke bezuiniging op onze exploitatie, als het gegeven dat wij niet over enig vermogen kunnen beschikken om de eenmalige kosten van een mogelijke reorganisatie op te vangen. Onder verwijzing naar onze rapportage over het eerste kwartaal 2004, herhalen wij hier dat wij ons dankzij hard werken en een strikt uitgavenbeleid in financiºle zin goed hebben hersteld. Dit resultaat is bereikt met grote inspanningen van het personeel, in een situatie die gekenmerkt is door veel onzekerheid, een niet optimale werkomgeving en pijnlijke ingrepen. Het feit dat een omvangrijke bezuiniging wordt aangekondigd, terwijl ieder in onzekerheid blijft over de precieze omvang daarvan, vormt een groot probleem, met een zeer nadelige invloed op inzet en motivatie van alle betrokkenen. bezoekadres postadres t». te efoon e,trj r fax wehs / r

3 Dit wordt nog versterkt door ons tweede punt van zorg, het proces van besluitvorming. In de uitkomst van de kerntakendiscussie tot nu toe, missen wij node een visie op de rol en de ontwikkeling van de provinciale ondersteuningsstructuur waar Spil onderdeel van is. Van ambtelijke zijde wordt ons desgevraagd medegedeeld, dat deze visie en daarmee het perspectief voor Spil, pas duidelijk zal worden in de discussies rond de Nota Sociale Actie. Dit zal op z n vroegst tot besluitvorming leiden in de periode september/oktober. Deze volgorde, eerst bezuinigingstaakstelling en daarna beleidsontwikkeling, bevreemdt ons niet alleen, het maakt het ons tegelijkertijd bijzonder lastig om op een zorgvuldige wijze tot beleidsontwikkeling en beleidsuitvoering te komen. Wij zijn van mening dat ingrepen in onze Organisatie uitsluitend verantwoord zijn, als zij plaatsvinden vanuit een zinvol en voor Spil werkzaam perspectief op de toekomst. Anders gesteld: maatregelen die uitsluitend op basis van financiºle argumenten genomen zullen worden achten wij, gelet op de situatie waarin onze Organisatie zich bevindt en de context van de ontwikkelingen in het recente verleden, niet verantwoord. Dit klemt temeer, omdat wij ons, zoals u in onze rapportage over het eerste kwartaal van 2004 heeft kunnen lezen, zorgen maken om de ontwikkeling die daarin te zien is. Deze ontwikkeling is voor ons bestuur aanleiding ons te bezinnen op maatregelen, ook los van de mogelijke bezuinigingen die vanuit provinciaal kader op ons afkomen. Ook voor die maatregelen geldt echter, dat een zorgvuldige besluitvorming en afwikkeling daarvan slechts kan plaatsvinden op basis van een voor Spil helder en acceptabel toekomstperspectief. Tegen deze achtergrond verzoeken wij uw college dringend ons v66r 15 juni te informeren over de lijnen die u voor de ontwikkeling van de ondersteuningsstructuur in Overijssel wenst uit te zetten, alsmede over de financiºle consequenties die dit voor onze Organisatie heeft. Dit omdat wij het onder de gegeven omstandigheden niet verantwoord achten om besluitvorming pas na de zomer te doen plaatsvinden. Als toelichting bij ons verzoek en onze eigen gedachten over het toekomstperspectief van Spil, brengen wij graag nog het volgende onder uw aandacht. Ons bestuur heeft, aan de hand van een gespreksnotitie van de hand van onze directeur, in december 2003 uitvoerig gesproken over een toekomstperspectief van Spil als provinciale steunfunctie welzijn. Onze conclusie daarbij sluit aan op die van de commissie Simons, die aangeeft dat de schakelende en integrerende rol van de provincie temidden van departementen, gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven, essentieel is bij het ontwikkelen en uitvoeren van een adequaat sociaal beleid. Bij het oppakken en verder ontwikkelen van die rol vormen de steunfuncties welzijn, in het rapport Provinciale Instituten voor Maatschappelijke Ontwikkeling genoemd, volgens de commissie een beproefd instrument en wordt aanbevolen het huidige aanbod te continueren, waarbij de onderlinge uitwisseling en samenwerking dient te worden versterkt. In de door ons besproken gespreksnotitie is dit voor de provincie Overijssel nader uitgewerkt. Voor deze uitwerking verwijzen wij u naar de hierop betrekking hebbende tekst, die wij als bijlage bij deze brief hebben gevoegd en waarin wij een aantal belangrijke passages hebben onderstreept. Tijdens de afgelopen maanden is ons uit overleg op directieniveau gebleken, dat een groot deel van de Overijsselse steunfuncties hecht aan voortzetting van de huidige vorm en werkwijze van de ondersteuningsstructuur. Men overweegt daarbij samenwerking vooral gestalte te geven door ondersteunende processen bij ØØn organisatie onder te brengen. 2 van 3

