INLEIDING GESCHIEDENIS EN ORGANISATIE VAN DE POLDERS'

Transcriptie

1 Polders onder de gemeente Haastrecht INLEIDING GESCHIEDENIS EN ORGANISATIE VAN DE POLDERS' ALGEMEEN De hierna volgende inventarissen betreffen de archieven van een zestal Hollandse polders, dat per 1 januari 1974 opgenomen werd in het vanaf die datum functionerende Waterschap Lopikerwaard. Ze lagen alle zes in het gebied van de Stad en Lande van Haastrecht, vanaf de 19 e eeuw grotendeels binnen de gemeente Haastrecht. Ook hadden zij alle zes een rechtstreekse lossing van hun overtollig water in de Hollandse IJssel, zij het niet allen met een eigen molen of gemaal. Alleen de polder Galgoort heeft haar afwatering in het begin van de 19 e eeuw veranderd in een afwatering via de Vlist, door het gemaal van de Hooge Boezem achter Haastrecht, naar de Hollandse IJssel. Tot 1974 vielen zij onder het hogere toezicht van het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard, gezeteld in Stolwijkersluis. De in deze band beschreven polders stonden gezamenlijk bekend als "Boven Haastrecht" (hoewel Rozendaal als meer op Oudewater georiënteerd daar eigenlijk buiten viel). De ontginning van het gebied is waarschijnlijk vanuit het oosten begonnen en volgens historici is daar al in de 11 e eeuw een begin meegemaakt. Aanvankelijk Stichts gebied kwam Haastrecht rond 1410 definitief bij het graafschap Holland. De plaats Haastrecht kreeg in 1396 stadsrechten en werd met de omliggende polders een hoge heerlijkheid onder de naam Stad en Lande van Haastrecht. Het bestuur van de polders was in handen van de schout van Haastrecht, bijgestaan door een of twee "gezworenen" per polder. De buitendijkse gronden, de stukken land tussen de IJsseldijk en de Hollandse IJssel, werden bestuurd door de schout en "kadeschouwers". De gezworenen en de kadeschouwers waren belast met de waterstaatstaken: ze hielden toezicht op de molens, kades en waterlopen en behartigden de financiën van de polder. De rekeningen van de ontvangsten en uitgaven werden op het stadhuis van Haastrecht afgehoord en vastgesteld. Voor sommige van de hierna beschreven polders gebeurde dat jaarlijks op 22 februari, maar voor andere polders werd om de twee jaar, om de zes jaar of soms zelfs eens in de vijftien of twintig jaar de rekening afgehoord en goedgekeurd. Pas in 1856 liep het rekeningjaar voor de polders gelijk met het kalenderjaar. De functie van "gezworene" bleef tot de reglementering van de polders rond 1860 voor de polderbestuurders bestaan. Behalve de afzonderlijke polderbesturen bestond er ook nog het waterstaatkundig "ambacht" van Haastrecht. Het ambacht behartigde zaken, die voor alle polders onder Haastrecht (behalve de hier beschreven polders waren dat Beneden Haastrecht, Achterpoort en Hoog en Laag Bilwijk) van belang waren. De taken van het waterstaatkundig ambacht verwaterden echter in de 19 e eeuw. In 1898 besloten de Haastrechtse polders het op te heffen; de schamele bezittingen, een paar stukjes dijkgrond en wat geld, werden over de polders verdeeld. Per 1 januari 1974 werden de polders als zelfstandige bestuurseenheden opgeheven en gingen ze op in het nieuw gevormde Waterschap Lopikerwaard; hiermee werd de Voor deze inleiding is, behalve van de archieven, gebruik gemaakt van de volgende publicaties: Kölker, A.J. Hoofdstukken uit het ontstaan en de ontwikkeling van 'die Steede ende Landen van Haestregt'tot het begin van de 19 e eeuw (Dordrecht, 1974); Teixeiera de Mattos, L.F. De Waterkeeringen, Waterschappen en Polders van Zuid-Holland, dl III: De Krimpenerwaard (Den Haag, 1927), pp em ; Uyl, W.F.J. den De Lopikerwaard II: de waterschappen (Utrecht, 1963), pp en

