ELISABETH MATTHYS EN DIETER DEMUYNCK

Transcriptie

1 Wet 24 februari Arbeidsovereenkomstenwet betaalde sportbeoefenaars Wet 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars (B.S., 9 maart 1978) Art. 1. Deze wet vindt toepassing op de betaalde sportbeoefenaars en hun werkgevers. De wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars (hierna verkort Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars) is van toepassing op de betaalde sportbeoefenaars en hun werkgevers. Wat bedoeld wordt met betaalde sportbeoefenaars en werkgevers wordt gedefinieerd in artikel 2 van deze wet. Wanneer een sportbeoefenaar zich ertoe verbindt om een sportprestatie te leveren in ruil voor een vergoeding, kan een dergelijke overeenkomst verschillende vormen aannemen. In het bijzonder kan het gaan om een arbeidsovereenkomst, een zelfstandige samenwerkingsovereenkomst of een overeenkomst sui generis. 1. Arbeidsovereenkomst 1.1. Algemeen Een arbeidsovereenkomst is, zoals elke overeenkomst, onderworpen aan een aantal voorwaarden Voorwaarden opdat een geldige arbeidsovereenkomst tot stand zou komen Voor de totstandkoming van een geldige overeenkomst: (i) moeten de partijen bekwaam zijn om overeenkomsten te sluiten. Dit is relevant voor minderjarigen die rechtsbekwaam, maar beperkt handelingsbekwaam zijn. In het arbeidsrecht geldt met betrekking tot minderjarigen in dat verband slechts een beperkte handelingsonbekwaamheid van de minderjarige (zie art. 6 Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars en art bis Arbeidsovereenkomstenwet); (ii) moet er een rechtsgeldige (stilzwijgende of uitdrukkelijke) wilsovereenstemming zijn van de partijen (i.e. de toestemming bij een consensuele overeenkomst) die niet aangetast is door een wilsgebrek (dwaling, bedrog of geweld); (iii) moet er een bepaald of bepaalbaar voorwerp zijn; (iv) moet de overeenkomst een geoorloofde oorzaak hebben (art BW) Constitutieve bestanddelen van de arbeidsovereenkomst Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waarbij een werknemer zich verbindt om tegen loon, onder gezag van een werkgever, arbeid te verrichten (art. 2 en 3 Arbeidsovereenkomstenwet) Arbeid Het voorwerp van een arbeidsovereenkomst is het verrichten van arbeid met als doel in het levensonderhoud van de werknemer te voorzien Loon De werknemer dient de arbeidsprestaties te verrichten met het oog op het ontvangen van een loon. Het ontvangen van loon is dan ook een essentieel bestanddeel van de arbeidsovereenkomst: wie arbeid verricht in uitvoering van een arbeidsovereenkomst heeft recht op loon. De doelstelling van diegene die arbeid verricht, is het voorzien in zijn levensonderhoud (Cass. 29 oktober 1990, Arr.Cass , 256; Cass. 18 juni 1990, RW , 775; M. DE VOS, Loon naar Belgisch arbeidsovereenkomstenrecht, Antwerpen, Maklu, 2001, ). Het feit dat men uitzonderlijk niet afdoende verdiende om in zijn levensonderhoud te voorzien, is in deze niet relevant. Cruciaal is de bedoeling van partijen op het ogenblik van het sluiten van de arbeidsovereenkomst (R. BOES, De vergoedingen aan de voetballers uitgekeerd: loon voor de sociale zekerheid?, Soc.Kron. 1989, 38). Het loon is immers de tegenprestatie van de arbeid die in uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt verricht (Cass. 20 april 1977, Arr.Cass. 1977, 862; Cass. 3 april 1978, Arr.Cass. 1978, 872). Waar de Arbeidsovereenkomstenwet naar loon verwijst (bv. voor de berekening van het gewaarborgd loon, de opzeggingsvergoeding, de jaarloongrenzen bij het proefbeding, scholingsbeding of niet-concurrentiebeding), dient dan ook toepassing te worden gemaakt van dit gemeenrechtelijk loonbegrip. Het loon moet bepaald of bepaalbaar zijn (Cass. 22 november 2004, Arr.Cass. 2004, 1882) Verhouding van ondergeschiktheid/gezag Kenmerkend voor een arbeidsovereenkomst is het bestaan van een band van ondergeschiktheid tussen de contracterende partijen. Dit bestanddeel onderscheidt de arbeidsovereenkomst van andere overeenkomsten, zoals bv. een zelfstandige samenwerkingsovereenkomst. Het Hof van Cassatie heeft een uitgebreide recht- 600 Larcier Wet en Duiding Sport (15 februari 2013) Larcier---TREE_3688--Export: _13:50---