4 11II.n, Dit toekomstperspectief, een verzameling relatief kleine (als gevolg van bezuinigingen in omvang nog teruglopende) zelfstandige eenheden, die elk een eigen, deels zelfs overlappend, aanbod willen blijven doen aan een omgeving die roept om een heldere, integrale en probleemgerichte benadering en om een alternatief voor de schier eindeloze projectencarrousel, sluit voor ons onvoldoende aan bij het beeld van de commissie Simons en de economische realiteit die wij voor de komende jaren voorzien. Vanuit deze realiteit en die van de in voorbereiding zijnde Wet Maatschappelijke Ondersteuning, bepleit ons bestuur op korte termijn te starten met de ontwikkeling van een in omvang beperkt, doch hoogwaardig Provinciaal Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling dat zowel de maatschappelijke groeperingen als de gemeenten en de professionele aanbieders van zorgen en welzijnsdiensten kan ondersteunen bij hun zoektocht naar nieuwe arrangementen. Indien uw College niet tijdig inspeelt op deze ontwikkeling door op korte termijn in te zetten op de vorming van een daarop afgestemde ondersteuningsstructuur, achten wij de kans groot dat de volgende mogelijkheid daartoe (te weten over vier jaar) te laat is om de daarin zo noodzakelijke schakelende en integrerende rol als provincie nog te kunnen oppakken. Ons bestuur levert graag een bijdrage aan de ontwikkeling van een dergelijk initiatief. In afwachting van uw berichten verblijven wij. Hoogachten (_ /0 A.E. V 3 van 3

5 Lf Tekst afkomstig uit: Concept Strategisch Raamwerk voor Spil d.d. 30 oktober 2003 Voor een provinciale steunfunctie als Spil is het provinciaal beleid zeer bepalend. De provincie Overijssel zet blijkens het Onderhandelingsakkoord Ruimte voor Actie en de Perspectiefnota 2004, in op Sociale en maatschappelijke deelname en Leef kwaliteit als kernwaarde als leidende inhoudelijke principes. Qua werkwijze is dit leidende principe Besturen met rendement. In de Perspectiefnota worden voorts verschillende beleidsthema s benoemd die als baken kunnen dienen voor de uitwerking daarvan. Thema s als burger, inspraak en interactief bestuur, gebiedsgericht werken, veiligheid, samenwerking, wervende steden, platteland in ontwikkeling, vitaliteit kleine kernen, investeren in zorg en de eerste uitwerkingen daarvan laten een lijn zien, waarbij een steunfunctie als Spil duidelijk haar meerwaarde kan inzetten. Op moment van schrijven van deze notitie is bovendien de Startnotitie Sociale Actie bijna gereed, waarmee Provinciale Staten de richting kan aangeven voor het uitwerken van nader beleid op deze punten. Verwacht mag worden dat daarmee ook meer duidelijkheid ontstaat inzake de wijze waarop men in Overijssel de komende jaren vorm wil geven aan de provinciale regisserende, stimulerende en subsidiºrende rol daarbinnen. Bij deze uitwerking zal ook de rol van de steunfuncties betrokken worden, waarbij men rekening te houden heeft met de praktische eisen op dit ogenblik, zowel vanuit het veld, als van de provincie. Daarbij zal, om daar een v orschot op te nemen, gedacht moeten worden aan thema s als: Bottomup werken Vraaggericht werken Integraal werken Kwafiteitsgericht werken Bottomup werken, het betrekken van de burger bij beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering zal meer aandacht moeten krijgen. Daarbij dient de professionele inbreng van steunfuncties er op gericht te zijn dat de verantwoordelijkheid van die burger niet wordt overgenomen, maar dat deze wordt ondersteund. De burger ervaart het optreden van overheden en instellingen als ØØn geheel en heel