2 Inleiding eeuwenlange band met het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard definitief verbroken. DE POLDER GROOT-KEULEVAART De polder Groot-Keulevaart werd volgens het Bijzonder Reglement van 1878 aan de noordzijde begrensd door de IJsseldijk, aan de westzijde door de westelijke boezemkade van het waterschap Polsbroek, aan de zuidzijde grotendeels door de molenvliet van Polsbroek en aan de oostzijde door de oostelijke boezemkade van het waterschap Benschop. De uitwatering van Polsbroek en de oude boezem van Benschop lagen dus binnen de polder Groot-Keulevaart. De oppervlakte van de polder besloeg 188 ha, waarvan 127 ha de "echte" polder vormden en de resterende 61 ha de watergangen van Polsbroek en Benschop. De waterkeringen, die de polder in eigendom en onderhoud had, waren de zuidelijke helft van de westelijke boezemkade (voor de noordelijke helft was Polsbroek verantwoordelijk) en de gehele zuidelijke kade langs de molenvliet, ook wel de Ringkade genoemd. Daarnaast had Groot- Keulevaart nog medeverantwoordelijkheid voor de zuidelijke kade van Klein-Keulevaart, de zogenaamde Elfviertel (samen met de polders Klein-Keulevaart en Honaard) en voor de Scheikade van de polder aan de Oostzijde van de Vlist (samen met de polders Klein- Keulevaart en Polsbroek). De Tiendweg loopt ongeveer halverwege de polder van oost naar west; de "Polderbrug" over de vliet naar de wachtheul is in eigendom en beheer bij de polder. Alle andere hoofdwatergangen, zoals de Kaikse- of Kuiksewetering en de Bakwetering en de Vliet met de bijbehorende werken, worden door de gezamenlijke eigenaars onderhouden en vallen op grond van de keur onder toezicht van de polder. Tussen de IJsseldijk en de IJssel lag nog een smalle strook land van ongeveer 4 ha, die bekend stond als "Groot-Keulevaart buitendijks". Deze strook is nooit een officiële polder geworden, zoals dat bij de buitendijkse gronden van bijvoorbeeld de polder Honaard wel het geval was. Op grond van het Bijzonder Reglement van 1878 werd het niet tot de polder Groot-Keulevaart gerekend, hoewel er vóór 1860 wel een duidelijke relatie was met die polder. Nadat in 1289 het waterstaatkundig geheel, bestaande uit Honaard, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart werd gesplitst na het graven van de Benschopper uitwatering bleven de twee Keulevaartse polders nog bijna twee eeuwen hun water lossen op de Hollandse IJssel lossen via een duiker in de IJsseldijk. De splitsing van Keulevaart in Groot- Keulevaart en Klein-Keulevaart kwam in 1486 tot stand. In dat jaar gingen de Polsbroekse polders over op windbemaling en werd er een uitwatering van de molen van die polder naar de Hollandse IJssel gegraven. Die afwatering liep van noord naar zuid door Keulevaart, waardoor er twee aparte polders ontstonden aan beide kanten van de uitwatering. Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart gingen hun water ook via die uitwatering afvoeren. Groot-Keulevaart stichtte voor dat doel een watermolen, vlakbij de Tiendweg; de oude uitwateringssluis in de IJsseldijk kreeg hiermee een nieuwe functie als inlaatduiker in droge tijden. In 1625 veranderde de bemaling van Polsbroek in een getrapte bemaling, waarbij de molen van Groot-Keulevaart werd ingericht als één van de bovenmolens voor de nieuwe hoge boezem. In de onmiddellijke nabijheid van de molen van Groot-Keulevaart bouwde Polsbroek nog een tweede bovenmolen. Groot-Keulevaart ging vanaf dat moment zijn overtollig water via een nieuwe wetering, de Vliet, en een daarin gelegen wachtheul naar de Kaiksewetering en vandaar naar de Polsbroekse boezem afvoeren. De Vliet en de wachtheul werden op grond van het contract van 1625 onderhouden door Groot- Keulevaart, dat voor de bemaling door Polsbroek jaarlijks een vast bedrag betaalde. Die overeenkomst bleef in stand nadat het waterschap Polsbroek in 1881 zijn windbemaling veranderde in stoombemaling. Polsbroek, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart richtten toen gezamenlijk een stoomgemaal op aan de IJsseldijk. Dat stoomgemaal werd in 1913