2 Wet 24 februari Arbeidsovereenkomstenwet betaalde sportbeoefenaars (Art. 1) spraak ontwikkeld omtrent de kwalificatie van de contractuele relatie als werknemer of zelfstandige. Deze principes werden bevestigd in de Arbeidsrelatiewet (Titel XIII van de Programmawet (I) van 27 december 2006, BS 28 december 2006 (ed. 3): zie afzonderlijke commentaar bij deze Arbeidsrelatiewet). Er wordt door de rechtspraak en rechtsleer algemeen aangenomen dat een band van ondergeschiktheid bestaat tussen de sportbeoefenaar en de sportvereniging bij sporten die in ploegverband worden uitgeoefend (J.- P. LACOMBLE, Les obligations légales des clubs in E. MAGIER, J.-P. LACOMBLE, L. DERWA, J. VANDEN EYNDE, C. FRANCQ, P. WILLEMART en M. ISGOUR, Quelques questions d actualité en droit du sport, Brussel, Editions du jeune barreau de Bruxelles, 2006, 235 p.; D. DEDECKER, Overeenkomsten in het sportrecht, Gent, Story, 2009, 12, 13 en 17). De sportbeoefenaar zal in dit geval inderdaad de bevelen en richtlijnen dienen na te leven die hem door de trainer en de sportvereniging worden gegeven. Ook trainers kunnen in ondergeschikt verband staan t.a.v. de sportvereniging zodat zij ook als werknemer kunnen worden beschouwd (Arbrb. Brussel 24 december 1999, in J. MAESCHALCK, L. SILANCE en S. VAN MULDERS, Sportrechtspraak, Brugge, die Keure, losbl., 6.1, nr. 24; Arbrb. Brugge 28 december 1994, JTT 1995, 304, bevestigd in hoger beroep: Arbh. Gent 26 maart 1998, AR , onuitg.). De trainer moet zich immers schikken inzake trainingen, oefenwedstrijden en competities naar de onderrichtingen van het bestuur. Aangezien de trainer de sporttechnische leiding en supervisie over de spelers waarneemt en hij ook de trainingen en wedstrijden (bege)leidt, oefent hij een deel van het juridisch gezag van de werkgever uit Ogenblik waarop de juridische aard van de overeenkomst wordt vastgesteld Met betrekking tot het ogenblik waarop de juridische aard van de overeenkomst wordt vastgesteld, wordt geargumenteerd dat deze dient te worden vastgesteld aan de hand van de bedoelingen van partijen op het ogenblik van het aangaan van de overeenkomst (Rb. Brussel 29 januari 1997 in J. MAESCHALCK, L. SILANCE en S. VAN MULDERS, o.c., 2.2.3, nr. 79). Eén en ander neemt uiteraard niet weg dat ingeval de feitelijke uitvoering niet in overeenstemming is met de kwalificatie die de partijen aan de overeenkomst hebben gegeven, herkwalificatie zal plaatsvinden Arbeidsovereenkomst betaalde sportbeoefenaar Wanneer de arbeidsovereenkomst voldoet aan de voorwaarden die gesteld worden door de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars, zal er een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars bestaan. Deze overeenkomst wordt in beginsel beheerst door de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars en voor alles wat niet uitdrukkelijk geregeld wordt door de Arbeidsovereenkomstenwet. Bij een arbeidsovereenkomst die niet als een arbeidsovereenkomst voor een betaalde sportbeoefenaar wordt beschouwd, is het aan diegene die beweert verbonden te zijn door een arbeidsovereenkomst om het bewijs te leveren van de constitutieve bestanddelen van een arbeidsovereenkomst. 2. Zelfstandige samenwerking Sportbeoefenaars kunnen ook sportprestaties leveren op zelfstandige basis. Er bestaat hierbij geen juridische band van ondergeschiktheid tussen de sportbeoefenaar en de sportvereniging. Vooral in individuele sporten is het niet uitgesloten dat een sportbeoefenaar en een sportvereniging een zelfstandige samenwerkingsovereenkomst sluiten (Arbrb. Gent 14 december 1993, RW , 1036). 3. Overeenkomst sui generis Er kan ook geoordeeld worden dat er een overeenkomst sui generis bestaat tussen de sportvereniging en de sportbeoefenaar wanneer er geen loon wordt betaald in de arbeidsrechtelijke zin met de bedoeling om in het levensonderhoud te voorzien (Arbrb. Oudenaarde 5 januari 2006, Sport en Recht, nr. 102, 1252, noot K. VAN DEN EECKHOUT). Het is inderdaad niet uitgesloten dat een dergelijke overeenkomst tussen de sportvereniging en de sportbeoefenaar wordt gesloten waarin enkel een relatief beperkte winst- of kwalificatiepremie en/of een onkostenvergoeding wordt overeengekomen. Aangezien er niet langer sprake is van beroepsarbeid en loon ter verwerving van een inkomen om in het levensonderhoud te voorzien, verricht de betrokken sportbeoefenaar in die situatie zijn activiteiten als hobbyist om sympathiserende, filantropische of puur sportieve redenen (zie in een socialezekerheidsrechtelijke context: Arbrb. Turnhout 16 oktober 1981, in J. MAESCHALCK, L. SILANCE en S. VAN MULDERS, o.c., 6.4, nr. 2). Het voorzien van een compensatie, het niveau van de bezoldiging, alsook de tijdspanne waarbinnen men zich aan zijn sportactiviteiten wijdt, zijn criteria om uit te maken of het om al dan niet professionele activiteiten gaat (J. LORRE, Sociaal en disciplinair statuut van (voetbal)trainers, TSR 2009, ). Er is immers pas sprake van een arbeidsovereenkomst wanneer het de bedoeling is van de partijen om een loon toe te kennen als tegenprestatie voor beroepsarbeid die verricht wordt om in het levensonderhoud te voorzien (R. BOES, o.c., 38). Het loutere feit dat in de arbeidsovereenkomst enkel een van winst of gelijkspel afhankelijke premie werd bedongen, vormt weliswaar een aanwijzing van het feit dat partijen een sportief basiscontract sloten en geen arbeidsovereenkomst, doch dit levert geen sluitend bewijs op (L. NELIS en W. Larcier Wet en Duiding Sport (15 februari 2013) Larcier---TREE_3688--Export: _13:

3 Wet 24 februari Arbeidsovereenkomstenwet betaalde sportbeoefenaars (Art. 2) RAUWS, Enkele beschouwingen over de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars in X. (ed.), Liber amicorum Jozef Van den Heuvel, Antwerpen, Kluwer, 1999, ). De kwalificatie hangt af van de concrete omstandigheden waaruit de gemeenschappelijke bedoeling van de partijen moet worden afgeleid. Concrete omstandigheden kunnen zijn het voltijds karakter van de arbeidsprestatie, de aard van de club (professioneel vs. amateur), de omvang van de vergoeding, de andere of nevenactiviteiten van de sportbeoefenaar, het sociaal statuut, het beleid en de omvang van de club (D. DEDECKER, o.c., 09, 14). Art Onder betaalde sportbeoefenaars worden verstaan de personen die de verplichting aangaan zich voor te bereiden op of deel te nemen aan een sportcompetitie of -exhibitie onder het gezag van een ander persoon tegen loon dat een bepaald bedrag overschrijdt. Het in eerste lid bepaalde bedrag van het loon, zoals bedoeld in de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon van de werknemers, wordt jaarlijks door de Koning vastgesteld na advies van het Nationaal Paritair Comité voor de Sport. 2. De Koning kan, na advies van het Nationaal Paritair Comité voor de Sport, de bepalingen van deze wet zo nodig onder door Hem te stellen voorwaarden geheel of gedeeltelijk toepasselijk verklaren op de personen die bij de voorbereiding op of de uitoefening van de sport betrokken zijn, of niet toepasselijk op de personen die onder die bepalingen vallen. 3. Onder werkgevers worden verstaan de personen die de onder 1 bedoelde sportbeoefenaars tewerkstellen of de personen waarop de bepalingen van deze wet toepasselijk werden verklaard bij toepassing van 2. Met afwijking van het eerste lid kan de Koning evenwel, na advies van het Nationaal Paritair Comité voor de Sport, voor sommige sporttakken de personen aanwijzen die als werkgevers worden beschouwd. Artikel 2 van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars definieert het toepassingsgebied ratione personae. 1. Betaalde sportbeoefenaar De Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars definieert de betaalde sportbeoefenaar als de persoon die de verplichting aangaat (i) zich voor te bereiden op of deel te nemen aan een sportcompetitie of -exhibitie (ii) onder het gezag van een ander persoon (iii) tegen loon dat een bepaald bedrag overschrijdt. De constitutieve bestanddelen van de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars zijn de volgende Voorbereiding of deelname sportcompetitie of -exhibitie Voorbereiding of deelname De sporter dient zich voor te bereiden op of deel te nemen aan een sportcompetitie of -exhibitie. Ondanks de hierboven weergegeven definitie is het niet altijd eenvoudig gebleken om het personeel toepassingsgebied van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars te bepalen. Zo werd de vraag gesteld of, naast de effectieve beoefenaars van de sport (spelers, sporters), tevens de personen die de sportieve omkadering of begeleiding van de ploeg of de sporter verzorgden (trainer, hulptrainer, verzorger, scheidsrechter, ) onder deze definitie vielen. Vooral het feit dat de definitie op het eerste zicht de mogelijkheid open laat om ofwel een sportcompetitie voor te bereiden ofwel eraan deel te nemen, heeft voor enige verwarring gezorgd. In de parlementaire voorbereidingen kunnen argumenten worden gevonden om te stellen dat in essentie een fysieke activiteit moet worden verricht (Wetsontwerp betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars, Parl.St. Senaat , nr. 695/6) Sportcompetitie of sportexhibitie De sportbeoefenaar verbindt zich ertoe om zich voor te bereiden op of deel te nemen aan een sportcompetitie of sportexhibitie. Een sportcompetitie is elke manifestatie die een ontmoeting van verschillende deelnemers impliceert met het oog op het behalen van een overwinning of van een min of meer gunstige rangschikking (Wetsvoorstel betreffende het sociaal statuut van