concreet. Een sectorale benadering vanuit de overheid en het professionele veld vormt, naast beleidsmatig taalgebruik een geweldige hindernis in het voorbereiden en uitvoeren van beleid samen met burgers en hun groeperingen Een onafhankelijke schakel die kan inkaderen en verbinden en tegelijkertijd als monitor/wekker kan dienen voor de concrete voortgang is essentieel. De oplossing ligt daarbij niet in het uitbreiden van de professionele ondersteuning binnen de diverse maatschappelijke groeperingen, maar in verheldering van de positie van de steunfuncties enerzijds en de maatschappelijke groeperingen anderzijds, gekoppeld aan een regie van de provincie op de samenwerking tussen professionele steunfuncties en de maatschappelijke groeperingen. Vraaggericht werken betekent contacten aangaan met het veld, daar de verantwoordelijkheid laten voor de thema s dien men in de vorm van ondersteuning kan gebruiken en vervolgens daar zo goed mogelijk op inspelen. Dit betekent dat provinciale ondersteuning de ruimte moet hebben om de contacten met het veld aan te gaan, deze contacten niet uitsluitend op ad-hoc basis te hebben, maar ze te kunnen uitbouwen tot duurzame relaties, om vervolgens die relaties te kunnen gebruiken om ook provinciale en/of landelijke thema s in te brengen. De werkwijze andersom, de steunfuncties hebben kennis/aanbod en in dat kader zoeken ze het veld op om die boodschap kwijt te raken 1 van 3

6 werkt, hoe goed bedoeld ook, heel vaak blokkerend. Men voelt zich niet gehoord en niet gezien in de vragen van de dagelijkse praktijk. Op z n best hoort men aan wat er gezegd wordt en gaat vervolgens over tot de orde van de dag of besluit de volgende keer de tijd beter te gebruiken. Bij kleinere instellingen en gemeenten en bij maatschappelijke groeperingen treedt dit effect zeer snel op Een ontwikkeling waarbij de inspanningen van de steunfuncties van tevoren zo smart, dus gericht, mogelijk moeten worden neergezet in de vorm van inhoudelijke projecten is op zich niet slecht, maar zal altijd in een goede verhouding moeten plaatsvinden met, en voorafgegaan worden door, echt vraaggericht, dus open, werken. Waarbij overigens geldt dat ook vraaggericht werken heel goed en duidelijk verantwoord kan worden. Integraal werken betekent voorkomen dat de grenzen tussen vaak inhoudelijk afgebakende sectoren van de ambtelijke en professionele circuits vertragend of belemmerend werken op de voorbereiding en uitvoering van concrete projecten. Integraal werken betekent ook dat beleid en uitvoering meer op elkaar zijn afgestemd. Dat is een buitengewoon lastige opgave. Grenzen zijn niet alleen inhoudelijk van aard, maar hebben ook een fysieke (werken vanuit verschillende locaties), culturele (taal, gebruiken) en politieke (belangenlgeld dimensie. Het betekent dat bestaande sectoren aan elkaar koppelen in de vorm van overleg voorafgaand aan en tijdens de uitvoering van beleid vaak niet voldoende is en dat geldt mijns inziens ook als het initiatief om meer gebiedsgericht te gaan werken daartoe beperkt blijft. Een tussenschakel van een onafhankelijke functie als verbinder, voortgangsmonitor en procesbewaker is daarbij onmisbaar. Een provinciale steunfunctie kan die rol goed vervullen. Ook voor provinciale steunfuncties geldt evenwel dat de praktijk van sociaal beleid en de beleving van de burger veelal niet samenvalt met de inhoudelijke indeling van deze functies naar jeugd, vrijwilligers, minderheden, sport, diversiteit, ouderen of wat dies meer zij. De huidige maatschappelijke thema s en de wens om deze meer bottomup, integraal, gebiedsgericht en vraaggericht aan te pakken, vraagt een integrale aanpak vanuit de provinciale steunfuncties. Ook in de uitwerking van de Perspectief nota in de verschillende beleidsthema s komt dit duidelijk naar voren. Dit gegeven verdraagt zich niet goed met de huidige grenzen tussen de verschillende steunfuncties die, zo leert een korte blik op de verschillen tussen de verschillende provincies, langs zeer willekeurige lijnen bepaald zijn. Als bottomup, vraaggericht en integraal werken daadwerkelijk