3 Polders onder de gemeente Haastrecht omgebouwd tot een motorgemaal en in 1942 tot een elektrisch gemaal. Dit gemaal heeft tot 1990 gefunctioneerd. De overeenkomst tussen de Keulevaartse polders en het waterschap Polsbroek uit 1625 is pas in 1958, onder druk van Gedeputeerde Staten van Utrecht én Zuid-Holland, vervangen door een nieuwe overeenkomst, mede omdat de kosten voor Polsbroek ten opzichte van de kosten van de Keulevaartse polders wel heel erg hoog werden. De nieuwe overeenkomst bleef tot aan de opheffing van de polders en het waterschap per 1 januari 1974 gehandhaafd. Net als in de andere polders was de bestuurlijke organisatie en taakuitvoering grotendeels gebaseerd op losse schouwbrieven en keuren, terwijl het toezicht door het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard werd uitgeoefend. Groot-Keulevaart kreeg een schouwbrief op de watergangen in de polder in 1619 en een schouwbrief op de kades in Die vormden, naast de overeenkomst over de bemaling met Polsbroek en Klein- Keulevaart uit 1625, de basis voor het bestuur van de polder. Het buitendijkse deel van de polder werd op grond van een schouwbrief uit 1736 geschouwd door "kadeschouwers". In 1856 kwam er een Algemeen Reglement voor de polders in Zuid-Holland, dat ook gold voor polders, die geen Bijzonder Reglement kregen, zoals Groot-Keulevaart. Tot 1862 vormden in Groot-Keulevaart, net als Honaard en Klein-Keulevaart, de schout, later de burgemeester van Haastrecht, met een gezworene het bestuur van de polder. Hun taken en werkwijze waren dezelfde als in Honaard; voor een beschrijving ervan wordt verwezen naar wat hierover in deze inleiding bij Honaard is vermeld. De onduidelijke situatie in Honaard tussen 1862 en 1878 was eveneens van toepassing op Groot- Keulevaart; ook hier werden de bestuurstaken door de schout en de secretarispenningmeester van Rozendaal waargenomen. Ook na de inwerkingtreding van het Bijzonder Reglement van 9 juli 1878 was de bestuurlijke organisatie identiek aan die van Honaard. De schout en twee poldermeesters werden bijgestaan door een secretaris-penningmeester en een bode, terwijl de gezamenlijke stemgerechtigde ingelanden jaarlijks beslisten over de begroting, rekening en zaken betreffende eigendommen en personeel. Vergaderd werd op het stadhuis in Haastrecht, in hotel Den Hoek aldaar of bij bestuursleden thuis. Het Bijzonder Reglement werd verschillende malen op details gewijzigd, maar bleef de basis voor bestuur en administratie tot aan de opheffing van de polder per 1 januari DE ARCHIEVEN EN DE INVENTARISATIE Tot halverwege de 19 e eeuw waren de archieven van de polders onder Haastrecht ondergebracht ten huize van de secretaris. Deze was ook stadssecretaris van Haastrecht, zodat het voor de hand ligt dat de archieven in het stadhuis aldaar waren ondergebracht. Niet altijd was dit echter het geval; zo had secretaris Jan van Nooten bij zijn overlijden in 1819 de archieven aan huis. Na de reglementering van de polders rond 1860 lagen de archieven zeker ten stadhuize in Haastrecht. Vaak was de gemeentesecretaris of een ambtenaar ter secretarie van Haastrecht secretaris-penningmeester. Als er onderzoek moest worden gedaan in de archieven van de polder, dan moest dat rond 1900 nog altijd op het gemeentehuis van Haastrecht worden gedaan. Omdat toen echter de meeste polders een secretarispenningmeester hadden, die niet aan de gemeente verbonden was, kwam de "lopende" administratie in kistjes en polderkasten bij de voorzitters of secretarissen aan huis te liggen; het "oude" archief, dat van vóór de reglementering, bleef op het stadhuis. De archiefvorming door de niet-ambtelijke secretarissen in de eerste decennia van de vorige eeuw was beperkt. Rekeningen en begrotingen werden over het algemeen wel