de sportbeoefenaar Verslag VERHAEGEN, Gedr.St. Senaat , nr. 552/18). Een sportexhibitie is elke sportieve activiteit waarbij de deelnemer of deelnemers voor een bepaald publiek blijk geven van hun kracht en/of bekwaamheid in de betrokken sport en zulks los van elke strijd voor een overwinning of een rangschikking (Wetsvoorstel betreffende het sociaal statuut van de sportbeoefenaar Verslag VERHAEGEN, Gedr.St. Senaat , nr. 552/18). Gesteld mag worden dat de wetgever de sporter die niet mag deelnemen aan de eigenlijke competitie (bv. omdat naar de mening van de trainer de persoon in kwestie niet mocht of kon deelnemen aan de competitie, of om een fysische reden niet geschikt was om deel te nemen aan de eigenlijke competitie) niet wou uitsluiten uit het toepassingsgebied van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars. Het is bij dit alles niet van belang of het gaat om een individuele sport, dan wel om een ploegsport. 602 Larcier Wet en Duiding Sport (15 februari 2013) Larcier---TREE_3688--Export: _13:50---

4 Wet 24 februari Arbeidsovereenkomstenwet betaalde sportbeoefenaars (Art. 2) 1.2. Gezagsverhouding t.o.v. een ander persoon De betaalde sportbeoefenaar staat onder het gezag van een andere (natuurlijke of rechts-)persoon, m.n. een club, een federatie, een bond, Deze vereiste benadrukt nogmaals dat een ondergeschikt verband vereist is opdat er sprake kan zijn van een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars Minimaal loon De betaalde sportbeoefenaar moet een loon ontvangen dat een bepaald bedrag overschrijdt. Dit loon wordt jaarlijks bij koninklijk besluit vastgesteld. Voor de periode van 1 juli 2012 tot en met 30 juni 2013 wordt het loon bepaald op euro (KB 18 juni 2012 tot vaststelling van het minimumbedrag van het loon dat men moet genieten om als een betaalde sportbeoefenaar te worden beschouwd, BS 28 juni 2012). De sporter die minstens dit bedrag verdient, kan dus verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars, als de overige constitutieve bestanddelen ook vervuld zijn. Het loon dient begrepen te worden in de zin van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon van de werknemers, BS 30 april 1965 (hierna verkort Loonbeschermingswet). Onder loon moet aldus worden verstaan: het loon in geld waarop de werknemer ingevolge zijn dienstbetrekking recht heeft ten laste van de werkgever; de fooien of het bedieningsgeld waarop de werknemer recht heeft ingevolge zijn dienstbetrekking of krachtens het gebruik; de in geld waardeerbare voordelen waarop de werknemer ingevolge zijn dienstbetrekking recht heeft ten laste van de werkgever (art. 2 Loonbeschermingswet). Het probleem rijst dat ingeval een sporter in hoofdzaak met winstpremies wordt betaald, er pas op het einde van het seizoen met zekerheid kan worden vastgesteld of de betrokken loongrenzen werden bereikt. Dit zou betekenen dat men slechts post factum zou kunnen vaststellen of de Arbeidsovereenkomstenwet, dan wel de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars toepasselijk is. In dat verband stelde de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg van Brussel dat de juridische aard van een overeenkomst beoordeeld dient te worden op het ogenblik van het aangaan van de overeenkomst en niet kan afhangen van omstandigheden die zich naderhand voordoen. De voorzitter voegde daaraan toe dat de aard van de arbeidsovereenkomst niet kan afhangen van het uiteindelijke inkomen dat de facto werd verdiend door de sporter, noch van de vraag of de sportbeoefenaar na afloop van de huidige overeenkomst een nieuwe overeenkomst zou aangaan en wat in die situatie de inkomsten zouden zijn. De voorzitter vervolgde dat het niet logisch is en het niet de bedoeling kan zijn dat sportbeoefenaars die uit hun sportactiviteiten in dienstverband vergelijkbare inkomsten beuren, al dan niet onder de toepassing van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars vallen naargelang zij één overeenkomst van onbepaalde duur of van een duur van minstens 1 jaar, dan wel twee of meerdere opeenvolgende overeenkomsten van kortere duur aangaan (KG Rb. Brussel 29 januari 1997 in C. COOM- ANS, F. HENDRICKX en J. MAESCHALCK, Sportrechtspraak (ed. 2012), Brugge, die Keure, 2012, 97). Eenzelfde probleem m.b.t. de vaststelling van het minimale loon dat de sportbeoefenaar moet verdienen om als betaald sportbeoefenaar te worden beschouwd, stelt zich wanneer een betaald sportbeoefenaar een arbeidsovereenkomst sluit van minder dan twaalf maanden. Dient de betaalde sportbeoefenaar binnen de beperkte resterende tijd