belangrijk zijn, dan vraagt dat een bundeling van de op maatschappelijke ontwikkeling gerichte steunfuncties. Kwallteitsgerfcht werken betekent resultaatgericht werken, op basis van heldere doelen en uitgaande van heldere rolen en taakdefinities. definities. Dit houdt in voldoen aan de verwachtingen van de afnemers, maar ook aan die van de wetgever en van professionele vereisten. Het betekent eveneens verstandig omgaan met middelen en transparant zijn in het rekenschap geven van inspanningen en resultaten. Kwaliteitsgericht werken vergt veel van een organisatie en is niet een eenmalige, maar continue inspanning. Veel kleinere organisaties komen daar in onvoldoende mate aan toe en in veel grote organisaties is kwaliteitsgericht werken, als men daar al structureel invulling aan wil geven, een uitsluitend papieren operatie. Op de schaal van werken_van_de_provinciale steunfuncties in Overijssel is, voor zover ik dat kan overzien, nog veel te winnen aan kwaliteitsgericht werken en de optimale omvang daarvoor is in veel gevallen zeker niet bereikt 2 van 3

7 Een bijzonder gegeven bij de provinciale steunfuncties dat ik ook onder kwaliteitsgericht werken rangschik, is de positie ten opzichte van de afnemers. Uitzonderingen daargelaten is het werkgebied bepaald door de provinciale grenzen. Binnen die grenzen komt men veelal telkens dezelfde partijen en spelers tegen. Kwalitatief werken in die situatie legt een bijzonder accent op het kunnen aangaan van duurzame relaties en dat in een bestuurlijk-politiek krachtenveld. Dat is een niet geringe opgave, die tevens inhoudt, dat de relatie met de provincie, maar ook met het veld niet uitsluitend een zakelijke opdrachtgever/opdrachtnemer relatie kan zijn. Een provinciale steunfunctie is een vast onderdeel van de provinciale samenleving en moet als zodanig ook geaccepteerd, gesteund en ingeschakeld worden. Vanuit dit gegeven zowel onafhankelijk als kwalitatief verantwoord werken, stelt hoge eisen aan zowel de bestuurderskant als aan die van het management. Ook vanuit die invalshoek bezien lijkt de schaalgrootte van de Overijsselse steunfuncties niet optimaal. Voor het geheel van functies en relaties tussen provincie, gemeenten, instellingen, maatschappelijke groeperingen en steunfuncties, lijkt een inzet op bundeling, kantehng, afstemming en kwaliteit onder de huidige omstandigheden en het geschetste provinciale beleid een voor de hand liggende optie bundeling in de zin van het samengaan van de primair op maatschappelijke ontwikkeling geºnte, professionele steunfuncties tot een ook door de commissie Simons bepleit Provinciaal Instituut voor Maatschappelijke Ontwikkeling Overijssel (PRI MO); kanteling in de zin van een integrale gebiedsgerichte aanpak waarin een Provinciaal Instituut voor Maatschappelijke Ontwikkeling de functie op zich neemt om als verbindende schakel tussen instellingen, overheden enerzijds en maatschappelijke groeperingen anderzijds te gaan fungeren. Dit geschiedt via de lijn van een gebiedsgerichte aanpak met sociale agendering en actie als centraal aandachtspunt. Dit schakelen wordt gevoed vanuit een inhoudelijke verbinding met verschillende sectoren of velden en de landelijke ontwikkelingen daarbinnen alsmede de contacten met onze doelgroepen waarin naar aard onderscheiden kunnen worden grote gemeenten, kleine gemeenten, grote en aanpak brede instellingen, kleine of categorale instellingen alsmede de groep overig (bijvoorbeeld woningbouwcorporaties, zorginstellingen, onderwijs, etc.); afstemming in de zin van een afstemming tussen provinciaal instituut en eveneens door de provincie gesteunde maatschappelijke groeperingen zoals vrouwenorganisaties, jongerenorganisaties, consumentenen en patiºntenfederaties, Overijsselse Vereniging voor Kleine Kernen en maatschappelijke activeringsorganisaties en kwaliteit in de zin van een inzet gericht op verbetering van de resultaatgerichtheid, professionaliteit, heldere procedures en verantwoording, alsmede het periodiek meten van afnemerstevredenheid etc., het geheel ondersteund door een certificeringstraject. 3 van 3