4 Inleiding bewaard en de besturen van de wat grotere polders lieten ook, soms heel summier, notulen van hun vergaderingen optekenen. De kleinere polders, vooral die zonder secretaris-penningmeester, waren daarin veel minder nauwkeurig. Zo besloot het bestuur van Groot-Keulevaart pas in 1894 om te gaan notuleren, terwijl Galgoort dat pas in 1922 ging doen en Snelrewaard helemaal nooit notulen heeft bijgehouden. Pas vanaf de jaren '30, toen de administratie van de meeste polders weer in handen kwam van een gemeenteambtenaar, W. Brouwer de Koning, kwam er weer enige regelmaat en orde in de archiefzorg. De "nieuwe archieven" bleven echter verspreid ten huize van de voorzitters (Rozendaal, Klein-Keulevaart, Snelrewaard), het stadhuis (Groot- Keulevaart) of de Boerenleenbank van Haastrecht (Honaard, Galgoort). In de jaren werden de archieven van de gemeente Haastrecht door de archivaris dr A.J. Kölker geïnventariseerd. In dat kader werden ook andere archieven met betrekking tot Haastrecht in de inventarisatie meegenomen, waaronder de archieven van de Haastrechtse polders. Kölker beschreef als eerste zowel de "oude" polderarchieven, dus van vóór de reglementering van 1862, en de "nieuwe" polderarchieven van na 1862 in één inventaris*. De "oude" archieven waren in 1893 al beschreven door J.C. Hingman, de bekende rondreizende inventarisator van het Rijksarchief in Zuid-Holland. Omdat de polders in 1967 nog bestonden werd besloten om ze te beschrijven tot circa De door Kölker beschreven archieven werden vervolgens in de brandvrije kluis onder het stadhuis van Haastrecht ondergebracht Na de opheffing van de polders en het opgaan ervan in het nieuwe waterschap Lopikerwaard per 1 januari De archieven, gevormd tussen circa 1955 en 1974 werden niet toegevoegd aan de op het Haastrechtse raadhuis berustende polderarchieven, maar gingen naar de archiefruimte van het nieuwe waterschap in het Dijkhuis te Jaarsveld. Vervolgens kwamen de archieven van de Haastrechtse polders terecht in het Rijksarchief in Utrecht, waar ze summier beschreven werden. Toen ook het waterschap Lopikerwaard werd opgeheven en opging in het nieuwe Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (1 januari 1994) besloten Dijkgraaf en Hoogheemraden van dat nieuwe Hoogheemraadschap in 1995 tot toetreding tot het Streekarchief Rijnstreek. De archieven verhuisden vervolgens van het Utrechtse Rijksarchief naar de archiefbewaarplaats van dat streekarchief, de directe voorganger van het huidige Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard, in Woerden. Daar werden de "nieuwe" archieven opnieuw met de "oude" archieven verenigd toen in 2006 de oude polderarchieven vanuit het streekarchief Midden Holland te Gouda (waar de archieven van de voormalige gemeente Haastrecht waren ondergebracht) naar Woerden werden overgebracht. Omdat er tussentijds nog een aantal aanvullingen aan de "nieuwe" archieven was toegevoegd, die nog niet beschreven waren, en de inventarisatie uit de jaren '60, die niet van een contextbeschrijving en inleiding was voorzien, herziening vereiste is in oktober 2012 begonnen met een herinventarisatie van de archieven van de polders onder Haastrecht. Voor de indeling van de inventaris werd grotendeels teruggegrepen op de ordening, zoals die door Kölker in 1967 is aangebracht. Bij de inventarissen zijn concordansen toegevoegd op de inventaris van Kölker. Er is een gering aantal documenten vernietigd op grond van de daarvoor geldende selectie- en vemietigingslijsten zoals vastgesteld in 1984 en Geconstateerd moet worden dat de mate van compleetheid van de polderarchieven sterk verschilt. Met name de archieven van de polders Rozendaal en Honaard maken een Kölker, A.J. Inventaris van de archieven van de gemeente Haastrecht (Haastrecht, 1967).