van het seizoen dan nog het volledige minimale loonbedrag te verdienen of mag dit proportioneel ten belope van de resterende duur van het sportseizoen worden herleid? In kort geding werd daarover beslist dat een arbeidsovereenkomst waarbij partijen overeenkomen dat de werknemer per maand een twaalfde van het door de Koning vastgestelde bedrag zal verdienen, en dit tot aan het einde van het lopende sportseizoen, beantwoordt aan de in de wet van 24 februari 1978 vastgestelde loonbedragvereiste (KG Rb. Brussel 29 januari 1997, o.c., 97). Uitzonderlijke kampioenenpremies worden tevens in aanmerking genomen voor de berekening van de loongrens beschreven in artikel 2, zelfs al is contractueel voorzien dat deze premie geen bron van recht vormt. Een dergelijke premie, zelfs al is deze uitzonderlijk, wordt immers ingevolge de dienstbetrekking uitgekeerd (Cass. 3 april 1978, RW , 2441 met concl. adv.-gen. LENAERTS; Arbh. Brussel 21 november 2008, Daarnaast omvat dit bedrag ook de werkgeversbijdragen in de groeps- en hospitalisatieverzekering, de voordelen in natura zoals huisvesting, gas en elektriciteit, telefoonkosten, gebruik van de wagen en daaraan gerelateerde kosten en belastingen. Uitgesloten zijn het vakantiegeld en aanvullende socialezekerheidsuitkeringen. Ingeval een betaalde sportbeoefenaar verbonden is door een deeltijdse arbeidsovereenkomst, is het tevens niet duidelijk of de loongrens op hetzelfde niveau blijft, dan wel of deze proportioneel dient herleid te worden in verhouding tot het tewerkstellingspercentage. Volgens de minister van Werk en Gelijke Kansen betreft de loongrens die bepaald wordt bij koninklijk besluit krachtens artikel 2, 1 van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars een brutojaarloon dat door de betrokken sportbeoefenaar moet worden verdiend, ongeacht het volume van zijn arbeidsprestaties (voltijds, dan wel deeltijds) en ongeacht de duur van de tewerk- Larcier Wet en Duiding Sport (15 februari 2013) Larcier---TREE_3688--Export: _13:

5 Wet 24 februari Arbeidsovereenkomstenwet betaalde sportbeoefenaars (Art. 3) stelling (het gehele jaar door, dan wel slechts een gedeelte ervan (Vr.en Antw. Kamer , 16 mei 2011, 20 (Vr. nr. 29 M. DE CLERCQ); zie ook KG Rb. Brussel 29 januari 1997, in C. COOMANS, F. HENDRICKX en J. MAE- SCHALCK, o.c., 97). Deze letterlijke lezing van de wet en het KB is betwistbaar. 2. Werkgever Onder werkgever wordt verstaan de (natuurlijke of rechts-)persoon die de betaalde sportbeoefenaars tewerkstellen. 3. Uitbreiding van het toepassingsgebied Het toepassingsgebied van Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars kan geheel of gedeeltelijk uitgebreid of beperkt worden bij koninklijk besluit. Het toepassingsgebied werd tot op heden uitgebreid tot voetbaltrainers, basketbaltrainers, volleybaltrainers en trainers in het wielrennen (KB 13 november 2012 tot uitbreiding van de toepassing van de bepalingen van de wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars tot trainers in het voetbal, basketbal, volleybal en wielrennen, BS 5 december 2012), evenals tot voetbalscheidsrechters (KB 6 november 2007 tot uitbreiding van de toepassing van de bepalingen van de wet van 24 februari 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars tot de voetbalscheidsrechters, BS 23 november 2007). Soms wordt geopperd dat de verschillende regelingen voor trainers in bepaalde sporten mogelijk discriminatoir zouden zijn, omdat zij niet voor alle sporten gelden (J. MOERMAN, Het vermoeden van artikel 3 van de wet betaalde sportbeoefenaars: Het enigma ontcijferd?, Or. 2012, 28-29). O.i. zijn wel degelijk objectieve rechtvaardigingsgronden voor het onderscheid te vinden. Ook scheidsrechters en trainers in het zaalvoetbal of het minivoetbal vallen onder de uitbreiding van het toepassingsgebied (J. MOERMAN, o.c.,28). Artikel 2, 3, tweede lid Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars stelt dat de koning voor sommige sporttakken de personen kan aanwijzen die als werkgevers worden beschouwd. Dit is tot op heden niet gebeurd. Art. 3. Niettegenstaande elke uitdrukkelijke bepaling van de overeenkomst, wordt de tussen een werkgever en een betaalde sportbeoefenaar gesloten overeenkomst, welke titel daar aan ook wordt toegekend, aangezien als een arbeidsovereenkomst voor bedienden en geregeld door de bepalingen van de desbetreffende wetgeving en door de bepalingen van deze wet. Artikel 3 van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars behelst twee belangrijke aspecten. Enerzijds wordt gesteld dat m.b.t. de arbeidsovereenkomsten voor betaalde sportbeoefenaars toepassing wordt gemaakt van de wetgeving die de arbeidsovereenkomst voor bedienden beheerst (i.e. alle desbetreffende wetgeving ), anderzijds voert zij een vermoeden in van het bestaan van een arbeidsovereenkomst voor bedienden. 