5 Polders onder de gemeente Haastrecht redelijk complete indruk. Minder geldt dat voor het archief van Groot-Keulevaart, terwijl de archieven van Klein-Keulevaart, Galgoort en Snelrewaard de grootste hiaten vertonen. Behalve in de in deze inventaris beschreven polderarchieven is er aanvullende informatie over de geschiedenis van de polders te vinden in twee andere archieven. In het Streekarchief Midden-Holland te Gouda bevinden zich de archieven van het voormalig waterstaatkundig ambacht Haastrecht, opgeheven in 1898, waarin stukken over gemeenschappelijke belangen van alle polders onder Haastrecht zijn opgenomen. Dit archief is onderdeel van het archievencomplex van de gemeente Haastrecht zoals beschreven door Kölker, inventarisnummers Ook in het archief van het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard is informatie, met name over het toezicht op de polders, te vinden. Het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard is sinds 2005 gefuseerd met het Hoogheemraadschap Schieland; de oude archieven bevinden zich in de bewaarplaats van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard te Rotterdam. BESTUREN VAN DE POLDER TOT 1862 Deze overzichten zijn vooral gebaseerd op vermeldingen in de polderrekeningen en kunnen vóór 1800 (aanzienlijk) afwijken van de werkelijke ambtsperiodes. De schouten en secretarissen vervulden hun functie voor alle beschreven polders. Schout: Hugo Rutgersz Blomvliet mr Cornelis van Nes Rutgeris van Arkel mr Cornelis van Stralen Johan van der Putten Cornelis Woell Gerard Huysman Louis de Groet Cornelis van Beekesteijn Gerbrand Elias OttoScheltus JanBraat Adrianus van der Dussen Samuel Reijnders Bisdom van Vliet Johan Christiaan Muller Marcellus Bisdom van Vliet Secretaris: vóór [?] Willem Stolwijck Cornelis van Meerlo Hugo Rutgersz Blomvliet Nicolaas van Arkel Adrianus Bisdom Adrianus van Alphen Cornelis Swanenburg Adriaan van Nooten Jan van Nooten Samuel Reijnders Bisdom van Vliet Johan Christiaan Muller Marcellus Bisdom van Vliet Gezworenen van de polder Groot-Keulevaart Adriaen Florisz Hendrick Florisz Dirck Gerritsz Arien Sandersz (Saersz) Adriaen (Arien) Florisz Pieter Hendricksz Dirck Gerritsz Pieter Hendricksz Vincent Pietersz Jan Pietersz Versloot Leendert Ariensz Claer (Claren) Jan Pietersz Versloot Cornelis Thonisz Coster Willem Theunisz Capteijn Dammes Hooft Adriaan van Nooten Dirk Smit Bartholomeus Smit Hendrik de Vos Hendrik van der Sprong

6 10 Inleiding BESTUREN VAN DE POLDER Polder Groot-Keulevaart Voorzitter (schout) T. J. den Hertog (fungerend schout) B. Smit Czn G. Smit B.C. Smit P. van der Linde CA. Vreeswijk Secretaris-penningmeester H.J. Jansen (fungerend secretaris-penningmeester) E. Boere D. Verkerk C. Vreeswijk A. de Groot W. Brouwer de Koning Bestuursleden (poldermeesters) J. Brouwer de Koning C.J. Brouwer de Koning L. Brouwer de Koning J. Brouwer de Koning W. Houdijk L.Smit H. van der Sprong A.J. van der Sprong C. Vreeswijk H. van der Vlist

7 Polder Groot-Keulevaart INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DE POLDER GROOT-KEULEVAART, STUKKEN VAN ALGEMENE AARD 1-3. Notulen van de vergaderingen van het bestuur en van het bestuur met de stemgerechtigde ingelanden, 1867 en delen , ; , mei; , juni NB: Invnr 1 bevat ook notulen van de gecombineerde vergaderingen met de vertegenwoordiger van de polder Klein-Keulevaart. Registers van afschriften van uitgaande stukken van het bestuur, ; Register van afschriften van uitgaande stukken betreffende de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, en Register van afgekondigde publicaties, delen 1 deel 1 deel STUKKEN BETREFFENDE AFZONDERLIJKE ONDERWERPEN ORGANISATIE Bestuursinrichting 8. Stukken betreffende het Algemeen Reglement voor de polders in Zuid- Holland, Bijzonder Reglement, 1878, gedrukt afschrift, met besluit van Provinciale Staten tot wijzing, gedrukt afschrift, stukken Bestuur 10. Stukken betreffende de vaststelling van de salarissen van bestuurs- en personeelsleden, Stukken betreffende de verkiezing, het ontslag en het overlijden van bestuursleden, ' 12. Lijsten van stemgerechtigde ingelanden, 1939, 1941 en 1963.