1. Toepassing van de bepalingen voor bedienden omschreven in de Arbeidsovereenkomstenwet Zoals de titel van de wet zelf aangeeft, dient de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars in beginsel te worden beschouwd als een bijzondere wet (lex specialis) die de arbeidsrelatie regelt tussen betaalde sportbeoefenaars en hun werkgevers. Wat niet uitdrukkelijk of stilzwijgend geregeld wordt in deze wet, valt onder de gemeenrechtelijke bepalingen die de arbeidsovereenkomst beheersen zoals de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten (hierna verkort Arbeidsovereenkomstenwet). Mutatis mutandis zullen de bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars die strijdig of onverenigbaar zijn met de Arbeidsovereenkomstenwet voorrang hebben op de bepalingen van deze laatste (D. DEDECKER, Overeenkomsten in het sportrecht, Gent, Story, 2009, 32; R. BLANPAIN, Het statuut van de sportbeoefenaar naar internationaal, Europees, Belgisch en Gemeenschapsrecht, Brussel, Larcier, 2002, 85; E. MAGIER, Droit du travail et sport rémunéré: une impossible conciliation? in E. MAGIER, J.-P. LACOMBLE, L. DERWA, J. VANDEN EYNDE, C. FRANCQ, P. WILLEMART en M. ISGOUR, Quelques questions d actualité en droit du sport, Brussel, Editions du jeune barreau de Bruxelles, 2006, 22; O. DEPRINCE, Chapitre IV. Les sportifs rémunérés in X, Guide social permanent, Mechelen, Kluwer, losbl., nr. 930 Tome 1, Partie I Livre I, sous II.5 (consultatie 2008)). 2. Vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst voor bedienden Krachtens de Arbeidsoverenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars, wordt de tussen een werkgever en een betaalde sportbeoefenaar gesloten overeenkomst vermoed een arbeidsovereenkomst voor bedienden te zijn. Er bestaat echter discussie omtrent de draagwijdte en de aard van dit vermoeden. 604 Larcier Wet en Duiding Sport (15 februari 2013) Larcier---TREE_3688--Export: _13:50---

6 2.1. Aard van het vermoeden Deel 2 IX. Sport en arbeidsrelaties A. Betaalde sportbeoefenaars Wet 24 februari Arbeidsovereenkomstenwet betaalde sportbeoefenaars (Art. 3bis) Er is discussie of het vermoeden weerlegbaar of onweerlegbaar is. Het meerderheidsstandpunt stelt dat het vermoeden een onweerlegbaar vermoeden betreft (L. NELIS en W. RAUWS, Enkele beschouwingen over de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars in X. (ed.), Liber amicorum Jozef Van den Heuvel, Antwerpen, Kluwer, 1999, 351) Draagwijdte van het vermoeden Volgens een eerste interpretatie betreft het een onweerlegbaar vermoeden van het werknemersstatuut (Arbh. Gent 3 september 1999, Soc.Kron. 2001, 146; Arbrb. Charleroi 18 juni 1992, JTT 1992, 471; Arbh. Bergen 15 juni 2001, JLMB, 1669). Dit houdt in dat een betaalde sportbeoefenaar geacht wordt verbonden te zijn middels een arbeidsovereenkomst zodra hij sportprestaties levert en hiervoor een loon ontvangt dat de loondrempel overschrijdt. De betaalde sportbeoefenaar wordt m.a.w. geacht een werknemer te zijn en over de hoedanigheid van een bediende te beschikken. Een andere interpretatie meent dan weer dat het een onweerlegbaar vermoeden betreft van een bediendenstatuut. Dit houdt in dat wanneer er een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars zou bestaan, de betaalde sportbeoefenaar geacht wordt een bediende te zijn. Er wordt in deze hypothese niet vermoed dat een sportbeoefenaar wiens loon de drempel overschrijdt automatisch verbonden is door een arbeidsovereenkomst met zijn werkgever. Er zal m.a.w. eerst moeten aangetoond worden dat alle elementen voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars aanwezig zijn (loon(drempel), gezag, arbeid die bestaat in de voorbereiding/deelname aan sportcompetities of -exhibities), voordat het vermoeden zal spelen (Arbrb. Gent, RW , 1038; J. MOERMAN, Het vermoeden van artikel 3 van de wet betaalde sportbeoefenaars: Het enigma ontcijferd?, Or. 2012, 28). Dit lijkt de juiste interpretatie te zijn (L. NELIS en W. RAUWS, o.c., 351). }1 [Art. 3bis. De arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars ondertekend met behulp van de elektronische handtekening die wordt gecreëerd door de elektronische identiteitskaart of door middel van een elektronische handtekening die voldoet aan dezelfde veiligheidswaarborgen als de elektronische handtekening die door de elektronische identiteitskaart wordt gecreëerd, wordt gelijkgesteld met de papieren arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars ondertekend door middel van een handgeschreven handtekening. De Koning kan bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad en na advies van de Nationale Arbeidsraad bepalen aan welke veiligheidswaarborgen andere systemen van elektronische handtekening dan de elektronische handtekening die door de elektronische identiteitskaart wordt gecreëerd dienen te voldoen. Alle aanbieders van een systeem voor het gebruik van de elektronische handtekening kunnen door het Beheerscomité van de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid laten vaststellen dat hun systeem beantwoordt aan de voorwaarden gesteld door het in het vorige lid genoemd koninklijk besluit. Een lijst van aanbieders van een systeem voor het gebruik van de elektronische handtekening die hun vrijwillige aangifte voor een opname op deze lijst hebben gedaan en wier aangifte aanvaard is wordt door het Beheerscomité van de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid opgemaakt en ter bekrachtiging doorgestuurd naar de Minister die Werk onder zijn bevoegdheid heeft. Indien de Minister die Werk onder zijn bevoegdheid heeft, geen opmerkingen formuleert binnen een termijn van vijftien dagen te rekenen vanaf de datum van het versturen van de lijst, wordt ze als bekrachtigd beschouwd. De lijst wordt bekendgemaakt op de website van de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid. Voor de toepassing van dit artikel worden verstaan onder: 1 «aanbieder van een systeem voor het gebruik van een elektronische handtekening»: elke natuurlijke of rechtspersoon die een systeem voor het gebruik van de elektronische handtekening aanbiedt, waarbij het gebruik van de elektronische handtekening een essentieel element vormt van de aangeboden dienst; 2 «systeem voor het gebruik van een elektronische handtekening»: het geheel van middelen, gegevens, processen en technieken aan de hand waarvan een elektronische handtekening kan worden aangemaakt en geverifieerd. De werkgever kan niet worden verplicht om het elektronisch afsluiten van arbeidsovereenkomsten voor betaalde sportbeoefenaars in te voeren. De betaalde sportbeoefenaar kan niet worden verplicht om een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars door middel van een elektronische handtekening aan te gaan. Een exemplaar van de door middel van een elektronische handtekening aangegane arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars wordt eveneens bij een verlener van een elektronische archiveringsdienst opgeslagen. Deze elektronische opslag is kosteloos in hoofde van de betaalde sportbeoefenaar en dient ten minste gewaarborgd te worden totdat een termijn van vijf jaar te rekenen vanaf het eindigen van de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars is verstreken. De toegang van de betaalde sportbeoefenaar tot het bewaarde exemplaar is te allen tijde gewaarborgd. Drie maanden voor het verstrijken van deze periode vraagt de verlener van de elektronische archiveringsdienst aan de betaalde sportbeoefenaar, via aangetekende zending, wat er dient te gebeuren met het bij hem bewaarde exemplaar van de door middel van een elektronische handtekening aangegane arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars. Wanneer de betaalde sportbeoefenaar dit wenst, maakt de verlener van de elektronische archiveringsdienst dit document, in een leesbare en gebruiksklare vorm, over aan de vzw SIGe- Larcier Wet en Duiding Sport (15 februari 2013) Larcier---TREE_3688--Export: _13:

7 Wet 24 februari Arbeidsovereenkomstenwet betaalde sportbeoefenaars (Art. 4) DIS, opgericht overeenkomstig artikel 12 van het koninklijk besluit van 12 juni 2006 tot uitvoering van Titel III, hoofdstuk II, van de wet van 23 december 2005 betreffende het generatiepact, met het oog op een overname van de elektronische archiveringsdienst. Indien de door de Koning aangewezen ambtenaren erom verzoeken en de werkgever niet beschikt over een eigen elektronisch opgeslagen exemplaar van dezelfde arbeidsovereenkomst dat onmiddellijk kan worden voorgelegd, dan moet de werkgever onmiddellijk het exemplaar van de door middel van een elektronische handtekening aangegane arbeidsovereenkomst aan de door de Koning aangewezen ambtenaren kunnen voorleggen dat opgeslagen wordt bij de verlener van een elektronische archiveringsdienst die aangewezen is conform artikel 6, 1, 17, van de wet van 8 april 1965 tot instelling van de arbeidsreglementen. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder «verlener van een elektronische archiveringsdienst» verstaan: elke natuurlijke of rechtspersoon die, op verzoek van de werkgever, een dienst verleent in verband met het bewaren van elektronische gegevens, waarbij het bewaren van die elektronische gegevens een essentieel element uitmaakt van de aangeboden dienst. De verlener van een elektronische archiveringsdienst dient te voldoen aan de voorwaarden inzake het verlenen van diensten in verband met elektronische archivering die worden gesteld krachtens de wet van 15 mei 2007 tot vaststelling van een juridisch kader voor sommige verleners van vertrouwensdiensten.] 1 }1. Ingevoegd bij art. 7 wet 3 juni 2007, B.S., 23 juli 2007 Sinds de inwerkingtreding van de wet van 3 juni 2007 (BS 23 juli 2007 (ed. 1)) houdende diverse arbeidsbepalingen, is het mogelijk om bepaalde arbeidsovereenkomsten elektronisch te ondertekenen. Ook een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars kan met een elektronische handtekening ondertekend worden. In de praktijk wordt van deze mogelijkheid slechts zeer uitzonderlijk gebruik gemaakt. De werkgever kan niet verplicht worden om het elektronisch afsluiten van arbeidsovereenkomsten voor betaalde sportbeoefenaars in te voeren. De werknemer kan niet verplicht worden om een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars door middel van een elektronische handtekening te sluiten. Een exemplaar van de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars die met de elektronische handtekening werd gesloten, moet worden gearchiveerd bij een elektronische archiveringsdienst. Deze opslag is kosteloos voor de betaalde sportbeoefenaar en moet gedurende minstens 5 jaar gewaarborgd zijn. De betaalde sportbeoefenaar moet op elk ogenblik toegang krijgen tot het bewaarde exemplaar. Art. 4. De arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars voor een bepaalde tijd gesloten, moet schriftelijk worden gesteld in evenveel exemplaren als er belanghebbenden zijn ondertekend door elke partij. Een exemplaar dient aan de sportbeoefenaar ter hand gesteld te worden. Is er geen geschrift dat beantwoordt aan de voorschriften van het voorgaande lid of is geen exemplaar ervan aan de sportbeoefenaar overhandigd, dan gelden voor deze overeenkomst de bepalingen van artikel 5. De duur van de arbeidsovereenkomst mag niet meer dan vijf jaar bedragen. Zij zijn hernieuwbaar. Werd de overeenkomst gesloten voor een bepaalde tijd dan heeft de benadeelde partij wegens het verbreken daarvan zonder dringende reden vóór het verstrijken van de termijn, recht op een vergoeding gelijk aan het bedrag van het tot het verstrijken van die termijn verschuldigd loon. Deze vergoeding mag echter niet meer belopen dan het dubbel van die bepaald in artikel 5, lid 2. Artikel 4 van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars bepaalt de vormvereisten waaraan de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars voor een bepaalde tijd dient te voldoen, evenals de maximale duur van de overeenkomst en de sanctieregeling in geval van voortijdige beëindiging. 1. Vormvereisten De Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars stelt dat de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars voor een bepaalde tijd gesloten schriftelijk opgesteld en ondertekend dient te worden in evenveel exemplaren als er belanghebbenden zijn. Een exemplaar moet aan de sportbeoefenaar ter hand gesteld worden. Ingeval deze vormvoorschriften niet zouden nageleefd zijn, gelden de bepalingen van artikel 5 van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars. Laatstgenoemd artikel regelt de beëindiging van een arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars die voor onbepaalde tijd werd gesloten. 2. Maximale duur en hernieuwbaarheid De Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars voorziet dat de duur van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd niet meer mag bedragen dan vijf jaar. Er geldt m.a.w. een algemene tijdsbeperking voor arbeidsovereenkomsten voor betaalde sportbeoefenaars die voor een bepaalde tijd worden gesloten. De Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars is op dit gebied restrictiever dan de Arbeidsovereenkomstenwet nu een dergelijke beperking niet wordt opgelegd door laatstgenoemde wet. Volgens Magier dient de duur van de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars die gesloten wordt voor een bepaalde duur die 606 Larcier Wet en Duiding Sport (15 februari 2013) Larcier---TREE_3688--Export: _13:50---