8 40 Inventaris Personeel Stukken betreffende de vaststelling van de salarissen van bestuurs- en personeelsleden, NB: Zie invnr Stukken betreffende het dienstverband van de secretaris-penningmeester W. Brouwer de Koning, Ambtenarenreglementen A en B met stukken betreffende de vaststelling, Stukken betreffende de benoeming en het ontslag van polderbodes, Eigendommen Staat van de huurders, borgen en pachtsommen van het perceel land De Elfviertel, gemeenschappelijk eigendom met de polders Honaard en Klein- Keulevaart, NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 35. Onderhandse akten van verhuur van het perceel De Elfviertel onder Klein- Keulevaart door de gezamenlijke polderbestu ren van Honaard, Groot- Keulevaart en Klein-Keulevaart, 1805, 1810, 1830 en NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 24. Processen-verbaal van de openbare verhuur van het perceel De Elfviertel onder Klein-Keulevaart door de gezamenlijke polderbesturen van Honaard, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart, 1899 en NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr Stukken betreffende de bescherming van eigendommen van de polder in oorlogsomstandigheden,

9 Polder Groot-Keulevaart Financiën Begrotingen en rekeningen Rekeningen, 1735/ /1744, /1856, en en pakken / / / /1856 en ; en en NB: Het rekeningjaar liep tot 1856 van 22 februari tot 22 februari. 19. Bijlagen bij de rekeningen, 1661, 1662, 1686, 1741, 1745, 1758, 1762, 1772, 1779 en NB: Bevat tevens gecombineerde declaraties voor Groot- én Klein-Keulevaart. 20. Rekeningen van de lasten van de buitendijkse gronden van Groot- Keulevaart, 1736/ /1856 en pak NB: De rekeningen lopen aanvankelijk over sterk afwisselende perioden, vanaf 1820 over periodes van vier jaar en vanaf 1856 jaarlijks. Het rekeningjaar loopt tot 1856 van 22 februari tot 22 februari, daarna per kalenderjaar Registers houdende afschriften van rekeningen en afschriften van schouwbrieven, overeenkomsten en buurspraakverslagen, delen NB: Het rekeningjaar liep tot 1856 van 22 februari tot 22 februari / /1683; / /1718; / /1804; / /1855 en "Gemeenlandsboeck", register houdende afschriften van rekeningen van de lasten van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, 1736/ /1856, en , en afschriften van buurspraken van de ingelanden van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, deel NB: De rekeningen lopen aanvankelijk over sterk afwisselende perioden, vanaf 1820 over periodes van vier jaar en vanaf 1856 jaarlijks. Het rekeningjaar loopt tot 1856 van 22 februari tot 22 februari, daarna per kalenderjaar. 26. Begrotingen, pak 27. Rekeningen, , en begrotingen, Staten van specificatie van inkomsten en uitgaven,

10 42 Inventaris Omslag en inning van polderlasten 29. Kohieren van de omslag van de polderlasten, 1915, 1919, 1933, en Kohieren van de omslag van de lasten van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, Artikelsgewijze kadastrale legger van grondeigenaars binnen de polder, aangelegd ten behoeve van de opstelling van de kohieren van de omslag van de polderlasten, met alfabetische naamindex, 1878, bijgehouden tot Staat van verwijzingen van kadastrale perceelnummers naar de bijbehorende artikelen in de artikelsgewijze legger, met aantekeningen van wijziging, [circa 1955J Stukken betreffende een conflict met het waterschap Benschop over de omslag van het voormalig boezemland van dat waterschap binnen de polder, deel 1 katern Geldleningen 34. Onderhandse akte van schuldbekentenis voor een geldlening van 250 gulden, aangegaan bij de Heilige Geestarmen van Haastrecht, 1644, met stukken betreffende de aflossing ervan, Notariële akte van geldlening van 6300 gulden van Hendrik Steenkamer Jzn te Vlist ten behoeve van de bouw van een nieuw stoomgemaal in samenwerking met Klein-Keulevaart en Polsbroek, stuk Archief 36. Stukken betreffende het beheer van het archief, Verhouding tot hogere organen 37. Keuren van het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard, 1908, 1919, , 1941, 1961 en TAAKUITVOERING Toezicht 38. Akte van goedkeuring door schout en gezworenen van het Land van Haastrecht van de door de gezamenlijke ingelanden en bruikers van de polder opgestelde schouwbrief, charter

11 Polder Groot-Keulevaart Aantekening van de bepalingen betreffende de schouw en het onderhoud van de kade langs de Polsbroeker boezem en de watergangen in de polder, zoals bepaald in 1659, met lijst van verhoefslaagden, [circa 1736]. 1 stuk 40. Verslag van een buurspraak van de ingelanden van de buitendijkse gronden van Groot-Keulevaart, waarin besloten wordt tot vaststelling van een schouwreglement, 1736, authentiek afschrift, stuk 41. Keuren, deels gedrukte afschriften, 1920, 1931, 1941 en 1965, met stukken betreffende de totstandkoming, Stukken betreffende de toekenning van een ontgrondingsvergunning door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland aan het bestuur van het waterschap Benschop tot het afgraven van de voormalige boezemkade binnen de polder, 1950 Beheer en onderhoud van watergangen, waterkeringen en kunstwerken Algemeen 43. Notariële akte van overeenkomst tussen de polderbestuurders van Polsbroek enerzijds en die van Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart, Honaard en Galgoord anderzijds inzake de verbetering van de Zijdeweg en het maken van een uitwateringskanaal ten behoeve van Galgoord, met stukken betreffende de voorbereiding ervan, Waterstand en bemaling door derden 44. Akte van overeenkomst met de polder Polsbroek inzake de aanleg van de boezem met wachtheul, de bouw van een molen en de bekostiging van de bemaling van Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart, 1486, met getransfigeerd een akte van bevestiging door de polderbestuurders van Polsbroek, 1551, en een authentiek afschrift, charters 45. Verslag van een buurspraak van de gezamenlijke ingelanden van Groot- Keulevaart en Klein-Keulevaart, waarin ingestemd wordt met het betalen van een bijdrage in de kosten van de bouw van de nieuwe watermolen van Polsbroek en het vergroten van de boezem, stuk 46. Exploit, waarbij de bode van Haastrecht namens de polder de gezworen van Klein-Keulevaart aanzegt dat buitengewone kosten, verband houdende met de bemaling door Polsbroek, voortaan door de polder voor wie de kosten gemaakt zijn over de ingelanden moet worden omgeslagen, stuk 47. Verslag van een buurspraak van de gezamenlijke ingelanden van Groot- Keulevaart en Klein-Keulevaart over hun bijdrage aan de kosten van reparaties van de middenmolen van Polsbroek, stuk

12 44 Inventaris Ingekomen brieven van het waterschap Benschop inzake het uitmalen van water uit de polder Honaard naar het gemaal van Polsbroek, Peilbesluit, 1957, met stukken betreffende de totstandkoming, Watergangen Akte van overeenkomst tussen de polders Polsbroek, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart inzake het bemalen van de polder door de molens van Polsbroek en de aanleg, het beheer en het onderhoud van de vliet, de molens, de kades en de wachtheulen voor dat doel, 1625, afschrift, [2 e helft 18 e eeuw]. Besluit van Dijkgraaf en Hoogheemraden van de Krimpenerwaard, waarbij aan de polderbesturen van Honaard, Groot en Klein-Keulevaart vrijstelling wordt verleend van de verplichting de stoep nabij de Zijdeweg onder Haastrecht te vernieuwen, NB: Zie archief van de polder Honaard, invnr stuk 51. Stukken betreffende een conflict met enkele ingelanden over hoefslagplicht en de schouw op een deel van de molenvliet in de polder, de Waterkeringen Proces-verbaal van de openbare aanbesteding en gunning door de polders Rozendaal, Honaard, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart van het ophogen van de Vlisterdijk tussen de peilmolen en de Oostzijdermolen, Brief van de polder Polsbroek, waarin er bij de gezworene van Groot- Keulevaart op aangedrongen wordt om, net als in Polsbroek, de verbetering van zijn deel van de boezemkade openbaar aan te besteden, Tekening van de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Oostzijde van de Vlist door de landmeter J. Kuijck, getekend in verband met het conflict tussen die polders over het onderhoud van de kade Elfviertel, 1 stuk 1 stuk 1777 NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 40. Stukken betreffende het juridisch conflict tussen de polder aan de Oostzijde van de Vlist enerzijds en de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Honaard anderzijds voor Dijkgraaf en Hoogheemraden van de Krimpenerwaard betreffende het onderhoud van de kade Elfviertel, , met afschrift van het vonnis van Dijkgraaf en Hoogheemraden in het nadeel van Groot-Keulevaart c.s, NS. Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 37.

13 Polder Groot-Keulevaart Stukken betreffende de juridische, later afgebroken procedure voor de Hoge Raad van Holland betreffende het conflict tussen de polder aan de Oostzijde van de Vlist enerzijds en de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Honaard anderzijds inzake het onderhoud van de kade Elfviertel, NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr 38. Stukken betreffende het aangaan van een overeenkomst door de polders Groot-Keulevaart, Klein-Keulevaart en Honaard met de polder aan de Oostzijde van de Vlist tot beëindiging van een procedure voor de Hoge Raad en het onderhoud door eerstgenoemde polders van de kade Elfviertel tussen de genoemde polders, NB: Zie archief van de polder Klein-Keulevaart, invnr Notariële akte van overeenkomst met de polder Klein-Keulevaart, waarbij beide polders zich aan de arbitrage van Gerrit Leeuwenhoek en Andries Versluis te Haastrecht onderwerpen in een onderling conflict over hun aandeel in het ophogen van de Schutterskade, stuk 55. Onderhandse akte van overeenkomst met de gerechten Noord- en Zuid- Polsbroek en de polder Klein-Keulevaart over het gezamenlijk onderhoud van de kade tussen de Elfviertel en de Schutterskade, met bijlagen, Lijst van dijkwachtplichtigen, stuk Duikers 57. Bevelschriften van Dijkgraaf en Hoogheemraden van de Krimpenerwaard met opdracht tot het vernieuwen van de inlaatduiker naar de IJssel, stukken 58. Vergunning voor Provinciale Waterstaat tot het vernieuwen en verlengen van de duiker van de polder in verband met de verbetering van de provinciale weg Gouda-Oudewater, met bijlagen, Briefwisseling met Provinciale Waterstaat over het beheer van de sleutel van de inlaatduiker naar de IJssel, Watermolen en gemaal (gezamenlijk met Polsbroek en Klein-Keulevaart) 60. Stukken betreffende een conflict met de polder Polsbroek over de bouwkosten van een nieuwe molen ter vervanging van de afgebrande Westerachtermolen van Polsbroek en het sluiten van een overeenkomst hieromtrent met die polder,

14 46 Inventaris Publicatie van de openbare aanbesteding en rekening van de kosten van de bouw van een nieuwe watermolen voor Polsbroek, Groot-Keulevaart en Klein-Keulevaart, Stukken betreffende de vaststelling, aanpassing en betaling van de kosten van de gemeenschappelijke molen en het gemaal, Wegen 63. Stukken betreffende het toezicht op hekken en borden op de Tiendweg binnen de polder,

15 Polders onder de gemeente Haastrecht 59 CONCORDANS In deze concordans verwijzen de niet-vetgedrukte nummers in de eerste kolom naar de inventarisnummers, zoals die zijn opgenomen in de Inventaris van de archieven van de gemeente Haastrecht door dr A.J. Kölker uit De vetgedrukte nummers in de tweede kolom geven aan, welke nummers die oude nummers in de huidige inventaris hebben gekregen en de letters in de derde kolom in welk archief ze zijn opgenomen (G = Galgoort, GK = Groot-Keulevaart, H = Honaard, KK = Klein- Keulevaart, R = Rozendaal en S = Snelrewaard). De vroegere inventarisnummers , 2051, 2056, 2064, 2089, 2094, 2111, 2171, 2190, 2224, 2232 en 2310 zijn vernietigd op grond van de daarvoor thans geldende selectie- en vernietigingslijsten voor polder- en waterschapsarchieven. De vroegere inventarisnummers 2116 en 2277 behoren tot het archief van het voormalig Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard, de vroegere nummers tot het archief van de voormalige gemeente Haastrecht. Deze stukken zijn overgedragen aan de beheerders van deze archieven G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G G H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK KK KK KK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK GK

16 60 Concordans GK GK KK GK KK GK GK GK GK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK KK R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R R H S S S S S S S S